'uo^fuqfsoo^ luaparqdlnq írq:arq 1aru aqpnle:l '8roz8u1:aa1 Èp ua ualopueqq)sq êzuo.roo ueq -rpplpleq 'ptuaêl areqïlqrsaqap ,poqupplaq l ^ laïtueIq '3rozqla11enn1 -qaqtundur8aqpao8ueaa/ulepoz,uàlpdaq ue^auenlp^àa8rpuor8 uaa1oluapralel uàJ uêuunllooqls ozuouenpSuarqdoap aan -oqaquepSuarqdo apuaníl1qralq:y larz lnra aoqrenoua3Íu1uauun1atlp)lpu!èpao8uaa jaq uer p8ua:qdo loor1ls^ n do sÍuruapuo a/vtaoqla^o ua8Íu1a13oo uror'alee8pg .ua.t ap aoq uê1a,ra] peo8uo >;Íp8uepq -8arna1lJe8ou -arueuàrapue pq s 8rozsga11enn1 ïoo uÍF 13 uenpnd8oo laq rln ïoO {ua Bp]alu rsllseqsua8uanost plsroo }rc ;e!l -slsatdtopuo, ,,apreean 'sl ap8aona8 ]o ;npe^tudo, -aol, uapJooilêp 1auruapro/1u€ï plaedlp8 uea uel pSua:qdoap lpn ualal loo{Jgsrspq loor.psMn uenpSua:qdoep 1oua;edequn1 alPuJ3puêutauaol ur uèllllvtuaua)Ho4aq JJazn èoq too ueepa8laproonuaaazÍrma8lp. ,ual orapueua siepno,sJêptnqseqlooqrs -no^uaele4elardo lpjoM -ra1uo$e ,síl/vuapu6 ul aïÍÍê]uaau.ra8 F)rup Ip looqrs 1oo tepuJ ap up^aplee^ èp8aola8aolap :eeuBee;nap laq us eq:adsulap uenepuoru[q rep lpp uauiaou$e>ÍoozJepug ;1n upa1ea*ue8u11 feerl peqranoqÍuap uaellelorN.uaplooM -raalap $n -luera^uaFoutsÍnruapuo ap ]eeF lamlootpsap qeeg:Beern unq uenp8uatqdo p8ue.rqdo ' ep taïe^ sP3alssrapÍallooqrs ep ue aqenle^a ap ut lep4ual lppruo s! ls8uarqdoap ut lqtzut pèog 4lu8uelaq .slaPlalloor'|Js uP^ tu;ppgu1 ua{ppJooqap ue uêa s11epua trozslalrlennl up^a4uassa ap st lec .ua8uatqneanua1q:enrr -rê^laq do (:aaan)pBuatqdoap a1puala8a.r -lppurlo+uoptàtsua3loruan laou Broz8ugpaaJ ua uelapupr{ qlstppplp,pílpêel,poqueeup utg aPuM aw
-looqls ilin do sÍpuapuo
zl t
l
t
l
ll uo -l l lL.'l | !.1 t . r l t o t t o l l o J l ioal t . D l
t3l
t ( D l
ll * -. 1l t-'l tÈJl
lt o ll
t
t
l
l
1aquel p8ue.rqdoèp u! lq)Fu! pao8 uaa plaren luaura8eueu
paog luaura8euerupao8 uelrlundÍroo1aqpn qÍ;,8ue1aq sr l"o ïooqlssls'q uaa ue^ p8uarqdo ap uenBul1ap -'rooàqua 8u;ledeqapaoSuaa uee uaSerpfiquauunï àrp'uaop sapsaSlrns r.rupp uàa rr rlirÀra{lue rlp ur le'z ap -raa:r;duro:a8uao JallPasr looqlsslsequaa uea p8uergdo ap uenueledegpq .sfpnrapuoslseq pq uenp5uarqdo ap uenua;edaq1aqra^o uaïuap a1ua4[1az ra8;pno uaa aoq 'uee1s sfy'r.rapuo Ie laq up^ uasuàurJapra eoH
rr#7
' i
tuopuorButpF:dsêBlualatr.tuapnoqe8 Buru -aàalsl ruolol êprapua àpaê/Wep ut jplatu -lanuaplapprua8 ap uÍrzu-ro1o1 a;sraaap u1 .eur8ed apue8Joa ap ao r teqei s;eozlq:erga8;rnsuara8a8 ap .,:ilg.q"tt: uapalaàuareÍJeeMlp Ja ojatq ryaèqotD laH TÍtM.|apuoslspg laq loo^ . sieot:jl ap do a:o:s unq ua ueilo>1lqraral sllMrapuoslspq 1aqeu ua8u4rcaluueenr ^, lèr{ uassn}àFplala1Írlaprnp ., _od^lsàulplaldo lepraq .r3.rolerlpura8,puËq'u"i ,,,J:a^"sr-yrut +t{riz3ó a}q33pq do qíx ,sÍr^Napuo t3Ëfuoo^ uaurronara8oqreeulutootlsJoop ..^o--.unn lpp uaàutuaal a8epalad pq lolpllput apàa ru èO aq)sruerdu.rosnp ::li:ï:^19:|,*^rJ3uapar taoLuJolellpura1Í11a8ou êzag.rJoo^uàslêol u"qq"q,"-,H_uaproM 1oo ual _^.-u.a.ê.l.t"u -"ï ",, alleroop ualeopeïleM ,"-. ïl"j_"-q-r"3"Iraèl uaa8(Bou)spelaqpuepapaN -rllr-":uo, laru 8ou1aqsrra^ozrpew ..:j_T!C",t:n 'urlz p;eeqe8ualaoputnutulur ap jo lplo/!^ Plase8tsen looq)sallê do lep looa Uats q:,2 Jer.Jltz qepu peerslntrapug aq -uasraauao ap ua8u4:aa; u"pro, ,,^..plalsaflse^ ^.:.11_n-oPur"l uel taluer! aptle^ua"11"^ aJeqnno4àq uaado aeu.ue^en Jpeqltr.llsèq udluaujnJlsul -êrlpnfea uaa8(Bou) lueurotl llp do uhzn .sírMlapuostspg siaolpulf ap plaaqioonf;qslpozqaol ap .-__.
"iij.p1ïl_rr"": u"nunnu"1J, pao8ua8u4
tn,iuèï)nlnozle suoràqsl9lpp,a3u ..113no. q:12laursa11e:11duo: ;Buatq ;eanoz ls8uarqdo
aPup uallalqsp lqfa 1"g .u";J"1' lrnn ._. "1 up^ at uea looqfssrspq .t:"1ï":"P'uor?rugap tsÀualqdo Jp ruora>1l1p11eu:a8 sÍIàq ,uoyo)
.ua8Íu4uapoul ;4ra:a8uee -. Jooplstaa ua8u4raa; èlàpue erp ,sllmJapuo sarsnpuofJlazroopreppuaïIêrl ".:ï: uaàull.ràal :"eJOpup uep rau:ur!;suírzua8 ....u_ê_ -ulllaalattr.uutos 2sfilr.lapuolàq toop st le6 au3ueiuï lqlalai 3zlPPrggrslnql uenua8"lrlaá,u Jooqrsdo 1eua8urJ.rae; aM uèllalseogi,praayatsi lt"n ..,-."I-.ln^ 1e46 a.ueldeus làtuoz orp ualez 1nturya"quedloqa8' lslu-uàr{Japaoul}o rape^}pp ,"4"' u"1n* "^ u"p_,1 qrda8do1ee.4s auàqgàq do relu e _aoH -ltpreea(ee1) apleedaqua8ur;rea; ap lpp raïez aMuêl ^ aoH ;praa;a8 ;ooq:s ao srfó n
uÍlzs dao:B ursedasp t.r."*^rnop rnM ""r"r"tjïl3il,'r""1ï au"prortplnl.dn"._ ..-1f
9 daoJ8sJlezJo Z daot3ur nu uara;q __uêllÍz -nop sua8a^ arp,1 daol8.reeí a1fya1uo.,dsroo ap iln ua8urpaa1 ap ualêoyll2uee8aá utrzstnn
rq rppuarpua8u,treaiap u3
-l]lff ryoaas a:?lrIa^ uirzlooqrsue^ uapararèpupuaa ,oiulzln_qJa^ Jooparpua8urpaa; êp tàu.juep u"oplnr ul iuaqqeqpleeqa8 g daorb .._."f uauírz.uauuo8aq 1daor8 urarp ï",-#i1]:1 uaduuaalap uÍtz lpp
iua8urltaalep uÍrz1e1y1 1epuane8do p;appru:a8 pq . ,^;:1."p gaza8yooaJeruee :slmlapuo ipprruaqaol e,, *oo"ïïffJ up^uaulo^ ara8oqreeu ,-apeo€.uepis .'"pnlqrp àupl roo4 u" tto?j]:l:o, tnP ua8ur;raa1 u"p"qi,prnnn _laru a8eluarradlaq . 'srqel'ard * àl'Dos "n a1Ílarueqrn ualaoptua)ap sÍraruapuoslseg.:-l11il >1oo ulrz]epluapaq8lpreen .^^,ï:",Jng pu lepl ana4ru8o: lrr)p 1epua8urpaal arapupuê ap a8elua:radreu . -unJ.sï{u:,,,,,,,,,,,,,,,,1"I4r'leelaspue;raparyuaa :uPPUa)uaP3Í u"runrl ,oor",11 p:aa;aB sÍt^ruêpuo Jn"r";;" uniu,p"r; têr]up^Ialteiu) ep --..:l.lna iuagqaq ' szuo o..-.^"._ï""Jrnn leM a,u tse^ uêllals aoH uaarre^ àrp xapur 2"u"81"p,i ln1 1. uaa uep Jo "-"_1ï"., lep8 sjapupslatusl looqrssrspq uaauensÍrruuapuo 'uaqqeq praa;a8lootlls azuodo ua8urua.al 1aquenp8uarqdo3p loo^ lotpf,lpuruof ap *:Ï,:".t11T:^ ualtr/l^ aM stprsrrpêuauutsaq p3uarqdo rooa ro;erlpu! uaf ao .at]luuapa8rpnorruea uaaqt4 -uagqa.! :ï-".11ï: +te pteap6 pops a1pao sttwapïï nop ua1ulpaelap tDM'"*alóp qi ..^ta7 ueerugap poq)ssrsDq uea uon lsrnÍ,o) Oêru Ts1uitqdo"^ aq ranïoolsarêpÍ" ;ï1"# .lpz p3uorqdo up ,!l!u!,ap uèJapnlfuo)sua8;oruan uauun)ia^ ue ual " uolè^ Foul àur[aeluaê]pMJoo^ulrz la4errpur atPu.a.!e1uazola8pao8 leilpp uaêlran Jaold ualialsêivt'ua8urlraa; .roo^ualram ,^^ï1",lqpJaaqroonírq ru up a4rurlap r"rï:ï:Ëj; !lq repu, rnnrpraduat _.. ._1t"o 's! ïoo è/Vl :r:?l_" """ ap lpu uelem uaa.ue,r looqrs 1s8ua.tqdo írs ratualrnuaop "?-:ï::ll1y* 'uoonêBuo 1aq uaaJle ,uàploo^uue3q nr, ur]"our uauunï larustleq .ualoqlsslseq ^, -ï:" ue^ -_olpp uro t::^":l:j" ap roo^rolpfrpuru3àup ua{eul àBet als8uarqdo uaa ,11,ï:ï]i-"]lp8.r"p àl ,uelfa5lse^ loorpsuaaueaq:rz1s8ua:qdo {rnjgèàulo.,eput aBoquaa uall|Mêl loouls -_+dLu u3ê.lptèrlrslèpuo u"" uea;s8uarqdo.aJlon ur.ree44 :Beern ap ïlT,l* ap ialu uro ._;:ïq jaàIPUPISJê^ o1'^ï:Ï pr-rorsralqre ap uroJppp os sttaH.usqgaq iualedaq uapuoï ]l:* *n do sÍrMrapuo ra^o.loo lattl Ja 1aquea}s8uargdo laq êM lpp ualsoï noz pít] ^f::rt aP Ue^tíaltleMïàp llazn run) ,rouox "og
gemiddelde íandaard score
IVBO VBO VBO/MAVO MAVO MAVO/HAVO HAVO HAVOAWO VWO
517 526 527 532 535 539 544 547
25oloonder en boven het gemíddelde 5r3 - 520 521 - 530 522 - 536 52A - 536 532 - 539
nadathet voortgezet onderwijsreedseenaantal iarenmei dezeleerlingen geweÍktheeften er ookhaarinvloedop heeftuitgeoeÍend. Daardoorzijndezeallocatiegegevensonbruikbaarom er de evaluatie van vande opbrengst het basisonderwiis op te baseren-
45oloonder en boven het gemiddelde
508 - s29 5I4 - 538 ).z t - )41
521 - 541 524 - 543 530 - 546 535 - 549 540 - 550
Criteria waaraan indicatoren moeten voldoen J5tl - J4t De bovengenoemde indicatoren voorde onfzl I - )z+rt derwijsopbrengst bleken niet allemaal even 545 - 549 geschiktom er de opbrengst van eenbasisschoolaanaf te meten.Om een geschikte Tobel l. De rclatie tussende plootsing in het wortgezet onderuijs in lg95/t996 en de indicatorte zijnvoorde kwaliteitvande opstondoatd scare op de EindtoeísBosisonderwíÈín 1994/1995 (Brcn: Ab, 1996). brengstvanhet onderuvils vaneen basisschool moet aande volgendeinhoudelijke en technihet gemiddelde. Voordezespreidingkunnen schecriteriavoldaanziln.De indicatormoet: we eensmal(Z5Vdof eenbreed(459o)inter- . een goedevoorspellende waardehebben valaanhouden. Opgrondvandezetabel. voor de totaleobbrengst vanhet onderwiis wordt duidelijkdarer gêenéénop éénrelatie van een basisschool, is tussentoetsuitslag . betrouwbaar en venruijzing, maarwel meetbaarzijn, . dat opleidíngstype en scoreop de Eindtoets voldoendegevoeligzijn voorverschillen tus. Basisonderwiis duidelijksamenhangen. Niet senscholen, . vaístelbaarziin bij alle scholen, voor nietswordt dezetoetsdoorhet meren. gevrifwaard deelvande basisscholen benutals'tweede zijn vanonbedoeldeinvloeden, gegeven' . beinvloedbaar vooÍ de verwiizing vanleerlingen zijndoorde school, naaÍhetvooÍtgezetonderuvijs. Híeruitkanech- . stabielziinoverdejarenheen, . voldoendegeloofrrvaardigheid ter nietzondermeergeconcludeerd worden hebbenen dat de {eiteiijkeplaatsing vanleerlingen goedhanteerbaar in de zijnin praktijk. verschillende opleidingstypen vanhetvooÍtge- Op het momentdatwe dezeeisengaansteF . zet onderwiiseengoedeindicatoris voorde Ien,wordtduideliikdatwe voor het bepalen opbrengst van basisscholen. Wezullendit vervan de opbrengst vanons onderuvifs in elk . duidelijken. gevaleengoedetoetsÈoetenhebben.De Wezullende plaatsingsgegevens overhetjaar Eindtoets Basisondenvijs van het Citois zo,n 1996/1997naderbezienom na gaanin hoetoets.Maarer ziin ookanderetoetsen,zoalsde 'drempeltoets verredezeeen biidragekunnenÍeverenaan . vanhetCCOte Leeuwarden, de de constructie vaneen indicator. toetsvanhetGPCin Zwolle,de lsl-toets,de In tabel2 kangeconstateeíd wordendat in Compaz-toets die metnamein Emmenen het eeÍíe leeriaarvan slechtseenkwartvan Hoogeveen wordtgebruikt,de Hago-toets, de de leerlingenbekendis in welk opleidingstype Calo-toets enzo nogveelandere-In de volgenze teÍechtgekomen zijn.Biinadriekwart ''.i-ll's.i i l totaal ir6 t l van de leerlingenis $.i:':i:;j l o l slechtszeerglobaal '.;i l J . , 1 . , . : ' . : l o l . : : : : ri; ' ' ' :i_o Ê .ir.:). c't (avo+vbooÍ avo: I I ?.r;i i;6t : *r; ë:).. " 6 "-L:;' ji 73.50/o ln ) ingedeeld. . 1 1 :.,.,:.25..:-; VDO i 9 " 15.5 lél het tweedeleeriaaris avo+vbo:''l: 2g:s;:: , z ( : : i : . : l 1 1 de plaatsingnog td, I .' 4 5 ' , . ' , 2 0 ' . ' J " avo" . 13.5 . : t È ' onduideliikvoorbiina ld, I : 1 . 5 5 mavolo 2A t 8 tbol 'i .1't. 450/0 tt! | vande leerlingen havo ï 8 l5-5 t E I 1 7 (avo+vbo oÍ avo: I 1 4 vwo 3 I I-) 1 6 . 5 J3 l>l l9 43.50/o t o I )- Paslaterin overig3 o 0 o. o t o l het voortgezet ondertt(/r€ Il wijs krijgendezeleert.eI n : totaal 173 r 8 1 '|99 77 32 834 .definitieve lingen hun keeÍ1000 lj -P' t l allocatie. De leerlingen i l kriigenduspashun Tobel2- Percentogeleedingenper opleidíngstypeen teethot in Igg6/tggz t l plaats, deÍinitieve BÍon:ondetuijsversloglnspedíe | 996)
r-)
titl; v'J'
:!:
.14
de tabelwordt een ovezichtgebodenvanhet toetsgebruik aanhet eindvanhet basísonder_ EindtoetsBasisondenríjs Entreetoets wijs zoalsde inspectiedatin 1998vasbtelde. l5l-toets Zekerde helftvan de basisscholen gebruikt overíg (6CO,cPC,CSO,HA6o, HALOen andere) meerdanéén toetsoí gebruiktnaasteentoets toelatíngsexamen voor voortgezetondenruijsof proefklas een psychologisch ondezoekom de resulta_ psyóologischondezoek ten vanleerlingenin groep8 te bepalen.Meer geentoets,geentoelatingsexamen dan een derdevan de scholengebruiktbijof proeÍklasen geen psychologisch ondezoek vooÍbeeldzowelde Eindtoets Basísonderwiis als de Entreetoets. De tabelis echterzo ingá_ Tabel 3- ToeÉêndie ín t ggg in gtaep g wn hetbosisonderwijs gebruikt worden richtdat eerí de scholendie de Eindtoets (Brcn: lnspedievon het Ondevvi, tggg) Basisonderwijs gebruiktengeselecteerd ztn, daarnade scholendie uitsliitendde Entreetoets van het Citolgebruikten en zo door . de toetsverschaft inÍormatieoverindividuele totdatwe uíteindeliikuitkomenbi.jde 5oZo Ieerlingen in verbandmet dê overgang naar stholendie in het geheelgeentoets,toelahet voortgezet ondenar|is (schoolkeuze, toela_ trngsexamen of proefklasen geenpsycholoting en advisering daaromtrent); gtschondezoekgebruikenHetaantalscholen . de toe6 levertinformatieten behoeve van dat de EindtoetsBasisonderwijs gebruikt, de evalu-atie vanhet ondennnJsprogramma van neemtoyeÍigensnog steedstoe-In 2OOO was ce scnooldat bijvoorbeeld80o/o. (Zievoormeerinformatiede handleídine van Sommígevande toetsenin de boveníaande de Eindtoets Basisondenruíls.) tabelziin nogzo nieuw,dat er noggeengege_ vensoverde betrouwbaarheid, validiieiten De Eindtoets Basisonderwds vanhet Cíto: landelijkenormeringbekendzijn.De meeíe . heefttegenwoordig mededoordathet niet van de minderbekendetoetsenziin echter alleenom Nederlandse taal,rekenen,/wiskun_ beslistverouderdals het gaatom íretbepalen de en inÍormatie, maarook om wereldoriËinta_ van de leervorderingen. Veelvandezeoude tie gaat,eengoedevoorspellende waardevoor toetsenztn oniu/ikkeldin de jaren,AO. de opbrengÍvanhet leer-en vormingsaanbod Sindsdienzijn lagereschoolen basisschool dat in zo'n7oolo vande leerhJd vangroep8 samengevoegd, er zijn kerndoelen gekomen wordtaangeboden, en we hebbenmet namevoorrekenenen . meetbehouwbaar, taal,màarookvoorandereleer_en vormings_ . is vaststelbaar bii weliswaarnietalle,maar gebiedennieuwemethodengekregen. Vooi wel ruímdriekwartvande scholen, ênKetevandezeoudetoetsenwordt op dit . is voldoende gevoelig voorverschillen tussen momenteen nieuweversieoveÍwogen, die is SCnOten, aangepaíaande eisenvandezetijd. Zo heeft . heeftvoldoende gelooíwaardigheid en bijvoorbeeld de EntÍeetoets vanhet Cíto . blijktgoedhanteerbaar voorde meesre inmiddelseen níeuweversiegekregen. schoolleiders. Zoalswe reedszagenblijkteenzeeÍgroot deelvan de basisscholen de Eindtoets Daarmee voldoetdezetoetsaaneengÍoot Basisonderwijs te gebruíken. Wezullendaar_ aantalcriteriawaaraaneengoedeindkator om bij wijzevan voorbeeldhet evalueren van vooÍde opbÍengÍvanhet basísonderuiis de opbrengstbehandelenaande handvande moetvoldoen. resultatenop de EindtoetsBasisondenruiis. De inhoudvandezetoetswordt elkfaaropnieuw samengesteid en bli.iftdaardoorniet alleen Prcblemen met de Eindtoets actueel,ook dê opgavenzíjndaardoorsteeds Basisonderwijsals indicator nieuw Dezetoetsvoldoetbovendienaanhoge DeEíndtoeb Basisondenaijs heeftechterook kwaliteítsnormen, al zijn er bestpuntendie eenaantalzwakkere kantenbij gebruikals nogvoorverbeteÍingvatbaaÍziin.Latenwe de Indrcator voorde opbrengst vanbasisscholen. bovengenoemde criteriaeensnaaí de Opde eeÍíe plaatsÍjn de scoresop deze EindtoetsBasisonderwíjs leggen. erndtoets nietalleeneenuitdrukkinq vande opbrengst vande school.Zevormenook een uitdrukking vanindíviduele versóillentussen Oe Eindtoets Basisonderwijs als onderdeel leerlíngen, waarsóolen geeninvloedop heb_ van een indicator Denzoalsintellígentie, sociaalmilieuen etni^ De EindtoetsBasisonderwijs vanhet Cito scheafkomsl woÍdt voortwee functiesgebruikt: Opde h/veede plaa8kunnenscholenoo een
77o/o I I o/o 3olo 4o/o (l o/o 11olo 5o/o
aantal manierende Eíndtoetsscores beihvloeden zonder dat we dat beschouwenals een _ aanwijzingvoor goed onderwijs:Scholenkunnen zwakkeleerlingentijdensde toetsaÍnames 'om een boodschap'íuÍenen schi:lenkunnen leerlingeneerderof vakerlatendoubleren of sneller naar het speciaalondenruijsverwiizen dan anderescholenOp de derdeplaatsis er het probleemvan de stabiliteitvan de EindtoetsÍesultaten_ Het is . mogelijk dat een schoolhet ene jaar een hoge gemiddeldescore heeÍt op de Eindtoetsen het volgendejaar een lage.lmmershet ene wiinjaar is het andereniet en dat geldt ook voor scholen:Bovendienheeftzeker bij kleine groepen I één zeer goedeoí één zeer zwakke Ieerlingeen sterkeinvloedop het gemiddelde van dat iaar.
Factoren die wel de toeisprestaties maaÍ nièt de opbÍengstbeihvloeden
Toegevoegde waardeals indicator AIsuw schooleen opbrengst heeftdievol. ,uitgedoet,dánwordter bij uw leerlingen haaid.wat erinzit'.Anders gezegd: Opêen schoolwaaÍvan de opbrengst woÍden voldoet, bij de leerlingen ten miníe prestaties bereikt die op grondvan de individuele leerlinskenmerken, zoalsintelligentie, motivatie en-milieu vanherkomst verwaótkunnenworden. Àlsàe leerlingprestaties hogerzijn dan op grondvan de instroomkenmerken van leerlineen.verwachtkanwordendanheefteen ihool toegevoegde waarde.Deleerlingen op deze schoollerenmeer,danmenzou mogenveÍwachtenop grondvanwat ze meekregen van 'moedernatuu/ 'vader en cultuur,. Ziinde leer_ lingprestaties lagerdanop grondvande instroomkenmerken vande leerlingen verwachtkanworden,danis er sprakË vaneen onderpresterende school.De leerlingen op dezeschoollerenminderdanze gezienhun achtergronden zoudenkunnenleren. We kunnenbepalenof eenschooltoegevoegde waardeheeft,uit de leeriingenhaaltwat erinzit.oÍ onderpresteert doorde Eindtoetsresultaten vandie schoolte conigeren voor de instroomkenmerken vande leerlingen. Dit coÍrigerenvoorinstroomkenmerken kanop trvee manierengebeuren. Wekunnengebruik makenvaneenvoormeting op het moment dat de leerlingen de schooibínnenkomen en we kunnencorrigeren voorde achtergronden waarmeede leerlingen de schoolbinnenkomen.Dàordatde meestescholengeengebruik maKenvaneenvooÍmeting(ookníetin groep drieof vier)ís dezeweghierniet begaanbaai. Wezullendaaromin dit artikelwerr<en met een correctie op grondvande instroomken_ merkenvande leerlingen. Doorgebruikte makenvandezecorrectiea beschikken we over een indicator, waaÍmeewe aanhet eerste beaivaar tegenhet gebruikvande Eindtoets van hêt Citotegemoetkunnenkomen.
Op de vierdeplaatsbestaan er íactorendie invloedhebbenop de gemiddelde Eindtoetsprestaties vaneenschoolzonderdat die factoreninvloedhebbenop de ,echte, opbrengst van de school.De'echte,opbrengst vande schooimoeteigenlijk vastgesteld worden bij alle leerlingen, die achtjaardaarvoor op die schoolaande staÍtvanhet basisonderwíjsstonden.Erzijn echterleerlingen verhuisd, geëmigreeÍd, of anderszins en er zijn leerlingen tussentijds ingeíroomd.Bij de meeste scholengaatdit om eenverwaarloosbare fractie van de leeíingpopulatie vande school. Bovendien houdenop de meestescholende tussentiidse in- en uitstroomelkaarin evenwicht Er bestaanechterop dít puntgroteuitzonderingen. Erziinscholenmet eengrote tussentijdse instroomvanniet-Nederlands sprekende leerlingen. Ener ztn scholendie in wijkenstaanwaarverhuizen zodaníge vormen aanneemt dat hetaantalleerlingen in groep8 dat achtjaar op de betreffende schoolsezeten Het bepalen van de toegevoegdewaarde heeÍt,maareenÍractieis vanhettotaaliantai Doorhet Citozijn normtabellen ontwikkeld leerlingenin groep8. waarmeeeenevaluatie vande opbrengst uit_ gevoerdkanworden.Onderstaande tabelis We moetennu hetvolgendeconcluderen: eenbewerkinghiervan.In de eerstekolom Aangezien de Eindtoets Basisondenruijs niet wordende basísscholen ingedeeldin zeven alleensterkemaarookryakkekantenheeÍt, normgroepen. Dít is gedaanafhankeli.jk van kande toetsníetzondermeergebruiktworhet percentage ongewogen leerlingen en het den als indicatorvoorde opbrengst vanhet percentage l.9OJeerlingen. ln de driemiddel_ basisonderwijs. Welis het mogelijkom de íe kolommenkangeconstateerd wordendat sterkekantenvandê toetsin ie bouwenin de scholen metveel1.25leerlingen vooralin eenevaluatie-procedure, waarbii vooreen de noÍmgÍoêpen 3, 4 en5 te vindenziin-De aantalzwakkekantencorrecties zijn bedacht. normscores zijnbepaaldop grondvande Daarover gaande volgendeparagrafen. gemiddelde scoresovervijÍjaar.OmeÍ geen
'kruidenierswerk, van te makenzíin
J,;:,::J il'il"r:" *ln;llïlJr i I l-i4 iarisen scholen919r" metgeen g^"Ít9l:f:" schooi en- lsroeP
*"rlingmrr-opgrond I*f"l:t:^, *"r dejarenháen i ::iXï j"_b-"1 1
I "9 leerl.
gemiddeldeen scoÍevan 537 moe.
/ ,I ,^^", ruuu/o i.oo ln Eenschoot met I meer 111111b1 o,:ilt* arochtone reerringei li!ï:,t::: ] :: I heeÍteennormscore uuni3i. voo, 13-tl _r^?r" l.oo ln 1 =2>e/o
1.90ln 1.9O In
de de scholen scholpn met rnar een ÀÀn ,.^^-r^-L,: r I meerderheid l:=ty:
vanr.25-reeriinge" i, a",u,,i"i-
eenbeetjeonha-ndig, o';;;;.d;r"
1: i:_:ïf
l2i-r_-!:* >7so/o
bestudering *n a" ïuouii""r,,a-ái 17
13
:: Ïc lg
l.:: llln l.so
!
I -eoIn
J
áeHok ;J;';" l.2s leert.
loo
0
Bs
,i
3s
5s
t',
s
íil:::J score rjver s jaar sz.
3
536
7
s33
;
37
zl
s3r
62
\1o
ru
527
\
de normhier moet liggenbt 53J.
ostsondeÍwijs(Bron: Ci[p,2AOA)
Natuurlíjkzal een schooÍ niet elk jaar precies
heid om scholenín re rtplp. in _-^_--inr,i^ driesroepen:
ophetjemidderd";";;;;;Ë;J;;
ï:::^:^T::ill,",o"j"" a. onderpresterende scholen(scholei.waarde
Dat Dat kan kan ook ook haasr ,^, ---,glïl^r:::ï. haast "i", ""t n"'..t:TÍ:11" i1*-
;:ïJïflï:rïïrr".""j,;;:.,
;;o ru"n.
ilffi'"ki:.Ë:::'ï::fl"\':?ïrïïïï"
dejarenheen.
Èasisonderwijs gedurende.drie jaarachterbiijft
magworien g,""a jJ"fr"lr,""ï::y,".:ht vande"p teerringen),
beparen. sen,doorre *. *ï::ïï;:-;
-d:'.9: normie raag;r-rn h",;uu,-uJr;n
àu ;. ;;Ë'J1:::i:lmerken gemidderde score 2.s-punt onder normscore ;;;ïd; ïiï"ï;:,ïil:ï i:ÍïïilÍ: van Deze norm il"r#""*".f,, magworden, Itlj.^:l ^rl:lU" ondeÍprestarie.
iï
ls,gebaseerd op berekeningen, dieverband
.. iiof"n houden metdeaard vand"e ÍrequentieverdeË.;";',ï #ïrï-llhffir:n:*n':Í: lingen.Wegaanhierverder
niet op dezetech_ ;..";: *'ln"m"itiuin!. r,"Ë,""ii' ;;:,,",ï:ïi::r""Í':"rï::ffïï,f:íï,::; nietzo ergals uw score "*,is"* "*"i,eens eenjaar2.5 punt k;;;;*"; van de leerlingen).
onderde normgroepligt Dat overkomtal gauweenkwartvande schoren' Anderswordt
In prakirjkkande inderingook subtierer j 'Íffi :l *:'"1'-"-'... ;#".kh:c, aoo,auï oo I tu,,uiu'o,, un i"ïff ï.::'f,if :n rigt
E"n"t' J il ffi ;;:ïffii"ïïáï ffi::,ï::ï :flHïï:'ï::i:jií"_"",,"".ft", eenmeerdan2'5 puntachterbliiít b4d" norr 1"r""ï*.r.*ten over
degemidàelde reveftsystematisch sco_ onderprestatie. In praktijk "i" ,* Jf au i,no,o"o. Dit 'svstematisch.onderprás_ subrierer romtdítverschíjnsel indelenis belangrijk voormensen tatie'bijzo'n7o/ovand,euurirr.totunuàár. diescho".f,,"ï "1"*", i"ï'*i,Ëïï**, DaaÍBaathethierechter
Evenmin ishetbijzonder arsde-gemidderde. l'ïJ.ïï;ÍÍff#íiJ"í"".ï#::1i"fl:ï;x",
standaaÍdscore in eénjaar 2.5 puntbovende normscore komt Ook hiervoorgeld! dat dit bij
.p'li rnïr*r," Jí;;'*rl
' meer danu"nkuuu.t uuna"'.r'ár"n r,"t guJ " is.Bijzonder is. Bijzonder
gebruikzijnwel geschiktziin
;il#;".ïrï,!:ïiï::#ilr":rï".1* word.t,ut wordt het als ur,uw schooleriri ,""""fËji"g* ff:"ïffi.ïiïï,.ffï::::r::;i,o ".,.i"r slaast omgedurende {l2.spunt opa" Einat de maxímalescorevan550 i jaar meerdan
(
in s",t*d"*,,,-àài.,i,ííí lg *;;Íï*ïi:"i Ëlïïi"'""#:ïÍ;lriï#:ï$',",i-'-, lsi *u"á" ilo, a" ï;,;;:;",:ï:: hetsoedeníváuz*iÁ"rli"'ïii*rd* ÍT,ry'n_"ï.!_t:"guuo"ga" IH I bovendeÀrrtu,.orun.uw,.toot teef-'
dan systematischtoêgevoegdewaa rde vnnrÁo
leerringen. zo'n8o/ován*;r*ï,ï#Sli,1-" scholenblijktjaar in jaar.uittoegevoegde waardete hebbenvoorde leerlingen.
lli'01ï,iï11,:-*::ï,11.ï9 ,í"ià, àïi|Basbondetwïis.Belangriikls otr:e weots ols schoor schoolglobool op oo stoboot L^+-^^r,
:oS
Ak we daareót beduidend bovenzitten,dan wiilenwe jai natuurlijkookweten. Enalswe er beduidendonderzitten,danmoeten ;e e; natuurlijkechtwat aandoen.
Voorhet merendeelvan de schc. overzo'n85q0,getdtdat ze ;:ï:Jr"::ï"" ", jaartjeonderde norm doorglippen, of er een laartiebovenzítten,maardat ze in de ,long verdeÍecoÍrectie. run,gewoonop oÍ rond het niveautiggen,-dat jÀàatà^ *;Ëil;;. "^^-^- ^- treerringpopuratieváruvacht ;ï
;;d;ï'","::Ï"r'"1",'iï"ï::ï"ïr';r" A;ï::.:ï:hun Bovenstaande normtabel biedt dernogetijk_ 11ii".,"",u.onor,r*" ;_.J;;,", ""
i
lH
l'È|
iË I IË | IË i lE j l= | i€ I iË l
iË I I i
grondenvan de leerlingenen . de instabiliteitvan de gemiddeide Eindtoetsscores over de jaren heen. We hebben geen rekeninggehouden met scholen, . die te maken hebben met extreme migratie van leerlingen, . die een extreemzorgbreedtebeleid voeren . die erg klein ziln . die veel leerlíngennaarspecialescholen voor basisonderwijsof expertisecentra veÍwí-
den.Voordezeschoiengaathet opbrekendat in de bepalingvan de toegevoegde waarde geenrekeningis gehoudenmêt eencoriectie voorintetligentie. Voorde meesteschelenis zo'ncorrectievoorintelligentie nietechtnodig. Datkomtomdater eencorrelatie bestaat tussenmilieuen intelligentie. Daardoor is met de correctie voormilieureedseenbelangri.jk deei vande verschillen in intelligentie verdisconteerd-Voorhet overigegeldt:Wedenkentoch nietechtdat de schoolbevolking in wijk A gemiddeldgezienintelligenter is dande . die veel zittenblijvers'hebbenschoolbevolking in wijk B?Alshierechterwel aanwíjzingen voorzijn,dan zit er nietsanders We beginnen met het probleemvan de eerstop danalsnogvoor intellígentie te corrigeren. genoemdescholen. De enigechtgoedemanieris en blijftimmers om de Eindtoetsgegevens ook tê corÍigeÍen voorintellígentie. Alsu eenzuiverecoirectie Onderwiis is geen voorintelligentie wilt maken,is het echter 'paardenracevooralsnog noodzakelijk om specialistische hulpin te roepen-Eris behoorlijkwat kennis vande statistieknodigom zo,ncorrectie zelf te kunnenuitvoeren. Cotrectievoor'Duiventilscholen' DezevÍaagnaàrcoÍrectievoorintellieentíe is Eennog n;et opgelostprobleemis het proechtereigenlijk alleenechtvanbelarig voor bleemvanintensieve migratieen veelvuldige scholendie verhoudingsgewil's veelzwakke zij-instroom van (niet-Nederlandstalige) leerleerlingen in de regioaantrekken. Iingen.Sommigescholenzijnnet een duivenDeschoolleiders vandergeli.ike scholenweten til: zodravaderwerkof beterwerk gevonden bestom welkeleerlingen het gaat Hetzijn de heeft,vêrhuisthetgezinnaareen betere leerlingen die na groepI naarhetvso,het buurt.Ook het omgekeerde komtvooÍ:grote praktïkonderwts of het leerwegondersteutussentijdse inshoomvanvooralallochtone nendonderwijsgaan.Vandezeleerlingen is Ieerlingen. Dit typeprobleemkan opgelost doorgaans reedseen psychologisch oridezoek wordendoorde toegevoegde waardevaneen op schoolbeschikbaar waaruitgeblekenis dat schoolalleente bepalenvoordie groepleerhunintellectuele vermogens meerdan3Oolo lingenin groep8 die tênminstezesiaaronder- achterblijven bii de gemiddelde leerling.In dat wijs op de betreÍfende schoolgehadhebben. gevalis het niet noodzakelijk om de intelligenJemoet alsschoolimmerswel de kansgehad tie vanalle leerlingen te testen.U houdtdÀ hebbenom invloeduít te oefenenop de pres- leerlingen waarvanaante tonenvaltdat hun tatiesvande leerlingenverstandelijke vermogens mêerdanjooloachterbliivenbij de gemiddelde leerlinggewoon De aanpakgaatalsvolgt U berekentde buitende berekeningen vande gemiddelde gemiddeldeEindtoetsscore uitsluitendoverde Eíndtoetsscore. Dat is beslií geenÍraudgals u groepleerlingendie minimaalzesjaar bij u op datmaareerÍijkuitlegtin uw schoolplan oÍ schoolheeftgezeten.LeteÍ wel op dat hierschoolgids. Het kanimmersniet de bedoelins doorde normgroep(zietabel4) meekanver- zijndat de opbrengstvanuw school laaguit-' anderen.Nietzeldenzult u met de groepleer- valtomdatu zo'ngoedenaamhebtin de lingendie minimaalzesjaarop schoolhebben regioin het opvangen vanzeerzwakkeleerÍingezetenin een anderenormgÍoeptefecht KOmen. Conectievoor kleine scholen CorrecTiesvoor WSNS'-sch olen Alsu eenzeerkleinegroep8 heeÍt,latenwe Erzijn basisscholen die eeneÍreem zorgzeggen, beduidendminderdan achtleeriinbreedtebeleidvoeren.Ze zilnweliswaaigeen gen,dankunnener vervelende eífectenoDtreschoolvoorspeciaalbasisondenviit maaÍze den bii het berekenen vande gemíddelde staanin de regíobekendalsscholenwaar Eíndtoetsscore. Steluw schoolzít in normzwakkeleedingenbeteraanhuntrekken groep3 en u heeftachtleerlingen in groep8 komen.Zezijn daardooralshet wareeen en de gemiddelde scoÍeis 532. magneetvoorzeerzwakkeleerlingen geworUwnoÍmscoreis 535 (gÍoep3 vantabel4) en
u zit dus drie punten onder de normscore. w: de leerlingresultatenvan uw school faten "ens nader bekijken.Ze staan in qe ondeÍÍaande tabel:
Naam
Gewicht
Score
Tobel S. Êenworbeelcl: de khire schoat
heel eenvoudigin te zien,dat het fï ":ft tu,'a,o-u., o: schoolonderpreíatielevert door één leertingwordt veroozaakt, ::iilï1 nametrlkDesireeS..Alle andere leerlingen scorenprachtigbinnende maÍge van 2.5 punt rondomhet verwachte niveau.Als
Doubleren Een.andere íactorbetrefthet doublerenvan Schoten die (metnamein groep 1"^:.11*"1 zeven) relatieíveelleerlingen latendo;ble;en, zorgeneruooÍdatzwakkereleerlingen niet na p* na€en extranegende(of wet_ Íill i:ar rrcnrzetts na eentiende)schooljaar aan de etndtoets voorhet basisonderwijs meedoen. Op 92.60/0 vande basisscholen doubleerde in nêrschoottalaÍ 9a/95 jaarliksgemiddeld3.60/0 van de teerlingen in de groepenl_8. Opbasisvanresultaten vandiverseonder_ zoekingen^(Reezjgt, VanDijk& Bosveld,l986; Reezigr, l99l; Hourveen,tssz), die l,?*:i* oU voldoende groteen representatieve steek_ proevenzijnuitgevoerd, is eenschattÍng 8.lmaf.f.tvanhet percentage scholenwaar in dejaren.re8s,1e88,lee2 en ]fjforuvgn r:ry4voorkwamUit dezegegevens kan SeconctudeeÍd wordendat hetbii ruim 9oo/o vande basisscholen al vanaftenmtnste1985 voorkomtdatleerlingenlanger danachtjaar overhet basisonderwr'js doen.Dezesituatieis srnds1985stabiei_
van26(en
datisgtoln tabel6 op de volgendepagina i::: I ":1 F'....P oaar,oe gemiddelde woroteen groepsgrootte in trteder_ oveízlchtgeboden rano)vanzulke klasgenoten van de groepen waannhet gezetenhad, oouDÍeren hetsteÍkstplaatsvindt_ de schooÍscore yu. 5J4 geweeslDan :ul had de opbrengstvan uw school in datjaar Heïdoublerenkomthet sterkstnaaÍ keurigop niveaugelegenvoÍenaan nerelndvande kleuterbouw en in groepdrie groeptw.eewordtergvaa-k De.bepaiingvan de opbrengst gedou_ :il l:ï Aangezien l" magnatuurlijk Dreerd. níet verschillend dít lang niet altild oÁ zijn bij groie en kleineschoeen vorteeÍraar gaat,spreektmenhiervaakover t?, met tweematenBemeten wor- neutergroepverlenging. ia T,l ."r ucr. tn praktijkblijkthet Dr,scnoten met eenheel kleinegroep moetttrken discutabel ?:ht zo.yik daaromook eenandere om eenscherpecesuur bËreke,een jong te trekken.tussen nrngswryze erg aanbevelen. kind dat Alsu een ergkleine gez,ende leeftijdbeternog puu,maanden heeft,bepaaltu nietvooreíkjaar if"p,"* ""n .:" kan arzonderlijk blifven,en de toegevoegde daádwerketijk waarde,maár ïgl::l o^oubleren. Omdezediscussie neemt u de.resultaten te vermijden vanalle leerlingen van Kanmen vaakbeterufuluitend overdoubleren achtsamen.vervotgens Íl:_8_:::ru.i:r.c.ep sprekenalshet om dê groepen Depaalt.u wat de normgroepvandeze drietot en drie u.ht gTr In het schooliaartsg4/tsgs generateswasen u vergelijkt ,grand I-": dít mean, Drêven op Bl.4oóvande basisscholen met de normscore. In de meestegevallen 2-40lo is van de leeÍlíngen zitten in groep l.::ll"s"n waarover 3_g. ln deo-pu,"ngrr Íljï:l DepaatdWoÍdt nu zo groot geworden het verscÀijnset zittenblijven ,t^t::f?.J:.t dèt een fn gÍoep3_gzichop 75-60/0 enKeteextreemscorendeÍeerlíng van de schoíen daar nu voor-Op dezescholenbleeí2.40lo geen aanzienlijkeinvloed meer yan de leer_ op heeft. Ingenztten in groep3-8. is natuuÍtiik ooknogdatu ::: 1n9eÍe.uilw€g netats in tabel5 aangeeft wat a. utoniJiË scores vandegeanonimiseerde leerlíngen zijn. U kuntdanaangeven hoeveel vanuwleerlingên.eenscoÍeop,bovenoÍ onderhet niveau
nebDen dat op grond van de achtergronden van de betreffendeleerlingenvenryacht kan worden.
hetdoubteren wordtin groep "::, 3j^1ï': cne gelegd. ln groepdrie moetzió ímmers wondervoltrekken: Leerlingen die -.:111",1 compteet anaÍÍabeei zijn,lerenin eei paar maandenlezen.Datgaatniet bii alleleerlinDemeestenkunnenin januaríreeds [:l_go"d. en voorbiinaalleleerlíngen heeft,het lezen, wondertie'zich in elkgevalaai heteÍndvan
1994/199s n:3ll basisscholen
Het echtmakenvan een goede correctlevoor doublerenis voorbehoudÀn aan desenendie verstand.hebben van statistiek. ln vàel gàvallen groeP o/osóolen gemíddeido/o o/oscholen gemiddeldozo is het echteÍniet nodig.Wel is inmiddêls dui_ waar gemiddeÍdvo waaÍ doublerenden oerÍJkgeworden,dat het bij een goedeverant_ doubleren op deze w-ooÍotng doubleren op deze van de opbrengsthoortom het jaar_ voorkomt scholen tryt<s p€Ícentagezittenblilverste berekenen. voorkomt scholen Als niet meegerekend, lal,kl:ut€rSroepverlenging outdettJkDovende 2?0Áper jaar níet bekend niet bekend uitkoml, dan hefiben 50.9 uw leerlingenbeduidendmeerleertijd 8.5 gehad,.danop anderescholen. .4 t, / 6.9 ,l het dan zondergoedekennisvan de 1:i!: : Íausttet( ntet goed mogelifk meer om dit voor_ deel te verdisconteren-In dit gevalis het aangewezenom niet àlleen openhartig te rappor_ Tobel 6. Doubleíen in het bosisondeMis (Bron tnspectie wn hetOndetwí, I gg7). t9Íên oveÍ de opbrengst,rn"u, ook duiduiilk t" maken dat.de leerlingenbeduidend rn"ur illd hebben gehad om deze opbrengstte bereiken. hetjaarvoltrokken.
J
I
t
Í o l
i
l N l
t'-t t o l t(t)l toóJ t ( u l
t=l
lo- i t o J
l€l
Í.9 I I U í
l'a II I
l (
20
l i
1995/1996 n : 287 basísschoíen
De leerlingen die aanhet etndvangroepJ niet kunnenlezen,vormen Verwijzennoor specioal basisonderwiis of eengroepmet eenverhoogdrisicoop een expeftisecentro schoolloopbaan, diedoordoubleren àn verwiÈ EenvolgendeÍactorbetrefthet verwijzen van zennaarhet speciaalondenruijs gekenmerkt leerlingennaarhet speciaalonderwijs,oí naar wordt eenanderebasisschool omdatdaarieter aan hun onderwijsbehoeften voldaanKonworNietalleleerÍingen hebbenoverígens evenveel den.Op 660/o van de schoÍenwerd tn het kansop doubleren. Aanhet eindvanhet schooljaar 94195gemiddeld1.4o/o vande basisonderwijs gekomen,blijktvolgensMulder leerlingennaar het speciaal onderwiisverwe_ (1997)Zjolovande allochtoneleerlingen een zen(lnspectie vanhetOnderwijs, I997).In of meerkeeÍte zijnblijvenzitten.Vooide I997 bliikteenverbetering op te tredên. Dê autochtoneleeíingenwaarvanbeideouders rnspectie steldevastdat in 1997op 570lovan een lagereopleidingdan lagerberoepsonder_ de basisscholen l -2olo van de leerlingenis wijs hebben,geldteen percentage van 17.En ve-ruvezen. naarhet speciaalonderwijs.Het vande overigeautochtone leerlingen in groep Drtjr(Í dat het veÍwijzennaarhet soeciaal 8 is t I o/oeên oÍ meerkeerin het basisoider_ ondenarijs het vaakstin groep.l_4en sooms wíjs bliy'ven zitten(MuldeÍ,1997). ooKnog ln groepvijÍ plaatsvindt Ookvoor dit verschijnsel geldtweerdat een grootaan_ Het.doublerenis met namegeconcentreerd tal scholenrond het gemiddeldezit Hetgaat ln de onderbouw. In de onderbouw leerlin_ danom I of 2 leerlingen perjaar.Hierholft gen is het percentage zittenblijvers drie keer dan ook níet.gecorrigeerd te worden.Anders zo hoogals ín de bovenbouw.Met het oog rgÍ ott voorde heel kleinescholendie in het op de preíatiesop de Eindtoets geheelgeenleerlingenverwijzennaar het Basisonderwijs is vooralhet doublerenin speciaalonderwíjs.Zoalswe hierbovenal groepzevênvan belang.Doublerenin de gezienhebben,maakthet.voorscholen met bovenbouwblijktrelaiieÍweinígvooÍ te een,groepB_van een gemiddeldegrootte niet komen.Het doublerenkan echtergemas_ yeeÍurtop de gemiddelde score als er een keerdwordendoorleerlingenna groep ergzwakkeleerlíngmet de toetsafnames zevennaaÍhet speciaalonderwijste láten heeítmeegedaan. Bij scholenmet een kleine gaan.Verwachtkaneóter worden,dat het e kan dit echter,zoalswe ook gezien pflp verschijnsel doublerenoverde basisscholen hebbenwel invloed hebben.Meestalbeschikt heen ongeveergelijkis. Bij de meesteschode schooldan echterwel overeen psychololen zal daaromde invloedvandoublerenoo gischrapportvan de betreffende leerli'ngof is de opbrengst_vergelijkbaar ziin.Andersligt dit het bekenddat de leerlingna groep8 naar echterbij de beoordeling vande oporengst het speciaalonderwijs,het praktijkonderwijs van de 7olovande basisscholen waardouble- oÍ net teerwegondersteunend onderwíjsgaat. ren en kleutergroepverlengíng in het geheel Dezeleeríingtelt u dan met redenen nretvooÍkomten op de scholen waarhet omkleedgewoonniet mee bí het bepalen doublerenmet nameín de bovenoouw vaneen indicatievoor de opbrengsr van uw excessieí veelvoorkomt scnool-
Want let wel het goot om een foire indicotie voor de opbrengst van uw school, niet om de opbrengstzelf. Daarvanhebben we in het begin.vandit artikei reeds gezegd, dat dat een vrqwetonmogelijke opgave is. Dan zitten.we nog met de scholen die syÍe_ matisó relatieíveel leerlingen naar het speci_ a-atoaslsonderwijsof de expertisecentra ver_ wyzen.Scholendie systematisch meeÍ dan o.ry".g leerlingen per jaar veruvijzen, heb_ :un Denzchzett een voordeel verschaÍtook hier_ voor geldt.datdit zondergoedekennis van de sTau$tekntet goed te verdisconteren vall Echter_ookhier kan net als bij scholen waar reratreïveel leerlingen doubleren, een openhartiggraepgrtagein ieder geval biidragen aan een tarr oordee,door derden-
breedtesyíeem,waarínzwakke leerlingen snel gedetecteerden geholpenwoÍoen zodat ze y""r^r"t hun ieeftijdgenotenmee kunnen ooen/ . Wordende prestatiesvan de leerlingenwel regelmatiggetoeistmet methode_onaihankelijke toetsen,zodat de leerkrachtenweten wat het'echtd niveauvan de leerlingenis? . Zrjn er voor leerlingendie een halí jaar leerachterÍand }ebben opgelopenwel adequate nandettngsplannen, waaÍmeezi oezeachters_ tand snelkunneninlopen? ln de meestegevallenis de oozaar van onderpreíatie te vinden in het antwoord op eel of meer van de bovenstaandevragen. Schroomin dat gevalniet om externe hulD in r::p"l Z"rF in etk gevaldat uw bestuur op :, hoogte 0e raaktvan een dergelijkesituatíe, zodat eÍ ook bestuurlijkgehandeld kan wor_ den.
Wat te doen bij de indicatie'onderprestaÍie? Wanneer.uw.berekeningen overdriejaarde Inolca-Íe'onderpreÍatie,aangeven, dan ís een Totslot aantalmaatregelen noodzakelijk. Daarmee zijn In het vooraÍgaande hebbenwe geleerddat we middenin de kwaliteitszorg terechtgekohet.ruwegêmiddelde op de Eindtoets men-Maarvoordatwe daartoeovergaan moe_ uasrsonderwijs nietzo maarzondermeer ren.we.eerstnog eventeruggrijpenop het in goedemaatis voorde opbÍengst van een oe Interdtng gestelde: We hebbennietde schoot.Hetgemiddelde op de Eíndtoets opbrengí zelvebepaald maarwe hebben Basisonderuvijs vormthet startpunten geen een indicatievan de opbrengstbepaald.De ernopuntvaneenevaluatíe vande opbrengst rnotcafie'onderprestatie, is eÍnstiggenoeg, Dit ruweqemiddelde moet gecorrigeerd wác maarwe moetenhet wel zekerweten. oenvoo[ d€ sociaaleconomische en etnische Raadpleeg daaÍomeeÍstde gegevens uit het achtergronden vande leerlingen. Hierhebben rêentngvotgsysteem. Gevendezetusseniíjdse w.e een.eenvoudig voorstel vooi gedaan. Er resultatenin de verschÍllende het_ zt,nonderzoekers laargroepen die op dit punt graag met _ zelfdepatroonte zien?Zo,nee,probeÀrdan gecompliceerdere aanpakken werken, daar valt -.rst na i te gaan . wat eÍ aan handis geweest ooKwel wat vooÍte zeggen, maar dat is voor ls er ietsmísgegaan bij de toetsaÍname? eenindividuele schooldoorgaans niet uitvoerHebbenleerlingendie normaalgoedmee baar.Ookhebbenwe geziendat de gemiddel_ -gekregen, kunnenkomen,zo de zenuwen dat oe resuttaten vanéénenkeljaar,zelft alsze er vande toetsafname nietsterechtlaaram? gecoÍngeeÍd zijn voorde sociaaleconomisóe Wanneerde resultatenuit het leerlingvolgsys_ en etnischeachtergronden vande leerlingen teem in grotelijnen overeenstemmen met de nogniettot eenbetrouwbare conclusieoirer scoresop de Eindtoetsbàsisonderijs, probeer de opbrengst van een school leiden.Wemoe_ dan na te gaanwat de oozaakvanhet pro_ ten.dezegecoÍrigeerde resultatenovereen bleemis. De volgendevragenkunnenhier tenminstedriejaar,maarmeermag behutpzaam biiziin: l::ï_ïl naruurtlk ook,bezienom eènechtstabiel . Ztn de onderwijsmethoden die op schoolin beeldvande opbrengíte knjgen.Enverder gebruikzijn wel dekkendvoorde.kàrndoelenl nebbenwe gezíendat eenaantalscholen ..Werkende leerlingenuit elkejaargroep in wel eenuítzonderingspositie veÍkeert omdat uit de boekjesvan die jaargroep? ze bi_ vooóeeldte makenhebbenmet extreme .. de leerlingen wel voldoendetijd om frijsen migratie,van of eenexrreemzoÍgzichhet leer-en vormingsaanbod -leerlingen, bij met breêdtebeleíd voeren, of ergkleinzijnof vàl nametaal en rekeneneigente maken? reenrngen naarspeciale scholenvoorbasison_ . Werkener zwakkeof nog onêrvaren onderoerwUs of expertisecentra verwijzen, oí veel wijsgevenden in crucialegroepenzoalsgroep hebben. Voor elk van deze pro_ 3 en groep8? illllt'tlvers Díemenis voonovermogelijkeen . Heeftde schoolwel een adequaatzorgzo praktisch mogett,k aanpak voorgesteld. Duideliik is daar_
a)
J
t
I
l
lol
l o t t o l
l.{ | t E l
l'--l t q ) l
iEl
J O I lèol l ( g l j c l t l o t
l>t J O I
t o t
t€i t.g I
t3i
lt ' ll
U
meevooralook geworden, dat het beoordelen van de opbrengívaneenbasisschool geen Ioutercijfermatige kwestieis. Het is en biijft een evaluatie waarincijÍermatige gegevens tegenhet lichtgehouden wordenen waarin op basisvaneenverstandige redenering een verantwoording gegeven wordtvanwaarom de cijferseruitzienzoalsze eruitzien-Dat kan alleenmaarechtgoedgedaanwordendoor mensendie echtbetrokkenzijn bíj wat ze willen dat kinderenlerenen niet door mensen die scholenalleenmaarwillen'ranken'alsof onderwijseen'paardenrace' ís.
LíteÍatuuÍ Cito(1996).Londelijketoelotings-en doorstroomgegevens/996. Amhem:Cito. Cíto(2000).HondleidingEindtoets Bosisondeíwijs 2000.Arnhem:CÍto. Inspectie vanhet Onderwiis(1996-2000). Onderwijsverslog overdejaren I g9S tot en met 1999.Utrechtlnspectie van het Onderwris. Rêezigt, cJ., Dijh M.H.van& Bosyeld, J.J.E (19A6).Dífferentiotieop de basísschool.Den Haas:sVO.
KnuveÍ,A-W.M.& Reezigt,GJ. (1991).Zittenblíjven in het bosisonderw4s-Groningen:R[ON. Muider,C.WJ.(1996).Meer voonong, mínder ochterstond?Niimegen:lT5. Houtveen,A-C-M.(t992). Onderwiisop moot
utrechrl50R Reezígt,CJ. & Knuver,ÀW.M. (i995). Zittenpedagogische blijven in het basisonderwijs. Studíen (72) 114-132. Noten ' In Íeite gaat het hieí om het dilemma: àbsofilrrt veÍsus relatief noÍmeÍen.Bi,_absolurrtnoÍmeÍengaèt her om de vraagwat elkê lêeÍlingna àchtjaar basisondeÍwiis minimaalmoet w€ten en kunnen. Bii ÍelatieÍnoÍmeÍen gaatnet om een vergeliikingvan opbrentíen tussenscholenmet veÍSeliikbar€ weÍkomstandighe_ den. De meeste desklndigen :Ín in theoÍie vooí absoluut noime. Íen- MaaÍ dáaÍvoo. moet eÍ wel consenst]sziin over de minimumdoelen efl daaruooÍ moêten weeÍ goede toetsen be5chikbaaÍ zÍrl De à6rveziSheid!.dn consensusover minimumdoelen maàkt dan o_okdat de meeste d€skilndigen in pÍaktr'ik vooÍ Íelatief noÍmeren n|n. 2 tnclusiefleedingenvan wije sóolen en ivo. r Engglseshoom, intêmationaàl báccalêuÍeaat en niet gesubsidieerde leeÍlinsen. a Deze conectii kan technis€h Sezienop diveÍse wiizen plaats vindên- EÍ kan gebruik Bemaak worden van een vorm van iesressie_ analyse.En de Íesultatenvan scholenkunnenvergelekeniorden met de Íesultatenvan scholenmer een veÍEejiikbàÍe leeÍlingbevol_ king. Om Íedenenvan geÍhakketÍkecommuniceeÍbaaóeidwordt hier voor dê laatstSenoemde àanpakSekoren. ) DezenoÍm is op statistisdegronden bepdàld.25 punr is onge_ veeí e€n halve standaaíd deviatie van de írequentieverdeling vá; schoolsemiddelden-
. e3a*"
:\,..l
H e t ï a t e n t e n s p e; [ Talenten zijnhekwaamheden ïvaarií! ll uiledbent én
dis u ïeu*< vindtEË'{i ts dcen
lletTalentenspeÍ is eelnieuw instumerd Erïrordtgebruikt il looÍlaanberimhgstaieqtel hiníen ftetÁVs-lroiéct Íalentmamgemen lletTaledenspel is prima laiklaar alsftulpmiddêt bii íudiolerfttqsg€spnk*en. PriFÍ4&-:peÍspet {hiiunscfiaÍvanmèerdan l0 EenplaÍen I 1l),-!sÍ sprll Eesleuinq scfiÍifulijkl {alteên ÁVS.llieurÍeqÍrdl I 351213 Ulredrl tax0302lÍ101Í e-mail
[email protected]
