Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Risicomanagement in Scrum
Egbert Bouman Generieke presentatie, met hands-on INNOVATION STARTS WITH TESTING
Over Valori
1
Proces
Tools Proces Tools Syner gie
People People
Al 25 jaar Testen PLUS • • •
Test & Acceptatie, Test Tool Services Business Analyse & Requirements High Performance Maintenance
150 professionals Top-200 klanten • RABO, Achmea, Interpolis, ING, NIBC, ASR, SNS, Menzis, KPN, Randstad, Tweede Kamer, Prov. Utrecht, etc. www.valori.nl , www.smartest.nl INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
SmarTEST aanpak, EXIN-preferred
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Wie is Egbert Bouman?
Gecertificeerd risico auditor
Auteur SmarTEST
[email protected] Practice manager Test & Acceptatie Geaccrediteerd CAT trainer
INNOVATION STARTS WITH TESTING
Valori verbeterkaarten
INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
4
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Onze ambitie
Breng risicoanalyse en –management in Scrum zonder de eenvoud van Scrum te frustreren INNOVATION STARTS WITH TESTING
5
Jullie ambitie? Wat wil je uit deze presentatie meenemen? • Voor je organisatie? • Voor jezelf? “Niets zo praktisch als een goede theorie”
INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
6
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Ontstaansgeschiedenis v.d. aanpak Aanpak in 2014 gemaakt samen met: • Valori experts • Klantwerkgroep • Verrijkt n.a.v. workshop ervaringen (TestNet, …)
Bestaande Scrum practices: • Scrum guide aangehouden (www.scrum.org) • Plus enkele breed geaccepteerde practices
Uitgangspunt: maak Scrum niet topzwaar INNOVATION STARTS WITH TESTING
Risico’s zijn leuk
(c) Valori, 2014
7
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
(bijna) elk risico is beheersbaar
Risico’s verdampen terwijl je kijkt
INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
10
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Project- en productrisico’s Risicomanagement
Handig!
Analyse en mitigatie
Projectrisico’s
Productrisico’s
Planning, voortgang, budget, politiek, people issues, etc.
Voor het eindresultaat, als het project er niet meer is.
Dit interesseert vooral project managers en scrum masters
Dit interesseert vooral product owners, business users en testers
INNOVATION STARTS WITH TESTING
Scrum in een notendop
12
(c) Valori, 2014
12
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Scrum in een notendop (2) Functies, Epics, Thema’s, ...
User stories met Acceptatiecriteria
Spikes, bugs
Product owner
DoD
HIP sprints
Demo (Sprint Review)
Scaling Agile: all levels in your organisation
Risico analyse is een risico op zichzelf
Hoe zorg je voor ‘precies genoeg’ aandacht voor risico’s?
(c) Valori, 2014
Improvement backlog
Retro spective
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Van een agile forum
INNOVATION STARTS WITH TESTING
15
Iets minder extreem…
INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
16
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Hoe expliciet wil je het hebben? Scrum: risico management is impliciet • Het Scrum proces is gericht op risico’s vroegtijdig elimineren • Ook als je niet over risico’s praat
Hamvraag: Wil je het ook expliciet? • Scrumdamentalisten: nee! • Valori: soms niet, vaak wel, mits just enough! 17
INNOVATION STARTS WITH TESTING
Waarom expliciet ? Auditability en Compliance
• Interne en externe auditors verwachte traceerbare risico aanpak
De organisatie verwacht het van je
• Men denkt (nog) klassiek in PRINCE2, MSP, PMBOK termen
Geen risico, geen test
• Testers komen (terecht) niet in beweging als er geen risico’s zijn
Aantoonbaar serieus nemen van stakeholders
• Uw zorg is onze zorg
Omdat het waarde heeft
• Tegen tunnelvisie en ‘group think’ • “de requirements van de pessimist”
INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
18
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Nu even samen Scrummen Laten we eens aannemen dat je: •meestal concrete risico’s hebt bij systeemontwikkeling •die wil adresseren in je Scrum team •minimale overhead wilt toevoegen INNOVATION STARTS WITH TESTING
19
Case: SmartACCEPT 4.3
Echt project, echte risico’s!! Ik ben product owner INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
20
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Case SmartACCEPT: vier risico’s 1. Video Capture 2. Back-up & restore 3. Eenvoud 4. Productiviteit
• Voice over optie geeft technische complicaties • Onvoldoende ingericht • zowel technisch als proces • De GUI wordt te ingewikkeld • Waardoor slechtere user experience • Kan gehinderd worden door productie incidenten 21
INNOVATION STARTS WITH TESTING
Aan de slag! Lees de hand-out met 4 risico’s. Wat zou jouw agile strategie zijn bij deze risico’s? Bepaal met je buurman/vrouw per risico hoe je die inpast in Scrum. Doe dat zodanig dat aandacht en opvolging verzekerd is.
INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
22
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Onze risicostrategie, per type! 1. Detail productrisico gekoppeld aan 1 of enkele backlog items
2. Breed productrisico eenmalig, niet te koppelen aan bestaand backlog item
• Neem op als acceptatiecriterium • Maak een spike, HIP item of nieuwe user story
3. Generiek productrisico • Voeg toe aan de dat voor langere tijd Definition of Done (of DoR, DoS) aandacht vraagt 4. Projectrisico niet direct gerelateerd aan de deliverables
• Behandel als Impediment of Improvement item
Dit is de kern van deze presentatie! 23
INNOVATION STARTS WITH TESTING
Gebruik product en sprint backlog! Stop risico’s in de backlog items Slechts 1 attribuut extra Hou actueel: Backlog grooming INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
• Als onderdeel user story of epic • … als een spike of • … als expliciet risk item
of
• Backlog heeft al value (belang) • Voeg failure probability toe • Dan heb je de input voor de risicoplot
• AKA backlog refinement, story time • Continue, verplicht in sprint review, • Ken Schwaber: 5% van je tijd 24
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Gebruik product en sprint backlog! Stop risico’s in de backlog items Slechts 1 attribuut extra Hou actueel: Backlog grooming
• Als onderdeel user story of epic • … als een spike of • … als expliciet risk item
of
• Backlog heeft al value (belang) • Voeg failure probability toe • Dan heb je de input voor de risicoplot • AKA backlog refinement, story time • Continue, verplicht in sprint review, • Ken Schwaber: 5% van je tijd
INNOVATION STARTS WITH TESTING
25
Wat heb je hieraan? Expliciet en controleerbaar risicomanagement • In een agile / Scrum setting • En de aanname was dat we dat willen
Met borging van elk risicotype • Stelling: elk risico is te mappen op 1 van deze 4 • Hybride risico’s knip je op
Zonder Scrum te frustreren • We hebben niets extra’s toegevoegd • Behalve (eventueel) een risicolijst INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
26
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Wat hebben we nog meer nodig? 1. Visualisatie • Geef je risico’s kleur en gezicht! • Sluit aan bij het referentiekader van het team
2. Aanpak bij (te) grote risico’s • Wat doe je als de risico’s (te) groot zijn? • Hier helpt Scrum je ook!
3. Risk trawling: hoe vind ik de risico’s • Klassieke technieken: PRA, PRIMA, PRISMA • Nieuwe, agile technieken: risk poker, taste wheel 27
INNOVATION STARTS WITH TESTING
1. Visualisatie: Risk Burndown Chart
Bron: Agile Body of Knowledge (AgileBOK.org)
Kan, maar is bewerkelijk en niet gelinkt aan Scrum referentiekader INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
28
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Betere visualisatie: Risicoplot Risicoplot visualiseert de risico’s bij de user stories.
Download van www.smartest.nl
Omvang in story points apart gevisualiseerd (dus geen onderdeel van Impact).
Sluit aan bij referentiekader Scrum team
29
INNOVATION STARTS WITH TESTING
Download van www.smartest.nl
INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
30
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Risico daalt (als het goed is) Dag 1
Wat klopt hier niet overigens?
Dag 12
INNOVATION STARTS WITH TESTING
31
2. Als de risico’s (te) groot zijn De risico’s zijn … Maatregel Te groot, onverantwoord
Blaas het project of de release af. Herzie de sprint backlog: kies minder riskante items
Groot, misschien té groot
Verkort de sprints. Dan gooi je in het ergste geval geen hele maand weg. Test grondig maar lever op in de A-omgeving Gevolgd door een onafhankelijke acceptatietest (testen ‘boven de streep’ in het W-model) Plan ruimte voor (tussentijdse) inspectie en demo’s Begroot voldoende tijd voor testen Zorg voor adequate test-expertise in het team Beperkte onafhankelijke acceptatietest (als hierboven, maar hou hem kort)
Significant, maar beheersbaar
Klein
Test grondig, maar praat niet teveel over risico’s Focus op kansen, kwaliteit en productiviteit
INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
32
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
3. Risk trawling: Breed en concreet! Breed vs. concreet op gespannen voet!
Maar wel allebei nodig!!
Daarom:
Breed (klassiek): grote kans op vaagheid
Geen blinde vlekken en tunnelvisie
Start met brede risicoanalyse
Concreet (agile): grote kans op tunnelvisie
Het team zoekt concreetheid
Manage concrete risico’s in de sprint
33
INNOVATION STARTS WITH TESTING
Brede risicoanalyse
Start een traject met meerdere (parallelle) sprints altijd met een brede risicoanalyse.
`````````````
Met PRIMA, PRA, taste wheel, ... INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
34 34
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Voordelen brede risicoanalyse Verbinding tussen en met stakeholders, PO, test mgr, team • Samen benader je de waarheid het beste: The Wisdom of Crowds
Breed perspectief • Out-of-the-box: Beperk je niet tot (sprint) backlog • Weten wat je niet weet • Informatie, Proces, Systeem
Risicomatrix: PRIMA of PRA • Twee dimensies: Onderdelen + (kwaliteits)eigenschappen • Kwaliteitsmodellen (ISO25010) en ‘Taste Wheel’ technieken
Dus een risicoworkshop is vaak een goed idee INNOVATION STARTS WITH TESTING
35
Samenvattend Maak je keuze: risico’s impliciet of expliciet • Risicoanalyse is geen doel op zichzelf, voorkom waste
Zorg dat de risico’s meeliften met Scrum • Met de 4 risicotypen
Visualiseer de risico’s op het Scrum bord • Met de risicoplot
Vergeet de brede risicoanalyse niet • En hanteer die als geweten 36 INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Neem het risicoperspectief serieus, ook in een agile setting! Vraag naar de uitgebreide workshop. Kijk op www.smartest.nl voor tools, o.a. de risicoplot tool. Blijf denken in mogelijkheden. Laat ons weten wat je ervan vond.
Benut de ervaring van Valori! 37
INNOVATION STARTS WITH TESTING
Bedankt voor jullie aandacht
[email protected] 06-22708910 www.valori.nl www.smartest.nl
INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
38
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Extra Slides INNOVATION STARTS WITH TESTING
39
Stammenstrijd is zinloos Stammenstrijd tussen twee culturen • Agile aan voorkant (front-end) • Waterval aan de achterkant (back-end)
Vooral in grotere organisaties • met complexe IT landschappen
INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
40 40
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
En deze gaat ons helpen
INNOVATION STARTS WITH TESTING
41
DoD mag specifiek zijn
INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
42
Scrum en agile risicomanagement. Presentatie met hands-on deel.
Voorbeeld: het SmarTEST W-model Requirements , acceptatiecriteria en risico’s
Architectuur en high level Ontwerp
Onafhanke lijk testen
Ontwerp, bouw en testen
NietScrum.
Scrum.
Door TestNet gekozen als de agile opvolger van het V-model INNOVATION STARTS WITH TESTING
Wat doe je met de uitkomsten van een brede risico analyse? 1. Hanteer de risicomatrix als geweten 2. Breng zoveel mogelijk in de backlog 3. Vertaal door in de release en sprint planning 4. Benut het voortschrijdend inzicht in de sprints
INNOVATION STARTS WITH TESTING
(c) Valori, 2014
44