RONDJE ZUIDERZEE 13 EN 14 JUNI 2015 Een geweldige rit van ca. 400km door Hanzesteden, oude Zuiderzee (eiland) vissersdorpen, IJsselmeer vissersdorpen en polders. Om volop te genieten van deze rit, door ook onderweg verschillende mooie en historische plaatsen te bezoeken, heb ik er een 2 daagse rit van gemaakt met als overnachting mogelijkheid bij Van de Valk Wieringermeer. Wel zelf reserveren. Iedereen is hier natuurlijk vrij in. Maar wel zo gezellig. De start en finish zijn in de haven van Harderwijk. Dag 1. We starten op zaterdagmorgen tussen 9:00 en 10:00 uur vanuit de haven van Harderwijk. En gaan vlak langs het Veluwemeer richting Elburg, vroeger direct aan de Zuiderzee gelegen. Nu afgescheiden van het IJsselmeer door de Flevopolder. De geschiedenis van Elburg gaat heel ver terug in het verleden. Over de allereerste bewoners van de streek kunnen we alleen maar vermoedens hebben, omdat daarvan weinig sporen zijn gevonden. Scherven van vuursteen die misschien eens gebruikt zijn als werktuigen. Het eerste geschreven bericht waarin de naam Doornspijk genoemd wordt (en Elburg heette vroeger ook zo) dateert uit 796 na Chr. Elburg hoort tot een van de Hanzesteden.
De Vischpoort in Elburg. Hanzesteden zijn lid van het Hanzeverbond. Dit was van oorsprong een samenwerkingsorganisatie van Duitse steden rond de Oostzee en aan de Noordzee. Snel door naar Kampen langs het Drontermeer. Kampen, ook een Hanzestad, heeft een rijke historie. In Kampen, hoe kan het ook anders, wordt Kampers gesproken. Heeft niets met woonwagenbewoners te maken, maar Kampers is een zogenaamd stadsdialect, dat in de Nederlandse stad Kampen wordt gesproken. Het Kampers valt onder het Sallands dialect en hoort zodoende bij het Nedersaksisch. Bekend zijn de Kamper Sail dagen en de Theologische Universiteit Kampen.
We steken het Zwarte Meer en Ketelmeer over en komen uit in Enst en zijn nu in de Noordoostpolder en rijden dus op de bodem van de Zuiderzee! We doen het voormalig eiland Urk aan. Je woont niet in Urk, maar op Urk! Tegenwoordig geen eiland meer, maar nog steeds een vissersdorp. Urk kan worden omschreven als de meest kerkelijke gemeente van Nederland. Het is een zeer hechte en gesloten gemeenschap. Nu richting Lemmer via echte polder wegen! Lemmer is een plaats in de gemeente De Friese Meren in de Provincie Friesland en is zowel over land als water de poort van deze provincie. Lemmer ligt aan het IJsselmeer en de Friese meren en is één van Friesland bekendste watersportplaatsen. Door naar een volgend bekend plaatsje: Stavoren. Stavoren, voorheen Staveren is een stad in de gemeente Súdwest-Fryslân met ongeveer duizend inwoners. Stavoren was de eerste Nederlandse gemeenschap die stadsrechten verkreeg. Het is een voormalige Hanzestad en een van de Friese elf steden. bekend is het verhaal Het Vrouwtje van Stavoren.
Op naar Hindeloopen. Hindeloopen is ook een kleine stad in de Friese gemeente Súdwest-Fryslân. Op 1 januari 2006 telde Hindeloopen, dat aan het IJsselmeer ligt, 870 inwoners. Het is daarmee een van de kleinere Friese elf steden. Bekend is de Hindeloopen schilderkunst. We schampen Workum en gaan via de Zeedijk richting Makkum. Makkum staat bekend om haar Makkumer aardewerk. Makkum lag aan de Zuiderzee, de grote binnenzee die tot de sluiting van de Afsluitdijk (1932) op de plaats lag van wat nu IJsselmeer heet. De inwoners van Makkum leefden vroeger van de visserij, tegenwoordig is het toerisme een belangrijke bron van inkomsten voor Makkum. Nu op weg naar de Afsluitdijk. De Afsluitdijk is een belangrijke waterkering en verkeersweg in Nederland. De 32 kilometer lange waterkering sluit het IJsselmeer af van de Waddenzee. Hieraan ontleent de dijk zijn naam.
Aan het einde van de Afsluitdijk komen we aan bij Den Oever en volgen we het IJsselmeer aan de westkant In de verte zien we onze bedstee voor de nacht, Hotel Wieringermeer.
Hotel Wieringermeer Terpstraat 49 1771 AC Wieringerwerf Tel +31 (0)227 60 17 17
[email protected]
Dag 2. Na een uitgebreid ontbijt stappen we weer op ons ijzeren paard( nou ijzer! Ook veel kunststof) en vervolgen het rondje IJsselmeer. We gaan pal naast het water richting Medemblik. De naam "Medemblik" is mogelijk afkomstig van de waterloop Medemelake of Medemelacha (Germaans miduma- "middelst" enlaku- "waterloop in moerassig terrein") die op deze plaats heeft gelopen, en die in een oorkonde uit 985 wordt genoemd. Hierin wordt ook Medemblik zelf genoemd als "villa Medemelacha". Dit veenriviertje is tegenwoordig grotendeels verdwenen, maar het resterende deel is nog bekend als de Kromme Leek en mondt via de meertjes de Groote en Kleine Vliet bij Medemblik uit in het IJsselmeer. Bekend is Kasteel Radboud, gebouwd in opdracht van Floris V.
Langs Wevershoof en Andijk richting Enkhuizen. Enkhuizen begon haar bestaan in de Middeleeuwen als haven- en vissersdorp. Op 9 april 1356 verleende Graaf Willem V Enkhuizen stadsrechten. In de 14e eeuw werd de eerste haven gegraven, waarvan de huidige Zuiderhavendijk nog is overgebleven. In de 15e en 16e eeuw werd overgegaan tot uitbreiding van de havens en de aanleg van vestingwerken. Deze vestingwerken zouden na een grote stadsuitbreiding aan het einde van de 16e eeuw de vorm krijgen waarin ze nog steeds duidelijk zichtbaar zijn in de stad. Wie kent niet de Enkhuizer Almanak. Bekend is de Drommedaris.
Op naar de volgende West Friese stad Hoorn, nog steeds pal langs het water, maar heet nu markermeer vanwege de afsluiting door de dijk van Enkhuizen naar Lelystad. Volgens oude Friese legendes is Hoorn gesticht door Hornus, stiefzoon van koning Radbo. Hij stichtte volgens de legendes in 716 in het westen van Friesland aan het water een plaats en noemde die naar zichzelf. Dit was onder de Friese adel vrij gebruikelijk.
En dan naar een van de bekendste plaatsen in NH (vooral bij buitenlanders) het dorp Volendam met zijn sound, vissers en koren. Volendam heette oorspronkelijk Follendam. Oorspronkelijk kwam hier de IJe of E, waaraan de plaats Edam lag, in de Zuiderzee. In 1357 groeven de Edammers een kortere verbinding tussen het Purmermeer en de Zuiderzee. Daarna werd voor de oude haven van Edam een dam aangelegd en de oude haven werd dichtgemaakt; vandaar Follendam. Zo kreeg Edam een nieuwe haven, het Oorgat. Al snel vestigden zich hier boeren en vissers. Ook bleven sommige grondwerkers na de beëindiging van het graafwerk achter in het nieuwe ontstane dorp.
Door naar Monnickendam, hoe klein ook toch een stad. Op 25 februari 1355 – de dag verkreeg Monnickendam stadsrechten.
Even buiten Monnickendam kan de liefhebber een D-tour naar Marken maken via de N518. Langs het Markermeer vervolgen we de weg richting Amsterdam. We blijven hier zoveel mogelijk het water volgen en gaan via de Zuiderzeeweg over het Buiten-IJ parallel aan de A1 richting Muiden. Misschien even het Muiderslot bezoeken?
Wij vervolgen onze weg via Muiderberg, dwars door het Naarderbos en over de golfbaan naar Naarden Vesting. Je hoort bijna de Mattheuspassie van Johann Sebastian Bach.
Naarden is een van de best bewaarde vestingsteden in Europa en vooral beroemd om zijn unieke ster vorm. De vesting heeft zes bastions, een dubbele omwalling en dubbele grachtengordel. Niet ver van Naarden komen we door Huizen, gelegen aan het Gooimeer. Het dorp Huizen is bekend als voormalig vissersdorp, hoewel pas aan het eind van de 17e eeuw de visserij één van de hoofdmiddelen van het bestaan werd. De Huizers visten op de Zuiderzee en in beperkte mate op de Noordzee. We verlaten het Gooi en gaan langs het Eemmeer richting Bunschoten Spakenburg. De naam Spakenburg komt voor het eerst voor in de 15e eeuw. Het vissersdorp lag aan de Zuiderzee en heeft vele overstromingen moeten doorstaan. Om die reden bouwde men aanvankelijk de huizen hoog tegen de dijk. De havens van Spakenburg zijn onlosmakelijk verbonden met de ontwikkeling van het dorp.
Op naar de finish: de haven van Harderwijk. Ook Harderwijk is een voormalige Hanzestad. Tot de afsluiting van de Zuiderzee in 1932 speelde ook de visserij een belangrijke rol in de stad. Er werd gevist op onder andere haring, ansjovis, paling en garnalen. Gemiddeld 10 tot 15 procent van
de beroepsbevolking werkte in deze sector. In de hoogtijdagen telde de vissersvloot zo'n 130 tot 160 geregistreerde vissersschepen. Wie kent niet het Dolfinarium.
Ik wens allen een mooie en behouden tocht. Met vriendelijke groet,
Toercommissaris Midden-Oost, Ben te Lintelo
