Registratiegegevens Opvoedingswinkels 2009 Situering
p. 1
Gegevensverzameling gesubsidieerde opvoedingswinkels 2009
p. 1
Algemeen overzicht
p. 2
Basisinformatie over opvoeden ter beschikking stellen
p. 3
Vraaggerichte pedagogische adviesfunctie aanbieden
p. 9
Ontmoetingen stimuleren
p. 17
Andere vormen van lichte opvoedingsondersteuning
p. 19
Besluit
p. 19
Situering EXPOO heeft als decretale opdracht gegevens over opvoedingsondersteuning te verzamelen, te verwerken en daarover te rapporteren aan de Vlaams Regering. In de jaarplanning van EXPOO is opgenomen dat we in 2010 een start willen maken met deze opdracht. In samenwerking met Kind en Gezin (afdeling preventieve gezinsondersteuning ) verwerkt EXPOO 6maandelijks de registratiegegevens verzameld door de erkende en gesubsidieerde opvoedingswinkels. Daartoe werd in 2009 een registratiesysteem in overleg met de opvoedingswinkels ontwikkeld en ter beschikking gesteld. EXPOO publiceert deze verwerking op het digitaal platform teneinde de opvoedingswinkels beleidsmatig te kunnen ondersteunen met een verifieerbaar beeld over hun werking. Niet-gesubsidieerde opvoedingswinkels kunnen eveneens gebruik maken van het registratiesysteem. EXPOO zal ook deze gegevens jaarlijks verwerken ( gegevens vanaf 2010).
Gegevensverzameling gesubsidieerde opvoedingswinkels 2009 De gegevensverzameling over de opvoedingswinkels is opgebouwd aan de hand van de kernopdrachten van het dienstverleningsaanbod, zijnde : Basisinformatie over het opvoeden van kinderen in diverse levensfasen ter beschikking stellen en algemene opvoedingsvragen beantwoorden; Een vraaggerichte pedagogische adviesfunctie aanbieden bij specifieke opvoedingsvragen; Ontmoetingen tussen opvoedingsverantwoordelijken stimuleren en informatie bieden over voorlichting- en vormingsactiviteiten; Andere vormen van lichte opvoedingsondersteuning aanbieden.
1
Bij het registreren en verwerken van de gegevens van de opvoedingswinkels dient de opdracht van de winkels om het aanbod maximaal laagdrempelig te houden in rekenschap gebracht worden. De gegevensverzameling is daardoor beperkt. Opvoedingswinkels kunnen gebruik maken van een Excel toepassing voor het elektronisch registreren van de activiteiten. Voor de opvoedingswinkels die het programma – om tal van redenen – niet wensen te gebruiken, maakten Kind en Gezin en EXPOO een oplijsting van de gegevens die we 6maandelijks wensen te ontvangen. In 2009 registreerden opvoedingswinkels hun activiteiten vanaf april tot december (9 maanden). Twee van de 14 opvoedingswinkels leverden geen kwantitatieve gegevens over hun aanbod aan. De gegevens zijn dus gebaseerd op de werking van 12 opvoedingswinkels, tenzij anders aangegeven. De gegevensverzameling gebeurden door de opvoedingswinkels van Brugge, Roeselare, Oostende, Gent, Aalst, Sint-Niklaas, Genk, Hasselt, Brussel, Leuven, Antwerpen en Mechelen. We geven eerst een totaaloverzicht van de kernopdrachten van de opvoedingwinkels en gaan achtereenvolgens in op deze opdrachten.
Algemeen overzicht We geven eerst een globaal overzicht aan de hand van de kernopdrachten van de opvoedingwinkels, zijnde: Basisinformatie over het opvoeden van kinderen in diverse levensfasen ter beschikking stellen en algemene opvoedingsvragen beantwoorden; Een vraaggerichte pedagogische adviesfunctie aanbieden bij specifieke opvoedingsvragen; Ontmoetingen tussen opvoedingsverantwoordelijken stimuleren en informatie bieden over voorlichting- en vormingsactiviteiten.
Algemeen overzicht opdrachten opvoedingswinkels Informatie en algemene opvoedingsvragen
2357 1003
Pedagogisch adviseren 227
Ontmoetingen stimuleren 0
500
1000
1500
2000
2500
Grafiek 1 : Algemeen overzicht opdrachten opvoedingswinkels
2
In 2009 ( april – december) realiseerden de Opvoedingswinkels 3714 contacten en organiseerden ze mee 227 ontmoetingsmomenten. Er kwamen 2357 mensen in contact met de 12 opvoedingswinkels voor basisinformatie over opvoeding of een algemene opvoedingsvraag. Per maand uitgedrukt namen gemiddeld 262 mensen contact op met een opvoedingswinkel. Over de ganse registratieperiode waren er gemiddeld 196 contacten per winkel en dit met een spreiding van minimaal 74 contacten per winkel tot maximaal 403 contacten. De 12 winkels samen verzorgden voor 1003 gezinnen minstens 1 pedagogisch adviesgesprek. Per maand gaat het om gemiddeld 111 eerste gesprekken. In de ganse registratieperiode bedraagt het gemiddelde per winkel 83 gesprekken met een spreiding van minimaal 13 gesprekken tot maximaal 270 gesprekken in één opvoedingswinkel. Daarnaast werden voor de 3 kwartalen van 2009 354 vervolggesprekken geregistreerd. (Een vervolggesprek is een tweede of derde gesprek met eenzelfde gezin in kader van de pedagogische adviesfunctie) Afgelopen jaar (april – december 2009 ) werden er in de opvoedingswinkels 227 ontmoetingsmomenten georganiseerd. ( Gegevens van 11 opvoedingswinkels). Dit betekent dat deze opvoedingswinkels samen per maand gemiddeld 25 momenten organiseren. Voor de ganse registratieperiode bedraagt het gemiddelde 20 ontmoetingsmomenten per winkel met een spreiding van minimaal 6 momenten tot maximaal 76.
Basisinformatie over opvoeden ter algemene opvoedingsvragen beantwoorden.
beschikking
stellen
en
Onder deze opdracht registreren de opvoedingswinkels gegevens over mensen die de winkel binnen lopen op zoek naar informatie of persoonlijk, via telefoon of via mail, contact nemen met het ‘loket’ om een algemene opvoedingsvraag te stellen. We verwerkten de gegevens over de klant en over het aanbod. Achtereenvolgens belichten we : wie is de klant, de gegevens over de kinderen/jeugdige voor wie er contact genomen wordt, via welk kanaal neemt hij/zij contact, wat is de aard van de vraag. wie is de uitvoerder van het aanbod, en wat is de aard van het aanbod. 1. Wie is de klant ?
3
We onderscheiden 3 groepen van klanten: op de eerste plaats zijn er de personen die ouder en ouderfiguur en dus opvoedingsverantwoordelijke zijn; vervolgens zijn er studenten die contact nemen met de opvoedingswinkels en ten slotte onderscheiden we de groep professionele opvoedingsondersteuners (intermediairen).
Wie komt?
Opvoedingsverantwoordelijke
619 1078
225
Student
Intermediair
Grafiek 2 : Wie neemt contact met de opvoedingwinkel in kader van informatie over opvoeden(Gegevens van 10 OW – 435 contacten zijn niet gekend of niet geregistreerd)
De personen die contact nemen met de opvoedingswinkels zijn in 56% opvoedingsverantwoordelijken (ouderfiguren); 32% zijn opvoedingsondersteuners of intermediairen en tenslotte 12% studenten. Wanneer we kijken naar de verdeling binnen de categorie opvoedingsverantwoordelijken (ouderfiguren ) zien we dat contact genomen wordt door : Moeder Vader Grootouders Beide ouders Andere Stiefouder
76% ( 10% ( 5% ( 4% ( 3% ( 2% (
787) 104) 48) 37) 33) 19)
2. Gegevens over het kind /jeugdige Opvoedingswinkels kunnen gegevens registreren over de leeftijd en het geslacht van het kind/jongere voor wie contact genomen wordt. Gegevens over de leeftijd waren te beperkt ingevuld om te verwerken.
4
Geslacht kind /jeugdige
42% Jongen
58%
Meisje
Grafiek 3 : Geslacht van het kind/jongere waarvoor contact genomen wordt ( in 1117 contacten werd geen gegevens geregistreerd )
3. Kanaal van contact Klanten kunnen op diverse manieren contact nemen met de opvoedingswinkel : dit kan door fysiek binnen te lopen maar ook door telefonisch contact te nemen of via een mailbericht. Kanaal
19%
36%
45%
Winkel Telefoon Mail
Grafiek 4 : Wijze waarop contact genomen wordt voor basisinformatie en algemene opvoedingsvragen ( bij 79 contacten werd dit niet geregistreerd) Een kleine helft van de contacten gebeuren door het binnenlopen in de opvoedingswinkel. Er wordt in 36% telefonisch contact genomen voor informatie en algemene opvoedingsvragen. Daarnaast zien we in 19% van de situaties de contactname via mail gebeurd.
4. Aard van de vraag Bij deze registratie maken we het onderscheid tussen contactname met de opvoedingswinkels omwille van :
5
een opvoedingsvraag over een welbepaald thema met een specifiek kind/jongere voor ogen informatie over een voorziening : bijv. de klant is op zoek naar informatie over het aanbod van opvoedingsondersteuning, dienstverlening, hulpverlening, … informatie over de werking van de opvoedingswinkel in kwestie : bijv. de klant wil meer weten over de activiteiten die de opvoedingswinkel organiseert, of hij ervoor in aanmerking komt, kostprijs enz… Uiteraard kunnen klanten contact nemen voor diverse redenen. Combinaties zijn dus mogelijk.
Aard van de vraag
Info aanbod OO
399
Info werking OW
1043
Opvoedingsvraag
1158
0
500
1000
1500
Grafiek 5 : Aard van de vraag ( combinaties zijn mogelijk)
Om wat meer zicht te krijgen over welke thema’s opvoedingsverantwoordelijken vragen stellen aan de opvoedingswinkels werden deze opvoedingsvragen per thema geregistreerd. De gebruikte indeling is gebaseerd op het Nederlands registratieprogramma ROTS. We onderscheiden volgende thema’s : Lichamelijke ontwikkeling Vragen i.v.m. eetproblemen, snoepen, zindelijkheid, bedplassen, motorische ontwikkeling, duimzuigen, anorexia, tics,… Verstandelijke ontwikkeling Vragen i.v.m. taal- en spraakontwikkeling, intelligentie, concentratieproblemen, hoogbegaafdheid, fantasie, ontwikkelingsstimulering,… Sociale ontwikkeling
6
Vragen i.v.m. vrienden, pesten, ruzies met andere kinderen, enig kind zijn, relaties met stiefbroers en/of stiefzussen, contactproblemen,… Emotionele ontwikkeling Vragen over temperament, angsten, slaapproblemen, nachtmerries, faalangst, rouwverwerking, verwerken echtscheiding, jaloezie, verlegenheid, zelfbeeld, weerbaarheid, psychische problemen, zelfmoord, verliefdheid,… Spel en vrije tijd Vragen over speelgoed, speelomgeving, clubs, zich niet kunnen vermaken, niet kunnen spelen of samenspelen, computerspelletjes, tv-kijken, zakgeld, vakantiebesteding, vakantiewerk,… Opvang en school Vragen over wennen, niet naar school willen gaan, leerprestaties, problemen op school, relatie ouder-leerkrachten, relatie kind-leerkrachten, huiswerk, keuze kinderopvang, beroepskeuze,… Opvallend gedrag Vragen over overmatig huilen, agressief gedrag, druk gedrag, hyperactief gedrag, aandacht vragen, ongehoorzaamheid, koppigheid, driftbuien, teruggetrokken gedrag, liegen, brutale woorden, stelen, roken, alcohol, drugs, gokken, vandalisme,… Aanpak opvoeding Vragen over grenzen stellen, straf, verwennen, verschil aanpak ouders, relatie ouder-kind, opvoedingsaanpak algemeen, beleving ouderschap, tienerouderschap, puberteitsconflicten, omgangsregeling echtscheiding, botsing culturen, relatie grootouders, mishandeling,…
Thema opvoedingsvragen Lichamelijke ontwikkeling
168 53
Verstandelijke ontwikkeling Sociale ontwikkeling
113
Emotionele ontwikkeling
273
Spel en vrije tijd
55
Opvang en school
193 275
Opvallend gedrag
530
Aanpak opvoeding Overige
102 0
100
200
300
400
500
600
Grafiek 6 : Thema opvoedingsvraag (combinaties mogelijk) De top 3 zijn vragen over de opvoedingsaanpak, opvallend gedrag en emotionele ontwikkeling.
7
5. Uitvoerder van het aanbod De decreetgever ziet een opvoedingswinkel als een samenwerkingsverband in een centrumstad. Opvoedingswinkels registreerden wie/welke partners deze opdracht informatie ter beschikkingen stellen en het beantwoorden van algemene opvoedingsvragen opneemt. We stellen vast dat het aanbod meestal door de eigen medewerker van de opvoedingswinkel wordt uitgevoerd. Drie opvoedingswinkel werken voor deze opdracht structureel samen met vrijwilligers. In zes opvoedingswinkels dragen ook partners van het samenwerkingsverband bij tot het realiseren van deze opdracht. Als partners worden o.a. Kind en Gezin en de CAW’s genoemd.
6. Aanbod van de opvoedingswinkel Wanneer een klant contact opneemt met de opvoedingswinkel, kan er op verschillende manieren tegemoet gekomen worden aan de vraag van de klant. Naast het luisteren en in gesprek gaan gebruiken de opvoedingswinkels verschillende extra middelen. Onderstaande grafiek geeft de inzet van de verschillende soorten aanbod weer. Aanbod Opvoedingswinkel Doorverwijzing hulpverlening
127 228
Doorverwijzing OO
290
Follow-up Eigen infotheek
506
Ander materiaal
641
Folder
690 0
100
200
300
400
500
600
700
Grafiek 7 : Aanbod opvoedingswinkel – (combinaties mogelijk) Opvoedingswinkel geven in grote mate een folder of ander materiaal aan de klant mee. Klanten raadplegen in 506 situaties de infotheek van de opvoedingswinkel. Ook bij deze informatieopdracht zien we dat klanten meer dan 1 maal contact nemen met de winkel (follow-up). Er wordt in 228 situaties doorverwezen naar ander opvoedingsondersteunend aanbod ( dat kan bijv. pedagogisch advies of een voorlichtingsbijeenkomst zijn)
8
800
Er wordt ook doorverwezen naar hulpverlening. We hanteerden de sectoren van Integrale Jeugdhulpverlening om meer zicht te krijgen op deze verwijzingen. De resultaten van deze registratie zijn echter niet eenduidig.
Een vraaggerichte pedagogische adviesfunctie aanbieden bij specifieke opvoedingsvragen. Onder deze opdracht registreren de opvoedingswinkels gegevens over het aanbod inzake pedagogisch adviseren. Pedagogisch adviseren is verschillend van informeren en algemene opvoedingsvragen beantwoorden en wordt beschouwd als een makkelijk toegankelijke vorm van kortdurende (max. 5 gesprekken) ondersteuning van ouders bij lichte opvoedingsproblemen en opvoedingsspanning. We verwerken van de 1003 eerste gesprekken de gegevens over de klant en over het aanbod. Achtereenvolgens belichten we : wie is de klant gegevens over de gezinssituatie van de klant gegevens over de kinderen/jeugdige voor wie er contact genomen wordt gegevens over de opvoedingssituatie aard van de vraag uitvoerder van het aanbod aard van het aanbod
1. Wie is de klant ? Anders dan bij basisinformatie, registreren we hier de ouderfiguren of opvoedingsverantwoordelijken die contact zoeken met de opvoedingswinkel voor een adviesgesprek.
9
Wie komt?
15 23
16
Moeder
122 93
Vader
516
Beide Stiefouder Grootouders Andere
Grafiek 8 : Wie contacteert de opvoedingswinkel voor een pedagogisch adviesgesprek ? ( 218 registraties ontbreken) 65% van de adviesgesprekken gaan door met de moeder. in 16% van de situaties zijn beide ouders aanwezig in 12% betreft het gesprekken met vaders alleen Er worden tevens maar in mindere mate adviesgesprekken gehouden met stiefouders, grootouders, enz. 2. Gegevens over de gezinssituatie Het voeren van kwaliteitsvolle adviesgesprekken vraagt ook enige bekendheid met de gezinssituatie van de klant. Opvoedingswinkels registreren de gezinssamenstelling en gezinsgrootte. Daarnaast maakten ze ook een inschatting over de maatschappelijke kwetsbaarheid van een gezin en de afkomst. 2.1. Gezinssamenstelling
10
Grafiek 9 : Gezinssamenstelling van de klanten met pedagogisch adviesgesprek ( 17 gezinssituaties werden niet geregistreerd)
Gezinssamenstelling
573 600 500 400 300
215 142
200
56
100 0 Twee-oudergezin
Eénoudergezin
Nieuw samengesteld
Andere
2.2. Gezinsgrootte
Gezinsgrootte
200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0
190
183
117 102
48
1 ki
2 ki
3 ki
4 ki
5 ki en meer
Grafiek 10 : Gezinsgrootte van de klanten met pedagogisch adviesgesprek ( op basis van de gegevens van 10 OW - 363 situaties zijn niet geregistreerd)
2.3. Maatschappelijk kwetsbaarheid Opvoedingsondersteuning in het algemeen en opvoedingswinkels in het bijzonder staan open voor alle ouders en opvoedingsverantwoordelijken. De opvoedingswinkels willen ook nagaan in hoeverre ze de doelgroep maatschappelijk kwetsbare gezinnen bereiken. Deze registratie is echter niet evident en zeer gevoelig. Om enig zicht te krijgen of alle doelgroepen terecht kunnen bij of gebruik maken van het aanbod van opvoedingswinkels en in het bijzonder pedagogisch adviseren, maakten we de
11
afspraak met de opvoedingswinkels dat zij een inschatting maken over de klant. Volgende definitie en criteria (gebaseerd op registratie Kind en Gezin) zijn hierbij richtinggevend : Maatschappelijk kwetsbare gezinnen zijn enerzijds gezinnen die met uitsluiting bedreigd zijn vanwege een culturele en/of taalbarrière. Anderzijds kunnen het gezinnen zijn die met achterstelling bedreigd zijn. Het gaat dan om gezinnen die een gebrekkige toegang hebben tot maatschappelijk hooggewaardeerde goederen zoals werk, inkomen, huisvesting, school, gezondheid(szorg),… en dit alles gelijktijdig en duurzaam. Toetsingscriteria 1. Beschikbaar maandinkomen Onregelmatig maandinkomen, beschikbaar inkomen (min schulden) lager dan bedrag leefloon, leven van werkloosheidsuitkering en/of leefloon. 2. Opleiding ouders Lager Onderwijs, Beroepsonderwijs, Buitengewoon Onderwijs, niet beëindigd lager secundair onderwijs en/of analfabeet. 3. Arbeidssituatie ouders Precaire tewerkstelling, werkloosheid van beide ouders of van de alleenstaande ouder en/of werkzaam in de beschutte werkplaats. 4. Laag stimulatieniveau Laag stimulatieniveau kinderen, niet of onregelmatig volgen van onderwijs en/of moeilijkheden verzorging kinderen. 5. Huisvesting Verkrotte, ongezonde en/of onveilige woning: te klein en/of te weinig nutsvoorzieningen. 6. Gezondheid Zwakke gezondheid van de gezinsleden, gebrek aan kennis en deelname aan de gezondheidszorg, chronische ziektes en/of handicaps in het gezin.
Gezinssamenstelling
600
573
500 400 300
215 142
200
56
100
12
0 Twee-oudergezin
Eénoudergezin
Nieuw samengesteld
Andere
Maatschappelijk kwetsbaarheid ?
0% 26% Ja Nee
74%
Grafiek 11 : Inschatting Maatschappelijke Kwetsbaarheid - Gegevens van 10 opvoedingswinkels en bovendien een zeer onvolledige registratie ( 481 gezinnen werden niet geregistreerd) Op basis van zeer onvolledige cijfers kunnen we stellen dat 26% van de klanten van de opvoedingswinkels maatschappelijk kwetsbaar is.
2.4. Afkomst De opvoedingswinkels wensen tevens na te gaan in hoeverre zij allochtone ouders bereiken. Ook hier is de registratie gebaseerd op de inschatting van de medewerker van de opvoedingswinkel. Afkomst
0% 20%
Autochtoon
80%
Allochtoon
Grafiek 12 : Afkomst – Gegevens van 11 opvoedingswinkels – 184 gezinnen werden niet geregistreerd
13
Op basis van een inschatting door de medewerkers kunnen we stellen dat 20% van de klanten van allochtone afkomst is.
3. Gegevens over het kind/jeugdige We verwerkten gegevens over de leeftijd en over het geslacht. Leeftijd kinderen/jeugdigen
227
250 177
200 150
151
137
100 50
18
0 0-2j
3-5j
6-12j
13-17j
> 18j
Grafiek 13 : Leeftijd van de kinderen/jongeren – Gegevens van 11 OW – in 293 situaties werd de leeftijd niet geregistreerd. Het grootste aandeel van de pedagogische adviesgesprekken betreffen kinderen van de basisschoolleeftijd. Doorgaans wordt deze leeftijd als een latentiefase, zonder al te veel problemen aanschouwd. Het betreft echter de categorie met de grootste leeftijdsspreiding.
14
Geslacht
47% 53%
Jongen Meisje
Grafiek 14 : Geslacht – 16 gezinssituaties werden niet geregistreerd.
4. Gegevens over de opvoedingssituatie De registratie beperkt zich tot een inschatting van de zwaarte van de problematiek waarmee ouders en opvoedingsverantwoordelijken naar de opvoedingswinkel stappen. De in de registratie gehanteerde indeling baseren we op het schema van Kousemaker. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen : Alledaagse opvoedingsvragen Hier gaat het om enkelvoudige en praktische opvoedingsproblemen over een bepaald aspect van de ontwikkeling of opvoeding van kinderen. Meestal betreft het herkenbare situaties die ouders of de opvoedingsverantwoordelijke zelf nog goed kunnen hanteren. Een ouder maakt zich niet echt ongerust maar heeft soms behoefte aan aanvullende informatie of aan de mening van iemand anders. Ouders willen bijvoorbeeld graag eens van iemand anders horen of het klopt zoals hun kind zich gedraagt en of zij met hun aanpak op de goede lijn zitten. Opvoedingsspanning Bij dit item zijn de opvoedingsvragen of –problemen minder eenvoudig hanteerbaar. Het zijn opvoedingsmoeilijkheden die doorgaans al enige tijd bestaan en aanleiding geven tot spanning en ongerustheid. Ouders ervaren hun opvoedingshandelen als minder effectief en gaan op zoek naar alternatieven. Vaak is er al het een en het ander geprobeerd zonder het gewenste resultaat. Ouders kunnen zich onzeker en schuldig voelen en hebben behoefte aan steun en advies hoe ze een bepaalde situatie het beste kunnen hanteren. Steun vanuit de eigen omgeving is niet altijd voldoende meer. Opvoedingscrisis Hier is er sprake van cumulerende spanning en stress. Een situatie duurt bijvoorbeeld al te lang en ouders kunnen het niet meer aan. Een crisis kan ook ontstaan door een plotselinge
15
gebeurtenis van buitenaf. Ouders zijn gestrest en paniekerig en hebben het gevoel dat er echt iets moet gebeuren of veranderen omdat het anders uit de hand zal lopen. Ook alledaagse problemen zoals een peuter die al lange tijd slaapproblemen heeft, kunnen ouders tot wanhoop drijven en zorgen voor een opvoedingscrisis. Ze krijgen een gevoel van incompetentie en beleven weinig plezier meer aan het ouderschap. Opvoedingsnood (Problematische opvoedingssituatie) Hier is er sprake van complexe problemen die meestal al een langere periode bestaan. Dikwijls gaat het niet om alleen om opvoedingsproblemen, maar zijn er ook andere problemen die hierop inwerken. Ouders ervaren hun eigen situatie als uitzichtloos en komen er zonder hulp van buitenaf niet meer uit. Opvoeden wordt een bron van teleurstelling en frustratie. In deze fase is professionele hulp meestal noodzakelijk om veranderingen te bewerkstelligen. Soms hebben ouders al veel contacten met de hulpverlening gehad of is er nog sprake van lopende contacten. Vaak zal doorverwijzing hier dus noodzakelijk zijn. Inschatting zwaarte 388 400
353
350 300 250 200 150 62
100
36
50 0 Vragen
Spanning
Crisis
Nood
Grafiek 15 : Inschatting van de zwaarte van de opvoedingssituatie – Gegevens van 11 OW – in 164 situaties is deze inschatting niet geregistreerd. De meeste pedagogische adviesgesprekken worden ingezet voor situaties met opvoedingsvragen en opvoedingsnood. Dit komt overeen met de indicatiestelling van pedagogische adviesgesprekken.
5. Aard van de vraag Net als bij de opdracht basisinformatie ter beschikking stellen en algemene opvoedingsvragen beantwoorden registreerden de opvoedingswinkel dezelfde categorieën.
16
Thema opvoedingsvragen Andere
262
Aanpak opvoeding
710
Opvallend gedrag
391
Opvang en school
46
Spel en vrije tijd
14
Emot. Ontw
277
Soc. Ontw
87
Verst. Ontw
30
Lich. Ontw
151 0
100
200
300
400
500
600
700
800
Tabel 16 : Thema van de opvoedingsvragen in pedagogische adviesgesprekken – meerdere combinaties zijn mogelijk Ook hier is de top 3 vragen over de opvoedingsaanpak, opvallend gedrag en emotionele ontwikkeling 6.Uitvoerder van het aanbod
We stellen vast dat dit aanbod doorgaans door de eigen medewerker van de opvoedingswinkel wordt uitgevoerd. Drie opvoedingswinkel werken voor deze opdracht structureel samen met partners. Er wordt voor deze opdracht niet samengewerkt met vrijwilligers. 7. Werkvorm van het aanbod De pedagogische adviesfunctie kan op verschillende manieren vorm krijgen. In 95% van de gevallen hanteren opvoedingswinkels ( gegevens van 10 OW) het individueel gespreksmodel. Opvoedingswinkels geven aan dat ze als methodiek de Stap voor Stap methodiek beschreven door G. Blokland of Triple P (provincie Antwerpen ) hanteren.
Ontmoetingen stimuleren Gebaseerd op het decreet verwerken we hier de gegevens over : Het stimuleren van ontmoetingen tussen opvoedingsverantwoordelijken met de nadruk op het creëren van sociale netwerken en het bespreekbaar maken van het opvoeden van kinderen bij brede groepen van opvoedingsverantwoordelijken
Voorlichting, opleidings-, vormings- of trainingsactiviteiten in verband met opvoeding binnen het bereik van opvoedingsverantwoordelijken brengen Het registratiesysteem verzamelt gegevens over
17
de werkvorm het aantal deelnemers de vooropgestelde doelgroep de leeftijdsfase van de kinderen de uitvoerder van het aanbod De gegevensverzameling is slechts in beperkte mate gebeurd. We beperken ons tot de gehanteerde werkvormen en de uitvoerder van dit aanbod. 1. Werkvorm Werkvormen
45
Voorlichtingsmome… Ervaringsgerichte…
13
Ontmoetingsruimten
63
Andere
104 0
50
100
150
Grafiek 17 : Werkvorm – Gebaseerd op gegevens van 11 OW De opvoedingswinkels registreerden de organisatie of toeleiding naar 45 voorlichtingsmomenten of eenmalige bijeenkomsten. Er werden 13 ervaringsgerichte groepsouderwerkingen georganiseerd. In 63 situaties werd gelegenheid tot ontmoeting gecreëerd en in 104 situaties is er sprake van een andere werkvorm. Er werden door de opvoedingswinkels geen verduidelijkende gegevens bij deze categorie genoteerd. 2. Uitvoerder
18
Uitvoerder aanbod - 2009
Vrijwilliger
9
Partner
81
Medewerker ovw
100
0
20
40
60
80
100
120
Tabel 18 : Uitvoerder – gegevens van 11 0W – combinaties uitvoerder mogelijk
Andere vormen van lichte opvoedingsondersteuning Er werden door de opvoedingswinkels geen kwantitatieve gegevens verzameld over andere methodieken zoals specifieke programma’s, vernieuwende methodieken, aanbod partners in kader van lichte opvoedhulp.
Besluit Uit de gegevensverzameling van 12 opvoedingswinkels in 3 kwartalen van 2009 kunnen we vast stellen dat er in de opvoedingswinkels : 2357 contacten voor basisinformatie waren 1003 gezinnen minstens 1 pedagogisch adviesgesprek kregen 354 vervolggesprekken plaats vonden 227 ontmoetingsmomenten gerealiseerd werden Opvoedingswinkels worden gecontacteerd door ouders maar ook een grote groep studenten en intermediairen contacteren de opvoedingswinkels. Ouders en opvoedingsverantwoordelijken nemen fysiek contact met de opvoedingwinkel maar ook via telefoon en mail. Het gaat vooral om gezinnen met opvoedingsvragen of opvoedingsspanning. De
19
top 3 van opvoedingsthema’s zijn vragen over de opvoedingsaanpak, opvallend gedrag bij het kind/jeugdige en emotionele ontwikkeling. Wetend dat de registratie een zeer subjectieve inschatting betreft kunnen we stellen dat maatschappelijk kwetsbare gezinnen en allochtone gezinnen tevens terecht kunnen in de opvoedingswinkels. Tot slot willen we opmerken dat de opvoedingswinkels een bijzondere inspanning leverden om in – voor velen - hun eerste werkjaar deze gegevens te verzamelen en ter beschikking te stellen voor verwerking. We hopen dit in de toekomst verder te mogen verwachten. In samenwerking met Kind en Gezin (afdeling preventieve gezinsondersteuning ) zal EXPOO instaan voor de 6-maandelijkse verwerking en publicatie. Niet-gesubsidieerde opvoedingswinkels kunnen eveneens gebruik maken van het registratiesysteem. EXPOO zal ook deze gegevens jaarlijks verwerken. Verder zal nagegaan worden welke aanpassingen in het registratie systeem kunnen aangebracht worden om de gegevensverzameling te verfijnen.
20
