Reductie BlEvE-frequentie van een

TNO

Bouw.*gr4s¡€r€nd

Reductie BlEvE-frequentie van een

28 fcbruari 1985 Ing. O.M.P. Kok h. C,M. Pietersen

&72:t-r302t - risico-analyse - LPG-tankauto - autotankstation

. BLBVE

MinisterieVROM

Alle reohten voorbehouden. Niçts uit deze uitgave mag wotden vermenigwtdigd enlof openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopig microñlm of op welke andere wi'.12e dan ook zonder voorafgaande toestemming van TNO. Indien dit rapport in opdracht werd uitgebracht, wordt voor de rechten en verplichtingen van opdrachtgever en opdrachtnemer verwezen naar de Algemene Voorwaarden voor onderzoeksopdrachten aan TNO, dan wel de botreffende terzake tussen de panijen gesloten overeenkomsl Het ter ìnzage geven van het TNO-rapport aan direct belanghebbenden is toegestaên.

@

2006 TNO

-2-

85-01237 / vdB/05

INHOI]DSOPGAVE

Pag.

SAMENVATTING

4

1.

INTEIDING

2.

I"ÍETHODIEK VOOR DE BEREKENING VAN DE FREQUENTIEREDUCTIE

5

VAN EEN BLEVE VAN EEN LPG-TANKAUTO

t,

Frequentie van een BLEVE van de LPG-tankauto in de LPG-integraalstudie. Frequentiereductie van een BTEVE van de LPG-LankauLo.

3.

TANGDURIGE IPG-LEKKAGE

3.1

Initiërende gebeurtenissen en de frequentie van optreden.

10

3.2

11

3.4 3.4.1 3"4.2 3.4.3

Systeemreacties; faalkansen van sysÈeemreacties. De frequentie van het optreden van een langdurige lekkage. Reductie van de freguenÈie van langdurige lekkage. Reductie van de frequentie van de initiërende gebeurtenissen. Gereduceerde'faalkansen op systeemreacties. Gereduceerde frequentie langdurige lekkage (resulLaat).

4.

MECHANISCI{E INSTAG VAN DE IPG-TAI.IKAUTO DOOR AATRIJDINGEN

4.t

4.3 4.4

Kans op een aanrijding van een LPG-tankauto tijdens lossen op een autoÈankstation. BoÈsingsscenario' s . Kansenschatting boÈsingsscenario' s . De frequentie van een BLEVE door mechanÍsche inslag.

5.

OMGEVINGSBRAND

5.1 5.2

De frequentie van een brand op een autotankstation. Brand op een autotankstation gedifferentieerd naar

2.L

3.3

4.2

NABIJ DE

TPG.TANKAIJ'TO

plaats/activiteit. 5.3 5.4 5.5

Maximale afsÈanden voor BLEVE-potenÈie van omgevingsbranden. Frequentie van een omgevingsbrand gedifferentieerd naar

6

6

10

13

I4 t4 15

t7 r8 19 19 2T

24

27 27

28 30

plaats.

31

Reductie van de frequentie van omgevingsbranden.

33

85-01237 / vdB/05

-3-

6. 6 -l 6.2

RESUITATEN BlEVE-frequentie F-x krommen

7.

BESCHOUWING VAN DE RESUITATEN

43

8.

TITERATIIT]RIIJST

4s

Bij lage 1: Lekkage frequenties 2: Het gedrag van LPG-tankwagens tijdens boÈsingssiLuaties 3: Foutenboom t.b.v. berekening BLEVE-frequenÈie 4; Testfrequentie afsluiLer tankauto; automatisch afsluitsysteem LPG-installatie in geval van brand. 5: Frequentie van kantelen ten gevolge van een verkeerde manoeuvre van de tankauto. 6: Benodigde h¡armtestraling om een BLEVE van een tankauto te veroorzaken.

: Technische gegevens. 8: EffecLtabellen 9: Ontwikkelingen matrices 7

35 35

39

85-01237 / vdB/05

-4-

SAI,IENVATTING

Uit de lPG-Integraalstudie [4] blijkt dat de BLEVE van de LPG-Eankauto het risico van het autotankstaLion domíneert (bij ondergrondse opslagtank). In deze sÈudie is nâgegaan wat de invloed is van een aantal mogelijk te treffen voorzieníngen aan de LPG-tankauto en het LPG-autotankstation op de frequentie van een BLEVE van de LPG-tankauto. De te treffen voorzieningen betreffen het voorkomen van (Iangdurige) branden van het LPG-systeem (tankauto, opslagtank), het veíliger opstellen van de LPG-tankauto in verband met ernstige aanrijdingen en (Iangduríge) branden van andere systemen (gebouwen, benzinetankaut.o's enz.).

Het resultaat van de studie is dat de frequentie van de BLEVE van de LPG-tankauto maximaal een factor 100 gereduceerd kan worden door ímplementatie van de bovengenoemde voorzieningen afhankelijk van de lokatie van de opstelplaats van de tankauto. Door implementaÈie van de technische voorzieningen wordt een reductiefactor voor de BLEVE-frequentie van de LPG-tankauto bereikt van ieder geval 30. Deze factor loopt op tot 100 $tanneer de opst.elplaats van de LPG-t.ankauto zodanig is dat deze niet meer getroffen kan worden door branden van een lossende benzinetankauto, gebouwen of LPG-afleverzuil en \.ianneer de opstelplaats ó6k zodanig is dat botsingen van personenauto's met een snelheid > 30 km/h op de ì-eidingkast uitgesloten kunnen worden. ü/anneer ook branden van de benzineafleverzuil de LPG-tankauto niet kunnen treffen is de opstelplaats met betrekking tot aanrijdingen niet meer zo relevant. HeÈ toLaIe risico van een LPG-autotankstaLion wordt voor afstanden groter dan 50-60 meter vanaf het vulpunt ook meÈ een facLor 100 gereduceerd. Voor kleínere afstanden neemt deze factor af tot ongeveer 1 vlak bíj het vulpunt (10 - 20 meter). IIet totale (gereduceerde) risico van het aulotankstation is, analoog aan de LPG-Integraalstudie, gepresenteerd in een individueel risíco-afstandskromme.

85-07237 /vdB/05

-5-

INIEIDING

In opdracht van het Ministerie VROM heeft de afdeling Industriêle Veiligheid van MT-TNO een onderzoek gedaan naar de mogelijkheden Èot het reduceren van de frequentie van een BLEVE van een LPG-tankauEo op een autotanksLation. Uit de door dezelfde afdeling van TNO, uitgevoerde LPG-IntegraalsÈudie [4] btijkt dat de BTEVE van de LPG-tankauto het risico van een autotankstation domineert. Dit geldt alleen bij ondergrondse opslagtanks. In de Integrale nota tPG [5] is echÈer reeds aangekondigd dat de verplichting bestaat tot het ondergronds plaatsen van deze tanks, binnen de bebouwde kom voor bestaande sÈations en algemeen voor nieuwe auÈotankstations. Het onderhavige onderzoek is een uitvloeísel van heL in de nota aangekondigde beleid. In deze studie is achÈereenvolgens voor de. 3 scenario's die een BLEVE van de LPG-tankauto kunnen initiëren nagegaan wat de invloed is op de frequentie van de BLEVE, wanneer door aanvullende voorzieningen de frequenLies van de genoemde scenario's gereduceerd zouden worden. Het eerste en belangrijkste scenario is een brand van het LPG-systeem die lang genoeg is om een BTEVE te kunnen veroorzaken. Daartoe zijn voorzieningen aan de LPG-tankauÈo en Èankstation van belang die de uitstroming van LPG (automatisch) stoppen ingeval van brand. Ook de invloed van heÈ verladen zonder dampretour en het installeren van een wegrijalarmeríng komen aan de orde. Het tweede scenario is de mogelijkheid van het onlstaan van een BTEVE door mechanische inslag (aanrijdingen). Voor de bepaling van mogelijkheden tot reductíe van deze frequentie zíjn door TN0-IfrlECO een beperkt aantal (globale) berekeningen uitgevoerd met betrekking Èot de sterkte van een LPG-tankauto in botsingssituaties. Aan de hand daarvan is een aantal botsingssituaties gekarakÈeriseerd, die gekoppeld aan mogelijke opsÈelplaaLsen van LPG-Lankauto's Ieiden tot een

aantal situaties waarbij inderdaad van enige reductie van de frequentie van mechanische inslag sprake kan zijn. HeÈ derde scenario dat van belang is zijn branden, anders dan van heÈ LPG-systeem (omgevingsbranden). Er is een aantal voorwaarden geformuleerd waaraan de opstelplaats van de tankauto moet voldoen met betrekking Èot afstanden van gebouwen of bijvoorbeeld de opstelplaats van benzinetankauto's opdaL van een zekere frequentiereductie sprake kan zijn.

-6-

85-0t237 / vdB/05

)

IIÍETHODIEK VOOR

DE

BEREIGNING VAN DE FREQUENTIEREDUCTIE VAN EEN

BLEVE VAN EEN IPG-TANKAUTO.

2.r

Frequentie van een Integraalstudie.

BLEVE

van de LPG-tankauto in de

LPG-

De frequentie van een BLEVE van een LPG-tankauto op een autotankstation zoals die gehanteerd is in de LPG-Integraalstudie is afkomstig uit de casuïsLiek (gebaseerd op de BLEVE in Nijmegen 1979). Deze frequentie per tankstation bedraagL 2.r0-5.i,-1' Na de totstandkoming van de rapportage van de risico-analyse van het autotankstation, is een algemene methodiek opgezet om v.-oor de andere lokaties (boerderijen, campíngs, depot etc.) waarvoor geen casuistiek beschikbaar qtas, de BLEVE-frequentie te kunnen inschatten. Deze methodiek is l{¡eergegeven in foutenboom 7 (zíe bijlage 3 en LPG-I, 1113). De BLEVE-frequenÈie van de LPG-tankauto op "_"." :Ta"aankstation, bepaald met deze foutenboom, bedraagt 8.10 "jr ^. De overeenstemming met de casuïstiek is voldoende te noemen. 2.2

Frequentiereductie van een BLEVE van de LPG-tankauto Door het treffen van een aanlal extra veiligheidsvoorzieningen, voorschriften of een andere Procesvoering kan de frequentie van de BLEVE gereduceerd worden. In deze studie wordt de reductíe bepaald Een gevolge van de volgende voorzíeningen. 1. In geval van brand bij de tankauto worden de binnenliggende afsluiters van de tankauto en de afstandsbedienbare afsluiters van het LPG-systeem op het auÈotankstation, automatisch af' 2. 3. 4.

5. 6.

gesloten. Verhoging van de tesfrequentie van de pneumatische afsluiter van eens in de 3 jaar, naar eens ín de 6 maanden. De binnenliggende bodemkleppen bevinden zich onder de t'ank. Op de tankauto bevindt zich een wegrijalarmering. De verlading geschiedt zonder gebruik van de dampretour. Een onderscheid naar opsÈelplaatsen voor de tankauto met het' oog op de kans om door een omgevingsbrand getroffen

of

aangereden

te

te

worden

worden.

7. Tijdens heÈ lossen van LPG bevindÈ er zich geen andere tankauto met brandbare stoffen binnen 25

m

van de LPG-tankauto.

-7-

85-01237 /vdB/05

De onder punt 1 en 2 genoemde voorzieningen hebben betrekking op systeemreacties. In de LPG-Integraalstudie zíjn systeemreacties verwerkt met behulp van gebeurtenissenbomen. Deze extra voorzieningen kunnen aIs zodaníg het beste rechtstreeks worden ingebracht in de gebeurLenissenbomen zoaLs deze in de LPG-Integraalstudie gepresenteerd zíjn. Op deze wijze kan een frequentiereductie berekend worden voor langdurige uitstromingen die in principe een BIEVE kunnen veroorzaken.

4 en 5 genoemde voorschriften hebben beLrekking op de frequentie van uitstromingen. De wegrijalarmering reduceert de frequentie van breuk van de vloeístofleiding en bij de verlading zonder dampretour vervallen de dampuitstromingen. De frequenties van uitstromingen zijn in de IPG-Integraalstudie berekend met de hiervoor

De onder punt

genoemde gebeurtenissenbomen.

De reductie van de lekkage-frequentie vóór en na het instellen van de extra voorzieníngen/voorschrifÈen kan in foutenboom 1 (bijtage 3)

vereenvoudigd worden tot "langdurige Iekkage bij tankauto" (zíe foutenboom 2) omdaÈ kansen uiÈ foutenboom I reeds verwerkt zijn in de gebeurteni

ss

enbomen

.

De bepaling van de frequentie voor langdurige lekkage wordt nader uitgewerkt in hoofdstuk 3. De onder punt 3,6 en 7 genoemde voorschriften hebben becrekkíng op de frequentie van omgevingsbranden en aanrijdingen zodanig dat deze een BLEVE van de tankauto kunnen veroorzaken. In de LPG-Integraalstudie is een vrij globale schatting gemaakt van de frequentie van een omgevingsbrand op autotankstations die voldoende groot is. Hetzelfde geldt voor de aanrijdingsfrequenÈie van de (gefarkeerde) LPG-tankaulo, zodanig dat LPG-uitsLroming kan optreden. MeÈ deze globale schatLingen kon volstaan worden omdat de BTEVEfrequentie volledig bepaald werd door de frequentie van lekkage van het eigen LPG-systeem van de tankauto en de verlaadleiding (meer dan

factor

10 hoger dan de andere frequenÈies). Bij een frequentiereductie voor langdurige lekkages van LPG wordt het van belang de frequenÈies voor omgevingsbrand en aanrijding nader te beschouwen. Met behulp van casuïstiek is de frequentie van een omgevingsbrand op een autotankstation opnieuw bepaald. Dâarnaast is

een

85-01237 / vdB/05

-8-

van deze frequentie naar lokatie van de brand op heL autotankstation gemaakt. Deze di.fferentiatie is gerelaLeerd aan lokaties van systemen die een brand kunnen veroorzaken (benzinetankauto, gebouwen etc. ) . MeL behulp van effectberekeningen zijn maximale afsLanden voor direct vlamcontacÈ ten gevolge van genoemde branden bepaald. DiL resulLeert in een onderverdeling van de opsÈelplaatsen van de LPG-tankauto met verschillende kansen op een omgevingsbrand die een BTEVE van de tankaulo kan veroorzaken. Zíe voor een nadere uitwerking hiervan hoofdstuk 5. Onder mechanische inslag wordt hier verslaan een zodanige aanrijding van de LPG-tankauto daÈ een relatíef grote uiEsÈroming optreedt. Met behulp van berekeningen van de sterkte van de tank en de appendagekast van de tankauto bij een aanrijding van de stilstaande tankauto met een bepaalde snelheid (uitgevoerd door TNO-IÍ/ECO zie bijlage 2), en een analyse van de mogelijke opstelplaatsen in relatíe met voorin opstelkomende rijsnelheden ter plaatse, wordt een differentíatie plaatsen voor de tankauto gemaakt voor wat betreft de frequentie van mechanische inslag (zie voor een nadere uitwerking hiervan hoofdstuk 4). Bij de bepaling van de uiteindelijke freguentiereductie wordt een vereenvoudigde versie van foutenboom 1 gebruikt: nl. foutenboom 2, figuur 2.1, op grond van de hiervoor genoemde overwegingen De basiskansen die gebruikt zijn voor de kans op ontstekíng en druktoename worden gegeven in bijlage 3. De frequentie van het optreden van een BLEVE wordt dus bepaald door: - langdurige lekkage van LPG bij de tankauto; - omgevíngsbrand; - mechanische inslag. Op deze drie factoren wordt in deze studie nader ingegaan. een differentiatie

-9-

85-01237 /vdB/05

è.íãa1vet

FOUTENBOOM 2

85-0t237 / vdB/05

3.

-10-

LANGDURIGE LPG-IEKKAGE NABIJ DE LPG.TANKAUTO.

Een van de oorzaken van een BTEVE van de LPG-tankauÈo op een autotanksLation is een brand Len gevolge van langdurige lekkage van LPG vanuil de tankauto of vanuit de opslagtank. De frequentie van het optreden van deze lekkages wordt op de volgende manier bepaald: 1. Bepaling van de frequentie van optreden van de initiërende gebeurtenissen (zie 3. 1). 2. Bepaling van de systeemreacties na het optreden van de initiërende gebeurtenissen (zie 3.2) . 3. Bepaling van de kans op het optreden van de systeemreacÈies (zíe 3.2) . De mogelijkheden om de lekkage-frequentie te reduceren met behulp van aanvullende voorzieningen aan de tankauto en aan de installatie en met behulp van nieuwe voorschriften worden eveneens in dít hoofdstuk beschouwd. De getalsmatige onderbouwing van dit hoofdstuk wordÈ in bijlage 1 gegeven.

3.1

Initiêrende gebeurtenissen en de frequentie van optreden

.

De ínitiërende gebeurtenissen worden in de LPG-Integraalstudie

o.a. bepaald

met behulp van storingsanalyse. LPG-Iekkages geven geringe directe effecten en schades en zijn daarom in de LPG-Integraalstudie op een globale wijze beschound. Lekkages kunnen echter wel een BTEVE initiêren; uitstromingen

vanuit de tankauto en/of de opslagtank kunnen een BLEVE van de tankauto veroorzaken. In het onderhavige onderzoek wordt daarom naast breuk van een leidíng tevens lekkage beschouwd. De volgende initiërende gebeurtenissen zijn van belang voor het ontstaan van een BLEVE: - falen van een dampretourleiding: A: breuk dampleiding 2 van de tankauto; . B: lekkage dampleiding 2 van de tankauto; C: breuk dampleiding 3 van de installatie (het gedeelte van Ieiding dat zich bij het vulpunt bevindt); D: lekkage dampleiding 3 van de installatie.

de

- tl -

85'07231 / vdB/05

falen van de vloeistofleiding. E: breuk vloeistofleiding (l van de tankauto of 4C van de installatie); F: lekkage vloeistofleiding (l (TA)/4C). Zíe voor de leidingnwnmers de tekeningen van de installatie en de tankauto in bij lage 7. N.B.: Falen leiding 4 van de tankauto wordt niet verder uitgewerkL daar de frequentie van deze gebeurtenis te verwaarlozen is Len opzichte van de andere frequenties. In tabel 3. I worden de frequenties van de initiërende gebeurtenissen samengevat. Tabel 3.1: Frequentie van de inítiërende gebeurtenissen (zonder extra voorzieningen) -

3.2

initiërende gebeurtenis

frequenEie

A breuk leiding 2 (TA) B lekkage leiding 2 (TA) C breuk leiding 3 D lekkage leiding 3 E breuk leiding 7 (TA)/4C F lekkage leiding 7 (1A) / 4C

1.

.L

10 '/ jr -1 1. 10 '/j r

o

,4.t0'4

/

, 1123, bLz.5-9 bijlage l, blz. 5 bijlage l, bLz. 9 bijlage 1, blz. 11 IPG-I, 1123, bl-z. 5-9 bijlage 1, blz. 15 LPG-I

ir

o,4.to '/ jr -L 1. 10 ',/ jr 1.10-a-/jr -1

herkomst/verwij zing

Systeemreacties; faalkansen van systeemreacties.

Bij

heÈ plaatsvinden van een van de genoemde initiërende gebeurÈenissen, treedt LPG-uitstroming op. Deze uitstroming kan in de

meeste gevallen gestopt worden door reacLies van het systeem (automatisch of door menselijk handelen). Slechts in die gevallen waarin de uítsÈroming door het falen van de systeemreacties niet gestopt kan worden, treedt een langdurige lekkage op (continue uiÈstroming). In bijlage 1 wordt aangegeven welke systeemreacties

mogelijk zijn bij de verschillende initiërende gebeurtenissen. Dit gebeurt aan de hand van gebeurtenissenbomen uít LPG-Integraal Bij de bepaling van de kans op langdurige lekkage zijn nu uitsluitend die takken van de gebeurtenissenbomen van belang die een conÈinue uitstroming vertegenwoordigen. Tevens wordt de faalkans bepaald van de systeemreacties (bijlage 1).

-12-

85-07237 / vdB/05

De faalkans wordt met behulp van foutenbomen bepaald r.ranneer een combinatie van het falen van veiligheidsvoorzieningen en handelingen van chauffeur of pompbediende de ootzaak van heÈ falen is. In tabel 3.2 wordt een samenvatting van de bepaalde kansen Segeven.

Tabel 3.2: De faal-kans van systeemreacties (zonder extra voorzieningen) .

initiërende gebeurtenis/

systeem

gebeurtenissenboom

reactie

lA breuk leíding 2 (TA) I gebeurtenissenboom I

falen afsluiten

kans

verwijzing in bij Iage 1 bLz

tankauÈo

(e.b.1) 0,012

bl-z

0,25

bl-z

0,012

bl-z

0,25

bLz

0,0r2

bl-z

,0ó3

bJ-z

0,012

bLz

niet

012

bLz

13

falen afsluiLen

0r5

bLz

13

falen afsluiten opsla gtank

Iekkage

g.b.

leiding 2

(TA)

falen afsluiÈen tankauto

1

falen afsluiten ops

c

Iagtank

breuk leiding

falen afsluiten

g.b.

tankauto

2

falen afsluiten ops

lekkage leiding c.b.2

lagt.ånk

falen afsluiten tankauto

falen afsluiten ops

breuk leiding 7

/4c s.b.

11

(TA)

lagtank

pomp stopL

3

tankauto

zie voor vervolg pag.

13.

-13-

85-01237 / vdB/05

Tabel 3.2 vervolg: De faalkans van systeemreacties (zonder extra voorzieningen) .

initiërende gebeurtenis/

systeem

gebeurtenis

reactie

senboom

kans

falen terugslagklep 6 (r.s.k.6) falen tsk 24 falen afsluiLen ops

F lekkage leiding /4C

e.b.

7(TA)

Iagtank

falen afsluiten

ops

De frequentie van

15

bLz

13

,06

bLz

r3

012

bLz

13

0,025

bLz

15

0,012

bLz

76

0, 0

tankauLo

4

falen afsluiten

3.3

verwijzing in bij lage 1

lagtank

het optreden van een langdurige lekkage.

De gegevens uiL de vorige paragrafen gecombineerd leveren frequentie van het optreden van een langdurige lekkage in

de de

nabijheid van de tankauto. In tabel 3.3 worden de frequenties van deze langdurige lekkages (continue uitstromingen) samengevat. Tabel 3.3; Frequentie van langdurige lekkages (zonder extra voor' zieningen).

initiërende gebeurtenis/ gebeurtenis senboom A breuk leiding 2 (TA), 8.b. 1 B lekkage leiding 2 (TA), g.b. 1 C breuk leiding 3, g.b. 2 D lekkage ì-eiding 3, g. b . 2 E breuk leiding 7 (TA)/4C, g.b. 3 F lekkage leiding 7 (TA)/4C,

frequentie langdurige Iekkage per jaar 0,11.10

-tt

o,26.t0-2-

.L

0,10.10 _t 0,30.10 .L 0,60.10 0,37.10 -L

g.b.4 Totaal

0,41 . 10-1'

-14-

85-01237 / vdB/05

3.4

Reductie van de frequentie van langdurige lekkage.

fn deze paragraaf wordt nagegaan waÈ de invloed is van een aantal exÈra voorzieningen aan de tankauto op de frequentie van langdurige lekkage. HeL gaaÈ om de volgende voorzieningen:

. t/egrij alarmering. 2. Binnenliggende afsluiters die afstandbedienbaar zijn en automaLisch sluiten in geval van brand rond de tankauto. Naast deze voorzieningen worden nog de volgende voorzieningen/ voorschriften beschouwd : 3. Verhoging van de testfrequentie van de binnenliggende afsl-uiter t.ot eens in de 6 maanden. 4. Bij de LPG-verlading geen dampretour gebruiken. 5. In geval van brand rond de tankauto alle afstandbedienbare afsluiÈers van het LPG-systeem op heÈ auÈotankstation automatisch afsluiten. Punt 1 verlaagt de frequentie van de initiërende gebeurtenissen (zíe 3.4.1). Punt 4 heeft tot gevolg dat breuk/lekkage van dampleidingen uitgesloÈen kan worden om een langdurige LPG-uitstroming te veroorzaken. De punten 2, 3 en 5 hebben invloed op de systeemreacties. ln heÈ hiernavolgende wordt de reductie van de frequentie van langdurige lekkage bepaald. Voor de getalsmatíge onderbouwing wat betreft de punten I en 2 wordt verq¡ezen naar bij lage 1. 1

3.4.1

Bs I gs

g

i

e-

yss

-

g

e

-Ir

e

sses!

1

-e

-

ys

s-

g

e

- is I ! i ë r ee9s

_E

eþ e s r

!

e

s

I

eee

s

Het aanbrengen van een wegrijalarmering verlaagt de kans op omvertrekken van het, vulpunt (de tankauto wordt weggereden terwijl de losslang nog niet afgekoppeld ís). De frequentiereductie Èen gevolge van de wegrijalarmering is gering (ongeveer een factor 0,6) omdat andere faaloorzaken dezelfde grootte-orde qua frequentie hebben. Bij breuk/Iekkage van leiding 2 en 7/4C wordL de breukfrequentÍe mede bepaald door de volgende faaloorzaken: falen koppeling, niet sluiten afsluiter vulpunt, beschadiging vulslang (zíe LPG-I 7L23 bLz. 5-20). Bij breuk/lekkage van leiding 3 (C en D) bepaalt de kans op het omvertrekken van het vulpunt nede de breukfrequentie. In tabel 3.4 komt de (geringe) frequenÈiereductie tot uitdrukking. In deze t.abel zijn de frequenties zoaLs ze in S 3.1 bepaald zíjn voor de tankauto zonder aanvullende voorzieningen, eveneens

opgenomen.

-15-

85-01237 / vdB/05

Tabel 3.4:

FrequenÈies van initiërende gebeurtenissen (met extra voor-

zieníngen)

.

initiërende gebeurtenis

frequenLie

A breuk leiding 2 (TA) B lekkage leiding 2(TA)

1.10-L'/jr

C breuk ì-eiding

3

D lekkage leiding 3 E breuk leiding 7 (TA) /4C

verwr_J

l0-2'/j r 0,25.10-lt '/jr 1.

0,25. 70-2'/ jf .L

niet-gereduceerde frequentie (zie tabef 3.1)

zlng

bijlage bijlage bijlage bíjlage

I bLz.I7 I bLz.2I L bLz.23

I

bi-z.26

1.10'/jr

IPG-I

-2 1.10'ljr

bij lage 1,blz.

,

1123, bJ-z 5'9

1.10-L',/ jr -2 t.10'ljr

.L 0,4.10 ./ir 0,4. 1o-1'/.j r 10

-4 ,. /

Jr

F lekkage leiding 7

(TA)

/4c

31

1. 10

-1

lJr

In het geval de LPG-verlading zonder gebruik van dampretour plaatsvíndt, zíjn slechts de initiërende gebeurtenissen E en f' relevant (bÍj de overige gebeurtenissen kan dan geen uitstroming meer plaatsvinden). 3

.4.2

Gereduceerde faalkansen

9P -

rY! !99['r9q ç!]9

I

HeÈ aanbrengen van op afstand bedienbare

afsluiters in de

Èank-

auto, die automatisch sluiten ín geval van brand, reduceert de faalkans van het afsluiten van de tankauto in geval van breuk of Iekkage. In bijlage I is dit verder uitgewerkt. HeL verhogen van de testfrequentie van de bovengenoemde afsluiters tot eens per 6 maanden reduceert deze kans nog verder. Het aanbrengen van een automatisch afsluitsysCeen voor de afstandbedienbare afsluiters van het LPG-systeem op het auÈotankstation reduceert de faalkans op het afsluiten vanaf de opslagtank. In bijlage 4 wordt de getalsmatige onderbouwíng van deze 2 laatste punten gegeven Eén en ander wordt samengevat in tabel 3.5. In deze t.abel zijn de faalkansen zoaLs ze in $ g.Z bepaald zíjo, voor de situatie zondet extra voorzieningen, ter vergelijking eveneens opgenomen.

16-

85-01237 /vdB/05

ínitÍërende gebeurtenis Sebeurtenisseobooo (g-b.

systeemreaktie: faleo afsluiten tãnkauLo (kansen per aanspraak)

5 3.2

auÈomaÈisch

afsluíten Tl A breuk leiding 2 (TA) e.b. I B lekkage leiding 2 (TA) S.b. I C breuk

leiding 3 9.b.2

D lekkage leiding 3 g.b. 2 E breuk leidiog 7(TA)l4C g.b. 3 en g.b. 5 F lekkage leiding 7(TA)/4C

'

LesÈfrequent ie

6 ood.

0,0r3 o,026

0,9.10'

0,15.

lo-2-

0,t3.

l0

,26.to

'

-1

o,78. ro

0, 13. to-a'

S 3.2

autoßeliscb âfsluiten opslagtank

-2 o,42.ro' 0,2r. r0-)0,ll.I0 -)-

o

;ysteeBreaktie: faleu afsluilen )ps¡aBlank (kaoseo per aanspraak)

-a"

0.22. ro-3

0, 48.

lo-5

0,8r. t0 -L 0,48 . ro-5

.L 0,8r. r0 0,48.10-(" 0-8r - ro

_t,

8.b.4

Tabel 3.5: kansen op systeemreacties (met extra voorzieningen)

-t7

85-01231 / vdB/05

3.4.3

9ess9-'sssr9e- !reg-'es!ie- Iseg9g:i ge- Ie\\cee- ! reesI

Ieq!)

De frequéntie voor langdurige lekkage na het treffen van de voorzieningen is in de vorige paragrafen bepaald. In Èabel 3.6 r¡orden de frequenties afhankelijk van heÈ wel/niet treffen van een aantal voorzieningen samengevat. Ter vergelijking is de frequentie van lekkage uit S 3.3 eveneens opgenomen (frequentie vòòr het treffen van voorzieningen).

Tabel 3.6: Frequentíes voor langdurige lekkage (met extra voorzieningen) .

rdr

rJÉr¡ .F{

E a ö0F{O\O,-{(üþl

.¡J

)É

ØÐ ø+¡ É .¡|+{5O'+¡ò0"dÉq, (dd .¡ ct(d lr oJ{,JF{OÊ{O ÉÉ(Ú É .c,ø Ê þ o o È O ('lu ú, d ) .Fi .¡{ O F{ (ü

.Fr H ò0 qJ F

o|r

(I'(u qJ tr ÉAJ +J O{J 'a¡

ÐE

tA uu! f> o d r,D u

uÉ.F{¡J

o É N ¡r Ò05

ò0

dô0 '¡¿ OJ¿ .F{o¡ ¡J '-{

d O

É

(llo €o dtr É0J O+J È{O.

oc, 5ö0 oÉ.rr

utù þE oq, 5à ql ø >€

cltr þ5 r+r€

o

,42.r0-3/ j r

XX

o

,44 . to'4 ¡

xxx

0,31. x

x

xxxxx

x

¡r

to'4/jr

,12.r0-47¡ r o ,26.r0-57¡ r 0,29.10-A"/jr o

(zie

S 3.3)

-

-18-

85'0L237 / vdB/05

4.

I"ÍECHANISCI{E INSTAG VAN DE LPG-TANKAUTO DOOR AANRIJDINGEN.

In het kader van dit onderzoek heeft TNO-IWECO enige berekeningen uiÈgevoerd naar het gedrag van LPG-tankauto's in botsingssituaties. De belangrijkste conclusies uit die berekeningen worden hieronder weergegeven. Een uiÈgebreide rapporÈage is opgenomen in bij lage 2. Uitgaande van een tweedimensionaaL modeT van een loodrechte botsing van een vrachtwagen met een massa van 26 ton tegen een volLe LP9-tanlangen dje Tangs een stoep staat geparkeerd js gevonden dat bij een snelåeid van de vrachtwagen van neer dart 30 Iø/h de geramde tanl<wagen zou lnnnen kantelen. Uítgaande vart een vtachtwagen met een ¡Dassa van 50 ton zou de tat*t'tagen /n^mnen kante-Zen bij een snelåeid van de vrachtwagen van meet dan 20 lø/h. Äls de tanl< vart de tanl
rijdingsplaats (achterop, opzij ) . Deze differentiatie vindt plaats door na te gaan of op specifieke situeringen van opstelplaatsen uitstroming van LPG Èen gevolge van een aanrijding mogefijk is en zo ja door welk botsingsscenario (snelheid/ achLerop,

opzíj

). Op deze wijze is het mogelijk te stellen daL een aantal botsingsscenario's voor specifieke situeringen van opstelplaatsen geen LPG-uitstroming tot gevolg zal- hebben. Dit uiteraard met dezelfde (on)nauwkeurigheid die door TNO-ItiECO wordt aangegeven. enz.

-19-

85-01237 / vdB/05

4.1

Kans op een aanrijding van een LPG-tankauto tijdens lossen een autotankstation.

op

De aanrijdingsfrequentie (A) wordt in de LPG-InLegraalstudie met behulp van de volgende gegevens bepaald: B. AantaI aanrijdingen met geparkeerde vrachtvoertuigen per jaar, waarbij Ietsel is opgetreden B = 22I, \¡taarvan aanrijdingen door personenauto's: 204 = 92% aanrijdingen door zwaar verkeer: 17 = 8%. C. Fractie van heL totale vrachtvervoer daL LPG-tankauto is, berekend op basis van afgelegde kilomeÈers C = 2.10-3. D. Fractie van de tijd dat een geparkeçrde LPG-tankauto op een autotankstation geparkeerd is D = 0,5. E. Aantal autotanksÈations waar LPG verkocht wordt, E = 1500. De frequentie dat een LPG-tankauto tijdens het lossen op een autotankstaÈion aangereden wordt, kan aIs volgt berekend worden:

BxCxD

a--

A 4

"2

= I ,5

E

,

to-q/5

22I.2.10-3 . r.

0,5

1500

Botsingsscenario's De volgende botsingsscenario's worden onderscheiden: 1. personenauto botst achterop de tankauto;

:,il 2. personenauto boÈst opzij, Legen de leidingkast / van

3.

tankauto; personenauto

botst opzij tegen de lankauto (nieL tegen

de

de

Ieidingkast);

4. 5. 6. 7.

vrachtauto botst achterop de tankauto; vrachtauto botst opzij, tegen de leidingkast van de tankauto; vrachtauto botst opzij tegen de tankauto; de tankauto rijdt achteruit tegen een star lichaam. Wanneer de tankauto opzij door een vrachÈauto aangereden wordt met een snelheid hoger dan 20 kn/h is aangenomen dat de tankauto kantelt, hierbij wordt veronderstelt dat de tankauto Eegen een

' Er wordt hier vanuit gegaan dat in de toekomst bij de tankauto's de bodemklep altijd onder de tank geplaatst is. Alleen wanneer de leídingkast tussen de wielen van de tankauÈo geplaatst is, kan bij een aanrijding de bodemklep zo vervormd worden dat lekkage optreedt.

-20-

85-01237 /vdB/05

stoeprand geparkeerd staat (zíe bíjlage 2). Ten gevolge hiervan kunnen de volgende botsingsscenariors nog gedefíníeerd worden: 6a. de tankauto kantelt en komt op een paattje terecht; 6b. de gekantelde tankauto wordt door een personenauto aangereden. 6c. de gekantelde tankauLo wordÈ door een vrachÈauto aangereden. In tabel 4.1 wordt aangegeven welke botsingscenario's lekkage tot gevolg kunnen hebben, en de minimale snelheden van het aanrijdende voertuig waarbij lekkage kan optreden (zíe IWECO-rapport

bij lage 2) . Tabel 4. 1 : Omschrijving botsingscenarior mogelij kheid

korte oms

chrij ving

s

.

lekkage

v. max.:

mogelij k

snelheid om lekkage

T

personenauto

2

achterop personenauto opzíj

4

op leidingkasL personenauLo opzij niet op leidingkast vrachtauto

5

achterop vrachÈaut.o opzij

3

6 6a

op leidingkast vrachtauto opzij kantelen op paaltj e

x

maximale

scenario nunmer

uit te sluiten

I

30 km/h

'k)

't)

II

x

15 km/h

X

20 km/h

III

6b

personenauto op gekantelde tankautr

x

80

kn/h

IV

6c

vrachtauto

x

15

km/h

V

x

10

k¡n/h

VI

op

gekantelde tankauÈr 7

*)

achteruit tegen star lichaam

Deze gegevens worden niet in heÈ IWECO rapport gegeven, maar zijn een inschatting op basis van vergelijking met scenario I en beschouwing over energieopname van de bunpers

-27

85-01237 lvdB/05

De in tabel 4.7 weergegeven minimumsnelheden waarbij lekkage kan optreden leidL toL het uitsluiÈen van de mogelijkheid van LPGuitstroming voor de in tabel 4.2 weergegeven situaties.

Tabel 4.2: Uitsluiten scenario's op basis van snelheden. scenario dat uitgesloten word"t

voorkomende snelheden

zijn lager dan: B0 km/h 30 km/h voor zijdelingse a.anrij dingen 15 km/h

4.3

Kansenschatting botsingscenario' De volgende kansen

p (pe

rsonenauto )

(vra chtauto

p(zijkant) p

p

i II, III,

)

èn

(achterkant)

(leidingkast.)

V

s

bepaald:

de aanrijdingsfrequentíe A = 1.5.10-L'/jr.

A

p

zijn

IV

(zie

S 4.1).

de fractie van de aanrijdingen die door personenauto t s gebeuren. P(personenauto) = 0,92 (zie $ 4.1). de fractíe van de aanrijdingen die door vrachtauto' s gebeuren. p(vrachtauto) = 0,08 (zie S 4.1). de kans dat LPG-tankauto van opzij of van achteren aangereden wordt. Verondersteld is dat neer aanrijdingen tegen de achterkant. plaatsvinden dan aan de zíjkant. P(zijkant) = 0,4. p(achterkant) = Q,6. de kans dat bij een aanrijding tegen de zijkant van de tankwagen, de Ieidíngkast aangereden wordt. De leidingkast bestaat + een vijfde deel van de lengte van de tank. Meegerekend dat het aanrijdende voertuig

-22-

85-01237 / vdB/05

gedeelteì-ijk de leidingkast kan raken

p

(obstakel

)

wordÈ

de volgende kans verondersteld: p(leidingkast) = 0,33. de kans dat wanneer de Èankauto kanLeIt, deze op een obsÈakel terecht komt dat de tank kan doorboren. Gegeven het feit dat bij de opstelplaats van de tankauto een reëIe

kans op de aanwezigheid van obsLakels bestaat wordt de voì-gende kans verondersteld: p(obstakel) = 0,1. handelingsfout van de chauffeur (Zie LPG-I,

H

1113).

-L H = 5.10 '/a.

p(sÈar object)

o

p(

instantane

uitstroming)

de kans dat indien de Èankauto achLeruÍt wordt weggereden, zich een star object achter de tankauto bevindt. Deze kans is vrij laag ingeschat vanwege de algemene uitvoering van autotankstations. p(star object) = 0,001. aantal overslagen per jaar (zíe hoofdstuk s). O = 100/jr. gegeven een aanrijding van de tank meL voldoende snelheid (tabel 4.1): de kans dat ínstantane uitstroming ' (BLEVE door mechanische inslag) optreedt

-

P(instanÈaan) = gr1. gegeven een aanrijding van de leidingkast met voldoende snelheid (zie tabel

r): de kans dat zodanige schade aan de IeidingkasÈ c.q. tank ontstaat dat een 4.

insÈantane uiLstroming opÈreedt. Deze kans wordt een orde lager geschat dan

de kans bij direct aanrijden van tank van de tankauto. p(instantaan): 0,01.

de

-23-

85-01237 / vdB/05

De frequentie wordt voor de verschillende boLsingsscenario's bepaald:

f(I)

= A

p(personenauto) p(zij )

stantane uitstroming)

p(leidingkast)

p(in-

.

0,33 0,01. = 1,5.10-4 0,g2.0,4 = 1,8 tO-7/jr. f(II) = A p(vrachtauto) p(zij ) p(Ieidingkast) p(instantane uistroming).

= 1,5.10-4.0,08 0,4 0,33 0,01. = r ,6 . to-8/j r. p(geen Ieidingkast) p(vrachtauto) p(zij ) f(Itt)= A p(paaltje) p(instantane uitstroming). = 1,5.10-4 o,o8 o14 o167 0,1 0,1. = 3,z.to-& / jr. p(geen leidÍngkast) A f(IV) = A p(vrachtauto) p(zij) p(personenauto) p(instantane uítstroming).

= 1,5.10-4 0,08 0,4 0,67 1,5.10-4 0,g2. 0,1. rr/jt. = 4,4.10 f(v) = A p(vrachtauto) p(zij ) p(geen leídingkast) A p(vrachtauto) p(instantane uitstroming). = 1,5.10-4 o,08 0,4 0,67 1,5.10-4 o,08 0,1. = 3,9.10-12/j,. f(VI) - H H p(star objekt) p(instantane uitstroming) 0.

= 5.10-4 5.10-4 o,oo1 o,r = 2,5.t0'9 / a.

1oo.

Tabel 4. 3: Samenvatting kansschatting botsingscenario' bots íngs cena

rio

frequentie

I II III

to-7l¡ r. 1,6.10-a"/jr. 3,2.10-a"/jr.

IV

4,4. to-7r / jt

V

VI

t ,8.

3,9.10-rt"/jr. -o 2,5.10'/jr.

.

s

.

85-01237 /vdB/05

4,4

-24-

De frequentie van een BLEVE door mechanische inslag De frequentie van een BIEVE door mechanische inslag wordt bepaald

door verschillende mogelijke situeringen van opstelplaatsen van LPG-tankauto's bij autotankstations in relatie met voorkomende rijsnelheden en mogeLijkheden voor de verschillende botsingsscenariot s . Gegevens uit S 4.2 over de minimale aanrijdingssnelheden gegevens uit S 4.3 met betrekking tot de frequenÈies van botsingsscenarío' s worden hierbij gebruikt.

en de

In tabel 4.5 zj-jn verschíllende voorbeeldsiLuaties van opstelplaatsen die beschouwd zíjn, opgenomen. Voor die situaties is op basis van een beschouwing over voorkomende rijsnelheden en mogelijkheden tot aanrijdingen een frequentie van mechanische inslag bepaald. Er wordt op gewezen daL het slechts voorbeelden tot hanteríng van mechanische inslag beLreft. Voor specifieke situaties is het denkbaar dat meer of minder scenario's worden uitgesloten dan is aangegeven. Dat geldt bijvoorbeeld voor situatie A, wanneer de opstelplaats gelegen is aan een T-splitsing. Op plaatsen vraar snelheden boven de 80 km/h niet zijn toegestâan

of aanrijdingssnelheden boven de 80 kn/h niet mogelijk zijn wordt scenario IV uitgesloten. Zo zaL voor autotankstations aan $/egen met maximale snelheden < 80 km/h en voor autotankstations met opstelplaatsen niet op de openbare ereg scenario IV worden uiÈges loten. Qua frequentie echter is scenario IV te verwaarlozen Èen opzichte van de frequentie van de andere scenario's. 0p plaatsen r.raar snelheden bij zijdelingse aanrijdíngen boven de 30 km/h niet mogelijk worden geacht, wordt scenario I uitgesloten. Deze situatie wordt geacht aanwezíg te zíjn bij opstelplaat.sen waat de maximaal toegestane snelheid 50 km/h is, en op die plaatsen waar het verkeer vanuit stilstand wegrijdt en Í.taar eventueel hogere snelheden toegestaan zijn (voorbeeld situatie E en G).

-25

85-01237 / vdB/05

Het uitsluiten van scenario I heeft een frequentiereductie meL een factor + 10 toÈ gevolg. Op plaaLsen waar aanrijdingssnelheden hoger dan t5 kn/h niet voorkomen worden scenario II, III en V uitgesloten. Deze situatie wordt alleen daar aanwezíg verondersteld vaar de opstelplaats niet bereikbaar is, voor evenÈueel uit de koers geraakt of langskomend verkeer (voorbeeld situatie H). Het uitsluiLen van de scenario's II, III en V heeft nog een verdere frequentiereducLie meÈ een factor + 10 tot gevolg. Dit kan als volgÈ in tabel 4.4 samengevat worden: Tabel 4.4: Gereduceerde frequentie van mechanische inslag gedifferentieerd naar de sítuatÍe van de opstelplaats plaats "

geïsoleerde" opstelplaats

frequentie -o 2,5.10'/ir.

toegestane snelheid 50 km/h toegestane snelheid 70 km/h opst.elplaats op wegrijstrook

4,8.10-a" /

overige situaties

2 ,3

jr.

.l.o-7 / ir

.

In tabel 4.5 worden een aantal mogelíjke siÈuaties gespecificeerd als voorbeeld. In het geval- de. opstelplaats voor de tankauto "geïsoleerdil is Èen opzichte van het overige verkeer en de frequentie van een mechanische inslag tot zover gereduceerd is, gaan andere ongevalsscenario's qua frequentie weer een rol spelen. Bijvoorbeeld kantelen van de tankauto Èen gevolge van een verkeerde manoeuvre door de chauffeur of door te snel een bocht doorrijden. In bijlage 5 wordt een globale schatÈing van de frequentie van dit scenario opgenomen . Deze frequentie bedraagÈ t 3 .tO-9 / jr. Als minimale frequentie voor mechanische inslag wordÈ S. tO-9/j r gebruikt.

-26-

85-O1237lvdBlo5

de rijweg

Tabel 4.5: Voorbeeltllituaties opstelpunt t

toeSesÈâne sneLheid

Èoegcstane snelheid

< 70

rnaximelc anrijdingsnelheden ln nax

k¡n/h

uitsesIoten scenario's (zie ¡abel

frequentie mechanische

inslag

4.2)

ß

frequentie mechanische

ins I ng

achterop:

achLerop:

-¡-

ulLBerloÈen scenario's (zie lsbel t.2)

krtr/h

SITUATIE

A

> 70 km/h maximale aanrijdingssnelhãden vmax ín

4,8. 1o-8

<80

30
2,3.10'

vmax. >80 zLJ

I

30
-¡-

4,8 . l O-8

c-

30
-a

2,3.10

'

achterop:

30
mex.

nex.

<80 <80

achterop:

D4,8; tO-8

30
E4,8. 10-8

15
2,3,

lo

'

-n 4,E.10 "

z

achterop:

F4,8. 10-8

30
max.

<80

z

mex.

<80

achÈcrop:

schterop:

15
15
H-

' ';:iÏ;:rJl"i";

4,8.10-e"

z

I, II, III

achLcrop:

rv,

vmax. <15 zíj: vmax. <15

v

uitsruite¡r van alrcen scenario rv

(r=4

,4.LI-LL/ir, zie tabet t,.3\t

hccft gccu frcquenticrcductic tot gcvolg. llct uitsluitcn van scenario f (f=1,8.10' ,/jr)hecft cen reductie van t cen factor 10.tot gcvolg. Hct (naa¡t ook scenario I) ultslultelrgan C.e scenarlo's II (f=l,6.1o-u71r¡, III (f=3,2.1O-'r/Jl En EcÊaeflo V (f=3,9.LO --/jr) heeft nog eeû verdere reductie met + een factor 10 tot gevolg. Voor deze reductie zij het uitsluiten vân de scenario's II en III verantwoordelijk.

-27-

85-01237 / vdB/05

OMGEVINGSBRAND.

De frequentie van een brand op een autotanksÈation is berekend meÈ behulp van gegevens van het CBS. Een aantal van deze branden kunnen aangemerkt worden als omgevingsbrand voor de LPG-tankauto op de opstelplaaLs bij het vulpunt. Branden Len gevolge van lekkage van het LPG-systeem (Tankauto en/of LPG-opslag) zijn geen omgevingsbranden

.

0p basis van casuïstiek uit databank FACTS (TNO) is heÈ mogelijk branden te koppelen aan bepaalde plaatsen/activiLeíten op autotankstations. Op deze manier is heÈ mogelijk een onderscheid te maken naar opstelplaaÈsen voor de ÈankauLo met betrekking tot de mogelijkheden van veroorzaken van een BLEVE van de tankauto. Hierbij spelen dan afstanden van de opstelplaaLs tot gebouwen, opstelplaats benzíne tankauto enz. een rol. 5.1

De frequentie van een brand op een autotankstation.

de berekeníng van deze frequentie wordt van de volgende gegevens gebruik gemaakÈ:

Bij

Aantal branden bij autotankstaÈions in Nederland Jaar

Aantal

t975 4

L97 6

6

t97

7

197

6

r2

I

t979 7

1980

7

1981

1982

7

Gemiddeld aantal branden per

jaar: 7,4 (-Nb.) Bron:

- Aantal autotankstaÈions in

Nederland.

Aantal Gemiddeld: 8300 (=Ns) Bron: CBS en

BOVAG.

7

CBS.

1983

11

85-01237

-28-

/vdB/0s

op een autotankstaLion: 500 ton/j r doorzet 20 n3 /hr max. overslagdebiet

- Verblijftijd

overs laghoeveelheid

I0

overslagduur

30 min. per overslag 45 min. per overslag verblijfcijd: 0,009 jr.

verblij ftij d bij 100 overslagen per jaar

m3

De kans op een brand op een autotankstation LPG-tankauto aanl¡¡ezig ís, wordt nu:

(=f)

terwijl daar een

xÞ,t ¡ = 7,4 * o,oo9 = 8.ro-6,. / Jt'

Ns

83oo

_

5.2

activiÈeit. De CBS-gegevêns (S.t) geven geen informatie over de lokaÈie van de branden op de autotankstations. Daarom zijn op basís van casuïstiek uit databank FACTS, 40 branden op autotankstations gedifferentieerd naar plaats c.q' acÈiviteit. Deze casuïstiek betreft 35 branden uit de "CBS" periode 1975-1983 (S+'¿; , 3 branden uit 1984 en 2 van voor 1975. Onderzocht is welke van de geregisÈreerde branden qua omvang en tijdsduur voldoende groot zíjn om in príncipe een BLEVE van een LPG-tankauto te kunnen veroorzaken.

fn tabel 5.1 worden de resultaten híervan

samengevat.

-29-

85-07237 / vdB/05

Tabel 5.1: Di fferentiatie en omvanS. PIaats

van branden op auÈotankstations naar plaats

AantaI branden

TotaaI aantal

Aantal branden qua omvang/tijdsduur zodanig da| ze een Lankauto langdurig zouden kunnen aanstralen

Fraclie van de branden

40

onderzochte branden

LPG-afleverzuíl L.b.v. I

15

,05

4

0,025

ÈankauÈo

2

0

Gebouwen

6

0, 15

Overig

1

0,025

personenauto

s

Benzine afleverzuil t.b.v. personenauto's

'

Opstelplaats benzine,05

Branden t.g.v. de verlading van LPG bij de

opstelplaats voor LPGtankauto' s of t. g. v. de LPG-opslag. Deze branden zijn geen

t2

ttomgevíngsbrandentt maar

branden t.g.v. lekkage van het LPG-systeem. ã")

Bij een automatisch afsluitsysteem van van brand wordÈ deze

de

LPG-installatie in geval

fractie met meer dan een factor 100 verlaagd.

-30-

85-01237 /vdB/05

5.3

Maximale afstanden voor BLEVE-potenEie van omgevingsbranden.

zoaLs deze in tabel 5.1 genoemd worden, Per plaats/activít.eit, kan een maximale afstand ("ru*.) toegekend worden. Buiten "r"r. is de kans dat een BLEVE veroorzaakt worden door een brand op de desbetreffende plaats verwaarloosbaar klein. Dit gemiddeld 8enomen. Er kunnen zich op specifieke lokaties omstandigheden voordoen (opstelplaats LPG-tankauto zodaníg dat benzinelekkage zich ook op grotere afstanden onder de LPG-Lankauto verzamelen kan bijv.) dat de kans dat een dergelijke brand de LPG-tankauto treft groter is. Voor wat betreft de branden bij de afleverpunLen van benzíne en tPG en bij de opstelplaats voor de benzine-tankauto, is de maximale afstand voor direct vlamcontact gelijk gesteld ""t ",n"*. De maximale afstanden voor direct vlamcontact zijn afkomstig uit de LPG-Integraalstudie.

Plaats/activiteit Brand bij de LPG-afleverzuil (fakkel) Brand bij de benzine afleverzuil (plasbrand) Brand bíj de opstelplaaLs van de

amax. ]-n m. 15 5

25

Benzine-tankauto (BLEVE plaatstalen Lankauto) De maximale afstand ("r"*.) voor brand in gebouwen wordt gebaseerd op gegevens van de sLralingsterkte van branden in gebouwen [fir. 1] en de hoeveelheid warmte die een LPG-tankauto kan verdragen zonder te bezwijken (zie bíjlage 6).

/r

max

gebour,r zonder

hoogte

b

randbe s che

<5

ln

-

rning

m

5 m < hoogte <10m hoogEe >10m

5

10

20

gebouw met brandbescherming (50% gevelopeníngen)

hoogte <

5 m 5m 10 m

215 5 15

m.

85-01237 /vdB/45

-

31 -

Voor de branden onder het kopje "overig" wordt geen maximale schadeafstand bepaald ("ru*. = 0 m) . Deze branden zíjn een verzamelíng van allerlei branden die zích overal op het autotankstation kunnen voordoen. 5.4

De frequentie van een omgevingsbrand voor een LPG-tankauLo kan met behulp van gegevens uit de vorige paragrafen berekend worden. Voor een specifiek autotankstation kan worden nagegaan of de opstelplaats van de LPG-tankauto binnen de maximale afstand van de verschillende branden val-t (S 5.3). De fractie van de branden die in principe een BTEVE kunnen veroorzaken wordt bepaald (S 5.2) . Deze fractie vermenigvuldigt met de frequentie van een brand op een autotankstation (S 5.1), Ievert de frequentie voor een omgevingsbrand voor het onderzochte autotanks tation. Voorbeeld:

. afstand opstelplaats LPG tankauto tot: 10 m - LPG-afleverzuil 10 m - benzine afleverzuil 15 m - opstelplaats benzine tankauto 5m - gebouw (hoogte 3 m) . fractie van de branden die plaatsvinden bij de: 0 - LPG-afleverzuil '05 0'05 - opstelplaats benzine tankauLo 0,025 - overig . frequentie omgevíngsbrand: (0,05 + 0,05 + 0,025) * e 10-6 = t.to-6/jr. In tabel 5,2 worden de frequenties voor omgevíngsbranden in schema gebracht.

-32-

85-01237 / vdB/05

Tabel 5.2: Frequentie van omgevingsbranden gedifferentieerd naar plaats.

afstand van de tankauto op opstelplaats binnen:

de

t{

\€ .Fl

'r N

|g t¡q') ct> ÉaJ $Êr > r+lcd

Ér

CJ

LôÈ FFI

X

o

€l l+{ t!d-l

(u.J ÉoJ5 dÊN

uÉ

B^ 5c/) o.

¡¡

rô¡Ê{ x

x

x

x

x

X

x

x

x

X

X

X

x

x

x

X

X

x

x

ÉÉ> c) a,

x

x

x

X

¡Lô c)

ò0Ø

X¡¡o cÚ

X

o¡É >(0

x

x

x

x

x

il

ò0

.F{ ti(Ú

X

x

trl H]JòO

O

O.-t ÊoH d >v

>'Fr H NO

x

x

(d

o)

q{ (!.F{ o cd td N-

X

x

H

I CJ

É'i É o dÊ.orrJ >.-r ¡ t oJd É{Jlrj¿ crOÉ rô o.o (d c.¡O>Ð

x x

c.,

€- úJ

ú O

0,! .Fl c,:

ÉÉ O'F{

CJ J> Ct f¡l qròo H CJ'l.ro 0,1

2.10'6

2

1.10-6

3

8.10-'l t

x

4

6.10-1'

x

5

4.r0'

x

6

2.10-'f'

X

x

x

X

x

x x

x

a

85-07231 / vdB/05

5.5

-33-

Reductie van de frequentie van omgevingsbranden.

De frequentíe van een omgevingsbrand voor de LPG-tankauto kan aanzienlijk gereduceerd worden door het nemen van maatregelen en het. uitbreiden van de voorschriften waaronder LPG-overslag naar de opslagtank plaatsvindt. De invloed op de frequentie van de BTEVE van de volgende Ewee voorschriften/maatregelen wordt beschouwd : 1. Het niet gelijktijdig lossen van een LPG-tankwagen en een andere tankwagen voor moLorbrandstoffen, tenzij de LPG-tankwagen zíc}. op meer dan 25 m afsÈand bevindt van deze tankwagen.

2. Het LPG-tankstation is met zodaníge voorzieningen uitgerust dat indien de tankwagen uitwendig wordt verhit (b.v. door omgevíngsbrand) zodaníg dat. de tankauto kan bezwijken, alle op afstand bedienbare afsluiters van het LPG-systeem automatisch sluiten. PunÈ t heeft tot gevolg dat de fractie

van de branden, bij de opstelplaaÈs voor de benzine-tankauto, uitgesloten wordt geachÈ een BLEVT Le kunnen veroorzaken. Punt 2 heeft tot gevolg dat de frequentie van Iangdurige uitstromingen bij de LPG-afleverzuil verlaagd wordt. Deze frequentie wordt niet meer bepaald door het falen van de bediening maar door het falen van de afsluiter op de opslagtank (f = g.fO-S/a). Oe fractie van de branden bij het LPG-afleverpunt welke voldoende groot geacht worden een BLEVE van de tankauto te kunnen veroorzaken wordt meE een factor groter dan 100 gereduceerd (zie ook bijlage 4). Quà frequentie worden deze branden dan verwaarloosbaar ten opzichte van de andere mogelijkheden voor omgevingsbrand. Deze punten worden verwerkt in tabel 5.2 en dit resulleert in tabel 5 .3.

-34-

85-al237 lvdB/05

'

Tabel 5.3: Gereduceerde frequentíe voor omgevingsbranden gedifferenLieerd naar plaats. afstand vanaf de tankauto de opstelplaats, binnen:

op

(¡ E

o

Ð qJ

f¡l

H

ú o (,

ò0 q-t

x(Ú qtÉ Éd (d> x

x

l¡l

Er C)

x

1

x

2

X

5

x

6

-35-

85-01237 / vdB/ 05

6.

RESULTATEN

6.7

BlEVE-frequentie. van de tankauto kan door het treffen van een aantal technische voorzieningen gereduceerd worden. De reductie is bepaald ten opzichte van de situaÈie in de LPG-Integraalstudie en betreft de volgende exLra

De frequentie van het opÈreden van een

BLEVE

voorzieningen: f) 0p meerdere plaatsen afstand bedienbare pneunatische bínnenliggende afsluíters onder de tank van de tankauto'

2) Testfrequentie van bovengenoemde afsluiLers,

eens in de

6

maanden.

3) De tankauto is voorzíen van een systeem, daL in geval van brand bij de tankauto, de afsluiters van de tankauto automaEisch sluiL. 4) Het LPG-tankstation is met zodanige voorzieningen uiLgerust, dat indien de LPG-tankwagen uiÈwendig wordt verhit, zodanig dat de tank kan bezwijken, alle op afstand bedienbare afsluiters van heÈ LPG-systeem automatisch sluíLen. 5) De verlading geschiedt zonder gebruik te maken van de dampretourleidingen. 6) Het is verboden een tankwagen met motorbrandstof getijktijdig meÈ een LPG-tankwagen te lossen, tenzij de afstand Lussen beide meer dan 25 m bedraagt. 7) De tankauto ís uiLgerust met een wegrijalarmering'

Bij de bepaling van de BlEVE-frequentiereductie is nader onderscheíd gemaakt naar reductiemogelijkheden voor langdurige lekkage (hfdst. 3), mechanische inslag (hfdst. 4) en omgevingsbrand (hfdst. 5). Deze basisgebeurtenissen bepalen de kans op een BTEVE (zíe foutenboom, figuur 6. 1). De voorzieningen 1 tot en met 5 hebben invloed op de frequentie van langduríge lekkage; maaÈregel 6 op de frequentie van omgevingsbrand.

85-01237 / vdB/05

-36-

Situering opstelplaats LPG-tankauto: Verder zijn afhankelijk van de situering van de opstelplaats van de LPG-tankwagen op het autotanksLaÈion de frequentie van een mechanische inslag en omgevíngsbrand bepaald. In Label 6.1 wordt voor de verschíllende mogelijke opstelplaatsen van de Èankauto de frequentie van een BIEVE bepaald met behulp van foutenboom 2. Fíguur 6:1 geefE een voorbeeld van de methode. De BlEVE-frequentie Ín de sítuatie zonder de exLra voorzieningen wordt eveneens met d,eze methodiek bepaald f(BLEVE, oud): 4,2.70-\'ljr (zíe Eabel- 6.1).

Hierbij worden de frequenties van omgevingsbrand en mechanische inslag gebruikt zoaLs zíj ín de LPG-Integraalstudie vermeld zíjn. De berekende BLEVE-frequenties voor de tankauto meÈ extra voorzieningen en een differentiatie naar omgevíngsbrand en mechanische inslag, worden aan f(BIEVE, oud) gerelateerd. HieruiE volgt een reductíefactor voor de BlEVE-frequentie ' Deze reductíefactor wordt toegepast op de door casuistiek bepaalde BLEVE-frequentie van een tankauto op een autotankstation. Het resultaat hiervan wordt gebruikt bij de bepaling van de f-x-krommen.

3*c

-0123

7

-37-

05

/vdB/

1,3

lo-6 I 3r

materiaalve

mechanische

zwakking

inslag

213

door brand en druk

0,5 (zie bijlage

langdurige brand bij

3)

EankauÈo FOUTENBOOM 2

brand na LPG-lekkage

2 to "ljr (zie

S5.5)

langdurige lekkage bij tankauto

o.2g

"/jr

-L

10

o12

(zie bijlage 1-A

F (BLEVE)

=t(o

, 29

3)

FIGUUR 6.1

-'] -o ,5+2,3 . 1o-7 = 1,3. tO . 10 "*o , 2) +2 . 1 o

-A"/

jr

10-1'lJr

Tabel 6. l: BLIIVE-[requentie.

@

(^ I

I

l.J (, \¡

ResultaaL f reqrreltt i e

Irer¡rrenLie I

arrgrlrrri ge

jr (zie ti 3.4.:!.

ornSev r ¡18,s

jr (zie $i 5.5)

trrarrd/

lekkag,e/

)

-

Ire<¡rreltt íe

tussrìn rest¡l-

reducLie-

BLEVE-

nt'cl.ralt i sche'

Laat

factor

f reqrrenL

inslag/jr (zie $ 4.4)

IILEVE- [rer¡rtettt i e

ie/.i r (getlaseerd oP

/ jr. (volgerrs

op casuïstiek)

ê. fr

lllnme

r

(zie tal¡el 6.2)

tÉ

o

fouteltboont

rnethotliek) 7. t0-7

2. l0-8 (LPC- I

)

4

( l,PG. | )

--t

2

. rO-6

2,'l - lo ' _a 4,8. t0 " -q 5. t0

lr3.l0-6 l,l.10-6 t,o.l0-6

7

,6.10 ' -a 5,8.1O'

2 13, l0-

4,8' l0- 8

-7

il tt

40 /+O

55 10

--,

3,6.10

'-

--,

r3

-1

t4

90

-1 2,2. tO '

4.to-t" 4.10'

r00

2.10-1'

100

2.to'

-., 2,3. l0 '

4.tO-t"

100

2. to

4,g.lo-8 5.10-o'

4.lo-t" 4. r0 '

100

2.to -7 2.lo -7

5,3.10

-1 4,6. l0 '

t00

l2

2,g.lo' 2,5.10

2,3.10 4,8.10 5. l0

0-6

-.,

1

l0

30

80

5. I O-9

I

-

-ç,

,2.1O

'

--l

-1

I

zie pag.

æ

39

I

85-07237 /vdB/05

:'c)

6.2

-39-

7 AIs minimale BLEVE-frequentie wordt 2.70 ¡it ûngehouden. Bij een verdere reductie wordt het frequenLieniveAv zo laag dat de onnauwkeurigheid van de basisgegevens (o.a. IhlECO-resultaten) een grotere rol gaan spelen.

F-x krommen. (indiv:-dueel risico) De gereduceerde BLEVE-frequentie is verwerkÈ in de f-x kromme voor alleen overslag, en voor opslag en overslag op het autotankstaÈion. De ongewenste gebeurtenissen en de effecÈen daarvan zijn overgenomen uit de LPG-IntegraalsÈudie met de volgende uiLzonderingen: - BLEVE van de opslagtank (ondergronds of ingeterpt) wordt

uítgesloten. - Falen van de dampretourleiding tijdens overslag leidt niet tot LPG-uitstroming en ís zodoende niet als ongewenste gebeurtenis opgenomen.

falen van leiding 7/4C (zie bijlage 7) bij directe ontsteking zíin aangepast. De extra voorzieningen bernvloeden deze kansen omdat in geval van brand (directe ontsteking) het automaÈisch afsluitsysteem in werking treedt. De ontwikkelingskansen bij vertraagd ontsteken zíjn overgenomen uit de LPG-IntegraalsÈudie. - De faalfrequentie van leiding 4 (tank/pomP) wordt in de IPGIntegraalstudie bepaald door de aanrijdingsfrequentie (7.10-1'/jr). Doordat deze frequentie gereduceerd wordt, wordt de breukfrequenÈie van de leiding 1.10 ".0,009 (verblijftiid) -a = .Ç.10 "/ir.

-

De ontwikkelingskansen na

In bijlage 8, tabel 1 t/m 3 zíjn de onge*"tt"t" gebeurtenissen en de effecten bij de overslag naar de opslagtank opgenomen; tabel 4 tot en met 6 beÈreffen de sÈatíonaire installatie en tabel 7 tot en met 9 de overslag naar de personenauto.

85-0t237 / vdB/05

-40-

individueel risicokrommen zijn bepaald: :'.- f iguur 6 .2: overs lag op het autotankstation, alle extra technísche voorzieningen zijn aanwezíç. In deze figuur zijn drie lijnen geÈekend. a. alleen BLEVE (nr. 16, Iaatste kolom tabel 1, biilage 8); b. overslag met BLEVE (nr. 16); c. overslag met BLEVE (nr. 10). Bij b en c zijn de overige nunmers van de scenario's (laatste kolom tabel 1, bijlage 8) 20'23, 30-36, 40-45. SiEuaties b en c geven de meest gunstige en meest ongunstige siLuaties voor de BTEVE-frequentie hteer r ûâ het aanbrengen van de technische voorzieningen en treffen van maatregelen. Voor beide krommen is een ontwikkelingenmatrix (zie LPG-Integraal) gegeven in tabel 1 en 2, bij lage 9. * figuur 2, bijlage I opslag en overslag op een autotanksLaÈion. In deze figuur zijn drie lijnen geÈekend: a. opslag en overslag zoaLs in de LPG-Integraalstudie weergegeven (deelrapporL 1226, figuur 4.5.3) (de opslagtank ondergronds); b. opslag en overslag autotankstation, nieuwe situatie. (2.10 '/jr.) BTEVE (nr. 16, rabel 1, bijlage 8); c. overslag, BLEVE (nr. !6, tabel I , bij lage 8) (Z.lO-7 / ir .) . De overige scenarionu¡nmers bÍj de twee laatst.e lijnen zijn: 20 L/n 23, 30 Lln 35, 40 tln 45, 50 Lln 67, 70 L/n 73 (zíe bijlage 8, tabel 1, 4 en 7 laatste kolom). De volgende

-41

85-01237 lvdBlQ5

+{++++

1Ër

-ti

tt I I I

1[l

-.1

,t rl

r:tt

'f 'E-a lt¡

-

rl

rll IJ

¡l rl

rL Ui

il

tf..{ I t;r -;:, Ëf, J l¡i

-t--lI

Èì

I

l! + +

+-

-r

H.?

I

++!F

I

t llr

;l ¡l ¡t ¡l i--l-

Þ.t

t-l ¡-t

t¡.1

g

r

É-r-;r

tj, =-

t¡l l]r l,!

lrl

lrl

.,

-

1uì

I l¡

ÊFgTRþID ÉUT Eþ:T

LI Fl

TüT

T HHT':STÉT

I

L1

I

5

|:l H

ll

T E r: H l'¡

Figuur 6.2.

þI

þ-:T

1

BÉÉ

ÛI"IT:i;HÉFP I HËSPUHT I I'I1

t I]\. E Ê :SL}ì13 E'u' Er rl R ¡ I E t'l I l'{ ç E tl

=42-

85-01237 /vdBl05

------

L226

oP-,/overslag . overslag

f

1ü I

I

I

lÈt

-+ _f ¡

t

Ë

't

EE

L

r¿J

-r

I

I

t-t

t; lr l¡

''ï iJ.j

L

i¡¡

= r¡;.'l r:E

I

Iú

-b

I

-t-

t,

J

t¿l Éq

I

l,¡¡ L

i¡

d r=

-f 1þ3

t-l

t{

I

IJ

I

= l¡l = G

--'t

_

1þ-1

I

rl l_r_

I

l¡i

r¡

I

I

t!

I

I

I

_r1 1

I

I

i

I

I

I

I

I

I

I

!,1

lrt

-lB

I

ÊFgTRt{n TrlT BIJTr-1TÊt{1.;STtlI I ilH

l rlelB

t3t:ì

LlþlT::þ11:lFp ¡

¡tl;¡ìpl-l}{T

. úFÍ:rÉË El'l ttvEPf{L¡lG

EliTFjÈ TE'::Ht{I gñHE ttrtrFlZ iEt'i Il"igEl'{

Figuur 6.3.

t f'lì

85-01237 / vdB/05

7

'

.

-43-

BESCHOWTNG VAN DE RESUTTATEN/CONCIUSTES

Door implementatie van de technische voorzieningen wordt een reductiefactor voor de BlEVE-frequentie van de LPG-tankauÈo bereikt van ieder geval 30. Deze factor loopL op tot 100 wanneer de opsÈelplaaLs van de tankauto zodanig is dat de LPG-tankauto níet meer getroffen kan worden door branden van een lossende benzinetankauto, gebouwen of LPG-afleverzuil en h/anneer de opstelplaats óók zodanig is daÈ botsingen van personenauto's met een snelheid > 30 kn/h op de leidingkast uitgesloten kunnen worden. lrianneer ook branden van de benzineafleverzuil de LPG-tankauto nieÈ kunnen treffen is de opstelplaaLs met betrekking tot aanrijdingen níet meer zo relevanÈ. De individueel risicokrom¡ne van de overslag van LPG van de tankauto naar de opslagtank op een autotankstation na het implementeren van de extra voorzieningen en maatregelen (zíe o.a. hoofdstuk 6) is gegeven in figuur 6.2. In deze figuur is ook de BTEVE van de tankauto e/eer-

waarbij de maximale BLEVE-frequentíereductie is toegepast. Bij het construeren van de individueel risicokromnen is er steeds vanuit gegaan dat de opslagtank ondergronds geplaatst is. Uit deze figuur blíjkt dat voor afstanden groter dan 60 meter de BLEVE-frequentie bepalend is. Uit de ontrvikkelingenmaLríx (tabel 6. 11,6.12) en de individueel risicokrommen in figuur 6.2 kunnen de volgende conclusies getrokken gegeven

worden.

Op afstanden groter dan 50 - 60 meter vanaf het vulpunt wordt de kromme volledig gedomineerd door de BLEVE van de tankauto. De 'sprongen' in de krommen lussen 30 en 50 meter zíjn aikomstig van de scenario's 'verÈraagd ontstekenr van uitstromingen uit de leiding bij de tankauto (L7/4C). Deze scenario's hebben geen frequentiereductie ondergaan ten gevolge van de extra voorzíeningen omdat die alleen effecÈief zijn in brandsituaties (direct ontsteken). Het individuele risico voor 0 - 30 meter wordt gedomineerd door de scenario's diiect ontsteken van de uitsLromíngen die I2O seconden duren.

85-01237 /vdB/05

- /+l+ -

Uit figuut 6.2 blijkt ook dat de extra frequentiereductíe die gehaald kan worden door eisen te stellen aan de lokatie van de opstelplaats van een LPG-tankauto in relatie tot mogelijke omgevingsbranden en mogetijkheid tot ernstíge aanrijdingen niet zo groot is. Dat wil zeggen dat de reductie voornamelijk bepaald wordt door de reductie van de frequentie van de fakkels van het LPG-systeem.'

In figuur 6.3 is ook de oorspronkelijke kromme van het autoÈanksÈation opgenomen (zie LPG-Integraal, 1226). Hierdoor is duidelijk Èe zíer- dat de maximale reductiefactor (100) bij de kortere afstanden níeÈ gehaald wordt omdat de BLEVE daar een minder grote rol speelt. In figuur 6.3 is ook de opslag- * overslagsituat.ie opgenomen, zijnde de nieuwe totaalkrornme van het autotanksLation. Concluderend kan gesteld worden daL uit de berekeningen en beschouwingen in deze studie blijkt dat de reductie van de BlEVE-frequentie van een LPG-tankauto op een autotankstation maxímaal een factor 100 kan zijn vranneer voldaan wordt aan een aantal voorwaarden (technische voo rzieningen,/maatregelen) . In het totaalrisico van het autotankstation (opslagtank ondergronds) werkt deze reductie rechtstreeks door in het risico voor afstanden groter dan 70 meter vanaf het vulpunÈ. Voor afstanden kleiner dan 60 - 70 meter neemÈ de reducÈiefactor verder af naarmaÈe de afstand kleiner is. Voor de afstand 10 - 20 meter is er nauwelijks of geen

reductie.

-45_

85-07237 / vdB/05

8.

TITERATI.JURTIJST

It] Brandoverslag door straling, BrandveiligheidsinstiLuut fr. Lie Tiam Tjoan.

TNO,

"Onderzoek van een geëxtraplodeerde LPG-tank", MetaalinstiÈuut TNO, rapport nr. 791"1/013409/PES/PIU.

[2] Rapport

[3]

VDI-Wärmeatlas, Berechnungsblätter Deutscher Ingenieure, VDI--Verlag GmbH, Düsseldorf 1977 .

t4]

LPG-IntegraalsLudie.

15] Integrale Nota

LPG.

für

den Wärmeübergang; Verein

BIJLAGE

1

LEKKAGE FREQIIENTIES

wO-4

1L/

87 27

BIJLAGE

-1-l-

- 1 302 I / kwk/ 87

1

Bepaling van een frequentiereductie van een chermische auto t.ijdens verlading op een autoEankstation.

1.

BLEVE

van een tank-

INLEIDING

Door het aanbrengen van de aanvullende voorzieninger¡:'.' aan de tankauto zal de kans op een BLEVE (t.g.v. brand) van de Eankauto verminderen. fn deze bijlage wordt nagegaân hoe groot deze reductie

is. is als volgt: Er wordÈ volledig aangesloten bíj de in LPG-Integraal gehanteerde met.hode voor het bepalen van de invloed van systeemreacties, nl. via de daar gegeven gebeurtenissenbomen. De frequenÈies die gehanteerd worden zijn ook ontleend aan

De methodiek

-

LPG-I;

-

-

dat breuk én lekkage kunnen leiden lot een BIEVE. Bíi lekkages zullen echter niet aIIe syst.eemreacties plaatsvínden (doorstroombegrenzers worden niet aangesproken) Alleen continue bronnen kunnen een BLEVE veroorzaken. Aangenomen wordt.

De ongewenste gebeurtenissen die tot een BLEV:E van de tankauto kunnen leiden zijn de volgende: falen van de dampretourleiding : breuk/Iekkage

falen van de vloeistofteiding

:k

:

breuk/ì.ekkage

wegrijalarmering/afstandsbediende afsluiters/automatisch afsluítsysÈeem van de tankauto bij brand.

;

!iO-4r | / 87 27 - t3o2r / kwk/

ad.

-1-33-

87

stopt niet bij breuk: 0.2/a. (tpG-I, ILZ3, bLz. 5-11) Pomp stopt niet bij lekkage: 0,5 x 0,2 = O,lf a. De doorstroombegrenzer wordt niet aangesproken. Faalkans pneumatisch bediende afsluiLer p = !À T, F = 0,013. (lPc-I, 1113, bLz. 25). Chauffeur faalr bij breuk: O,l/a (Foutenboom t5). Chauffeur faalt bij lekkage: 0,5 x 0,1 = 0,05/a. Deze kans ís in ieder gevaJ- kleiner dan 10-2.

1)

Pomp

ad. 2) ad. 3) ad. 4) ad. 5)

falen afsluiter vanaf tank 0,0I2/a. (zíe foutenboom 4)

kh e,[, hgs rr u Yr\ ÂzY

,onbw; t vlozìrtof ,, iLstrorning l-e''à;ng;nhoud ne.Q_

Z

4.

+ damPu;tstroming

jo O,Oo

,toeirf

t3

lzbz"rb¿n

i

ss

¿n r,oo rn

of u,'bsl-

I

ontwikkelíngsnummer

1

0,99/a

2

0

3

0,13

BLE\IE-f requenrÍe

:

rorn;>1g kont;nu

Lt

initiërende gebeurtenis:

bij drage

bij drage

tO'3 ¡ ir

,012/a to-2 I a

0,

13

10-L'/ jr

Tabel 12: Bijdrage aan de BLETr'E-frequentie van lekkage Lei-ð.íng 7 / 4C

U
-1-32-

tiO-41I I8727 - 13021/kwk/87

Lekkage

leiding 7 van de tankauto /

De mogelijke systeemreacties worden

4C van de

in

installatie

gebeurtenissenboom

4

geanalyseerd.

Seegs sbe

gligg-ygg r-

bs g-

ge!regss-yss- És-qgeçlii\e- rgc g gie :

-2 jr; Iekkage leiding 7/4C: I L0'/ De lekkagefrequentie wordt 10 x zo hoog a1s de breukfrequentie

geschaE.

falen afsluiten lankauto: 0,13

Fo uEznboo rt-.'

/o

-1-3r.-

irO-4I L/ 872:Ì-L3O2l/ kwk/87

c

c)

ß

X+¡-Ð 50 -; ..!-s go

<{ q, 5

\¡i0 p ^

}.. !a¡

a-ü Ei

'3.J d-

cl

?

-v1

¿)

J)'^

I

F

ò

= ¿

o nt

(5

3s úó C,J- )

d

0

q, khel ngs rlu

yh rî

er.

I uLozi5ls lur; L':f forr1t-q i nhoud l¿;d;nq Lr¡s¿,,,, tsh b" cn tank àr,r {:o

t

v loz,s

fo/

q

r'L's

trornlir

a

ir,l¡ou.d

kiai,^'q Éu:s¿n bsL *. q EenhduEo

4-iz

¿^

7

p, ;L >t ro rn, nc, kont; n,, r,''L'^ iprtagt crn k * 1

da

Fc'tsen r.,'t c Vrrcw',¡nq hont;at rzrå s[it ¡baond,¿ ?&r^p

z-

vlozi sE o|,r,' ! ¡ | 7e n1 ,^;E tankautl-o

i

^!

$øbcu-lênr.sl€'n òoor,, I

initiëreade gebeurÈenis:

1

ontlrikkelingsnuruner

0,85/a o,L4/ a

1

2

0,72 0,18 0,62 o, 16

3

4 5 6

bíj drage

BIE\¡E- f

requenrie

tO'4 / jr

:

bij drage

to'2 / a to'2 / a to-3 /

a

to'3 / a .A 0,26 l0 "/jr

Taber 11: Bijdrage aan de BlEW-frequenÈie van breuk leiding 7/4c

ko",'h,,,..

1,JO-411/ 8727

-r-:o-

-t3o2t/ kwk/87

Fo uE en boo

rr

tS

.Lo,O ß lq

/

o'l /Q De doorstroombegrenzer kan aangesproken worden: 0rO6/a.

":'

([PG-I, t123, bJ-z. 5-11).

ad. 2)

Faalkans pneumatisch bediende afsluiter F = 'tÀ f = 0,0131a. (LPG-I, 1113 , blz. 25). Chauffeur bedíent afstandbedienbare afsluiter nieu in een "hígh-stress"-situatiti. (tpc-I, 1113, bIz. 41). Deze kans is ín ieder geval kleiner dan 01013/a.

falen terugslagklep 6:0,15/a (IPC-I, 1123, bLz. 5-11) falen terugslagklep 242 0,06/a (LPG-I, 1123, bLz. 5-i1) falen afsluiten opslagtank : 012/a. Deze kans v¡ordt bepaald door het sluiÈen van de afstand bedienbare afsluiter door de pompbediende in een 'thigh-stressttsituaÈie (lPc-I ! 1113 ., bLz. 41).

t{o-41 1 /87 27

-1-29-

-t 3oZI / kwk/ I7


ontr¡ikkelinþsnummer

0,25 . tO-3/jr

1

2 3

4

bij drage BLEVE-frequentie

0,32

:

.

ro-575

r

Tabel 10: Bíjdrage aan de BLEW-frequenÈie van lekkage leiding van de tankauto

3.2,

3

Falen vloeístofleiding

Bij het falen van de vloeistofleiding wordt aIs plaats van falen aanSenomen:

-

falen leidiog 7 (tankauto) / 4C (installat.ie).

Breut<

tei¿iog 7 (tankauroj / 4c (insrarlarie)

De mogelíjke systeenreacties worden

in

gebeurtenissenboom

5

geana-

lyseerd. 5es:s s!3ttiss-yeer-Þsg- gplregss-yesss- gs-

' -

9s

-sg

ge !

ii

Ee- gy:

teegsseslie:

i*i!rË¡se9s-sÊþssr!ssi:

breuk vloeistofleíding 7/4Cz 1 10-lL-ljr (IPG-I, 7123, b),z. S-9); pomp stopt niet: A,,Z/a (LPG-I , 1L23, bLz. 5-11); falen afsluiten vanaf tankauto: 0,78 tO-3/a. r¡

\./O-4

1

-1-28-

I / 87 27 - L302I / kutk/ 87

ad. ad.

3) 4)

ad. 5) ad. 6)

is in íeder geval kleíner ¿an t0-2/a. Handelingsfout chauffeur in "high-stressr'-situatie bereikbaarheid: 015i 0,5 x 0,1= 0,05/a. (IPG-I, 1113, bLz. 41). Deze kans

;

Zíe ad. 4). Faalkans handbediende afsl_uiter F = (LPG-I, 1113, bLz.24).

LÀ T; F = 0,019/a.

ont wi hl'
tt

dq",,,pr; si,rorning Løid,ng inhouci bus:¿n afsL. 3 QJl t-| àa^p rriÈrÈrerr,;nq ¡nc,lfinu ,,,, I

2

bonk au L-o +

L v

darnP u.ib ¡brôrning [,.onbinu rr''b o¡oslag bant< + ¡-

ja otetz

$e

t¿

'

b"rrb¿nis'e nboor,^

- àa^¡auùÈr[ rorninq konbinr¡ q''È oyr"lo.gLonLr e"', ta"n?auto

A

wo-4

1

L

-r-27-

/ 87 27 - 73021 / kwk/ 87

Ecs: : sþe !! i

ge

-

yg

g

r - þe !- 9p lrs

gss-yss-

en de iniLíërendS-ggþggflglig

-¿

e

-rges I ii

5s -

:y:

!e erre

lekkage dampretourteiding: 0,25 . tO-37¡r. falen afsluiten vanaf opsJ-agtank: 0,0I2/a.

Zie foutenboom 4. falen afsluiLen vanaf ÈankauÈo: .0,9

cflo

tO-3 / a

.@-3la

o,o69 lo

føaLt

sIs,''t

o,o r3

Fou lznboor-t I q

stuitl s,y'sla.^ o,os

ad.

l)

ad. 2)

/o

De doorstroombegrenzer wordt niet aangesproken. Faalkans pneumatisch bediende afsluiter

f = LÀ f = 0,0t3/a. (LPG-I, 1113 , bLz..

2S).

ee

!i

e

:

t^JO-41

-t-26-

t/8727 -I3O2t/ kwk/87

falen afsluiÈen opslagtank: 0 rOl2/a Zie foutenboom 2.

n u rñ mzr .ontwì Wzl i n1s

i

dornpuit si,rsv,ling Løid,ng inhoud

q

àarr1o r,,;È:trern;nq v bonk au L-o + L

bus¡

af sL. 3

ul

q

l,.ontinu

ur

I

darrtP u, E lF,'orning l''onLinu u' ops\ag bont< I ¿

3

Jcr

¿n

àa-puil:[ rorninq konbinr¡

opslo.gbont¡ e"l

b

,,,r''b

to"n Vc:-ut o

$eb"-rEøniSsenboo'n ^

ioitíërende gebeurtenis: ontwikkelingsnummer

O

,25.t0'4 / ¡r.

2

0,96/a 0,0r2/ a

3

0,026/

4

o,31

1

bij drage BLEW-f requenEie

:

bij drage

a

to'3 / a

0,96 ro-A"/ jr

Tabel 9: Bijdrage aan de BLEVE-frequentie van breuk leiding van de installatie Lekkage

leiding 3 van de inscallatie

mogelijke systeemreacties op deze ongewenste gebeurtenis worden ín gebeurtenissenboom 2 geanalyseerd.

De

WO-

1

I/8727 -t3O2I/ kvtk/

87

ad. 1) . ad. 2)

De doorstroombegrenzer wordÈ nieÈ aangesproken. (LPG-I, 1123, bl-z. 5-25). Faalkans pneùmatische afsluiter F = àÀ T - 0,013/a.

ad. 3) ad. 4)

(IPG-I, 1113 , bl.z. 25). IPG-I, 1113, bLz. 41. Deze kans is zeer klein, in ieder geval kleiner

dan

0,013/a.

ad. 5)

Falen afsluiLen handbediende afsl-uiter onder "high-

sÈress"-situatie: 0,5/ s. (lPG-I , 7723, blz. 5-25)

.

,ii

-r-24-

i{0-41 1/ 8727'13027/kwk/ 87

Breuk leiding 3 van de installatie De

mogelijke systeemreacties op deze ongewenste gebeurtenís

worden

in gebeurtenissenboom 2 geanalyseerd. {ges s sþeg!iss-yeeI-þe!- gplreqss- Yes- és-sees es- gs- isigiËsssis- seÞes5!ssl:

lii

5s-:v: !eeslees !ise

breuk dampretourleiding 3: 0,25 tO'4 / ir. In de fouEenboom: Falen t.g.v. menselijk handelen (LPG-I, 1123, bLz. 5-20) valÈ de tank "omvertrekken vu]punL" qua kans vreg. De resterende oorzaken zijn dan: falen koppeling en niet sluiten afsl vulpunt. falen afsluiten vanaf tankauto.

Foubenboo rv't t3 pt -Lurar afsL. ¡1u,.,'È

ni¿t

ot3/a f

aaLL

t,'ngsþ

ã[rtuiL: t

wo-41

I/

8727 - 1302

I/kwk/

ad. 1) ad. 2) ad.3) ad. 4)

-1-23-

87

De doorstroombegrenzer bij lekkage niet aangesproken' Faalkans pneumatisch bediende afsluiter

F = 'zÀ. T = 0,073/a (LPG-I, 1113, bLz. 25). Handelingsfout chauffeur 0,I/a (tPG-I' 1113, bIz. 41), bereikbaarheíd: 0,5 i 0,5 x 0,1 = O r05/ a. Deze kans is in ieder geval kleiner dan 10-2, dus de kans dat de bediening faalt: (( 0,073/a.

-5

ontw,

kt< at

ings nu rafit?r

¡

. clqr. p ui b >Lrttr-tina 6;d;nq J¡nhéud åus¿n dfsL. e e¿ dcb ,0 â àqmør-¡ibsÉrominqr* kontin,

ne4

qiL-

ipstag bank

clartrp r,'Èa!ræminq uit Eo-nhouEo +Z

ja

d.ctrn'tp urE

boo

sbror¡i''3

Lontin

m !-

IO-1'/ jE


1

ontwikkelingsnummer I 3

0,98/a 0,012/a 0,073/a

4

0,16

2

bij drage

t
,,b opslogLonL cv't tanhaubc

o.etz

Itbewlc'ni55qrn

!

BLEW-f requenÈie:

bij drage

to'3 / a

0,25

to-4 I jr

Tabel 8: Bijdrage aan de BlEVE-frequentie van lekkage leiding van de tankauto

2

vlo -

4I1 / 87 27 - L3021 / kwk/ I

-t-22-

7

(eg: : sþc !!lss-Yee 5 -þs !- gp ! rsqes-Yssen de initië¡q449_geÞSgflee|: lekkage dampreLourleiding: 1 De lekkagefrequentie wordt 10

-¿ç

-sg

eg

I

ii

Sç - :

r0-3/it. x zo hoog als

v: !s eBIe

de

es

!iI:

breukfre-

quentie geschaÈ. falen afsluiLen vanaf de opslagtank: 0,012/a

Zie foutenboom 4. falen afsluiten vanaf de Èankauto: 0rOI3/a.

Fou tznboo rn

o,OS

/,,

t2-

wO-4

1

- 1 - 21 -

t / 87 27 - 1,302t / kwk/ 87

falen afsluiÈen vanaf Eank:

01012/a.

Zie foutenboom 2.

ontwih

tt at

in3s ¡s nlvrt?î

+

, dctr-tp ui b >Lrprninq Qiclinq rinhdt d êu::¿n dfsL. s eú

ñe4

kontinu ào.rqøuiLsÉr.orninq â uilopstagbant< u+ I

1

îi^r:;,:tn:' nr
Jaô,

.lo-

boo

urE

m !-

initiërende gebeurtenis: ontwikkelingsnumrner

1

tO'4 / jr

bij

drage

1

2 3

4

bij drage BlE\IE-frequentie Tabe1

o,

:

15

ro-S/j r

7: Bíjdrage aan de BLE\IE-frequentie van breuk leiding vaR de tankauto

Lekkage

leídíng 2 van de tankauto

situatiel

en worden

in

zíjn gelijk

aan de in de "oude gebeurteníssenboom I geanalyseerd.

De mogelijke systeemreacties

jn

u

sbtor."ing Lont'n' u,'F oPs[aSLonL cn tankautc clqrnp

oPtz

lzbeurVe.niss¿n

t

-r-20-

FouLznboo

r,

tt

o,t /o, Falen doorstroo;begrenzer (lPC-I, 1123, bLz. 5'25). Falen pneumatisch bediende afsluíter; F = åÀ T; T = 3 jaar; À = 1.10-6; F = 0,013/a (LPG-I, 1113, bl-z. 25). Foutief handelen chauffeur in "hígh-stress't-situatíe (LPG-I , 1113 , b].'z. 41) .. De kans dat het afsluitsysteem met de slangetjes niet werkt í's zeer kleÍn. I{íer ís aatgeûomen dat de kans kleíner is dan 0,013/a.

I.l0-41I/ 8727 -I302I/kutk/

- 1-

87

o,1s

(bü K)o ovzrtlogen/¡r)

25

.to

Fou

tenboo

r,-t

=t/o

I t.to -a-' /a

alarmeríng faalt (LPG-I, 1113, bLz. 28). handelingsfout chauffeur (LPG-I, 1113, bLz. 41). Zíe ad. 2).

frequentie is echter niet bepalend voor de totâIe breukfrequentie (LPG-I, 1123 , bLz. 5-20) .

Deze

-, falen afsluiten vanaf uånkauto: 0,26 LO-'/à.

19 -

tJO- 41 1 / 87 27

3.

-1-18-

- 13021/ kwk/ 87

TANKAUTO }fET AAN\/I']ITENDE VOORZIENINGEN

Nieuwe tankauto's worden meE de volgende voorzieningen uitgerust:

-

-

-

wegrijalarmering zodra de chauffeur zou willen wegrijden terwijl de losslang nog aangesloÈen ís gaaL er een alarm' afstandbediende afsluiters In plaats" van de handbediende bodemafsluiters worden op afstand bedienbare binnenliggende afsluiters aangebrachL. Deze pneumatische afsluíters zijn op twee plaaLsen bedienbaar' automatisch afsluitsysÈeem van de tankauLo bij brand De bovengenoemde afsluiÈers worden bij brand rondom de tankauLo automatisch gesloten.

Dit wordt bewerkstelligd door een systeem van slangetjes, die bij blootstelling aan warmte, smelten. 3.1.

FaIen dampreÈourleiding Evenals

bij de overslag i4 de "oudè siluatíe"

plaatsen

-

worden twee faal--

aangenomen:

falen leiding 2 van de tankauto; falen leiding 3 van de installatie.

Voor beide

situaties wordt

zoweL

breuk aIs Iekkage beschouwd.

Breuk leíding 2 van de tankauto (gebeurtenissenboom 7 LPG-I, 1123) De mogelijke systeemreacties zijn gelijk aan die in de "oude síÈuatie" en worden in gebeurtenissenboom I geanalyseerd'

:sbe!!iss-yeeI-be!-ep!19ges-Yes-9e-sg es-ge- i+i 9iËsse9s- teÞesr!et!:

Segg

-

es

lii

\e - :v:!esTIsss!iee

breuk leiding: 1 to'4 / jr. Het aanbrengen van de wegrijalarmering verlaagE de kans he! omverÈrekken van het vuIPunL.

op

t{O- 41 7 / 87 27 -13021

ad. 3)

ad. 4)

-1-17-

/kvtk/ 87

Falen handbediende afsluiLer F - bÀ .T x -A T = 3 jaar À = 1,5 1o "/u (IPG-I, 1113, bLz. 24) Zíe ad. L) 0,5 x 0,5 = 0,25/a.

F = 0,0L9/a

falen afsluiten vanaf tank: 0,0I2/a (foutenboom 4)' Hierbij wordt gesLeld dat de Èerugslagkleppen ni.et aangesproken worden

t,^r; V,h øl I h35 n u vn v¡tLr

,on

7- uloaistof 4"

0.ot

jo

,^;L

+ damPuiLstrovning l¡ont;nu

utoeiuLofuib¡L ro

lzk,e"rb¿n

i 55

¿n

boo'-t

t0-2"/jr

1

ontwikkelingsnumnèr

1

0 196

2

0,012/a

3

0,025/a

bij drage BLEVE-frequenÈie

:

rning

hon

¿1


-3

Lc-,à,ng;nhoud

str om''n7

bíj drage

0,37

to-4 / ir

Tabel 5: Bijdrage aan de BlEVÏ-frequentie van lekkage Ieiding 7 (tankauto / 4C installatie)

t' i

nu

tJO- 4 1 L / 87

27' r302L / kutk/

Ieídi

Lekka

-1-L6-

87

7 van de tankauto

1e

mogelijke systeemreacties op deze gebeurtenissenboom

idi

4C

van de installatie

oRgeviensÈe

gebeurtenis worden

4 geanalyseerd.

ssÞe!9iss-YeeI-!et-9P!5eqes-Yqs-4e-sg gelii\e- :v: gessseet!1ee eg- igi 9iËrssgs- EeÞss5!esi :

Kcss

glta e 9 v.!o¡11 c 9t!¡ id 1I_e_.__ falen afsluiter tankauto:

t

l, 10 -/j r.

o,o2s la

FouEznboo t+a g Bereikbaarheid bij Iekkage 2 x groler dan bij breuk. Falen bij breuk: 012/a, Falen bij lekkage: 0,5 x 0,2 = or\/a. De doorstroombegrenzer wordt bij een lekkage niet aangesproken.

vl0-

-1-15-

4l I / 87 27 - 13021 / k¡,tk / 87

o

É -¡c5

J)

o-

+6 c J3

gÉ

eËJ

lu ô../

on |wil,
çr

I

t ¿ + bic\ingin nowd Eqss€- ËsLC ¿n bsl', Zq

ziz

2

z + dav¡puiEs|rorninq \'/ va^w,'L- o¡aslasLanl^

t
a - Éos en ui L>lvevnin3 vt'o ¡È i lsFao nCø po my'

!¡tror¡iryt^ l¡on ëinr¡ '..¡[oeisI ol,r' zb pon¡>' vanu{il'bq nxaubc¡ d¿bieb

C o-b

eu-bet

i35¿t.,

boovn 3

tO'4 / jr

inítiërende gebeurtenis:

I

ontwikkelingsnummer

1

0,34/

z

0,056/a

.3

bij drage

a

0 ,0029 / a

4

0,0007 /a

5

0r4 012

bij drage BLEW-f requentie

:

0,60

Tabel 5: Bijdrage aan de BLE\¡E-frequenÈie van breuk leidíng 7 (tankauto) / 4C (installat.ie)

rc-4 / jE

-1-14-

wo-4 1 I / 87 27 - I302I / kwk/ 87

falen leiding 7 van de tankauto / leiding 4C van de insEallatie; falen leiding 4 (Lussen tank en pomp) van de tankauto' Dit scenario wordt verder niet uitgewerkt, de optredende frequenties zíjn t.o.v. de andere scenario's' teidine 7 van de tankauto Ieídíne (Zie gebeurteníssenboom 9, LPG-I, 1123)

Breuk

4C van de

installatie

Demogelijkesysteemreactiesopdezeongewenstegebeurtenisworden in gebeurteníssenboom 3 geanalyseerd' {eg: : sþe9!iss-Yeel-þs9- gp !:sgss-Yee-9e-sg en ínitiërende g9þ9-u5!9gi:

breuk vloeístofleíding : (IPG-I, II23, bLz. 5-9)

gs I

Ii

be-

1

:v: !gesIess!ie:

10-L'/jr

0,2/a stopt niet: (IPG-I, t123, bLz. 5-11) 0,5/a falen afsluiÈen vanaf tankauto: (LPG-I , D.23, bl-z. 5-11) 0,75/ a falen terugslagklep 6: (LPG-I, 1123, bLz. 5-11) 0,06/ a falen terugslagkleP 24: (LPG-I, It23, bLz. 5-11) 0,2/ a falen afsluiten vanaf Eank: Falen afsluíten afstandbedienbare afsl-uiter door pompbediende in een "high-stress"-'síLuaLie (tPG-I, 1113, bl-z' 41)'

pomp

-1-13-

t{O-4 I 1 / 87 27' 7302I / kwk/ 87

ont wi l,l¡¿l ;nq5 n q m mzr

rW

ú

I

puiE sY,rsrn'ng 1oEusJ en af 51. 3 AJl

Løid,ng inhoud

L1

àr,.'¡'p ,rilrü rrrni

2

bonkauEo +L

nq \''

I'
dorrlp u, b ¡br.om ing V,onEinu ,r''b opslag banLr + ¿ ào.rn¡a tr i !rt ror+-tr' v-rq kon binu q''t o¡oslag bonk ø"ì bo"n L
O.Ot 2

$e b".rb¿nisse

n¡,oo,t

^


0,4

ontwikkelingsnummer I

O,93/

tO-3/jr

drage

a.

1/a

2

0 ,01

3

o,062/a

4

o,76

bijdrage aan de BLEW-frequenEie:

bij

to'3 / a

o,30

to'4

/

jr

Tabel 4: Bijdrage aan de BlE\IE-frequenÈie van lekkage leidíng van de instâllatie 2.2.

3

Falen vloeistoff_ei¿i"g

Tíjdens de overslag kan de dampretourleiding op verschillende plaatsen falen, Deze plaats van falen bepaald welke reacties op het falen mogelijk zijn. In dit geval kan de vloeistofleiding in twee delen opgesplitst worden.

\{O-41 1/8727- 13021

-1-12-

/kvk/87

Lekkage leiding 3 van de installatie

voor KansschaEting -i:-:=:-:----i-----

het

optreden

-Ygl-99-[999!ii\g-fgggll:: -1

lekkage dampretourleiding: 0,4 10 /Jr. De lekkagefrequentie wordt 10 x de breukfrêquentie geschat falen afsluiten vanaf opslagEank: 0 ,012/a.

Zie foutenboom 4. falen afsluiLen vanaf tankauto:

0,0631a

tanhøuLo Foutønbocrrn

B

o,z1/a

o:zs

ad. I) ad. 2)

ad

3)

ad. ad.

4) 5)

/"

De doorstroombegrenzer r.¡ordt De bereikbaarheid

níet

aangesproken'

bij lekkage wordÈ 2 x groter

breuk gesteld. Fa1en bediening bij breuk: 0,5/a (foutenboom 7) Falen bedeining bij lekkage: 0,5 x 0,5 = 0r25/a Handbediende afsluiter; F - àÀ.T; Testperiode: 3 jaar (lPG-I, 1113, bl.z. 24) F = 0,0I9/a. Zíe ad. 2). Zíe ad. 3).

dan

bij

l.JO-4 1 |

- 1 - 11 -

/ 87 27' I3O2r / kwk/ 87

De faalkans wordt bepaald door falen bediening (gas, vlamnen) : 0 15/ a. (IPG-I , 1123, bLz. 5-25)

.

De doorstroombegrenzer wordt nieÈ aangesproken

(tPG-I, 1123; bl-z. 5-25). Zíe ad,. 1) .

mzr ,ont,*ti L
e.n Ll "ftt a

t"i,Ërl'ærn;'"g kon|inu c.,'f )o:p bonlt auEo + -idarr', p u.ib tbr.orning [r'onLinu oprlag bAnln I l-

3

Jo.

u¡,'b

àa^¡ar,tiht rorninq konbinr¡ oprlo.g bonk en ba"nkcruÉo $e b"rrbenisÉ€

nboor¡

ontwikkelingsnumrner

^

0,4

initiërende gèbeurtenis :

,,'Ë

tO'4 / jr

bij

drage

1:

2:

3: 4:

bijdrage aan'de BlEVE-frequentie:

o,

ro

to'4 / jr

Tabel 3: Bíjdrage aan BTEVE-frequentie van breuk leiding 3 van de

insÈallatie

tìrO-4

11

/ 87

27'I302I / kwk/

.'

-1-10-

87

alen dampretourleiding o,4

handøl;"gost

2/¡. ,o-t'to Z Foubenboo'n 6

ad. I)

LPG-I, 1123, bl-z. 5-19.

{sql I çþe ltiss-Y9 e I-þg

ge I i g- ep grsgss -Y-as- 9ç -pg

i

falen afsluiten vanaf opslagtank: Or0L2/a Zíe foutenboom 2. falen afsluiLen vanaf tankauto: A,25/a

L /a.

Fontenboorn

V

Es

-

:v: !eeI'Is 3 s 9i e :

-1-9-

wo-41 r / 87 27 - 13021 / kutk/ 87

("^Lzn L.g

,

hønddingøn

o,L|'lo -u'/J, /.

lçvtEenbæm I

o,7s:to-6/a.

o,s

/a o,2t.@'6/a n;¿E sluiben

o,6 td6/a

d[sL.

Orr'tuZrErZhb, vuL

vuLPu^¿

punt

juisLø -Yu/

S'to

ad. t)

7a

5.O-'1

faalt òf bij de tankauto òf bij het vulpunt (insÈaIlatie). ad. 2) LPG-I, 1123, bIz. 5-21. ad. 3), 4), 5), 6), 7) en 8) .L Handelingsfout door chauffeur: 5 . 10 '/a. De dampretourleiding

l{0-4 1 I /

81 27

-r-7-

- l 302 I /kwk/ 87

De doorstroombegrenzer wordt níeÈ aangesproken.

Faalkans afstand bedienbare afsluiter (LPG-I, 1113, bLz.. 26). Bereikbaarheid voor he! afsluiÈen van de opslagEank viermaal zo groot als bij breuk

Falen handbediening bij breuk: 0,9/a. Falen handbediening bij lekkage: A,23/a.

ad. 4) ed..

,5)

IPG-I,

1113.

-Ie¡eilÈsaa¡e¡4

Falen ponrpbediende bij breuk: A,2/a. Falen pompbediende bij lekkage: 0,25 x 0,2 = 0,05/a.

ontw i Lr tr e, t ings

Ít u

mv¡¿1¡

¡ uiE>trrysr-tino Lr;d;na ¡" dc.tnp inhéud Ërrs¿n dfs(. s zÅ

dtb,e

n konÉinu Á dar'tgc¿ibSÉrôminO r+

r'14,

r¡iL-

ja

oyostag

bank

clor',p ,,'[o!ræm i rg u,iE tanl¡aufo +'! o,oJ2

lzbzrEen;ssen boo rn !-

!

L
:

vu

d.ar-rp urE sLror¡i^9 Lontirru ,,'F oisla g tonL en [ãnkaubo

f.iO- 4 I |

-t-6-

/ 87 27' 73021 / kutk/ 87

tla FouE

-t/o

zn

b oa Y¡

I

wo-4

1L/

87 27

-i-5-

- 13021 / kwk / 87

Lekkage

leiding 2 van de tankauto

voor het ooLreden van de mogeli'ike systeemreacties Kansschattíns - -- i--en de initiërendç_ggÞggflggi9

lO-3/jr lekkage dampretourleiding: I De Iekkagefrequentie wordÈ l0 x de breukfrequentie geschat. falen afsluiter vanaf de tankauÈo : 0,25/a ctf sLuLt en

tLnrto-u-to

o,zS /a-

FowEø^boom 3

ad. 1) ad. 2)

ad. 3) ad. 4)

niet aangesproken. Bíj lekkage wordt aangenomen dat de bereikbaarheid van de afsluíLer 2 x groLer is dan bij breuk Fa1en bediening bij breukz 0,5/a (foutenboom 1). Falen bedieníng bij lekkage: 0,5 x 0,5 = 0,25/a. Afsluiter 26 ís een handbediende afsluiter. Faalfreguenrie: 1,5 tO '6/u (LPG-I, 1113 , bLz. 24). Deze afsluiter wordt tijdens elke overslag bedíend. Eens per drie jaar wordt de afsluiter op sluiten getest: f = fÀ T¡ F = 0,0I9/a. De doorstroombegreÍLzer wordt

falen afsluiten vanaf opslagÈank: 0,0I2/a

-1-8-

wo-4r I / 87 27 -L3o2t /kwk/87

iniLiërende gebeurtenis:

1

ontwíkkelingsnummer

1

0,74/a

a a

o,90

J

0,25/a

4

o,30

bijdrage aan de BLEVE-frequentie:

-â'/

IO

ix

BTEVE

bijdrage

to-Z / a

to'2 / a

0,26 to-,ì-/ j r

2 van Tabel 2: Bijdrage aan BlEVE-frequentie van lekkage leiding de tankauto Breuk

leiding 3 van de installatie

De mogelijke systeemreacties op deze ongewenste gebeurtenis worden in gebeurÈenissenboom 2 geanalyseerd' Deze boom wijkt af van gebeurtenissenboom 6 uit LPG-Integraal'

II23. In

1123 wordt

als plaats van falen het leidingstuk bij

de

opslagtankaangenomen.InonderhavigesÈudiewordtdeplaatsvan falen aangenomen tussen dsb 7 en afsl' 3' bii het vulpunt dus'

In

daÈ geval

{esl

I çb-.

9tiss

heeft de dsb 7 geen functíe meer' -Ye

9

l - þs!

-

gp I re

99s-Yes- 9s - i ggr Þ rssgg - s9þ

Isl!9si :

Falen dampretourleiding ten gevolge van handelingen'

Ieíding ten gevolge van handelingen wordt hier (in tegenstelling tot bij falen van leíding 2) niet medebepaald door de kans op een beschadigde vulslang' (Zie foutenboom 2.2. LPG-I, 1123.) De faalfrequentie wordt ín foutenboom 5 bepaald'

De faalfrequentie lr"n U"

Wo

- 41

1

/

87 27

-r-4-

- L302t / k'âk/ 87

Ontu..r,

¡ l_

htra[ r'ngS vlumrnel

dar'^p uiE,>Lrctrnt

koniinu â dqn'tøqi|s|rr.rnino qiL- oP stag ban t< J* L

ñe1

clarr,p ,,'ÈrLrot-l i rr, Qont ; nu

ja.

ui| Eo,nl¡auto +Z

clc,r,n

(

lebzw\e.niss¿n

p

urF

sbrorn ir.3 Lontin'

u,b opslagLont^ cn tanhaubc

)t1

boom L

LPG-T, ,u13) !.u."-E¿nísænborn î ¡

inítiërende gebeurtenis: ontwikkelingsnummer

1

tO-4 / ir

BtErüE

bij

drage

1

2 3

4

bijdrage aan de BlErüE-freguentíe:

.L 0,11 10 '/it

Tabel 1: Bijdrage aan BLEVE-frequentie van breuk leiding 2 van tankauto

de

IdO- 41 I / 87 27

-r-3-

- 13021 /kutk/ 87

falen afsluiter vanaf opslagtank: 0,012/a. (LPG-I, 1123, bLz. 5-24)

Fou

o,g

la

E

en

bocs m

Id0-4

1

t / 87

27'

-r-2-

13021 / L<*rk/ 87

BESTAANDE

SITUATIE (LPG-Integraal' 1123)

9eeers!ggrlsi9isg

Tijdens de overslag kan de dampretourleiding op verschillende plaatsen falen. Deze plaats van falen bepaald welke re,acties op het falen mogelijk zijn. In dit geval wordt de dampretourleiding in twee delen opgesplitst: falen leiding 2 van de !ankauto; falen leiding 3 van de installatie (het gedeel-te dat zich bij het vulpunt bevindt).

Zie voor de leidingûr¡Ímers IPG-I ,

1123,

Breuk leiding 2 van de tankauLo

Ke

e: :

sÞe

!!

irs-

Ye e r - þs

! - gp ! ss gss - ves- I s - pg ge I ii 5s - s vs ge:r re

-a

s

! is

e

es- gs - is-i ! i Ê:gg9s - ssÞssrlesi:

breuk dampretourleiding: 1 tO'4/jr falen afsluiten vanaf Èankauto: Qrl/a,

drb

=

(LPG-I, tt23, bLz. 5-9) (LPG-I, 1123, bLz. 5-25).

dæ.sLoorn begrenzer

qßL.= a{sLct¡Ee"

is¿" -- tà.uXsl"3UAP

BIJLAGE

2

HET GEDRAG VAN LPG.TANKI^JAGENS TIJDENS BOTSINGSSITUATIES

IIIJECT Leeghwaterstraat

5

instituut voor werktu i gku ndige constructies

Postbus 29 2600

AA Delft telefoon 015-569218 telex 38192 iweco

nl

5073006-84-1 ITET GEDRAG VAN LPG.TANKIÎAGENS

TIJDENS BOÎSINGSSITUATIES

H.A.

Lupker

?i\L

noveuber 1984

Gezl.en

:

Opdrachtgever

:

l,n-TNo

0pdrachÈnuurmer

3

5073006

Rapportnummer

:

5073006-84-1

Ir. R.A.P.J. Schulze Ir. F. Roode' Goedgekeurd : Ir. G.J. l,feijer RB15

Tenzfj schrfftelljk anders wordt, overeengekomen, zjn op eventueel te verlenen opdrachten de "Algenene Voorwaarden voor onderzoeks en onE\¡ríkkellngsopdrachEen aan TNO, L979", t zoals gedeponeerd Eer Griffie van de Arrondlssementsrechtbank I s-Gravenhage blj de Kamers van Koophandel en Fabrieken, ven toepassing.

Èe

ñag slechts woordelrik en rn ztln geheel worden gepuÞlrceerd: voor reclame alleen na schnttel¡lke toestemmrng. Aanvragen om actvt€s worden allern behandeld Op voon raatde. dal de aanvrager afstend ooel van reder recht op aansprakelUkherct terzake van då tnhouO van hel te gev€n ol gegeven advtes. Þehalve ¡ndien en voof zov6r grove schuld enlol opzet woldt aangetoond. Oit rappon

Samenvatting

In het kader van een onderzoek van MI-TNO naar

de nogelijkheden van frequentlereducÈfe van het optreden van een BLEVE van een LPG-tankwagen op een tankstatlon 1s ilIECO verzocht enlge berekeningen ulE te voeren aan mogelljke botsingssftuatfes op een tankstaElon. Ilet doel van deze berekenlngen is orn enig lnzfcht Èe verkrfjgen Ín het gedrag van de LPG-tankwagens Eljdens dergelljke

bots{ngssftuaties

.

In verband met de beperkt,e omvang van het deelproject en de beperkte infornatfe zlJn een aanÈal vereenvoudlgende veronderstelllngen ten eanzfen van het bezwfjkgedrag van de LPG-tank¡¡agens genaakt. Eet statLsche bezwfjkgedrag van de tank van de LPG-Eankwagen ls bepaald net behulp van het efndige dlfferentle programma

dat geschikt 1s om het bezwijkgedrag van omwent,ellngsschalen die axfsyuuetrlsch worden belast te bepalen. llet dynanJ.sche gedrag van de LPG-tankr¡agens ls bepaald met behulp vau de statÍsche resulÈaten en het computer progremñá BOTSING dat geschlkt ts om eendlmenslonale botslngen tusseû trree voertuigen t,e BOSORS

analyseren. Uitgaande van een Es¡eedlmenslonaal nodel van een loodrechte botslng van een vrachtwagen met een Eassa van 26 ton tegen een volle LPG-tankwagen dle langs een stoep staat, geparkeerd is gevonden dat bij een snelhefd van de vrachtwagen van meer dan 30 lo/h de geramde tankwagen zou kunnen kantelen. Ultgaande van een vrachtwagen ûet een ln¿rssa van 50 Eon zou de Eankwagen kunnen kantelen biJ een

snelheld van de rrachtwag"i o"., meer dan 20 kn/h. Àls de tank van de tankwagen vervolgens op een paaltje t,erechÈ konË is er, mlts heÈ paaltJe voldoende stfjf 1s en oP een voldoende harde ondergrond staat, een reêle kans op lekkage. Als een Personefftagen loodrecht op de tank van de gekantelde LPG-tenktrageu boÈst zal, nlts er geen scherpe randen op de personenauto ontstaan, geen lekkage optreden als de snelheid van de personenauto lager ls dan 80 !o/h. Alle hferboven genoende getallen moeten natuurliJk worden bezien 1n het ltcht van de vereeûvoudigde analyse. Als zodanig geven ze een orde van grootÈe aan.

II Inhoud

blz. Sarrenvattlng

I

1.

INLEIDING

I

2.

MODEL VAì{ EEN LPG.TAI{KIÎAGEN EN EEN PERSONENIÎAGEN

2

2.1 De LPG-tankwagen 2.2 Een persone$tagen

2

3.

IGNTELEN VAN EEN LPG-TAI{KI^TAGEN

3

4.

DE ASSORPTIE VAI{ ENERGIE DOOR DE TAI.¡K VAN DE

5.

2

LPG-TANKT.TACEN

6

4.1 Inleiding 4.2 Het coEputerProgramma BOSoR5 4.3 Kracht-!ûeg diagranuen van de tank van de LPG-tankwagen

6

AIi¡AI.YSE VAN EEN AAI{TAT MOGELIJKE ONGEVATLEN

9

6 7

9 5.1 Inletding 9 5.2 De LPG-tankwagen kantels op een paaltje 5.3 Een personeilragen botst tegen de Eank van de LPG-Eankwagen 10 11 5.4 Een vrachtwagen boÈsE tegen de tank van de LPG-tankwagen L2 5.5 Een personeñragen botst tegen de leidingenkasE t2 5.6 De LPG-tankr¿agen rijdt achteruit tegen een sÈar lichaan

6.

CONCLUSIES

l3

7.

AAI.¡BEVELINGEN VOOR NA.DER ONDERZOEK

L4

8.

LITERATtruR

r5

-1-

T.

INLEIDING

In verband uet de veilÍgheid van het vervoer van LPG per Ëankwagen is I,IT-TNO verzoehË, de'nogelijkheden van frequent,iereductie van het opt.reden van een BLEVE, Boiling Llquid Expanding Vapour Explosion, van LPG-Eankwagens op een Eankstetlon te onderzoeken. In hec kader van diE onderzoek ts il.IECO door MÎ-TNO verzochE enige berekeningen uit Ee voeren aan mogelijke botsingssfË,uaties op een Èankstatlon. Hierbij moet worden nagega"h wat de r¡axlmale snelheld van de rammende wagen is bij een botslng t,egen een gekantelde LPG-tankwagen waarbij nog geen lekkage zaL oPEreden. Daarnaast moet worden nagegaan blj welke snelheÍd van een raouende wachtuagen de LPG-tankwagen zal kantelen. In verband net de beperkte lnformatie, t4] en [5], en omvang van het project zijn een aantal vereenvoudigende veronderstelltngen gemaakt. De resulEaten moeten dan ook worden bezÍen ln het lfcht van deze vereenvoudigde analyse. Als zodanig geveû ze een orde van grootte aan.

-2t

MODEL VAI{ EEN LPG.TANKI,IAGEN EN EEN PERSOIIENI^TAGEN

2.L

De LPG-tankwagen

In de figuren 1 en 2 worden de globale afmetingen van de LPG-tankwagen waarvoor de ongevallen zljn geanalyseerd weergegeven. De m¡sse van de Ëankwagen Ls 26 ton en de inhoud van de Eank is 57,5 n3 zoda| de nassa van de volle tankwagen 50 ton is. Naar aanleiding van een ruwe schatt,lng van de mossa verdellng van een volle tankwagen ls de traaghefdsstraal voor rotatles om de langsas gelijk aan I m en de hoogte van het zltaartepunt gelijk aan 2,2 m genooen. 2.2

Een personenwagen Voor heÈ bepalen van de gevolgen van een botsing van een personemtagen tegen de tankrsagen rnoet een nodel gemaakt worden van het gedrag van de personeñragen. Iliervoor ls gebruik gemaakt van de eÍgenschappen van de EEVC, European Experinental Vehicle Comr¡ittee, Eestwagen, 2!e Il]. De EEVC tesÈnagen ls ontwikkeld voor het slruuleren van de ra-mende wagen bij zijdellngse boE,singen van twee personeñragens. Ilet vervormbare fronÈ van de EEVC test\{egen fs opgedeeld in 6 afzonderlijke delen waarbij Íeder deel

een rechthoekige doorsnede heeft van 250 bij 500 rm' zie figuur 3. De Èestwagen 1s synuetrisch zodat zowel de delen 1 en 3 a1s 5 en 6 ldentfek zijn. De kracht-weg diagrenmen van de zes delen blj een frontale botsing worden !¡eergegeven in ffguur 4. Uit deze figuur blljkt dat hec deel 2 gedurende een botslng het Eeeste energler m^xlmaal 14 l<.J, zal. opnemen. Het gehele front kan rnaxlmaaL 45 lcJ opnemen. Naar aanleidlng van het, bovenstaande wordE voor frontale boÈsingen een personenwagen gemodelleerd als een cillnderïormig llchaao net een diameter van 485 ñ'" en een Dassa van 1100 kg waarvoor het, kracht,-weg diagran ls weergegeven in figuur 4.

-33.

IGNTELEN VA}T EEN LPG-IANKI^¡AGEN

Als een vrachtwagen loodrecht op een LPG-tankwagen botst bestaaE de roogelijkheid dat de tankwagen za1 kantelen. Een met bet,rekking tot het kantelen zeer critlsche situat,ie ls dle waarbij de LPG-tankwagen om een vast punt zal roteren. Dlt zal bijvoorbeeld optreden a1s de t,ankwagen langs een stoep staaÈ geparkeerd, zie figuur 5. Uitgaande van een massa van de geramde LPG-Èankwagen van rD en een nassâtraagheidsnoroent I en een rnassa van de rammende vrachtwagen van ûr \rorden de stootvergelijklngen

r-

¡n)( = s+sh

-3.

my= e-v

-3.2-3 .3-

r0=

sH (p-1)

-

S.rB

-

StH

Hierin is II de vertÍcale afstand van het zeraartepunÈ ten opzichte van de r¿eg en B de halve wlelbasls van de LPG-tankwagen. Verder zijn S¡ en S' de horizontale en verticale reactiestoten van de sÈoeprand en S de stoot die de vrachtwegen op de LPG-tankwagen uíÈoefent. IIet aangrijpingspunt van de stoot. S wordE \{eergegeven Eet BH. Vanwege het roÈeren om de stoepranä noeE gelden

x=0H y=0B

.4-3 .5-3

Substitutie van 1, 2, 4 en 5 in 3 geeft

),) (Í/ø+ B'+H') 6=BHS/n

-3.6-

De invloed van wrljving wordt buiÈen beschou¡¿ing gelaten en voor de botsing Èussen de belde voertuigen wordt verondersteld dat de stoot. horizonÈaal gericht 1s zodaE geldt S=

-c

n(Ve-Vo)

-3.7-

Ilierin 1s Vo de snelheid van de vrachcr{agen voor de boEsing en Ve de snelheid van de vrachtwagen na de boÈsing. I.le hebben nu echE,er Elree vergelÍjkingen, 6 en 7, met drie onbekenden, ô, V" en S zodat r¡e dic nleÈ. kunnen oplossen zonder een aanname meÈ betrekking Eot de botsing.

Uitgaande van een volledig elasÈische botsing ge1dE dar gedurende botsing geen kinetÍsche energie verloren gaat zodaE noet gelden

b an (vo2

- v"2) = tÐ (;2 *;2) + v"r Q2

de

-3.8'-

I,Ii1 de tankwagen kantelen dan za1 de kfnetische energie van de tankwagen groter moeten zljn dan de benodlgde potentiele energie on heÈ zwaartepunt over ziJn m¡ximum heen te brengen waaruit volgt oô

'l L (r + nL') O' > ug(L-tt)

waarfn

-3.9-

zwaartekrachtversnellíng 15

g

en

2

-3.10-

H

Substftutie van 7, I en 9 in 6 leidÈ dan tot

voì og2n2+L2+rlø ,/îs V2a,BE

(G

-3.11-

L-+I/E

hetgeen geinterpreteerd kan worden snelheld die Ëot kantelen leidt.

als

een onderwaarde voor de nininale

is die van een volledig lnelastische botsing. Dit houdt Ín dat zovel de horizonÈale als de verÈieale snelheden van de reakpunten ven de botsende voertulgen na de botslng gelljk zijn. DÍÈ {s in dft geval echter onr¿aarschljnlljk. ÏIe poneren daarom dat al1een de horizontale snelheden gelijk zfjn. Dan geldt Een andere uiËerste sltuaÈie

Ve =

pHQ

-3.L2-

Voor het kantelen van de Èankrvagen moec, nu echË,er gelden n

o.

t b (I + nL') O' r àa n ve' > ng

(L-H)

-3 .13-

omdat ook de klnetische energie van de boEsende hragen in potentiele energie van de Èankwagen wordt, ongezet. substi¡utie van 7, 12 en 13

leidt

dan tot

in

6

Vo=

aFIt

-3.14

-

helgeen kan worden geinterpreteerd a1s een bovenwaarde van de ninim¡1e snelhef d die tot kånt,elen leÍdt. De met behulp van 11 en 14 gevonden snelheden worden in figuur 6 weergegeven als functie van de relatfeve másse van de rammende vrachtwagen en het

aangrijpingspunÈ van de stoot. In het algemeen ls het erg moeilijk on een goede afschatting te geven van het aangrijpingspunt van de stoot. Uit flguur 6 bl1jkt echter dat de resultaEen niet erg varieren a1s functie van heÈ aangriJppunt van de stoot zoð,at Eet een ruwe afschattfng kan worden volstaan. De werkelijke botstng zal- de volledig plastische boEsing benaderen zodat geconcludeerd kan worden dat als de massa van de raumende vrachtrragen 26 ton Ls, hetgeen overeenkomt, rnet de nassa van een lege LPG-tankwagen, de tankwagen zou kunnen kantelen blj een snelhefd van de vrachEwagen van 30 b/h. UiEgaande van een ú¿lssa van 50 È,on, hetgeen overeenkont met een volle LPG-tankwagen, fs deze snelheld 20 kn/h.

-64.

DE .ASSORPTIE VAN ENERGIE DOOR DE TANK VAIÍ DE LPG-TANKIIAGEN

4.1

Inleiding Gedurende'een botsing tegen de Èank van een LPG-tankwagen zaL de tank vervorüen en dus energíe opnenen. In het algemeen fs het niet nogelijk on het

vervormingsgedrag van schaalconsttucÈ1es waarbij grote vervormingen opËreden analytisch te bepalen. Nu¡neríek ls dlt neestal we1 nogelijk n'aar kost het zonder vereenvoudigingen erg veel rekenttjd. Het bepalen van het verVó

ñ1

n gS g e

<1

r a g-

.van -eãñôúÈè ñtè:ffi fEË@ -

ltctt -Itot_d E aë1-a

S

t

1s echter een eendimensionaal probleem zodat dit veel ninder kostbaar is dan het bepalen van het vervormingsgedrag van een niet exis¡runetrische schaal. Dit 1s de reden waaron we zullen veronderstellen dat het vervorningsgedrag van het cillndrische gedeelte van de tank kan worden bepaald aan de hand van een vergelijkbaar axlsynmetrisch probleen. 4.2

Itet

computerprograoma

BOSORS

H,et door D. Bushnell ontr¡ikkelde conputerprograrnma B0S0R5 is geschlkt voor het berekenen van het bezwijkgedrag van onwentelingsschalen Eet lnbegrfP

van discr"t" ilng-versÈJ.jvers die axfsyumetrlsch worden belast. BOSOR5 is gebaseerd op de eindige differentie energie methode en kan een elast,isch orthoEroop of elastisch-plasÈfsch lsotroop naterlaalgedrag beschrijven. Ultgaande van de schalentheorfe gebaseerd op de Klrchhoff-Love hypothese is het rnogelijk vergelijkingen af te leÍden die het verband geven tussen de rekken in de schaal en de verplaatsingen van een referenÈievlak van de schaal. Met de balkentheorie zljn uftdrukkLngen af te leiden die de rek in een ring-verstijver.bepalen. Deze rekuiÈdrukkJ.ngen worden vervolgens gedlscretLseerd uet eíndlge differentieschemats waardoor de rekken in de construcÈle functies van een eÍndig aanÈal vrijheidsgraden worden. In het voorknlkgedrag zljn dtt de nerldfonale en normale verplaatsingen van het referentfevlak van de schaal. IIet op deze rnanfer verkregen sÈelsel nLet lineaire vergelijkingen uroet vervolgens iteratief worden opgelosÈ. In BOSOR5 gebeurt dit net de zogenaarude Newton-Raphson lteraÈlernethode. De op deze r¡anier gevonden oplossfng 1s axisymnetrfsch zodaB het enlge faalgedrag dat hferruee bepaald kan worden het axisynneErisch bezwijken 1s. tlet ls echÈer nogelijk dat op de axlsyrumetrische oplossing vertakkingspunten voorkomen waar meerdere oplossingen nogelljk zljn die in hec algemeen nlet axfsynneErisch zijn. Oru deze vertakkingspunÈen te kunnen bepalen worden ook de verplaaEslngen Ín omtreksrichting 1n de evenwichtsvergelljkfngen betrokken. De constltutleve vergelijkingen die in B0S0R5 zijn

-7geinpleuenteerd zijn niet geschikt orn grote vervormingen Ee beschrijven zodat de resultaten dfe r{orden gevonden a1s de rekken lroter zljr ðan LO% nleÈ meer betrouwbaar zijn. In de volgende paragrafen wordt daarom het vervormingsgedrag bepaald tot er in de zwaarst, belast.e doorsnede een equJ.valente rek is van ongeveer 7"Å. Meestal za! een constructie nog niet bezwljken bij dergelljke rekken zodat hieruee een conservatieve waarde voor de moximaal op te nemen energie wordÈ gevonden. Daar staat echter tegenover dat tevens wordt verondersteld dat het rammende lichaam loodreeht -op de tank ùotst -en dat-l
4.3

KrachÈ-weg diagraumen van de tank van de LPG-tank¡¡agen De Èank ls genaakt van sÈaal Fe47 , DIN notatle Tt St E 47. De spanning-rek

relatle van dlt naterfaal 1s benaderd door de spannlng-rek relatfe die ¡vordt neergegeven ln figuur 7. Voor het bepalen van de kracht-weg diagranlnen van de tank ls gebruik genaakt van BOSOR5 en ls de dikte, nåar aanleidlng ven een gesprek uet ten CaËe [5], van zowel het boltorusfront als het cLlfndrlsche gedeelte van de tank op 1111 m gesteld. De botslng van de diverse lLchanen op de tank wordt genodelleerd door de botsing van een cilindrl.sch lichaan centraal op het nodel van de Èank. De -'xlmale lndringdfepte van dlt llchaam wordt bepaald door de naxfmaal Èoelaatbare equÍvalente rek.

Eet nodel van het boltorusfront wordt weergegeven 1n ffguur 8 ¡¡aarLn het punt A op de s)rnmetrie as llgt. De rand D wordt opgelegd verondersteld zod.at al1een de axiale verplaatslng fs onderdrukt. Ilet botsen van heÈ clllndrfschä ltctraam op heÈ boltorusfront wordt gernodelleerd door afhankelfjk van de dianeter van het cillndrlsche llchaarn de axiale verplaetslng van de rLng 8r 323 m, of C, 484 , voor !e schrijven. Uitgaande van een stootlichaam Eet een dÍameter van 323 m worden de kracht-weg dlagramuen biJ een overdruk van 016 en lrO N/nm2 weergegeven in figuur 9. titt deze fÍguur bltjkt dat de kracht bfj een verplaatslng van 100 m en een overdruk van lrO N/nn2 170 k¡¡ hoger is dan bij dezelfde verplaatsing en een overdruk van 0r6 N/uu2. De kracht Èengevolge van een verdeelde belastlng van Or4 tl/nn2 op het oppervlak van het cflindervormige IÍchaan ls slechts 33 kN waaruÍt geconcludeerd kan worden dat de tank bij een hogere druk stfjver zal reageren. In figuur 10 worden de krachE-weg dÍagrannen bij een overdruk van 016 W/nn2 en een dLameter van heÈ cllin-

-8dervormige lichaam van 323 rnm en 484 m r¡teergegeven. In figuur 11 wordt vervormde geonetrie bij drie lndringdieptes van het cilindervoruige lichaa¡n tret een diameter van 484 rrIItr rreergegeven. Uit deze figuur blijkt dat de corus bijna niet vervomt.

de

IIet clllndrlsche gedeelte van de tank ls vanwege de verschillende kromningen Ln axiale en omtreksrichting zelfs blj een loodrechte boEsing niet axis¡nnmetrisch en kan daarom nfeÈ zonder treer met B0S0R5 worden doorgerekend. Íle zullen daarom het clllndrische gedeelte van de tank modelleren

a1s een bolkap uet dezelfde dikte en een t¡¿eemaal zo grote diameter. De factor twee ls gekozen omdaÈ dan de geniddelden ven de twee hoofdkrornnJ.ngen fn beide gevallen aan elkaar gelljk ztjd. Deze nethode r¡ordt o.a. door ASME en stoonsrezen geadviseerd bij de bepaling van de sterkte van de t,ank waarbij ztj echter geen ultspraak doen over de kracht-weg relaÈie of energfeabsorbEie van de tank. IIet model van de bolkap ¡¡ordE weergegeven Ln figuur 12 waarln het punt A op de syrometrie as ligt. De rand D wordt weer opgelegd verondersteld zodaE alleen de axíale verplaatsing wordt onderdrukt. Door deze randvoorwaarde zaL het nodel echEer stÍjver reageren dan de werkelijke tank omdaE deze zaL doorbuigen onder een radiale belastfng. Ilet botsen van het cillndrische lichaam op het nodel wordt, genodelleerd door afhankelijk van de dianeter van het lichaan de axiale verplaatslng van de ring B, 29. m, of C, 486 m voor te schrljven. In figuur 14 worden de krachË-weg dÍagla¡nmen bij een overdruk van 016 tl/nn2 en een dÍameEer van het stooEllchaan van 292 nm en 486 Írm weergegeven. Àls we de flguren 10 en 14 rnet elkaar vergelljken blijkt dat de resulÈaten vergelijkbaar zÍjn en hoofdzakelljk worden bepaald door de verhouding van de dLameter ven het lndrfnglichaan en de straal van de bolkap. Iliervan uiÈgaande kan f.eder kracht-r¿eg dlagran dan worden geínterpreteerd a1s een botslng van een clllndervormig llchaa¡o op het cflíndrische gedeelte of op het front van de Eank waarbij dan wel de diameter van het cflindrische llchaan verschl-llend is. In figuur 13 worden de mogelijke conbinatfes gegeven wearvoor uiÈgaande van deze redenering de kracht-weg dÍagraumen

zijn

bepaald.

-95.

AI{AIYSE VAN EEN A¿,I{TAT MOGET,IJKE ONGEVAILEN

5.1

Inleiding Als bfj een botsing de uitwendige krachÈen geen ro1 spelen kan deze beschreven worden roet de wetten van behoud van hoeveelheid beweging en behoud ven energie. A.l.s echter de rvrijving wordt neegenouen in de beschour¡ing moeten de bewegingsvergelijkingen worden opgesÈeld en, al dan niet numeriek, in de tfjd worden geintegreerd. G.J. Meijer heefÈ een progranrna ontwikkeld r¿aartee een eendire"sio"-ãf-"-5oìEing t"sËã"- tt¡åe voertuigen k¿n worden geanalyseerd. Dlt programma is gebaseerd op een aanËal veronderstellJ.ngen waervan de belangrijkste zÍjn: - geen elastlsche conPOnenten.

- de twee botsende wagens worden beschour¡d a1s puntmâssâfs. - de geramde wagen ondervindt Coulombse wrfjving. Als de lndringsnelheÍd posltief lsr is de conÈactkracht tussen de beide rùagens gelljk aan kracht bepaald door het gezanelljke kracht-weg dJ.agram van de beide voertuigen. Als de indrlngsnelheid nul is, is de contactkracht kleiner dan deze kracht. Het gezarnelijke kracht-weg diagram van de belde voertulgen troet aan heÈ prograûra worden opgegeven en mag uiÈ ¡oaxinaal 10 rechte stukken bestaan. Als zowel het rarÍñende als heÈ gerande voertulg vervonnen noet het gezauelljke kracht-weg dlagram bepaald v¡orden uit de t¡¡ee kracht-weg dlagramnen van de voertuigen afzonderlijk.In dit verslag wordt uitgegaan van een "serieschakellng" zodat de lndringdieptes bij een bepaalde kracht bÍj elkaar worden opgeteld om het gezanelljke kraeht-weg diagran te bepalen. De op deze nìanLer gevonden bewegingsvergelijkingen worden vervolgens numeriek geintegreerd Eet behulp van de nethode van lleun. Een uftgebreidere beschrijvlng van dit conputerprogramma wordt gegeven in [2].

5.2 '

paaltje Als de tankwagen zodanig kantelt dat de Ëank op een paaltje ruet hoogte h ËerechÈ korut zal afhanlcelíjk van de hoeksnelheid van de Eankwagen en de doorsnede van heË paaluje lekkage kunnen onÈsEaan. De hoeksnelheid op het DoEent dat de tank het paaltje raakt ls minstens gelijk aan. De LPG-tankr¡agen kanÈelt op een

.

'

u-t

,/2æÐ Vtl

-é

\!

rÀlt

+ L' I/n+LT/ø

Veronderst,ellen we de hoogte van het, paaltje gelijk aan 0,5 n dan vinden we na het fnvullen van de waarden voor de LPG-tankr¡agen een hoeksnelheid

-10van 2r3 rad/s. Deze hoeksnelheid bltjkt voor paaltjes neË, een equÍvalente diameter van 20 a 30 cm ruÍn voldoende om lekkage te veroorzaken. Er Ls daarbij verondersteld dat de ondergrond voldoende hard 1s zodat het paaltje rdet 1n de grond wordt geduwd of zaL kantelen en daÈ, het paaltje voldoende stijf is zodaÈ de krachten kunnen worden opgenouen zonder a1 E,e

grote vervormingen. 5.3

botst tegen de Eank van de LPG-tankwagen Als de LPG-tankwagen gekanteld fs t.estaat de=TogëIljkhèLd dãt -Aöilr--êF botsfng ven een personeilragen tegen de tank lekkage zal ontstaan. Voor het, bepalen van de snelheid van de personeilragen waarbij lekkage zou kunnen ontstean zullen r¡e de personenwagen modelleren als een cilÍndervornlg lichaam Eet een dfameter van 485 E¡m en een stljfheid die wordÈ bepaald door het kracht-weg diagran weergegeven 1n flguur 4. Voor deze equlvalente dfameÈer r¡ordt het kracht-!ùeg diagrau van het cillndrische gedeelte van de tank weergegeven door flguur 144 en van het boltorusfront door figuur 104. Een personenr¡agen

het bovenstaande nodel zaL de personenwagen bij een snelheid van 75 k¡o/h een deuk van 210 m dtep ln de Eank duwen. Dlt geldi zo¡cel voor een botsing tegen het cilÍndrische gedeelte van de Ëank als tegen het bolÈorusfront. Bij een snelheid van 80 to/h zal de deuk een dfepte hebben van 250 m. Ultgaande van een equivalente dl.areter van 600 nrm wordÈ het, kracht-weg diagran van het cllindrische gedeelte volgens fJ.guur 13 weergegeven in fl.guur 104 en worden någenoeg dezelfde resultaten gevonden zodat gesteld kan worden dat de resultaten nieÈ erg worden beinvloed dôor de Uit,gaande van

waarde van de eguivalente dlameter. Verr¡aarlozen r¡e de vervormbaarheid van de personenwagen dan wordE blj een equivalente dlaneter van 485 m en een

snelheid var. 75 lro/h al een deuk Eet een dfepÈe van 250 "'- Ln de tank geduwd. Deze berekeningen zj.jn uitgevoerd voor Èlree lraarden van de wrljvingscoefficient 0r4 en 0,8. In belde gevallen werden dezelfde resultaten gevonden waaruit, bltjkt dat ook de wrijvingscoefficient geen crÍElsche parameter

is.

Uit

heÈ bovensEaande kan geconcludeerd worden dat de eigenschappen van de personenwagen de resulÈaten weinÍg beinvloeden en dat de resultaten voor het front en het cilindrische gedeelte nagenoeg heÈzelfde zljn. De toelaatbare snelheLd waarop nog geen lekkage optreedÈ wordt voor een grooÈ gedeelte bepaald door de waarde van de naxlmaal toelaatbare vervorning. De

naxinaal optredende equivalente rek ln de tank bij een deuk van 250 om ls

-l 1ongeveer 77. zodat uiEgaande van bovenstaand nodel gesteld kan worden dat bij een botsing'van een personenwagen loodrecht op het boltorusfronE of het cyllndrische gedeelte van de tank geen lekkage zal opEreden a1s de snelheid van de personeruragen kleiner ls dan 80 ku/h.

5.4

Een vrachtsagen bocst tegen de tank van de LPG-tankruagen Als een vraehtwagen tegen het cillndrische gedeelte van een gekantelde LPG-tank¡¡agen botsx zaL door de grote nassa van de vrachEwagen de toelaatbare snelheld veel lager zfjn
vaardÍgd door de ln de vorige paragraaf gevonden resultaEen voor een Personenwagen en zal leiden ËoE een onderschatting van de critfsche snelheid. IIet kracht-weg dlagran van de Èank voor deze equÍvalente diameÈer kout volgens figuur 13 overeeri Eet het kracht-lteg diagram rreergegeven 1n fj.guur IOA.

Uftgaande van een ûtessa van de wachtwagen van 25 ton, hetgeen overeenkomt rûet een lege LPG-tankwagen, wordÈ blj een snelhetd van 20 kn/h een deuk rûet een diepte van 250 rmn 1n de tank geduwd. Ult,gaande van een nåssa van 50 Èon, het,geen overeenkomt ueÈ een vo1le LPG- Èankwagen' rsordt bij een snelheld van 15 lo/h al een deuk Eet een diepte van 250 rrm in de tank geduwd. Deze berekeningen zijn voor Èwee r¿aarden van de wrijvlngscoefffcfent, Or4 en Or8, uitgevoerd. In beide gevallen werden vríjwel dezelfde resulÈaten gevonden r¡aaruit blijkt dat ook ln dit geval de wrljvings.coefflcient geen critische peraneter is. Ook nu r¡ordt de naximale snelheid waarop nog geen lekkage opEreedt voor een groot gedeelte bepaald door de waarde van de meximaal toelaatbare vervorrnlng. De uaxlmaal optredende equLvalenÈe rek fn de Eank biJ een deuk van 250 mr¡ is ongeveer 714 zoð,at dan nog geen lekkage

zal

oPtreden.

Uit heÈ bovenstaande kan geconeludeerd worden dat uitgaande van bovensEaand ruodel blj een bot,slng van een vrachtwagen ltret een sessa van 25 ton c.q.50 ton loodrechE op het cilindrische gedeelEe van de tank geen lekkage zal optreden als de snelheid van de vrachtwegen kleiner is dan 20 kn/h c.q. 15 kn/h.

-L25.5

Een personenwagen botst tegen de leidingenkast Als een personenwagen tegen de leidfngenkasÈ rljdt, waarblj de'rijriehtlng van de personenwagen loodrecht op die van de LPG-tankwagen staaE, za1 als de snelheÍd van de personenlragen hoog genoeg is ãe leidingenkast bezwijken. Om een afschatting te kunnen maken van de snelheÍd waarbíj bezwijken

zal optreden r¡ordt verondersteld dat de bode¡n van de leidingenkast niet zal vervoroen. Tevens wordt, verondersteld dat de Ërvee vertlcale platen waarnee de bodem aan de tank ls bevestigd, die volgens [5] een dikte hebben van 2 ¡,', evenveel energfe zullen opr:euèrFÌIfrgaandu"vân-ëèf-b€2ffi:k= mechanisme waarbij de vertlcale platen uiEknikken en de vier verticale versÈijvers aan de eLnden van de platen leder Èwee plastlsche scharnieren ontwlkkelen wordÈ dan een bezwljklast van 250 kl{ gevonden.

het nodel ven een personeilùagen als beschreven ln hoofdstuk 2 zullen de vert,fcale platen u1Èknikken als de personenetagen een snelheid heeft van 32 ktr/h. De leidlngenkasÈ zal dan nog nfet dlrect bezwijken. Veronderstellen we dat na heÈ uitknikken van de platen de krachÈ GebruLkmakend van

-

cons¡ariE bUjft dan za1 bÍj een snelheid van de personenttagen van 40 kn/h de bodemplaat 100 nm in horizontale itchttng verplaatsen.

.

5.6

Ilet Eerendeel van de kinetische energfe van de personenltagen wordt bij deze boEsing opgenomen door de personeneragen zelf zodat de resultaten alleen geldig zlJn voor, personennagens Eet ongeveer dezelfde nassa en sttJfheid tegen frontale botslngen als aangenonen ln het bovenstaande nodel. Voor dergeltJke personeilragens kan geconcludeerd ¡rorden dat bij snelhel.d van de personenwagen lager dan 30 lû/h de leidinge-n nlet ontoelaatbaar beschadfgd zullen worden.

een

rijdt echteruit tegen een star llchaen Als de tankwagen achteruiÈ Èegen een ster lichaan rijdt kan dit llchaam ml.ts het voldoende stljf is bevestigd en de krachten zonder al te grote De LPc-tankúegen

vervormingen kan opnenen lekkage veroorzaken. Uitgaande van een equiva-' lente diaEeter van het st,arre llchaan van 325 mt wordE het kracht-weg diagram van het boltorusfront neergegeven in flguur I0B.

Bij een snelheld van 10 k¡n/h za1 het lichaam een deuk net een diepte van 210 m in de tank duwen. De naxfmaal optredende equivalente rek ln de Eank 1s dan ongeveer 77" zoð,at bij een botsing waarbij het boltorusfront loodrecht op het starre llchaam boLst geen lekkage zal optreden als de snelheid van de LPG-tankwagen kleiner Ís dan 10 kn/h.

-1

6.

3-

CONCLUSIES

BLnnen

a.

het kader van de beschreven uodellen kan r¡orden geconcludeerd:

A1s een vrachtwagen ttret een rDassa van 26 ton c.q. 50 ton loodreeht op een langs een stoep geparkeerde vol1e LPG-Eankr¡agen botsC is er bij een snelheÍd van de vracht$¡agen van Deer dan 30 Ln/h c.C' 20 lo/h een reéle kans oP *"t:1"1v¿n de vrachtwagen.

kantelt en oP een paaltje rnec een dlameter van 20 a 30 cu valt fs er, nits het paaltje voldoende stijf fs en oP een voldoende harde ondergrond staat, een reêle kans op lekkage.

b. Als

de LPG-tankwagen

c.

A1s een personenauEo van 1100 kg ¡¡ret een kracht-weg dlagran'voor frontale botsingen als weergegeven fn flguur 4 loodrecht op de tank van de LPG-tanl¡¡agen botst za1, nits er geen scherpe randen op de personenäuËo olltstean, geen lekkage oPtreden a1s de snelheid van de personenwegen lager fs dan 80 lo/h.

,d.

A1s dezelfde personennegen op het nldden van de .leidingenkast boÈsE, lraatbij de rijrfchting van de personenwagen loodrecht op die van de LpG-tankwagen staet, zal geen lekkage oPtreden als de snelheid van de personeneuto lager

is

dàn 30

lo/h.

-L4-

7.

AAr\BEVELINGEN VOOR NADER ONDERZOEK

a. Besteedt

meer aendacht aan het kantelen van de LpG-tankwagen.

Bijvoorbeeld a1s gevolg van het te snel door een bocht rijden of a1s gevolg van een zijdelingse botsing waarbij de LPG-tankwagen nier langs een stoep staat geparkeerd.

b.

Onderzoek 1n hoeverre de veronderstellingen aangaande d,e vervanging van de ramnende lichanen door lichamen Eet een e{**elvorui¿e'doorsnede

reêe1

zijn.

c. Bepaal de juiste criteria, bij voorkeur experinenteel, voor lekkage van de tank.

d.

Onderzoek

in hoeverre reksnelhefdseffecten van lnvloed zfjn op de

resulÈaten.

e.

in hoeverre de veronderstelllng dat voor de beschour¿de botsingssltuaties het cilíndervormige deel van de tank kan worden vervangen door een halve bol net een Èlree rnraL zo grote st,raal als de cllinder reëel is. Onderzoek

f. Besteedt r[eer aandachË aan het vervor^Dingsgedrag van personenwagens vrachtwagens tljdens frontale botsingen. g.

Beschouw de Ínvloed van een

en

nlet loodrechte botsing en de fnvloed van

de vervormlngen van de ondersteuning van de tank.

-15-

8.

LITERATUUR

tll Cesarl, D. for a slde lnpact crash Ëest procedure. SAE Technical Paper Series, 830464, O.N.S.E.R. - Laboratoire des et de Biomecanlque, Bron - France.

European proposal

[2] MeíJer,

G.J. Dynanisch gedrag van boÈsende gastankwagens. TNO-IÌIECO, Rapportnr. 5073002-83-f .

t3l

R., Young It. Formulas for Stress Roark

and Strain.

Mc Graw-IlÍ11 Kogakusha,

t4l lekenlngen nr.

LEd.,

1975.

L-95573 en L-9576C van

het bedriJf ten cate B.v.

OostmarsunsestraaÈ 57, Alnelo.

t5l Telefonisch

gesprek net het

bedrljf ten

Cate op 9 noveuber 1984.

Chocs

Ftg. I

Het zlJaanzJ-cht van de LPG-tankllagen,.

=J L

a r!

E v) l-LJ

\, = =l N = trJ

F

= \J E

l¡J

M15ÏLÊIIP

ts
2040 2 500

Fig. 2 Het achteraanzicht van de LPG-tankïagen.

Fig:. 3 De EEVC testwagen.

r(tl¡) 300

200

) 1'3 4r5r6

o

1oo

2oo

3oo

u(")

Fig. 4 De kracht-weg dj.agrallunen van de

EEVC

testwagen.

Fig. 5 Het model voor tret kantelen van de LPG-tankwâS€rto i 1.. t

o.4

o.8

1.2

-F

o.4

o.8 _

1.2_n

o.4

O.8

Fig. 6 De minímale snelheden van de rammende wagen om de geramde vagen te doen ka¡¡telen al's fi¡nctie va¡r de massa van de rammende wagen, ø, en de plaats van tret . centrum van de botsingr p.

-ló

E=l1gooo (u1*r2 ) V

o.o4

0.o8

0.12

=O. 28

o.16 o."o_E

Fig. 7 De spanning:-rek reJ.atie va¡r Fe4?.

Fig. I

BOSOR5 mesh

voor het boltort¡sfront.

r'(m) 1

5OO

A: p=l .o(n/ttz) B: p=o.6(¡u/mm2)

U(

n*)

Fig. 9 Kracht-r¿eg diagrammen voor het boltorusfront voor een indringJ-icl. aam met een diameter van 323 mml

A: d=484(mm) B: d=lzl (mrn)

1OO

15O

2OO

25O u(rirm)

Fig. 1O Kraclrt-weg diagra¡nmen voor een lan¿endige overd¡r¡k van

boltorusf,ront biJ N/mm2.

Fig.

1

1

De vervormde geometrie biJ een indringdiepte van respectievelijk 50 ¡ 150 en 25O mrn,

Flg. 12

Id

Fig.

13

BOSOR5 mesh

a

voor

voor de equival.ente bolkap.

(t*)

D=398O(mm)

Combinaties .raarroor zljn bepaal.d.

¿

voor

(n-)

O=4t6O(mm)

de kracl:.t-r*e

Figuur

g diagrarrunen

r(w) 1

5OO

2OO

25O

u(n-) Fig. t4 Kractrt-weg diagrammen voor het cilirrdrj.s cl.e gedeeJ.te van de tanl< bij een inwend.ige overdruk van 0.6 x/mmz,

BTJLAGE

3

FOUTENBOOM, BEREKENING BLEVE-FREQIJENTIE

-3- 1-

85-01237 / vdB/05

BIJLAGE 3: Foutenboom Len behoeve van berekening BLEVE-frequenEie

In de LPG-Integraal Studie is een foutenboom opgesa"rO lroo, gebeurLenÍssen die een BLEVT van een LPG-tank kunnen veroorzaken. Deze foutenboom is in figuur I gegeven.

li:.

l.

85-0 I237 / vdB/

05

GebruikÈe kansen/ frequenLies

(zie LPC-I,

I 1 13)

:

toelichting

Zie hoofdstuk

4

De kans op onLeking gegeven een mechanische

inslag is

genomen.

Zíe hoofdstuk 5.

5 Lln

17

r8

lla

l9

L/a

20

0,5/a

2r 22

De kansen 18

Zie hoofdstuk 3. Sprínkler is niet aanwezíg. Faalkarts: I Blussing is niet mogelijk. Aanstraling dampruimte. Aanstraling vloeistof ruimte . OverdrukvenÈiel faalt.

t/m 22 resulteren in de kans op druktoename:0,5/a.

1

BIJLAGE 4

TE

STFREQTIENTTE ATSLUITER TANI(AUTO ;

AUTOMATISCH AFSLUITSYSTEEM LPG'INSTAILATTE

IN

GEVAL VAN

BRA}TD

-4-r:

85-01237 /vdB/05

BIJLAGE 4:

TesEfrequenLie afsluiter tankauto; automatisch afsluitsysteem IPG-installatie in geval van brand.

Testfrequentie

afsluiEer in

De verhoging van de testfrequentie van de tankauto van eens in de 3 jaar naâr eens in

F=àÀ

de

werkt rechtstreeks

T

-A

= 1.10 " T=6mnd. À

F = 2, t.1o-3/a

t/m 16 (bijlage 1) ingevoerd. Voor de faalkans van de systeemreaktie: afsluiten Lankauto betekenÈ het volgende:

Deze kans wordt

in

foutenbomen 11

diÈ

breukleÍding 2 (TA), falen afsluiten tankauto: 0r42.fO-3/a. (zie foutenboom 11, bijlage 1). Iekkage leídíng 2 (TA), falen afsluiten tankauto: 0,2I.tO-2/a. (zie foutenboom 12, bijlage 1). breuk leiding 3 , falen afsluiten Èankauto: 0, I l. . tO-2 ¡ a. (zie foutenboom 13, bijtage 1). lekkage leiding 3, falen afsluiten tankauto: 0,15 .tO-3/a. (zie foutenboon 14, bijtage 1). breuk leíding 7 (1A)/4C, falen afsluiten tankauÈo: 0,13 .l.O'3/a. (zie foutenboom 15, bijlage 1). Lekkage leíding 7 (TA)/4C, falen afsluiten rankauto: 0,21 .tO-3¡a. (zie foutenboom 16, bijlage 1). Deze kansen worden verwerkt

in de tabellen 7 t/n 12 in bijJ-age

Automatisch afsluitsysteem LPG-installatie

bij

1

brand.

Deze voorziening beïnvloedÈ de faalkans van heE afslui.ten van de opslagÈank in geval van brand. Foutenbomen 2 en 4 uít bijlage 1 worden aange-

past.

-4-2-

85-01237 / vdB/05

De faalkans voor afsluiter 4, wordt nu bepaald door heL falen van dè klèp

.\ "/a. 2 (teidÍngbreuk) zieÈ er vereenvoudigd als volgc uic:

zeLf.z 8, 1. l0 Foutenboom

0,48. to'S/a

0

,06

afs

luiter

_.,-- =--.:_-4*=.-==

8,1.10'

In geval vao lekkage (foutenboom 4, bijlage 1) wordt de faalkass voor heÈ afsluiten van de opslagtank: 8, t. tO-5/a. De faalkans varr afsluiter 4 wordt door deze voorziening met een faktor 2500 verlaagd.

BIJLAGE

5

FREQUENTIE VAN KANTELEN TEN GEVOLGE VA¡{ EEN VERKEERDE MANOUVRE VAN DE TAI{KAUTO

-5-1-

85'01237 / vdB/05

BIJLAGE 5:

SchaÈting van de frequenEie waarmee een BLEVE zaL optreden doordat een LPG-tankauÈo kantelt bij heE oprijden/wegrijden van een autotankstaÈion.

- het aanÈal letsel ongevallen meL vrachtwagens 1977 (CBS) (zowel eenzijdige ongevallen als aanrijdingen). - het aantal letsel ongevallen met stilsEaande vrachLwagens, s = 208 r977 (CBS). fl = 45.500 - het totaal aantal Ietselongevallen ín L982 (CBS). f2 = 165 - het aantal letselongevallen op autotankstaEions, 1982

n = 2088

(cBS).

a = 8000 - aantal autotankstaLions L976 (CBS). .? fr= 2.10 " - fraktie van het aantal vrachtvoerEuigen dat LPG tankauto is. (zie LPG-I, 1113). pk = 0,2 - kans dat een LPG-tankauto kantelÈ gegeven een ongeval (FACTS)

pu =

0,01 - kans daÈ een lekkage ontsúaat na het kantelen yan een LPGtankauto. Lekkage treedt op bij kantelen op een paalt.je. De kans hierop wordt een faktor 10 lager verondersteLt langs de rijweg ten opzichte van bij een opstelplaacs.

De frequenÈie kan

[=

.

(n

als volgt.

f.2 - s) Fr tr

-Op het uit.eíndelijke geen invloed.

.' Pk,

bep aald worden: pu

-o = 3.10 '/jr.

resultaat (Reduktie faktor 100) heeft deze frequenEie

BIJLAGE

6

BENODIGDE I^TARMTESTRALING OM EEN BLEVE TAI{KAUTO TE VEROORZAKEN

U* ,,,

-6-1-

85-01237 / vdB/05

BIJI.AGE ó:

Benodigde warmtestraling om een BIE\Æ van een tankauto BLE\IE

te

veroorzaken.

door aanstraling van de vldeistofruimte.

l{anneer de vloeistofruimte van de tankauto wordt aangestraald zaL de inhoud opr,üarmen waardoor de druk toeneemt. Indíen de insteldruk wordt overschreden zaL de veiligheid gaan afblazen. De hoeveelheid warmte die

--,

.

--4q+J:-,h,ql-af,h-Þ,¡on_5¿¿s

bepaald:

-

capaciteit afblaasveiligheid : soortelijke massa LPG-damp: verdampingswarmte (288 k) : afgevoerde warmte [,]:

6,75 m3 IPG/s; 1,84 kg/m3;

/kg; 0r43.fO-7 ¡/s. 0,348 . 10-6

J

AIs maximaal mogelijk aangesttaald oppervlak van de Èankauto wordt de helft van het oppervlak genomen. lengte: 13 m; omtrek: t8 m; maximaal aangestraald oppervlak 0: 52 nz. Voor de maximaal toegestane stralingssÈerkte Èer plaatse van de tankauto

geldt

(vereenvoudigd)

s_t.j= ö = 8,3 ktt/mz

(= 2

caL/ cmz sec).

Voor de stralingssterke van branden in gebouwen is de volgende formul.e bepaald (Iit. 1):

I = å- . O . 3,6 cal/cm2

sec.

I:

stralingsterkte; f raktie van het oppervlak dat gevelopening is; #r Q: viewfaktor afhankelijk van de breedte en hoogte van het de afstand tot het aangestraald objekt. .

met

gebouw en

-6-2-

85-01237 / vdB/05

0 = 0r4

maximaal (=1) veronderstelt wordt, wordt bij toegestane warmÈeinsÈraI ing (8,3 kW/m2) niet overschreden.

l.Janneer

#

Hieruit volgen (zíe Iit.

1) de aan te

houden afstanden Lussen de ÈankauLo

op de opsteì.plaats en een brandend gebouw (zonder brandbescherming) afsEand = 5 m; gebouw,hoogEe(5m: gebouw, 5 m < hoogt.e < l0 m: afstand = 10 mi afstand = 20 m. gebouw, hoogLe > 10 m:

niet brandbescherming afstand hoogÈe < 5 m: = 5 m ( hoogÈe < 10 m: afstand = afstand boogte > 10 m: =

En voor een brandend gebouw gebouw, gebouw, gebouw, BLE\IE

de

.

(50% gevelopeningen) 215

m;

5

m;

15

IB.

door aaostraling van de dampruimte.

Behalve door opwarming van de tankinhoud kau een BIJW veroorzaakt wordeo door nateriaalverzwakkíng Èen gevolge van de verhittÍng van het t'ankwand-

r¡ateriaal. Door de slecht,e warmteafvoer onÈstaaL deze verzwakking in de dampruimte. Uit het ongeval bij Nijnegen is geconcludeerd daÈ het materiaal verzwakt als de Èemperacuur 700 K bereikt [fit. 1].

WarnÈebalans:

Qro, warmteinpuÈ door st,raling, gelijk aan Quic, de totale warmÈeafvoer.

-6-3-

85-01237 / vdB/05

. bestaaL uit: 1. convecLieve warmLestroom naar de omgeving, O -urt 2- convecLieve \darmtestroom naar de damp in de tank' 3. warmtestraling naar de omgevÍng, 4. warmtestraling naar de tankinhoud. De eersge en derde term zíjn verrer./eg de groolsten, de anderen worden verwaarloosd. Beschouw de warmteafvoer bij vrije convectie (1) als een síÈuatie van een oneindig lange buis met temPeratuur T = 700 K, diameter d = 2,5 m, in een omgeving meL lucht (To = 288 K).

(lit.

Volgens de Wärmeatlas Q

= 2,15

kt'//m2

3) geldt:

.

Voor de warmtestraling naar de omgeving

geldt het

volgende:

41. o \r - r'o t' :uit = Eo (T4

met e: emissiecoëfficiënt van heL materiaaloppervlak = 0,5 o: 5,67 .to8 wTmztç. ' Quit i 6,6 klt/nz -

< I wordt een deel van de invallende straling gereflekteerd. netto sÈraling ín het tankwandmateÈiaal:

Omdat e

o. ']-n ='¿

0. '1n

De grenswaarde voor de invallende

Qi., =

#

,u

= 17,5

De

,6 ktt/nz + z,3s

kfti/mz

straling wordt daarmee:

kw/mz).

.

Bij de hiervoor genoemde afstanden tussen de tankauto op de opstelplaats en een brandend gebouw, wordt deze waarde in ieder geval niet overs

chreden

.

BIJLAGE

7

TECHNISCTTE GEGEVENS

=-7=7=

7z

BIJT.AGE

1 -l

TECIINISCHE

GEGEVENS

lechnische gegevens van de LPG-tankauto

1 -1.

I Technische gegevens van de tank en de bijbehorende leidingen

Bíj het opstellen van de beschrijviag va¡ de LPG-tankauËo is gebruik gemaakt vao':

-

Tekeuingen van besta¿nde Eankauto-schema's beschikbaar gesteld door

industrie-verregeûwoordigers in de begeleidingscotmissie - Technische speeificaties velstrekt door appendage-leveranciers' Ta¡.k

Àfoetingen van, eoige gangbare Ea¡ktyPetr.

wateriohoud diameter lengte 3 ¿)'tÐ. I 4o n'

2 u 2r3 m

8 10,7

n m

Materiaal : lE 52 2 KP Bodeodikte : 10,9 rm Roupdikte : 12,l mm Toegepaste tanks

zijn afgeperst

9P 27 bar en hebben SÈoour¿ezenkeur'

Leídingeo

No.

o o o

omschrijving

diameter

vulteiding daopretourleidÍng 852 Leiding zuigleiding overstortleiding zuigleíding t.b.v. 'rullen tank op eigen kracht persleiding. couectieléidíog aflever-aansluiting

2" 2"

i" 3" I å"

3" 2" 2" 2"

de

-7-2-

-7-3-

1-1.3 Lijst van

aanÈal no.

vsri de LPG-tarikauto.

aPpendages

afmeting

omschrijving

2

I

veen¡eiligheíd

2"

I

2

doorstroombegrenzer

3tt

I

3

kogelkraan

3tt

J'

2

5

fiLter flexibele koppeling

I

6

vloeistofponp

3"

I

7

afsluiter

I

oPmerkingen

3tt

4)

3" rlll L4

I

I

ovefstortklep

I

9

uánometer

lil

5

r0

afsluiter

2"

I

ll

2"

1

t2

I

I3

1

t4

differentieelkLeP vloeistofmeter ontluchter flexibele koppeling

I

r5

afsluiter.

I

t6

slanghaspel

I

t7

terugslagklep

3tt

I

t8

doorstroombegrenzer

I

r9

Ehermometer

2t' lrt L

I

20

Rotogauge

I

2t

trtanometer

I

22

4

23

I

24

afsluiter veiligheid flexíbel tussenstuk

.s)

4

380

2" 2" 2" tLl.Ill

uet slang

lå" 40n 7)

I tt

4

3tt 4

Itl 4

2"

8)

l/nin

6)

-7

)

Veeçveitigheid

: afsteldruk debieE 6,75

-4-

27 bar

ø-

LPGf s

: sluitdebiet 9,5' 10-3 t3 lrcr/' aanwezig' Deze begreîzet is overigens nie¡ in alle moderne t'ankauto's : raax. debiet - 15'rO-3 tls i) Bodenaf sluicer door niddel i1"t_:u'even ! _v_"-1o1d"Isteld, *o1d., da1 del*_9,54tti,1,"11=1_t va' een hydromoror en een op d.e rnrck e"rñi;ãidá-hieiõúry. Ddî¿r-bifaing tusseu, Eotor eu potrp bestaat uit 2 flexibele slangea. Kenmerkeu van eeo op ee¡ tankauto geoouteerde LPGaoup zijn in hec algemeeu ,)

Ðoorstroombegrenzer

de volgeode:

- naxinale verschildruk :

8,6 bar (= toegestane maxiotn door Uoderrrriters Linited)

oC - maximale EeuPeratuur : lO7 oc - miniuale teuperatuur : - 32 - oa:rioale werkdruk z 28,6 bar - poupkarakteris¡iek z zLe figuur

t) i) t)

Voor eeu

oP Pag . 2'6.

karakteristiek van de overstorËklep zie figuur

Vloeistofmeter Doorstroombegrenzer

op

3, : capacíceit 6,3. l0-1' t'/" : sluitdebiet vloeistof i 4,8. lO-3 6,4.10-3 t3 LPG liq /s : 3r4 bar : 0,23 - 0,31 standaard sluitdebiet dary ) n' LPG/s 6,9bar:0,31 -O,42" "' I' 10,3 bar : 0,38 - 0,52 " rr rr

l)

Ilydrostatisch

veiligheidsveatiel : afsceldnrk 2l bar

= -7-5-

MOOEL 1022

e21f Tsoi

< t-;'

gzô

É;51

60r.l-

o;:

s2s..l=

gu

te J, J.'I J t< 300.¡ €

o

-t8 J

¿lìt:lø

1¿3) l

sc.l ?51

30 ¿O 50

€0

E0 90 i00 i10

t?345ô7S BASS

DIFFERENTIAL PRESSURE

poEpkarakteristiek

PERFORMANCE

Vr¡v. S.t1€ O9..r rt

1OO

FS¡G

m li! t!o

l2:

É!!!æ Êñdma.rt!

karakteristiek overstortkleP

r

).-¿

- +" !!-qi rs!-of l

t/

+--il -' ,f ,

-- v.l:lúE¡t¡15 Trrrrnr2t,

yri

/:i/.

-+x-

pqoßs¡Hoo{gFçcq $IqE-

4r

Af Dl-ÀasvErt rGlltto

.++

._

A

-t

l¡"

.¿ 66..9r congdutelor¡

T{''

-

dbdrblr¡

10

-

o¡t/rlJ

'¡!!rgq$r'-9q19. IQPT'ELING

!9Qf Al,lf 5LAt¡G

A

¡!tlx-: ol-.rt€tr-s-l AN5tult

tbr

t e.ártotl I

lr.aG

gt donpnlourlcld tng ld

-ørdcrgr vutlcldlnç l'

zsró¡g¡ ollcverlcu¡ql I l'¡'

iîffi"i$

IEÊUGST^Gt(tEP

-o-

- s.rr p.w¡rsq *'17

^fsrullEg

1t.
mr¡rlB

F!fl!1o/gp¡r-rç o'1o.

2'

t-

fÞ

ìi'

II

32,r,

1,1''

'

33'

dr3o

i!-,

l/ .J.

rlz

hælÞ.aþ

fourlc*rmrj

rls

y^

I

. mr

vlgellolnlv¡oq

f_O!

I'facultatþf

_

I

\¡I I

a memlun uodr

,:l/-""'"

I

o, I

-7-7 -

1-3.2.2 proPaantank Q artptetourleiding Eussen - teidingstuk Èussen 34 en 33

tt r'

I' r'

af

leverleiding naar

- leidingstuk

af

Q a"tl.etourleidiug

tortleiding

-

leidingstuk

q2-

@

leverzuil 40, pomp en oversEortveotiel

',

16

e¡ tozzLe

l8

tussen vulpunt en proPaantank

40

overstortventiel

Po.mP

aannfei,iting

@ - leidingstuk (Ð rr

in

ponp

overstortventiel inpomp, dampafscheider en ll ll er26 26 en 12. 12, doorlaat in dampafscheider en 37 37en16

pomp,

propaantank

overs

6> x.

33 en 2l 21, 16 en doorlaat dampafscheider

Èussen 36 en 40

" " " " " " "

@ vulleiding

en afleverzuil

tussen 38 en 4l r' 4l en doorlaat dampafsluiter

-7

omschrijving 33 34 35 36 37 38 39

opuerkingen

afneting

afsluiter doorstroombegrenzer bedieningsknop doorstroombegrenzer

3il 4

?"

zie

2"

sluitdebiet:

?" ?''

zíe zie

27

terugslagklep

doorstroombegrenzer doorstroombegreÍzer

-9-

21

21

60.

_t ? t0 - n-f s

LPG-vloeist.

-7

-8-

es van de bestaaode ondergrondse 1-3.2.3 Lij st váñ a autogasàfleverfn

omschrijviag ; 2

3 4 5 6 7

I 9

afmeting

2" afsluiter I å" afsluiter I l" afsluiter ?" afsluiter I" afsluiter 2" terugslagklep doorstroombegrenzer ?" 2" afsluiter 2" bod.enklep

2"/lr"

r0

propaauponp

ll

cerugs lagklep

t2

doorstrooobegreazer

t¡4I ll

r3

afsluiter

t4 r5

daopafscheider afb laasvei ligheid

ltLltl /}1

l6

differenciaalklep

t7

propaanslaug

l8 l9

o,ozzLe

20

afslui¡er

Iil

zl

doors Ëroombegrenzer

1n

22

vulklep

lll

doorlaat

opmerkingen

zie

2l

terugslagklep, dient zuigleiding vol vloeistof te houden I kI,I elektronotor, l,l.lO-JurJ7's bij 5 bar

persdruk

2"

lil 4

sluitdebiet: z+. to-4 ø3 f s

(LPG-vloeistof

)

25 bax

5u,Î" ^2ÍÐ. ¿ 4 4

2 Lløín

sluirdebiet: -12 oc:0,08 Nt3r/. t t2 oc:o,t2lln3/s ; 26 oc:o,15 Nr3/s ll9: damp

4

rt; I tl

23

veiligheid

24

tenrgslagklep

1tt

25

doors troombegrenzer

3n

26

afs

2"

27

luiter overs tort

28

nivear¡meter

29

roanoEef

30

afblaasveilígheid

ô

3l

afsluiter

lil

32

afblaasveiligheid

l"

ô

13,8 bar; debiet z,+

zíe

ø3

fs

LPG-da:nP

2l

1il L

er 3il

17 bar

; 0,29 un) t

17 bat

i 0, 18 Nn'/I s

4

LPG-daraP

I

LPG-daroP

-7-t 0-

LEIDINGGEGEVENS ONDERGRONDSE TANK

Leiding Max. nr. lengte (n)

la tb

0'5 75

lc

Dian.

Inhoud

x l0'

xl0 -3

(n)

19, I 19,

I

19,

r

0r5

2b

012

,8 31,8

2e

012

31

2d

0r5

2f

70

0'5

31

,8 31,8 31,8

l9,l

0, l4

2l 14 o,57 0r4 0,16 0, l6 0r4

Gewichtsinhoud

totaal 0,25

kg

kg

0, 08 0, 08 012

28,3

,4 0,25

55

0, l3 I

2h

5

19,

3a

0r5

l9,l

75

19,

1

I

2,53

l13

0,14 2l ,4

2xlO' 24O x lO' 6 x l0

3c

012

l9,l

4a

0r5

50,8

1

50,8

52

4b

2xl0- -? -1 240 x lO' 6 x l0-?012

2g

3b

0pmerkingen

(rnr )

2a

2e

Gewicht inhoud

75

0,05

7

Ger¡ichtsinhoud toËaal 0,25 tg

-¿L

(

,1,,

4c

012

50,8

012

0rl

4ð.

012

50, 8

0r2

0r

54

0'5

31,75

0r4

012

alleen

gas)

Eotaal gewicht 77, 7kg

l

Gewichtsinhoud leiding inhoud

5b

2

31,75

l16

6a

0'5

19, I

0

6b

2

19, I

,14 0,57

POEP

+l=

0r8

2xl0 -3 7 x l0 -3

Totaal gewicht

Opnerking: Berekeníngen effecten geheel gerelateerd aan die voor bovengrondse opslag, ook wat betreft de opmerkingen.

l0

3-t
2kg

BIJLAGE

8

EFFECTTASELLEN

trRfl tE- I 0dtltll(-

I

O{SCHRIJVIIIG

I I

rGtl¡ Gt- I xELINIS llEUßIENISl r{rráttr

rSttvE IANhtuT0

67t-06

I

ttrrut

¡6¡raLrT0 IILEVI ¡ANÍTUIO

50E-06 36r-C¿

I

[rLfvt

298-0ó ?5E-0ó

IANI(AUT0

tkLtvt IArrÍßul0 IIIÍUE IANXâUIO

I

UllIrfl.'l'! [;: \rrtl] lF ,t II ßG} (Í:./s) tr(sìt Ill[) I I

I I

18900

I

I

r

I

I

I

t,00t'

I

18900

I

IFREUT L4

tHitut Lt

9

ITAN|(/P0llP'

tSRtul: L{ r lrÍ:tul( llntuf L7l4c

L7l1t

-08 r 0t-0 3 90E

I

lB9tut( t7l4c

il{Rtu

9

0t -08

L?l{C

Ùrtut( L7l1[

0t-03 t 0t-03 r

I 0E- 0l I 0t-03

t[Ítuf t?/rc

I

lt.tfÍAGE L7l{c

t0t-

0t-03

I

? 3

t

I

I

?

I I

I

I

I

5

I

I

6

I

I

I

I

I

I

s5r

I

I

3.Bt rz0t

3

I

I

I

I I

I

t{

?0E-16

IBRIUI( L{

9

-t6

5

I

{i0Í 0û0

3 0r999çr

I8t 120t I 5t9999t I 019999t

00ú

t

r

I

r

tá

?0 2lt ît

r

¡

r

-12

Ê:0

I 8t 1?¡r I 5tt?99t

r

009

0r

t?r,r

It tt l 1? tl I t4 1:. I

l{r

l)7t

3 0r r¡tt 3 0l 1?tt

I

?lr It Itr

0tî95qt

I

üntux L{

l7r,

1

I

90E-t6 90E-tó

I

ts

i3(,

¡

IFREUÍ L1

Tabel

tt

I

I

0t

l0(,0 1 00t

0t99991

( r 0t9999t ( t.0tÍ999t 3.!t 1?0t

908-05

lSlitut(

rI

t5 0t

I

l

I

r

I

90E- 0ó

11 ( Ilì)rl(/uulPulll )

I I

100

I

I

I

t{

rLtrxAGE

r8ltut(

(

I

I

I

I t

02

I

I

0t- 07 90E-i8

t1

I

tFoáñ¡rt

(i615)ll.c-rl IINt

I

t890fJ

t890û t¿900

TAÌ,rl(ÊtlT0

C

ll,(It,!rft-r f )A,trr

I 00ú I 00t I 00¡ t 00i I t,0[

I I

I

llLEvE

/DATP

ts900 r t8900 r

t I

3?t-06 ?0t-06

tLfl(l(AGt

I lÂil: (rr I ltt¡Ë¡,lit

| r

000

0[0

I

500

I

050

I

Í40

I

?00

I

200

r

I

ltr 34r 35r 36r ltr 4t 12t r

43

{{t lSr

I

0NÏ¡ll- | tP!tUtr.-

OdSCHR I

JVING

¡:tLlri;s-t IIt vô)¡

|

ÍLÊ5t f Âli:,

yi.riìtslnA,. Ir¡c

I

NUr:i! l0r,lItllll I

STFAi'_

MD I,t I LA.C I ft{) P

ÍLIVE ¡AIIÍAUIO IILETIT IAIiTAUIO

67E-0t,

rkttut

IAilfAUt0

llLttlE

3¿,t-0¿

Ifrrll(âUT0

I

I

50E- 0À 29E-06

kLtvE lAill(âtllo

It{LTVT

.

zzi

TANTAUTO

ItiLT,UE IAilI(AUTO ILtfTAGT LI (TANI(/POdP¡ lþREUI(

t1

?5t-0Á 0Á.

?0t-0¿.

18r-07

t

f

5t-08

rlRtur( Ll

?

I't:tuf Ll

.lrt-09

3

l,rr -09

r

ltRtul( t7l4c rF9fux t7l1c

I

.

t7t-04

I

I

SâFTTTSITALING

IATSIAID tlVUUolÅrt âFSIâII' I I GfjnAtìS lr o LtNGItt

lZ DDoD

l',rtRt:RÂìllr

(ñlt(l,t)tOilt(ìrl

I tAft(tl I I 8[ I e0 I 80 I E0 I 8Í I F0 I Ê0

t0

âFSTÊilD

lZ,l'otrlr

l?0

t?t

?ôúrJ ?totl ¡ó0ti ?t0rJ 2ô0tl

t:0

t30l ß0t t30t 130 I ßtt

¡¿,0

130

170

t'0 lTIt 17[

r

l0

r

30

5f' I 50 I

40

J0

20

tÍ

l0r

{0 20

3

t7l1c

.28t-05

3

.18t-0Â

rültul( [7/lc

l0

I

?0

4

8óE- I 2 .20E- 08

30 ?0 I 30 I

?î

I

tkËut(

ßftuf

L7l4c þntul( t7l1c tLtxxA6E [7/4C

r

5 6

I LTf l(AGT t1 (IANI(/UIJTPUI{I )

I t

IT'ÍEUf LI

¡

LI

I

TIRIUI(

r

sntuf L{

I

trltut(

.90E-07 ?0t -¡8 72E-û8

.

tl

3 4

Il{ftEUl( LI

5

Tabel

528-09 . ?0t- 03 . t8E-05

2

.3Àt-07 36t-07

I

1

t0 r t0 r

l0

20

?0

-¿ltI ?tll 70 ti 70 I 4fr I

40r

l0 lr

{0 I ,

30 lr 10 I

l0

20

t0

?0

I

20

30 I 30 I 20 I

?0

l0r

r----------lì -------l----------l I ?¿0t1 ß0t 300t

20 20 ?0

I I

{0t

40 I 10

I t()r 10 I

I

0t

?0I 0l 0t 0I

ltot

loot

l00t

-î!0

I

100

I

0

t

ltot 40I

0

t

0t

0t

0

I

0t I 0t 0l

0t 0l

0

0

I

0t 0t

0t 0t 0t

0t 0t 0t 0t 0t

0l 0t

0t

0t 0t 0t

I

DlsfttSlt

I

I

Gâ5U]tf

I

ttlLo5lt (si¡ltit0LÍ) | 0ltttlt- tfrtt
'

I

I

I

lAllråuI0

0

I

I

0

NUT N V.l

I

tANftuI0

I

I

I

I

t?LtvE lANr.AUI0 ilrLtuE IAliliAUI0

0

NUr

I

I

I

I

I

I

I

I

I

T'LIUI IANhâUIO

0

I

I

I

I

I

ÉL[r't

HVI NVI NVr

t:rtví

I

¡lltvt

r

IANt(ÊUì0

brÉVt IAill(ÂuI0 tLú((AG[ L4 (IANl(/PottP)

I

0

0 0

t{vI

I

498- 08

NI

I5

I

I

78tr

0(l

l6t{00

I

us I ô08-0r N I 78tr00 2S I t6tì00

I

us

I

lntu¡: L{

I

38f -0 9

.68t-10

llRtut( Ll

I 60t-01 H | 78tr00

trRtt¡.

I

t7ltc

I

IttRtur( L7l4C I I ITTREIJT

L7l{C

I I

ll'ftul

L7l4c

I I

tI'FtL[

r

L7l4C

¡ I

I.ktul: t7llC

I I

I

tLtl(rÊGt [7/4C I I

Tabel

3

l0

( (5û00

r

0

I

t

t0

( (s000

I

-0

I

tr

r

0

10

( (5000 ( (9000r

t

20 30

r

0

0

t0

( (5000 I

0

13300 I 49000 I 36200 r

0

fl

I

!

I

7n

190

I

90

I

7r

r90

I

?0 I

0

0

I

0

I

I

t!0

I

210

I

00 I

?t0

I

( (5000

0

I

ú

I

0

I

0

I

0

I

0

I

I

0

I

95 L60E-tt

0

tr0

L78t{00

t00

0

60

300

20

t3t¡

51900 I

80

2f0

300 100 100 100

0

It0

36900 I

80

210 I

INI I ZS I

?8trl0

t¿E+00

tlt 0t 0t 0t 0t 0t 0l

I I

0

60

l6ti00

(( (( I US I ó0E-ût (( t{ 1.78t{0[ (( t00 30t-0 6 (( t00 ZS I lôEi¡0 (( r00 t¡s r 60t-0t il I 78t100 (( t00 30E- e6 zs I t6t+00 (( 100 ug r 60t-tl (( t00 2-\Í--0? N I 78tr00 (( 100 zs I t6t{00 (( t00 [9 r 60t-01 (( t00 N I 78t+0[ (( t00 20r-05 zs tfr,E|[0 (( 100 fs I ó0t-01 {( 100 N I 788{00 (( 100 I 0r-05 zs I 1ati00 (( 100 us I ¿0t-0r (( t00 I I 7gSrt0 (( t00 5f'E-0{ is t.r¿t{!0 (( t00 us I 50t'ßt I (( 100

t7E-05

I

0 0

l?0

I

Zs I . l6E{10 HS I .60E-01

I I

I I

0

N

tl

I I

t0

I

tux

I I

100

zs

lrf

I

I

e00 ?00

I

I

(( t00 (( t00 (( t00 (( t00 (( t0f¡ (( 100

I

0

20

0

50 50 ?0

0 0

13t00

( (

r

5000t

0

0

I

I

I

9500 I 7000 r

0

0

I

0

I

0

0

0

I

5000r

0

0 I

0

50

9500 I

0

0

I

50

7000 I 5000 I 9500 I 7000 I

0

0

I

5[00 r t??00 I

0

0

I

9000 r ( (g00tr I

0

I

0

20

50 50 30

0

0 0

60

0

50

0

10

0

40

0

l0

0

20 50

0

50

0

( (

( 5000r ( 5000t ( s000r

9500 I

7ú00

r

0

0

I

0

0

I

0

fl

I I

I

0

I

tro

I

0l

0

0

2û0

I I

0r

0l

0r

0

t0

((500frl

fi

0

t0

((s(00t

0r

0

ill

( (Str00l

I

t't

0l 0t 0l 0t 0t 0t 0l 0t 0l 0t 0t 0t 0t 0l 0t 0t 0l 0t 0t 0t tI

I

r

0ìll9ll. ltlEf¡'ltx- lllEI.lÍâ{5 0h5cHn I

DtSPtRStE

I

I

GASUl]LT

lilG I txfl0slt r ftlIllGS-lIMârl lc0rlDlllEIEo. IHEID IN lllAxlltALt tllAX.tÉllcTt oPP. ¡ tFfECI CIÍÍELS r Nlrñdn rofirvlrf r I c0[0. tExPLogltt il0trrtEr.-tcnNl0ul tÍt DÎEIGD III?TANEI9Ol NUIIIlO ll ÍGEÚIED ¡HEID IIX IIXDR.I EEI¡ED I SCHADE I IREU}:I tt I lfct I {H) r illt I añ'¿t I (}t) I fit) I

IUlr¡i

0P lH0tUEEt-¡ ArSlâllD

VIRBFANII

1

il 1.79tr00 I (( lf}t I ls t.lôE{00 I (( !00 r Is t.ô0t-0f I (( t00 ?lq-t? I lr t.7gE+00 I (( t0ú I ls l.t6[100 I (( t00 l ug r.ó0t-0t I (( t00 23r-¡8 | li I 73ff00 ¡ (( t00 t r, ¡ 15[rfto I (( t00 I us r .ó0E-0t I (( r00 t8E-08 r r{ 1.788*00 I (( t00 I ZS I r6tr0t I (( l0! I I US 1.60r-0t I (( tlo I 90t-08 I N 1.78t+0¡ I (( 100 I ZS l.tôt.00 I (( 100 r rs I À0t-8t I (( t00 90E-i8 r N I 788+00 I (( t0e I ZS Lt6tl00 I (( loe I rs I 60t-0t I (( t00

LíilAGt L1rIANl(/UrJrPUl{I t

I

{sE-l&

I

I ITJREUI(

LI

I I

tl:f:tut(

!l

I

I

III{EU¡:

L{

ì

I ¡

ll:ntuf !1 I I

llÍEUX [4 I I

Vervolg tabel

I

0

t0

0

I

¡

l0 t0

0

I

0

e

I 0 I

0

20 50 5ú

0

30

( :000 I

0

60

t2-c001

0

0

I

0

50

9000r

0

0

I

0

0

I

0

0 I

0 e

0

0

30

( 5000 I

I

60

t2?00

r

0

I

0

I

0

I

0

50

9000 I

¡

0

I

t

t0

( (5000 I

0

0

I

I

0

I

0

0

0

{0

0

30 20 50 s0

0

0 0

( 50001 ( 5000t ( 5000 I 9500 l 70f'01

0

0

0

0

I

ß

----- r--------

0t 0t 0t 0¡ 0t 0l 0t úl 0t ¡t 0t 0t 0l 0l 0t 0t 0t út

|

0 0 0 0 0

0 0 0 0 0

0 0 0

0 0 0 0

0

3

I

,

rl

;-- --

---;;-;ì;r; ;;;;i;_;- -;i; úTSCHFIIT:I¿! I rtIINçs-l IIf I

I UAt{ HÊfhI I I Nuhltfi I t.tTltlil I sIIrAÊL I | | I I ilÊilDt tA I I I I PtAc. tt I r I | {tt) I t------------------------t---------t----------t---------_t__ IttrtAG€I!(P0ñP/ZUIL) I t I t8t-01 I I rb;tur:Lt I r I l5t-0{ I I tlRtujlt I ? Ltt,E-0s I I

tl'fãut(Lt lLirlAGtL?(lAr,v/7uIL) t!:túfla 'b.irt,Jrtl? tl.ÍilJr{ti

tltrxAGttS(lâ¡il(/uurptu,rl) llit'Jft3 rFfinxlS tlrsut.Ll llt.rlÊCÉ11(lAlll(/VULrU"lT) It{ltuxll rrul(ActLSilANt(/p0t1pt ll'lttlttç |lr'tur(t9 rt:f'tut(ls rultGE[nuIfNfltt]t

I | I I

I I I I I I I I I I I I

I I

t ?

3 t t 3 I t I t t 7 3 t

l.ttt-0s I t.t8t-03 1

I t0E-0t I t 72E-0S I

t.t8t-0s I I t0t-03 I I t5E-0{ I t t6t-05 I I ttt-05 I I tgE-0J I I t8t,01 I I 20E-0t I

I

I I I I

I I I I I I I

I I I I I I

I I I I I I I

I I I I I I

¡ I I I I I I

t0

I I r0t t01

0

I

0t

0

0

t0

t0

I

?0r

0

0

20 I ?0 I

0

0

0

0

l0 I

2tt

t,

r0

0

0

0

0

0

0

0

eot

tot 10 10t tl}t l0 l0l l0 tú I tú

t0 l0

ilit t[t

0t I

rút rot t¡t

tlìt

0t

2!r

20

1

út

20

I

0

1ú

I

?úl

fr

0

r

30

I

0

0

20

I

?ûr

20

{0

0t

t0E-0S

t0

50t-06

30 30

20 I 50 I 50 I

t0

?0¡

t.?0t-05

0

0

t0

l0

l50t-06

0

0

tl

?0

t0

0

0

0

0

0

0

lfP.tK úE- I I orlscHRlJvrhG lßlll Gt- | I I . ITEUßIEN¡SI ---------l---------l r-------------I

LH0(AGE Ll {P0l1P /ZUrL )

.90E-03

UIIgTROIIIIIC GA5/IrAt{f' IflsTtt I {x[ tc (l(G/s) t't(s)t I (xG) I C c {XG/S)t1(Slt Llr{G

t t

IfilEltf Ll

I 0E-0{

IBREUI( Lt Ittñtul( Ll

,90E-01

2

.90E-C{

3

I

LEI(I(AGE I.2 ( IAXI(/ZU¡L )

tmruÍ [? tÍßEUl(

t?

ItrRtuK t2 tLtfr(âGE L3 (rAltl(/vr]r-PullTr lb¡EUt( 13

bRtuf

L3

u

ILEÍI(AGE

I

I

I

.90E-04

?

.9 0E-!4

3

03

I

90t-0r

f

90t-

90E

IIIfÍAGT L{ lktErfl(

tÍE-0¡ 90 E-0

90t-0t

IIREUI( L3 I

.

(TANK,/VULPUNT)

.908-03 9

t5

(TANI/POIIP)

tlt-

01

t0E-03 t 0t-04 . I 0r-0{

rË[EUl( t5 ItiREllN tS IBRTUI( L5

IUII ffITUIli

-¡4

-!4 t 0E-lt

r 0E NE}ITH

I

I

50

I I

5't a'J

53

?

f

(

t 00

( t00

f 0r il (rU 60t ( r 0r9999t tt tl tt tt ( t 0t9?991 tt ( I 0r lt ll r 3l 60t a 3rt999t ll

1.000

t.000

(t

I

I

f,t999?t

I

5t

(r

400

56

.100

57

000

5E qQ

6t

tf t2

fr

ô{

t5 ôÊ.

(fút919flf000

67 6g

I

rtttDISrtPSItlG¡i:rtJ0tìt

I

r I I

0ñslrlil!.'ir,¡t

trDISPtpsltlG¡i:rtJ0rì

I LrÀlNltlÍ r[yl,5r- l¡tT lÍr[vr,5r0ñltrIl- llt!-rl'¡:h0ñltrltlfÂNS Ur 0P lltr-l:irlLl-¡ lllo'rttt-¡ ÉlllANl, InLl liÊN5 ÊfSIANt, lI| vll:htAl{tllllL: \,tt:btAlllrl]tc ltt:btAlllrl]lc I ltrtriGS-rl¡t ItrlriGS- ll¡[ r.rir ltoriDlñtlE0 lHSlt, lil tnåIlrlAt-t ttoriDrt1tlE0 rHslt, lttåIlllAl-t lltÂx tErrclt LErlCIt oFt oFl È-rñr[F lÛrlr'lrl IÈ-rñrtP tûrIl,lrt I I coll¡ coil¡ lfr:PL0glEl Hf'tt¡ttL-tct,,lt0r-!Ê tI,tDfilGI, ltr:PL09lEt Hf,tt¡ttL-tct,,ltOr-!Ê tI,tDfilcIr I I rGthltD rHiìt) tGthltD rHiìr) rlÈulrlIr9r[tt-ltD r I tt lIÈ utltlr9 I [tFltD

I

I

lltrrÁGtll(ftrrlPl7!:,-) ItitLrl(Ll

|lrFtuilt l!,i:turtl ttt)l(Actla(tANK/zul'-) I I rt:iUt:LZ I

I tliìtutitz | I llttrjxtl

r

I rtlrr.åGEl]iIÊ]il(/vi-_PlrilI) liÍitufL3 rlft¡¡¡( ¡3 ti.Í€ur(13 rrlrfActll(TÊNl(/vu.fUÍI) r I tlFturll I I lLtrlAGttS(IANf/F0\Pl I | |¡pEUXLS I I ilRtufLS I

r t¡tttllrLs r

I IrrIlGttjFUIl(NElltx

I l

I I r

r I I I

r r

| I I

r

r r | r r I I I r I I I 1 | I I I I I

I | r

I I

I

0 0 0

0 I Ir 0

It

?

r

I Ir

I I

I I

I ltvl I I I I ìtu.I I I lllu.I I I r.4st-04¡]r .45t-04 ¡ ir Ir?Btr001((f00r 78tr00 1 (( f00 I r z5 I zs t.tót{00 t.t6t{00 I (( l[0 t00 I

I lt¡9160t-0ll((t001 t¡9 60t-0tl((t00t l.{5E-05llltt l78tr0f,l((1001 78tr0f, I (( t00 I I ll9ltóE+001((1001 l9 tóE+00 I (( t00 I ttsró0t-0tt((t0t'r I t5 ó0t-0t I (( l0t' I r ttPt-05tN Pt -05 N t78t{[0t((t001 78t{[0 I (( t00 I I 168+90 I (( t00 l2sl16E+g0l((t001 2S r ru'_.it6ul-0tr((ltr0 60t-0r I (( itro II Uî - 06 I 158 158-061N l78t+001((1001 78t+00 I (( 100 I r rzsrtót+001((t00r tót+00 I (( t00 I I ¿0t-0t r (( t00 r tu-ct¿0t-0tt((t00t I

lI

0 t]rvl )rvI I I I II e I IvI [vI I I I I |IUI 0 0 IIU I r I I I 0 lNvI NVT I I I II (( t00 I l 45€-0 4 II 45€-04t1{ t{ t78t+00t((t00t 78t+00 (( t00 I taE+00 lzsltaE+001((t00t zs (( 100 I I t9st.60t-0tl((1001 9S r.60t-0t I l5E-05tN t5E-05 II t.78t+00t{(1001 78t 00 {( 100 I (( r00 I I lZSll6E+001((t001 zs t6E+00 (( f00 r¡s I lr¡st.6tìE-01t((f00r 6tìE-01 (( 100 I II t 50t-051N 0t-05 l78E+001((1001 78E+ 0 (( 100 I r lzstlórr00t((100t zs 168r00 (( 100 I r rr¡st6r!t-0tt((t00t US I ô[t-01 (( t00 I I 258-061N 258 - 06 78Er l78Er00l((1001 7C (( 100 I I tzsttót+001((100t lót+00 gs (( ifl, I I l9sló(rE-0ll((t{!l,l ó(rE- 0l 0

e

I

I

0

r

N

+

r

5

0

N

N

2 2

3 3

0 0

0

0

r

(( t00 I r78t+001((t00t 78t 00 I t3F-06 t3F-06tN N I ls t ÁE+00 (( 100 I tlsttaE+00t((100t (( t00 I t's I lr'stó09-0tl((t00t ó09-0t (( tú0 I tlt-0$ Ìl tTetr0lll((tú0| Tetr 0ll I tlt-o$tlt +

r

I lllvT )rt'T

rzsttttr00r zs 00 I É.Er

rl'gra0E-0ll u9 a0E-01 I I I

t 00 I t00t

1001 100 I I I

I II

I II 0lI 0 I

0 II 0t 0l 0l 0 0t 0r 0t 0r 0t 0r 0l 0r 0t 0t 0l 0r 0t I

0t I r I I 0t 0l 0r 0r 0l 0r 0l 0t 0t 0 0l 0r 0

0

0l 0 0t 0 0t 0

0t 0t 0t 0

0

0

0l 0 I

I Irt

I lr I rotI l0 t0 Ir t0 l0rr 0I 0l 0 0t 0t 0 t0 tot tl}l t0 t0 I 10 1f¡ lf¡l

101 10 tllt I I I I 10t 10 tot t0 tot t0 ?01 ?0 30r 30 tl}t l0 0l 0t 0t 20 201 30t 30 0

0

0

I I

I I I

I II I II ((5000t ((s000t 0lI ((5000t ((5000r

((5000r ((50001 ((5000r ((5000t (((50t0t (50t0 I

0

0 II 0tI 0tI 0 0t 0

0

I

((s0úúr ((s0úút 0t (((5000t (5000t 0t I

(((50ú01 (50ú0 (5000 (((5000t ( (5000 ((5000r I

I

r

I

0rI 0tI f,l

((5000r ((5000t 0t

((50[0t ((s0[0t II rI II II (((50001 (5000 l (((s000t (s000 (((5000t (5000 I (((50001 (5000 ((50001 ((5000t (5000 I (((50001 (((50001 (s000 I (((5000t (5000 ( (s000 I ((5000t ( (5000 ((50001 (((5000t (5000 I r

r

I

I

(5000 I tf,l (((50001 tf, 40t ((50001 40 5000 60t I1tt00t 60 lt00 I r

0t I I I I 0t 0t 0t 0 0t 0r 0r 0l 0r 0t 0l 0t 0

0

0

0

0

0

0

0

0

0

0l 0 0t 0 0t 0

50t 9i00r 50 9i00 I 0t s00tr I 0t 10t ((s00trt 10 80t ?0900t 80 20900 I 0t 0

0

70t 70 I

0

0 0t 00 151001 151 I I r

I

I

I

I

I

I

I

I

dr

0I dt dt 0t

0t 0t

0

I

I

I

I

0

I

I

0

I

I

0

I

I

0t

I

0

I

0t I I I

I

I

I

I

I

I

I

0

I

0r

0

I

0

0

I

e

0

et I

dt d

0t 0t 0t 0 0l 0r d 0l Ilt 0t 0 ll¡ I0t

I 0

I

I

I

d

0

I

0

I

0

0

ll a 0r d tt a

trr ¡ lr I [t d

a 0t il

I

0t 0t 0t 0l 0l 0l 0t 0t 0t 0l 0t 0l 0t 0l 0t 0l 0l 0t

I

0

I

0t 0t

I

¡r

0

I

I

0t 0t 0t 0l 0t 0l

tt 0t 0r

i

Tabel 6.

I

I trfttl ttftt] ttfrtLi I ttFtct AFSfA¡,it,ilil tt{ll]ir¿Fil tr{ttlirÊrilgoi nui]trtrt luêoil90t nulll IrstHAl'tt sfHAI't I tftrhrslHcDt t[REUy I (xct rI 01) .h) Ir (ñ^:) Ir (XCt ri;ii Ir (lt) u1) Ir .h) or) Ii ir'ilr ol

rtt r

ltlvl I NV¡ I lNv¡

(:l[h'.,CoLf ) (s]fh,.,c0Lf) t.\¡L t.\¡L05lt t\îL0Slr-

I

0

I

0

I

0

I

0

I

0

I

0

I

0

I

0

I

0

I

0

I

0

I

0

I

0

I

0

I

0

I

0rrscHt

I

IJ\,lilc

I

Irtfl(AGt L? (PonP lA{, /IUIr) It

fiux

r$tut

I

L2

t?

l'i:tUl( t2

Tabel

lFPtr Bt- l 0rlIull/lclr{ GF- I lfur,rí:!

UlTSlpt,fIrtC

vr-(|¡!sl0t I lFt!(Itrllst NLr'1'¡ß I I (xGl rt ü6ls) n (s) t I ( t 0t9999t I 0t-0? ll I ( t00 I {('t-03 lt tt { I 0r9999t 108-03 ?t I ( t 0t9999t ft -!l I 3t 4

7

I I

(f c)

I tq\_ tF I ¡Lltr$ GÀS/t,qhP t0r.rti:r¡i-r [)Â.[)]: t r t (/6/s)il(s)t Ltri: I rFtrhlttN

I

I

----l-----¡---l

I t (t0 r It:tttJlI r ?tf t

l 0rr r

7íì ,2

r¡

r

I I

0tl:CllPl.lvlric

I t'.illlf- I tPirllN- | Ptô.r!!Atit' I fÊthtt / t[tvt I ¡ttln!:-t Tlt t,â{ I t'ÊrrlttslFêtlNt I t,¡rtrltsì;:tl¡¡C I t&ir¡rG0tt IlÚrliP It''r'lHlrI I -qlFAAt I IÂtsÏÊilD ItVLt.rç!q!t IårsìAr¡t} |ATSIAND IAtiìAtìt, I I I t'Él¡Î't IÊrsTÂlltl IIc(ÂÊ¡9lrc!thiltrÊ;:TÊr-tr ttGtnitrs tiox][,Attt90).RUtI-| I ttt's r tl tr00r rr'rtFhr:ANI' r tr,l ftl r ¡;:r,!!tr r\'trr:RÊNt, r scHÀr'E ! Fktuf I I

I

fl4)

llttl{ACt1.2(P0r'lPlÊr1r/Ztlll) It{ltllftz

rl'frtu*rz llrRtul(t?

Tabel

I I

I tlt-01 I I ¿4t-0t I

t ? r I

B

t t

3

115-[4

r

I E(,t-06 I

I

I |

r I

ftl)

I

I |

r I

(r,t)

I

I |

I

I

rà)

I

l.t t¡t

r0r t.l

(h)

I

t,t ?0t

r0r l't

(t,t)

I

(tr)

I

?01 ?[t

0t ?0t

?út

0t

20r

0r

Oil

I

0t

lfJr 0r

0r

I

I

|

1

lllS¿HRl.lUI,ti

1

I

I (l:c).t

I

il txfâct L2 I

tPoñP IAi,F4r1¡¡¡

rl

?08-03

ITRTUI( L2 I I

tÌrt(tuf t?

.

tôE-01

r 0E-05

I

I

rlFLtlx I

L2

I (( t00 t00 lls t.å0t-0r I (( 10t! Ìt I 78t+00 I (( 100 ZS l.l6[+00 I (( t00 IS I 60E-01 I {( t0[ N 1.78tr00 I (( t00 zg I l¿t.r00 I t( 100 rrs L¿{[-0t I (( t00 I t.?et.r00 I (( r00 Zg I lÉ,8+00 I (( ro[ u€ 1.60E-0t I (( r00 N

l.?FEr00

ZS I

I

I

I

T,ISFETSII

t¡r{¡tllt- lFl¿l(l!tl{- tlltI. tlAr,: 0F t}jtiutEL(ttltlCS-ll¡E t'AN ltú|¡Dü{tTt0 trtlt, lrt thi)lriÊlE tftif LErrGlt 0çp I tFftil c¡fLÍ iluñirtt 1oilI]lltil(, I I C0Nfr iFrplûgtE I t'cf utt!_-tctuitoút tfft.F51Gfì t!rIt,¡Ê(: to0; I I I tGtHtIr lhEItr llrl ulr,il,t I GtI:ltD I :thånt I

I

.20t-06

,tttr0tt I ((

0t) I

iàr I (h.3t I

{tl) I

0 ]J

0

I

0

I

0

I

0

0t 0l 0 fl 0 0

I

t0r ((5000t ßt r0l ((1000t 0t

I

COLf ¡

I

(}1)

0t út 0r 0t 0t 0l 0l 0t 0r 0t 0r 0t

0t

út 0t 0t 0t 0t ût 0t 0t 0t 0t 0t

BIJLAGE

ON TI^]

9

IKKEL INGEN},IA.TR I

CE S

TAqB.L

---l-------r-------t-------t-------t-------t-------t-------t-------t-------t-------l-------t-----_-t-______t__-____t____-__t_______t-______t I I

I I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

r r I ttüsù I 18 lrl¿ tgtrl!¿ I r6tztr relilt¿ tt 0r¿ rl 0rr I l¿ cl¿ lL zr¿ I I I I I I I lStz¿e I I lól¿¿þ tstN¿z tt 0¿z tr 0¿l tt 0Þ! tt 00¿ t5 zt¿ I --- I ------- t -------t -------l-------t ------ - | ------- ------ -t-----"-t-------t-------r-------t-------t-------t-------t-------t-------t-------t I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

lsrztz

r

I

I

I I

I

t

I

r

r

I I

I I

I I

I

I

t¿¿ntL I tSIZtÙ r

r

I

I

I

r I t I |] |

r

I I

I

I

I

I ì I I

I t

I

I I

rI I I

I

r

l

r

r

r

r

r

l

r¿¿nrt

I I

I I

I I

I I l¿00I I

I l

I I

I I

tóIZ¿t tz¿ñIt

I

I

I

I

I

r

r

r

I I

t¿¿trþl

I

I

r rgtzrt

r tgr¿sr

rrûsù

r

I

ttcw I

0I-,0I

I

t¿NI¿

I I tSNt¿ I t¿¿ñ¿Þt tóIzlrt I t¿¿no¿ I I IBI¿¿ï I rt üf| tt û5r I tótz0¿ I ¡ tótztt tórzr r¿¿ñ9r It iI¿E tt 0üt I t8lz0z ---l-------l-------l-------l-------l-------l-------t-------t-----:-t-------t-------l-------t-------t-------l-------t-------t-------l-------t I I

r

lórz5rl

I I

I

I

I¡-,0r

I

ó -,0t

r

I

l8lz* tt0rr I trû¡u tóIztt l0lzlr rlûrr rçnzr lld[r rrdr; I tz¿ftst I I I I te¿ñ¿t I I I I |SIZ¿Î l r lz¿ñ0r ¡6IZ5r l¿¿ntt tórzrE lE {¡r

I

I

rtqot

óIZ0t

r

lrtttttttlltt¡lttl

--l-------l-------r-------t-------t-------t-------t-------t-------t-------t-------r-------t-----_-t-_-____t__-____t_______t_____--t-__-___l

|

-------l ------- | ------- | -------t -------l

005¿ 0û0¿ 005I ùoil

006

---l-------l-------t-----,-t-------l-------t-------t-------t-------t-------t-------t-------t-------t----___t-_____-l______-t____-__t_______t

008 ù0¿ 009 0ùs 00r 00t

002 0ùt

0ó

(tll

c8

0L

09

05

0'

lHildStNI¿dTtrslilO Jvttïô üNVISJu SnStlrì

0r

0¿

sr

t

_,0t

r

_,0r

0

tvUf üld gNtLsUll'¡ :l)lf¡1100{¡ llll{lfl0lü.t il13,{tilttztùor lHJsutHJ;il cülxl

lvu{nw

9V1Sfi,10' ]{0il.VtsxNutflmv

.I

t-------------l00rlù 100'10 t00rl0'

100+10'

00s¿ 0002 005t

ll0 l0r)ll0 100|10 l00llt'l00il0 l0Ùrl0 l00ll0'180-l¿ 180-il¿'lB0-il¿ 190-l¿ 190-:l¿'190-18 lS0-1I 150-l¿'15¡-19 l5!-l¿ tì0-19't ------r-------r-------t-------t-------t-------t-------l-------t-------t-------l-----_-t------_t-------t-------t_-----_t--___-_t_-_-___l______-l

100+10

0ù8 00¿ 00? 00s 00.r 0ût

!00 I

00¿ 00t

0ó

08

Í¿

09

05

0r

0[

0¿

st

0

lrt

------l-------l-------t-------t-------t-------t-------l-------t-------t-------t-------t-_-----t-_-----1-----__t__-____t__--___t_--____r_____-_t

r

I

r

I

I

rr_,¡r

rt

tt

I

I

I

I

e0t

t0¿

00t

I

I

0ó

08

I

tlû¿¿ I I tt.0rt I I I ------- | ------- | ----:-- | ------- | ------- ------r-------t-------t-------t-------t-------1-------t-------t-------t--=----t-------t---__--t---____t_-____-t_______t__---_-l_______1-_-__--l zI_,01 --- -- ------- r ---- - -- | -- ----- | ------- ------l-------l-------t-------t-------l-------t-------t-------l-------t-------t-------t-------t-------t-_-____t___--__t__--___r___-___t_______t lr-,tr 00s¿ 000¿

|-

r

005t

!00

I

0

008 001 009 005 00t

llll

0¿

e9

ts

0l

0f.'

0¿

st

nn¿StNld¿rflSlN0 JYIISô 0HUlSlU SnSi,lô JvYf ül¿ XiltrsUttt ltttl]¡JOü

0

ttlilltr6!,il

tllSillNllztü0tr ]FJSll{HJlL vtlIl { :TlSXllìo ' :rll LUISINUT0 mI

lvvllmi

AUTOIANÍSIAIfOII. O¡,ITISLâG hINIIIAAIIXIßA IECHII¡SCt€ v00ßZltrltxcttl FRTOUT}IT¡T

DODTLIJ(I IILâSTIilG PEN tAAR

0

4

15

J0

VTNSUS âFSIAND VâHAT Oi{TSIiåPPINGSPUI{I

(h}

ito

50

6t

70

80

90

t00

200

t00

r00

500

t,00

700

800

900

r r r I

I I

r I

r I

r r

I I

I

I

I

I

I

I

r

r

I

I

trtllllllll tttttttrrtt I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

t000 1500 ?000

?500

tttlllllttttltrlttlrltll

ltttttltlttttttttttttttt I l6D3¡ r I r 3ózr8t I 30D31 r I tl6zt9l I tlôll¿zt I I

I I

40D

101!

3t

I I

I

36D

il ltD 3t t4ðSt 30il8r

I r

I

I I 320 3t

I

ll

10D

il

l I

ll

{2L ßD

31

I 35922t

3tD

l4D 3EIt

St

7t

zililÂt t0^-il

Itt

{r

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

t6D2r ltt lrr

I

ll lt tt

I

r

I I I

I

432l8t

I

4ru?2 I

I

4.czt

r

I

I

I

I

{l

l4D

I

I

I

431¡2? I

3SD

Et

I

I

I

I

?rNrll ?lZlll

I

I

4lJ??

I

t

I

220 3l ?2N1Bl 42lf9l zlilf8r 13Zl9l 230

I

I

I

142 t9 I

ll

I

I

I I

450

I

I

f,l 3Zt 1r t5$??t 11Zt9t llz19l lt ttD il r2ZtBl

I

I

I

I

3t

I

ttlllll rtttlll

I

33U22¡

11

I

rrrrttl

r

I

I

I {lt' il

r

I

33Zr8t

1?tr

{40

I

I

152r0

I

r

I

¡

I I

r

I I

11

?rz

D

lt

?lD Zl zrH 8t

I

32219r

I

4

20D

r

{1922r

I {5D3t

I

labcl

t'

11 4fzt8l 3tzl9l

3t 4lzt8l l 14D3t r I

20zt8t 20zr9t 20r22t 21ìt 9t 2tlt 7t

¿lt

I

r3?It8t r t3?U??t I

I

I

?12

rttttlrrrttlltrtlt tltrtttttttritrttt

r 3s2t8l 300 il 3tzt8t 30zt9l

I I

{0$22I

ztD

I t6['il

I

34U?2r 30U3?l

ilD 31 34Zr9r 3rU?2t 35Z19r

10zt9t

20D

I

r

I

I

I

I 3?Zr8l

I

I I ?3zr8r r ttttrtrrlllllll

t

r

I

I

r

r

I

I

I

r

I

I

I

I

I

I

I

I

I

:iril9I

¡2lt9t

I

I

I

I

t.

I

2lir19

I

?3i,r?21

I

I

I

I

I

I

I

I

3lzt9t

I

I

1l

I

I

I

I

I

?3r¡3? I

I

I

Ir

I

I

I

I

I

AUIOIA}II{SIßII O}I, OUTRSLâG I{II{IhâAT IEcHilI5CHE U00lrU lElll|lGtll

txuA

fttguEilltt Í0tELtJl(t

fitLâsl¡NG ?En JÊAt Vtßstrs AtsTAiln uAllÀt oNlsllÊftlNGsPuilI (l'll

10 50 6e ?n 80 90 loe 201 I00 100 50¡ 6ß0 700 800 2e t0 0 t5 tc'-ß l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------1-------l-------l-------l-------l-------l-------1-------l-----I I I I I ' I 3¿Dll | ¡ I 3lD lr I

tr

t5

?500 I

|

|

I

l-------l-------l-------l---:---l-------1-------l-------l-------l-------l-------l-------l------'l-------l-------l-------l-------l-------l-----I I t I I I I I I I I I I 33Dll I ¡ I 10'-t5 t-------l-------l-------l-------l-------l'------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l------

t0^-11

IOIALÉ FßECUINIII fER

t000 t500 ?0[0

------- | ------- l---- --- l-- -:--- l- --- ------- | ------- | ------- ------- I -------

I

-- - --- - t- ---

---

l-

-

---- - l--- --- - l- ----

-|

CATIGORIE

20

t0

{0

5¡

60

70

B0

90

t00

?00 300 100 s00 600 700

800

t-------l-------l-------l-------¡-------l-------l-------l-------l-------l-------t-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-----t.6t-0il 6E-05t.6E-l5t.tE-0st.tE-051.3E-061.eE-061.?E-[61.?t-081 ?E-08l.eE-081.0t{001.0€{001.ßEr00l.0Er00l 0E+001 0t+Û01 0E{0 1--------------

2.

I

000

t500

0E+00t 0t{001

200 0

.0tr00l

?s00

oEr00l .0trÛ01

AUI0tâNi:SlAlt0ll. ovtlslAG

txlrÂ

EN 0PsråG

TtcHrllscHt vO¡PzItllll¡çtll

fÊt6_,ttfltt J|0DtuJft f,ttÀsltNG pt9 JAÊI

r0'-

uEesrrg årslÊ{D \rAr¡ar

['rllsil¡t,plNcsfr-lrr (]t)

0 t5 20 30 10 50 60 70 00 90 t00 ?00 300 t0i 500 ó00 700 e[0 I t-------t-------l-------t-------t-------l-------l-------r-------t-------l------tt-------l-------t---:---t-------t-------t-------t-------t---

t0'- 2 l-------t-------l-------t-------l-------l-------r-------r-------t-------t-------t-------l-------r-------t-------l-------t-------r-------t------

trlttllrrttlttrrrl t0'- 3 t-------t-------t-------l-------l-------t-------t-------t-------t-------t-------1-------l-------l-------t-------t-------l-------t-------r----I I I I I I I I 70DJt I I I I I I I I I It'- 1 t-------t-------t-------t-------l-------l-------l-------l-------t-------t-------t-------l-------t-------t-------t-------t-------t-------t----I

l

I

I I

I

t0t!0

150 0

ttt ttt ttt

I

I

I

I

I

I

I

I

¡

I

I

I

I

I I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

------- ------- ------- t------- I ------|

I

I

I

I

I

stD 3r 5{Z t8 I

I

I

I

I

I

il

I I I

I

I

I

I

59fi 3t

I

I

I

.l

I

I

I

622 r8 I

I

I

I

I

I

I

ó2U32 I

I

I

I

6lN

5r

I

I

I

63)t

7

r

I

I

I

ó1D 3r

I

I

I

650 70zt9t

I

I

I

I

I

I

il

5r

I

I

¡

7tN 7t

¡

I

I

I

712 Sr 7r7. 7t

I I I

I

I

I

I I

I I

t I

72Ir

ll

40I'

3l l'ól' 1l llD ll 3ì2181

I 53D It I 9l[ 3l

ç00 S4t'

il

{l

I I

I ll

Squi? É'6t'

l0l,E:l l0rr:?

I

l5?tgl

r rlrl trtl

I t6Dil

I

I I

I

t0'- 6 t-------t-------t-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-----'-l-------l-------l-------l------

3.

r------- | -------t- ------ t-------l------I

I

ttrlr trrtl trlrr

|

I

ó2Zt9r

7ilr

| I

I I I

5{U2? I

Tabol

|

r

56D

|

ttrt

------- | ------- ------- | -------

I

5r¿r9

0

lllrr

I I 36U22

?5[

-------t-------r------rt-------t------

|

I

3000

t------- | -------r------- | ------- l-------

|

|

AUIOIâNISIAIIO,,I.

OVERSLâÊ

IN

OPSI AG

tx¡nA rE[Hr{Is[Ht u00RzlExI[Gtr TIIOI,II}IIIE NÍ}DEI-IJfE FELASIING ?88

ts

0

?0

JAâR UENgUS ßFSIAIID VAIIAF ONISNAPPII{GSPUI{I

30

10 6711

50

ô0

?0

80

(}I'

90

t

00

?00

300

100

500

600

700

800

900

3l

1000 1500 2000

2500

----t-------t ------- | ------- t-------

|

I I

I

680 3l Ttutó I

7?tl8l

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

7?lt9t

I

I

7?9??t 73D 3r

I

I

I

I

I rtztot 56D 1t 32D 3t 300 {¡ ltzt8t 30zt9l I r0zl?t 63NttI lrD 3r 31zt9l 3N?2r 3521fl r 10I?2r 632 8t 632ilr ô6ilt8r 3?ZtSt 66zt8r I StD il 65D ?1 7tztt1 óé[r9t æv22¡ I ssD lt ó5N 0l I 67illBl 35r¿2?l s6z19t ?20 ll 67Xt9 I

----- | ------- I ------- | ------- I| ------67218 I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I I

I

I

I

I I I

57rta¡ 572t9

I

I

I I

57v?? I

I

I

590 1l 6rD {t 65ì1 5t 6slt 7t

I

I

I

I

asz 5l

I

I

I

I

I

I

6sz 7t

I

I

6591ò I

I

I

Ttzt I

I

73V??l

10'- 0

I

I

I

I

I

I

r-------r-------t-------¡-------¡-------r-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------l-------

3t zlD il

?0r)

73Zt 9t

r¡ t?D 3t StIr il lt ll[ 3t {1zt0l slD 1t t4D 3t. 57D {l {5I' 3l 100 5?D

{1?tB1 3lzl9l 1tu?21 32zt9l

b7u??l

b77t9t

I I I I

I I

I

I

Vervolg tabel

3.

l6D et

|

------- | -------l

|

Aut0IAil:gtAIl0N.

0VIRSLAG

txlnA ftcHNlscHt

\,00R2 I

fl

oPSTAG

E)llllctil

}TICUE}iI¡€ DODET¡JfT ÍELASTING PTT JAAT

15

0

20zt8t ?0zr9t 20u2?r 2tN5l ?tN7t I l0^-t0 ?Lt zrZ

sl

7t

?rur6t t0"-tt

ll^-13 t0^-t{

t0

50

60

78

80

?0

100

?00

J00

100

500

600

700

800

900

I I

I I

I I

I I

I I

I I

I I

I I

I I

I I

I I

I I

I I

I I

I I

I I

¡ 31031 JzDil 15t??l 4tzt9l 3lzl?l I I 13zl8l I lsDll {10{l I |{?ll??l |Àszrill4zt9l I I I 141??l I 43ztgl I I I I 431,13?l I I 4szt9l I I I I

I I I I I I

I I I I I I

I I I I I I

I I I I I I

I I I I I I

I I I I I I

I I I I I I

I I I I I I

I I I I I I

I I I I I I

I I I I I I

I I I I I I

I I I I I I

r I I

I

I 22zt8l

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

1l azD {l I 4lD {t 21N81 I 4s0ll 20D

1t

t4D

2r0 2t

?rNril 2r21il ?tz

I 0'- 1?

30

?0

I 6gD{r I 73D1t

I I

VSRSUS AFSIAIID VA¡IAF ONIS}IAPPINGSPTIHI (11)

8l

llll

34D

{l

3sD

1r r

I I tr11

I

rt

I

I

I

I 33Dll

I

I

220 ?3D

3l ??Nl8l 427191 3t 2lN18l l3Zl9l I I I

I

I

t?tzr8t

tlllllll

r

r

l

1000 1500 2000 I I

I I I I I I

?2N

f? I

??7t?t

I

I

I

?3N19 I

2¿UeZ ¡

I

I

I

I I

2JZ 19 r ?3r¿221

I

I

I

I

I

I

I I

I I

t22t)1t I 23D1t lll

I r

I

ll

I I

I I

I I

I I

I

I

lll

I

¡

I

I

I

I

I

I

50

60

71

80

90

f00

I

I I I I I I

I I

I I I I

I

r

33D31

2500

I

I

I I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

I

r0^-15 ]OIALE fNIOUINIIT PTR CATTCORIT

0

15

?0

I 6E-0lt ?t-04t l--------------

Vcrvolg tabcl

30

40

6E-0St ?E-0Sl

3.

?00

100

ft-05t lt-t)É.t ?t-061 tt-061 5t-081 2E-frBt 2E-0Bl 0tr00l

400

1000 1500 ?000 2500 600 700 800 900 0t+001 ()tr00l 0tr00l 0t+001 oEr00l 0tr00l 0[i00] otr00l ()ti00l -------------l ----:----------

500

0E{001 0t+001

Reductie BlEvE-frequentie van een

Recommend Documents