RONDOM DE EREDIENST. de leiding is betrokken

dertiende jaargang

Wijkblad

nummer 11

van

de

juli/augustus 2008

protestantse

gemeente

Bosbeskapel

RONDOM DE EREDIENST Het afgelopen half jaar hebben we kunnen genieten van een groot aantal bijzondere erediensten in de Bosbeskapel: de kerstnacht, kerstochtend, de vespers tijdens de veertigdagentijd, de stille week uitmondend in de paasdienst, hemelvaart in de tuin en pinksteren. De liturgiecommissie is een belangrijke drijvende kracht achter deze diensten. De redactie nodigde Gea van Dijk en Wim Vermeulen van deze commissie uit om uit te leggen wat er zoal komt kijken bij de voorbereiding van de erediensten. Het blijkt dat de liturgiecommissie een goed geoliede machine is, die uitgaat van het principe ‘vele handen maken licht werk.’ Er is echter één vraag waar de commissie mee worstelt: hoe krijgen we het stiller in de kerk voorafgaand aan de eredienst? ‘De liturgiecommissie behartigt de gang van zaken in en rond de eredienst in onze gemeente’ aldus de officiële taakomschrijving. ‘Dat houdt in’ vertelt Gea ‘dat we de zorg hebben voor de samenstelling van het liturgieboekje, dat in de eredienst wordt gebruikt, dat we kritisch nadenken over de liturgie en dat we bijzondere diensten organiseren. Die bijzondere diensten hebben enerzijds betrekking op de diensten rond de belangrijke momenten in het kerkelijk jaar, zoals Kerst, Pasen en Pinksteren. Anderzijds gaat het bijvoorbeeld om diensten op de startzondag, de vredeszondag en om individuele themadiensten.’

Afdrukken van de liturgie Kerkgangers krijgen bij een bijzondere dienst meestal bij binnenkomst een speciaal voor die dienst gemaakte liturgie uitgereikt. Gea vertelt dat het maken van zo’n speciale liturgie tegenwoordig gemakkelijk gaat: ‘Jan Eikelboom heeft het Liedboek digitaal en ook zijn op internet veel plaatjes te vinden. Met wat plak- en knipwerk heb je een liturgie dan zo in elkaar gezet. Vervolgens gaat de digitale liturgie naar Anja Schrover. Zij zorgt ervoor dat die wordt gekopieerd op de gehandicaptenwerkplaats, waar zij bij de leiding is betrokken.’

Luiden van de kerkklok Veel leden, veel ideeën De liturgiecommissie bestaat uit negen leden: Gea van Dijk, Jan Eikelboom, Petra Jonkers, Jenneke Reitsma, Eric Schulp, Aart Spek, Lydia Vos, Jan Zonnenberg en Lisette van der Zwan. Aan dit negental is organist Wim Vermeulen toegevoegd als adviserend lid. Sinds het vertrek van Nico den Bok leidt Gea de vergaderingen; afgesproken is dat ze dit voor één seizoen doet. Er wordt eens per zes weken vergaderd. ‘Het leuke van zoveel leden’ zegt Gea ‘is dat dit tot veel ideeën leidt om de eredienst aantrekkelijker te maken. Door het bieden van afwisselende erediensten proberen we contacten met diverse groepen te leggen. Bij het voorbereiden van een bijzondere dienst reikt de predikant meestal het thema aan. Eric heeft heel veel contacten in de muziekwereld, en kent altijd wel iemand die een bijzonder instrument bespeelt, zoals bijvoorbeeld een harp. Wim geeft vervolgens aan of een bepaald muziekinstrument qua klank haalbaar is in de kerkzaal. Nadat de grote lijn voor een bijzondere dienst is uitgezet in de voltallige vergadering, wordt de dienst verder voorbereid door een subgroepje van enkele commissieleden. Die zoeken dan bijvoorbeeld naar passende gedichten en liederen.’

Om half tien luidt de koster de klok van de Bosbeskapel om mensen op te roepen om naar de kerk te komen. ‘Dit gebeurt over de hele wereld’ legt Wim uit. ‘Tijdens het bidden van het “Onze Vader” luiden we de klok weer, evenals veel andere Haagse kerken. Dit is bedoeld om aan buurtgenoten te laten weten dat we het “Onze Vader” aan het bidden zijn. Het klokgelui kan echter ook worden opgevat als symboliek om ons gebed op te laten stijgen naar de hemel.’

Stil zijn Aan het begin van de vesperdiensten is het helemaal stil in de kerkzaal. In deze weldadige stilte is het heerlijk om je voor te bereiden op de ontmoeting met de Ongeziene. Of zoals de dominicaan Henk Jongerius dat onlangs tijdens een rituelenavond in de Bosbeskapel uitdrukte: ‘We openen onszelf en worden door God gevonden.’ Voorafgaand aan een zondagse kerkdienst is de stilte echter ver te zoeken. Is het niet mogelijk dat het ook aan het begin van de zondagse kerkdienst stil wordt? ‘Dat zouden we graag willen’ verzucht Gea, ‘het probleem is alleen dat we dat niet gewend zijn. Als vervolg op pagina 4

2

AGENDA Kerkdiensten Bosbeskapel Datum Voorganger Dienst 6 jul Dhr. A.F. Ruijl 13 jul Ds. N.W. den Bok 20 jul Mw. ds. T.M. van Montfoort Dienst van Schrift en Tafel 27 jul Ds. S.H. Smits 3 aug Ds. F.B. Fennema 10 aug Mw. ds. M.A. Sijbrandij-Verbist 17 aug 24 aug 31 aug 7 sep

Ds. S.H. Smits Dienst van Schrift en Tafel Dhr. A.B. Vroomans (kandidaat) Dhr. M. Pronk (kandidaat) Ds. J.C. Eikelboom Startdienst

Collecte(n) 1. Wijkdiaconie 2. Wijkgemeente 1. Diaconie 2. Ikos 1. Diaconie 2. Wijkgemeente 1. Aandachtscentrum 2. Wijkgemeente 1. Wijkdiaconie 2. Wijkgemeente 1. Diaconie: Werk in de Laakkapel 2. Wijkgemeente: jeugdwerk 1. Kerk in Actie: Zending 2. Wijkgemeente 1. Diaconie 2. Wijkgemeente 1. Diaconie 2. Wijkgemeente 1. Protestantse Kerk: Missionair werk 2. Wijkgemeente

Begintijdstip kerkdiensten: 10.00 uur, tenzij anders vermeld. Huwelijksinzegening Datum Tijd 30 aug 14.30 uur

Bruidspaar Leonard Allard en Lisette van der Zwan

Kerkdiensten Prevastichting Datum Voorganger 6 juli Dr. N. Schelhaas 13 juli Dr. N. Schelhaas 20 juli Ds. D. de Hulster-Nagy 27 juli Mw. ds. M. Sijbrandij-Werbist

Voorganger Ds. J.C. Eikelboom

Plaats Bosbeskapel

Datum Voorganger augustus nog niet bekend Begintijdstip kerkdiensten: 10.30 uur; adres: Mgr. Nolenslaan 20

Agenda overige activiteiten Datum Tijd Wat? 7 jul 20.00 uur Vergadering moderamen 16 jul 19.30 uur Vergadering wijkdiaconie Iedere dinsdagmiddag, 14.30-16.30 uur, Ouderensoos Bosbeskapel Iedere dinsdagmorgen, 10.00-12.00 uur, Creatieve Club

FINANCIËN Opbrengst collecten 1e collecte Datum 1 mei Diakonie 4 mei KIA/zending Wijkdiakonie 11 mei 18 mei Diakonie 25 mei Diakonie

Bedrag € 81,93 € 137,90 € 273,18 € 153,75 € 137,25

2e collecte Wijkgemeente Wijkgemeente Wijkgemeente HAASTU Wijkgemeente

Bedrag € 81,92 € 127,60 € 173,76 € 144,75 € 135,95

ENKELE ZAKELIJKE GEGEVENS Predikant Ds. J.C. Eikelboom, Druivenstraat 53, 2564 VE Den Haag, tel. 3680761, e-mail: [email protected] Telefonisch bereikbaar: maandag t/m vrijdag van 9.00-9.30 uur en maandag- t/m donderdagavond van 19.00 - 19.30 uur. Vrij: woensdagmiddag en zaterdag.

Scriba:

Mw. J.M. van der Jagt, Mahatma Gandhistraat 11, 2552 PA Den Haag, tel. 3975168, e-mail: [email protected] Ledenadministratie: J. Willemsen, Thorbeckelaan 338 B, 2564 BZ Den Haag, tel. 3681414, e-mail: [email protected] Adres Bosbeskapel: Bosbesstraat 5, 2564 PA Den Haag, tel. 3689796 Website: www.bosbeskapel.nl

Aantal bezoekers 114 129 175 142 109

3

GELOVEN IN EEN GOD DIE NIET BESTAAT Twee jaar geleden kwam de Zeeuwse predikant Klaas Hendrikse in de publiciteit door een interview in het dagblad Trouw, waarin hij zich al bekendmaakte als atheïst. In november 2007 kwam er een boekje van hem uit onder de titel ‘Geloven in een God die niet bestaat; Manifest van een atheïstische dominee’. Het boekje riep en roept nogal wat commotie op. De voorzitter van de synode, ds. Gerrit de Feiter, reageerde niet even handig, net zomin als de scriba, ds. Bas Plaisier dat deed. Wat staat er nu eigenlijk in dat ‘atheïstisch manifest’ van Hendrikse? Is dat wel zo revolutionair als men ons wil laten geloven?

Geloof en atheïsme gaan wel samen Een onmogelijke combinatie ben je geneigd te zeggen: ‘geloof en atheïsme, ze gaan niet samen.’ Klaas Hendrikse probeert in zijn boek duidelijk te maken hoe dat volgens hem wel kan. Eigenlijk draait alles bij hem in eerste instantie om het woordje ‘bestaan’. Op grond daarvan noemt hij zich namelijk ‘atheïst’. Maar dan gebruikt hij dat woord (atheïst) wel in een wat andere betekenis dan gebruikelijk is. Een echte atheïst zal niet alleen het bestaan van God betwisten/ontkennen, maar zal ook zeggen dat hij niet gelooft. Hendrikse neemt alleen het eerste voor zijn rekening en niet het tweede. Hij noemt zichzelf tenslotte ‘gelovig’. Het boek begint met een ‘Kennismaking’ en daarin maakt hij al direct duidelijk wat zijn eigenlijke punt is, als het gaat over het niet-bestaan van God. Hij zegt daar namelijk dat het woord ‘bestaan’ niet van toepassing is op God. God bestaat niet zoals een kopje of een appeltaart bestaat. Zo geformuleerd zal iedereen het met hem eens zijn. Nee, op die manier bestaat God niet. ‘Bestaan’ heeft hier de betekenis van ‘kunnen zien’, en ‘kunnen aanraken’. En dat is bij God niet het geval. Het woord ‘bestaan’ is dan eigenlijk ook een erg ongelukkig woord, zou ik willen zeggen. Toch ben je er ook niet met te zeggen dat je het woord ‘bestaan’ metaforisch moet opvatten, zoals recent door VU-theologen bepleit werd. Dan zou je het woord ‘bestaan’, wanneer voor God gebruikt, steeds tussen aanhalingstekens moeten zetten. Dat schiet ook niet op, en wekt bij gelovigen verwarring. Alsof God geen realiteit is, waar mensen hun vertrouwen op kunnen stellen. In de theologie wordt niet met één woord (‘bestaan’) gesproken, maar met twee. Daar functioneren de begrippen ‘verbergen’ en ‘openbaren’. Die begrippen kunnen worden begrepen, als we daar een andere begrippenpaar bij betrekken: hemel en aarde. Verbergen hoort bij hemel, zoals openbaren bij aarde hoort. God woont in het verborgene, de hemel. Hij openbaart zich (d.i. Hij laat zich zien) aan mensen op aarde. De gelovige begrijpt direct dat ‘Hij laat zich zien’ niet letterlijk bedoeld is. Wat met dit alles duidelijk wordt, is dat het gebruik van allerlei woorden voor en bij God nog niet zo eenvoudig is. Misverstanden liggen hier al snel op de loer. Daar profiteert Hendrikse van. Probleem is wel dat hij de ene keer heftige kritiek levert op een woord (zoals

‘bestaan’), waar hij een andere keer een woord als God blijft gebruiken. Dat woord blijft toch, hoe je het ook wendt of keert, de betekenis van ‘een persoonachtig wezen’ houden. Dat is ten slotte het beeld dat een lezer in de Bijbel op elke pagina ontmoet.

God is geen wezen Het probleem zit bij Hendrikse echter niet alleen vast op het ‘niet bestaan van God’, maar ook op God zelf. Al eerder gaf prof. dr. Frits de Lange (ethiek PTU Kampen) aan dat hij niet meer gelooft in God als een bovennatuurlijk, persoonlijk Wezen die in de hemel woont. Ook Hendrikse neemt (na mensen als Frits de Lange en Gerrit Manenschijn) van deze Godsvoorstelling rigoureus afstand, waar hij wel aan het woord ‘God’ wil blijven vasthouden. Hij noemt het ‘het eeuwenoude misverstand (het is namelijk gewoon heidendom) dat God één of ander wezen is.’ Op grond daarvan werden de joden in het Romeinse Rijk ook ‘atheïsten’ genoemd, ze ‘hadden’ geen goden(beelden).’ Als ik Hendrikse hier goed beluister, dan vraagt hij er aandacht voor om over God niet zo te spreken als over de goden gebeurt. Van de (heidense) goden is immers wel van ‘bestaan’ te spreken. Hendrikse gaat echter een hele andere kant uit. Hij beschouwt het als volkomen verkeerd om God te zien als een persoonachtig (reëel bestaand) wezen. Om duidelijk te maken hoe hij God ziet, speelt Exodus 3 een centrale rol. Een verhaal dat nooit zo is gebeurd als wordt verteld, zegt Hendrikse, maar dat een ervaring tot uitdrukking wil brengen. De ervaring van ‘Ga maar, dan ga ik met jullie mee’ als zijnde de omschrijving van ‘Ik ben die Ik ben’ (Exodus 3:14). Op die manier alleen wil hij over God spreken: als ‘een woord voor onverwoordbare ervaringen’. Zo leest Hendrikse Bijbelverhalen als verhalen van ervaringen. Maar waarom hij dat in het ene geval wel doet, en in het andere geval (bijvoorbeeld het scheppingsverhaal) niet, is mij een raadsel.

Anders Dat God geen bestaande realiteit is, daar kunnen we het snel met Hendrikse eens zijn. Maar hij blijft een probleem houden, en wel door over onverwoordbare ervaringen te (blijven) spreken die mensen opdoen. Wat je Hendrikse steeds weer hoort zeggen, is dat God niet bestaat, maar gebeurt. ‘God gebeurt, als mensen doen wat de bijbel over God zegt. Geen God dus zonder mensen.’ Ik zou nog liever zeggen: God bestaat en gebeurt in het verhaal. Doe niet alsof Hij daarbuiten bestaat. Dan komt het ook niet aan op ervaarbaarheid (dat mensen zoveel problemen bezorgt, omdat ze niets van God ervaren), maar op het horen van wat je in dat verhaal als woord van God tegemoet komt. En dan verdwijnt gedachtig Matteüs 7:24-27 en Lucas 6:46-49 ook niet uit het oog dat het in het geloof toch uiteindelijk gaat om het in praktijk brengen (doen) van wat je gehoord hebt. ds. Nico Riemersma

4 vervolg van pagina 1 je bijvoorbeeld een katholieke kerk binnenloopt, hangt daar een devote sfeer, waardoor je vanzelf stil wordt. Dat gevoel van devotie kennen we veel minder in een protestantse kerk. Waarschijnlijk hangt dat ook samen met het feit dat een katholiek kerkgebouw wordt ingezegend, terwijl een protestantse kerk in gebruik wordt genomen.’ Wim heeft het idee dat op het moment dat hij luider gaat spelen voorafgaand aan de kerkdienst, dat de mensen dan ook harder gaan praten. ‘Mensen zijn het tegenwoordig ook niet meer gewend om stil te zijn’ volgens Wim. ‘We bevinden ons permanent in een mist van acties, beelden en geluid. Ik ben me er van bewust dat het invoeren van stilte voorafgaand aan de kerk-

ACTIVITEITEN IN DE WIJK Kerkdienst 6 juli Guus Ruijl (junior) is voorganger in de kerkdienst van 6 juli. Hij is afkomstig uit het onderwijs. Sinds 1993 is hij in de protestantse gemeente van Vlaardingen-West actief als kerkelijk werker. Zijn belangstelling voor contact met mensen en autobussen heeft er toe geleid dat hij enkele uren per week werkt als buschauffeur bij de RET. Guus Ruijl is in onze wijk geen onbekende. Tot 1989 woonde hij in Den Haag-Loosduinen. In de Petrakerk en Ontmoetingskerk was hij betrokken bij zaken als de oecumenische kerstnachtdiensten, veerdiensten en het jeugd- en jongerenwerk. Het thema van de dienst is: ‘Wie het leven liefheeft en gelukkig wil zijn ...’ Aan deze dienst wordt muzikale medewerking verleend door de band Kaya uit Vlaardingen. Deze band zoekt een repertoire op het grensvlak van religie en ‘normale’ muziek. Nummers zoals ‘Als de liefde niet bestond’ van Toon Hermans, ‘Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en verwonder’ van Ramses Shaffy of ‘Alles is liefde’ van Blöf, hebben immers ook alles in zich wat met het geloof te maken heeft. 50+ groep De laatste bijeenkomst van dit seizoen op 27 mei had als onderwerp: ‘Als Haagse kerken en kapellen gaan vertellen’. Gastspreker was ds. Henk Onderstal, lid van onze wijkgemeente. Hij vertelde als introductie dat hij in Den Haag is

dienst niet van de ene zondag op de andere kan gebeuren. De gemeente is nu eenmaal een log instituut, en als je iets wilt veranderen, dan duurt dat jaren.’ Gea brengt naar voren dat de liturgiecommissie nog niet precies een idee heeft over de vorm van de stilte: is er ingetogen orgelspel, of een stilte na binnenkomst van de predikant? Zij is erg benieuwd wat gemeenteleden vinden van stil zijn voorafgaand aan de zondagse eredienst en of daar concrete ideeën over bestaan. De liturgiecommissie houdt zich dan ook aanbevolen voor meningen en suggesties over stilte. Ida Terluin

opgegroeid en van jongs af interesse had voor het kerkelijk leven. De inleider had zijn informatie en beelden van kerken in de loop van een aantal jaren verzameld via het Gemeentarchief en boeken, zoals ‘Haagse hervormde kerken en kapellen’ en ‘Waar Hagenaars kerkten’, of door persoonlijke waarneming. Het ging deze avond alleen om ‘verdwenen’ protestantse kerken, die later de PKN zouden gaan vormen. Ongeveer een derde van deze kerkgebouwen is afgebroken of afgebrand. Een ander deel werd verkocht aan andere kerkgemeenschappen, zoals pinkster- en baptistenkerken. Eén kerk werd een moskee, een andere functioneert als wijkcentrum. Verder werden veel kerken ingrijpend verbouwd. Ook het kerkelijk leven van 50 jaar geleden kwam aan bod. Hoe men dacht over de liturgie - of er soms helemaal niet over dacht - bleek uit de kerkinterieurs. De oudere kerkgebouwen hadden vaak een grote preekstoel als centraal punt en verder was de kerk volgestouwd met banken en stoelen. Indertijd was dat noodzakelijk omdat er soms wel duizend of meer bezoekers per dienst waren. Opvallend was ook dat het Koninklijk Huis nadrukkelijk betrokken was bij het kerkelijk leven in Den Haag. In veel voor 1940 gebouwde hervormde kerken was een speciale bank voor de leden van de koninklijke familie. Ook zijn voor de oorlog enkele kerken door koningin Wilhelmina en prinses Juliana geopend. Via het scherm werden ongeveer l00 plaatjes getoond van

5 zowel de buitenkant als van het interieur van kerken en kapellen. Het waren foto’s van zo’n 50 jaar geleden, maar ook van meer recentere datum. De beelden leverden veel commentaar op van de aanwezigen. Men was vaak verrast kerken terug te zien waar men herinneringen aan had. Velen waren er gedoopt, getrouwd of hadden als kerkganger een bepaalde kerk bezocht. Behalve de inleider wisten ook sommige aanwezigen vanuit persoonlijke betrokkenheid allerlei anekdotes te vertellen over predikanten, orgels en het kerkelijk leven. Soms was er wat weemoed over het verdwijnen van zoveel kerken, maar aan het slot liet de inleider ter bemoediging een foto zien van een mooie nieuwe kerk in de wijk Ypenburg. Ook wees hij erop dat de bevolkingssamenstelling in Den Haag ingrijpend veranderd is. Er zijn moskeeën bij gekomen en er ontstonden pinkstergemeenten die kerken overnamen. Verder worden veel PKN-kerken nu intensiever gebruikt, omdat er heel wat migrantengemeenten medegebruiker zijn. Tot slot kregen de aanwezigen nog exemplaren van krantenpagina’s te zien met daarop afgedrukt de ‘preekbeurten’ in 1954 en 1968. Dat laatste jaar was het aantal kerkdiensten in Den Haag wel het grootst. Ds. Onderstal kreeg lof toegezwaaid voor de zeer geslaagde avond. Ook Cees van der Zwan werd bedankt voor zijn aandeel in de technische uitvoering van de geprojecteerde beelden. Zo sloten we het seizoen van de 50+groep op een plezierige wijze af.

Uitgaansdag soos en gespreksgroep Woensdag 28 mei was de uitgaansdag van de dinsdagmiddagsoos, samen met de gespreksgroep voor ouderen. Om tien uur druppelden de eerste gasten binnen. Ze werden ontvangen met een lekker kopje koffie. Om elf uur, net toen de zon begon te schijnen, arriveerde de bus. We dachten te kunnen vertrekken, maar we hadden een kwartier vertraging omdat een eigenwijze en koppige automobilist niet achteruit wilde rijden om de bus door te laten. Uiteindelijk kon de reis dan toch beginnen. Via een mooie tocht kwamen we aan bij de pont van Maassluis naar Rozenburg. Vandaar reden we door Rozenburg, Brielle, Oostvoorne en Rockanje naar de Haringvlietdam. In ‘Restaurant Haringvliet’ genoten we van een heerlijke maaltijd. Nadat iedereen was verzadigd, en nog even op het buitenterras had kunnen genieten van het prachtige uitzicht, ving om drie uur de terugreis aan. Via Goedereede en Ouddorp reden we soms over hele smalle weggetjes (‘paal in wegdek; achteruit’) terug naar huis. Bij de Bosbeskapel aangekomen wachtte ons nog een kopje koffie met een saucijzenhapje. Daarna ging iedereen zeer tevreden naar huis. Het was een heerlijke dag.

Ria Onderstal - de Lijser

Gelske Benraadt en Lydia Vos

UIT DE KERKENRAAD De kerkenraad kwam op 2 juni bijeen. Eerst werden de begroting voor 2008 en het financieel verslag over 2007 van de wijkdiaconie behandeld. Eric van den Eijnden lichtte de financiële stukken toe. De begroting wordt samen met het College van Diakenen opgesteld en wordt niet door de wijkkerkenraad goedgekeurd. Ronald Oudshoorn bedankte Eric van den Eijnden voor het werk dat hij heeft verzet. Anneke van Peet legt haar ambt van diaken om gezondheidsredenen neer. De kerkenraad vindt het jammer, maar respecteert haar besluit. De kerkenraad ontvangt positieve reacties over de informatie

van gastvoorgangers in de zondagsbrief. Zo mogelijk wordt deze informatie ook in het Lopend Vuurtje geplaatst. Er zijn problemen met de jeugdkerk: er zijn erg weinig deelnemers en bovendien is er nieuwe leiding nodig. De jeugdouderling Michiel van Butselaar zoekt naar oplossingen. Het programma van de commissie Vorming en Toerusting is nog niet helemaal af; wel is bekend dat aandacht aan het Paulusjaar zal worden besteed. Vanuit de wijkraad van kerkrentmeesters wordt gemeld dat de lampen worden vervangen door spaarlampen, en dat ook voor het overige wordt gewerkt aan energiebesparing.

ZWO

Verslag kerkenveiling op website Op de website van de Bosbeskapel is ook ruimte ingericht voor informatie van de ZWO-commissie. Sinds kort vindt u hier een verslag van de succesvolle kerkenveiling voor het kinderhuis Sarana. Er staan niet alleen foto’s van de veiling zelf, maar ook van de vele activiteiten die hieruit voortgekomen zijn. Nieuwsgierig geworden? Surf eens naar http://www.bosbeskapel.nl/xhtml/zwo.html.

De redactie wenst u een goede vakantie

6

WIJKRAAD VAN KERKRENTMEESTERS Solidariteitskas 2008 Gemeenteleden ontvingen onlangs een folder en een acceptgirokaart in de bus voor een bijdrage aan de Landelijke Solidariteitskas. De Solidariteitskas van de Protestantse Kerk is allereerst bedoeld om gemeenten te ondersteunen die in financiële problemen dreigen te komen. Daarnaast worden via deze kas activiteiten uitgevoerd die wezenlijk voor ons kerk zijn. In dit verband kunnen onder meer het pastoraal opbouwwerk in nieuwbouwwijken en het pastoraat voor studenten, doven en schippers worden genoemd. Deze activitei-

ten kunnen alleen worden gerealiseerd als we daarvoor gezamenlijk verantwoordelijkheid dragen. Onze penningmeester heeft in het begin van dit jaar de verplichte bijdrage voor de Bosbeskapel al afgedragen. Wij vragen elk belijdend lid en de oudere doopleden in onze wijkgemeente om de wijkraad van kerkrentmeesters te helpen het geld voor deze bijdrage aan de solidariteitskas bijeen te brengen. ‘Goede gaven om door te geven’ is het motto van de Solidariteitskas van de Protestantse Kerk in Nederland. Velen doen jaarlijks mee. U ook?

NIEUWS UIT DE GEMEENTE Beraad over kerk zijn in 2033 Hoe zal het verder gaan met de gemeente van de Bosbeskapel? Over deze vraag wordt op zondag 21 september het beraad ‘Geaarde en geleide fantasie over kerk zijn in Den Haag anno 2033’ georganiseerd. Het beraad is onderdeel van de activiteiten op de jubileumdag van Jan Eikelboom en vindt plaats in de Bosbeskapel van 14.30 – 16.30 uur. In de afgelopen 25 jaar is er veel gebeurd: persoonlijk, kerkelijk en politiek. Wat staat ons te wachten in de komende 25 jaar? Bestaat onze gemeente dan nog? Is de kapel dan een spiritueel centrum geworden waar ieder naar eigen behoefte zijn of haar eigen religie kan samenstellen? Zal de gemeente de vorm krijgen van enkele huiskamerbijeenkomsten, zonder predikant? Of zullen juist de sociale en diakonale activiteiten de toon zetten? U merkt het al, de vrije fantasie mengt zich moeiteloos met onzekerheden. Tijdens het symposium willen we onze fantasie laten aarden en leiden. Dat betekent o.a. dat we beginnen met de vraag wat de moeite waard is om als geschenk door te geven aan een volgende generatie, die in 2033 in dit deel van Den Haag woont. Bij wijze van oefening zullen we drie activiteiten op deze vraag doorlichten: het maaltijdproject, de pastorale diensten en het vorige jaarthema ‘Ik geloof, wat geloof ik eigenlijk?’ Want als we weten wat volgens ons waardevol is, dan kunnen we ook bezien hoe we dit kunnen koesteren en verbeteren. We hebben Theo Hettema bereid gevonden om de openingstoespraak te houden. Daarna zal Henk Baars (STEK) op interactieve wijze de drie genoemde activiteiten aan de orde stellen. Vervolgens krijgt pastoor Wietse van der Velde (OudKatholieke Kerk) de gelegenheid om te reageren op onze toekomstfantasie. Ten slotte mag jubilaris Jan Eikelboom zijn licht laten schijnen over het thema. Berdine van Bemmel en Erik Schulp zorgen voor de welkome muzikale onderbrekingen van het gesproken woord. U kunt zich opgeven voor dit beraad via het inlegvel bij dit nummer van Lopend Vuurtje. David Renkema

Prijsvraag Het beraad ‘Geaarde en geleide fantasie over kerk zijn in Den Haag anno 2033’ biedt ook de gelegenheid om uw fantasie over de toekomst van de Bosbeskapel de vrije loop te laten. De vraag aan u is om op maximaal één pagina A4 uw droom van de Bosbeskapelgemeente in 2033 te verwoorden. We vragen wel om het accent te leggen op datgene wat u vandaag de dag in onze gemeente van waarde vindt, dus wat u wilt koesteren en wilt doorgeven aan een volgende generatie. Het zou mooi zijn als u ook ingaat op de vraag naar het ‘waarom’ en ‘hoe’. De prijs is nog een verrassing. De jury bestaat uit Herman Stapelkamp, Gerdien de Jongh Swemer, Herma Kamphuis en David Renkema. De jury behoudt zich het recht voor om citaten uit alle inzendingen te gebruiken bij het beraad of te laten publiceren op de website van de Bosbeskapel en in het Lopend Vuurtje. U kunt uw bijdrage uiterlijk 1 september inleveren bij David Renkema (Thorbeckelaan 348-K, 2564 BZ Den Haag; email: [email protected]). Theologische cursus voor 50-plussers De Thesen Academie van de Christelijke Hogeschool Windesheim start in september in Utrecht met een nieuwe cursus theologie voor 50-plussers. Er wordt een twee- en driejarig onderwijsprogramma aangeboden. Aan de hand van actuele theologische vraagstukken wordt onderzocht wat de relevantie is van de verschillende theologische disciplines. Er kan zowel op de hele cursus als op afzonderlijke modules worden ingetekend. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met het Windesheim Informatiecentrum (tel. 038 46 99 699; e-mail: [email protected]). Daarnaast zijn belangstellenden van harte welkom op de voorlichtingsdag, die wordt gehouden op woensdag 3 september van 11.00 tot 14.00 uur in het Johannescentrum, Moezeldreef 400 te UtrechtOvervecht.

7

Enkele bank/gironummers Ten behoeve van: Kerkelijke bijdragen

Nummer 635814730

Ten name van: Protestantse Gemeente ‘s-Gravenhage (o.v.v.: AKB Bosbeskapel)

Collectebonnen

2857109

Bosbeskapel-collecterekening Den Haag (bij overschrijving graag vermelden wat u wilt ontvangen: aantal kaart(en) van 20 bonnen á € 0.50 = € 10.00 en/of aantal kaart(en) van 20 bonnen á € 1.00 = € 20.00) Wijkraad van Kerkrentmeesters Bosbeskapel Den Haag Diaconie Bosbeskapel Den Haag Gemeentecontact Bosbeskapel Den Haag

Bijdragen/giften aan wijkgemeente 145590607 Bijdragen/giften aan diaconie 7654099 Bijdragen/giften aan Gemeentecontact 3548582

Tsjerkepaad 2008, van 5 juli tot en met 13 september Voor Tsjerkepaad 2008 hebben zich tweehonderd kerken in heel Friesland aangemeld. Vorig jaar deden honderd kerken mee. Tsjerkepaad begon in 2004 met de openstelling van 25 kerken in Zuidwest-Friesland. De kerken zijn dit jaar open op de zaterdagmiddagen vanaf 5 juli tot en met 13 september, van 13.30 tot 17.00 uur. De opening van Tsjerkepaad 2008 zal zijn op zaterdag 5 juli om 11.00 uur in de St. Pitertsjerke in Grou. Daar is cultuurhistoricus Peter Karstkarel aanwezig om te vertellen over monumentale kerken. De kerken nodigen uit tot rust en bezinning in een

ALLERLEI Verhuizing Nadat zij vele jaren aan de Volendamlaan hebben gewoond, zijn Fred en Aartje Lantermans eind mei verhuisd. Hun nieuwe adres is: Loosduinsekade 720C, 2571 CD Den Haag.

onrustige wereld en zijn vaak zeer bezienswaardig. In de Tsjerkepaadgids worden de deelnemende kerken beschreven. De gids is voor € 1 verkrijgbaar in de deelnemende kerken en bij de VVV’s. In toenemende mate worden in de kerken extra activiteiten gehouden zoals exposities, concerten en voordrachten. De regio’s van Tsjerkepaad vallen vanaf dit jaar samen met de knooppuntengebieden van de ANWB. Fietsers, wandelaars, maar ook automobilisten kunnen zelf een route bepalen en dan op een middag een paar Tsjerkepaadkerken bezoeken. Meer informatie is te vinden op de website www.tsjerkepaad.nl.

Herinneringsbeeld Vier jaar geleden, op 7 augustus 2004, overleed mevrouw Sanderine van Venetiën - van Rennes. Ter herinnering aan haar zond haar dochter Sandra ons onderstaand gedicht:

Loosduinse Hoofdstraat 196 2552 AL Den Haag Winkelcentrum Loosduinen Telefoon 070 - 404 2919 100m2 hobbyplezier

BLOEMBINDERIJ VAN DER MAAT

• Ruime sortering Boeketten en Bloemstukken

A P P E L S T R A A T 1 5 5 070 - 323 12 56

• Rouwbloemwerk (eigen lintendrukkerij)

VO L E N DA M L A A N 7 0 0

• Bruidsboeketten

070 - 368 35 37

ZIEKENHUIS LEYENBURG 070 - 329 14 31

Plaats Den Haag

Mijn tweede zoon en zwangere vriendin Kwamen mij halen met de auto Ik mocht voorin De kerkklokken luidden in Den Haag Zuid-West De organist speelde ‘Er ruist langs de wolken’ op zijn best De last van onze lieve moe werd eervol naar binnengedragen Het was op één van de doordeweekse dagen In de kerk zaten ook veel jonge mensen De dominee hield ook rekening met hun wensen Niet van dat zware gepreek Zelf de atheïsten waren zeer tevreden naar het leek De dominee was vol lof over haar: goede moeder, oma Gelovig, zorgzaam; prima huisvrouw; heel bekwaam Maar toen kwam het vreselijke moment zonder ommekeer Het orgel ging spelen voor de allerlaatste keer Het ontroerende lied ‘Blijf bij mij Heer’ Tot ziens lieve moe. Ik weet dat u op ons wacht Lieverd, rust zacht

8

De supermarkt voor wat extra’s • Bezorgservice • Tel./fax: (070) 368 96 78 Abrikozenplein 32 2564 PG Den Haag

Ambachtelijke Schoenherstellerij

Colofon ‘Lopend Vuurtje’ verschijnt elf keer per jaar, telkens aan het begin van de maand. Redactie: Karel van Loon, Hans van Spanning, Ida Terluin, Jan de Vries. E-mailadres, ook voor aanlevering kopij: [email protected] Adres voor inleveren kopij (tenzij elders anders vermeld): Jacques Urlusstraat 33, 2551GX Den Haag, tel. 3251310. Administratie en bezorging: tel. 3688223. Penningmeester: J.J. de Vries, tel. 3682321; ook voor het plaatsen van advertenties. Financiën: Giften zijn welkom op giro 915855 t.n.v. Wijkblad Bosbeskapel te Den Haag. ‘Lopend Vuurtje’ is voor visueel gehandicapten ook verkrijgbaar in braille. Nadere informatie hierover is te krijgen bij CBB, Christelijke Bibliotheek voor Blinden en Slechtzienden, te Ermelo, tel. 0341 565499. ‘Lopend Vuurtje’ is ook te bekijken en als PDF-bestand te downloaden op www.bosbeskapel.nl in de rubriek ‘Nieuws’ De kopij voor het septembernummer dient uiterlijk zaterdag 16 augustus a.s. te worden ingeleverd op het bovengenoemd huisadres of op bovengenoemd e-mailadres. Later ontvangen kopij kan helaas niet worden verwerkt. Aangeboden kopij wordt waar nodig door de redactie bewerkt.

BANKETBAKKERIJ

Abrikozenstaat 21 2564 VK Den Haag Tel: 070 3251861

O u d e r we t s v a k we r k in een modern jasje S p e c i a l i t e i t : Hazelnoottaarten Den Haag Weissenbruchstraat 1c Arabislaan 56 Wassenaar Kerkstraat 71

tel. 5179507

VOOR BEZORGING

tel. 3246844

tel. 3249409 tel. 3252734

• grafeerwerkzaamheden • schaatsen slijpen • klein orthopedischwerk • sleutels • tas en jas reparaties • schoenonderhoudsartikelen Openingstijden: Maandag 9-13 en 14-18, Dinsdag 9-13 en 14-18, Woensdag gesloten, Donderdag 18-21, Vrijdag 9-13 en 14-18, Zaterdag 9-16.

Pippelingstraat 30, 2564 RH ’s-Gravenhage - Telefoon: 070-368 26 80 - Fax: 070-325 72 30

…al meer dan 35 jaar, een begrip in Den Haag! Uw officiële Gazelle en Peugeot dealer