pr
11
oj
e
c
tb
WERKEN IN
het basisonderwijs
oe
k
Colofon Uitgeverij Auteur Vormgeving Illustraties Pictogrammen Foto’s Drukwerk Met dank aan
: : : : : : : :
Uitgeverij Edu’Actief b.v. Ingrid Koops Tekst in Beeld Menno Kooistra Sluiter boekproductie, Lelystad Sluiter boekproductie, Uitgeverij Edu’Actief b.v. Giethoorn ten Brink P.C.B.O. Koningin Juliana, Apeldoorn, o.b.s. De Werkschuit, Zwolle
Bij de ontwikkeling van PiT is gebruikgemaakt van het gedachtegoed van het Hezelandproject. Dit was een samenwerking van 31 vmbo-scholen voor Zorg & Welzijn (21 ‘Hezeland-scholen’ en tien ‘Fricolore-scholen’). Het project ontwikkelde een visie op de werkplekkenstructuur (WPS).
PiT Werken in het basisonderwijs ISBN: 978-90-6053-482-3 NUR: 181 trefw. Leermiddelen: vmbo Zorg & Welzijn, WPS Copyright 2006
Uitgeverij Edu’Actief b.v. Postbus 1056 7940 KB Meppel telefoon: 0522-235235 telefax: 0522-235222 e-mail:
[email protected] internet: www.edu-actief.nl
Eerste druk/tweede oplage Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, microfilm, fotokopie of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. No part of this book may be reproduced in any form, by print, photoprint, microfilm or any other means, without written permission from the publisher. Voor zover het maken van kopieën uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikelen 16h tot en met 16m Auteurswet 1912 jo. Besluit van 27 november 2002, Stb. 575, dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoeding te voldoen aan de Stichting Reprorecht te Hoofddorp (Postbus 3060, 2130 KB) of contact op te nemen met de uitgever voor het treffen van een rechtstreekse regeling in de zin van art. 16l, vijfde lid, Auteurswet 1912. De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.
Pictogrammen
4
Start
5
Actie Casus A Casus B Casus C
9 24 41
Reactie
56
Begrippenlijst
58
់
់
់
់
់
Inhoudsopgave
4 ់
់
់
់
Pictogrammen
់
W E R K E N I N H E T B A S I SO N D E RW IJ S
In dit boek komen de volgende pictogrammen voor: Dit betekent dat je de betekenis van sommige woorden kunt opzoeken. Je kunt ze opzoeken op Theek-iT.
Bij dit pictogram gaan jullie naar een clip kijken.
Opdrachten met dit pictogram kun je alleen doen.
Als je dit pictogram ziet moeten jullie een rollenspel uitvoeren.
Bij dit pictogram overleg je eerst met je docent voordat je met de opdracht mag beginnen.
់
់
់
់
់
Start
START
1
WERKEN IN
het basisonderwijs
De sector Zorg & Welzijn laat je kennismaken met werkveldgroepen. Vraag om de cd-rom met clips. Kies de clip ‘Start’. Zodra alle vijf werkveldgroepen zijn genoemd klik je op de werkveldgroep ‘Welzijnswerk’. Hierin worden de beroepsnamen genoemd. Welke beroepsnamen zijn dit? Schrijf in de tweede kolom het niveau van de opleiding, dat erbij hoort.
sociaal-pedagogisch werk beroepsnaam
niveau
sociaal-cultureel werk beroepsnaam
PIT
VOOR
Z &W
niveau
5
6
W E R K E N I N H E T B A S I SO N D E RW IJ S
sociaal-cultureel werk beroepsnaam
eigenschappen niveau
goed kunnen luisteren duidelijk praten clownesk zijn goed kunnen inschatten wat een kind aankan
maatschappelijke dienstverlening beroepsnaam
niveau
zelfvertrouwen hebben chaotisch zijn feedback geven
START
2
vertrouwen uitstralen
Als je wilt werken in het onderwijs, moet je van alles leren over de organisatie van een school, over lesgeven en natuurlijk over kinderen. Bijvoorbeeld hoe kinderen taal en rekenen leren. Maar ook hoe je ervoor zorgt dat het prettig en veilig is voor kinderen op school. Om op een school als assistent te kunnen werken, zijn goede sociale vaardigheden en communicatieve vaardigheden heel belangrijk. In de tabel staan punten die daar onder andere bij horen. Sommige van de genoemde punten zijn persoonlijke eigenschappen. Andere punten kun je proberen te ontwikkelen als werken in het onderwijs jou aanspreekt. Bespreek in je groep welke eigenschappen belangrijk zijn bij het werken in het onderwijs. Zet eerst kruisjes voor jezelf in kolom 2 achter eigenschappen die je voor jezelf belangrijk vindt en vergelijk daarna je antwoorden. Welke eigenschappen heb jij zelf die belangrijk zijn voor dit werk? Zet een kruisje in kolom 3. Aan welke eigenschappen zou jij nog moeten werken als jij dit werk wilt gaan doen? Noteer dit in kolom 4.
ergonomisch werken flexibel zijn aandacht geven cynisch zijn je inleven in kinderen kunnen organiseren geduld hebben humeurig zijn initiatiefrijk zijn zelfstandig kunnen werken creatief zijn drammerig zijn hygiënisch werken kunnen corrigeren en belonen
belangrijk
heb ik
aan werken
Zoek voor je antwoord op internet naar verhalen met ervaringen van assistenten. Misschien kun je wel een filmpje vinden!
In welk soort onderwijs werken de assistenten? Trek een lijn tussen de woorden die bij elkaar horen. p speciaal onderwijs p Onderwijsassistent Welke woorden zijn moeilijk? Welke woorden moet je opzoeken? Schrijf de woorden op de lijst achter in dit projectboek.
START
3
beroepen
PIT
VOOR
Z &W
p Klassenassistent
p basisonderwijs p voortgezet speciaal onderwijs
Werkveldopdracht In het onderwijs heb je verschillende assisterende beroepen, zoals Onderwijsassistent en Klassenassistent. Als je carrière wilt maken binnen het onderwijs, kun je misschien wel Lerarenondersteuner worden. Wat is het verschil in werk tussen een Onderwijs- en een Klassenassistent? mbo-opleiding
Tip: De komende jaren gaan veel leerkrachten met pensioen. Er zijn dan veel nieuwe leerkrachten én Onderwijsassistenten nodig! Maak een tabel van assisterende beroepen voor het onderwijs met de bijbehorende mbo-opleidingen en toelatingseisen. toelatingseisen
7
8
W E R K E N I N H E T B A S I SO N D E RW IJ S
Mag je met een mbo-opleiding op niveau 2, 3 en 4 in alle groepen van het basisonderwijs werken? ja/nee Licht je antwoord toe.
Welke taken heeft een Onderwijsassistent in het basisonderwijs?
In veel gemeenten willen basisscholen een ‘brede school’ worden. Dit is een basisschool, kinderdagverblijf, peuterspeelzaal, buitenschoolse opvang, multifunctionele (sport)ruimte en flinke buitenruimte tegelijk. Er kan zelfs nog meer bij komen: een speel-o-theek, vluchtelingenwerk, een platform voor ouderen, muziekschool of sociaal-educatief werk.
Strip Maak hierover een strip van vijf tot acht plaatjes. Kies voor de strip bijvoorbeeld één dag van uur tot uur. Of kies een hele schoolweek en laat van elke dag iets zien. Je kunt de strip hieronder maken of op een leeg A4-vel.
CASUS
ï
់
់
់
់
់
Actie
De kleutergroepen Basisschool De Regenboog staat in een woonwijk met veel jonge gezinnen. De ouders van de kinderen komen uit allerlei landen. Bijvoorbeeld uit Turkije, Marokko, Somalië, Afghanistan, Ghana, Zweden, Suriname, de Nederlandse Antillen en uit Nederland. Dit jaar bestaat de school 15 jaar. Binnenkort is er een feestweek. Op De Regenboog zitten bijna 200 kinderen, verdeeld over groep 1 tot en met 8. De school groeit. De groepen in de onderbouw zijn groter dan in de bovenbouw. Er werken groepsleerkrachten, vakleerkrachten en twee Onderwijsassistenten. Je loopt als stagiair mee met Leanne. Zij is Onderwijsassistente bij de onderbouw en bij groep 3 van de middenbouw van De Regenboog. Voordat de kinderen naar school komen, hebben juf Marijke van groep 1 en juf Claudia van groep 2 tijd voor een kennismakingsgesprek met jou. De kinderen worden door hun ouders of verzorgers gebracht. Een paar kleuters komen uit de voorschoolse opvang. Jij hangt een raambiljet op om je voor te stellen aan de ouders of verzorgers van de kinderen. Kleuters spelen graag een fantasiespel. In het lokaal zijn allerlei speelhoeken. Jij bedenkt bij twee speelhoeken een fantasiespel.
PIT
VOOR
Z &W
Abdul is jarig. Je gaat zijn feestmuts maken. De moeder van Abdul heeft voor een traktatie gezorgd. Leanne vraagt je om een presentatie te maken over traktaties voor kleuters. Leanne zorgt ervoor dat het spel- en lesmateriaal in de klas schoon, netjes en veilig is. Ze vertelt je over de controles van de arbodienst en over allerlei keurmerken en veiligheidseisen of -voorschriften. Je helpt Leanne met de controle van het materiaal. Tussen de middag blijven veel kinderen op school. Jij maakt een poster over gezond eten en drinken voor kleuters. Tijdens het buiten spelen op het schoolplein valt Joeri. Jij verzorgt de wond op zijn knie. Deze maand zijn de kleuters bezig met het thema dieren. Juf Marijke heeft op de ramen een dierentuin getekend. Je helpt met het maken van een voorbeeld: een dier van papier. Je schrijft een brief aan de ouders om materiaal te vragen om de dieren te versieren. Bij het voorlezen gaat het ook om dieren. Je zoekt een geschikt prentenboek en leest de kleuters voor. Leanne vraagt je aan het eind van de schooldag om te helpen de lokalen van juf Marijke en juf Claudia voor de volgende dag in orde te maken. Welke woorden zijn moeilijk? Welke woorden moet je opzoeken? Schrijf de woorden op de lijst achter in dit projectboek.
9
10
W E R K E N I N H E T B A S I SO N D E RW IJ S
ACTIE
ï1
Maken van een planning Bekijk Actie A2 tot en met Actie A11. Maak met je groep een planning voor de activiteiten. Hieronder zie je een tabel waarin jullie planning komt. Vul de tabel samen in.
actie
wat?
A2
Eigen ervaringen
A3
Raambiljet
A4
Met fantasie
A5
Hiep hiep hoera!
hulpmiddelen/instructies
hoe lang?
wanneer?
paraaf docent
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________ ____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
Feestmuts en verjaardagskaart
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
Een traktatie
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
A6
Alles gekeurd
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
Keurmerken en voorschriften
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
A7
Het overblijven
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
Eten en drinken
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
A8
Buiten spelen
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
Een valpartij
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
A9
Een dier van papier
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
Brief aan de ouders
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
Bang voor dieren
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
A10
Voorlezen
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
Sprekende dieren
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
A11
Opgeruimd staat netjes!
____________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________________________________________________________ ________________________________________________________________________________________________ __________________________________________________________________________________________________ ______________________________________________________________________________
ACTIE
ï2
Eigen ervaringen Misschien heb je zelf al ervaring met het voorlezen aan kleuters. Voor wie heb jij gelezen? En wat heb je voorgelezen? Wat vond je leuk? Wat vond je minder leuk? Als je nog geen ervaring hebt met voorlezen aan kleuters, bedenk dan wat er allemaal bij komt kijken. En ook wat je leuk lijkt en wat je minder leuk lijkt.
Ik heb ervaring met het voorlezen aan kleuters.
ja/nee
voorlezen aan kleuters onderdeel
leuk
minder leuk
Praat met je groepsleden over jullie antwoorden. Zijn er onderdelen waar je zelf niet aan hebt gedacht?
PIT
VOOR
Z &W
11
12
W E R K E N I N H E T B A S I SO N D E RW IJ S
ACTIE
ï3
Raambiljet Leanne assisteert in groep 1 en 2 bij juf Marijke en juf Claudia. Voordat de kinderen naar school komen heb je een kennismakingsgesprek. Om je ook voor te stellen aan de ouders en verzorgers van de kleuters maak je een raambiljet met informatie over jezelf. Overleg met elkaar welke onderwerpen op het biljet moeten staan.
ACTIE
ï4
Met fantasie Kleuters spelen graag een fantasiespel. In het lokaal zijn allerlei speelhoeken. De kleuters gaan graag zelf spelen in de huishoek of de knutselhoek. Een van de taken van Leanne is de leerkracht assisteren als de kinderen vrij spelen.
Welke speelhoeken kan een lokaal voor kleuters nog meer hebben?
Vind je het wel of niet belangrijk om een pasfoto toe te voegen van jezelf? Waarom wel of niet?
Vraag wie de onderwerpen wil beoordelen. Wil je nog iets verbeteren? ja/nee Maak het raambiljet. Vraag wie het raambiljet wil beoordelen. Heb je van alle gekozen onderwerpen voldoende informatie gegeven? ja/nee Is het resultaat volgens de beoordelaar onvoldoende, voldoende of goed? Het resultaat is
Bedenk bij twee speelhoeken van het lokaal een fantasiespel. soort speelhoek
fantasiespel
ACTIE
ï5
Hiep hiep hoera! Abdul is jarig, hij is vijf jaar geworden. Leanne versiert zijn stoel en jij maakt een feestelijk hoofddeksel voor hem. “Na de pauze gaan we zingen voor Abdul”, zegt juf Marijke.
Leanne wil Abdul graag een kaart geven voor zijn verjaardag. Ze heeft te weinig tijd om een verjaardagskaart te maken en daarom vraagt ze het aan jou. Ze vertelt je dat ze Abdul naar zijn lievelingsbeest heeft gevraagd. Hij geeft geen duidelijk antwoord. Maak een verjaardagskaart. Welke materialen heb je gebruikt?
Zoek vier verjaardagsliedjes die geschikt zijn voor kinderen van vijf jaar. 1. 2. 3. 4. Presenteer jouw kaart aan de groep en geef er een uitleg bij. Zijn alle liedjes in de Nederlandse taal? ja/nee Probeer ook een verjaardagsliedje in een andere taal te zoeken.
Feestmuts en verjaardagskaart
Een traktatie De moeder van Abdul heeft ’s ochtends aan Leanne een grote zak met traktaties gegeven. De kinderen smullen van de zoetigheid. Wat zijn zoete traktaties volgens jou?
Welke kleuren wil Abdul voor zijn feestmuts?
Welk model moet zijn feestmuts krijgen? Teken de muts die Abdul krijgt.
Juf Marijke is niet zo blij met zoete traktaties, vertelt ze Leanne. Waarom zal juf Marijke niet blij zijn met zoete traktaties?
Maak de feestmuts voor Abdul.
PIT
VOOR
Z &W
13
14
W E R K E N I N H E T B A S I SO N D E RW IJ S
Steeds meer kinderen hebben op jonge leeftijd overgewicht. Kinderen met overgewicht worden vaak volwassenen met overgewicht. Daarom staat er informatie over gezond trakteren in het schoolreglement van basisscholen.
Jullie gaan de vier traktaties maken. Tijdens het bereiden van elke traktatie maak je digitale foto’s die je in de presentatie verwerkt. Welke vier traktaties kiezen jullie? 1. 2. 3.
Leanne vraagt je om vier ideeën voor traktaties voor kleuters te zoeken. De Regenboog wil die ideeën op een ouderavond presenteren. De traktaties moeten: p gezond zijn p leuk om te zien zijn p niet te duur zijn.
4.
Leanne vraagt ook of je erop wilt letten dat de kleuters uit verschillende culturen komen. Waarom is dat belangrijk?
3.
Waarom is elk van deze traktaties gezond? 1. 2.
4. Wat kost elk van deze traktaties per stuk? 1. 2. 3. 4. Het maken van de traktaties kun je voor jezelf overzichtelijk maken door een tabel zoals hierna. Hierdoor ontstaat een draaiboek.
voorbereiding
uitvoering
Maak de vier traktaties. Voer de werkzaamheden uit volgens het draaiboek.
gebruik de instructie : p 73, handen wassen
nazorg
ACTIE
ï6
Alles gekeurd Een belangrijke taak van Leanne is de zorg voor het speel- en leermateriaal. Speel- en leermateriaal wordt verdeeld in speelgoed en ontwikkelingsmateriaal. Alles moet schoon, heel en kindveilig zijn. Wat is het verschil tussen speelgoed en ontwikkelingsmateriaal?
Ruim de gebruikte werkmaterialen op. Maak de presentatie voor de ouderavond. Je helpt Leanne met de controle van het speelgoed en ontwikkelingsmateriaal. Als er iets stuk of vies is, moet dat in orde worden gemaakt. Moet er iets gebeuren op jouw werkplek? Bijvoorbeeld schoonmaken, bestellen of repareren?
PIT
VOOR
Z &W
15
