BAm/2004.2831/DFi 28 januari 2005
Opdrachtgever: Brugman Radiatorenfabriek B.V. Postbus 9 7650 AA TUBBERGEN Contactpersoon: de heer ir. R. van Holsteijn (Van Holsteijn en Kemna)
Behandeld door: ing. B.J. van Amersfoort ir. B.J.M. Slot Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs B.V. Wilhelm Röntgenstraat 4 Postbus 1590 8001 BN ZWOLLE Tel : 038 - 422 14 11 Fax : 038 - 422 31 97
Rapport 2004.2831-1: Climarad verwarmings- en ventilatie-unit; geluidwering
2004.2831/28.01.2005
Inhoudsopgave Hoofdstuk
Titel
Blad
1.
Inleiding
3
2.
Normen en richtlijnen
4
3.
Beschrijving ventilatievoorzieningen
5
4. 4.1. 4.1.1. 4.2. 4.2.1. 4.2.2.
Beschrijving van de metingen Geluidwering Beschrijving van de metingen Meetapparatuur Meetnauwkeurigheid Eéngetalsaanduiding
6 6 6 7 7 7
5. 5.1.
Meetresultaten Geluidwering
8 8
Figuur 1 Figuur 2 Figuur 3
Indeling laboratorium Cauberg-Huygen RI B.V. te Zwolle Ventilatie toe- en afvoer uitmondingen in meetopening (‘buitenzijde’) Radiator met daarachter ventilatie-unit in meetopening (‘binnenzijde’)
Bijlage I Bijlage II
Meetresultaten geluidwering Samenvatting meetresultaten
-2-
2004.2831/28.01.2005
1.
Inleiding In opdracht van Brugman Radiatorenfabriek B.V. is de geluidwering van de Climarad gemeten, een combinatie tussen een verwarmings- en ventilatie-unit. De metingen hebben plaatsgevonden in het bouwfysische akoestisch laboratorium te Zwolle. De metingen betreffen de bepaling van de geluidwering Dn,e,A volgens ISO 14010:1991. In dit rapport zijn de resultaten van de metingen weergegeven.
-3-
2004.2831/28.01.2005
2.
Normen en richtlijnen De metingen zijn uitgevoerd conform de volgende normen: NEN-EN-ISO 140-10:1991 Acoustics – Measurement of sound insulation of building elements – Part 10: Laboratory measurement of airborne sound insulation of small building elements. Andere gebruikte normen zijn: NEN-EN-ISO 140-1:1997 Acoustics – Measurement of sound insulation of building elements – Part 1: Requirements for laboratory test facilities with suppressed flanking transmission. NEN-ISO 140-2:1991
Acoustics – Measurement of sound insulation of building elements – Part 2: Determination, verification and application of precision data.
NEN-ISO 140-3:1996
Acoustics – Measurement of sound insulation in buildings and of building elements – Part 3: Laboratory measurements of airborne sound insulation of building elements.
ISO 354:1985
Measurement of sound absorption in a reverberating room.
NEN 5079:1990
Geluidwering in woongebouwen – Het weergeven in een ééngetalswaarde Dn,e,A van de geluidwering van bouwelementen, gemeten in het laboratorium.
ISO 717-1:1996
Acoustics – Rating of sound insulation in buildings and of building elements – Part 1: Airborne sound insulation.
NEN 6702:1993
Technische grondslagen voor bouwconstructies.
-4-
2004.2831/28.01.2005
3.
Beschrijving ventilatievoorzieningen Het gecombineerde verwarmings- en ventilatie-unit is van het type Climarad. Voor de toe- en afvoer van de lucht zijn aluminium opzetroosters toegepast met een diameter van 112 mm. De radiator is van het type 22S. De meting van de geluidwering zijn voor twee varianten van de Climarad uitgevoerd, te weten: − Climarad zonder absorberend materiaal tussen de radiator en de ventilator. − Climarad met absorberend materiaal tussen de radiator en de ventilator. In de figuren 2 en 3 zijn foto’s opgenomen van de Climarad in de meetopstelling.
-5-
2004.2831/28.01.2005
4.
Beschrijving van de metingen
4.1.
Geluidwering
4.1.1.
Beschrijving van de metingen De geluidmetingen zijn uitgevoerd conform de Nederlandse norm NEN-ISO 140-10:1991, welke overeenkomt met de internationale norm ISO 140-10:1991. De toegepaste meetmethode is in overeenstemming met de in deze norm omschreven voorschriften. De verwarmings- en ventilatie-unit is in de scheidingswand tussen de 2 meetkamers aangebracht. Meetkamer 1 is het zendvertrek en meetkamer 2 het ontvangvertrek. In het zendvertrek is, met behulp van een in tabel 4.1 genoemde geluidbron en versterker, een ‘roze ruis’ geproduceerd. Zowel in het zend- als ontvangvertrek zijn de geluiddrukniveaus per tertsband geregistreerd. Hierbij is in beide vertrekken op 12 verschillende microfoonposities gemeten. In het ontvangvertrek wordt ook de nagalmtijd bepaald voor correcties op de gemeten waarden. De registratie heeft middels de in tabel 4.1 genoemde apparatuur plaatsgevonden. Formule geluidwering Het genormeerde niveauverschil Dn,e is bepaald met de formule: Dn ,e = L1 − L2 +10lg met: Dn,e L1 L2 A0 A
= = = = =
A0 [dB] A
genormeerde niveauverschil in dB het gemiddelde geluiddrukniveau in het zendvertrek in dB het gemiddelde geluiddrukniveau in het ontvangvertrek in dB referentieoppervlakte (voor laboratorium, A0=10 m²) in m² equivalente geluidabsorptie oppervlakte in m²
Bovengenoemde grootheden zijn ten minste bepaald in de tertsbanden 100 t/m 5000 Hz, zoals in de norm is voorgeschreven. In het ontvangvertrek is de geluidabsorptie per tertsband bepaald. Dit aan de hand van de formule van Sabine zoals in het ISO 140-3 overeenkomstig het ISO 354 is vermeld: V A = 0.16 T met: A = de totale geluidabsorptie in m² Sabine; V = het volume van de ontvangruimten [m³]; T = de nagalmtijd [s]. -6-
2004.2831/28.01.2005
De nagalmtijd in het ontvangvertrek is gemeten door een continue ‘roze ruis’ in het ontvangvertrek op te wekken, de bron uit te schakelen en de geluidafname te registreren. Er is in het ontvangvertrek op minimaal zes microfoonposities per bronpositie gemeten. 4.2.
Meetapparatuur De meetapparatuur die is gebruikt voor de meting is vermeld in tabel 4.1. Tabel 4.1:
Apparatuurgegevens geluidmeting
Omschrijving Dual Channel realtime analyzer Deltatron microphone-preamplifiers (zend) Prepolarized ½” Microphones (zend) Deltatron microphone-preamplifiers (ontvang) Prepolarized ½” Microphones (ontvang) Nexus Conditioning amplifier Real time analyzer (investigator) Calibrator Power amplifier Sound source
4.2.1.
Fabrikaat Brüel & Kjær Brüel & Kjær Brüel & Kjær Brüel & Kjær Brüel & Kjær Brüel & Kjær Brüel & Kjær Brüel & Kjær LEM LEM
Type 2144 2671 4189 2671 4189 2690 2260 4231 Amp 4 K3
Meetnauwkeurigheid De meetnauwkeurigheid is afhankelijk van de frequentie en de meetkamers. De meetnauwkeurigheid bedraagt voor de lagere frequenties ± 2 dB en voor de hogere frequenties ± 1 dB. Aan de eisen voor herhaalbaarheid overeenkomstig de NEN-ISO 140-2 is voldaan.
4.2.2.
Eéngetalsaanduiding Het resultaat van de geluidwering is weergegeven met de gemeten waarden voor de middenfrequenties van de terts- en octaafbanden. Uit deze gemeten waarden kunnen de ééngetalsaanduidingen worden bepaald. In tabel 4.2 is aangegeven op welke wijze de ééngetalsaanduidingen zijn toegepast. Het standaardspectra voor buitengeluid is bepaald uit herleidingstermen in de 5 octaafbanden 125 Hz tot en met 2 kHz. De Dn,e,w-waarde is bepaald uit de standaard referentiecurve (ISO 717-1) met herleidingstermen in de tertsbanden 100 Hz tot en met 3150 Hz. Tabel 4.2:
Correctiewaarden ten behoeve van de Dn,e,w
Eéngetalsaanduiding Dn,e,A (buitengeluid) Dn,e,A (railverkeer) Dn,e,A (luchtverkeer)
63 -
125 14 27 21
Herleidingswaarden per octaafband 250 500 1000 2000 10 6 5 7 17 9 4 4 11 7 4,5 6
-7-
4000 -
[Hz] [dB] [dB] [dB]
2004.2831/28.01.2005
5.
Meetresultaten
5.1.
Geluidwering De meetresultaten van de geluidwering van de Climarad verwarmings- en ventilatie-unit zijn weergegeven in tabel 5.1 en bijlage I. Tabel 5.1:
Meetresultaten geluidwering Eengetalswaarden ventilatievoorzieningen geluidwering Dn,e,A: buitengeluid Dn,e,w (ISO 717-1) Rq,A: buitengeluid * [dB(A)] [dB] [dB(A)]
Climarad zonder absorberend 45,6 50 materiaal Climarad met absorberend 46,0 51 materiaal * De Rq;A-waarde is afhankelijk van de ventilatiecapaciteit van de ventilatievoorziening. Aangezien de ventilatiecapaciteit van de Climarad variabel is, is de Rq;A–waarde niet eenduidig te bepalen (zie bijlage II).
Een samenvatting van de meetresultaten is weergegeven in bijlage II. CAUBERG-HUYGEN RAADGEVENDE INGENIEURS B.V.
ir. B.J.M. Slot
-8-
2004.2831/28.01.2005
Figuur 1
Indeling laboratorium Cauberg-Huygen RI B.V. te Zwolle
2004.2831/28.01.2005
Figuur 2: Ventilatie toe- en afvoer uitmondingen in meetopening (‘buitenzijde’)
Figuur 3: Radiator met daarachter ventilatie-unit in meetopening (‘binnenzijde’) (absorptiemateriaal wordt tussen de ventilatie-unit en radiator geplaatst)
2004.2831/28.01.2005
BIJLAGE I Meetresultaten geluidwering
Luchtgeluidisolatiemeting volgens ISO 140-10: 1991 Opdrachtgever: Projectnummer: Datum: Plaats:
Brugman Radiatorenfabriek B.V. 2004..2831 06-12-2004 Laboratorium Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV te Zwolle
Produktomschrijving:
Climarad dm3/s
Nominale capaciteit (qv) Inbouwoppervlakte: Signaal:
0,0 ruis
m2
Volume zendvertek:
201,9
m
Volume ontvangvertrek:
89,0
m3
Referentie oppervlakte:
10,0
m2
Dn,e,A;buitengeluid:
45,6
dB(A)
Frequentie
Dn,e-waarde
Dn,e-waarde
f
tertsbanden
octaafbanden
[Hz]
[dB]
[dB]
100
41,0
125
36,0
160
36,8
200
39,7
250
38,7
315
42,6
400
46,7
500
42,6
630
47,4 49,9 52,0
1250
54,7
1600
57,8
2000
59,7
2500
57,5
3150
59,0
4000
59,1
5000
56,9
Rq,A;buitengeluid:
dB(A)
70
37,5 60
40,1
45,0
51,8
58,2
Genormeerd element geluidniveauverschil, Dn,e, dB
800 1000
3
50
40
30
58,2
20
(verschoven) referentiecurve (ISO 717-1:1999) 10 125
250
500
1k
2k Frequentie, f, Hz4k
Eengetalsaanduidingen conform ISO 717-1:1999 Dn,e,w
revisie 2.3
50
datum
C
-1
dB
C100-5000
0
dB
Ctr
-4
dB
Ctr,100-5000
-4
dB
dB
03-dec-02
Luchtgeluidisolatiemeting volgens ISO 140-10: 1991 Opdrachtgever: Projectnummer: Datum: Plaats:
Brugman Radiatorenfabriek B.V. 2004,2831 06-12-2004 Laboratorium Cauberg-Huygen Raadgevende Ingenieurs BV te Zwolle
Produktomschrijving:
Climarad met absorptiemateriaal dm3/s -
Inbouwoppervlakte: Signaal:
0,0 ruis
m2
Volume zendvertek:
201,9
m
Volume ontvangvertrek:
89,0
m3
Referentie oppervlakte:
10,0
m2
Dn,e,A;buitengeluid:
46,0
dB(A)
Frequentie
Dn,e-waarde
Dn,e-waarde
f
tertsbanden
octaafbanden
[Hz]
[dB]
[dB]
100
38,6
125
37,7
160
36,2
200
39,9
250
39,2
315
43,3
400
48,0
500
43,1
630
49,1
800
50,3
1000
53,5
1250
54,4
1600
57,9
2000
59,8
2500
58,1
3150
59,6
4000
59,2
5000
56,8
3
Rq,A;buitengeluid:
dB(A)
70
37,4 60
40,5
45,9
52,4
58,5
Genormeerd element geluidniveauverschil, Dn,e, dB
Nominale capaciteit (qv)
50
40
30
58,3
20
(verschoven) referentiecurve (ISO 717-1:1999) 10 125
250
500
1k
2k Frequentie, f, Hz4k
Eengetalsaanduidingen conform ISO 717-1:1999 Dn,e,w
revisie 2.3
51
datum
C
-1
dB
C100-5000
-1
dB
Ctr
-5
dB
Ctr,100-5000
-5
dB
dB
03-dec-02
2004.2831/28.01.2005
BIJLAGE II Samenvatting meetresultaten
2004.2831/28.01.2005 Opdrachtgever Projectnummer Productomschrijving
Brugman Radiatorenfabriek B.V. 2004.2831 Climarad verwarmings- en ventilatie-unit
Toestand
C
Ctr
C
Ctr
dm³/s dm³/s dB dB Climarad zonder absorberend materiaal Geopend * * 50 -1 Climarad met absorberend materiaal Geopend * * 51 -1 * De ventilatiecapaciteit van het systeem is variabel. Zie onderstaande tabel.
dB -4 -5
dB 0 -1
dB -4 -5
Climarad zonder absorberend materiaal Nominale capaciteit buitenge- railverkeer luid qv;1 qv;1 Rq,A Rq,A 3
qv1
luchtvaart Rq,A
qv2
Dn,e,w
Buitengeluid Dn,e,A dB(A) 45,6 46,0
Railverkeer Dn,e,A dB(A) 50,2 50,8
Climarad met absorberend materiaal Nominale capaciteit buitenge- railverkeer luchtvaart luid qv;1 qv;1 Rq,A Rq,A Rq,A
3
m /h
dm /s
dB(A)
dB(A)
dB(A)
m3/h
dm3/s
dB(A)
dB(A)
dB(A)
20 40 60 80 100
5,6 11,1 16,7 22,2 27,8
13,0 16,1 17,8 19,1 20,0
17,6 20,7 22,4 23,7 24,6
14,8 17,9 19,6 20,9 21,8
20 40 60 80 100
5,6 11,1 16,7 22,2 27,8
13,4 16,5 18,2 19,5 20,4
18,2 21,3 23,0 24,3 25,2
15,3 18,4 20,1 21,4 22,3
Luchtvaart Dn,e,A dB(A) 47,4 47,9
