Rona Postbus AR Rotterdam Mob.: Tel.:

Uit sympathie gesteund door:

Scheepvaartbedrijf

Breunis & James

Rona Postbus 5683 3008 AR Rotterdam Mob.:06 - 514 39 722 Tel.: 0049 - 1725992752

www.barwil.com

Visser v/h J. Van Raalte B.V. Pannerdenstraat 13/15 3087 CH Rotterdam Tel.: 010 - 283 61 11

Van Weerden Poelmanweg 4 3088 EB Rotterdam Tel.: 010 - 429 03 33 www.harritrading.nl

Macgregor B.V. Albert Plesmanweg 95-97 3088 GC Rotterdam Tel.: 010 - 283 21 21

Verspaning B.V.

Mediterranean Shipping Company

Weverskade 60 3147 PA Maassluis Tel.: 010 - 592 60 90 Fax: 010 - 590 06 45

Westblaak 216 - 218 3012 KP Rotterdam Tel.: 010 - 217 86 00 Fax: 010 - 433 46 31

Quarantaineweg 5 3089 KP Rotterdam Tel.: 010 - 495 45 44

www.ankeradvies.nl

General service to shipping & industry barge cleaning pushing & towing and seafastening

Brielselaan 69 C 3081 AA Rotterdam Tel.: 010 - 215 10 53 www.oceanwidesafety.nl

Bierens de Haanweg 131 3076 DB Rotterdam Tel.: 010 - 291 09 00

Aploniastraat 15/25 3084 CC Rotterdam Tel.: 010 - 410 43 20 Fax: 010 - 410 43 21 [email protected]

Albert Plesmanweg 59 3088 GB Rotterdam Tel.: 010 - 491 33 50 www.weclines.com

www.walhuis.nl

Scheepsreparatiebedrijf D. v.d. Wetering B.V.

Bunschotenweg 134 3089 KC Rotterdam Tel.: 010 - 494 39 40 www.weteringrotterdam.com

ik wacht op je telefoontje!

Nee, je hoeft chimpansee Patrick niet te bellen. Maar je kunt hem wel helpen! Hoe? Door je oude mobiele telefoontje in te leveren voor Stichting AAP.

Rivium Oostlaan 45 2909 LL Capelle a/d IJssel Tel.: 010 - 295 11 11

www.iss-shipping.com

Esperanza V.O.F. Exploitatie van binnenvaart

meer weten? Kijk op www.aap.nl of bel gratis 0800-1118

Albert Schweitzerlaan 55 2922 HB Krimpen a/d IJssel Tel.: 06 - 535 700 21

La Grand E.V.O Fabrikant van elektrische verwarmingselementen en apparaten voor scheepvaart en industrieel gebruik. Opzoomerstraat 21 b 3023 SE Rotterdam tel. 010-2449966

www.lagrand-evo.nl

COLOFON De MEGAFOON is een Nieuwsbrief van de Stichting Milieu Dichterbij en de Vereniging Tegen Milieubederf Stichting Milieu Dichterbij, K.v.K. nr.: 24379846, opgericht 28-06-05 Statutaire naam VTM: Vereniging Tegen Milieubederf In en Om het Nieuwe- Waterweggebied K.v.K. nr.: 40385009, opgericht 14-11-63 Bezoek adres: Postadres: Telefoon: E-mail: Website: Bestuur SMD:

Bestuur VTM:

Coolsingel 57 3012 AB Rotterdam Postbus 21690 3001 AR Rotterdam 010- 4771874 [email protected] [email protected] www.milieudichterbij.nl www.vtm-milieu.nl / Lilian van der Horst voorzitter / secretaris Ton Kurvers penningmeester Lilian van der Horst voorzitter / secretaris 010 415 11 88 Fred van der Drift alg. bestuurslid 010 473 74 93 Karin Zimmerman-Duvaloois alg. bestuurslid 010 429 36 21 Ton Kurvers, bestuurslid R.O., penningmeester 010 415 23 24

Bijdragen van:

L. van der Horst, L. Venema, R. van der Drift, T. Kurvers, Stichting Stop RW 19 / A4, J. Ochtman, W. Warnaar.

Eindredactie:

R. van der Drift & L. van der Horst

Verschijnt 4 keer per jaar in een oplage van 500 stuks en wordt verspreid onder relaties, overheden en leden. Rotterdam, Nr. 4 – 2007

Foto’s op de kaft: Linksboven: Reine Lucht in Rotterdam-Noord Linksonder: Wethouder Halbers krijgt schilderij Rechtsboven: Duurzaam bouwen – earthship Rechtsonder: Polderlandschap Bergboezem Berkel

MEGAFOON

INHOUD Van de voorzitter Bericht van de “Groene kant” van de Coolsingel Naar een klimaat van solidariteit Stichting Milieu Dichterbij Activiteiten Het is tijd voor een milieu organisatie die het anders doet Wethouder Halbers neemt initiatief voor luchtdebat in Overschie Duurzame maatregelen van basisscholen op Voorne-Putten / Rozenburg Rotterdamse Aanpak Luchtkwaliteit Luchtkwaliteit in de Weerhaan Algemeen Klimaatverandering maakt Nederlander duurzamer Permanent tuinieren met permacultuur Vereniging Tegen Milieubederf VTM-dossiers Informatieavond bochtafsnijding Delftse Schie geflopt A4 Midden-delfland -Feuilleton Nr. 13 Stichting Stop RW 19 / A4 Stichting Vlinderstrik ageert tegen de aanleg van de A13/A16 Polderkolder : nieuwsbrief Platform Polders Albrandswaard Inspraak en rechtspraak Lopende procedures

2

3 5 6 7 7 8 10

11 12 13 15 16

Wetenswaardig Solidaridad Boekbespreking Cradle to cradle Hommeles, voor elke natuurklus WONENisAWARD voor Van Binnen

18 18 19 19

De VTM steunt u bij inspraak en actie

20

Oproep

20

Aanmeld-bon

20

Doelstelling SMD Stichting Milieu Dichterbij (SMD) is een voortzetting van het projectbureau Milieucommunicatie Rijnmond, destijds onderdeel van de Vereniging Tegen Milieubederf (VTM). De SMD wil een gezonde en duurzame samenleving bereiken door middel van een milieu-educatie en -communicatie aanbod aan de diverse doelgroepen in de samenleving. Het doel is via kennisoverdracht het milieubewustzijn te bevorderen. De SMD is een non-profit organisatie en werkt volgens de richtlijnen van het CBFkeur voor kleine organisaties. Doelstelling VTM De Vereniging Tegen Milieubederf (VTM) is in 1963 te Vlaardingen opgericht bij Koninklijk Besluit als Vereniging Tegen Luchtverontreiniging. De VTM behartigt statutair de belangen van de bewoners van Rijnmond en omgeving ten behoeve van een gezond leefmilieu. Zij zet zich in voor het behoud van natuur en het open landschap en tegen lucht-, water- en bodemverontreiniging en geluidshinder.

1

VAN DE VOORZITTER

BERICHT VAN DE ‘GROENE KANT’ VAN DE COOLSINGEL. NAAR EEN KLIMAAT VAN SOLIDARITEIT Deze tijd stemt tot nadenken. Een blik achterom laat een jaar zien van wezenlijke verandering. Bij de presentatie in juni van de Milieumonitor van de DCMR is het al gezegd: “in 2006 was het ondenkbaar dat anno 2007 het milieu gewicht in de bedrijfseconomische schaal zou leggen”. Klimaat verandering, verpakt in de internationale superlatief global warming is huiskamertaal geworden. Een blik vooruit naar 2008 ziet hoopvolle tekenen van een breed gedragen Kyoto Verdrag in het voorjaar. Deels is dat eigenbelang van de laaggelegen landen, waaronder Holland, ingegeven door de statistisch onderbouwde vrees voor superstormen en opgezweepte waterstanden. De internationale solidariteit is minder waarneembaar voor de opdrogende landbouwgebieden en gerooide bossen. Een spartelend ijsbeertje op zoek naar vast ijs is een aaibaar icoon van de onaangename waarheid, dat de globe in een versneld tempo verandert. Het beeld van een chimpansee, verdoofd weggedragen uit een voor palmolie aanplant vernield oerbos, doet het minder goed aan de huiskamertafel. De spagaat tussen sympathie en gedragsverandering, tussen praten en daden houdt ons in 2008 volop bezig. Duurzaam bouwen is een nobel streven in de woningbouw, maar geldt dat ook voor de aanleg van nieuwe wegen? Een klimaat neutraal aangelegde A4 en 16/13 verbinding zou een logische invulling zijn van het Clinton Climate Initiatieve. Desgevraagd blijkt een dergelijk ontwerp de studietafel nog niet bereikt te hebben. Klimaatneutrale voorbelasting van weilanden met scheepsladingen zand voor de aanleg van nieuwe bedrijfsterreinen is een fictie en zou daarom het stadium van de milieu effect rapportage niet mogen passeren. Wel collectief verontwaardigd zijn over de chimpansee, verdreven vanwege onze biobrandstof behoefte, maar rustig weidevogels en bosvogels verjagen als dit zo uitkomt in de planologische ontwikkeling?

Zal het in 2008 überhaupt nog wel bespreekbaar zijn vruchtbare landbouwgrond af te graven en naar de stort te rijden met de beelden van verdorde oogsten in het Zuiden op het netvlies? Is het niet nuttiger koolzaad in te zaaien in de gebieden die nu het predicaat ‘natuur en recreatie’ krijgen, maar waar de eerste decennia alleen stekels groeien? Als publieke mentaliteitsverandering gelijke tred houdt met toename van politieke solidariteit, blikken we eind 2008 gerustgesteld terug. Dan zijn oude ruimtelijke concepten langs de klimaatmeetlat gelegd. Getoetst op globale mens- en omgevingsvriendelijkheid op een termijn langer dan die van een politieke carrière. Dan werken gemeenten samen aan regionaal milieu onderwijs, omdat de jeugd die kennis nodig heeft om mee te kunnen beslissen over de toekomst van hun wereld. Dan zijn ook milieu organisaties solidair. De natuurgrootgrondbezitters met de bestaande natuur en hun beheerders, de agrariërs. De milieu educatie centra omarmen nieuwe initiatieven van elkaar. Gemeenten en provincie draaien bezuinigingen voor onderwijs en milieu terug. Uit solidariteit met het bedrijfsleven dat vanuit maatschappelijke betrokkenheid nu veel projecten sponsort. Dan, in de aanloop naar 2009 draagt Sarah, het icoon van milieubewuste scholieren, haar rugzakje naar de gemeentebestuurders voor een investering in hun toekomst. Dan staat een CO2 neutraal bouwwerk aan de stadsrand in de steigers: een earthship. Als teken van solidariteit tussen overheden, bedrijfsleven sporten milieu organisaties. VTM en SMD wensen u een goed en solidair 2008. Lilian van der Horst

DANKWOORD De Stichting Milieu Dichterbij en de Vereniging Tegen Milieubederf bedanken alle adverteerders in - en sponsors van deze nieuwsbrief Megafoon. U maakt al jarenlang deze uitgave mogelijk. Wij hopen dat de inhoud van deze nieuwsbrief ook voor u de juiste nieuwswaarde heeft en de uitgave in het komende jaar gecontinueerd wordt. Het bestuur / medewerkers van de Stichting Milieu Dichterbij en bestuur / leden van de Vereniging Tegen Milieubederf

2

MEGAFOON

ACTIVITEITEN HET IS TIJD VOOR EEN MILIEU ORGANISATIE DIE HET ANDERS DOET De term milieu educatie en communicatie is vooral bij insiders vertrouwd. Milieu onderwijs en – voorlichting bekt beter als er zaken gedaan moeten worden. Zakenwereld en milieuwereld zijn naar elkaar toegegroeid.

• De afvaltentoonstelling: ‘Afval, mag het ietsje minder?’ wordt door Cubord reclameborden uit Rotterdam in een nieuw jasje gestoken. De bekende borden worden vervangen door doeken die makkelijk overal te op te hangen zijn;

Van de milieuhoek waar bezuinigingen dreigen naar klimaatonderwijs. Van de natuurleskist naar klimaatles, van de wonderen der natuur naar de wonderen van de energietransitie. De huidige werkvorm van de SMD neigt naar lesgeven op scholen, naar het organiseren van workshops voor groepen. Met directe lijnen naar verantwoordelijke bestuurders en zich verantwoordelijk voelende bedrijven. De Megafoon wordt al jaren gesponsord door het – voornamelijk Rotterdamse en havengerelateerde – bedrijfsleven. Pecunia non olet, voor wat hoort wat. Op onze website verschijnen steeds meer namen van bedrijven en instellingen en fondsen die de uitvoering van projecten ondersteunen. Een sobere overhead past daarbij. Een meerjaren structuur ook. Een jaar na de losmaking uit het provinciale subsidie circuit heeft het concept van een zakelijke milieu- organisatie zich bewezen. Daar voèlen wij ons wel bij. Om ook nog wel te váren, is meer nodig. Het is tijd voor een organisatie van partners in duurzaamheid, die HIER! dichterbij brengt.

• Rabobank Rotterdam sponsort in 2008 verschillende Voortgezet Onderwijs-projecten van de SMD;

Voor het uitvoeren en uitbreiden van haar activiteiten heeft de SMD in 2007 een start gemaakt met het zoeken van partners en bedrijven die de SMD willen versterken bij het realiseren van haar doelstellingen. Na een eerste sponsorronde is de SMD blij de volgende resultaten te kunnen presenteren: • Het bedrijf Informatique bv uit Bergschenhoek gaat voor onbepaalde duur de SMD technisch ondersteunen. Op afstand worden de verschillende werkstations van de SMD onderhouden en voorzien van de nieuwste software;

MEGAFOON

• Het Fonds Schiedam Vlaardingen subsidieert de uitvoeringen van de projecten Reine Lucht en Geluid in Schiedam, Vlaardingen en Maassluis; • Het Prins Bernhardfonds en het VSB fonds subsidiëren de uitgave van de brochure landschapspaden op Voorne-Putten en Rozenburg; • De RAL subsidieert de uitvoeringen van het project Reine Lucht in vier deelgemeenten van Rotterdam; • LA’21 subsidieert eveneens het project Reine Lucht op VO scholen in Rotterdam; • De Stadsregio Rotterdam subsidiëert de nieuwe projecten luchtkwaliteit: voor allochtonen, basisonderwijs en bedrijfsleven. Momenteel lopen er nog verschillende andere contacten en trajecten met bedrijven en fondsen die er veelbelovend uit zien. Wij hopen in het eerstvolgende nummer van de Megafoon meer bedrijven te kunnen presenteren. Lilian van der Horst / Rob van der Drift

3

Schoonmakers die vooruitdenken

Scheepvaartbedrijf W. Honkoop B.V. 2922 CD Krimpen a/d IJssel

Postbus 54191 3008 JD Rotterdam Tel.: 010 - 48 111 93

Tel.: 06 - 535 94 568

www.dewaakvlam.com

Dokter W.M Blomsingel 30

’s-Gravelandseweg 256, 3125 BK Schiedam, tel. 010 - 204 32 00, fax 010 - 204 32 22, www.gom.nl, [email protected]

De juiste mensen op de juiste plek

IMT B.V.

Cargadoorskade 83 3071 AW Rotterdam Tel.: 010 - 484 78 74

Industrieweg 2 2921 LB Krimpen aan den IJssel Tel.: 0180 33 11 55

www.imt-scheepvaart.nl

Vos

Aelbrechtskade 81 A 3023 JA Rotterdam Tel.: 010 - 466 57 00

Conradstraat 38 3013 AP Rotterdam Tel.: 010 - 224 83 00

Vuurdoornlaan 26 2803 BB Gouda Tel.: 0182 - 52 66 90

Mariflex Pump Services is dé specialist in het assisteren bij de overslag van ladingen. Te land of ter zee, waar ook ter wereld. Onze pompspecialisten en supervisors zijn op afroep beschikbaar voor alle denkbare logistieke handelingen. Of het nu gaat om een scheepslading of om de inhoud van industriële of petrochemische installaties aan wal. Zij analyseren de situatie, komen met oplossingen en lossen eventuele problemen snel en effectief op. Dit alles met zo min mogelijk financiële en milieutechnische gevolgen.

Hofhoek 20/48 3176 PD Poortugaal Tel.: 010 - 506 25 55

Westerkade 2 3116 GJ Schiedam Tel.: 010 - 42 666 60 Fax: 010 - 27 340 73 [email protected] www.jbvastgoed.nl

Montagebedrijf Beekhuis J. Engelsman Grondverzet Industriestraat198 3126 SA Rotterdam Tel.: 010 - 28 63 924

Cross Ocean bv

Wij staan voor u klaar. 24 uur per dag, 365 dagen per jaar, waar ook ter wereld.

Shipbuilding B.V.

Direct Freight Services

Scheepvaart Agentschap

Van Leeuwen en Zn V.O.F.

Internationaal Motor Transportbedrijf

Boy Edgarstraat 241 3069 ZA Rotterdam Tel.: 06 - 55 73 42 19

Mede mogelijk gemaakt door:

Julianakade 33 3066 AC Rotterdam Tel.: 010 - 419 36 56

Wilt u meer informatie over onze overslagservices? Neem dan vrijblijvend contact met ons op.

MariFlex

Pump Services B.V.

Office/workshop: Kon.Wilhelminahaven zz.22, Rotterdam Port no 650. 3134 KG Vlaardingen. The Netherlands. Telefoon. (24hrs.) +31(0)10-434 44 45 Internet: www.mariflex.net Fax. +31(0)10-23 29 500 E-mail : [email protected]

VUYK ENGINEERING ROTTERDAM B.V. Postbus 1 2900 AA Capelle aan den IJssel Tel.: 010 4502500 Fax: 010 4587245 [email protected] www.vuykrotterdam.com

Moezelweg 181 Sluisjesdijk 48 3087 AH Rotterdam Tel.: 010 - 428 6430 www.fuglesangs.com

3198 LS Europoort Rtd Tel.: 0181 - 233 540

MOL Logistics Uw lokale partner met wereldwijd bereik!

www.mol-logistics.nl

Industrieterrein Seggelant Oost 1 3237 MH Brielle Tel.: 0181 - 412 500

www.heijmans-transport.nl

WETHOUDER HALBERS NEEMT INITIATIEF VOOR LUCHTDEBAT IN OVERSCHIE “Waarom geen overkapping over de rijksweg, dan kun je er gewoon langs wonen?” Deze oplossing voor een levensgroot probleem in Overschie kwam van een bewoner tijdens het ‘luchtdebat’ op 29 oktober jl. in het Airport Hotel. Portefeuillehouder Van Dongen van Ruimtelijke Ontwikkelingen wist waarom niet. “Dan moet ik de Oost Sidelinge slopen als we het aantal rijbanen willen behouden. De Overschiese Kleiweg komt dan wel erg dicht bij de rijksweg te liggen”.

“Waarom moet het Park Zestienhoven gekapt worden? Dat is juist aangelegd voor een stuk gezondheid voor de mensen langs de A20. Bomen kappen is in deze deelgemeente schering en inslag”, ergerde zich de lokale columnist. Berco Verhoek van de dienst Stedebouw was er zo zeker niet van dat groen zo gezond is. “Dat wordt pas twee jaar onderzocht. Het is nog te vroeg om er iets van te zeggen”. Gemor in de zaal. Groene professoren zoals Brunekreef en Tonneick hadden hun aanbevelingen al 5 jaar geleden klaar. Voor het zuiveren van de uitlaatgassen van de A13 is een bos ter grootte van de provincie Utrecht nodig. Maar om meer zuurstof ‘op neus niveau’ te krijgen zouden groene klimopschermen langs de geluidsschermen het leven langs de A13 een stuk prettiger maken. Van Dongen zag het groenscherm meer in het licht van de discussie over al dan niet doorzichtige geluidsschermen. “Die discussie hebben we jarenlang gevoerd en die wil ik best weer voeren.” Portefeuillehouder van der Have van Milieu trachtte met een “daar is nog geen uitslag over” zich eruit te redden. Wethouder Halbers ( Haven en Milieu) toonde zich daadkrachtiger. “Ik zal wethouder Bolsius (Buitenruimte) aanspreken. De in mei aangetreden wethouder VVD wethouder Halbers had het initiatief genomen voor het luchtdebat in Overschie. Stichting Gezond Overschie had hier subsidie voor aangevraagd. Nadat L.Venema het project Reine Lucht presenteerde op het stadhuis tijdens een commissievergadering, gaf hij de DCMR hiervoor de opdracht. Met discussieleider Mario Bakker (DCMR) en de presentaties van Rita Slob (GGD) over de relatie met de volksgezondheid, Sjef van Elshout (DCMR) over de huidige en toekomstige situatie en Berco Verhoek ( dS+V) over de gevolgen voor bouwplannen, kregen

MEGAFOON

een vijftigtal aanwezigen een duidelijk beeld van het probleem luchtvervuiling. “Het staat op de vijfde plaats van de stedelijke ergernissen, milieu is het gesprek aan de keukentafel”, aldus Halbers. Een pakket maatregelen, waaronder de schoonste stadsbussen in Europa, toont de eigen verantwoordelijkheid van de gemeente. “We marchanderen niet met de normen voor luchtkwaliteit. We tonen aan dat Nederland serieus de luchtvervuiling bestrijdt en trachten zo vijf jaar uitstel te krijgen voor de invoering van de strengere Europese regels.” Het gaat tenslotte om het vestigingsklimaat. Nieuwe bedrijven zien Rotterdam niet als een goede plek om hun werknemers te laten wonen.” Ondanks de verbetering in de afgelopen jaren is de huidige situatie niet geruststellend. De concentraties Stikstofoxiden en fijn stof dalen niet zo snel als vijf jaar gelden werd verwacht. Grafieken van de DCMR toonden pieken langs de A20 en A13 en ook verhoging rond het vliegveld. De uitstoot van de binnenvaart op de Schie vervuilt zelfs de lucht in polder Schieveen. De mogelijke aanleg van de A 4 en 16/13 verbinding moet voorkomen dat in 2020 170.000 auto’s over de A13 rijden, waardoor 30% vast zal staan. “Met die nieuwe wegen erbij raken de mensen opgesloten in harde structuren”, waarschuwde een bewoonster voor een eenzijdige voorstelling van zaken.”Het verkeer neemt alleen maar toe, de klachten zullen zich verplaatsen naar de bewoners langs de nieuwe wegen.” “dS+V meent dat de wet dat verbiedt. “De wegen kunnen alleen dan aangelegd worden als zij de luchtverontreiniging ter plekke niet verergeren.” Milieuwinst voor Overschie in de toekomst, houdt Halbers zijn gehoor voor. Maar kan de huidige situatie niet verbeterd worden en wel voor de mensen nu? Rita Slob (GGD) was duidelijk: van een hoge concentratie fijn stof tijdens een korte perioden herstellen we vrij snel. We leven korter door de langdurige blootstelling aan uitlaatgassen met gemiddeld minder stikstofoxiden en fijn stof. Daar heeft iedereen last van. De uitstoot is dan wel onder de normen. Daardoor zou het juridisch mogelijk zijn in Kleinpolder Zuid-West te bouwen. Maar of dat ook moreel en maatschappelijk politiek gezien wenselijk is? Rita Slob had daar duidelijk haar twijfels over. Deelgemeentebestuurder Van Dongen niet. “Er komen daar minder mensen te wonen dan nu, er zijn minder blootgestelden aan luchtvervuiling en dat is een milieuwinst.” Wethouder Harbers vertrouwde op Overschienaars die de plannen kritisch volgen. “Het contact met de bewoners is gelegd, we zullen vaker met elkaar in gesprek komen”. Een schilderij “made in Overschie’ aan de wand van zijn werkkamer zal hem daaraan herinneren. Het pronkstuk, resultaat van een SMD workshop over luchtkwaliteit in september, werd hem door Lily Venema

5

overhandigd. Gezond Overschie toonde zich blij verrast met de meevoelende Rotterdamse milieuwethouder. Marianne Bissegger overhandigde hem een CD van de tv uitzending Netwerk in juni, waarin bewoners en een huisarts spraken over gezondheidsklachten

in Overschie. En nu nog het beloofde rekeningrijden doorvoeren. Daar is Overschie echt en op korte termijn meegeholpen. Lilian van der Horst

DUURZAME MAATREGELEN VAN BASISSCHOLEN OP VOORNE-PUTTEN / ROZENBURG De SMD heeft in 2007 13 keer het project ‘Sarah’s Wereld’ en ‘Sarah en de school’ uitgevoerd op basisscholen op Voorne-Putten / Rozenburg . Tijdens ‘Sarah en de school’ gaan kinderen in de school op onderzoek uit om te kijken hoe het is gesteld met de milieuvriendelijkheid van het schoolgebouw. De kinderen worden ingedeeld in verschillende teams rond de onderwerpen energie, water, afval en leefbaarheid. Aan de hand van vragenlijsten worden deze onderwerpen nader bekeken. Hoe zuinig is de school in het verbruik van gas, water en energie? Wat doet de school om afval te vermijden? Wat doet de school om de schoolbuurt leefbaar te houden? Al deze zaken komen aan bod in het onderzoek. Nadat de vragenlijsten zijn ingevuld gaan de teams keuzes maken. Het team schrijft zaken op die de school en de klas zouden kunnen veranderen om het

milieu te sparen. Het moet hierbij gaan om uitvoerbare dingen (windmolens op daken van scholen zijn niet direct haalbaar). Het lijstje met mogelijkheden wordt gepresenteerd aan de directeur van de school die toezeggingen kan doen of uit kan leggen dat sommige zaken bijvoorbeeld niet zullen lukken. Een doorsteek van toezeggingen / opmerkingen van de verschillende scholen: • Het overgaan op het gebruik van groene stroom wordt door meerdere scholen overwogen en besproken in de verschillende onderwijsverenigingen en stichtingen; • Instructie aan kinderen over de werking van de spoelonderbreker op de wc’s (kinderen weten vaak niet hoe die te gebruiken); • Ontwerpen van stickers bij lichtknoppen en pc’s met een reminder om zaken uit te doen wanneer deze niet worden gebruikt; • Aan de taak van de klassendienst / weekdienst wordt de rol van energiehelper toegevoegd; • Rooster instellen om afval rond de school regulier op te ruimen; • Onderzoek naar isolatieplaten, radiatorfolie achter radiatoren; • Lampen vervangen door spaarlampen; • Inkoop van milieuvriendelijke schoonmaakmiddelen; • Kinderen die hebben deelgenomen aan Sarah’s Wereld willen wat zij geleerd hebben presenteren aan andere klassen / groepen; • Isoleren van ondergrondse verwarmingsbuizen; • Kinderen willen posters ontwerpen waarbij de school en de kinderen worden opgeroepen om zuinig om te gaan met energie, water, papier enz.; • Dubbelzijdig kopiëren wordt de standaard. Kleine aanpassingen aan de school en bewustwording bij kinderen hoe om te gaan met onze natuurlijke bronnen kunnen ervoor zorgen dat scholen milieuvriendelijker worden. Daarnaast kan het scholen geld opleveren. Dubbele winst: goed voor het milieu, goed voor de portemonnee! In 2008 staat ‘Sarah en de school’ wederom gepland in ons activiteitenprogramma. Rob van der Drift

6

MEGAFOON

Rotterdam werkt aan een beter klimaat

ROTTERDAMSE AANPAK LUCHTKWALITEIT Met subsidie van de RAL (Rotterdamse Aanpak Luchtkwaliteit) mag de SMD in verschillende Rotterdamse deelgemeenten het project Reine Lucht voor burgers uitvoeren. In de deelgemeenten Overschie en Rotterdam Noord is het project inmiddels uitgevoerd (zie ook het stukje ‘Luchtkwaliteit in de Weerhaan’ elders in de Megafoon). De uitvoering in Overschie (waar de Megafoon in nummer 3 al over berichtte) kreeg nog een staartje: SMD werd uitgenodigd voor een symposium over luchtkwaliteit op 29 oktober. Hierbij was de Rotterdamse wethouder Marc Harbers aanwezig. Tijdens dit symposium waren de schilderstukken van de workshop Reine Lucht in Overschie in de zaal opgesteld. Aan het eind van de avond kreeg SMD de gelegenheid om de wethouder een schilderstuk aan te bieden. Dit doek hangt nu in de werkkamer van de wethouder op het Stadhuis aan de Coolsingel.

In december worden er twee avonden gehouden over luchtkwaliteit in Hoek van Holland en in Kralingen. In Hoek van Holland komen behalve de presentatie van SMD ook sprekers van de DCMR en GGD. Eind november wordt daar een nieuw meetpunt voor luchtkwaliteit officieel geopend en daar is tijdens deze avond extra aandacht voor. Het verslag volgt in de volgende Megafoon. Voor 2008 is er opnieuw subsidie aangevraagd voor uitvoering van thema avonden over Reine Lucht. Er zijn nog meer deelgemeenten in Rotterdam waar de luchtkwaliteit niet optimaal is en waar SMD graag alle ins-and-outs over luchtkwaliteit en gezondheid voor burgers en deelraadsleden op een rijtje wil zetten. Lily Venema

LUCHTKWALITEIT IN DE WEERHAAN Op 12 november 2007 is de themadag “Reine Lucht” georganiseerd voor een groep van ruim 20 Surinaamse dames en heren van Tori Oso. Tijdens deze dag is door SMD meer duidelijkheid gegeven over luchtverontreiniging en over de gevolgen voor de gezondheid. Ook is er gesproken over maatregelen die genomen worden om luchtverontreiniging te voorkomen en wat mensen er zelf aan kunnen doen. De dames en heren toonden zich zeer betrokken bij dit onderwerp en de vergelij-

Schilderen in de Weerhaan

MEGAFOON

king met de situatie in Suriname werd veel gemaakt. De dames waren van plan om de informatie door te geven aan hun kinderen en kleinkinderen omdat deze generaties en die na hen vooral last zullen krijgen van gevolgen van de luchtverontreiniging. Na het informatieve gedeelte gingen de deelnemers met elkaar praten over oplossingen. De Schiedamse kunstenaar Ron Offerman hielp de deelnemers bij het uitbeelden van hun ideeën in een schilderij. Deelnemers zijn dus zelf aan de slag gegaan met verf en kwast! Dit alles in een zeer gezellige sfeer met een drankje en een heerlijke lunch, welke door de Surinaamse gastvrouwen klaargemaakt was. De schilderijen zijn ware kunstwerken geworden. Ze worden eerst in centrum ‘de Weerhaan’ tentoongesteld. Later komen ze mogelijk in de bibliotheek in of in de Stadswinkel te hangen. Tijdens de themadag kregen we bezoek van Leontine van der Meer, huishoudens en bedrijven van de DCMR . Zij oordeelde dat dit soort kleinschalige projecten zeer nuttig is. Lily Venema

7

ALGEMEEN KLIMAATVERANDERING MAAKT NEDERLANDER DUURZAMER Duurzaamheid stijgt op consumentenagenda De veranderingen in het klimaat hebben bijna 60 procent van de Nederlandse bevolking aan het denken gezet over duurzame ontwikkeling. Meer dan de helft heeft zijn leven al gebeterd. Dat blijkt uit de Duurzaamheidmonitor 2007, een onderzoek waarvan een deel werd uitgevoerd in opdracht van het overheidsprogramma Leren voor Duurzame Ontwikkeling (LvDO). Ruim 1300 Nederlanders namen deel aan het onderzoek. Over de klimaatverandering maakt de Nederlander zich méér zorgen dan over andere problemen, zoals de internationale veiligheid of de kwaliteit van de gezondheidszorg.

vindt het milieu/klimaat belangrijk en 72% voelt zich verantwoordelijk voor milieu/klimaat. 60% voelt zich goed bij een duurzame aankoop. Groepsdruk (‘anderen doen het ook’), schuldgevoel, schaamte of angst voor de gevolgen voor niet-duurzame aankopen zijn minder belangrijk. (resp. 8%, 17%, 7% en 21%). Wanneer de prijzen van duurzame producten zouden dalen, zou dat voor 80% van de respondenten een stimulans zijn om (nóg) duurzamer te gaan leven.

Gaf vorig jaar nog een kwart van de ondervraagden aan dat ze vaak duurzame producten kochten, dit jaar is dat aantal gestegen naar een derde. En het aantal mensen dat zelden tot nooit duurzame producten koopt, daalde van 20% naar 7%. “Duurzaamheid staat nu hoog op de agenda bij de consument”, concludeert Arjan Klopstra van het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling (LvDO) van SenterNovem. “Daarbij hebben de voelbare veranderingen in het weer en berichten in de media een belangrijkere rol gespeeld dan de film van Al Gore. Maar die had wel invloed op de agendasetting, en speelt misschien wel een grotere rol op de achtergrond.” Gedragsverandering Meer dan de helft van de ondervraagden (52%) leeft daadwerkelijk duurzamer dan een jaar geleden. Vooral in het energieverbruik en bij keuzes in het huishouden hebben ze hun gedrag veranderd (zie tabel). Gevraagd naar de redenen waarom ze duurzame producten kopen, antwoordt 83% van de respondenten dat ze de toekomst belangrijk vinden. Datzelfde percentage

Top-5 van gedragsverandering Hoe heeft u uw gedrag veranderd? (meerdere antwoorden mogelijk)

8

1.

Energie (energiebesparing, verwarming, isolatie)

84%

2.

Huishouden (scheiding afval, koopgedrag, waterbesparing)

79%

3.

Mobiliteit (vervoermiddel om naar werk of op vakantie te gaan)

35%

4.

Financieel/economisch (groen beleggen/sparen, minder consumeren)

22%

5.

Anders

4%

MEGAFOON

Bijna elke deelnemer aan het onderzoek beschikt thuis over dubbel glas. Ook oplaadbare batterijen en een hrketel zijn in veel huishoudens aanwezig. Maar bijna iedereen heeft tevens een energievretende vriezer en/of een wasdroger, tweederde van de huishoudens gebruikt wasverzachter. Volgens Arjan Klopstra van LvDO willen consumenten wel duurzame aankopen doen, maar is de bereidheid om gedrag te veranderen nog vrij laag. “Duurzaamheid is belangrijk en mag ook wel iets meer kosten. Maar het gemak dient nog steeds de mens. Dingen die een heel ander gedrag vragen, zoals het ophangen van de was in plaats van drogen, zijn moeilijk. Dat zie je ook terug in de mobiliteitskeuze.” Betrouwbare informatie Informatie over duurzaam gedrag is het meest geloofwaardig als die afkomstig is van milieu- of consumentenorganisaties (62%). Fabrikanten daarentegen worden het minst geloofwaardig geacht; 51% van de ondervraagden staat daar neutraal tegenover en 30% vindt die informatie zelfs ongeloofwaardig. Informatie die door de overheid wordt verstrekt, wordt door 43% geloofd.

Over Het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling (LvDO) LvDO ondersteunt initiatieven om de samenleving te leren duurzaamheid een belangrijke rol te geven bij de keuzes die dagelijks gemaakt worden. Daarbij gaat het dan vooral om rijksoverheid, provincies, waterschappen en het onderwijs. Het programma wordt uitgevoerd door SenterNovem, in opdracht van 7 ministeries, de provincies en de waterschappen. Over iNSnet iNSnet – InterNetwork for Sustainability (Internetwerk voor duurzaamheid) is een stichting die integrale duurzame ontwikkeling ondersteunt en ontwikkelt. De stichting biedt daartoe een internet platform dat een overzicht biedt van nieuws en actuele ontwikkelingen op gebied van duurzaamheid. iNSnet ziet duurzame ontwikkeling als een geïntegreerd instrument om de kwaliteit van het leven te verbeteren. Bron: Senternovem Rob van der Drift

Voorbeeldfunctie Wel heeft de overheid volgens de respondenten een belangrijke voorbeeldfunctie. Ruim tweederde van de deelnemers aan het onderzoek zegt dat de overheid het goede voorbeeld moet geven als het gaat om duurzame ontwikkelingen. Onderzoeksopzet Het onderzoek bestond uit 62 vragen over de houding van Nederlanders ten opzichte van duurzaamheid in zowel gedrag als opvattingen. Deelnemers uit het internet panel hebben de vragen in drie rondes beantwoord. In totaal vulden 1359 personen de enquête geheel in. Het onderzoek is uitgevoerd door Flycatcher Internet Research in opdracht van stichting iNSnet en met steun en participatie van het programma Leren voor Duurzame Ontwikkeling (LvDO). Andere deelnemende organisaties zijn Wageningen Universiteit, de ASN Bank, milieuorganisatie De Kleine Aarde en de Provincie Utrecht.

MEGAFOON

9

PERMANENT TUINIEREN MET PERMACULTUUR

Kruidenspiraal

Een permacultuur tuin is geen strakke tuin

Permacultuur is een samenvoeging van de begrippen permanent en argiculture. Het geeft aan dat het land altijd bewerkt zou moeten worden en dus nooit braak ligt. Voormalig SMD medewerker Suzanne Stolk volgde onlangs een cursus en is erg enthousiast over permacultuur. In dit artikel vertelt zij over haar kennismaking met permacultuur.

Wat is het? Permacultuur houdt in dat je de vruchtbare aarde optimaal gebruikt en dan vooral voor het verbouwen van voedsel. Dat houdt niet in dat je alleen aan permacultuur kunt doen als je een tuin hebt, op een balkon en in de vensterbank kun je immers ook van alles laten groeien!

Een paar jaar geleden was ik op de afdeling met afgeprijsde boeken van Vroom & Dreesmann en viel mijn oog op de kaft van een boek. De kleurige voorkant toonde een huis in een groene omgeving met een regenboog op de achtergrond. Niet alleen het beeld trok mijn aandacht ook de titel “Tuinen van overvloed” sprak me aan. De ondertitel “Permacultuur als duurzame inspiratie voor de leefomgeving” maakte me helemaal nieuwsgierig: permacultuur, wat zou men daar nou mee bedoelen?

Permacultuur kent drie ethische uitgangspunten: ‰ Zorg voor de aarde ‰ Zorg voor de mens ‰ Delen van de overvloed

Filosofisch Ik besloot het boek te kopen. Het was interessant, maar bleek vooral filosofisch te zijn. Hoe permacultuur praktisch in zijn werk ging bleef voor mij nog wat vaag. Later kwam ik de term steeds vaker tegen op het internet. In Nederland bleken verschillende permacultuur tuinen te zijn. Mijn vriend en ik besloten er een in Friesland te bezoeken tijdens onze fietsvakantie. Slecht weer gooide roet in het eten; we hadden geen zin om om te rijden voor een bezoek aan de tuin. Permacultuur school Permacultuur bleef ons interesseren. Vorig jaar ontdekte we een downloadbare korte cursus op internet en er bleek een Permacultuur School Nederland te zijn opgericht. Omdat we eind 2007 van een flat naar een huis met tuin verhuizen, schreven we ons in september in voor een weekendcursus permacultuur in Twello.

Het aanleggen van een permacultuur tuin begint bij het goed observeren van de natuur. Je kijkt welke functies elk element vervult. Neem een kip. Een kip levert mest, eieren, vlees en veren en doet aan grondbewerking. Dit noem je de output. De input bestaat uit de voeding van de kip. Elk element van een tuin wordt op deze wijze bekeken. Daarna ga je kijken naar de verschillende zones waaruit een tuin opgebouwd kan worden. Dingen die je vaker nodig hebt, komen dichter bij de woning. Denk bijvoorbeeld aan een kruidenspiraal. Het is handig om deze zo dicht mogelijk bij de keuken te hebben. Veel geleerd Tijdens de basisweekend permacultuur hebben we enorm veel geleerd en ook al een ontwerp gemaakt voor onze eigen tuin. Vanaf 2008 gaan we ermee aan de slag! Een bijna volledig verslag van de cursus is (in het Engels) te lezen op de website www.voeten.com Informatie over de Permacultuur School Nederland en de opleidingen die zij verzorgen, vindt u op www.permacultuur.eu Suzanne Stolk

10

MEGAFOON

De VTM is de oudste nog bestaande milieuvereniging in Nederland. Voor de oprichting in 1963 was een speciaal Koninklijk Besluit nodig.

VTM-DOSSIERS INFORMATIEAVOND BOCHTAFSNIJDING DELFTSE SCHIE GEFLOPT Met op de achtergrond zijn chef, de heer R.L de Jager, is de projectleider van de bochtafsnijding van de Delftse Schie, de heer A. van Bennekom 27 september jl. jammerlijk ten onder gegaan. Wat een verhelderende informatieavond had moeten worden, werd in een stampvol Museum Oud Overschie een avond vol onbeantwoorde vragen. Reeds snel werd duidelijk dat het de Provincie ontbrak aan lokale kennis en dat de presentatie te mager was om overtuigend over te komen. Door de gehele presentatie zat de druk die door de politiek op dit project gezet is. Hetgeen vorig jaar van start is gegaan als onderzoeksproject blijkt door het coalitieakkoord van het nieuwe provinciebestuur in de praktijk omgebogen te zijn in een uitvoeringsproject. Wat gepresenteerd werd beperkte zich tot het doel en de tijdsplanning van het project. Als project moest dan alleen de nieuwe

MEGAFOON

11

vaarweg gezien worden, terwijl de gehele nieuwe infrastructuur van het gebied buiten beschouwing werd gelaten. Bij het doel van het project werden lastenverminderingen voor de omgeving aangegeven zoals minder lawaai en minder vervuiling, terwijl deze problematiek niet eens van te voren in kaart was gebracht. In de tijdsplanning was onderscheid gemaakt tussen die op korte en die op lange termijn: korte termijn was dit en volgende jaar, terwijl de lange termijn 2009 en later betrof. Met 2008 snel in het vooruitzicht is 2009 amper als lange termijn te zien, zodat alles in een snel tempo uitgevoerd moet worden. Ook zou door de bochtafsnijding de scheepvaart een veiligere route krijgen. Veel meer voor de hand liggende oplossingen, zoals handhaving van de huidige regelgeving (snelheidsbeperking) en het weren van bovenmaatse schepen was dan ook niet onderzocht. Vele malen zijn de pogingen om tot een bochtafsnijding te komen mislukt omdat daaraan de vervanging cq verplaatsing van de Hoge Brug gekoppeld was. Immers, alleen de bochtafsnijding zou het probleem van de binnenvaart niet oplossen. Door de flessenhals van de Hoge Brug zou er altijd een capaciteitsprobleem blijven bestaan. Daar ondertussen de Hoge Brug tot Rijksmonument is verheven heeft men slinks de bochtafsnijding en de problematiek van de Hoge Brug gescheiden. Dat die ontkoppeling inderdaad zorgelijk is blijkt wel uit een uitspraak van mevr. A. Jorritsma-Lebbink, voorzitter van de Koninklijke Schuttevaer, op haar jaarrede van de 158ste Algemene Vergadering dd. 10 mei jl.: “ De Provincie heeft onlangs 27 miljoen euro vrijgemaakt voor de aanleg van een nieuwe Julianasluiskolk bij Gouda en de bochtafsnijding bij Overschie. Beide projecten staan al twintig jaar op onze wensenlijst. Nu nog een oplossing voor de verplaatsing van de Hoge Brug en we zijn er.” Duidelijk, als het niet in

één keer gaat, dan eerst de bochtafsnijding maar, dan komt later die brug wel. Op tal van vragen kon geen adequaat antwoord gegeven worden, en beperkte men zich tot, “dat noteren we”, “dat nemen we mee”, “oh ja, is dat zo?” en “dat weet ik niet”. Zelfs over een sheet van de presentatie m.b.t. de oudheidkundige staat van de Oost Abtspolder, kon de projectleider geen volledige uitleg geven. Nee, was het antwoord op de vraag of er dan ook grotere schepen gingen varen, terwijl later op de avond als vanzelfsprekend werd gesproken over langere schepen die dan toegang tot de Schie konden krijgen. Zij die zich geroepen voelen kunnen ook plaats nemen in een soort klankbordgroep. Zij komen slechts 2 maal per jaar bijeen, terwijl de snelheid van het project dusdanig is, dat belangrijke beslissingen hen dus voorbij gaan. De plaats van de groep binnen het project werd in het geheel niet aangegeven. Er werd door iemand uit de zaal nog een zinsnede aangehaald hetgeen de Deelgemeente dd. 27 april 2005 aan Gedeputeerde Staten heeft geschreven inzake de inrichting van “Kethels eiland”, nl. “Daartoe wordt voorgesteld een inrichtingsmodel uit te werken met een combinatie van water, jachthaven, woonboten, recreatie, natuur en woningbouw”. Een en ander maakt nogmaals duidelijk dat het onderwerp van de avond veel te eenzijdig was en dat de zorg van de bewoners over de toekomst van dit unieke stukje Overschie in het geheel niet aan bod kwam. Zou het daarom zijn dat, hoewel uitgenodigd, niemand van de Deelgemeente aanwezig was? Nu zal in de wettelijk voorgeschreven inspraakprocedure de zaken rechtgezet moeten worden. Jammer, deze avond was een gemiste kans. Ton Kurvers

A4 MIDDEN-DELFLAND -FEUILLETON NR. 13 STICHTING STOP RW 19 / A4 Pot-ver-drie! Andere nette woorden hebben wij niet voor de recente onthulling door Pieter Winsemius over de ambtelijke studie van een jaar geleden naar alternatieven voor de A4 Midden-Delfland. Het tracé van dit alternatief loopt via Naaldwijk langs de kust en de Tweede Maasvlakte naar het zuiden. De weg zou in één klap een einde kunnen maken aan meerdere bereikbaarheidsproblemen bij Den Haag en Rotterdam en daarmee een veel betere oplossing bieden dan de A4 Midden-Delfland. Hè, was dat nou niet het alternatief van de heren Van der Chijs en Westland waarover wij al in december 2004 de onderstaande artist’s impression maakten (naar aanleiding van de uitkomsten van berekeningen waaruit bleek dat de

12

MEGAFOON

A54 door het Westland in de spits nagenoeg filevrij zou blijven terwijl de A13 vast zou staan)? Was dat ook niet het alternatief dat in de MER zo makkelijk werd afgeserveerd omdat het niet aan de gestelde problemen zou bijdragen (hetgeen weer een gevolg was van een nogal klein gekozen studiegebied). De enige reden waarom het alternatief volgens Winsemius recent onder de pet bleef, was dat men bang was dat procedures helemaal opnieuw moesten beginnen en er daardoor vertraging zou optreden. Nou moet het toch niet nog gekker worden!! Gaat het nou om een kwaliteitsbesluit, zoals door de exgedeputeerden Norder en Van Nieuwenhoven steeds is geroepen en nu ook weer door gedeputeerde Huls wordt getrompetterd, of gaat het gewoon plat om een stuk asfalt van 7 kilometer in de stille hoop dat de files daardoor verminderen? Winsemius zegt, volgens het blad Cobouw, over die procedures overigens: “Projecten worden niet vertraagd door de procedures, maar door het bestuurlijk overleg

en pogingen van bestuurders om tijdens de procedure een “hoekje af te snijden”. Dat laatste zien wij nu al jaren gebeuren. Het meest recente voorbeeld is het ‘wurgakkoord’, officieel heet dit het IODS-convenant, van vorig jaar juni waarin via een soort handjeklap allerlei inpassingafspraken (lees: compromissen) voor de A4 zijn gemaakt. En passant werd daarbij nog even de Geluid- en Zichtgarantie fors afgezwakt omdat het de heren bestuurders wel duidelijk was geworden dat het behoud van het stiltegebied in Midden-Delfland best duur zou worden. Tsja, als ‘kwaliteit’ geld gaat kosten, dan wordt door de bestuurders maar weer een hoekje afgesneden. Het is uitstekend dat Winsemius dit nu een keer in het openbaar zegt. Het is gissen waarom hij er nu pas mee komt en niet destijds als VROM-minister ‘de ballen’ had om het plan openlijk op tafel te gooien. Was het misschien omdat hij destijds zelf ook een bestuurder was …..? Stichting Stop RW19/A4

STICHTING VLINDERSTRIK AGEERT TEGEN DE AANLEG VAN DE A13/A16 Volgens de Rijksoverheid en de gemeente Rotterdam moet er een nieuwe snelweg komen, die de A13 met de A16 verbindt. De weg moet 2x2 of zelfs 2x3 rijbanen worden over een lengte van twaalf tot veertien kilometer. Het kabinet-Balkenende III wil liefst voor 2015 starten met de aanleg en in 2009 het definitieve Tracébesluit nemen. Naast de VTM verzet ook de Stichting Vlinderstrik zich tegen de aanleg van de A 13 / A 16. Onlangs stuurde voorzitter Jan Ochtman een reactie op de plannen naar de sector B&O van de gemeente Rotterdam. Hij was uitgenodigd om te reageren op de voorliggende verschillende varianten hoe de A13 / A16 kan worden aangelegd.

voor ondertunneling in het Lage Bergsche Bos en zoals gewoonlijk de bewoners in Schiebroek Noord in de kou laat staan, zult u begrijpen dat ik zeer terughoudend ben om het dagelijks bestuur mijn mening te geven over de rijksweg A13/16 en de varianten. Meer asfalt genereert meer files. Dit geldt zeker voor de A13/16, die een aanzuigende werking zal hebben op de N471 en de Doenkade. Alle varianten tonen een volledige aansluiting met de N471. Dit betekent een megarotonde waar A13/16, Doenkade en N471 bij elkaar komen. In combinatie met het vliegveld zal bij een noordwestenwind de bewoners van Schiebroek noord het zwaar voor de kiezen krijgen. De normen voor geluidsbelasting en fijn stof zullen overschreden worden.

Zijn reactie:

“Gegeven het feit dat het dagelijks bestuur en het merendeel van de raad van de deelgemeente Hillegersberg-Schiebroek onverbloemd voorstanders zijn van aanleg A13/16, zich alleen maar druk maken

MEGAFOON

In het traject tussen Anki Verbeek Ohrlaan en N471 vertonen de meeste varianten (1,2,3,5,6) een bovengrondse ligging van de A13/16 op de huidige Doenkade. Deze varianten zijn voor ons sowieso onaanvaardbaar. De Doenkade zal bij deze varianten richting de bewoners van Schiebroek Noord verschuiven

13

Las- en Constructiebedrijf

Jager

Schiedamseweg 96 3411 CH Rotterdam Tel.: 010 - 533 61 88

Gorter Bodemonderzoek Marnixkade 33 3541 BA Rotterdam Tel.: 010 - 54 83 616

Schildersbedrijf

Bergman Stationstraat 141 3022 GH Schiedam Tel.: 010 - 471 23 17

Gierros Tel.: 010 - 434 04 55 Fax: 010 - 435 47 41

Lasbedrijf Yara Industrial B.V. Zevenmanshaven 107, P.O. Box 81 NL 3130 AB Vlaardingen Tel.: 010 - 23 22 200 Fax: 010 - 23 22 250 [email protected] • www.yara.nl

Kipstraat 7 C 3011 RR Rotterdam Tel.: 010 - 404 66 00 www.encon.info

Administratiekantoor

F. Wijngaard

Transport & Verhuur B.V. Geyssendorfferweg 33 3088 GJ Rotterdam Tel.: 010 - 283 98 58

Encon Tank Cleaning Plants

Portnumber 610 Schiedamsedijk 2a 3134 KK Vlaardingen Tel.: 010 - 234 35 55

www.rbtrotterdam.com

Aannemersbedrijf

Bizonplantsoen 7 3065 FB Rotterdam Tel.: 010 - 479 36 17

Onderhoudsbedrijf

R. Bijl W. Vos

Harry Visser

Giraffestraat 13 3061 AV Rotterdam Tel.: 010 - 47 33 681

Bilderdijkstraat 32 3117 PC Schiedam Tel.: 010 - 426 29 58

Voltastraat 201

3118 JE Rotterdam Tel.: 010 - 47 31 860

Lifestyle 0DULQFR6XUYH\EY Gardens 0HGHPRJHOLMNJHPDDNWGRRU

Schiedamsedijk 20 3134 KK Vlaardingen Tel.: 010 - 46 00 660 www.cimcool.nl

Cornusbaan 37 2908 KB Capelle a/d IJssel Tel.: 010 - 227 01 75 Mob.: 06 - 146 87 683

www.coat-it.nl

Deltaweg 82 3133 KM Vlaardingen Tel.: 010 - 435 49 00 www.gamma.com

:DDOKDYHQ== Ontwerp * Aanleg * Onderhoud Terschellinghoeve 43 ++5RWWHUGDP 3137 GR Vlaardingen Tel.: 06 - 414 27 009 7HO www.lifestylegardens.nl

Wbo!Nbofo

Administratiekantoor

Tijqsfqbjst!boe !Fohjoffsjoh

M. Woen

Tdpuutusbbu!23 4187!H[!Spuufsebn Ufm/;!121!.!52:!56!21

Plomperstraat 28B 3087 BD Rotterdam Tel.: 010 - 423 35 97

Meet- en Regeltechniek

R.A.E. Benelux Rijndal 20 2904 DC Capelle a/d IJssel Tel.: 010 - 44 21 49

en het Schiebroekse Park aantasten. Schiebroek noord wordt toch al onaanvaardbaar geplaagd door vliegveldlawaai en het lawaai van de Doenkade en dit is vele malen erger geworden door de onzinnige kap van 3.500 bomen in het Schiebroekse park onder het mom van het Verdrag van Chicago. Duizenden bomen die nog minstens 15 meter konden groeien voordat zij het 2% hellingsvlak eventueel, waarschijnlijk nooit, zouden overschrijden, zoals 527 duurzame Beuken, Eiken en Elzen zijn op misdadige wijze met de grond gelijk gemaakt en desondanks vertikt het dagelijks bestuur deze bomen te herplanten. Bomen kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de bestrijding van lawaai en luchtvervuiling, maar het dagelijks bestuur heeft daar geen enkele boodschap aan. Mede tengevolge van de onzinnige kaalslag en de weigering om te herplanten zal in Schiebroek noord de normen voor geluid en fijnstof worden overschreden. Alle varianten houden rekening met het eventuele bedrijventerrein Businesspark Schieveen. Dit is niet reëel. Aanleg van dit bedrijventerrein is nog lang niet zeker na de vernietiging van het bestemmingsplan door de Raad van State. Voor Rotterdam is het bedrijvenpark Schieveen en de kennisboulevard langs de A13 een belangrijk argument om de A13/16 aangelegd

te krijgen. Zonder A13/16 heeft het bedrijvenpark Schieveen immers geen bestaansrecht omdat dan een goede ontsluiting van dit park onmogelijk is. Zonder A13/16 geen bedrijventerrein Schieveen en zonder bedrijventerrein wordt voor Rotterdam de verkeerstechnisch veel betere Bogaertsvariant wellicht aantrekkelijker.

Te uwer informatie stuur ik u de varianten die de minste schade zullen opleveren (4,7,8). Dat zijn de varianten met een ondertunneling onder de HSL ten noorden van de Doenkade. Het mag duidelijk zijn dat wij ons met al onze te dienste staande middelen zullen blijven verzetten tegen de aanleg van de A13/16.” De Stichting Vlinderstrik / (red. Rob van der Drift)

POLDERKOLDER : NIEUWSBRIEF PLATFORM POLDERS ALBRANDSWAARD politiek en er worden netwerken aangeboord om aandacht voor Midden-IJsselmonde te krijgen.

De VTM heeft gereageerd op de startnotitie MER Buytenland, ter invulling van de 600 ha. natuur- en recreatie in het kader van de aanleg van de 2de Maasvlakte. De VTM werkt hierin samen met de bewoners van de polders Albrandswaard. Wim Gé Warnaar, samensteller van de nieuwsbrief Polderkolder, informeert polderbelangstellenden regelmatig. Hieronder de laatste nieuwsbrief van oktober: Polderbewoners en belangstellenden, Hierbij alweer de 30ste aflevering van deze soap. Nu de wintertijd is ingegaan en iedereen zijn/haar best doet het land (boeren) of de tuin (bewoners) winterklaar te krijgen is het niet allemaal treurigheid en donkere luchten. Vanuit verschillende kanten worden initiatieven ontplooid om “onze zaak” op de agenda te krijgen. Er zijn “lijntjes” uitgezet naar de landelijke

MEGAFOON

De Noordrand Leuk ook om te melden in elk geval is een uitwisseling van ervaringen en documenten met de mensen uit de Noordrand van Rotterdam, het andere gebied dat ter discussie staat van de 150 ha. In de Schiezone en de ‘Vlinderstrik’ (welke wordt gevormd door de Zuidpolder en Schiebroekse Polder) is men ook actief om het gebied te “redden” van de Provinciale plannenmakers. Ze hebben al wat procedures bij de Raad van State gewonnen en zijn goed op de hoogte van de regels en wetten. Welke expertise ze graag met andere belanghebbenden delen, dus dat is win-win voor alle partijen. De Groene verbinding Een deelproject van het gebied is ook de ontsluiting over de A-15 vanuit Charlois, de Groene Verbinding genaamd. Deze 150 meter lange overspanning over de Zuidelijke Rondweg en Betuwelijn is volgens de planning in het 3e kwartaal van 2007 ontworpen (!) en zal dan ter goedkeuring worden voorgelegd. Met de aanleg ervan zal in 2009 worden gestart en dat zal misschien parallel lopen aan de uitbreiding van de A15

15

waarover van alles in de krant te lezen was (2 miljard - 2009) De Groene Verbinding zou worden ontwikkeld door de Stadsregio Rotterdam maar het is angstvallig stil over de voortgang van dit project. Dus wachten we maar af. Mocht u interesse hebben in hoe de “kenners” denken over de verbreding van de A15 en de inrichting van het gebied eromheen dan is het verslag van deze besprekingen in september 2006 wel aardig om door te lezen. Let wel, het is bijna 1 Mb maar je kunt het downloaden op
achter de plannen te staan en zich goed te kunnen vinden in de nieuwe invulling”. Uiteraard werd daar niet bij verteld dat er wel kritische vragen werden gesteld maar dat deze als niet ter zake of buiten de agenda zijnde werden afgekapt. En als je geen weerwoord of kritiek mag geven dan is automatisch iedereen voor en ga je verder met je plannen. Zo werkt dat in het democratisch denkveld dat Provincie heet. We mochten nog een andere provinciaal teruglezen in de diverse media en wel de Commissaris van de Koningin, de heer Jan Franssen. Ook hij verkondigde doodleuk, zonder dat daar blijkbaar kritiek op was, dat de boeren weg moesten. Ik heb begrepen dat de hele kwestie Landschapspark zijn portefeuille niet is. Maar hij zit als voorzitter wel de Gedeputeerde Staten en Provinciale Staten voor : de besluitvormende vergadering over de vaststelling van het Provinciale bestemmingsplan. Een door de Kroon benoemde voorzitter die, de argumenten aanhorend, alleen maar de discussie moet leiden maar zeker geen mening naar voren kan en mag ventileren. Maar het schijnt bij de CdK allemaal te kunnen en voor lief genomen te worden door de lokale en provinciale politiek. Tot een volgende ‘Polderkolder’. Wim Ge Warnaar, samensteller nieuwsbrief Polderkolder / (red. Lilian v/d Horst) [email protected] www.polderdag-rhoon.nl

INSPRAAK EN RECHTSPRAAK De VTM is statutair belanghebbende in Rijnmond en omgeving met als brede doelstelling behoud van het agrarische open landschap en de daarbij behorende cultuurhistorische, landschaps- en natuurwaarden. Ruimtelijke en infrastructurele plannen worden getoetst aan de aspecten water-, bodem- en luchtkwaliteit, gezonde leefomgeving en een goede afweging van nut en noodzaak van extra bedrijfsterreinen en waterbergingsopgaven. Minder rechten In 2008 wordt de milieurechtshulp ingekrompen. Het initiatief van CDA- minister Donner, in de vorige kabinetsperiode minister van Justitie, wordt een feit. De nieuwe Wet Luchtkwaliteit maakt het makkelijker milieubelastende projecten toch uit te voeren. De

16

nieuwe Wet op de Ruimtelijke Ordening versoepelt de planprocedures aanmerkelijk. Het Verdrag van Arhus, bedoeld om de lokale bewoners en hun leefomgeving wettelijk te beschermen, is afgeslankt. Het beeld van rechtstaat Nederland is, wat burgerrechten betreft, aan erosie onderhevig. De VTM voert de volgende (inspraak) procedures: Landschap ‰ Noord-Kethelpolder: ontwerp Bestemmingsplan, behoud weidevogel polderlandschap ‰ Inrichting Poldervaartgebied : bewonersoverleg ‰ Groenzone Pijnacker-Berkel, aandachtsgebied Bergboezem Berkel, bodemprocedure bestemmingsplan. Uitspraak wordt in december verwacht. Pleidooi voor behoud van polderlandschap, agrarisch recreatief natuurbeheer in combinatie met waterbergingsopgaven. In samenwerking met de St. Natuur- en Milieuwacht Berkel en Rodenrijs en bewoners..

MEGAFOON

‰ Woudweg en omgeving: ontwikkelingen volgen. Grutto zoekt-boer-actie. Contact met bewoners. ‰ Polder Schieveen. Na de absolute vernietiging van het bestemmingsplan door de Raad van State, vervolgprocedures tegen het voorbelasten, keurvergunningen t.b.v. het bouwen op de Oude Bovendijk en aanpassing van deze veendijk voor de functie van verkeersontsluitingsweg. Procedures tegen de verleende ontheffingen flora- en fauna wetgeving. Voorbereiding contra-expertise. ‰ Polder Zestienhoven: bezwaren tegen de totale kap van het Park Zestienhoven. Toezicht op juiste interpretatie uitspraak Raad van State na vernietiging goedkeuringsbesluit van de provincie. I.s.m. de Bomenridders en bewoners. Bezwaar tegen ontheffing verleend voor het verjagen van diverse soorten roofvogels, groene en bonte specht. ‰ Bezwaar wegen het niet-aanwijzen van Delfland als habitatgebied in het kader van Natura 2000 waarin alle bovengenoemde polders liggen. ‰ Zienswijzen/bezwaren tegen de aanleg van 750 ha natte natuur, gekoppeld aan de aanleg van Maasvlakte II. i.s.m. diverse lokale groepen. ‰ Bochtafsnijding van de Delftse Schie nabij Overschie. Tegen plan Kethelmeer en komst woonboten. ‰ Golfbaan DOP-NOAP: reactie op startnotitie project mer Golfbaan. ‰ Deelname aan het Plattelandsparlement. Infra ‰ A4 Midden Delfland: bij twijfels aan nut en noodzaak onderzoek naar juiste verkeersprognoses. Pleidooi voor een goede inpassing en behoud van het polderlandschap. ‰ Verbreding Doenkade (N209). Reactie op Startnotitie mer: geen verslechtering luchtkwaliteit, slechts deeloplossing fileprobleem. Verbreding niet t.b.v. ontsluiting geplande bedrijfsterrein in Schieveen. Zo ja dan financiering ten laste van dat terrein. ‰ Aanleg A16/13. Inspraakreactie startnotitie mer: geen oplossing wegens verkeer aantrekkende werking op termijn. Achtergrondconcentratie luchtvervuiling blijft te hoog. Barrièrewerking, aantasting leefomgeving en de aanleg biedt geen oplossing voor knelpunten in Overschie en Prins Clausplein. Ondertunneling is de beste oplossing, inclusief ontmanteling van de A13 door Overschie om aantasting van Polder Schieveen en de Vlinderstrik te voorkomen. ‰ A4 Zuid: indien noodzakelijk niet horen, zien of ruiken, geen aantasting leefomgevingkwaliteit. Voorkeur voor meer transport over water en per spoor. Aandringen op additioneel onderzoek. In samenwerking met de St. Behoud Polderlandschap Hoekse Waard.

MEGAFOON

Bedrijfsterreinen ‰ Aanvechten nut en noodzaak bovenregionaal bedrijfsterrein in de Hoekse Waard, in samenwerking met de St. BHWP in de Streekplanherziening ZuidHolland Zuid ‰ Aanvechten nut en noodzaak bedrijfsterrein in Polder Schieveen, i.s.m. Milieu Defensie (Weide)vogel en landschapsbescherming Weidevogelbescherming door behoud open polder landschap en aangepast beheer. Zienswijze Natura 2000: inbreng SOVON inventarisatie met gegevens over de vogelsoorten, waarvan 1% van de wereldpopulatie in Delfland voorkomt. Klacht aan het Europese Hof tegen Nederland vanwege het niet-aanwijzen van Delfland als weide/ watervogelhabitatgebied. Klacht wordt verder uitgewerkt in samenwerking met weidevogelgroepen. • Vermelding Grutto op de Bijlage I Europese Vogelrichtlijn. Contacten met Eur. Cie. • Lobby om de teloorgang van agrarische landschappen aan de kaak te stellen. • Monitoring gevolgen van de klimaatsverandering voor flora, fauna, bodem en water. Gezondheid en Milieu Samenwerking met het landelijk Platform Gezondheid en Milieu. Lobby om gezondheidseffecten van ruimtelijke plannen op te nemen in een aparte G.E.S. (gezondheids effect Screening), naast de Milieu Effect Rapportage. Kritisch volgen van implementatie van het Verdrag van Arhus o.a. in gemeentelijke (milieu) voorlichting en milieurechtsgang I.s.m. het Rotterdams Milieucentrum, Platform Gezondheid en Milieu, St. Gezond Overschie. Het Dioxinedossier wordt gevolgd. Kennis over UMTS straling en gevoeligheid voor elektrische apparaten wordt bijgehouden. Duurzaam bouwen Realisatie van een klimaatneutraal gebouw uit resten natuurlijke materialen. I.s.m. St. OWAZE en sportaccommodatie ontwikkelaars.

17

WETENSWAARDIG SOLIDARIDAD De Stichting Interkerkelijke Actie voor Latijns Amerika ‘Solidaridad’ is een gezamenlijke activiteit van kerken in Nederland. In het algemeen bestuur van Solidaridad zijn vertegenwoordigd de Rooms-Katholieke Kerk, de Protestantse Kerk in Nederland en enkele kleinere kerken zoals de Oud-Katholieke Kerk, de Doopsgezinde Broederschap en de Remonstrantse Broederschap. Namens deze kerken ondersteunt Solidaridad projecten in ontwikkelingslanden en verzorgt voorlichting over ontwikkelingen in die landen binnen en buiten de kerken. Solidaridad voert het motto ‘Méér dan hulp!’. Ontwikkeling ziet zij als ‘werk’. Klein begonnen en in de afgelopen decennia uitgegroeid tot een breed vertakte oecumenische actie. Om verzekerd te zijn van een voldoende en continu aanbod van fairtrade producten voor de Europese markt heeft Solidaridad haar historische werkterrein in Latijns Amerika uitgebreid, eerst naar Afrika en toen naar Azië. Latijns Amerika blijft daarbij het belangrijkste continent in de relaties, maar ook in landen als Ghana en India profiteren nu arbeiders en boeren van sterk verbeterde inkomens, arbeidsvoorwaarden en milieubescherming. Solidaridad pleit voor een nieuwe aanpak van ontwikkelingssamenwerking. Zij wil méér aandacht voor eerlijke handel. Boeren in ontwikkelingslanden willen niet afhankelijk zijn van schenkingen. Ze willen hun eigen inkomen verdienen. De winst van de boerencoöperatie wordt geïnvesteerd in sociale voorzieningen zoals scholing en gezondheidszorg.

Dat is eerlijk. Dat is duurzaam. Na de Max Havelaar koffie en de Oké bananen werkt Solidaridad aan eerlijke mode. Een cultuuromslag in de modewereld is hard nodig. De gangbare katoenplantages zijn zeer vervuilend en in de textielfabrieken werken naaisters onder erbarmelijke omstandigheden. Hoog tijd voor eerlijke mode. Met biologische katoen. Zonder kinderarbeid.

Solidaridad werkt ook aan een programma voor duurzame energie uit biomassa. Zo wil zij bijdragen aan de oplossing van het klimaatprobleem. Want gebruik van biomassa scheelt enorm in de CO2uitstoot. Een goed voorbeeld hiervan is groene stroom uit koffieschillen. De koffieschil is restafval en niet eetbaar. Bovendien heeft het niet genoeg waarde om het grootschalig te verbouwen, zodat de druk op de natuur niet zal toenemen. Voor meer informatie over Solidaridad en haar projecten: www.solidaridad.nl

BOEKBESPREKING Cradle to cradle (afval = voedsel) / Michael Braungart en William McDonough. Samenvatting Het huidige milieudenken spoort aan tot ‘beperken, hergebruiken en recyclen’, ofwel: doe meer met minder om de schade te beperken. Maar dat leidt, zoals chemicus Michael Braungart en architect William McDonough in dit visionaire boek aangeven, alleen maar tot het instandhouden van het productiemodel van ‘cradle to grave’, dat enorme hoeveelheden afval en vervuiling produceert.

18

De visie van Braungart en McDonough klinkt provocerend: ‘We moeten niet minder consumeren, maar juist meer.’ Dat kan. Als we ophouden met het maken van ‘minder slechte’ producten en uitsluitend nog intelligente producten ontwerpen, gemaakt van materialen die we steeds weer kunnen teruggeven aan technische of biologische kringlopen. Met dit grondbeginsel als richtlijn leggen de auteurs uit hoe dingen van meet af aan kunnen worden ontworpen. Puttend uit hun ervaringen met het (her)ontwerpen van producten voor grote opdrachtgevers als Ford, Unilever, Nike, Herman Miller, BP en Rohner Textil bouwen Braungart en McDonough een revolutionaire argumentatie op om eco-effectiviteit in de praktijk te brengen.

MEGAFOON

HOMMELES, VOOR ELKE NATUURKLUS

Hommeles is gespecialiseerd in het leveren van materialen en diensten voor het maken van insecten-, vogel-, en dierenkasten in uw tuin met respect voor de natuur en het milieu. Hommeles is ontstaan vanuit de constatering dat mensen graag praktisch met natuur bezig willen zijn. Aangeboden diensten en producten

hebben zich al bewezen in de praktijk als leuke en leerzame activiteiten. Hommeles springt in op een leemte in het huidige standaard Natuur en Milieueducatie (NME) activiteiten aanbod. Het aanbod van Hommeles is geschikt voor kinderen en volwassenen. Voor meer info zie: www.hommelesnme.nl

WONENisAWARD VOOR VAN BINNEN

Van Binnen natuurlijk wonen is door het Hoofdbedrijfschap Detailhandel en de Centrale Branchevereniging Wonen onderscheiden met de WONENisAWARD voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO). De prijs is in november uitgereikt tijdens het Woonwereldfeest. Dubbelfeest voor Van Binnen. Het mensen milieuvriendelijke winkelcentrum De Groene Passage waar Van Binnen te vinden is, viert dit jaar immers haar 10jarig bestaan. De WONENisAWARD is bestemd voor bedrijven die uitblinken met vernieuwingen die echt werken. De vakjury prijst Van Binnen: Vanbinnen heeft het gebruik van duurzame materialen tot in detail doorgevoerd. De leveranciers worden hier ook zorgvuldig op uitgezocht.

MEGAFOON

Zo veel mogelijk wordt de bedrijfskolom van het product dat men in het assortiment opneemt nagetrokken. De basis is het werken met producten die herwinbaar zijn. Vanbinnen wil bijdragen aan woningen met een gezond binnenklimaat. Pluspunt • De winkel oogt niet als ‘geitenwollensokken’ winkel, maar heeft een frisse en moderne uitstraling. Het assortiment is bewust breed, hier mee wordt aan risicospreiding gedaan. • Ondernemers weten waar ze over praten, maar zijn ook reëel, er moet ook gewoon omzet gedraaid worden. Kan ook met klanten die niet zo geïnteresseerd zijn in duurzaam, maar gewoon een vloerbedekking zoeken. • Filosofie op alle fronten doorgevoerd. Conceptmatig heel sterk en volledig MVO! Van Binnen Mariniersweg 1 Rotterdam

19

MILIEUCONTACT DE VTM STEUNT U BIJ INSPRAAK EN ACTIE

OPROEP

Gebeurt er in uw omgeving iets waarmee u het niet eens bent? Wilt u dat laten weten aan de politiek en de beleidsmakers, maar weet u niet precies hoe u dat aan moet pakken of zoekt u medestanders?

Heeft u interessante (milieu)informatie of mededelingen die u wilt verspreiden via de Megafoon? Neem dan contact op met: Vereniging Tegen Milieubederf Postbus 21690 3001 AR Rotterdam

Via dit project kan de Vereniging Tegen Milieubederf u steunen bij inspraak over onderwerpen op het gebied van milieu, ruimtelijke ordening en leefomgevingskwaliteit. Telefoon: Wij kunnen u het volgende bieden: milieu-inhoudelijke en administratieve ondersteuning doorverwijzing naar rechtshulp.

e-mail:

010 - 4771874 (bij afwezigheid: antwoordapparaat) [email protected]

AANMELD-BON

Naam: Adres: Postcode en woonplaats: Telefoonnummer: E- mailadres:

‰

JA! Ik word lid van de VTM voor €15,- per jaar. Hiervoor ontvang ik 4 x per jaar de Megafoon. Ik wacht met betalen op de acceptgiro die mij wordt toegezonden.

DEZE BON OPSTUREN IN EEN GEFRANKEERDE ENVELOP NAAR: Vereniging Tegen Milieubederf Postbus 21690 3001 AR Rotterdam Reageren op artikelen in dit nummer? Telefoon: 010-4771874 email: [email protected] / [email protected]

20

MEGAFOON

8LWV\PSDWKLHJHVWHXQGGRRU

MCM Foods B.V.

$0/0(8%(/(1 9ODDUGLQJZHJ‡5RWWHUGDP WHO

P.O. Box 23375, 3001 KJ Rotterdam Phone: 00 31 (0) 10 213 04 88, Fax: 00 31 (0) 10 411 65 45 [email protected] • www.mcmfoods.com

ARB B.V. S.B.M. Offshore NV Karel Doormanweg 66 3115 JD Schiedam Tel.: 010 - 232 09 00

www.sbmoffshore.com

Speelautomaten Rotterdam Verkopen, importeren en exporteren van amusement- en kansspelautomaten Schuttevaerweg 9, 3044 BA Rotterdam Tel.: 010 - 422 04 89 • www.slotmachines4u.nl Mede mogelijk gemaakt door:

Sea Serve Rotterdam BV

McKinnon & Clarke bv ‘s Gravenweg 25-31 2901 LA Capelle a/d IJssel Postbus 8126 3009 AC Rotterdam Tel: 0031 (0)10 206 9999 Fax: 0031 (0)10 206 9900

Willemskade 18 3016 DL Rotterdam Tel.: 010 - 2066344

[email protected] www.mckinnon-clarke.nl

Serdijn Ship Repair Drutenstraat 7 3087 CC Rotterdam

GN Rubbertracks Grondwerken

a

Hoofdweg Noord 37 2913 LB Niewerkerk a/d IJssel Tel.: 0180-322747

KLEUR VOOR K(L)EUR Adviesbureau Kleur voor K(l)eur verstrekt in opdracht, met motivatie omklede kleuradviezen inzake verantwoord kleurgebruik in openbare ruimtes en op gevelvlakken

Hoogstraat 109b, 3011 PL Rotterdam Mob.: 06 - 29 25 03 42 Fax: 010 - 413 79 18 www.kleurvoorkleur.nl

T F E I

: +31 (0)10 473 74 00 : +31 (0)10 473 73 61 : [email protected] : www.serdijn.nl

Fata Morgana Essenlaan 54 2935 SN Ouderkerk aan den IJssel Tel.: 0180 68 26 57 ik wacht op je telefoontje!

Nee, je hoeft chimpansee Patrick niet te bellen. Maar je kunt hem wel helpen! Hoe? Door je oude mobiele telefoontje in te leveren voor Stichting AAP.

meer weten? Kijk op www.aap.nl of bel gratis 0800-1118

We keep your ships in shape! Mede mogelijk gemaakt door:

ADCO

Shipping & Forwarding B.V. Albert Plesmanweg 121 - 141, 3088 GC Rotterdam Tel.: 010 - 28 33 333 • www.adco.nl

Fa van Nieuwkerk

Kraanverhuur Bergweg Zuid 134B, 2661 CW Bergschenhoek Tel.: 010 - 418 92 30 Met dank aan:

Administratieverzorging

Karin van Rijn Fokkerstraat 11 2811 EN Reeuwijk Tel.: 0182 - 671 260

Viking Life Saving Equipment B.V. Mandenmakerstraat 86 3194 DG Hoogvliet Tel.: 010 - 472 33 88

-EDEMOGELIJKGEMAAKTDOOR

3ERROMAH 3HIPPING"6 3CHEEPSBEVRACHTING 0RINSENLAAN 4:2OTTERDAM TEL

Fluvia is een jonge internationale logistieke onderneming die zich specialiseert in het ontwikkelen en aanbieden van transport over water, opslag van goederen in bulk en logistieke dienstverlening in havens. Het producten palet wat wij behandelen bestaat onder andere uit Minerale Oliën, Eetbare Oliën en Vetten, Oleo-chemicals, Biodiesel grondstoffen, Biodiesel methyl esters en Chemicaliën.

D. v/d Wetering B.V. Bunschotenweg 134 3089 KC Rotterdam

Aletta Jacobsstraat 6 Tel.: 010 - 592 23 97 www.biozone-nl.com

De Rompslomp Uw helpende hand bij de levering van scheepsbenodigdheden Mauvelaan 2 3141 KL Maassluis Tel.: 010 - 591 83 85

www.derompslomp.nl

ik wacht op je telefoontje! meer weten? Kijk op www.aap.nl of bel gratis 0800-1118

Brielselaan 85 - 3081 AB Rotterdam

Scheepsreparatie, Machinefabriek & Handelsonderneming

3141 XV Maassluis

Nee, je hoeft Javaaap Abri niet te bellen. Maar je kunt hem wel helpen! Hoe? Door je oude mobiele telefoontje in te leveren voor Stichting AAP.

Tel.: 010 - 4943940 06 - 51863073 www.weteringrotterdam.com [email protected]

Schoonmaakbedrijf Delfshaven

Mega Administratiekantoor Matrassen Reginant Plompstraat 12 3087 BD Rotterdam Tel.: 010 - 42 92 118

Plomperstraat 12 3087 BD Rotterdam Tel.: 010 - 42 92 118

Boone Keijsers

Voor bedrijven en partikulieren

Sloop- en Grondwerken

Jan Luykenstraat 10 3027 EC Rotterdam Tel.: 06 - 12 45 56 06 Tel.: 06 - 12 16 71 40

Schuttevaerweg 71 3035 MS Rotterdam Tel.: 010 - 461 60 84

Scheepvaart BV Maaskade 107b 3071 NH Rotterdam Tel.: 06 - 537 198 34