Rapportage van de 18 bijeenkomsten over het basisinkomen in november & december 2015

Rapportage van de 18 bijeenkomsten over het basisinkomen in november & december 2015 Tijdens de ophaalbijeenkomsten Basisinkomen hebben we op 18 plaatsen (zie bijlage 1) met bijna 600 leden en niet-leden gesproken over het onderwerp. Hieruit komen een aantal aandachtspunten duidelijk naar voren. Deze aandachtspunten zijn in de verschillende bijeenkomsten in meer of mindere mate aan de orde geweest. Als voorbeeld voor de wijze waarop de discussies hebben plaatsgevonden en de uitkomsten zijn vastgelegd, zijn de rapportages van de bijeenkomsten in Leeuwarden en Nieuwegein bijgesloten als bijlage 2 en 3. De gedachte aan een basisinkomen/voorziening die mensen in staat stelt zelf keuzes te maken, leeft onder onze leden. Dat betekent niet dat men blind is voor de gevolgen van het invoeren een basisinkomen/voorziening. De leden realiseren zich dat de mogelijkheden enerzijds bepaalt worden door de hoogte van een dergelijke voorziening en anderzijds begrenst worden door de financiering ervan. Het voordeel van een dergelijke regeling wordt gevonden in de vrijheid die dit biedt voor het maken van eigen keuzes. Een vrijheid die er nu niet is, want een uitkering wordt vooral ervaren als een dwangbuis. Scholing, zelfontplooiing, deelname aan de welvaart, gevoel van eigenwaarde ontbreken in de huidige regelingen. Dit gaat direct over de omvang van de basisvoorziening/inkomen. Als dit hoog genoeg is, dan kan je hiermee zonder aanvullende inkomen voorzien in een zelfstandig heden ten daagse leven, waarbij woonlasten en levensonderhoud gegarandeerd zijn. Daaronder begrepen de nodige verzekeringen, communicatiemiddelen en mobiliteit. Het dilemma van de hoogte van de basisvoorziening/basisinkomen wordt nog groter als je daarbij het aantal mensen betrekt dat mogelijk samen leeft. Ook is er nog het vraagstuk van arbeidsongeschiktheid en werkloosheid, het gevaar van een ministelsel. En niet te vergeten de vraag of iedereen er recht op heeft, of alleen mensen met voldoende rechten of onvoldoende vermogen. Hier liggen de ondergrenzen van een basisvoorziening/inkomen.

Bijlage 1 De 18 bijeenkomsten werden gehouden op:                  

Groningen; dinsdagmiddag 17 nov Roosendaal; dinsdagmiddag 17 nov Tilburg; dinsdagmiddag 17 nov Amsterdam; donderdagmiddag 19 nov Goes; vrijdagmiddag 20 nov Den Bosch; maandagmiddag 23 nov Rotterdam; maandagmiddag 23 nov Leeuwarden; dinsdagmiddag 24 nov Zwolle; dinsdagmiddag 24 nov Urmond (L); woensdagmiddag 25 nov Alkmaar; donderdagmiddag 26 nov Hengelo (O); donderdagmiddag 26 nov Leiden; vrijdagmiddag 27 nov Nijmegen; maandagmiddag 30 nov Eindhoven; dinsdagmiddag 1 dec Emmen; dinsdagmiddag 1 dec Nieuwegein; donderdagmiddag 3 dec Venlo; vrijdagmiddag 4 dec

Bijlage 2 Rapportageformulier bijeenkomsten basisinkomen, Najaar 2015 Plaats: Leeuwarden Datum: 24 november 2015 Aantal aanwezigen: 36 Voorzitter: Wilma Inleider: Mirjam notulist: Mirjam/Chienus

Discussievragen: Wat betekent een basisinkomen voor jezelf?  Hangt van de hoogte af  Stukje zekerheid / minder stress  Onvoorwaardelijk: meer vrijheid  Van 1000 euro kan ik niet leven  Fluitender naar mijn werk  Wel op zoek naar klein baantje > kan in bijstand niet  Betere werkverdeling  Meer risico nemen voor eigen ideeën en dromen > geen onzeker gevoel over inkomen  Welvaartsgroei > geld gaat rollen  Betere maatschappij > iedereen profiteert daar van > meer voor elkaar over > positiever  Moeten we vrijwilligerswerk niet opplussen?  Meer macht werknemers > staat sterker > FNV zou dus sowieso voor moeten zijn > FNV geeft dan macht terug aan mensen/werknemers  Solidariteit komt terug > is nu helemaal weg  Kan einde van vakbeweging zijn  Hoe ga je het regelen als inwoners van buurlanden hier naar toe komen?

Wie zou er volgens jou allemaal recht dienen te hebben op een basisinkomen? Aangeven welke groepen volgens de aanwezigen hierop recht zouden dienen te hebben: • Scholieren? • Studenten? • Gepensioneerden? • Werkenden? • Burgers met een eigen vermogen van meer dan 1 miljoen euro? • Werkenden met een inkomen hoger dan de Balkenendenorm? • Asielzoekers met een verblijfsstatus? • Iedereen • Getrapt voor iedereen • Niet zonder status • Bsn noodzakelijk + enkele jaren meegedraaid in de maatschappij

• • • •

AOW-leeftijd ieder jaar een/twee jaar verlagen voor invoering bi Rijken geen bi Verschil tussen arm en rijk mag niet toenemen Vermogensbelasting omhoog

Wat zou je met een basisinkomen moeten kunnen doen? Hier de producten, diensten en voorzieningen aangeven waarvan men minimaal vindt dat je daarover moet kunnen beschikken:  Huur, ziektekosten, eten > levensonderhoud  Kleding  1x per jaar op vakantie  Participeren in de samenleving, cursus, vakantie  Bijverdienen moet kunnen  Sociale contacten – sociaal mee kunnen doen  Duidelijkheid/betere verdeling over betaald/onbetaald werk  Plus voor bijzondere groepen  Vrijwilligerswerk ook betalen  Mensen die geen werk hebben vrijstellen van reiskosten en onderwijs/energie/huur Wat is volgens jou het effect van het invoeren van het basisinkomen op de werkloosheid? De mening van de aanwezigen benoemen: • Definitie van werkloosheid zal veranderen > werk zal anders verdeeld worden > samenleving wordt actiever • Definitie van rijkdom zal veranderen in definitie van waarde • Verdwijnen van voedselbanken • Werkloosheid wordt minder individueel, meer een zaak van de overheid om banen te zoeken • Iedereen doet mee; het normatieve verschil tussen werk en niet werken vervalt • Werk doen wat ze leuk vinden > hobby > keuzevrijheid • Keuze om goedkoper te leven > mogelijkheid creëren Wat is volgens jou het effect van het invoeren van het basisinkomen op een eerlijke(r) verdeling van inkomen? De mening van de aanwezigen benoemen: • Weten we niet > experiment of geleidelijke invoering bijv. Texel • Moet het worden gekoppeld aan nationaal ? • Brievenbusmaatschappijen opheffen > meer belastinginkomsten > financiering bi • Als werken een keuze wordt, is de vraag over eerlijke verdeling dan nog relevant • Zekerheid • Indelen zodat eerlijke verdeling een feit wordt • Zwaar werk zal beter betaald worden > lonen gaan nivelleren Overige bijzonderheden: Opmerkingen tijdens presentatie: - aanvulling op definitie: wat hoog genoeg is om van te kunnen leven (volgens vereniging basisinkomen)

- Voedingsbond FNV was ook altijd al voor een basisinkomen - totaalaantal arbeidsuren daalde > moet zijn: betaalde arbeidsuren daalde Bijlage 3 RAPPORTAGEFORMULIER BIJEENKOMSTEN BASISINKOMEN Plaats: Datum Aantal aanwezigen Voorzitter Inleider Notulist

Nieuwegein 03-12-2015 47 Marlon Amirkhan Maaike Zorgman Adriaan de Waal (ledenparlement), uitwerking Maaike Zorgman

Discussievragen: Wat betekent een basisinkomen voor jezelf? De meeste mensen vinden dat een basisinkomen stimulerend werkt voor zowel werken, leren als maatschappelijke betrokkenheid. Sommigen denken dat het geen positief effect, maar ook geen negatief effect heeft. Het blijft hetzelfde, maar positief is wel dat je je er onafhankelijker door voelt. Meer zekerheid, meer vrijheid en meer eigen verantwoordelijkheid. Er wordt dan wel verondersteld dat de basisbehoeften door het basisinkomen gedekt zijn. Niet iedereen is overigens positief (meerderheid wel). Een paar mensen vinden de insteek van de presentatie en de discussievragen zo dat we allemaal als voorstander richting basisinkomen gezogen worden. Vooral een meneer stoort zich hier ontzettend aan en reageert fel. Voor hem is het basisinkomen geen oplossing. Het gaat teveel uit van het idee dat je in staat bent om bovenop dat basisinkomen ook andere inkomsten kunt genereren. Dat is in zijn geval en dat van veel andere arbeidsongeschikten onmogelijk. Voor deze mensen biedt het en geen oplossing en kan het zelfs gevaarlijk zijn omdat als werknemersverzekeringen weg zouden vallen, dit idee er toe leidt dat zijn inkomsten zullen dalen. Positief dat de FNV hier een peiling onder haar leden over doet. FNV moet meer doen aan werkverdringing door gedwongen werken zonder loon vanuit uitkering. Wie zouden er volgens jou allemaal recht moeten hebben op een basisinkomen? • Iedereen van boven de 18, maar wel via de belasting afromen • Verdeeldheid zit er met name bij vluchtelingen met een status. Van: daar zou verder onderzoek naar moeten worden gedaan tot alleen voor burgers met een Nederlandse nationaliteit. • Verdeeldheid ook over of scholieren en studenten een basisinkomen moeten krijgen. Van een basisinkomen voor iedereen, scholieren niet, een lager basisinkomen voor studenten en scholieren. • Ook voor mensen met een (geestelijke) beperking! Je mag niet uitgesloten worden • Een minderheid wil miljonairs wel uitsluiten. • Verder wordt naast het recht op basisinkomen ook het recht op basisvoorzieningen genoemd.

Wat zou je met het basisinkomen moeten kunnen doen? • Alles wat je nodig hebt om te kunnen participeren. • Eerste levensbehoeften • Je moet kunnen leven en bestaande regelingen als werknemersverzekeringen, zorgtoeslag etc. moeten in stand gehouden worden. • Je moet er van kunnen eten, drinken, wonen en zorg kunnen betalen (gratis OV ook) • Gas, Licht en Water • Kleding • Sociale voorzieningen kunnen verdwijnen, werknemersverzekeringen handhaven • Kindertoeslag handhaven • Ook een vrij besteedbaar bedrag. Wat is volgens jou het effect van het invoeren van het basisinkomen op de werkloosheid? • De meeste mensen denken dat het leidt tot minder werkloosheid en een eerlijkere verdeling van betaalde arbeid. • Meer parttime werk • Vrijere keuzes wel werk je wel en niet accepteert. • Ook herverdeling van werk van naar wat beschikbaar is tot werk dat bij je past en aansluit bij de eigen motivatie • Meer gelijkwaardigheid tussen werkgever en werknemer, dus ook minder afhankelijkheid van je werkgever. Werkgever past zich meer aan jou aan. Dat geeft dan meer kans op zelfontplooiing. • De term werkloosheid verdwijnt. • Meerderheid denkt dat het meer mogelijkheden voor werknemers zal geven, maar ook een aanzienlijk deel niet (6/10 denkt wel, 4/10 niet) Wat is volgens jou het effect van het invoeren van het basisinkomen op een eerlijke(r) verdeling van inkomen • Armoedegrens gaat omhoog en armoede verdwijnt. • Alleen bij eerlijke uitvoering en gecombineerd met een eerlijk belastingstelsel kan het effect hebben op een eerlijkere verdeling van inkomen. • Het is positief voor de laagste inkomens. Overig • Goede zaal, leuke bijeenkomst • Wel kwam afstand aan bod en het niet vergoeden van reiskosten als probleem

Auteur: Willem Banning, december 2015