Regeringsakkoord “Di Rupo I” Impact op de pensioenen 8 MAART 2012
Thiery Billiet Goedele Van der Linden
Sectie 1
Eerste pijler
Eerste pijler Een aantal maatregelen zijn reeds in wetten gegoten
• Wet Diverse Bepalingen van 28 december 2011: – Vervroegd pensioen (zie ook http://www.onprvp.fgov.be) – Gelijkgestelde periodes • Het betreft voornamelijk de krijtlijnen. De praktische uitwerking dient te gebeuren bij koninklijk besluit. • De regering kondigde ook een grondige hervorming van de overlevingspensioenen aan.
MERCER
2
Vervroegd pensioen De nieuwe regels
• Door de pensioenhervorming worden de voorwaarden voor vervroegd pensioen gewijzigd: – De minimumleeftijd waarop de werknemers met vervroegd pensioen kunnen gaan, wordt opgetrokken van 60 naar 62 jaar – Ook de loopbaanvoorwaarde wordt geleidelijk aan verhoogd • De nieuwe regels zijn van toepassing voor werknemers die ten vroegste op 1 januari 2013 met pensioen gaan.
MERCER
3
Vervroegd pensioen De nieuwe regels - overzicht
Datum Minimumleeftijd
Loopbaanvoorwaarde
2012 60 jaar
35 jaar
2013 60,5 jaar
38 jaar
2014 61 jaar
39 jaar
2015 61,5 jaar
40 jaar
2016 62 jaar
40 jaar
MERCER
Uitzonderingen lange loopbanen / 60 jaar, bij een loopbaan van 40 jaar 60 jaar, bij een loopbaan van 40 jaar 60 jaar, bij een loopbaan van 41 jaar 60 jaar, bij een loopbaan van 42 jaar 61 jaar, bij een loopbaan van 41 jaar 4
Vervroegd pensioen De voorziene overgangsmaatregelen • De werknemers kunnen, als ze in 2012 minstens 60 jaar zijn (geboren ten laatste op 31.12.1952) én 35 jaren loopbaan hebben, met vervroegd pensioen gaan wanneer ze dat wensen (2013, 2014, 2015, enz.) • Werknemers die vóór 01.12.2012 in vooropzeg zijn kunnen na 31 december 2012 op vervroegd pensioen gaan, als ze 60 jaar zijn en een loopbaan van minstens 35 jaar hebben • Werknemers die aan hun werkgever een vervroegde uittreding (buiten het conventioneel brugpensioen) aangevraagd hebben vóór 28 november 2011 kunnen met vervroegd pensioen gaan na 31 december 2012 als ze 60 jaar zijn én een loopbaan van minstens 35 jaar hebben • Voor de werknemers die in 2012 tussen 57 en 61 jaar zijn (geboren tussen 01.01.1951 en 31.12.1955) en minimum 31 jaren loopbaan hebben, wordt het vervroegd pensioen hoogstens 2 jaar uitgesteld in vergelijking met de huidige regeling MERCER
5
Vervroegd pensioen De voorziene overgangsmaatregelen 31 december 2012 Leeftijd
Loopbaan
Overgangsregeling
61
34 34 33 36 35 34 33 32 35 34 33 32 31 34 33 32
64 63 64 62 62 62 63 64 62 62 62 63 64 62 62 62
60
59
58
57
MERCER
Leeftijd vervroegd pensioen
6
Vervroegd pensioen Gevolgen voor het aanvullend pensioen? • Impact op de uitkeringen: – Vaak einddatum 60 of mogelijkheid tot vervroegde uitbetaling vanaf die leeftijd – In de toekomst zal men op leeftijd 60 nog niet met pensioen kunnen – Of men het kapitaal kan opnemen terwijl men nog blijft werken, hangt af van hetgeen voorzien is in het reglement – Opgepast: - Hogere aanslagvoet (zie verder) - De aangeslotene blijft pensioenrechten opbouwen zolang hij in dienst is • Impact op de kost
MERCER
7
Vervroegd pensioen Gevolgen voor het aanvullend pensioen? Een praktisch voorbeeld • Pensioenplan – Eindleeftijd: 60 – Formule: 1 x S x N/35 • Mogelijke aanpassingen – Optie 1: N laten stijgen met aanvullende dienstjaren – Optie 2: idem + verhoging van het pensioenkapitaal • Conclusie: One size doesn’t fit all
MERCER
8
Vervroegd pensioen Gevolgen voor het aanvullend pensioen? Een praktisch voorbeeld Salary N Nm Benefit @60 Equivalent value @65
Option A:
131%
60
61
62
63
64
65
Unlock N, formula unchanged
Salary N Nm Ee conts
100.000 28 35 2.000
102.000 29 35 2.040
104.040 30 35 2.081
106.121 31 35 2.122
108.243 32 35 2.165
108.243 33 35
benefit @ 65
80.000 104.493 10.800 69.200
84.514 104.493 10.968 73.546
89.177 104.493 11.090 78.087
93.993 104.493 11.174 82.819
98.965 104.493 11.214 87.751
102.058 104.493 11.214 90.844
Capital < Ee cont Balance (< Er cont) Option B:
MERCER
60 100.000,00 28 35 80.000,00 104.493,21
Unlock N, Increment formula
1,15
benefit @ 65
92.000
97.191
102.554
108.092
113.810
117.367
Capital < Ee cont Balance (< Er cont)
10.800 81.200
10.968 86.223
11.090 91.464
11.174 96.918
11.214 102.596
11.214 106.153 9
Gelijkgestelde periodes De nieuwe regels • Voor de berekening van het pensioen dat ten vroegste ingaat op 1 januari 2013 zouden bepaalde periodes minder gaan doorwegen: – “Werkloosheid van de derde periode” – Brugpensioen toegekend voor de leeftijd van 60 jaar, met uitzondering van bedrijven in moeilijkheden, of herstructurering, of ingevolge lange loopbaan (CAO nr.96) – Tijdskrediet op het einde van de loopbaan: - opgenomen voor de leeftijd van 60 jaar - opgenomen na de leeftijd van 60 jaar, met uitzondering van 2 jaar halftijds tijdskrediet en 5 jaar 1/5 tijdskrediet – Vrijwillige loopbaanonderbreking en tijdskrediet, met uitzondering van het “gemotiveerde tijdskrediet” en de “thematische verloven” • De concrete invulling moet nog bij koninklijk besluit gebeuren
MERCER
10
Gelijkgestelde periodes De overgangsmaatregelen • De nieuwe regels spelen niet voor wie zich op 28 november 2011 in een periode van brugpensioen, vrijwillige loopbaanonderbreking of tijdskrediet bevindt • De nieuwe maatregelen zouden ook niet van toepassing zijn op de personen die voor die datum een aanvraag tot het bekomen van deze periodes hebben ingediend
MERCER
11
Gelijkgestelde periodes Gevolgen voor het aanvullend pensioen? • Is het pensioenreglement nog coherent met de nieuwe pensioenmaatregelen? • Meer nood aan aanvullend pensioen?
MERCER
12
Overlevingspensioen De voorziene regels • De mensen die hun partner verliezen, zullen een overgangsuitkering ontvangen waarvan de duur zal afhangen van: – De leeftijd – Het aantal kinderen – Het aantal jaren van wettelijk samenwonen of huwelijk • Na afloop van de overgangsuitkering en bij gebrek aan een baan zal er een onmiddellijk recht op werkloosheidsuitkering zijn • Om een overgang tussen het oude en het nieuwe stelsel te garanderen, zal de regering ervoor zorgen dat voor de mensen die op 1 januari 2012 de leeftijd van 30 jaar hebben bereikt, in geval hun partner overlijdt, het rustpensioen zal verhoogd worden met een bedrag ter waarde van wat ze in het kader van het huidige overlevingspensioenstelsel zouden hebben ontvangen
MERCER
13
Overlevingspensioen Gevolgen voor het aanvullend pensioen?
• Wat met bestaande pensioenplannen die voorzien in een aanvullend overlevingspensioen in functie van het wettelijk overlevingspensioen? • Meer nood aan aanvullende verzekeringen?
MERCER
14
Sectie 2
Tweede pijler
Tweede pijler De maatregelen zijn nog niet gepubliceerd
• De fiscale maatregelen, voorzien in het begrotingsakkoord, zijn nog niet finaal • Het is dus nog onduidelijk: – hoe en of deze bepalingen zullen moeten worden toegepast – vanaf welk aanslagjaar – wat de eventuele overgangsmaatregelen zullen zijn • In afwachting van meer zekerheid is het aangewezen de huidige regels verder te volgen
MERCER
16
80%-regel Een bijkomende limiet?
• De huidige regeling voorziet in een fiscale aftrek van de bijdragen als de som van het wettelijk pensioen en het aanvullend pensioen niet meer dan 80% van het laatste brutojaarsalaris bedraagt • In het regeerakkoord wordt een extra aftopping voorzien in functie van het maximaal ambtenarenpensioen Het eerste- en tweedepijlerpensioen zouden samen niet mogen uitstijgen boven het maximum wettelijk ambtenarenpensioen • Overgangsmaatregelen voor bestaande pensioenplannen? • Bijkomende aanpassingen aan de huidige 80%-regel?
MERCER
17
80%-regel Concreet voorbeeld op basis van de huidige parameters Maandsalaris
€
Bonus
7.000 -
Totaal jaarsalaris
€
97.440
Aantal dienstjaren
€
20
Standaard pensioenkapitaal (2,4xS1 + 8,2xS2) x n/40
€
260.420
Overeenstemmende rente
€
16.175
Wettelijk pensioen werknemer
€
11.990
Totaal in aanmerking te nemen rustrente
€
28.165
Maximum fiscaal toegelaten rustrente
€
36.240
Overschrijding van de limiet / resterende marge (kapitaal)
€
-130.015
MERCER
18
Fiscaliteit tweede pijler Nieuwe belastingvoet patronaal gefinancierd kapitaal? • In de toekomst zouden aangeslotenen die op 60- of 61-jarige leeftijd hun pensioenkapitaal opnemen, zwaarder belast worden op het gedeelte dat werd opgebouwd met werkgeversbijdragen Leeftijd 60 jaar 61 jaar 62 jaar 63 jaar 64 jaar 65 jaar
Huidige belastingsvoet 16,50% 16,50% 16,50% 16,50% 16,50% 10,00%
Nieuwe belastingsvoet 20,00% 18,00% 16,50% 16,50% 16,50% 10,00%
• De taxatie van het gedeelte opgebouwd met werknemersbijdragen zou ongewijzigd blijven: 16,5% voor het gedeelte opgebouwd met bijdragen gestort t.e.m. 31 december 1992 en 10% voor het gedeelte opgebouwd met bijdragen gestort na 1 januari 1993 • Het regeerakkoord voorziet geen nieuwe belastingmaatregelen voor kapitalen die worden omgezet naar een rente MERCER
19
Fiscaliteit tweede pijler Aangepast fiscaal voordeel werknemersbijdragen?
• Vaste belastingvermindering i.p.v. variabele belastingvermindering in functie van het inkomen (30% tot 40%) • In de toekomst zou de belastingvermindering voor iedereen 30% bedragen, ongeacht het inkomen
MERCER
20
Bedrijfsleidersverzekeringen Verplichte externalisering?
• Verbod tot het sluiten van nieuwe interne pensioenbeloftes voor zelfstandige bedrijfsleiders • Alle individuele pensioentoezeggingen ten voordele van zelfstandige bedrijfsleiders zouden in de toekomst moeten worden toevertrouwd aan: – een verzekeringsmaatschappij – een pensioenfonds • De interne provisies zouden binnen een periode van 3 jaar moeten worden geëxternaliseerd en zouden een voordelig belastingtarief genieten van 1,75% (in plaats van 4,4%)
MERCER
21
Sectie 3
En wat nu ?
Het ontwerpen van een pensioenstrategie Perspectieven die het ontwerp beïnvloeden
KOST & RISICO PERSPECTIEF Kan het pensioenplan ontworpen conform de strategie geleverd worden aan een
WERKGEVERS PERSPECTIEF Wat zijn de HR noden in termen van personeelsstructuur, gedragingen, competenties en prestaties ? Hoe moet het pensioenplan eruit zien opdat die
betaalbare en duurzame kost ?
verwachtingen tov de
Is het risico inherent aan de regeling van een betaalbaar en duurzaam niveau ?
werknemerspopulatie kunnen worden ingelost?
Indien niet, welke aanpassingen zijn nodig om het financieel verantwoord te maken ? Welke zijn de gevolgen op gebied van beheer en bestuur ?
EXTERN PERSPECTIEF
Di Rupo I
Wat zijn de arbeids-, wettelijke en andere omgevingen waarin het
bedrijf opereert en concurreert ?
MERCER
Hoe en in welke mate beïnvloeden en/of beperken zij de pensioenpraktijken die het bedrijf zou willen hanteren ?
Hoe past het pensioenplan in de algehele verloningsstrategie ? Wat is de rol van het bedrijf vs die van de werknemer ten aanzien van de pensioenvoorziening ?
WERKNEMERS PERSPECTIEF Wat maakt een werkgever en job aantrekkelijk in de ogen van de werknemer ? Welke aspecten maken dit aantrekkelijker dan wat de concurrentie biedt ? Welke
waarde hecht de werknemer
aan het huidige pensioenplan ?
23
MERCER
24
Veranderingen van invloed op de pensioenstrategie Kost & risicoperspectief • Stijging van de levensverwachting • Daling van de potentiële beroepsbevolking • Instabiliteit van de financiële wereld en de investeringsrendementen • Economische situatie
% Return p/a
10yr Annual returns - Return Scenario's
30,00% 25,00% 20,00% 15,00% 10,00% 5,00% 0,00% -5,00% -10,00% -15,00% -20,00% -25,00% -30,00% -35,00% -40,00%
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Projection Years Belgian median fund returns 2006-2010: 50%/50% mix (0.9% p/a) Belgian median fund returns 2006-2010: 80%/20% mix (2.9% p/a) Fund Y returns 2006-2010: 30%/70% (-0.5% p/a)
MERCER
Insurance Company A return Collective Fund 2006-2010 (4.8% p/a)
25
Veranderingen van invloed op de pensioenstrategie Extern perspectief • Di Rupo I • Solvency II • IAS19 veranderingen
• Vergrijzing van de arbeidsmarkt • Er ontstaat een mismatch tussen vraag en aanbod in competenties en opleidingen • De arbeidsmarkt wordt dynamischer en complexer
MERCER
26
Veranderingen van invloed op de pensioenstrategie Werknemersperspectief • De economische situatie en de daarmee samenhangende maatregelen qua verloningsbeperking beïnvloedt het vertrouwen en de loyauteit van de werknemer • Verandering van pensioenleeftijd breekt het psychologisch contract met de werknemer • Verschillende generaties X, babyboomers, … zullen langer met mekaar samenleven in het bedrijf • De vraag naar maatwerk en flexibilisering van de voordelen blijft groeien • De rol van de werkgever wordt minder ervaren als iemand die baanzekerheid biedt, eerder als iemand die werkervaring mogelijk maakt….
MERCER
27
Veranderingen van invloed op de pensioenstrategie Werknemers perspectief Rank
France
Germany
Ireland
Italy
Netherlands
Spain
UK
1
Base pay
Base pay
Base pay
Base pay
Base pay
Base pay
Base pay
2
Type of work Type of work
Job security
Type of work Type of work Type of work Type of work
3
Bonus/other incentives
Type of work
Career advancement
Retirement Flexible work savings or schedule pension plan
Good workspace
Bonus/other incentives
Working for Retirement Training respectable savings or opportunities organisation pension plan
4 5 6
Bonus/other incentives
Career Flexible work advancement schedule
Supplemental Working for Retirement Career retirement respectable savings or advancement plan organisation pension plan Private medical insurance
Paid time off
Bonus/other incentives
Career Flexible work advancement schedule
Training Bonus/other Training Training Paid time off opportunities incentives opportunities opportunities
Paid time off
Bron: Engagement Factors: What employees value the most in Europe -- What’s Working™ Global Compensation and Benefits Survey, Mercer
Uit de meest recente Mercer “What’s working” survey blijkt ook dat er belangrijke verschillen bestaan al naargelang de leeftijdscategorie waartoe ze behoren in wat werknemers waarderen. MERCER
28
Veranderingen van invloed op de pensioenstrategie Werkgeversperspectief CEOs zeggen dat het “juiste talent” de sleutel is tot succes rang 1
Top strategieën, aangepast naar belangrijkheid Groei van de omzet
score 1.65
2
Talent
.74
3
Kostenbeheersing
.72
4
Innovatie
.70
5
Overheidsregulering
.59
“ De consensus is overduidelijk : beschikken over het juiste talent zal een cruciaal verschil maken om het hoofd te kunnen bieden aan de uitdagingen waar ondernemingen voor staan” Rebecca Ray, Ph.D., The Conference Board
Bron: Conference Board 2011 survey 704 CEOs van over de wereld
MERCER
29
Veranderingen van invloed op de pensioenstrategie Werkgeversperspectief • Talentschaarste • Mensen werken langer door • Hoe mensen productief maken en houden • Hoe mensen gezond en gemotiveerd te houden … mentaal en fysiek vitaliteitsmanagement • Zorgen dat mensen zich blijven ontwikkelen: behoefte aan investeringen in kennis en vaardigheden voor alle leeftijden • Managen van verwachtingen van verschillende generaties medewerkers • Kosten beheersbaar houden: personeelskosten stijgen sneller dan de productiviteit
Zorgen voor duurzame arbeid door een optimaal, duurzaam en strategisch personeels- en pensioenbeleid MERCER
30
In het kader van duurzame arbeid… Naar een bredere kijk op pensioen ? Levensfase (jaar) Behoeften
65+
20 Eigen huis
60+ Zorgverlof kinderen, ouders
Studies kinderen
Eigen bedrijf ?
Bij- en omscholing
Sparen voor later
Aanpassen of alternatieve woning
Extra zorg genieten
Sparen voor het juiste doel op elk moment: • Sparen voor pensioen voor het onderhoud van het menselijk kapitaal: kennis, vitaliteit, … • Sparen voor na pensioen voor: – Inkomen – Zorg en welzijn Is onze wetgeving daar klaar voor ? Meer – Wonen… werk aan de winkel voor Di Rupo I ? MERCER
31
Pensioenstrategie Tendensen op de markt • De DB -> DC trend blijft verder duren • Optimalisaties en harmonisering van bestaande regelingen en uitvoeringmodaliteiten omwille van : – Schaalvoordelen – Cash-management – Mobiliteit – Bundelen van expertise in beheer en bestuur …. in België en over de landsgrenzen heen • Pro-actief Risico-beheer
• En …..een beginnende zoektocht naar meer duurzame oplossingen…
MERCER
32
