Redengevende omschrijving graanschuur
Ve nwe g 4 t e A l p h e n gemeente Alphen-Chaam
drs. Elke de Rooij
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
1
Objectgegevens Adr es Plaats Po stco de
: Venweg 4 : Alphen : 51 31 NA
K adastr aal
:
E i gen do m
: dhr. Geer vli e t
Algemene gegevens Oorspron kelij ke f unc tie H ui d i ge f un c t ie Bo uwj aar Be zoe kdatum
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
: : : :
gr aan sch uur 19 43 27 se ptember 2012
2
Beschrijving Situering, geschiedenis en hoofdvorm In he t buiten ge bie d tussen Alphe n en B aar le-Nassau be vindt zic h een gro te gr aan sch uur ui t 19 43. He t ge bouw maakt dee l ui t van een voo rmalig boer der ijcomple x aan de Venwe g, een zij s tr aat van de N260 , de door gaan de w e g t u s s e n T ilb u rg e n B aar le -N a s sau . De Venwe g e in d igt b ij h et fi ets p a d waar vo orheen he t ‘Be ls lij ntje’ lag, de spoo rwe g van Tilburg n aar T ur n h o u t. H e t voo r m al i g e b o e r der i j c o m p le x b e s t a a t u i t e e n vo o r m al i g e b o e r der i j (c a. 188 0 ), d e be tre ffen de g r a an sch uur (19 43 ) en een v ar ke nss t a l l et je (c a. 19 50 ). De bo erderij wordt van de we g wordt ge sc heiden door een smalle vo or tuin. He t ge bouw i s me t de no kas p ar alle l aan de st r aat ges i tueer d. Lin ks ach te r d e b o e r d e r ij l i gt o p r u im e af s t and v a n de s tr aa t d e g r a an s c h u u r . D a t g e b o u w i s m e t de n o kas h a a ks o p d e Venwe g ger ich t. Rech tsach te r de b o e r der i j lig t h e t v ar ke n s st a l l e t j e . De vo o r m al i g e b o e r der i j e n h e t var ken sstalle tje h ebben slech t s fr agmen t arische cultuurhistor i sche waar de. Alleen de gr aan sch uur wo rdt n ader beschre ven. He t o bje ct we rd ge bouw d ter ver va n g in g v a n een ou dere s ch uur, d ie t i j de n s e e n s t o r m w e r d v e r w o e s t. Ou de k a d as tral e k a ar ten i l l u s treren v a n de gesch ieden is van het bo erderijc o mp le x, hoew e l ni et a lt i jd e ve n ac cur aat. Op he t K adastr aal Min uutplan van 1811 -1 832 staat op de betreff ende plek no g nie t s in ge te ken d. Oo k o p de Top o gr af i sc h M i li tai r e kaar ten (Bonne bladen ) van 189 9 en 19 16 is de loc atie no g lee g. De boer der ij was toen ec hter al ge bouwd. De boer der ij ver sch ijn t pas voor he t eer st o p een kaar t uit 193 8. Er staat dan oo k een bij gebouw n aast. De Topogr afische K aar t van 1967 laat voor h et eer s t de hu id ige si tu atie zi en.
De betreffende locatie in het buitengebied tussen Alphen en Baarle-Nassau. Bron: Google Earth
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
3
De ligging van het boerderijcomplex. De rode pijl duidt de graanschuur aan. Bron: Google Earth
Op het Kadastraal Minuutplan van 1811-1832 is de locatie nog onbebouwd. De rode pijl duidt de plaats van het boerderijcomplex aan. Aan de overzijde van de weg staat een Vlaamse schuur. Bron: www.watwaswaar.nl
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
4
Ook op de Bonnebladen van 1899/1916 staat het complex nog niet ingetekend. Bron: www.watwaswaar.nl
Op de Topografische Kaart van 1938 staat de boerderij in ieder geval in getekend. Bij het gebouw staat nog geen schuur. Bron: www.watwaswaar.nl
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
5
De Topografische Kaart van 1967 laat voor het eerst de huidige situatie zien. Bron:www.watwaswaar.nl
De een laags schuur met rec hthoe kige platte gron d is o p geze t als m i d de n l an gs de e ls c h u u r m e t t w e e zi j b e uken . De ze ty p o lo gi e kom t vo o r t u i t de ouder e Vlaamse sc huur, die is voor zi en van één zij beuk. De inde lin g van de schuur is no g intac t en h er kenbaar, zo blij kt oo k uit een ver ge lij kin g van d e hu i di ge s t a a t me t de oo rs pron ke l ij ke b ouwt e ken in g. Ui t de te ken in g blij kt oo k dat de schuur is opge bo uwd op de fundamen ten van he t oude g eb ouw . Een ge dee l te v a n de m uren v an de ou de sch uu r l i j kt te z ijn g eh an dh a afd en a an gevu l d. De de len z ijn h er ken b a ar door he t voe g wer k. D e ge ve ls z ijn o p ge tro kk en in ro de b a ksteen en ge me tse ld in kr uisver band m e t e e n p l at v o l le voe g. H e t tr a sr a am i s ge me tse l d i n V l a am s ver b an d e n wo rdt beë in digd door een ro llaag. Mo ge li j k ma a k t e h e t tra s r a am dee l u i t van de schuur die door storm wer d verwoest, aan ge zien op de bouwte ke nin g De schuur wor d t afge de kt vo or ee n wo lf dak met rode m u l den p annen . He t wol fe in d a an de voor z ij de i s a an z ien l ijk k l ei ner d an a an d e ach ter z ijd e. He t h out wer k a an de bu i ten z ijde is wi t e n d on ker bru in ge sch i lderd. Dit lij ken n ie t de oor sp ron ke lij ke kleuren. De deur en waren w a ar sc hij n lij k don ker groen ge sc hi ld er. De inde l in g v an de ge ve l s i s no g g ro ten dee l s oor s pron keli j k. D e in v ul l i n g v a n de o pen in gen i s h ier en da a r gewij zigd. Inwendig is de ho uten gebin tc onstr uc tie no g in tac t. D e s chu ur is vormge geven in tr aditi on ali s t is che bou w tr an t.
Een gedeelte van de oorspronkelijke bouwtekening
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
6
Voorgevel In de vo or ge ve l is lin ks een gr ote deur open ing n aar de zij beuk d i ch tgeme ts e ld . De ko rf boo g is n og i n h e t m e t s e lw e r k a an w e zi g. T w e e loo pdeuro pen in gen die h ier in war en gec reëer d, zijn in tussen weer dich tgeme tse ld. Rec hts van de korfboo g be vindt zic h een e vene ens dich tgeme tse lde r aamo pen in g onder een se gmen tbo og van twe e koppen lagen. Rech ts van he t midden be vat de ge ve l een eno rme deeldeur on der e en kor fboo g. Gehee l rech t s i s de gro te d eur open ing n a ar de z ij beu k e vene ens dich tge me t seld. On der de kor fboo g is later een betonnen ze sruits v en s ter aangeb r ach t. Re ch t bo ven de gro te dee ldeur is in een r ondboo gnis een bee ld van de H. D o n a tu s gep l a a t s t, de h e i l ige d ie b es cher m t te gen o nweer e n b l i k sem i n s lag . H e t w o r d t a f ges c h e r md door een glasplaat. Links bevat de v er di ep in g een ron dv en s ter me t kr ui sroe den en e en ro l l aa g ron do m. Smeedij ze ren mu ur an ker s laten zien w aar de co ns tr uc tie zi ch be vin dt.
Voorgevel
Nis met beeld van de H.Donatus
Voorgevel op de bouwtekening N.B. het ontwerp is gespiegeld uitgevoerd
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
7
Linkerzijgevel D e li nker zi jge ve l b ev a t v a n l in ks na a r re ch ts een r a a m, e en loo p deur , een r a a m, een loo pd eur e n no g ee n r aa m . D e r amen z ijn v an ho u t, ge toogd , ne gen ru i ts en voo r zie n v a n een gem e tse l de lek d orpe l . Z e z i jn gep l a a ts t on der se gmen tbo gen die be staan uit een dubbe le koppen laag. De ruitje s bestaan uit ver sch illende soor ten f i gu ur glas . He t o ors pron ke lij ke glas i s w aar sc hij n lij k r ib be l g l as . D e de uren z ijn o p gek l a m p t, h angen re ch ts tree k s i n he t me tse lw er k en zijn n et als de r amen gep l aat s t on der se g men tb ogen van du bbe le ko ppen lagen. De dorp e ls zijn gem e tse ld. Sm ee dij zeren m u u r an ker s l a t e n de c o n s tru c t i e z i e n. On der de d akvoe t i s een m as tgoo t van re de lij k re cen te aard aanwe zig.
Linkerzijgevel
Loopdeur in de linkerzijgevel
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
Raam met verschillende ruitjes
8
Rechterzijgevel D e r e c h t e r zi j ge ve l b e vat v a n li n k s n a ar r e c h t s e e n r a am, e e n gr o t e s ch ui fde ur, een r a am en ee n loop de ur. De r a men z ijn n et a l s in de lin ker zij ge ve l van ho ut, ge too gd, ne genr uits en voor zien van een ge me tse lde le kdorp e l. Ze zijn gep laat s t o nde r s e gme nt bogen di e be st aan u i t e e n d ubb e le kop pe n l a a g. De r u i tj e s b e s t aan ui t ver sc h i l len de so o r ten f i gu ur glas . De ho uten sch u if deur i s o p geklampt. De loo pde ur i s o p geklamp t e n h a n g t r e c h t s tre e k s i n h e t me t se l w e r k e n . N e t a l s de r am e n i s de de u r gep laats t on der ee n segmen tboo g van du bbe le ko ppen lagen. De dorp e l i s g e me tse l d. Ge hee l re cht s i s een r a am ope nin g aan v an ke l ij k her be s tem d t o t deur open ing en later di ch tge me tse ld. De bo ogcon s tr uc tie is daar bi j oo k v e rdw e ne n. Sme e dij ze r e n mu ur an ker s l aten de co nstr uc tie zien. Onder de d a k vo et i s een m a st go ot v a n re de l ij k re cen te aar d a anwe z ig.
Hoek voorgevel/rechterzijgevel
Loopdeur in de rechterzijgevel
Rechterzijgevel vanaf de achterzijde
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
9
Achtergevel L in k s i s een g ro te o peni n g n a ar de z i jbe u k ge vu l d me t een r a a m ko zi jn m e t roe den ve rde lin g, geplaatst o p een bors t we r i n g . De gem e t s e lde ko r f boog is oor s pron ke li j k. In he t mu urw er k zijn de du im en van de deu ren no g a a nw e zi g. Li n ks v an h et m i dd en be v a t d e g eve l de eno rme dee l deu r, d ie aan de ze zijde door loopt to t aan de dakvoe t en on der een re ch t bo ven lich t m e t r o e de n v e r de l i n g i s g e p l a a t s t. R e c hts b e v at d e g e v e l twe e r am e n . D e ze zijn ne t als in de lin ke r- en re ch terzij ge ve l van ho ut, ge too gd, ne genr uits en voo r zie n van een geme tse lde lekdorpe l. Ze zijn geplaatst onder s e gme ntbogen di e be staan u i t een du bbe le ko ppen laag. De ru i tje s be s t aan u i t ver sch i l len de soor ten f i gu ur g l as . H e t r e c h ter r a a m i s l at e r a an ge b r a c h t e n b e v i n d t z i c h o p d e p l a a t s w a ar a a n v an ke l ijk e e n lo o p de ur w a s. Di t w a s d e en i ge p la a t s w a ar de toe g an g to t de zi jbe uk n ie t u i t een du bb e le, m a a r een en ke le deur be ston d. Smeedijzere n muuran ker s laten zien waar de co nstr uc tie zich be vin dt. Onde r de da k vo e t i s e e n m a st go o t v a n r e de l i j k recente aard aanwezig.
Achtergevel
De opening naar de zijbeuk links in de gevel
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
10
Oorspronkelijke duim
Ramen rechts in de achtergevel
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
11
Interieur De con s tr ucti e van de sch uu r be s t aat u i t vie r ge ko ppe lde de kb alkgebi n ten. D e d e k b a l ken m a ken dat e r r u i m te o n t s t aat voor zij beuken. De ge bintstij len staan op geme tse lde poer en. De zij mur en zi jn middels anker b alken v er an ker d aan de geb int s t ij len . He t ho u t i s ge za a g d e n i n e l k a ar ge zet d o o r m i d de l v an p en -en - g at v er bin d in gen. De v ier g eb in ten z ijn gen um mer d m et geh akte te lmer ken (Romeinse cijfer s I, II, I II e n II I ). O p d e v i e r geb in te n staan de houte n kapspan ten. He t ho ut van de gor dingenkap is e veneen s ge zaagd. De c onstr uc tie is vo lledig oor spronke lij k. Op de gron d ligt een ce men t vloer.
Interieur van de schuur richting de achtergevel
Zijbeuk
Dekbalken
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
12
Ankerbalk in de gebintstijl
Telmerk III
Kapconstructie
Kapspant
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
13
Waardering C u l tu u r h i s to r i sc he w a ar d e n D e gr a an sch uur i s cu l tu urh i st ori sch v an be l ang a l s u it dr uk k in g v an de s oc i a a leco no mi sc he en agr ar is che on tw i k ke l ing van he t buiten ge bied t u s se n A lphe n e n B a ar le -N a s s au. Ook is er c ultuurh isto rische waarde o m dat het een sch uur be tref t die ee n door stor m verwoeste voor gan ge r ver van gt. He t b ee ld van de H. Donatu s is h ier ee n d ui de l ij ke verw ij z in g n a ar. He t o bje ct is t ens l ot te c u l tu urh is tor i sch be l an g a l s v oorb ee ld v an de t yp o lo gi sche dooro nt wi k ke l in g v an de l an g sdee l sch uu r in de p eri ode tijde ns e n na de Twee de Were ldoor lo g. Arc h itec tuur- en kunsthistorische waarde n He t ge bouw i s arch i tec tuurh i s tor is ch van be lan g als voor bee ld van een m i d den l an gs de e ls chu ur u i t 194 3 in t r a di t ion a l is t i sche bo uw tr an t. V oor t s i s er s pr a ke v an a rc hi te ct uurh i st ori sc he w a ar de o md a t in h et gebouw onder de len zijn ver wer kt van de door storm ve rwoe ste voor gan ger. S i tu a t io ne le e n e ns emb le wa a rde n De schuur is van be te ken i s als e s sen t iee l on der dee l van he t voor malige b o e r der ij c o m p le x. Ver der is h et objec t van bee ldbe p alen de be te ken i s voor he t aan zien zijn o m ge vin g. He t ge bouw i s v a n v erre a l z ich t ba a r, o ok v an af de doorg a a n de N2 60. G a a fhe id e n h e r ke nb aa rh e id He t o bje ct is v a n be l ang we gen s de g a afh ei d v a n de hoo fd v orm , de re de l ij ke g aa fh ei d v an in de l in g en d e t ai l le rin gen in he t e xt er ieu r en de gaafhe id van de co nstruc tie . De oor spro n ke l ij ke f unc t ie en h et ge bru i k – en d e w ij z iging e n v an h e t g e b r u i k – zi j n in h e t ge bou w g o e d a f lee sb a ar. Zeld za amheid V anwe ge he t b ouw j aar van de s chu ur, in c omb in atie me t d e ges ch ied en is en de a an we z i ghe id v an o ud ere on der de len, i s sp r ak e v an re l a t ie ve zeldzaam heid.
Re den ge ven de o ms chri j vin g Ven we g 4 te A lphen
14