Nieuwsbrief
Reizigerszorg Jaargang 12 Nummer 2 juni 2012
Gezond de wereld rond
Naar het EK Voetbal? Laat u vaccineren! Mazelen is terug van weggeweest!
Geel zien door Oranje?
Van 8 juni tot en met 1 juli vindt het
De Oranjekoorts begint al toe
Europees Kampioenschap voetbal plaats
te nemen bij voetbalsupporters.
in Polen en Oekraïne.
Iedereen die thuis voor de buis gaat
Momenteel heerst in Oekraïne een
meegenieten, kan nog even wachten
mazelenepidemie. Dit geldt vooral in
met de voorbereidingen. Maar de
het westen van Oekraïne, op de grens
supporters die afreizen naar Oekraïne
met Polen, Slowakije en Hongarije.
zullen hun vaccinatieboekje tijdig
Mazelen is een zeer besmettelijke
moeten controleren op de vaccinaties
ziekte en veroorzaakt wereldwijd nog
tegen hepatitis A (besmettelijke
steeds meer dan 200.000 doden per
geelzucht) en DTP (difterie, tetanus
jaar. Een virus dat wordt overgebracht
en polio). Hiermee voorkomen zij een
door direct contact en via druppeltjes
ongewenst souvenir na afloop van het
in de lucht veroorzaakt mazelen.
voetbalfeest: geel zien door Oranje! In
De periode tussen besmetting met
Oekraïne bestaat namelijk de kans op
het mazelenvirus en de eerste
besmetting met hepatitis A. Ook komt
verschijnselen van de ziekte duurt over
zowel in Polen als Oekraïne nog rabiës
het algemeen 10 tot 12 dagen.
(hondsdolheid) voor. Vermijd daarom
Ons advies aan iedere supporter die
contact met honden en katten. Toch
niet tegen mazelen is gevaccineerd
gebeten? Bezoek dan direct een arts.
en in het verleden de ziekte niet doorgemaakt heeft: haal tijdig een vaccinatie!
De GGD beschermt, behalve tegen Oranjekoorts!
Download nu de ‘GGD Op Reis’ app Kent u de GGD op Reis app al? Met deze gratis app beschikt iedereen digitaal over alle reizigersinformatie. Deze is te downloaden via de Appstore en is binnenkort ook voor Androidtoestellen beschikbaar. Snel en gemakkelijk
een reis. Door het land van bestemming
De GGD Op Reis app stelt de gebruiker
te kiezen, ziet de gebruiker in één
in staat om snel en gemakkelijk te
oogopslag welke vaccinaties voor
achterhalen wat allemaal nodig is voor
de reisbestemming nodig zijn of
1
aanbevolen worden. Via de app kan de gebruiker direct telefonisch een afspraak maken bij de GGD. Binnenkort
Vaccineren tegen kinkhoest voor een kraambezoek in Australië?!
is het ook mogelijk om online een afspraak te maken voor vaccinatie via de app.
Een goede voorbereiding, handig en betrouwbaar
Kinkhoest is een vervelende ziekte. Kinkhoest gaat vanzelf over, maar dit kan soms maanden duren. Rust kan
op reis te gaan, is terug te vinden in de
ervoor zorgen dat iemand wat
app. In de app staan algemene tips en informatie voor speciale doelgroepen.
vaccinatie
Alle informatie om goed voorbereid
minder hoestaanvallen krijgt.
Denk hierbij aan zwangere vrouwen,
Voor ongevaccineerde zuigelingen
diabetespatiënten en kinderen. Met de
(jonger dan 4 maanden) kan kinkhoest
checklist, die naar eigen wens bewerkt
ernstige gevolgen hebben. Vrouwen
kan worden, gaat de gebruiker goed
die meer dan 34 weken zwanger zijn
voorbereid op reis. In de ABC-lijst
moeten zo veel mogelijk uit de buurt
staan alle ziekten en uitleg hierover
blijven van mensen met kinkhoest. Een
overzichtelijk op een rij. Ook kan de
vrouw kan tijdens de bevalling kink-
gebruiker zelf vaccinaties noteren.
hoest overdragen op de baby. Wereld-
Let op: de app vervangt hiermee niet
wijd sterven elk jaar 400.000 kinderen
het vaccinatiepaspoort!
jonger dan één jaar aan kinkhoest,
Voorzien van de laatste nieuwtjes is
vooral in ontwikkelingslanden. De
deze gratis app een handig hulpmiddel
laatste tien jaar steekt de ziekte ook
voor op reis. Voor de informatie
fors de kop op in Europa, de VS en
in de app is gebruik gemaakt van
Australië.
de expertise van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering
Vanaf 1957 zit de kinkhoestvaccinatie
zoals kraamverzorgers en medewer-
(LCR).
in Nederland in het Rijksvaccinatiepro-
kers kinderopvang, vallen binnen
gramma; kinderen worden op vierjarige
de doelgroep. In Nederland is er, in
leeftijd voor het laatst tegen kinkhoest
tegenstelling tot bijvoorbeeld Australië
gevaccineerd.
of Maleisië, nog geen landelijk beleid
De inenting geeft een goede maar
om alle volwassenen die met zuige-
geen volledige bescherming. De ziekte
lingen in contact komen preventief te
verloopt milder als een kind ingeënt
vaccineren.
is. Als het vaccin is uitgewerkt, bestaat bij volwassenen opnieuw de kans op
Wanneer volwassenen vanuit Neder-
besmetting. Om zuigelingen te bescher-
land afreizen om op kraambezoek
men tegen kinkhoest kunnen volwas-
te gaan in onder andere Australië en
senen zich opnieuw laten vaccineren.
Maleisie, krijgen zij daarom van het
Dit geldt vooral voor (toekomstige)
kraamgezin het verzoek om zich te
Klik op de afbeelding om de
ouders en anderen die intensief contact
laten vaccineren tegen kinkhoest. Vac-
app te downloaden of ga naar
met kinderen hebben, zoals grootou-
cineren kan op het reizigersspreekuur
www.vakantieboekenggdbezoeken.nl
ders. Ook beroepsgroepen die intensief
van de GGD: www.ggdreizigerszorg.nl
met zuigelingen in aanraking komen,
of 0900-8222467 (lokaal tarief).
2
Voorkom reizigersdiarree: boil it, cook it, peel it, or forget it… zoals gebottelde dranken, gekookt water, thee of heldere soep. Voor jonge kinderen en ouderen wordt het gebruik van speciale oplossingen zoals Orale Rehydratie Solutie (ORS) aangeraden. Het is verstandig om zoveel te drinken, dat de urine lichtgeel van kleur blijft. Een dieet is niet nodig, wat men verdraagt mag men eten.
diarree
Loperamide kan gebruikt worden bij waterige diarree, maar niet bij kinderen onder de twee jaar en zwangeren. Het mag ook niet gebruikt worden als de diarree bloederig is of als deze met koorts gepaard gaat. De GGD raadt middelen als Norit en Entosorbine af; ze zijn nauwelijks werkzaam en kunnen de werking van medicijnen zoals malariatabletten verminderen. Bovendien kleurt de ontlasting zwart en is dan niet meer zichtbaar of er sprake is van bloed bij de ontlasting.
Veel reizigers krijgen reizigersdiarree.
melkproducten (ijs, melk,
Wanneer een arts raadplegen?
In de top drie staan Egypte, India en
yoghurtdrank) gebruiken.
Ouders van kinderen onder de twee
Voorverpakt ijs is meestal veilig;
jaar en mensen ouder dan zeventig jaar
Thailand. Vaak denken reizigers dat ze alleen risico lopen als ze van straatstal-
• geen rauwkost, salades of
kunnen het best een arts raadplegen bij
letjes eten. Helaas is ook in de betere
ongeschild fruit eten, maar fruit zelf
één of meer van de volgende klachten:
hotels de voedselhygiëne niet altijd
schillen;
• meer dan drie maal waterdunne
optimaal. Wij kunnen onze klanten niet
• uitsluitend goed gekookt of
met een vaccinatie beschermen tegen
doorbakken vlees of vis eten;
reizigersdiarree. Wel adviseren wij de
• voorzichtig zijn met schaal- en
volgende preventieve maatregelen: • na toiletgebruik en voor het eten goed handen wassen met water en zeep; • geen leidingwater drinken, maar
• geen ijsklontjes of koude
• diarree met aanhoudend braken;
schelpdieren, het is beter deze te
• diarree met bloedbijmenging;
vermijden;
• diarree die langer dan 1 dag duurt.
• uitsluitend vers gekookt of
Uiteraard krijgen alle bezoekers van de
gebakken (dus nog heet) voedsel
het GGD-spreekuur deze informatie niet
eten.
alleen mondeling, maar ook op papier,
water uit verzegelde flessen waarvan de datum nog geldig is;
ontlasting binnen 8 uur; • diarree met koorts (≥ 38.5°C);
om deze thuis of op reis nog eens na te Diarree is niet altijd te voorkomen.
lezen.
Veel drinken is belangrijk bij diarree,
3
Overstroming
LCR Regelmatig worden gevallen van malaria gemeld bij toeristen die in Gambia zijn geweest tijdens het regenseizoen (november-december). In 2010 overleden twee Nederlandse reizigers aan malaria na een kort verblijf in Gambia. Zij hadden geen malariaprofylaxe gebruikt. Gambia is een populair land aan het worden voor lastminute strandvakanties. Als één van de weinige landen in WestAfrika wordt de gelekoortsvaccinatie niet verplicht gesteld. Reizigers bezoeken hierdoor minder snel een GGD voor malaria- en vaccinatieadvies. De GGD adviseert met klem malariamaatregelen bij ieder bezoek aan Gambia.
Overstromingen in Zuidoost-Azië
Malaria na een bezoek aan de Bahamas
LCR, 26-4-2012
CDC
Medio oktober vonden ernstige overstromingen plaats in Zuidoost-Azië door
In de Verenigde Staten is een geval van
de toename van regenval tijdens het regenseizoen. Overstromingen geven een
malaria gemeld. De inwoner verbleef
verhoogd risico op uitbraak van infectieziekten door voedsel, water en insecten.
op het eiland Great Exuma en had
Het Ministerie van Buitenlandse Zaken geeft informatie over de getroffen gebieden
verder niet buiten de VS gereisd. In de
en over welke gebieden vermeden moeten worden. In december 2011 werd gemeld
periode 2006 tot 2008 vond op Great
dat de situatie zich normaliseerde waardoor het advies was bijgesteld. Zware
Exuma een aantal uitbraken plaats
stormen en ernstige overstromingen kunnen zonder waarschuwing voorkomen in
van malaria tropica. Naar aanleiding
Thailand, vooral tijdens het regenseizoen dat loopt van mei tot oktober, maar soms
hiervan is een intensieve surveillance
ook buiten deze periode. Bekijk voor actuele informatie: http://www.minbuza.nl/
gestart. Het LCR adviseert strikte anti-
reizen-en-landen/reisadviezen.
muggenmaatregelen.
Uit de media
4
Malaria in Gambia
Afrikaanse slaapziekte in Kenia ECDC een zweer ontstaan en een paar
zijn in Kenia besmet geraakt met
dagen daarna ontstaat hoge koorts.
Trypanosomiasis, de veroorzaker van
Organen, zoals de lever en het hart,
Afrikaanse slaapziekte. Zij bezochten
kunnen aangetast zijn en er ontstaat
het Masai Mara wildpark tussen half
een hersenontsteking (encephalitis)
januari en begin februari 2012. Hoewel
die tot coma kan leiden. De ziekte
het niet ongewoon is dat toeristen
is altijd dodelijk als deze niet
besmet raken, zijn dit de eerste
behandeld wordt. Reizigers kunnen
besmette reizigers in Kenia sinds 2000.
zich het beste beschermen tegen
Slaapziekte komt voor in wildparken in
beten van deze vlieg door stevige
bepaalde Afrikaanse landen ten zuiden
bedekkende kleding te dragen en de
van de Sahara. Besmetting vindt plaats
huid met een insectenwerend middel
door een vaak pijnlijke beet van een
in te smeren. DEET werkt niet zo
besmette tseetseevlieg. De vlieg is
goed tegen tseetseevliegen en moet
ongeveer twee keer zo groot als een
vaak opnieuw gesmeerd worden. Het
huisvlieg. De vliegen worden besmet
beste is om niet in open wagens in
door geïnfecteerde dieren of mensen.
natuurparken rond te rijden.
Wildpark
Twee toeristen uit België en Duitsland
Een tot drie weken na de beet kan
Dengue in Suriname
Meningokokkose in Afrika
Surinaams bureau voor Openbare
WHO
Gezondheidszorg (BOG)
In 2012 zijn uitbraken gemeld van
Begin dit jaar melde het BOG een
meningokokkose in Benin, Burkina Faso,
toename van dengue tijdens het
Tsjaad, Ivoorkust en Ghana. Met behulp
regenseizoen. Het BOG heeft sinds
van geïntensiveerde maatregelen,
december de muggenbestrijding in
behandeling van patiënten en grote
Groot Henar en de Westelijke polders
vaccinatiecampagnes wordt geprobeerd
in Nickerie geïntensiveerd. Volgens het
om de uitbraak in te perken. Advies
BOG neemt het aantal nieuwe gevallen
aan reizigers naar dergelijke landen
van dengue af en is de epidemie over
is om reisadvies in te winnen bij een
haar hoogtepunt heen. Toch wordt aan
vaccinatiebureau.
reizigers altijd geadviseerd om antimuggenmaatregelen te treffen tegen dengue.
5
Visiting Friends and Relatives… wie zijn dat precies? Migranten die hun land van herkomst bezoeken worden in de reizigersgeneeskunde aangeduid als VFR: visiting friends and relatives. Ook de partner en kinderen die in het verblijfsland geboren zijn worden hiertoe gerekend. Deze groep loopt meer risico op reizigersziekten. Bij een bezoek aan familie of vrienden in het land van herkomst wordt niet snel gedacht aan de mogelijke gezondheidsrisico’s. Het is een bekend land en logeren bij familie of vrienden lijkt heel vertrouwd en veilig. Het blijft echter een reis naar een land met risico’s. De nauwe contacten met de plaatselijke bevolking maken het risico op infectieziekten zelfs groter. Daarnaast reizen VFR vaker naar gebieden met een hoog risico op infectieziekten en is de verblijfsduur gemiddeld langer. Malaria, darminfecties, buiktyfus, hepatitis A en B, tuberculose en soa komen dan ook meer voor. En dat terwijl de meeste migranten die hun land van herkomst bezoeken meestal reizen zonder reizigersadvisering, reisvaccinaties of malariaprofylaxe. Migranten die hun land van herkomst bezoeken, zijn hierdoor ook een risicogroep voor het meenemen van importziekten; juist doordat ze meer contact hebben met de lokale bevolking.
VFR
6
Vaccineren kost geld maar beschermt de gezondheid Soms profiteren migranten van natuur-
vaccinatie
lijk verworven immuniteit als zij zijn opgegroeid in een ontwikkelingsland. Ze hebben bijvoorbeeld Hepatitis A doorgemaakt wat een levenslange bescherming geeft. Dit geldt echter alleen voor de oudere generaties en is afhankelijk van het land van herkomst, hoe lang men in het land gewoond heeft en wat de woonomstandigheden waren. Niet alle doorgemaakte infecties geven een levenslange bescherming. Zo loopt de “semi-immuniteit” tegen malaria terug bij het verlaten van het risicogebied. In Nederland geboren kinderen van immigranten uit bijvoorbeeld tropisch Afrika bezitten geen enkele immuniteit tegen malaria. Ouders beseffen dit niet altijd en beschermen hun kinderen hier niet tegen. Daardoor komen de meeste gevallen van malaria
In onze moderne samenleving is reizen, waarbij lange afstanden
voor bij kinderen van migranten die naar
worden overbrugd, geen uitzondering meer. Meer en meer mensen
het land van herkomst reizen.
willen de wereld verkennen en trekken er op uit. Een reis plannen
GGD biedt maatadvies
houdt echter meer in dan naar een reisbureau stappen of op
De GGD kan een passend advies geven
internet boeken.
aan VFR. Deze groep reizigers is niet altijd op de hoogte van het feit dat de kosten voor reizigersadvisering, vac-
Onze gezondheid is een kostbaar
De zorgverzekeraars UVIT (Univé, VGZ,
cinaties en malariatabletten geheel of
bezit en daar moeten wij zelf voor
IZA en Trias) en CZ hebben met de GGD
gedeeltelijk vergoed worden door hun
zorgen. Het is daarom raadzaam om
aparte prijsafspraken gemaakt die voor
zorgverzekeraar in het aanvullend pak-
vooraf te informeren of vaccinaties
de reizigers mogelijk voordeliger zijn.
ket. Omdat de kosten een rol kunnen
of malariatabletten nodig zijn voor
Op de website van de zorgverzekeraars
spelen, vragen wij u hen hierover te
de reis.
die bij de UVIT-groep horen, staat dit
informeren.
Vaccinaties kosten geld maar geven
ook duidelijk vermeld. Dit geldt niet
vaak ook langere tijd bescherming.
voor de website van CZ maar de korting
Laat de kosten van de vaccinaties
wordt wel gegeven door de GGD. Een
niet de sluitpost zijn van de reis
afspraak maken voor het reizigersspreek-
begroting!
uur van de GGD is heel makkelijk via www.ggdreizigerszorg.nl
7
De inhoud van deze Reizigerszorg
Wist u dat…?
Nieuwsbrief vloeit voort uit een gezamenlijk initiatief van de
• onlangs een Amerikaanse toerist op
GGD’en in Noord-Brabant, Zeeland en Limburg-Noord.
de Bahama’s is besmet met malaria?
• diarree gevaarlijk kan zijn voor jonge kinderen en oudere mensen?
• in 2012 al meerdere uitbraken van
• migranten een verhoogd risico
De Reizigerszorg Nieuwsbrief
meningokokkose zijn geweest in
hebben op het oplopen van
verschijnt 2 maal per jaar.
Benin, Burkina Faso, Tsjaad, Ivoorkust
infectieziekten bij bezoek aan het
en Ghana? Redactie:
land van herkomst?
• dit een groot probleem is voor de
• bij kinderen van migranten die
Lieke Scheepers, GGD Zeeland
lokale mensen maar dat zelden
naar het land van herkomst reizen
Annemarie de Gouw, GGD Hart
reizigers besmet worden?
de meeste gevallen van malaria
voor Brabant
• reizigersdiarree de meest
Anja Buntsma, GGD West-Brabant Annemarie Rouw, GGD Brabant-
voorkomen?
voorkomende klacht bij reizigers is? • u ook diarree kan oplopen van
• de natuurlijk verworven immuniteit, opgedaan in het land van herkomst,
Zuidoost
ongekookt voedsel in duurdere
soms afneemt of verdwijnt na vertrek
May Janssen, GGD Limburg-Noord
restaurants en in hotels?
uit het geboorteland?
Vormgeving: De Code, ‘s-Hertogenbosch Eindredactie: Linda Toet De redactie is benieuwd naar uw reactie op deze Reizigerszorg Nieuwsbrief. Heeft u
een specifieke vraag die u in de volgende nieuwsbrief beantwoord wilt zien? Neem dan contact op met de afdeling reizigerszorg van de GGD in uw regio. Een telefoontje is voldoende.
Colofon
opmerkingen of suggesties over de inhoud, of heeft u
GGD Hart voor Brabant
GGD West-Brabant
GGD Brabant-Zuidoost
Postbus 3024
Postbus 3024
Postbus 810
5003 DA Tilburg
5003 DA Tilburg
5700 AV Helmond
www.ggdhvb.nl
www.ggdwestbrabant.nl
www.ggdbzo.nl
Afsprakenbureau Reizigerszorg: www.ggdreizigerszorg.nl of 0900-8222467 (10 ct/min)
8
