Het gebruik van de WBSO/RDA in 2013
02
Leeswijzer
De benamingen in de FOCUS sluiten aan op de terminologie van de regelingen WBSO en RDA. In de FOCUS wordt de Nederlandse term ‘speur- en ontwikkelingswerk’ (afgekort tot S&O) gebruikt en niet het meer bekende, Engelse R&D. Het toegekende RDA-bedrag aan bedrijven, wordt aangeduid als ‘aftrekpost van de winst voor vpb en inkomstenbelasting’. Met totale S&O-uitgaven worden zowel ‘loonkosten’ als ‘kosten’ en ‘uitgaven’ bedoeld. Binnen de RDA wordt de term ‘kosten’ gebruikt voor de aanschaf van materialen en verbruiksgoederen en de term ‘uitgaven’ voor investeringen in (delen van) nieuwe gebouwen, apparatuur of ICT-middelen.
WBSO en RDA Het ministerie van Economische Zaken wil graag een sterk Nederlands bedrijfsleven. Innovatie is hierbij het sleutelwoord. Innovatie is noodzakelijk voor het concurrentievermogen van bedrijven en leidt tot economische groei en werkgelegenheid. Daarom helpt de overheid ondernemers met regelingen voor speur- en ontwikkelingswerk (S&O). Van midden- en kleinbedrijf tot multinational, van starter tot familiebedrijf. Met de fiscale regelingen Wet Bevordering Speur- en ontwikkelingswerk (WBSO) en Research en Development Aftrek (RDA) kunnen bedrijven de kosten voor S&O verlagen. De WBSO verlaagt de loonkosten voor S&O, de RDA levert een extra aftrekpost op voor andere kosten en uitgaven voor S&O. Bijvoorbeeld voor prototypes of onderzoeksapparatuur. In deze uitgave van ‘FOCUS op speur- en ontwikkelingswerk’ staan gedetailleerde gegevens over het gebruik van de WBSO en de RDA in 2013. Bedrijven en zelfstandigen kunnen gebruik maken van de WBSO en de RDA, kennisinstellingen alleen van de WBSO. Het aantal zelfstandig ondernemers is meegeteld in het aantal bedrijven dat genoemd wordt op de bladzijden 3 en 4. Bij het aantal aanvragen, de S&O-arbeidsjaren, de totale S&O-uitgaven, de S&O-afdracht vermindering en het RDA-bedrag zijn de zelfstandig ondernemers niet meegeteld. In het 2e en 3e kwartaal van 2013 is een klanttevredenheidsonderzoek uitgevoerd onder bedrijven die gebruik hebben gemaakt van de WBSO en RDA. Het onderzoek richtte zich op de tevredenheid over het aanvragen en op de contacten met de adviseurs tijdens het beoordelingsproces. De bedrijven gaven RVO.nl een 7,3 als rapportcijfer.
WBSO en RDA 2013 in een notendop Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag S&O per provincie S&O per sector
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
ondernemen € 2 miljard
16.160 bedrijven S&O- uitgaven
B AAM 97% MKB
03
2013 DUURZAAmheid in een notendop 97% MKB
WBSO en RDA 2013 in een notendop
FCOUS
RDA
WBSO
KENNIS
• 97% MKB • 3.680 bedrijven met startersfaciliteit • 38.200 toegekende aanvragen • 81.660 toegekende S&O-arbeidsjaren • € 3,9 miljard toegekend S&O-loon
DUU onde INNOVEREN
• 16.160 van de bedrijven in de WBSO
• 22.640 bedrijven
• 97% MKB
€ 2 miljard S&O-uitgaven
• 18% groei van het aantal toegekende RDA aanvragen
• € 1.370 miljoen toegekend RDA-bedrag
• 72% van de S&O-afdrachtvermindering toegekend
• € 226 miljoen RDA verzilverd (netto voordeel)1
UN
Inno 38.20 aanv
1
voorlopige schatting
S&O per sector
• € 2,5 miljard toegekend S&O-niet-loon
• 42% van het RDA-bedrag toegekend aan het MKB
• € 767 miljoen S&O-afdrachtvermindering verzilverd1
S&O per provincie
• 25.480 van de toegekende aanvragen in de WBSO
• € 893 miljoen toegekende S&O-afdrachtvermindering aan het MKB
Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
81.660 S&O-arbeidsj
04
WBSO RDA
22.640
Aantal bedrijven Het aantal bedrijven dat gebruik maakt van de WBSO en de RDA is in 2013 gegroeid. In totaal hebben 22.640 bedrijven, zelfstandig ondernemers en kennisinstellingen gebruik gemaakt van de WBSO. MKB-bedrijven vormen met 97% de grootste groep gebruikers voor zowel WBSO als RDA. Van de WBSO-bedrijven maakt 71% eveneens gebruik van de RDA.
25.000
420 2.300 meer bedrijven maken gebruik van de RDA ten opzichte van 2012
S&O per sector
20.000
19.450 15.000 Bedrijven
meer bedrijven maken gebruik van de WBSO ten opzichte van 2012
Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag S&O per provincie
Figuur 1 Aantal bedrijven, kennisinstellingen en zelfstandig ondernemers met een S&O-verklaring en een RDA-beschikking
bedrijven
WBSO en RDA 2013 in een notendop
20.530
22.220
16.620
22.640
16.160 13.860
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
10.000
5.000
0 2009
2010
2011
2012
2013
WBSO 4.000
3.710
3.620
RDA
05 25.000
WBSO
Aantal starters 20.000
22.220
20.530
22.640
Het aandeel bedrijven en zelfstandig 19.450 ondernemers dat gebruik maakt van de WBSO-startersfaciliteit bedraagt 16% van het totaal aantal WBSO-bedrijven. Het aantal bedrijven dat gebruik maakt van de 16.620 15.000 16.160gebruik WBSO-startersfaciliteit is afgenomen, terwijl het aantal zelfstandig ondernemers dat hiervan maakt, is gestegen. 13.860 10.000
5.000
WBSO en RDA 2013 in een notendop Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag
0 2009
3.680
2010
2011
2012
2013
S&O per provincie
Figuur 2 Aantal bedrijven en zelfstandig ondernemers dat gebruik maakt van de startersfaciliteit in de WBSO 4.000
S&O per sector
starters Bedrijven en zelfstandig ondernemers
3.710 3.000
3.620
3.480
3.060
3.210
2.000
1.000
370
470
460
420
470
0 2009
2010
2011
2012
aantal bedrijven
2013
aantal zelfstandig ondernemers
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
06
WBSO RDA
38.200
Aantal aanvragen Het is mogelijk om meerdere keren per jaar een aanvraag in te dienen voor de WBSO en de RDA. Van de 38.200 toegekende aanvragen heeft 82% een kortere aanvraagperiode dan een jaar. 68% van de bedrijven dient twee of drie keer per jaar een aanvraag in. Bedrijven gebruiken de korte aanvraag periode (< 1 jaar) voor kort lopende S&O-projecten en kunnen op een flexibele manier inspelen op nieuwe S&O-projecten tijdens het kalenderjaar. Het aantal toegekende aanvragen voor de WBSO is in 2013 met 4% toegenomen ten opzichte van 2012.
18%
toename van het aantal toegekende RDA aanvragen ten opzichte van 2012
S&O per sector
40.000
33.700
31.500
30.000
aanvragen
toegekende RDA aanvragen
Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag S&O per provincie
Figuur 3 Aantal toegekende aanvragen WBSO en RDA, met uitsplitsing naar kostensoort voor de RDA
toegekende WBSO aanvragen
25.480
WBSO en RDA 2013 in een notendop
36.800
38.200 25.480
25.700
21.660
20.000
6.320
10.000
15.340
7.130
18.350
0 2009
2010
WBSO
2011
RDA
RDA - forfait
2012
2013
RDA - kosten/uitgaven
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
07
WBSO RDA
S&O-uitgaven De totaal toegekende S&O-uitgaven van bedrijven zijn opgebouwd uit een looncomponent (WBSO) en een niet-looncomponent (RDA). Het toegekende S&O-loon aan bedrijven (WBSO) ligt zo’n 2% hoger dan in 2012. De niet-loon uitgaven (RDA) liggen 25% hoger dan in 2012.
8.000
totaal toegekende S&O-uitgaven
toename ten opzichte van 2012
S&O per sector
6.000
in miljoen €
10%
Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag S&O per provincie
Figuur 4 Totaal toegekende S&O-uitgaven aan bedrijven
€ 6,45 mld
WBSO en RDA 2013 in een notendop
2.530
2.035
4.000
3.010
3.380
3.570
3.920
3.850
2.000
0 2009
2010
2011
2012
2013
WBSO
1.200
1.085
RDA
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
08
WBSO
S&O-arbeidsjaren Het aantal S&O-arbeidsjaren wordt berekend aan de hand van het aantal toegekende S&O-uren van de S&O-medewerkers. Eén S&O-arbeidsjaar staat gelijk aan 1.400 toegekende S&O-uren.
WBSO en RDA 2013 in een notendop Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag
81.660
S&O per provincie
Figuur 5Aantal toegekende S&O-arbeidsjaren in de WBSO 100.000
S&O per sector
toegekende S&O-arbeidsjaren
3% toename ten opzichte van 2012
S&O-arbeidsjaren
80.000
60.000
67.600
73.700
75.330
81.660
79.560
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
40.000
20.000
0 2009
2010
2011
2012
2013
09 8.000
WBSO
S&O-afdrachtvermindering 6.000
2.035
2.530
De toegekende S&O-afdrachtvermindering is het bedrag dat bedrijven kunnen aftrekken van de te betalen loonheffingen. De verzilvering is de S&O-afdrachtvermindering die bedrijven daadwerkelijk 4.000verrekend en dus het werkelijke budgetbeslag. In 2013 is 72% van de S&O- afdrachtverminhebben 3.920 dering toegekend aan het MKB. Het percentage van de eerste schijf voor starters en niet-starters is 3.850 3.570 3.380 ten opzichte van 2012 naar beneden bijgesteld, terwijl de drempel van de eerste schijf is verhoogd. 3.010 2.000
0 2009
2010
2011
2012
S&O per provincie
1.200
1.037 848
800
groei ten opzichte van 2012
S&O per sector
1.085
S&O-afdrachtvermindering
860
922
893
853
767 1
735
701
in miljoen €
5%
Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag
2013
Figuur 6 Toegekende S&O-afdrachtvermindering en verzilvering WBSO
€ 893 mln
WBSO en RDA 2013 in een notendop
400
0 2009 1
voorlopige schatting
2010
2011
2012
Toegekend
2013
Verzilverd
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
100.000
10 80.000
RDA-bedrag 60.000
RDA
0 2009
2011
2012
2013
Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag
S&O per sector
1.370
1.200 RDA-bedrag in miljoen €
WBSO en RDA 2013 in een notendop
S&O per provincie
1.600
groei ten opzichte van 2012
geschatte verzilvering RDA
2010
Figuur 7 Toegekend RDA-bedrag, aftrekpost van de winst voor de vpb
68% € 226 mln
73.700
81.660
79.560
Het toegekende RDA-bedrag is het bedrag dat bedrijven als aftrekpost opvoeren van de winst voor 40.000 de vpb. De werkelijke verzilvering is afhankelijk van het vpb-percentage van elk bedrijf. De verzilvering is op dit moment niet bekend, doordat nog niet alle aangiften voor de vpb zijn gedaan. In 2013 is 42% van het RDA-bedrag toegekend aan het MKB. De toename ten opzichte van 2012 wordt veroorzaakt door de toename van het aantal bedrijven dat gebruik maakt van 20.000 de RDA en de verhoging van het RDA-percentage van 40% naar 54%. Het forfaitbedrag is met € 15 per S&O-uur gelijk gebleven.
€ 1.370 mln toegekend RDA-bedrag
67.600
75.330
800
814
400
0 2009
2010
2011
2012
2013
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
11
WBSO RDA
S&O per provincie Noord-Brabant heeft met € 1.842 miljoen de hoogste totale S&O-uitgaven. Ten opzichte van 2012 is dit een toename van 7%. De verhouding tussen het S&O-loon (WBSO) en het S&O-niet-loon (RDA) verschilt per provincie. Overijssel kent met 70% het grootste aandeel S&O-loon, terwijl Gelderland met 45% het grootste aandeel heeft in het S&O-niet-loon. De grootste stijging (24%) van de totale S&O-uitgaven is in Utrecht. Meer informatie over S&O per regio vindt u in de studie “HotSpots 2014, S&O in kaart”.
Figuur 8 Toegekende S&O-uitgaven per provincie
€ 6,45 mld totaal toegekende S&O-uitgaven
Noord-Brabant; +7% Zuid-Holland; +7%
€ 458
Noord-Holland; +16% Gelderland; +7% € 159
Overijssel; +8%
toename ten opzichte
Groningen; +16%
van 2012
Friesland; -16%
€ 127 € 69 € 41 € 55 € 37 € 52 € 23 € 44 € 20 € 39 € 23
Flevoland; +12% Drenthe; +10% Zeeland; 0% 0
S&O per sector
€ 261 € 274
€ 119
Limburg; +11%
S&O per provincie
€ 447
€ 372
Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag
€ 1.023
€ 677
€ 332
Utrecht; +24%
10%
€ 819 € 745
WBSO en RDA 2013 in een notendop
€ 231
200
400
600
800
1.000
1.200
S&O-uitgaven in miljoen €
S&O-loon (WBSO)
S&O-niet-loon (RDA)
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
12
WBSO RDA
S&O per sector Onderstaande tabel geeft inzicht in de belangrijkste sectoren die gebruik maken van de WBSO en de RDA (volgens de SBI indeling 2008). Een aantal grote sectoren is onderverdeeld. De industrie sector heeft de meeste S&O-uren en het hoogste S&O-loon (WBSO) en S&O-niet-loon (RDA).
SBI indeling 2008 sector code
WBSO WBSO S&OS&Oarbeidsjaren loon1
RDA Aandeel Aandeel S&OS&OS&Oniet-loon1 loon niet-loon
A
Landbouw, bosbouw en visserij
01-03
403
315
1.914
€ 72
€ 105
41%
59%
C
Industrie
10-33
4.541
3.302
28.442
€ 1.396
€ 1.197
54%
46%
Vervaardiging van voedingsmiddelen
10
371
268
1.105
€ 53
€ 31
63%
37%
Vervaardiging van chemische producten
20
265
196
2.320
€ 118
€ 77
61%
39%
Vervaardiging van farmaceutische grondstoffen en producten
21
66
51
1.219
€ 61
€ 174
26%
74%
Vervaardiging van producten van rubber en kunststof
22
296
221
723
€ 30
€ 24
56%
44%
Vervaardiging van producten van metaal (geen machines en apparaten)
25
823
608
2.052
€ 81
€ 85
49%
51%
Vervaardiging van computers en van elektronische en optische apparatuur
26
315
221
5.582
€ 307
€ 236
57%
43%
28
898
632
8.895
€ 449
€ 382
54%
46%
36-39
105
74
188
€9
€8
53%
47%
Vervaardiging van overige machines en apparaten E
Winning en distributie van water; afval- en afvalwaterbeheer en sanering
F
Bouwnijverheid
41-43
526
422
865
€ 38
€ 23
63%
37%
G
Groot- en detailhandel; reparatie van auto’s
45-47
2.218
1.625
5.906
€ 256
€ 129
66%
34%
H
Vervoer en opslag
49-53
130
91
376
€ 18
€ 17
51%
49%
J
Informatie en communicatie
58-63
3.195
1.466
13.558
€ 645
€ 111
85%
15%
62
2.817
1.298
11.305
€ 490
€ 70
87%
13%
Dienstverlenende activiteiten op het gebied van informatietechnologie K
Financiële instellingen
64-66
5.088
4.242
5.763
€ 313
€ 166
65%
35%
M
Advisering, onderzoek en overige specialistische zakelijke dienstverlening
69-75
3.948
2.691
18.367
€ 885
€ 634
58%
42%
Holdings (geen financiële), concerndiensten binnen eigen concern en managementadvisering
70
1.534
1.136
2.737
€ 130
€ 39
77%
23%
Architecten, ingenieurs en technisch ontwerp en advies; keuring en controle
71
1.357
928
6.061
€ 259
€ 109
70%
30%
Speur- en ontwikkelingswerk
72
Overige sectoren TOTAAL (excl. zelfstandigen) 1
WBSO RDA bedrijven bedrijven
in miljoen €
578
342
8.278
€ 442
€ 454
49%
51%
856
532
6.282
€ 288
€ 141
67%
33%
21.010
14.760
81.660
€ 3.920
€ 2.530
61%
39%
WBSO en RDA 2013 in een notendop Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag S&O per provincie
S&O per sector
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
13
WBSO en RDA 2013 in een notendop Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag S&O per provincie
S&O per sector
01
Praktijkverhalen
Draaiende panelen Sublean wilde een product maken dat de wereld verdienend duurzaam zou maken. Het bedrijf ontwikkelde met steun van de WBSO en RDA de Cablean-technologie: draaiende panelen die je naar wens kunt programmeren. Aan de ene kant van het paneel bijvoorbeeld een stukje grasmat, aan de andere kant een zonnepaneel. Sublean streeft ernaar om ieder oppervlak 24/7 in beweging te brengen. De draaiende panelen op een gevel, dak of wegscherm maken inmiddels de lucht schoon, wekken energie op, produceren voedsel, vangen water op en maken reclame. Hierdoor draagt de Cablean-technologie bij aan een duurzaam gebouwde omgeving.
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
14
WBSO en RDA 2013 in een notendop Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag S&O per provincie
S&O per sector
02 Onderwateranalyse Praktijkverhalen
Het waarnemen van biologische cellen op microscoopschaaltjes vertroebelt de observatie. Onderzoek naar de leefkwaliteit van ons oppervlaktewater moet vooral plaatsvinden in onze zee, meren, sloten en rivieren en niet in laboratoria op land, betoogt CytoBuoy. Met steun van de WBSO en RDA verkleinde CytoBuoy de bestaande meetapparaten en maakte deze geschikt voor moeilijke omstandigheden buiten het lab. De apparatuur analyseert in 1/1000 van een seconde biologische cellen in stromend oppervlaktewater. Met deze snelle en automatische metingen krijgen biologen inzicht in de ware dynamiek van het onderwaterecosysteem.
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
15
03
Praktijkverhalen
Een vliegende auto Met een prototype bewees PAL-V Europe N.V. dat het kan maar ook dat het mag binnen de bestaande regelgeving. Sommigen noemen het een vliegende auto, anderen een rijdend vliegtuig. Het aerodynamische ontwerp van de PAL-V (Personal Air and Land Vehicle) heeft drie wielen, de rijeigenschappen van een auto en een uitklapbare propeller aan de achterkant. Voor het uitwerken van het idee maakte PAL-V gebruik van de WBSO, de RDA en het Innovatiekrediet. Octrooicentrum Nederland hielp bij het vastleggen van de octrooien. Inmiddels is er belangstelling uit alle hoeken van de wereld, bouwt PAL-V een orderportefeuille op en is de vliegende auto vanaf 2015 te koop.
WBSO en RDA 2013 in een notendop Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag S&O per provincie
S&O per sector
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
16
04 Duurzame, onderhoudsvrije brug Praktijkverhalen
FDN (Functional Design Netherlands) Engineering ontwikkelde met steun van de WBSO een duurzame, betaalbare en onderhoudsvrije fiets- en voetgangersbrug. De brug is gemaakt van ultrahogesterktebeton (UHSB) en versterkt met staalvezels. Dit materiaal heeft goede constructieve en duurzaamheidseigenschappen. De brug is slijtvast, vuilwerend, onderhoudsvrij en kost niet meer dan bestaande betonnen, stalen en composiet bruggen. Door het plaatsen van polystyreen elementen in de mal kan het patroon van de brugleuning aan de omgeving worden aangepast. De eerste onderhoudsvrije UHSB brug is in 2013 geplaatst. Voor de innovatieve brugconstructie ontving FDN in februari 2014 een prestigieuze bouwprijs van de internationale federatie voor beton (FIB).
WBSO en RDA 2013 in een notendop Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag S&O per provincie
S&O per sector
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
17
WBSO en RDA 2013 in een notendop Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag S&O per provincie
S&O per sector
05
Praktijkverhalen
Testapparatuur voor chips Veel chipfabrikanten beschikken niet over de kennis en middelen om hun producten te testen. Salland Engineering wel. Het bedrijf ontwikkelt met hulp van de WBSO high density-instrumenten om alle componenten van chips integraal te testen. Ook maakt Salland software-tools om het productieproces te optimaliseren. De techniek en kennis van Salland Engineering wordt gebruikt voor chips in spelcomputers, tablets, elektronische autosleutels en bankpasjes en voor microcontrollers in autospiegels, motor en achterklep.
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
18
06 Makkelijke aardappels Praktijkverhalen
Met hulp van de WBSO en de RDA werkt aardappelveredelaar Biemond aan aardappels die overal kunnen groeien. Boerenaardappels die weinig meststoffen en beschermingsmiddelen nodig hebben, resistent zijn tegen aardappelmoeheid, wratziekte, virussen en bacteriën en goed tegen extreme weersomstandigheden kunnen. Kortom: aardappels die ‘hufterproof’ zijn. Ook leverde Biemond een bijdrage aan de ontwikkeling van een aardappelsoort die kan groeien op verzilte landbouwgrond. Aardappelveredeling is een langdurig en continu proces van kruisen, zaaien, verspenen, poten, rooien, selecteren, beoordelen, koken en proeven. Het uiteindelijke doel is een ras te kweken dat in veel voedingsmiddelen kan worden gebruikt en overal ter wereld wordt verkocht.
WBSO en RDA 2013 in een notendop Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag S&O per provincie
S&O per sector
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
19
07
Praktijkverhalen
3D geluidmeetsysteem Munisense ontwikkelt systemen waarmee je geluid, grondwaterstanden, binnenluchtkwaliteit en energiegebruik op afstand kunt meten en uitlezen. Algoritmes zetten de meetdata om in nuttige informatie. Met steun van de WBSO en RDA ontwikkelde Munisense een geluidmeetsysteem met 3D-microfoon dat niet alleen geluid, maar ook de richting van het geluid kan meten. Dat gebeurt met vier richtinggevoelige microfoons in een soort meetkop. Het systeem onderscheidt bij een muziekevenement bijvoorbeeld het geluidsniveau van het juichende publiek van het geluidsniveau van de muziek dat onder de geluidsnormen valt. De hardware is er nu, maar Munisense is nog steeds aan het ontwikkelen hoe je de resultaten zo inzichtelijk mogelijk maakt.
WBSO en RDA 2013 in een notendop Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag S&O per provincie
S&O per sector
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
20
WBSO en RDA 2013 in een notendop Aantal bedrijven Aantal starters Aantal aanvragen S&O-uitgaven S&O-arbeidsjaren S&O-afdrachtvermindering RDA-bedrag S&O per provincie
S&O per sector
08 Veilige zwangerschapsgordel Praktijkverhalen
Onderzoeken onder zwangere vrouwen bevestigen dat de gebruikelijke driepuntsgordel irriteert. Zwangere vrouwen gaan de gordel losser trekken, hoger plaatsen, of niet gebruiken. En dat is onveilig. Voor HTS BeSafe de aanleiding een comfortabele en veilige autogordel voor zwangere vrouwen te ontwikkelen: de BeSafe Pregnant IZI FIX. Deze gordel zorgt ervoor dat de heupgordel van de driepuntsgordel juist gepositioneerd blijft. Het was een uitdaging een model te ontwerpen dat comfortabel is in alle stadia van de zwangerschap, van een bescheiden buikomvang naar meer. Sinds 2013 ligt het product in winkels in heel Europa. De ontwikkeling van de zwangerschapsgordel is ondersteund door de WBSO.
Draaiende panelen Onderwateranalyse Een vliegende auto Duurzame, onderhoudsvrije brug Testapparatuur voor chips Makkelijke aardappels 3D geluidmeetsysteem Veilige zwangerschapsgordel
Dit is een publicatie van: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Hanzelaan 310 | 8017 JK Zwolle Postbus 10073 | 8000 GB Zwolle T +31 (0)88 042 42 42 www.rvo.nl/wbso www.rvo.nl/rda Deze publicatie is tot stand gekomen in opdracht van het ministerie van Economische Zaken. © Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | juli 2014 Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO.nl) stimuleert ondernemers bij duurzaam, agrarisch, innovatief en internationaal ondernemen. Met subsidies, het vinden van zakenpartners, kennis en het voldoen aan wet- en regelgeving. RVO.nl werkt in opdracht van ministeries en de Europese Unie en is een onderdeel van het ministerie van Economische Zaken. De WBSO en RDA zijn regelingen van het ministerie van Economische Zaken. RVO.nl voert beide regelingen uit. Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, kan RVO.nl geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten.