RONDOM ROTTERDAM Het gaat goed, gaat het goed? Als je naar de cijfers kijkt, gaat het goed. Het aantal misdrijven dat binnenkomt bij het Rotterdamse Openbaar Ministerie is naar zo’n 20.000 gedaald. En dat komt niet doordat er geen aangiften gedaan worden of omdat de opsporingsdiensten onvoldoende capaciteit hebben. De geregistreerde criminaliteit daalt. Dat is goed nieuws voor iedereen, ook voor alle mensen die dagelijks bezig zijn met het oplossen van misdrijven en die bovendien hun best doen criminaliteit te voorkomen. Ook de gewelddadige criminaliteit daalt echt. Nog steeds zien we in de cijfers van de zogenoemde High Impact Crimes, de delicten met een grote impact op het slachtoffer, dat een intensieve opsporing en samenwerking met onder andere het bestuur vruchten afwerpt. Overvallen, straatroven: De meldingen dalen, er worden veel aanhoudingen verricht. Wanneer de plegers van dergelijke feiten op vrije voeten komen, kunnen ze nog steeds rekenen op de aandacht van de partners die in onze regio samenwerken in de netwerken van de Veiligheidshuizen. En de daling geldt niet alleen voor de “grote” zaken, ook binnen het Veiligheidshuis en op de ZSM-locatie waar de veelvoorkomende criminele feiten en de bijzondere doelgroepen in beeld zijn, zien we dat die aanpak werkt. Het wordt echt veiliger op straat. Maar we kunnen niet tevreden op onze lauweren rusten en het kan geen onsje minder in de bestrijding van criminaliteit. Want we weten dat veel vormen van criminaliteit minder zichtbaar zijn geworden. Crimineel geld verdienen via het internet, in de digitale wereld neemt toe. Er groeit een nieuwe generatie op die van nature de weg weet in cyberspace en sommigen zoeken bij uitstek de slinkse wegen. Natuurlijk zetten we ons in om vormen van criminaliteit die zich in het digitale domein afspelen, op te sporen en te bestrijden. Maar kijken en zien in de digitale wereld vraagt om andere vormen van intelligence dan voorheen en ook de opsporing stelt nieuwe en andere eisen aan het vak van politie en OM. Ook aan ons vermogen om samen te werken met andere partijen.
HOME
De criminaliteit verandert, ons vak verandert en politie en OM moeten van alle markten thuis zijn. We pakken cash geld af en bitcoins, we vinden crimineel geld in gaten in de grond en in complexe constructies van digitale transacties en rechtspersonen. En wat te zeggen van de moeilijk zichtbare criminaliteit van de beroepscriminelen achter de grootschalige drugssmokkel? Waar zit die, hoe vinden we die, wie zitten er achter? Soms zie je plotseling ook in het publieke domein iets van een ontwikkeling op de achtergrond: de toegenomen aantallen zware vuurwapens die worden gevonden, de toegenomen incidenten waarbij een vuurwapen werd gebruikt en een aantal incidenten waarbij opeens een bepaalde groep heel prominent naar voren komt. Maar ook: een winkelstraat met veel gelijke winkels met weinig klanten, een bedrijventerrein met heel veel autobedrijven en nauwelijks zichtbare activiteiten. Dat kan niet uit, daar zit iets achter. Ergens zit een verborgen verdienmodel, vermoedelijk in de illegaliteit en criminaliteit en grote kans dat er geld wordt witgewassen. De geregistreerde criminaliteit daalt maar we moeten actief en alert blijven. Die opdracht heeft in het afgelopen jaar nog meer betekenis gekregen. Door de aanslagen in het buitenland verandert er iets in de samenleving. We zijn alerter op signalen op straat, op dingen die we horen en zien, allemaal. We kunnen het ons niet veroorloven de signalen niet – elke keer weer – serieus te onderzoeken. We kunnen niet zomaar denken ‘Het zal wel niets zijn, hier probeert een leerling onder zijn schoolexamen uit te komen’. Ja, de geregistreerde criminaliteit daalt. Maar we moeten blijven kijken naar de gebeurtenissen en de werkelijkheid achter de droge cijfers. We verplichten ons alert en scherp te zijn en te blijven. Marc van Nimwegen Hoofdofficier van justitie
2
SLACHTOFFER CENTRAAL Bij het werk van het Openbaar Ministerie staat het slachtoffer centraal: dat is bij de afdoening van zaken en het doen van onderzoek een zeer belangrijk thema. Door onderlinge afspraken en afstemming met (keten)partners, zoals Slachtofferhulp Nederland, kunnen wensen en opmerkingen van slachtoffers zwaar meewegen bij het nemen van bepaalde beslissingen. Dat hoeft niet lang te duren, en kan ook buiten kantooruren, op de ZSM-locatie. Dat is de plaats waar eenvoudiger zaken snel efficiënt en slachtoffer- en samenlevingsgericht afgedaan worden. Zo kunnen meteen gedragsaanwijzingen als een gebieds- of locatieverbod gegeven worden. Datzelfde geldt voor het opstarten van een mediationtraject en het bemiddelen in de schadeafhandeling. Mediation, oftewel bemiddeling of herstelrecht, kan ook deel uit maken van de strafrechtsketen. Zo is in 2015 met de politie en Slachtoffer in Beeld gewerkt aan een pilot in Schiedam en Spijkenisse, waar mediation wordt ingezet bij strafbare feiten tussen personen die in enige relatie met elkaar staan. Denk hierbij aan een vernieling als gevolg van een burenruzie of een mishandeling na een conflict op de werkvloer. Het proces van bemiddeling en herstel begint dit keer al bij de aangifte op het politiebureau. Van een strafzaak zal het bij een succesvolle bemiddeling niet komen, maar mediation kan ook naast een strafrechtelijk vervolg. Is de pilot een succes, dan wordt hij mogelijk ook in andere districten ingevoerd.
LICHTKOGEL IN LESAUTO Straatweg | Een lesauto brandde volledig uit nadat een lichtkogel dwars door de zijruit van de auto werd geschoten. De leerling die achter het stuur zat, raakte daarbij gewond. Toen de verdachte was aangehouden, werd tussen hem, de instructeur en de leerling een mediationtraject opgestart. Dat bood voor de slachtoffers inzicht in wat hen was overkomen en gaf de verdachte de gelegenheid om zijn excuses aan te bieden en de schade te vergoeden. Maar de zaak kwam ook nog voor de rechter. De conclusie daar was dat de man, onder invloed, per ongeluk de vuurpijl in de auto had geschoten. Maar de gevolgen vielen hem wel te verwijten. Er werd rekening gehouden met het succesvolle mediationtraject, maar ook kreeg de verdachte een werkstraf van 120 uur opgelegd, met daarnaast een celstraf van 2 maanden voorwaardelijk. Die voorwaardelijke straf dient als stok achter de deur voor het als bijzondere voorwaarde opgelegde alcoholverbod en behandeling voor alcoholverslaving.
Het project ‘Mediation in het strafrecht’ heeft in 2015 de mr Eva Meilloprijs gewonnen, een twee-jaarlijkse prijs voor innovatieve projecten, waarin met ketenpartners wordt samengewerkt om het werk van officieren en rechters beter te laten aansluiten bij de behoeften van de samenleving. Het OM heeft in 2015 meer schaderegelingen voor slachtoffers in werking gezet dan in 2014 (van 244 naar 255), met een slagingspercentage van 87,1%. Het geïnde schadebedrag in 2015 was ruim 74.000 euro.
HOME
3
VEEL VOORKOMENDE CRIMINALITEIT Criminaliteit die mensen in hun eigen omgeving ervaren is van grote invloed op het veiligheidsgevoel. Denk bijvoorbeeld aan een inbraak, een mishandeling of een diefstal. Binnen het team waar het OM de veel voorkomende zaken behandelt, werkt het OM intensief samen met ketenpartners waaronder politie, reclassering, kinderbescherming, slachtofferhulp, maar ook gemeenten. Ook bij deze veelal kleinere strafzaken wil het OM merkbaar en betekenisvol optreden. Snel duidelijkheid over de afdoening is zowel voor de dader als voor het slachtoffer en de samenleving van belang. De aanpak is vaak niet alleen gericht op afstraffen, vergelden, maar ook op het voorkomen van herhaling, recidive, en voor zover mogelijk op rechtsherstel. Een persoonsgerichte aanpak, waarbij straffen en maatregelen zijn toegesneden op de situatie van de dader vermindert aantoonbaar de kans op recidive. Een vorm van rechtsherstel wordt bijvoorbeeld bereikt door het betalen van schadevergoeding door de dader aan het slachtoffer, maar ook door het afpakken van crimineel verdiend vermogen.
HOME
LOKFIETS Vlaardingen | In de aanpak van fietsendiefstallen worden regelmatig lokfietsen ingezet. Met resultaat. In november werd langs de A12 een Roemeense man aangehouden omdat hij achter in zijn gehuurde busje een lokfiets vervoerde, die net daarvoor in het centrum van Vlaardingen was geplaatst. De agenten die het signaal van de lokfiets hadden gevolgd vonden in de bus nog 14 fietsen, vermoedelijk waren ook die van diefstal afkomstig. De ZSM officier besloot dat de man zich in 2016 bij de rechter moet verantwoorden op verdenking van heling. Van de fietsen kon in de meeste gevallen de rechtmatige eigenaar worden achterhaald. Ook de lokfiets ging terug naar de politie, klaar om opnieuw te worden ingezet op een zogenoemde ‘hotspot’.
4
VEILIGHEIDSHUIS EN ZSM Jaarlijks worden met de ketenpartners zo’n 20.000 zaken zo snel, slim, simpel, slachtoffer- en samenlevingsgericht afgedaan: 7 dagen per week, 14 uur per dag. Het recht op rechtsbijstand wordt daarbij niet uit het oog verloren. Uniek in Nederland is dat in het arrondissement Rotterdam altijd een advocaat aanwezig is die door aangehouden verdachten vanaf het politiebureau via een videoverbinding direct geconsulteerd kan worden. In 2015 draaide een pilot in een aantal arrondissementen en inmiddels is de advocaat dagelijks aanwezig. Betere toegankelijkheid van rechtsbijstand was één van de punten van zorg in het ‘Rapport Knigge’ dat in januari 2015 verscheen. In dit onderzoeksrapport naar OM-afdoeningen (waaronder strafbeschikkingen) werden een aantal tekortkomingen geconstateerd en verschillende aanbevelingen gedaan. In de loop van 2015 zijn landelijk verschillende maatregelen genomen, die deels aansloten op lopende ontwikkelingen. Het OM werkt met haar ketenpartners samen in het Veiligheidshuis Rotterdam-Rijnmond en het Veiligheidshuis Zuid-Holland-Zuid. Binnen de aanpak van veel voorkomende criminaliteit is er extra aandacht voor de doelgroepen jeugd, veelplegers, huiselijk geweld en overvallers/inbrekers. In de regel geldt dat bij deze dadergroepen meer nodig is dan alleen strafrechtelijk ingrijpen, omdat er veelal sprake is van meerdere problemen op diverse leefgebieden. De aanpak van jeugdigen is er op gericht crimineel gedrag zo vroeg mogelijk te stoppen. Dat begint bij de aanpak van schoolverzuim, vaak een teken dat er met de jongere of in de thuissituatie iets fout gaat. Bij veelplegers, mensen die zich herhaaldelijk schuldig maken aan bijvoorbeeld winkeldiefstallen of inbraken, is vaak sprake van verslaving. Om het criminele gedrag te stoppen, moet ook de achterliggende oorzaak aangepakt worden. Tijdens een langere detentie, bijvoorbeeld na het opleggen van de ISD-maatregel, vindt vaak intensieve begeleiding plaats. Die begeleiding is gericht op het doorbreken van oude patronen en het anders inrichten van het leven (afkicken, woonruimte, baan). Ook de aanpak van overvallers en inbrekers is gericht op het voorkomen van recidive. Door intensief toezicht op daders, maar ook door hulp bij het zoeken van een baan. Of door veroordeelde daders hun straf te laten uitzitten wanneer het meest wordt ingebroken: in de winter. Sinds 2014 wordt gewerkt aan één gelijke werkwijze voor doelgroepen en reguliere ZSM zaken. De bedoeling is dat uiteindelijk voor iedere zaak die binnenkomt wordt bekeken of er sprake is van complexe problematiek, en of daarom overleg met specifieke ketenpartners nodig is. HOME
FOOIENPOT Spijkenisse | In januari werd bij een inbraak in de kringloopwinkel in Spijkenisse de fooienpot gestolen. Voor dit feit werd een dakloze man aangehouden. Een verdachte die, zo omschreef de officier in april op zitting “al bijna 50 jaar actief was als crimineel” en een strafblad met ongeveer evenzoveel pagina’s. Het feit dat de verdachte doof is, maar geen gebarentaal kent, zorgde op zitting voor een uitdaging. De rechter typte daarom alles wat werd gezegd ook in zijn computer, zodat de verdachte dit via de beeldschermen kon volgen. De rechter vond met de officier dat eerdere straffen en pogingen tot hulpverlening onvoldoende effect hadden gehad, en legde hem een ISD maatregel op. Dat betekent dat hij 2 jaar vast blijft zitten, in die periode wordt intensieve zorg en behandeling aangeboden.
5
JEUGDCRIMINALITEIT Voor jeugdcriminaliteit geldt voor de inzet van strafrecht nog altijd: licht waar het kan, zwaar waar het moet. Snelle doorlooptijden waarbij zo mogelijk vlak na de aanhouding van minderjarige verdachten een afdoeningsbeslissing wordt genomen, zijn van groot belang. De shortlist-methodiek die sinds lange tijd door de politie wordt gebruikt om de problematische jeugdgroepen in beeld te brengen is in 2015 doorontwikkeld naar de groeps-scan. Verschillende proeftuinen zijn gestart om de nieuwe groeps-scan te testen. Dat heeft in onze regio in ieder geval twee nieuwe jeugdgroepen in beeld gebracht. Op zowel landelijk niveau als op lokaal niveau wordt er door het OM meegewerkt (of meegedacht) aan de ontwikkeling van de groeps-scan, waarbij ook de aanpak binnen de keten opnieuw bekeken is. Medio 2016 wordt naar verwachting de groepsscan landelijk geïmplementeerd. De criminele jeugdgroepen die er aan het begin van 2015 waren, zijn inmiddels aangepakt, of in ieder geval de groepsleiders zijn uit de groep gehaald. Sommige groepen zijn alleen al daardoor uiteen gevallen. De twee nieuwe criminele jeugdgroepen die eind 2015 in beeld zijn gekomen, worden door politie, gemeente en OM gezamenlijk aangepakt.
INBRAKEN ROTTERDAM-ZUID Feijenoord - IJsselmonde | Een groot onderzoek naar inbraken in de Rotterdamse deelgemeenten Feijenoord en IJsselmonde leidde in het najaar van 2015 tot de aanhouding van 18 verdachten. De jongens en mannen, tussen de 14 en 21 jaar, worden in wisselende samenstelling verdacht van in ieder geval 37 inbraken. Die inbraken vonden allemaal plaats in dezelfde buurt waar de overwegend minderjarige verdachten wonen, met name rond de Hordijk. Bij de aangehouden verdachten werden veel spullen aangetroffen die vermoedelijk gestolen zijn. Via een uitzending van Bureau Rijnmond in december kon een deel van de sieraden inmiddels worden teruggegeven aan de rechtmatige eigenaren.
Het OM ziet kansen in de stelselherziening waar het gaat om preventie en een betere verbinding tussen de verschillende vormen van jeugdhulp. Om betekenisvol te kunnen interveniëren is goede samenwerking tussen de betrokken ketenpartners van essentieel belang. Zo worden er heldere afspraken over informatie-uitwisseling gemaakt en worden interventies op elkaar afgestemd. Hoewel de decentralisaties in het sociale domein een feit zijn en de verantwoordelijkheid voor het stelsel nu bij de gemeenten ligt, moeten de nieuwe jeugdvelden in de praktijk nog beter gestalte krijgen. Ook dit jaar zal er aan gewerkt worden om de betrokken organisaties aansluiting te laten krijgen op het herziene stelsel.
HOME
6
HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING Bij de aanpak van huiselijk geweld kan het zo zijn dat dader en slachtoffer bij elkaar willen blijven, dan wel van elkaar afhankelijk blijven. Het geweld kan in het Veiligheidshuis zo aangepakt worden dat dat proces niet wordt doorkruist. Is bijvoorbeeld een dader kostwinner, dan kan gevangenisstraf tot werkloosheid leiden. Daarmee is dat ook een straf voor het slachtoffer. Mediation, tijdelijk huisverbod, gedragsaanwijzingen zijn slechts enkele van de mogelijkheden. Zijn er kinderen in het spel? Dan is daar extra aandacht voor.In de strafzaken tegen verdachten van huiselijk geweld heeft het OM Rotterdam in 2015 300 gedragsaanwijzingen opgelegd, waarvan het overgrote deel betrekking heeft op huiselijk-geweldzaken. In 2014 bedroeg dit aantal 264. De gedragsaanwijzingen betreffen vooral contactverboden met slachtoffers en locatieverboden voor plaatsen waar zij wonen. Overtreding van de aanwijzing is strafbaar. In 2015 is in 9 zaken besloten te dagvaarden. Sinds 2015 kunnen meldingen van kindermishandelingen bij de politie eenheid Rotterdam op één centraal punt worden gedaan, te weten bij de zogenoemde front office van het team Zeden. Juist bij kindermishandeling en huiselijk geweld is een samenhangende aanpak gericht op het (gezins)systeem van groot belang. Het OM zal zich meer richten op de achterliggende problematiek bij kwetsbare personen, en in samenwerking met relevante ketenpartners zoeken naar een creatieve en samenhangende aanpak van stafrechtelijke en/of alternatieve en preventieve interventies.
OVERLEDEN BABY’S Rotterdam-Zuid, Papendrecht | In januari en in oktober worden hulpverleners ter plaatse geroepen bij ernstig zieke baby’s. In januari gaat het om een negen maanden oud jongetje in Rotterdam-Zuid, in oktober om een meisje van nog geen jaar oud in Papendrecht. Beide baby’s overlijden in ziekenhuizen en er is aanleiding nader te onderzoeken of de kinderen door geweld om het leven zijn gekomen. In beide zaken worden de moeder en haar vriend aangehouden, in beide gezinnen blijkt enige vorm van hulpverlening aanwezig, in beide gezinnen zijn andere kinderen die meteen uit huis geplaatst worden. In beide zaken loopt begin 2016 het onderzoek nog.
In 2015 is het landelijk Model voor de Samenwerkingsafspraken tussen Veilig Thuis (waarin het Advies- en Meldpunt Huiselijk Geweld en het AMK zijn opgegaan), politie en OM afgesloten. In dit model zijn afspraken gemaakt over de samenwerking en informatie-uitwisseling. De bedoeling is dat er beter kan worden ingegrepen in situaties waarin sprake is van acute of structurele onveiligheid van kinderen en/of volwassenen. Onder andere wordt van hulpverleners maar ook andere maatschappelijk betrokkenen als scholen een actievere houding gevraagd.
HOME
7
VEILIGE PUBLIEKE TAAK Het onderwerp geweld tegen werknemers met een publieke taak staat volop in de belangstelling. Het is van groot belang dat werknemers met een publieke taak hun werkzaamheden onbelemmerd kunnen uitoefenen. Agressie en geweld tegen deze werknemers wordt daarom niet getolereerd. Inmiddels is over het hele land wel duidelijk dat toch bij zo’n 5 procent van de zaken die instromen, iemand met een publieke taak slachtoffer is. Niet alleen agenten, maar ook onderwijzers of bijvoorbeeld voetbalscheidsrechters krijgen te maken met verbale of fysieke agressie. En daar treedt het OM tegen op. Het OM Rotterdam is een van de deelnemende organisaties aan de ambassadeurs- en werkgroep bijeenkomsten van de twee VPT intensiveringsregio’s in de regio’s Rotterdam en Dordrecht. Op initiatief van het ministerie van BZK worden hier met verschillende werkgevers van medewerkers met een publieke taak en de politie werkafspraken gemaakt ter verbetering van het VPT-proces. ‘Wees duidelijk over agressie; altijd melden – altijd bespreken – altijd handelen’. Met deze slogan is het ministerie van binnenlandse zaken onlangs een campagne begonnen om duidelijk te maken dat agressie tegen medewerkers in de publieke sector onacceptabel is. Tijdens de landelijke actieweek van de Veilige publieke taak van 12 tot en met 17 april is met name bij de ZSM veel aandacht geweest voor deze zaken. Vertegenwoordigers van diverse organisaties (RET, NS, maar ook ziekenhuizen) zijn uitgenodigd en voorgelicht over deze zaken, hoe het OM tot zijn eis komt, en hoe de zaken bij de rechtbank behandeld worden.
HOME
FACEBOOKFILMPJE Rotterdam | In augustus kreeg een 51-jarige man een taakstraf van 40 uur en twee weken voorwaardelijke gevangenisstraf opgelegd voor het stiekem filmen van twee medewerkers van de Raad voor de Kinderbescherming. Bovendien moest hij beide slachtoffers een schadevergoeding van 1000 euro betalen. De man had het filmpje na een gesprek over de uithuisplaatsing van zijn kinderen op zijn Facebook pagina geplaatst. Tot twee keer toe verwijderde hij de beelden, maar hij zette ze ook steeds weer terug. Het Facebookbericht werd ruim 250.000 keer bekeken, en er werden zo’n 1500 reacties onder geplaatst. In sommige reacties werden forse bedreigingen geuit aan het adres van de twee medewerkers, die herkenbaar in beeld waren. Zij hebben hier veel last van gehad en deden dan ook aangifte tegen de man die het filmpje had gemaakt en verspreid.
8
VERKEER Verkeerszaken hebben een grote impact en vragen in de richting van slachtoffers en nabestaanden veel uitleg. Soms is het onbevattelijk dat voor een verkeersongeval met (dodelijk) letsel geen ‘schuldige’ kan worden aangewezen en vervolgd. Binnen het parket Rotterdam zijn twee secretarissen voortdurend bezig met verkeerszaken. Bij de politie is voor onderzoek naar verkeersongevallen meer recherchecapaciteit vrijgemaakt. De zaken worden voor de rechter gebracht door een vast team van officieren. In 2015 is door de ontmanteling van het team Verkeer van het Landelijk Parket de sturing op de verkeershandhaving bij het arrondissementsparket komen te liggen. Dat betekent onder andere dat regionaal de verkeersveiligheids- en handhavingsplannen worden bekeken met de gemeenten. In de gemeente Rotterdam is inmiddels een meerjarenplan Verkeersveiligheid 2015-2018, waarvan onder andere een 10-puntenplan tegen asociaal verkeersgedrag deel uitmaakt, tot stand gekomen. In 2015 is verder – landelijk - een nieuwe versie van het beleidskader voor de inzet van flitspalen gekomen. Dit beleid komt tot stand in samenwerking met wegbeheerders, politie en het team verkeer van het CVOM. De belangrijkste wijziging is ten opzichte van de vorige versie zijn dat wegbeheerders vaker flitspalen kunnen inzetten op plaatsen waar geen auto’s en/of vrachtauto’s mogen komen (o.a. in milieuzones), dan wel een grotere vrijheid hebben om flitspalen in te zetten om lokaal de verkeersveiligheid te verbeteren.
RALLYRIJDER Van Brienenoordbrug | In april 2015 werd de strafzaak afgedaan tegen een Dakar-coureur die een dodelijk ongeval op de Van Brienenoordbrug heeft veroorzaakt. Daarbij kwam in april 2012 een 76-jarige vrouw om het leven en raakte een 50-jarige vrouw zwaargewond. De verdachte verliet, zonder zich te bekommeren om de slachtoffers, de plek van het ongeluk. De officier hield hem voluit verantwoordelijk, verweet hem roekeloos te hebben gereden omdat hij veel te hard reed en onder invloed van alcohol verkeerde. De rechtbank veroordeelde de rallyrijder, die onder andere meedeed aan de Dakar Rally tijdens het onderzoek, voor roekeloos rijgedrag en rijden onder invloed van alcohol en legt een onvoorwaardelijke gevangenisstraf op van 18 maanden en ontzegging van de rijbevoegdheid voor een periode van drie jaar.
In totaal werden in 2015 76 zaken door het OM in Rotterdam behandeld naar aanleiding van een ernstig ongeval of aanrijding (artikel 5 en/of 6 van de Wegenverkeerswet). Van deze zaken zijn er 55 naar zitting gegaan. De overige zaken werden geseponeerd, in een aantal gevallen omdat de verdachte zelf (ook) om het leven kwam. In die zaken is wel volledig onderzoek naar de toedracht van het ongeval gedaan.
HOME
9
HENNEP Per 1 maart 2015 is een wetswijziging doorgevoerd waardoor het strafbaar is om de handel in en productie of teelt van softdrugs voor te bereiden of te vergemakkelijken voor zover het ziet op grootschalige en bedrijfsmatige hennepteelt. Dit nieuwe artikel betekent onder meer dat een growshop strafbaar is als uit het winkelaanbod duidelijk blijkt dat dit bestemd is voor de hennepteelt. De gedachte achter de wetgeving was voorbereidingshandelingen, bij de faciliterende growshops, aan te pakken. Nog voor de controles konden beginnen, besloot een aantal growshops in de regio vrijwel meteen de onderneming te sluiten. Inmiddels zijn het afgelopen jaar in een aantal gemeenten growshops gecontroleerd. Onder andere zijn zaden in beslag genomen waarvan bij het NFI het gehalte aan verslavende stof wordt getest. Daarna zal worden besloten of de zaken worden vervolgd.
VOORRAAD KOFFIESHOPS Centrum | In 2016 zal de strafzaak dienen tegen enkele koffieshops die veel meer dan de toegestane handelshoeveelheid soft drugs op voorraad hadden: 185 kilo in plaats van 500 gram. De koffieshops bleken gezamenlijk een zeer professioneel aangelegde ruimte te hebben waar de drugs waren verborgen: eveneens een teken van een goed georganiseerde onderwereld, waarin ook aannemers te bestellen zijn. De gemeente Rotterdam sloot de zaken na de vondst tijdelijk.
Ook in 2015 werden bij controles van woonhuizen hennepkwekerijen ontdekt. Hennepkwekerijen zijn behalve strafbaar ook gevaarlijk, niet alleen fysiek door brandgevaar, maar ook vanwege de criminaliteit die erom heen hangt zoals rippartijen. Verkoop en gebruik op straat kan voor omwonenden veel overlast en gevoelens van onveiligheid veroorzaken. In de Rotterdamse regeling in de APV werd enige tijd geleden dan ook bepaald dat op zogenoemde ‘hotspots’ geen (soft)drugs op straat gebruikt mocht worden. De kantonrechter wees dat verbod aanvankelijk af, maar eind 2015 heeft de Hoge Raad bepaald dat een dergelijk verbod in de APV wel mogelijk is. Met de gemeente en politie wordt nu bekeken hoe het nu verder gaat. Ook in 2016 zal dus samen met het bestuur volop ingezet worden bij de bestrijding van drugsoverlast.
HOME
10
ONDERZOEKEN Tussen de veel voorkomende criminaliteit, en de intensieve regio-overschrijdende ondermijningsonderzoeken, vinden de onderzoeken plaats naar de zaken die dagelijks in de krant staan. Het gaat dan om de zaken waar niet zomaar zonder meer voor de hand ligt wie er verantwoordelijk is, dan wel de zaken waarin snel veel onderzoek gedaan moet worden. Binnen de afdeling Onderzoeken zijn twee grote teams, die de noordelijke dan wel de zuidelijke maasoever tot hun werkgebied hebben. In deze teams vinden de onderzoeken naar overvallen, levensdelicten, ernstige verkeersongevallen, zedenzaken, ingewikkelder geweldszaken, schiet- en steekpartijen plaats.
HOME
WAPENS Rotterdam | In de hele regio, maar met name in de stad Rotterdam zelf, bleek in 2014 een stijging van het aantal meldingen bij de politie waarbij op een of andere wijze sprake was van een vuurwapen. Bovendien onderschept de politie steeds meer zware al dan niet automatische vuurwapens. Wat het OM betreft is het hebben van een vuurwapen een duidelijke indicatie van een criminele levenswijze, en dus moeten de straffen voor bezit omhoog. In december werden voor het eerst hogere eisen voorgelegd aan de rechtbank. Maar die ging er niet in mee. Het OM is in appèl.
11
HIGH IMPACT CRIME Ook in 2015 en 2016 heeft de aanpak van overvallen, straatroven en woninginbraken (High Impact Crime) de volle aandacht. In de periode 2013 – 2015 is het aantal (aangiften van) overvallen gedaald met bijna 30 procent, van straatroven met 23 procent en van woninginbraken met 22 procent. In absolute aantallen gaat het in 2015 om 208 overvallen, 923 straatroven en 6937 woninginbraken. In ongeveer eenderde van de bijna 7000 woninginbraken blijft het bij een poging. Niettemin gaat de terugloop van deze delicten daarmee sneller dan een aantal jaren geleden werd verwacht. Het ophelderingspercentage voor overvallen is 51 procent, voor straatroven 29 procent en voor woninginbraken 10 procent. Gemeenten, politie en ook verzekeraars hebben het afgelopen jaar tijdens bijeenkomsten op veel plaatsen actief voorlichting gegeven over het tegengaan van inbraken. Om woninginbrekers te betrappen zijn er in Rotterdam her en der op wisselende plaatsen lokwoningen ingericht. Het aantal door de politie bij het OM aangebrachte overvallen, straatroven en woninginbraken laten een wisselend beeld zien. Het aantal overvalzaken is in de periode 2013 - 2015 min of meer constant. De cijfers over straatroven en voor woninginbraken dalen. Dit sluit aan op de terugloop in het aantal aangiften. De straffen - zeker voor daders die in herhaling vallen - zijn fors. De richtlijn voor eisen met betrekking tot woningovervallen begint bij 3 jaar. Voor daders van overvallen, straatroven en woninginbraken is er daarnaast een intensieve gerichte aanpak via het Veiligheidshuis. Na het uitzitten van de straf is er jarenlang reclasseringstoezicht. Daarbij zijn ook de gemeenten betrokken, bijvoorbeeld als het gaat om werk, (psychische) zorg en huisvesting. Voor hardleerse plegers van HIC-delicten heeft de gemeente Rotterdam het (kleinschalig) Project Schoon Schip, waarbij oud-mariniers recidivisten klaarstomen voor de maatschappij. Wie niet meewerkt kan op een korting op zijn uitkering rekenen. Uit onderzoek is gebleken dat de aanpak door het Veiligheidshuis Rotterdam Rijnmond positieve resultaten oplevert. De recidive (herhaling) van plegers van HIC-delicten die via het Veiligheidshuis Rotterdam-Rijnmond zijn aangepakt daalde voor diegenen die in 2012 in het Veiligheidshuis zijn ingestroomd van 51 naar 34 procent. In de praktijk blijkt dat een aanzienlijk deel van de daders van HIC-delicten minderjarig of jongvolwassen is. In twee pilots wordt de aanpak van deze probleemjongeren versterkt. Eén daarvan is de inzet van de ISD-maatregel van 2 jaar, die kan worden opgelegd door de rechtbank aan verdachten vanaf 16 jaar. De ander is het verscherpt toezicht plaatsen van minderjarige overvallers door middel van een enkelband. HOME
BUREAU RIJNMOND Rotterdam, Schiedam, Capelle, Vlaardingen | Halverwege december werd een 28-jarige Amsterdammer opgepakt op verdenking van in ieder geval vier overvallen op hotels en een tankstation in november en december. Nadat uit beschikbare bewakingsbeelden bleek dat vermoedelijk steeds dezelfde man verantwoordelijk was voor overvallen in de omgeving van Rotterdam, werd zijn afbeelding naar buiten gebracht via verschillende politiekanalen en opsporingsprogramma Bureau Rijnmond. Vlak daarna kreeg de Rotterdamse politie een tip binnen van een Amsterdamse collega: die herkende de verdachte uit een lopend onderzoek, eveneens naar een overval op een Amsterdams hotel. De man kon daarop al snel worden aangehouden in een auto in Rotterdam. Het onderzoek naar deze zaak loopt nog en wordt in 2016 voortgezet.
12
ZEDEN Social media en internet spelen ook op het terrein van zedenzaken een steeds grotere rol. Bij dit soort internet-zedenzaken kunnen veel slachtoffers betrokken zijn, maar het traceren van deze slachtoffers is heel arbeidsintensief en blijkt helaas ook lang niet altijd mogelijk te zijn. In nauwe afstemming met de coördinerend zedenofficier van Rotterdam is eind 2015 een eerste aanzet gemaakt voor een Centrum Seksueel Geweld Rotterdam. Slachtoffers van een recente verkrachting of aanranding kunnen voor medische, forensische en psychologische hulp terecht bij dit centrum, dat wordt gevestigd in het Erasmus Medisch Centrum Rotterdam. Landelijk is afgesproken dat bij acute zedenzaken met een slachtoffer tot en met 12 jaar het forensisch-medisch onderzoek in beginsel door een ook in de behandeling van kinderen gespecialiseerde arts van het NFI wordt uitgevoerd. Ook bij oudere kinderen kan daartoe uiteraard worden overgegaan. Politie en OM zijn er op gericht om in 2016 nog meer slachtoffergericht te werken, en om de belangen van (kwetsbare) slachtoffers in het strafrecht nog beter te behartigen. Dit komt onder meer tot uiting in de nieuwe landelijk politie-instructie, die in januari 2016 in werking is getreden, en de nieuwe zedenaanwijzing, die naar verwachting in het eerste kwartaal van 2016 in werking treedt. Zo is expliciet opgenomen dat de bedenktijd tussen het informatieve gesprek en de aangifte, waarop van diverse zijden kritiek werd geuit, niet verplicht is en dat over de duur ervan afspraken worden gemaakt met de melder. Ook is maatwerk het uitgangspunt bij de te bespreken onderwerpen tijdens het informatieve gesprek, dat juist in het belang van het zedenslachtoffer wordt gevoerd. Het doen van aangifte in een zedenzaak kan voor een slachtoffer belastende gevolgen hebben en het is daarom van belang dat het slachtoffer zich de mogelijke negatieve gevolgen vooraf realiseert.
BOYBAND Internet | In het najaar van 2015 werd een Rotterdammer aangehouden omdat hij via internet tientallen kinderen had bewogen tot het aannemen van seksuele poses. De verdachte gaf zich onder andere uit als vertegenwoordiger van de boyband B-Brave. De behandelend officier en het politieteam grepen de aanhouding aan om kinderen en hun ouders weer te wijzen op de risico’s die aan het gebruik van social media en internet kunnen kleven. De boodschap ‘Als je het niet vertrouwt, gewoon de computer uit’, werd ondersteund door de leden van de boyband die een speciaal filmpje opnamen. De zaak zal in 2016 voor de rechter gebracht worden.
In 2016 zal het OM zich voorbereiden op de inwerkingtreding van de recent aangenomen Wet langdurig toezicht, gedragsbeïnvloeding en vrijheidsbeperking. In dit kader heeft het Rotterdamse OM al in 2015 nauwere samenwerking gezocht met politie en reclassering bij de uitvoering van opgelegde toezichtsmaatregelen bij enkele zedendelinquenten.
HOME
13
BEWAKEN/BEVEILIGEN In principe zijn mensen die extra veiligheid behoeven, zelf verantwoordelijk voor het organiseren daarvan. Daarbij horen ze te kunnen rekenen op de hulp van bijvoorbeeld werkgevers of netwerken waartoe ze behoren. Als dat niet meer lukt, is de regionale hoofdofficier van justitie verantwoordelijk, overigens wel altijd na het doen van aangifte. In 2015 ging het om 231 personen van wie de zaken besproken werden met de speciale afdeling van politie en OM. Het ging daarbij om bedreigingen aan het adres van bestuurders, andere personen werkzaam in het publieke domein, huiselijk geweld en eergerelateerd geweld, maar ook om bedreigingen van criminelen onderling. Daarmee is de in 2014 ingezette daling van het aantal personen dat op enigerlei wijze bijstand nodig heeft, voortgezet. De nadruk ligt nog steeds op het wegnemen van de dreiging door opsporing, hulpverlening en bemiddeling tussen partijen. Er is wel sprake van een lichte stijging van zaken daar waar het verwarde bedreigers betreft. Zodra er sprake is van een melding van een verward persoon, wordt deze afhankelijk van de aard van de verwardheid en de omstandigheden opgenomen op een lijst. Betrokkene wordt vervolgens gemonitord in de diverse systemen waarover de politie beschikt. Bij gedragsverandering wordt dit besproken met de gedragskundige die voortdurend betrokken is. Zo’n gedragsverandering kan aanleiding zijn voor een casusoverleg. Dit heeft in een aantal gevallen geleid tot goede resultaten in de vorm van maatwerk/professionele begeleiding.
ONHERKENBARE VERDACHTEN Zuid/Charlois | De Rotterdamse afdeling bewaken en beveiligen was verantwoordelijk voor de veiligheid tijdens de zittingen waar twee politieagenten terechtstonden voor het dodelijke schietincident in de Rotterdamse Fazantstraat. Daar kwam in 2013 een man door politiekogels om het leven. De zaak tegen de twee agenten was eerder geseponeerd omdat er sprake zou zijn geweest van noodweer. Nadat de familie van de overleden man hiertegen een klacht indiende werd de zaak deze zomer alsnog voor de rechter gebracht, door een officier van het Landelijk Parket. De twee agenten werden naar aanleiding van de gebeurtenissen zodanig bedreigd, vooral op sociale media, dat hun identiteit geheim werd gehouden. Ook onder de bij de zitting aanwezige nabestaanden liepen de emoties hoog op. Voor aanvang van de zitting werd het uiterlijk van beide verdachten daarom met behulp van grime en visagie onherkenbaar gemaakt. De officier eiste op zitting ontslag van rechtsvervolging voor de beide agenten – die werden aangeduid met NN01 en NN02. De rechtbank vonniste conform.
Ook was er dit jaar sprake van een toename van het aantal zittingen in de beveiligde zittingszaal 35 deels veroorzaakt door de zittingen met een terroristisch karakter, daar waar het aangehouden (potentiële) uitreizigers, teruggekeerde uitreizigers en ronselaars betreft in het kader van geradicaliseerd Jihadisme.
HOME
14
VLUCHTELINGEN De recente vluchtelingenstroom en de (voorgenomen) beslissingen van lokale besturen om op verzoek van de centrale overheid en het COA te komen tot het inrichten van (tijdelijke) opvangcentra in de diverse gemeenten heeft in de regio geleid tot een stevige maatschappelijke discussie en (ook) onrust. Tijdens de gehouden voorlichtingsavonden liepen de emoties soms zeer hoog op. Daar waar het landelijk leidde tot ernstige bedreigingen en zelfs geweldsincidenten in de richting van lokale raadsleden, wethouders en burgemeesters hebben zich in deze regio tot op heden geen (ernstige) bedreigingen/incidenten voorgedaan.
RADICALISERING
Het gewelddadig jihadisme vormde ook in 2015 een substantiële bedreiging voor de nationale veiligheid van Nederland en voor de internationale rechtsorde. De dreiging die van het gewelddadige jihadisme uitgaat, vraagt om een krachtige, integrale aanpak. Daarom neemt het kabinet een aantal aanvullende maatregelen die volgen op het bestaande beleid om gewelddadig jihadisme te bestrijden. De inzet is zowel preventief als repressief. Daarbij is samenwerking tussen alle partners nodig, zowel nationaal als lokaal, overheid als maatschappelijk middenveld, ongeacht ieders levensovertuiging.
AZC Beverwaard | Tijdens een drukbezochte bewonersavond over het asielzoekerscentrum in de Beverwaard liepen de gemoederen hoog op. Na afloop van de bewonersavond blokkeerden relschoppers de trambaan, gooiden stenen en vuurwerk naar de politie. Van de ongeregeldheden zijn filmopnames gemaakt. Relschoppers konden zich binnen een week na de bewonersavond vrijwillig bij de politie melden, niet geïdentificeerde verdachten werden in Bureau Rijnmond getoond. Uit het beschikbare beeldmateriaal zijn 15 verdachten geselecteerd die strafbare feiten pleegden, 11 verdachten zijn aangehouden. De jongens, mannen en een vrouw, in de leeftijd van 14 tot 49 jaar, worden verdacht van openlijke geweldpleging en moeten met een gedragsaanwijzing op zak, namelijk een locatieverbod van AZC’s in de regio, in 2016 voor de rechter verschijnen.
Het AP Rotterdam geeft samen met ketenpartners op lokaal niveau invulling aan deze doelstelling. Zo tracht men in integraal verband te voorkomen dat mensen uit de regio uitreizen naar conflictgebieden om zich aan te sluiten bij gewelddadige jihadistische groeperingen, zoals ISIS, AQ en Jabhat al Nusra in Syrië. Ook wordt er ingezet op het opsporen van lokale ronselaars en worden er onderzoeken gestart. Daarnaast wordt er door OM en ketenpartners lokaal ingezet op vroegtijdige signalering van radicalisering zodat hulp en ondersteuning vanuit alle delen van de Nederlandse maatschappij kan worden geboden zodra jongeren beginnen te vervreemden van de samenleving.
HOME
15
DISCRIMINATIE De strafrechtelijke aanpak van discriminatie is één van de speerpunten van het OM. Of dat nu gaat om discriminatie vanwege levensovertuiging, ras, of seksuele geaardheid, in direct contact of via twitter, Facebook of andere internetvoorzieningen. Het OM heeft een belangrijke rol in het handhaven van regelgeving op het vlak van discriminatie. Op een uiterst individueel niveau maar ook als het gaat om de strafbare bejegening van groepen. De politie en het OM hebben een taak bij het monitoren van social media, en grijpen in waar dat nodig is. Dat geldt ook voor fysieke demonstraties. Daarvan waren er het afgelopen jaar enkele, voornamelijk in Rotterdam. Zoals gezegd is het OM niet de enige instantie die zich bezighoudt met de bestrijding van discriminatie. Behalve de politie zijn ook gemeenten en maatschappelijke organisaties (Radar, Spior e.a.) actief. Deze partijen ontmoeten elkaar in de Regionale Discriminatie Overleggen. Daarnaast is er een strategisch discriminatie overleg waarin beleidslijnen worden besproken. Voor de aanpak van discriminatoire uitlatingen tijdens voetbalwedstrijden is overleg met de KNVB, burgemeesters en betaald-voetbalclubs Concreet hebben alle maatregelen het afgelopen jaar geresulteerd in 35 strafzaken, waarvan er 9 op zitting zijn geweest, 12 (waarvan 2 voorwaardelijk) werden geseponeerd, 5 getransigeerd, en er werden 9 strafbeschikkingen uitgereikt. Tijdens de voetbalwedstrijd Feyenoord-Ajax op 28 oktober 2015 (KNVB bekertoernooi) en 8 november (reguliere competitiewedstrijd) werden 14 jongeren aangehouden voor het uiten van antisemitische leuzen (12 aanhoudingen op 28 oktober en 2 aanhoudingen op 8 november) Een groot aantal van deze jongeren is in verzet gegaan tegen de aan hun uitgevaardigde strafbeschikking. Zij zullen in 2016 voor een themazitting discriminatie worden opgeroepen
HOME
SPORTSCHOOLHOUDER Kralingen | In maart 2015 is een onderzoek gestart naar een sportschoolhouder die kledingvoorschriften had opgenomen in de huisregels omdat hij vond dat het personeel geen uitdrukking mocht geven aan religieuze uitingen, want op zijn sportschool moesten mensen van alle religies zich welkom voelen. Na onderzoek bleek dat door dit verbod vooral moslima’s met een hoofddoek getroffen werden. Er was tegen de sportschoolhouder aangifte gedaan door een jonge vrouw die stage wilde lopen bij de sportschool. Haar stage ging niet door toen de vrouw weigerde haar hoofddoek af te doen. De vrouw deed aangifte wegens discriminatie op grond van haar godsdienst. De officier van justitie concludeerde dat het verbod van de sportschool op het dragen van een hoofddoek niet redelijk, proportioneel of noodzakelijk is om een multiculturele klantenkring te kunnen behouden. Klanten mochten namelijk wél sporten met een hoofddoek. De sportschoolhouder heeft op last van de officier het kledingvoorschrift geschrapt, waardoor verdere vervolging van de baan was. De jonge vrouw mocht haar stage alsnog afronden bij de sportschool, aangeefster heeft daar van af gezien.
16
VOETBAL Het beleid rondom voetbalwedstrijden is wekelijks onderwerp van overleg met zowel de clubs, de KNVB als de politie en het bestuur. In deze regio zijn twee betaald-voetbalclubs op het hoogste niveau en twee op het niveau daaronder. In 2015 is het OM het casusoverleg voetbal geïntensiveerd. Dit richt zich op supporters die zich schuldig hebben gemaakt of dreigen schuldig te maken aan negatief supportersgedrag. Het is het middel van de ketenpartners om in afstemming met elkaar een combinatie van interventies toe te passen die een maximaal effect hebben (zowel strafrechtelijk, bestuursrechtelijk als civielrechtelijk). Met de KNVB en de politie is ook gestart met de pilot ‘stimulering dadergerichte aanpak door innovatieve camera’s’. Met het gebruik van deze innovatieve camera’s kunnen daders gemakkelijker opgespoord worden. Naar aanleiding van afspraken in de voetbalvierhoek en mede ingegeven in het van kader van de pilot Toegankelijk, gastvrij en veilig voetbal 2020, hebben dit seizoen een aantal wedstrijden met een beperkte (zichtbare) inzet van de politie plaatsgevonden . Grootschalige inzet was niettemin noodzakelijk bij enkele zeer grote wedstrijden. Zo was op 26 februari 2015 een van de grootste regelingen van de afgelopen jaren op het gebied van voetbal: de Europa League (16e finale ronde) wedstrijd Feyenoord-AS Roma. In aanloop naar de thuiswedstrijd, zeker na de incidenten in Rome, waren alle ogen op Rotterdam gericht. Op 3 mei vond de KNVB bekerfinale in Rotterdam plaats. Dit ging ook om een grote regeling, met onder andere 440 bussen van supporters uit Groningen en Zwolle. Ook hier een uitverkocht stadion. Tijdens de regeling Feyenoord-Ajax (KNVB bekerwedstrijd) van 28 oktober 2015 is voor het eerst gebruik gemaakt van rechtsbijstand op locatie. In de arrestantenafhandeling in het stadion werd ter plaatse een bijdrage geleverd door een advocaat.
AS ROMA-FEYENOORD Italië | IDe rechtbank in Rotterdam heeft eind november, begin december 2015 in vijf dagen de zaken behandeld tegen 44 mannen die ervan verdacht werden zich in Rome voorafgaand aan de wedstrijd AS Roma-Feyenoord schuldig te hebben gemaakt aan openlijk geweld. Alle verdachten stonden terecht wegens openlijk geweld, en één man ook vanwege poging tot doodslag. De 44 mannen zijn in Nederland opgespoord nadat het rondom de wedstrijd AS Roma-Feyenoord in februari van dit jaar in Rome tot ongeregeldheden kwam. In Rome werden meteen al een aantal mensen (35) aangehouden en via snelrecht berecht. In Nederland zijn vervolgens met behulp van beeldmateriaal nog eens 44 mannen aangemerkt als verdachte. Onder leiding van twee Rotterdamse officieren van justitie werd samengewerkt met de Italiaanse autoriteiten in het Nederlandse opsporingsonderzoek. Alle 44 verdachten zijn door de rechtbank schuldig bevonden en veroordeeld tot onvoorwaardelijke en deels voorwaardelijke gevangenisstraffen en werkstraffen. Van een aantal zaken is zowel het OM als een aantal verdachten in hoger beroep gegaan.
Met ingang van 1 juli 2015 is er een aanscherping gekomen op de Wet maatregelen bestrijding voetbalvandalisme en ernstige overlast (Voetbalwet). Onder andere kunnen relschoppers gerichter en voor een langere periode uit voetbalstadions worden verbannen. Daarnaast wordt de toepassing van een digitale meldplicht mogelijk gemaakt.
HOME
17
CYBERCRIME Het internet heeft ongekende communicatiemogelijkheden geopend, maar ook ongekende mogelijkheden gecreëerd voor allerlei soorten van criminaliteit. Cybercriminaliteit is dan ook een gegeven en ook binnen het parket Rotterdam is en blijft er bijzondere aandacht voor dit fenomeen. Het parket Rotterdam heeft in 2015 een aantal complexe strafrechtelijke onderzoeken naar cybercriminaliteit gestart of afgerond. De hele verscheidenheid aan zaken is voorbij gekomen: van hacking tot phishing, van valse websites tot witwassen met bitcoins. Het parket had de doelstelling 23 cybercrime onderzoeken te doen, die hoeveelheid zaken hebben we, mede door vergrote inzet van de politie, gehaald. Dit op het oog geringe aantal wordt verklaard door de strenge officiële definitie van cybercrime: criminaliteit gericht tegen de computer-apparatuur. Criminaliteit die wordt gepleegd met behulp van computers (zoals internetoplichting) valt daar dus buiten. Omdat deze vorm van criminaliteit meestal internationaal georganiseerd is, is het erg lastig om de daadwerkelijke plegers van de cybercrime op te sporen en te vervolgen. Voor 2016 is het de bedoeling tenminste 25 strafrechtelijke onderzoeken uit te voeren. Daarnaast blijft het parket Rotterdam zich in samenwerking met andere parketten in Nederland, ketenpartners en het bedrijfsleven inzetten op het bestrijden van cybercrime. Ook zal er speciale aandacht komen voor kwetsbare groepen op het gebied van cybercriminaliteit, zoals ouderen. Er lopen onderzoeken naar onder meer het ‘mijnen’ van bitcoins met behulp van gestolen stroom, voor DOS-aanvallen op een gemeente en voor hacking.
HOME
PHISHING Driebergen | Naar aanleiding van een melding van ECTF (Electronic Crimes Task Force, een Nederlands samenwerkingsverband van banken, politie en OM) en een aangifte van een bank, startte een onderzoek naar een criminele groepering die mensen telefonisch inlogcodes voor hun bankrekening aftroggelde. Naast de telefoniste zat een hacker. De telefoniste bewoog slachtoffers om telefonisch hun inlogcodes aan de vrouw door te geven. Zij noemde de codes hardop, de hacker toetste ze in en sluisde meteen geld weg. In één week en met zeven slachtoffers maakte de groepering zo’n 45.000 euro buit. De schade werd door de bank aan de slachtoffers vergoed. Uitsluitend de telefoniste kon worden aangehouden en vervolgd. De rechtbank oordeelde dat haar aandeel dusdanig groot was dat ze werd veroordeeld voor medeplegen van computervredebreuk / diefstal /oplichting. Ze kreeg een celstraf van 6 weken, een werkstraf van 240 uur, en een voorwaardelijke celstraf van 6 maanden. Ook moet ze de bank terugbetalen.
18
ONDERMIJNING Nederland heeft een betrouwbare overheid en veelal betrouwbare logistieke partners. Maar er zijn allerlei bedreigingen voor deze betrouwbaarheid. Zowel criminaliteit die voor iedereen waarneembaar is, als verborgen criminaliteit. Van overlast van drugspanden op straat, tot schietpartijen in de stad. Van frauduleuze handelingen met woningen, tot een corrupte overheidsambtenaar die criminaliteit faciliteert. Van mensensmokkel tot witwassen. In de omgeving van de Rotterdam is dit allemaal aanwezig. In de stad, of in de Rotterdamse haven, één van de grootste havens ter wereld, zelfs de grootste in Europa. In de haven beginnen en eindigen de verkeersaderen naar en van het achterland van Europa. Soms onzichtbaar of moeilijk waarneembaar, maar zeker aanwezig. Deze onzichtbare criminaliteit kan de integriteit van de samenleving aantasten. Het ondermijnt de structuren van die samenleving en zorgt voor vermenging van onder- en bovenwereld. De aanpak van ondermijning is een zaak van lange adem en vraagt aandacht voor de maatschappelijke context. Waar is de criminaliteit merkbaar? Waarom duiken er in een bepaald gebied van de stad opeens allemaal winkels op waarvoor geen vergunning nodig is? Waarom vestigen andersoortige zaken zich allemaal op een en hetzelfde bedrijfsterrein? Waar zijn de klanten van die zaken? Waar gaat het geld heen dat verdiend wordt met de criminaliteit?
ONZICHTBAAR Bloemhof / Hillesluis | In het voorjaar van 2015 werd op Rotterdam Zuid gestart met integrale controles door politie, OM, Gemeente en Belastingdienst samen. Soms op basis van een concrete verdenking. Soms om met elkaar informatie te verzamelen over het gebied, om ‘onzichtbare’ georganiseerde criminaliteit op het spoor te komen. Daarvoor zijn ook meldingen van bewoners van groot belang. In 2015 werd naar aanleiding van meldingen bij het wijkteam en Meld Misdaad Anoniem een onderzoek opgestart naar mogelijke handel van verdovende middelen in meerdere panden op Zuid. Eind november werden in dat onderzoek op één dag zeven panden doorzocht. Daarbij werden 7 verdachten aangehouden op verdenking van drugshandel en drugsbezit. Ook nam de politie op meerdere plaatsen harddrugs in beslag, werd een hennepkwekerij van 275 planten gevonden en werd een vuurwapen, inbrekersgereedschap en contant geld in beslag genomen.
Het team TRO binnen het parket Rotterdam is gericht op de bestrijding van ondermijnende criminaliteit. In het team wordt samengewerkt met andere teams en afdelingen van het parket, maar ook met het Functioneel Parket en het Landelijk Parket. Daarnaast wordt samengewerkt met andere (overheids) partners, maatschappelijke organisaties en civiele partijen. De doelstellingen van het team zijn: zichtbaarheid in de maatschappij, samenwerken en innovatieve aanpak van zaken. Het maatschappelijk effect van ons optreden staat hierbij centraal.
HOME
19
HAVEN De Rotterdamse haven heeft ook vorig jaar de nodige aandacht gekregen in lokale en nationale media. De haven, de grootste ter wereld buiten Azië, is van groot economisch belang en kwam ook enkele malen in minder gunstige zin voor het voetlicht. In 2015 zijn wederom meerdere vangsten met onder andere soft- en harddrugs onderschept. Dit is vanzelfsprekend niet uniek voor de Rotterdamse haven. Ook andere havens aan de Nederlandse kust zijn aantrekkelijk voor criminelen. Ervaringen uitwisselen en kennis delen met andere havens en overheidsdiensten rondom criminaliteitsbestrijding blijft een belangrijk aandachtspunt. Meerdere opsporingsonderzoeken hebben ook het afgelopen jaar geleid tot diverse aanhoudingen, ook van mensen werkzaam in het havengebied. In dit verband springt de aanhouding van douanepersoneel in het havengebied in het oog. Mensen met expertise en ervaring op het gebied van de logistieke keten en afhandeling van goederen in de haven zijn van grote betekenis voor criminelen. Zij misbruiken deze kennis van de efficiënte logistieke keten en legale vervoersstromen om illegale goederen te vervoeren, en werven havenpersoneel omdat vaak medewerking van binnenuit nodig is. Integer gedrag bij publieke en private partijen is onontbeerlijk voor het imago van de Rotterdamse haven en voor een veilige werkomgeving.
DOUANEMEDEWERKER Haven | In april 2015 werd een medewerker van de Douane aangehouden die ervan wordt verdacht verschillende groeperingen behulpzaam te zijn geweest bij de invoer van drugs in de Rotterdamse haven. De aanhouding veroorzaakte veel commotie, niet alleen bij de opsporingsdiensten, ook onder criminelen. Politie en OM waren de man op het spoor gekomen in een onderzoek naar de moord op een man in Berkel en Rodenrijs. Die man was vermoedelijk slachtoffer van een persoonsverwisseling. Naar aanleiding van de aanhouding van de Douanier konden diverse smokkelpartijen die waren onderschept, aan verdachten toegeschreven worden. Zo werd een man in het Westland aangehouden op verdenking van de invoer van 2800 kilo hennep, en werden aanhoudingen verricht voor de invoer van 3000 kilo cocaïne in november 2014.
Het Programma Integere Haven heeft de afgelopen jaren al veel aandacht besteed aan deze problematiek. Voor opsporingsdiensten zijn welwillende havenmedewerkers een belangrijke bron van informatie. Mede gezien de enorme omvang van het havengebied, helemaal na de uitbreiding met Maasvlakte 2, zijn signalen van mensen die een getraind oog hebben als het gaat om veranderingen in patronen en vervoersbewegingen van grote waarde. In 2016 zal een campagne van start gaan speciaal gericht op mensen werkzaam dan wel veel aanwezig in de haven om de Rotterdamse haven zo veilig mogelijk te maken voor alle werknemers. Meld Misdaad Anoniem, opent in opdracht van Integere Haven onder andere een anonieme tiplijn. Ook zullen havenwerkers en passanten in de haven worden geattendeerd op signalen van ondermijnende criminaliteit en de mogelijkheden informatie te geven om de haven veiliger te maken.
HOME
20
HARC Het HARCteam bestaat in 2016 20 jaar. Werden in het eerste jaar door de toen nog Hit-and-Run-Containerteam genaamde groep slechts enkele zaken gedaan, inmiddels gaat het om vele tientallen zaken per jaar. Het HARCteam, nu Hit-and-Run-Cargoteam genoemd, werd in het leven geroepen voor de zogenoemde korte klap: er werden drugs ontdekt en de partners Douane, Zeehavenpolitie en Fiod kijken wie er mee te maken heeft. Levert de vondst van de drugs niet snel een verdachte of meer informatie op, dan neemt in de regel de recherche het onderzoek over. In 2015 werden bij 72 vangsten zo’n 4650 kilo cocaïne en even zoveel kilo’s hennep gevonden. Het aantal onderzoeken was vergelijkbaar met andere jaren, uitgezonderd 2013 toen meer dan 100 onderzoeken gedaan werden. In 2015 deden zich opnieuw alle mogelijke smokkelmethoden voor. Opvallend was de daling van het aantal rip-off partijen, vooral in de eerste helft van het jaar. Vooral de stijging van het aantal aangetroffen partijen volgens deze methode in 2012 en 2013, waarbij drugs in sporttassen bij reguliere lading worden bijgepakt, baarde zorgen. In 2012 en 2013 is daarom flink geïnvesteerd in extra controles. Verder viel op dat er in 2015 nogal wat verdachten zijn aangehouden die de pensioengerechtigde leeftijd reeds voorbij zijn. Een aantal van hen is inmiddels ook al veroordeeld. Daarnaast viel op dat er meer zendingen cocaïne werden onderschept vanuit de Antillen, met name Curaçao. Ook in het verleden kwamen daar smokkelpartijen vandaag, meestal in zendingen van kleding of huisraad, maar in 2015 zijn meerdere partijen vanuit Curaçao onderschept van enkele tientallen kilo’s en zelfs een partij van bijna 200 kilo.
POGING ONTVOERING ‘s-Gravendeel | In een gestolen auto in ’s-Gravendeel worden in oktober vier mannen aangehouden die van plan lijken te zijn familieleden van een vervoerder iets aan te willen doen. De vervoerder was in augustus verantwoordelijk voor het ophalen van een container met bananen in de haven van Vlissingen. Maar onder de dozen bananen zat ook 180 kilo cocaïne, en die was er door het HARCteam inmiddels uitgehaald. De vervoerder werd al bedreigd. De nog onbekende smokkelaars leken hem verantwoordelijk te houden voor het verlies van de mijoenenlading.
Het afgelopen jaar is ook weer nauw samengewerkt met buitenlandse opsporingsdiensten. Wederom is gebleken dat het HARCteam met het onderscheppen van partijen verdovende middelen veel grote onderzoeken ‘raakt’. Ook in 2015 is aan meerdere andere onderzoeksteams informatie verstrekt en bijstand verleend.
HOME
21
INTERNATIONALE RECHTSHULP Criminele organisaties laten zich bij hun handelen niet beperken door landsgrenzen. Goede en snelle internationale samenwerking wordt steeds belangrijker. Deze samenwerking vindt plaats op basis van rechtshulpverzoeken. Na de ontvangst van een rechtshulpverzoek kan aan het buitenland ondersteuning worden verleend bij de opsporing van strafbare feiten. Te denken valt aan rechtshulpverzoeken om onderzoekshandelingen te verrichten, doorzoekingen te doen, het toezenden van stukken van overtuiging of het geven van inlichtingen. Bij grote spoed kan ook vaak na mondeling verzoek worden opgetreden waarna schriftelijke bevestiging volgt. Daarnaast kan het buitenland Nederland verzoeken de strafvervolging tegen verdachten over te nemen en de strafzaak in Nederland te vervolgen. Dit jaar is het aantal rechtshulpverzoeken uit de hele wereld aan Rotterdam iets lager geweest dan vorig jaar(2623 in 2015, 2735 in 2014). Wel zijn de verzoeken vaak uitgebreider. Zo werd er afgelopen jaar op verzoek van België een uitgebreid financieel onderzoek gedaan naar het vermogen van de verdachten en werd op veel waardevolle goederen (bijvoorbeeld oldtimers) en bankrekeningen beslag gelegd ten behoeve van voordeelsontneming. Ook aan Curaçao werd uitgebreid rechtshulp verleend voor bewijsverkrijging en bij het opsporen van verdachten van kapitale delicten. Het aantal uitgaande rechtshulpverzoeken is wat afgenomen (489 naar 433). Er waren minder verzoeken vanuit de Teams Grootschalige Onderzoeken.
EUROPEES ARRESTATIEBEVEL Schiphol | De afdeling Internationale Rechtshulp kwam ook in 2015 voor onverwachte uitdagingen te staan. Zo ook in een zaak met een Europees arrestatiebevel van Griekenland naar Nederland. Vanaf een Griekse luchthaven bleken geen rechtstreekse terugvluchten naar Nederland mogelijk. Een tussenlanding in Duitsland was noodzakelijk. In een kort tijdsbestek van anderhalve dag moest Duitsland een transitvergunning afgeven. Uit onze contacten met de Duitse autoriteiten bleek dat een dergelijk verzoek door de rechtbank en het Openbaar Ministerie in Duitsland beoordeeld moest worden. Op de dag van de tussenlanding is door een goede, internationale inzet alsnog toestemming gegeven en landde de ‘opgeëiste persoon’ veilig op luchthaven Schiphol.
De intensievere internationale samenwerking bij de criminaliteitsbestrijding komt duidelijk naar voren wanneer door verschillende landen wordt samen gewerkt in het kader van een JIT (joint investigation team). Rotterdam draaide mee in JITs met verschillende landen. Zo werd een JIT gesloten met het Verenigd Koninkrijk. Ook werden de banden met politie en justitie van Noord-Frankrijk versterkt om internationale drugshandel vanuit Rotterdam-Zuid in te dammen.
HOME
22
MENSENHANDEL/MENSENSMOKKEL 2015 was een bewogen jaar op het gebied van de bestrijding van mensenhandel en mensensmokkel. Dat kwam niet alleen door enkele strafzaken die zeer de aandacht trokken, maar ook en vooral door de grote aantallen vluchtelingen. Zodra de stroom toenam, nam ook het vermoeden toe dat onder de vluchtelingen vele slachtoffers van mensensmokkel zaten. Dat vertaalt zich in een vergrote instroom van mensensmokkelzaken in 2015 (20): in één jaar bijna net zoveel als de twee voorgaande jaren (samen 23). Het OM richt zich samen met het speciale politieteam AVIM en de Koninklijke Marechausse op het opsporen van deze mensensmokkelaars die hier vermoedelijk veel geld aan verdienen. Een lastige opgave, onder meer omdat slachtoffers van mensensmokkel uit angst niet snel geneigd zijn aangifte te doen en verklaringen af te leggen. Deze regio, met een grote buitengrens, heeft veel werk gestoken in het kijken naar de controles van die buitengrens. Daartoe zijn de werkafspraken met de Koninklijke Marechaussee, vooral verantwoordelijk voor de bewaking van die buitengrens, opnieuw onder de loep genomen en waar nodig versterkt. Ook op landelijk niveau vroeg de bestrijding van mensensmokkel aandacht. In overleg met andere arrondissementen zijn afspraken geformuleerd over de inzet van het OM bij het aanhouden en vervolgen van mensensmokkelaars. Daarbij viel overigens op dat rechtbanken heel verschillend kunnen oordelen over de verdachten van mensensmokkel en in bepaalde gevallen geneigd zijn om verdachten in vrijheid te stellen.
BETALING IN NATURA Centrum | Het controleteam prostitutie en mensenhandel constateert in 2015 dat sommige rijschoolhouders rijlessen aanbieden, met betaling ‘in natura’. Vrouwen en meisjes zouden lessen kunnen betalen door het verrichten van seksuele handelingen. Dat is mogelijk strafbaar als ontucht met een minderjarige, maar misschien is ook sprake van mensenhandel, aldus het politieteam dat de praktijken ook meldt aan de toezichthoudende instantie CBR en het ministerie van VenJ. Onder leiding van de officier van justitie met mensenhandel in portefeuille wordt een onderzoek opgestart. Maar aangiften zijn er niet gedaan.
Eén van de meest in het oog springende mensenhandelzaken van het parket in Rotterdam in 2015 was de “Schiedamse kelderboxzaak”. De rechtbank Rotterdam veroordeelde de klanten van een minderjarige prostituee in die zaak tot maandenlange gevangenisstraffen. De uitspraak viel op omdat hij sterk afweek van beslissingen van rechters in andere regio’s. De verdachten zijn in appèl. In andere zaken, waarin het leek alsof de dwang minder prominent naar voren kwam, werden lagere straffen opgelegd. Er lijkt zich zo binnen de jurisprudentie een duidelijke lijn van beslissingen af te tekenen. De vier mannen die het meisje aan het werk zetten komen in 2016 voor. Ook komen nog eens vier klanten voor de rechter. In 2016 zal het OM zich blijven inzetten om mensenhandelaren en mensensmokkelaars op te sporen en te vervolgen en de belangen van hun slachtoffers te dienen. Het Rotterdamse parket werkt hiertoe ook nauw samen met het Landelijk Parket.
HOME
23
FRAUDE De aanpak van verschillende vormen van horizontale fraude (tussen bedrijven of handelspartners) is ook in 2015 een belangrijk thema geweest. Door de in financieel-economische criminaliteit gespecialiseerde eenheid van de regionale recherche zijn verschillende grotere onderzoeken ter hand genomen. In een aantal gevallen waren professionele marktpartijen daarbij de gedupeerde. Zo is onder meer onderzoek gedaan naar een verdenking van oplichting van een financiële instelling voor bijna een miljoen euro. Door een snelle aanhouding van de twee verdachten en beslaglegging op verschillende gelden en goederen kon een groot deel van dit bedrag veilig worden gesteld. Het onderzoek in deze zaak loopt nog. Ook het onderwerp faillissementsfraude heeft dit jaar onverminderd de aandacht gekregen in vervolg op de in 2014 gestarte geïntensiveerde aanpak. Fraude rondom een faillissement tast de integriteit van het reguliere handelsverkeer aan, en kan bovendien grote gevolgen hebben voor bedrijven die te goeder trouw zijn. In mei 2015 heeft een zogenoemde themazitting plaatsgevonden waarbij vier verdachten zijn veroordeeld. Daarbij zijn de verdachten, in verschillende zaken, veroordeeld tot straffen die uiteenliepen van een deels voorwaardelijke werkstraf van 40 uur tot aan een werkstraf van 140 uur in combinatie met een voorwaardelijke gevangenisstraf van drie maanden. Nadien zijn ook nog enkele zaken afgedaan, al dan niet via een buitengerechtelijke afdoening. In navolging van een aantal andere regio’s is afgelopen jaar ook in het Rotterdamse arrondissement een zogenaamd faillissementsfraudespreekuur van start gegaan. De bedoeling is dat curatoren in dat spreekuur vermoedens van faillissementsfraude kunnen voorleggen aan een aantal gespecialiseerde deelnemers bestaande uit vertegenwoordigers van politie, Openbaar Ministerie, FIOD, Belastingdienst en twee curatoren onder voorzitterschap van een van de rechterscommissarissen die belast is met faillissementen binnen de Rotterdamse rechtbank. Inmiddels heeft dit spreekuur tweemaal plaatsgevonden en de ervaringen daaruit zijn positief. Ook in 2016 zullen meerdere bijeenkomsten worden belegd als vervolg op deze succesvolle start in 2015.
HOME
ZORGGELDEN Rotterdam | In 2016 behandelt de rechtbank de zaken tegen twee psychiaters en twee andere mannen die ervan verdacht worden op grote schaal door het stellen van foute diagnoses fraude in de zorg te hebben gepleegd. De mannen zijn al in 2011 aangehouden maar het onderzoek heeft lang geduurd, Eind 2015 bepaalt het regionaal tuchtcollege al dat de beide psychiaters niet langer hun vak mogen uitoefenen. Een andere strafzaak waarbij het OM professionals verdenkt van fraude met zorggelden eindigt in een vrijspraak. in 2015 behandelt de rechtbank de zaak tegen vier mannen, en twee rechtspersonen waaronder een thuiszorginstelling, die al in 2008 zijn aangehouden wegens fraude met zorggelden. Na langdurig onderzoek zijn de verdachten vervolgd voor (het leiding geven aan) oplichting, verduistering en valsheid in geschrifte in relatie tot een aantal van de onderzochte thuiszorgdossiers. Van die feiten worden de mannen en de bedrijven vrijgesproken. Volgens de rechtbank groeide de toenemende vraag naar zorg bij deze bedrijven destijds erg snel, maar was er geen opzet op fraude. De officier van justitie is in hoger beroep.
24
ONTNEMEN Ook in 2015 mocht ‘misdaad niet lonen’. 2015 heeft in het teken gestaan van de aanpak van underground banking en van integraal afpakken: afpakken samen met ketenpartners. Op dat vlak is een aantal projecten gestart waaronder bijvoorbeeld een project waarin een probleemgebied (Rotterdam-Zuid) centraal stond. Door middel van een goede samenwerking met ketenpartners heeft het OM financiële opbrengsten uit criminele activiteiten af kunnen pakken. Tijdens dit project bleek een verdachte bijvoorbeeld jarenlang erg weinig inkomsten te genereren terwijl hij er wel allemaal dure hobby’s op na kon houden. Naar aanleiding van een onderzoek bleek dat deze persoon in zijn vrije tijd drugs verhandelde en daarmee overlast bezorgde in de wijk. De verdachte is veroordeeld voor de strafbare feiten en de inkomsten die hij op illegale wijze heeft verdiend zijn ontnomen, te weten een geldbedrag van 180.000 euro. De Belastingdienst heeft onder andere bij een actiecontrole van juwelierswinkels in de probleemwijk, welke met alle ketenpartners werd uitgevoerd, gelden in beslag kunnen nemen die niet bij de Belastingdienst waren opgegeven. In 2015 werd er voor in totaal voor ongeveer 16,9 miljoen euro beslag gelegd en ruim 8,2 miljoen euro werd er geïncasseerd. In 2016 gaan we voort op de ingeslagen weg: we willen in steeds meer zaken gaan afpakken en ook voor hogere bedragen (beslag en incasso). Het afpakken beperkt zich niet alleen binnen de grenzen van Nederland. Door middel van rechtshulpverzoeken wordt er zowel in Nederland als in het buitenland jaarlijks meer beslag gelegd. Het is de bedoeling om in 2016 nog meer aandacht te schenken aan de mogelijkheid om te opbrengsten te verdelen met het buitenland (asset sharing)
HOME
BOODSCHAPPENTAS Noord | Geld afpakken gebeurt in grote fraudeonderzoeken, maar ook door ‘gewoon’ alert optreden bij verdachte situaties. In september werd de zsm officier gebeld over een man die net een telefoon had weggegooid en een opmerkelijk notitieblokje bij zich had. Verderop was een man aangehouden die zich verdacht gedroeg en uit hetzelfde appartementencomplex kwam. Was het nodig – en mogelijk – om daar een doorzoeking op touw te zetten? Een flinke tijdsinvestering, maar er was genoeg verdenking. Dus kreeg de politie toestemming om de woning voor alle zekerheid te doorzoeken. Met succes: de eerste zoeking gaf aanleiding om een ander appartement te bekijken, en daar werd 455 kilo cocaïne aangetroffen, 8 vuurwapens en 350.000 euro contant geld. De twee mannen zitten vast en moeten zich in april 2016 op zitting verantwoorden. In november werd een 42-jarige Duitser gecontroleerd nadat hij op gevaarlijk wijze de straat overstak, en wegrende toen politiemensen hem daar op wilden aanspreken. In zijn boodschappentas vervoerde hij pakketjes. Niet met drugs, zoals eerst werd gedacht: op het politiebureau bleek er ruim 200.000 euro in te zitten. De man kon niet verklaren hoe hij daar aan kwam. Hij deed afstand van het geld en betaalde daar bovenop een boete van 20.000 euro.
25
COLD CASES Een zaak kan als cold case worden aangemerkt als het een opzettelijk levensdelict betreft of een ander zeer ernstig misdrijf met een (te verwachten) grote maatschappelijke impact, waarbij de recherche tevergeefs al het mogelijke heeft gedaan om de zaak op te lossen. Dergelijke zaken behouden altijd de aandacht en zodra er nieuwe bruikbare aanwijzingen zijn worden deze door het speciale politieteam worden opgepakt. Het landelijke aantal cold cases is begin 2015 opnieuw geïnventariseerd. De landelijke werkgroep telde in 2011 1157 zaken, inmiddels zijn het er 1351. Op alle parketten is een cold case officier als thema-verantwoordelijke aangewezen. De komst van de Nationale Politie heeft ertoe geleid dat in alle regio’s een basisvoorziening voor cold cases is getroffen. In Rotterdam is het cold case team van oudsher ruimer opgezet dan deze minimumnorm. Mede daarom kon bij het Rotterdamse cold-caseteam het zogenoemde Prostitutiemoordenproject ondergebracht worden. In 2012 zijn in het kader van dit project alle onopgeloste moorden op prostituees in Nederland verzameld en zijn de onderzoeken daarnaar geïnventariseerd. In 2014 heeft het cold-caseteam van politie en OM een bedrag van 200.000 euro ter beschikking gesteld gekregen voor nader forensisch onderzoek aan de sporen uit deze onderzoeken. Behalve sporenonderzoek worden de zaken ook gedragsmatig geanalyseerd. In 2016 wordt verwacht een goed beeld te kunnen geven van alle verkregen resultaten. In alle cold cases zal bovendien ingezet blijven worden op het gebruik van nieuwe forensische technieken zoals het DNA-verwantschapsonderzoek. DNA-verwantschapsonderzoek heeft bijvoorbeeld in een onderzoek naar moorden in het Kralingse Bos in 1993 geleid tot aanhouding van een verdachte. Sinds begin april 2012 jaar laat de wet DNA-verwantschapsonderzoek toe. Bij dit type onderzoek leidt niet alleen een directe match tussen DNA-spoor en DNA-drager tot succes. Ook verwanten komen in beeld. Via deze verwanten is mogelijk een uiteindelijke verdachte op te sporen. Veel cold-caseteams houden zich ook bezig met vermissingszaken. In de regio Rotterdam is het afgelopen jaar in enkele vermissingszaken wederom gebleken dat ook op dit terrein van de opsporing expertise onmisbaar is.
HOME
COLD CASE KRALINGSE BOS Kralingse Bos | Aan het begin van de zomer 2015 wordt een 47-jarige man aangehouden die ervan verdacht wordt verantwoordelijk te zijn voor in ieder geval twee dodelijke berovingen in het Kralingse Bos in 1993. Destijds werden zeker vier mannen op een ontmoetingsplek van homoseksuelen met geweld van hun autosleutels beroofd, twee mannen overleefden dit niet. De verdachte komt in beeld door DNA-verwantschapsonderzoek dat sinds 2012 mogelijk is. In Opsporing Verzocht wordt onder andere een compositietekening vertoond, en de zaken blijken na 22 jaar toch nog weer nieuwe tips op te leveren. Behalve de verdenking van de gebeurtenissen in Rotterdam, komt er ook een verdenking van een gewelddadige beroving in Soesterberg bij.
26
EXPERTISECENTRUM MEDISCHE ZAKEN Het EMZ ondersteunt sinds 2001 landelijk de medische officieren, AG’s en parketsecretarissen bij de afweging of een mogelijk gemaakte (vermijdbare) fout door een medische beroepsbeoefenaar, ook een vermoeden oplevert dat een strafbaar feit is gepleegd, en daarmee strafrechtelijk verwijtbaar is. Daarnaast geeft het EMZ advies in zaken waarin opsporing en zorg elkaar raken, over de wijze waarop de gewenste informatie van de zorgverlener kan worden verkregen voor het strafrechtelijk onderzoek. Te denken valt aan bijvoorbeeld kindermishandeling en het bevragen van medewerkers van de ambulancedienst. In totaal is het EMZ in 2015 betrokken geweest bij 25 openstaande en/of lopende tegenspraakzaken. Hieronder vallen bijvoorbeeld de zaak tegen een arts uit Oost Brabant die bij een hernia operatie zenuwweefsel verwijderd heeft waardoor de patiënt zwaar lichamelijk letsel heeft opgelopen, de zaak tegen een Hoornse gynaecoloog, en een zaak uit Oost-Nederland waarin een man zich ten onrechte heeft uitgegeven als ‘arts’, en onder andere iemand in China liet behandelen. Bij deze man zijn daarnaast illegale medicijnen aangetroffen. In 2016 zal de inhoudelijke behandeling plaatsvinden van het hoger beroep van een arts van de Haagse Citykliniek en loopt de cassatieprocedure rond een Twentse ex-neuroloog.
ERBETERPROGRAMMA V MAATSCHAPPELIJKE VEILIGHEID Wilhelminaplein | In november 2015 is bij het OM het Verbeterprogramma Maatschappelijke Veiligheid gestart. Dit programma is gericht op de realisatie van maatregelen ter invulling van de aanbevelingen uit het rapport van de Commissie Hoekstra rond de zaak Bart van U. Binnen het verbeterprogramma zijn er diverse deelprojecten. Zo moet het OM zelf met ketenpartners aan de slag om de aanpak rond verwarde personen te vernieuwen. Binnen het Verbeterprogramma Maatschappelijke Veiligheid is een speciaal team geformeerd waarin wordt gekeken naar beter zorg en ondersteuning van de zogenoemde verwarde personen.
Veel aandacht is het afgelopen jaar uitgegaan naar de zogenoemde verwarde personen. Deze problematiek kwam volop in de belangstelling door de zaak tegen Bart van U, de man die wordt verdacht van de moord op zijn zus begin 2015 en de moord op oud-minister Borst in 2014. In die onderzoeken bleek dat Van U. onterecht niet vast zat of behandeld werd, na een eerdere veroordeling. De commissie Hoekstra deed onderzoek en kwam met aanbevelingen, ook op het gebied van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). Daarnaast behoort het indienen van vorderingen tot verlenging van de TBS-maatregel en het behandelen van de TBS-zaken voor de rechtbank tot de taken van het EMZ, en het indienen van de verzoeken in het kader van de Wet Bopz (Bijzondere opnemingen in psychiatrische ziekenhuizen). In deze regio stonden in 2015 268 lopende tbs-maatregelen geregistreerd (2014 260). Er werden 3273 aanvragen verwerkt (2014 3374).
HOME
27
CIJFERS RESULTATEN MISDRIJVEN
2013
2014
2015
Totaal instroom verdachten misdrijven
22356
22909
19672
Speerpunten misdrijven
Overvallen (incl. woningovervallen)
155
133
140
Straatroven
326
332
211
Woninginbraken
464
471
339
Jeugd
2695
2356
2463
Huiselijk geweld
1808
2371
1846
Zeden
456
382
533
38
34
63
waarvan kinderporno
Kindermishandeling
194
172
146
Hennepteelt
393
457
517
In de loop van 2015 is het Openbaar Ministerie overgegaan op een gewijzigde manier van het registreren van zaken. Of de afwijkende cijfers een gevolg zijn van onjuiste registraties is nu (nog) niet duidelijk.
HOME
28
Arrondissementsparket Rotterdam Wilhelminaplein 100-125 3072 AK Rotterdam Postbus 50956 3007 BT Rotterdam Algemeen: 088 699 21 00 Persvoorlichting: 088 699 21 02 HOME
Colofon Concept en vormgeving: Susan Strampel Grafisch Ontwerp Fotografie: Little Planet, Roelof de Vries
