Revalidatieafdeling Z2
Introductiebrochure voor studenten
TEL.: 011 69 97 50
VOORWOORD
Welkom op de revalidatieafdeling Z2. Het is een voorrecht je als student te mogen begroeten. Als team willen we ons inzetten zodat je stageperiode aangenaam en leerrijk wordt. Met deze infobrochure willen we je wegwijs maken. Het is een beknopte handleiding, die je steeds kan raadplegen. Een brochure kan niet allesomvattend zijn. Daarom zal het team je graag bijstaan, mocht je hulp nodig hebben. Aarzel niet om zo veel, en zo vroeg mogelijk, vragen te stellen om misverstanden en fouten te voorkomen. Je krijgt de nodige tijd om je aan te passen op onze dienst. We wensen je alvast een fijne stageperiode en succes toe.
het Z2-revalidatieteam
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
2
INHOUD
1. VOORSTELLING VAN DE EENHEID 1.1. 1.2. 1.3. 1.4.
architectuur multidisciplinair team overige teamleden patiëntenpopulatie
4 5 8 9
2. TAAKINHOUD EN TAAKVERDELING 2.1. 2.2. 2.3. 2.4.
organisatie van de verpleegzorg dagindeling overige aandachtspunten weekindeling specifieke verpleegkundige interventies
3. VERWACHTINGEN T.A.V. DE STUDENT
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
10 11 15 16 18
3
1.
VOORSTELLING VAN DE EENHEID
1.1. Architectuur De revalidatieafdeling Z2 bevindt zich op de tweede verdieping van blok D (vanuit de inkomhal letter D + turquoise kleur volgen). Wanneer je uit de lift stapt, is de revalidatieafdeling links gelegen. De eenheid telt 20 bedden. De patiëntenkamers zijn onderverdeeld in 7 tweepersoonskamers en 6 eenpersoonskamers. De balie situeert zich centraal op de afdeling. Achterin vind je de verpleegpost. Specifiek voor de dienst zijn een ruime oefenzaal voor kinesitherapie, een logotherapieen ergotherapielokaal. Daarnaast is er ook een ruime dagzaal ter beschikking.
BEZOEKUREN Maandag tot en met vrijdag van 15.00 tot 20.00 uur Zaterdag en zondag van 14.00 tot 20.00 uur
1.2. Leden van het multidisciplinair team Om onze missie: “De re-integratie in de maatschappij rekening houdend met de aanwezige beperkingen!” zo optimaal mogelijk te laten verlopen, is een multidisciplinaire aanpak noodzakelijk. Revalidatieartsen De afdeling staat onder leiding van dr. J. Darcis, dr. S. Hendrix en dr. L. Van Mol. De functie van de revalidatiearts bestaat erin de therapieën op elkaar af te stemmen en eventueel aan te passen. De revalidatiearts stelt, samen met de revalidanten en met het team, de revalidatiedoelen op in functie van de aandoening, de revalidatiemogelijkheden, de algemene en psychische toestand. Op de revalidatieafdeling is er dagelijks een revalidatiearts aanwezig. Tweemaal per week gebeurt er een grondige patiëntenronde. Indien nodig organiseert de revalidatiearts een gesprek met de familie, eventueel samen met leden van het revalidatieteam. Eenmaal per week wordt de algemene toestand besproken in een multidisciplinaire teamvergadering.
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
4
Verpleegkundig team De verpleegkundigen en zorgkundigen maken dagelijks deel uit van het revalidatieproces. Zij begeleiden de revalidanten 24 uur op 24, 7 dagen op 7. Zij bieden hen een individuele verzorging op maat aan in een aangepaste omgeving. De gespecialiseerde revalidatieverpleegkundige werkt actief mee aan het revalidatieprogramma. Bij de screening van de revalidanten waakt het verpleegkundig intake-team mee over de criteria van opname. Na de therapietijd van de paramedici, neemt het verpleegkundig team ook de taak op zich om de therapietrouwheid van de revalidant te bewaken en te stimuleren en eventueel aan te sturen. Het verpleegkundig team werkt samen met de artsen en de paramedici de doelstellingen uit van de revalidant. Ook het bijsturen en opvolgen van deze doelstellingen behoren tot het takenpakket. Door deze continue aanwezigheid treden de verpleegkundigen vaak op als vertrouwenspersoon. De patiënten kunnen dan ook steeds bij hen terecht met vragen en voorstellen. Het verpleegkundig team tracht altijd een warme, positieve sfeer te behouden, waarin de revalidanten optimaal aan hun doelstellingen kunnen werken. Zorgmanager cluster polyvalente: Marleen Dams Hoofdverpleegkundige: Sander Ombelets Stagementoren: Mieke Potters, Chris Vandenborne en Gerda Mebis Ergotherapeuten Ergotherapie richt zich op het verwerven van een zo groot mogelijke zelfstandigheid in alle activiteiten van het dagelijks leven, rekening houdend met de mogelijkheden en beperkingen. De ergotherapeut legt de klemtoon op het verbeteren van de bewegingsmogelijkheden door middel van:
evenwichtsoefeningen voor zitten en staan persoonlijke verzorging en hygiëne, huishoudelijke activiteiten verbeteren van concentratie en geheugen stimuleren van probleemoplossend denken informeren over hulpmiddelen en gebruik ervan aanleren aandacht voor eventuele aanpassing in de thuissituatie bij ontslag (huisbezoek is mogelijk) trainen van schouder, arm en handfunctie.
Ergotherapeuten op de afdeling: Ine, Karel, Lindsay en Koen Kinesitherapeuten De behandeling van de kinesitherapeuten richt zich op:
de beweeglijkheid en de spierkracht van de bovenste en onderste ledematen verhogen de coördinatie van de ledematen verbeteren evenwichtsoefeningen in zit en stand evenwichtsmoeilijkheden corrigeren
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
5
march reëducatie, zo nodig met hulpmiddelen algemene conditie verbeteren zo nodig toepassen van specifieke kinesitherapeutische handelingen bijvoorbeeld elektrostimulatie of ademhalingskine verbeteren van proprioceptie betrekken van de familie bij de therapie van de patiënt
De therapieën kunnen zowel individueel als in groep gebeuren. Kinesitherapeuten op de afdeling: Geneviève en Bernadette
Logopedisten Logopedie houdt in: ‘hulpverlening bij stoornissen en beperkingen in de communicatie’. Communicatie is meer dan praten alleen. Communicatie omvat vele uitingsvormen waaronder taal, lezen, schrijven, gebaren, spraakafzien en ondersteunende communicatiesystemen. De logopedist biedt preventie, zorg, training en advies ten aanzien van communicatie, mondfunctie, slikken en stem.
Slikstoornissen (dysfagie) ontstaan door een combinatie van stoornissen in de slikspieren, een verminderde gevoeligheid en afname van reflexen. Verslikken is mogelijk als voedsel of drank in de luchtpijp terechtkomt. Motorische spraakstoornissen (dysartrie, verbale apraxie …) komen voor bij patiënten met een aandoening van het zenuwstelsel. De spraak is moeilijk verstaanbaar door een stoornis in de spierspanning en/of de coördinatie van de spieren. De logopediste geeft oefeningen om de spraak en andere mondfuncties te ondersteunen of te vervangen. Neurologische spraakstoornissen (afasie) zijn een verworven taalstoornis (na een beroerte of trauma). Iemand met afasie verliest zijn vermogen om een taal te begrijpen en/of te gebruiken door een hersenletsel. Ook lezen en schrijven kunnen aangetast zijn. Stemstoornissen zoals heesheid (dysfonie) of stemverlies (afonie) kunnen zowel een organische als een functionele oorzaak hebben. De logopediste bouwt het foutief stemgedrag af en leert het juiste stemgedrag weer aan.
Logopedisten op de afdeling: Cindy Appeltants en Nathalie Morrhaye. Sociale dienst De sociaal werkers zijn geoefend in het bespreken van de bestaande sociale (thuis)situatie tijdens het ziekenhuisverblijf. Zij bieden informatie en ondersteuning. Dit zowel in het kader van het verblijf als naar ontslag toe. De hulpverlening van de sociale dienst brengt geen extra kosten met zich mee. Iedere revalidant die tijdens zijn opname op de revalidatieafdeling nood heeft aan een gesprek of vragen heeft met betrekking tot psychosociale problemen, kan een beroep doen op de sociale dienst. Zo nodig zal bij ontslag opvolging via externe diensten worden aangeboden. U kunt bij de sociale dienst terecht met vragen over o.a.:
thuiszorg na ontslag: huisarts, thuisverpleging, kinesitherapie, poetshulp, gezinsen bejaardenhulp, warme maaltijdbedeling, personenalarmsysteem, gezelschapsdienst, uitleendienst …
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
6
herstelkuur in hersteloorden van de mutualiteiten aanvraag tot opname in kortverblijf en preventieve inschrijving op wachtlijst voor opname in rust- en verzorgingstehuizen administratieve problemen: invullen van formulieren en aanvragen/doorverwijzen voor diverse tegemoetkomingen Federale Overheid, zorgverzekering, hospitalisatieverzekering … financiële problemen, huwelijks- en gezinsproblemen, psychosociale problemen
De revalidanten en/of hun familie hebben de mogelijkheid om, vanaf het ogenblik van opname op onze afdeling, een beroep te doen op de sociale dienst. Sociale dienst op de afdeling: Sanne. 1.3. Overige teamleden Medical management assistant De afdelingssecretaresse staat in voor het ondersteunen van de hoofdverpleegkundige en de verpleegkundigen op het vlak van administratie en patiëntenlogistiek. Orthopedisch technieker De technieker staat in voor het aanmeten, aanpassen of afleveren van technische hulpmiddelen die noodzakelijk zijn om het zelfstandig functioneren te ondersteunen. Diëtist De diëtiste begeleidt de revalidanten met specifieke voedingsproblemen of aangepaste diëten. Psycholoog Aangezien een aandoening/ziekte of ongeval, en de noodzakelijke revalidatie hiervan, ook psychologische problemen kan geven (o.a. verwerking), is een psychologische begeleiding vaak niet alleen aangewezen voor de revalidant, maar ook voor de familie. Pastoraal werker De mogelijkheid bestaat een gesprek aan te vragen via een verpleegkundige. Onderhoudspersoneel De mensen van het onderhoudspersoneel zorgen ervoor dat de revalidanten in een nette en hygiënische omgeving kunnen revalideren. 1.4. Patiëntenpopulatie De patiënten die in aanmerking komen voor opname op een revalidatieafdeling moeten een revalideerbare aandoening hebben en internistisch/heelkundig stabiel zijn. Op de revalidatieafdeling Z2 worden patiënten behandeld met neurologische, motorische en traumatische aandoeningen, diverse andere pathologieën na de acute zorgen.
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
7
Neurologische aandoeningen: TIA – CVA – polyneuropathie – hersentumor – ziekte van Parkinson – epiduraal en subduraal hematoom – hersenbloeding – MS-patiënten. Patiënten kunnen o.a. hemiplegie, paraplegie en/of afasie en dysartrie vertonen. Motorische aandoeningen: Revalidatie na gewrichtsprothesen, amputatie, rugoperatie, … Traumatische aandoeningen: Polytrauma Diverse pathologieën Voorbeelden: aansterken na een reanimatie, aansterken na een colon-operatie met plaatsing van een stoma, … De doelstelling van het multidisciplinair team is de revalidanten een zo groot mogelijke zelfstandigheid te laten verwerven binnen onze maatschappij, ondanks hun eventuele beperkingen. Het team wil dit bereiken door hen te stimuleren door middel van training. 2.
TAAKINHOUD EN TAAKVERDELING
2.1. Organisatie van de verpleegzorg We beogen een dagelijkse bezetting van: -
1 4 2 1
dagdienst: de hoofdverpleegkundige of aangewezen vervanger morgendiensten van 07.00 uur tot 15.00 uur middagdiensten van 13.30 uur tot 21.30 uur nachtdienst van 21.15 uur tot 07.15 uur
De dienstregeling van de studenten hangt ter inzage op het magneetbord in de verpleegpost. Hierop staat ook aangeduid wanneer de stagebegeleider op de afdeling aanwezig is. Op de afdeling werken we met patiëntentoewijzing. De afdeling is daarom onderverdeeld in een A-kant (kamer 202 - 208) en een B-kant (kamer 209 - 201). De revalidanten worden zo ingedeeld in 2 groepen van ieder 10 patiënten, voor wiens totaalzorg (d.w.z. de hygiënische zorgen, wondverzorging, nemen en invullen van parameters en verpleegdossiers) telkens 1 verpleegkundige verantwoordelijk is. Deze wordt geassisteerd door een andere verpleegkundige, een verpleeghulp en/of een student. Deze verantwoordelijkheid houdt in dat de toegewezen taken worden uitgevoerd. Hulp wordt wederzijds aangeboden. De verschillende teams helpen elkaar in alle collegialiteit, maar iedereen blijft verantwoordelijk voor zijn eindresultaat. Tijdens de ochtendverzorging moet er rekening gehouden worden met de individuele therapieplanning van de revalidanten. Iedere revalidant moet namelijk op een bepaald
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
8
uur bij een therapeut aanwezig zijn. Deze individuele planning vind je terug op de therapiebladen op de verzorgingskar, en individueel bij elke revalidant op het magneetbord op de kamer. Zo kan je ervoor zorgen dat iedere revalidant op tijd ter plaatse is. Buiten de directe patiëntenzorg is de verpleegkundige, en dus ook de student , verantwoordelijk voor andere taken. Dit is voor de student ook een leerervaring. Buiten de patiëntenzorg dient er immers nog heel wat te gebeuren op een verpleegafdeling: -
opruimen van de spoelruimte: reinigen en ontsmetten van waskommen, sanitair materiaal … orde van de verzorgingskarren: aanvullen, opruimen en eventueel afwassen orde van de patiëntenkamers orde van de keuken voorbereiding van de kamers voor geplande opnames begeleiden van patiënten naar de therapie koffiebedeling gesprekken voeren met de patiënten volgen en hulp bieden bij individuele of groepstherapieën van de ergotherapeut lezen van de procedures …
2.2. Dagindeling 07.00 uur - overdracht (briefing) door de nachtverpleegkundige aan de verpleegkundige van de dagdienst 07.15 uur -
eventuele bloednamen door student + verpleegkundige controle medicatie en bedeling ontbijt opdienen de revalidanten die aanmerking komen voor ontbijttherapie worden door de ergotherapeut begeleid mobiele revalidanten TED-kousen aandoen aan tafel brengen niet-mobiele revalidanten correct installeren en voorbereidende hulp bieden indien nodig (potjes opendoen, eventueel boterhammen smeren)
08.00 uur - ontbijt afruimen 08.15 uur -
parameters controleren en noteren totaalzorg van patiënten (dossiers raadplegen) eventueel wondzorg en sondage verpleegdossier wordt steeds op de kamer ingevuld na de totaalzorg
Belangrijk zijn goede observatie en rapportage. Ervoor zorgen dat de revalidanten tijdig op de afgesproken therapie komen.
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
9
Iedere revalidant heeft een schema (opgesteld door de ergo- en kinesitherapeuten) waaraan hij zich dient te houden Na de verzorging wordt er opgeruimd en de kamers afgewerkt (bedopschik, orde …) 11.00 uur -
korte koffiepauze voor verpleging en studenten orde verzorgingskar (bijvullen en opruimen) orde en opruimen spoelruimte (waskommen afwassen) vuil linnen wegbrengen verpleegkundigen kijken middagmedicatie na en tekenen af
11.45 uur -
na de therapie de revalidanten aan tafel brengen op hun voorbehouden plaats iedere revalidant gebruikt het middagmaal in de eetzaal eventuele glycaemiecontrole soep opdienen
opgelet! vele revalidanten volgen een specifiek dieet 12.00 uur -
middagmaal opdienen revalidanten helpen indien nodig aandacht voor slikproblemen en of indikken van vloeistoffen verpleegkundigen bedelen de middagmedicatie
12.30 uur -
revalidanten naar de kamer brengen, hulp bij toiletbezoek, in bed of relaxzetel installeren volgens afspraak opgelet! vaak is er ’s namiddags nog therapie (verifiëren op therapieblad) middagmaal afruimen
Middagpauze voor personeel en studenten (30 min.) tussen 12.00 uur en 13.30 uur. Verloopt steeds in 2 groepen. 13.30 uur -
briefing aan de verpleegkundigen van de avonddienst iedere verpleegkundige brieft de patiënt waarvoor hij of zij verantwoordelijk is
14.00 uur -
nazicht avond- en nachtmedicatie door de verpleegkundigen
14.30 uur -
koffiebedeling
15.00 uur -
controle parameters
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
10
16.00 uur -
koffie zetten
16.30 uur -
patiënten naar de eetzaal brengen om samen het avondmaal te gebruiken
17.00 uur -
eventueel glycaemiecontrole avondmaal opdienen met de nodige voorbereiding en avondmedicatie patiënten naar de kamer brengen en helpen bij toiletbezoek bepaalde revalidanten in bed leggen
18.00 uur -
pauze avonddienst
19.00 uur -
avondronde controle parameters waar nodig patiënten installeren voor de nacht slaapmedicatie + fris water geven
21.00 uur -
verzorgingskarren opruimen medicatiekarren aanvullen
21.30 uur -
avondronde nachtdienst
22.30 uur -
medicatie klaarzetten over 24 uur (08.00-12.00-18.00-20.00) + aftekenen 2 maal per week medicatie bestellen
24.00 uur -
controle van de revalidanten wisselhouding geven bedpan, incontinentiezorg, hulp bij toiletbezoek controle parameters waar nodig
02.00 uur -
patiëntenronde waar nodig briefingblad aanvullen eventueel nog dossiers verder aanvullen ontslagen maken verzorgingskarren aanvullen
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
11
05.00 uur -
patiëntenronde wisselhouding geven
06.00 uur -
verpleegkundige verslagfiche invullen eventuele bloednamen glycaemiecontrole controle parameters waar nodig
06.30 uur -
koffie zetten opruimen
07.00 uur -
briefing van de nachtverpleegkundige aan de vroegdienst
2.3. Overige aandachtspunten weekindeling Elke dag -
controle identificatiebandjes parameters nemen zaaltoer en eventuele parameters in de namiddag
Bij opname -
lengte gewicht Norton-score pictogrammen
Maandag -
urine- en wondcultuur Braden-schaal
Dinsdag -
voetbaden ontslagvoorbereiding bespreken met de revalidant
Woensdag -
doktersronde week 1: MRSA-screening week 2: vervanging identificatiebandjes
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
12
Donderdag -
bevraging verblijfsonderbreking weekend
Vrijdag -
patiënten wegen
2.4. Specifieke verpleegkundige interventies 2.3.1 Ademhalingsstelsel -
afname sputumstaal verzorgen van patiënten met blijvende tracheotomie aerosoltherapie - voorbereiding en toediening O2 -therapie aspiratie van de bovenste luchtwegen
2.3.2 Bloedsomloopstelsel -
veneuze bloedafname glycaemiecontrole met glucometer flebitispreventie (TED-kousen aandoen) intraveneuze perfusie en transfusie
2.3.3 Spijsverteringsstelsel -
hulp bij de voeding of stimuleren tot meer zelfstandigheid aandacht voor patiënten met slikstoornissen deze patiënten worden in een voorstadium begeleid door de logopediste bekijk steeds de voorschriften van de logopediste boven het bed of in het dossier vloeistoffen indikken met Nutilis vloeistoffen aanbieden met een lepel of een rietje nooit voedsel of vocht toedienen in liggende of halfzittende houding Nooit patiënten met slikproblemen aan een glas of drinkbeker met “teut” laten drinken !
-
observeren en noteren van het voedingspatroon gastrostomiesonde: sondevoeding, vocht en medicatie toedienen verzorging gastrostomie
-
controle stoelgang microlax, fleet, lavement toedienen rectale sonde plaatsen faecalomen manueel verwijderen faecesstaal afnemen gewichtscontrole
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
13
2.3.4 Urogenitaal stelsel -
plaatsen van blaaskatheters: eenmalige sondage verblijfskatheter
-
toezicht op drainage via: supra-pubische katheter blaaskatheters
-
mictietraining afname urinestaal
2.3.5 Huid- en zintuigen -
wondverzorging DAV hechtingen (verzorgen, verwijderen) redon drain
-
decubituspreventie en -verzorging oogdruppels, zalven, crèmes, poeders …
2.3.7 Medicatietoediening -
infuustherapie medicatie: oraal, IV, IM, SC …
2.3.8 Mobiliteit -
activeren en mobiliseren van passieve patiënten positioneren van patiënt in zetel of bed, gebruik van kussens, braces, prieel benadering van patiënten volgens NDT-concept (neuro developmental treatment) of Bobath-concept wisselhouding (WH) gebruik van actieve en passieve patiëntenliften tiltechnieken gebruik van de tilliften voorzien in de kamers
2.3.9 Hygiëne -
hulp bij ochtendtoilet eventueel begeleiding naar meer zelfstandigheid zelfzorg stimuleren - GVO
2.3.10 Fysische veiligheid -
hoog-laag bedden bedsponden fixatiemateriaal onrustgordels in bed of zetel
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
14
3.
VERWACHTINGEN T.A.V. DE STUDENT -
Steeds onder toezicht van een verpleegkundige werken.
-
Persoonlijk verantwoordelijk zijn voor het realiseren van de vooropgestelde doelen.
Regelmatig aan verpleegkundigen of mentoren doorgeven wat er ingeoefend wenst te worden en problemen bespreken. Gerichte feedback vragen. Zich wenden tot de mentoren of de stagebegeleider bij problemen met de collega’s of werksituatie, die invloed hebben op het leerproces. Alert zijn op leermomenten, bv. therapie volgen. Bij onduidelijke pathologie of behandeling nadere uitleg vragen.
-
Zich verdiepen in de voor de afdeling relevante ziektebeelden, behandelingen en onderzoeksmethoden (cfr. voorbereidende opdrachten voor laatstejaars).
-
De aan te leren technieken zoveel mogelijk integreren in het totale zorgpakket. D.w.z. niet alleen oog hebben voor de techniek, maar ook voor de andere zorgvragen van de patiënt.
-
Zich informeren en zich bekwamen in het werken met een verpleegdossier eigen de afdeling.
Gegevens uit het dossier halen. Uitgevoerde zorgen en observaties rapporteren.
-
Geen zorgen uitvoeren zonder eerst voldoende informatie gehaald te hebben uit het dossier of de briefing.
-
Alle belangrijke observaties zowel schriftelijk als mondeling rapporteren.
-
Op de hoogte zijn van de zorgen en aandachtspunten bij revalidanten met slikproblemen, en dit vertalen naar de praktijk.
-
Tijdig aanwezig zijn op de afdeling.
-
Zich melden bij de hoofdverpleegkundige bij aankomst en vertrek.
-
Toegestane middagpauze correct respecteren.
-
Aangeleerde technieken kunnen toepassen, steeds onder toezicht van een Verpleegkundige.
Veel succes! Het Z2 revalidatieteam
Introductiebrochure revalidatieafdeling Z2 versie april 2013
15