Remia ook in Suriname actief

Nieuwsbrief van de Historische Vereniging/

september 2014

Remia ook in Suriname actief

Een van onze leden is onlangs naar Suriname geweest en maakte in de binnenlanden dit mooie plaatje. Op de website van www.geheugenvanzeist.nl vindt u onder het hoofdstuk geschiedenis/ kopje verhalen meer informatie over de Remia, sauzenhart van Den Dolder.

www.historischeverenigingdendolder.nl

Bezoek uit Canada Door Hans Gooszen

Op een zonnige middag in mei ontvangen Frits Stuurman en ik in het vereningingsarchief gasten uit Canada: Mrs. Helen Bouman met haar dochter Hannah, eerstejaars studente bouwkunde en haar zoon Henk, die net klaar is met zijn middelbare school. De familie heeft Nederlandse “roots”, Helens beide ouders zijn in de jaren twintig van de vorige eeuw in Nederland geboren en na de Tweede Wereldoorlog naar Canada geëmigreerd. De banden met Nederland zijn hecht gebleven. Helen en haar kinderen logeren nu bij Nederlandse familie in Hilversum en zijn daarvandaan op de fiets naar Den Dolder gekomen. Ze willen het terrein van de Willem Arntszhoeve bekijken, dat een rol heeft gespeeld in hun familiegeschiedenis. Helens grootmoeder, de moeder van haar vader, is er opgenomen geweest van 1927 tot haar dood in 1946. Ze weten heel weinig over haar. Helens vader, die nu 87 is, was nog heel klein toen ze werd opgenomen en -- zoals dat ging in die tijd -- er werd thuis niet over haar gesproken.

Bijeenkomst in het verenigingsarchief van de Historische Vereniging. vlnr Henk, helen, Hannah Bouman en Hans Gooszen

Terwijl we rondfietsen over het terrein valt het niet moeilijk om een beeld te vormen van de dagelijkse omgeving van Helens grootmoeder. De oude bedrijfsgebouwen, de zusterhuizen bij de vijvers, de werkplaatsen, de bloementuin en de vrouwenpaviljoens Camper en Spinoza liggen er immers nu, zo’n tachtig jaar later, nog vrijwel net zo bij. In het archief laten we foto’s zien uit die tijd en plattegronden van de paviljoens. Helen, die zelf arts is en goed op de hoogte van de psychiatrische


zorg in Canada, vertelt hoe het daar destijds toeging. In het begin van de twintigste eeuw begon men ook daar psychiatrische patiënten in een rustige, landelijke omgeving te verplegen. Maar ze hadden er minder vrijheid dan hier om buiten te wandelen. Patiënten werden daar, net als hier, aan het werk gezet. Voor de vrouwen was dat vooral huishoudelijk werk: bedden opmaken, werk in de keuken, wassen en strijken. Eerder dan in Canada begon men op de WA-hoeve al in 1928 deze werkzaamheden in te richten als echt werk voor een loon, het was niet louter bezigheidstherapie meer. We fietsen langs de werkplaatsen in het Carré en zien de fietsenmakerij en de computer repairshop in bedrijf. Vroeger werden daar meubels en matrassen gemaakt en matten gevlochten. In Helens familie zijn een paar brieven van haar grootmoeder bewaard gebleven, brieven aan haar zuster, waarin ze enthousiast vertelt over muziek- en toneelvoorstellingen in de Gehoorzaal. We gaan in de Gehoorzaal naar binnen, de kinderen klimmen op het podium en wij, in de zaal, zien in onze verbeelding de feestavonden van vroeger tot leven komen. Uit die weinige brieven van grootmoeder ontstaat de indruk dat ze in vrij goede conditie was. Misschien was ze wel goed genoeg om te wonen in één van de gezinsvervangende huizen op het terrein, “Wilhelmina” of “Antonia”, die al vanaf 1917 in gebruik waren. Of was ze in zg. gezinsverpleging en woonde bij een gezin aan de Berkenlaan of de Boerderijlaan. We fietsen daar langs en wijzen op de kamers naast de voordeur, die speciaal voor deze gezinsverpleging zijn ontworpen. De inwonende patiënt at mee met het gezin, maakte deel uit van het huishouden en ging overdag naar zijn werk op de hoeve. In de middagzon ligt het terrein er zo vriendelijk en vredig bij, dat je haast zou gaan geloven dat het leven er voor de patiënten nog niet zo slecht was. Maar ze waren natuurlijk wel psychisch ziek en velen voelden zich zo opgesloten, dat ze probeerden weg te lopen, zo blijkt uit oude jaarverslagen van de WA-hoeve. Helen zou graag meer willen weten over haar grootmoeder en wat zij precies heeft gemankeerd. Om dat te achterhalen zullen we verdere naspeuringen gaan doen in het Utrechts Archief, dat de papieren nalatenschap van de hele Willem Arntsz Stichting beheert. Bij het afscheid spreken we af haar daarvan op de hoogte te houden.

EEN SNELLE GESCHIEDENIS VAN TUUT TUUT Amsterdamse Overtoom

De geschiedenis van het bedrijf begint in het jaar 1946. Rein Sjenitzer (1917 - 1998) besloot in dat jaar werktuigbouwkundige onderdelen, ijzerwaren en kleine bevestigingsonderdelen te gaan verhandelen via postorder. In een kamer aan de Amsterdamse Overtoom begon hij zijn gelijknamige bedrijf. Vanaf dat moment was Overtoom het eerste Nederlandse postorderbedrijf dat zich richtte op bedrijven. Snelheid was vanaf het begin het devies, dus werd er zoveel voorraad aangelegd, dat de orders direct konden worden uitgeleverd.


Auto van Overtoom

Den Dolder

In de jaren na de oorlog was er gebrek aan allerhande zaken. Het ging het handelsbedrijf daardoor voor de wind. De bouten en moeren werden ingekocht op veilingen en ongesorteerd, per schep van vijf gulden verkocht. Vanuit een nieuw pand aan de Keizersgracht in Amsterdam werd elke maand met een stencilmachine een A4 gedrukt met het totale aanbod aan producten. De naam Overtoom werd steeds bekender. Gaandeweg werd het assortiment uitgebreid. Na enkele verhuizingen binnen Amsterdam verhuisde Overtoom naar Den Dolder waar veel meer ruimte was (tegen lage grondprijzen). Meer plek dus voor de voorraad en vooral om het toenemend aantal vrachtwagens te laten laden en lossen!

Bouw van het pand van Overtoom in 1960


Tuut tuut, dat is snel!

Aan de Tolhuislaan werd een kantoor met magazijn gebouwd, dat vanwege de bestemmingsplannen van de gemeente het karakter van een schoolgebouw kreeg, met veel glas. In de ‘showroom’ aan de Tolhuislaan werden zelfs seizoensartikelen verkocht, zoals boten en caravans. In 1979 ging Overtoom als eerste ‘business-tobusiness’-organisatie reclame maken via de massamedia. In enkele jaren werd een naamsbekendheid gegenereerd van 95%, vergelijkbaar met dat van een multinational als Coca-Cola. De slogan “Tuut tuut, dat is snel!” werd/is een begrip in ons land!

Loodsen van Overtoom

Nu Manutan

In 1995 werd Overtoom overgenomen door het Franse bedrijf Manutan International, waarmee Manutan marktleider werd op het gebied van postorderverkoop aan het bedrijfsleven in Europa. Inmiddels bestaat Manutan International uit 22 organisaties in 19 landen waar ruim 1600 medewerkers werkzaam zijn. Overtoom/Manutan is een bedrijf dat zich niet alleen verantwoordelijk voelt voor de eigen mensen, maar ook voor de omgeving en een duurzame wereld. In de vestiging in Den Dolder werken 260 mensen, van wie er slechts 12 in Den Dolder wonen.

Uitgeweken buitenconcert MV Dr Engelhard leidt tot onverwachte ontdekking Door Petra Koek Op zondagmiddag 13 juli jl. werd het aangekondigde tentconcert vanwege de dreigende donkere wolken toch in de Kapel op de stichting gegeven. In de volgepakte zaal met belangstellenden hoorde ik een opmerking over het vaandel van de muziekvereniging dat zoals altijd in de hoek stond opgesteld. ‘Dat vaandel heb jij


toch nog gemaakt?’, vroeg een vrouw aan degene naast haar. ‘Ja, dat klopt!’, hoorde ik deze verheugd zeggen. Tijd om me ermee te bemoeien! Mevrouw Ger Mens-Geutjes, tegenwoordig woonachtig in Cothen, had jaren geleden op verzoek van haar man, 13 jaar lid van de drumfanfare, het vaandel herstelt. Het vaandel werd standaard meegetroond bij optochten en ook in die tijd regende het wel eens... Het oude vaandel, blauw van kleur, was dus ernstig versleten. Bovendien kregen de leden nieuwe kostuums en die waren groen van kleur. Dus nog een reden om avond na avond op de grond zittend te werken met groen fluweel en gouddraad. En zie, het staat er nog steeds puik bij. Het binnenwerk is nog authentiek, wist ze me te melden. Wanneer de herstelwerkzaamheden precies hebben plaatsgevonden, wist ze niet meer, maar dat moet te achterhalen zijn.

De heer en mevrouw Mens bij het vaandel. Foto M.J. Baay

Wie van onze lezers wil zich eens verdiepen in de geschiedenis van de muziekvereniging? We hebben veel foto’s en documenten in ons archief. Nu nog een vorser die het allemaal eens uit gaat zoeken en gaat beschrijven. Wie pakt dit stokje op? Graag reacties aan: [email protected] dan helpt zij je graag op weg! Meer informatie over de muziekvereniging: http://www.mv-engelhard.nl/mvengelhard/Welkom.html


Woonwagencentrum Beukbergen "Mensen van de reis" Historie van woonwagencentrum Beukbergen Beukbergen ontstond rond 1922 als een groepje woonwagens in het buitengebied van Zeist op de grens van Soesterberg op één van de tot dan onbebouwde vakken langs de ‘Wegh der Weegen’, tussen de buitenplaatsen Beukbergen en Sterrenberg. Er stonden toen alleen een vijftiental noodwoningen. Het werd een pleisterplaats voor scharenslijpers, stoelenmatters, venters, kermisexploitanten, muzikanten en seizoenarbeiders. Mensen met beroepen die een reizend bestaan noodzakelijk maakten, en voor wie reizen een manier van leven en overleven was. Tot in het begin van de 20e eeuw trok men rond in huifkarren, later in houten woonwagens getrokken door een paard. Vanaf de jaren zestig veranderde het woonwagenleven. Steeds vaker stond men al dan niet vrijwillig op een vaste standplaats, al bleven velen reizen met auto en caravan om de kost te verdienen. Beukbergen groeide ondertussen tegen de klippen op. Zelfs toen de overheid in de jaren zeventig opsplitsing voorschreef van de grote kampen. De Beukbergers bleven zich verzetten tegen opsplitsing. Zij wilden hun familie, groepsverbanden en eigen cultuur niet opgeven. Ze zijn tot op de dag van vandaag bij elkaar gebleven.

Aanpassing aan de tijd Na jaren van gedogen, wordt de omvang nu gelegaliseerd en het woonwagencentrum gemoderniseerd. Het aantal standplaatsen en woningen stijgt van 170 naar ruim 200 en is daarmee het grootste van Europa. In 2013 is door de Gemeente Zeist in overleg met de bewoners een start gemaakt met de herinrichting van het woonwagencentrum. In de tentoonstelling is te zien wat een enorme operatie er op dit moment plaatsvindt. Wagens worden opgetild en verplaatst. Het voormalige voetbalveld moet wijken voor de bouw van "vaste huizen" voor senioren! Het kamp "verburgerlijkt" als een wijk van Zeist, maar de cultuur niet.


Remia ook in Suriname actief

Recommend Documents