PV Praktijk schilderen en decoratie TV Schilderen en decoratie

LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS

Vakken:

PV Praktijk schilderen en decoratie TV Schilderen en decoratie

22/22 lt/w

Specifiek gedeelte Studierichting:

Schilderwerk en decoratie

Studiegebied:

Bouw

Onderwijsvorm:

BSO

Graad:

tweede graad

Leerjaar:

eerste en tweede leerjaar

Leerplannummer:

2014/002 (vervangt 98021)

Nummer inspectie:

2014/1010/1//V16

pedaGOgische begeleidingsdienst Willebroekkaai 36 1000 Brussel

BSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Schilderwerk en decoratie PV Praktijk schilderen en decoratie en TV Schilderen en decoratie (1e leerjaar: 22 lestijden/week en 2e leerjaar: 22 lestijden/week)

1

INHOUD Visie....................................................................................................................................... 2 Beginsituatie......................................................................................................................... 3 Algemene doelstellingen ..................................................................................................... 4 Leerplandoelstellingen ........................................................................................................ 6 Persoonlijke en professionele competenties en leeruitkomsten (eerste en tweede leerjaar) ..................6 Visuele en Decoratieve aspecten (eerste jaar en tweede jaar)..............................................................13 Schilderwerk (eerste en tweede jaar) .....................................................................................................18 Wandbekleding (eerste en tweede jaar) .................................................................................................25 Decoreren (eerste en tweede jaar) .........................................................................................................30

Pedagogisch-didactische wenken .................................................................................... 35 Algemene pedagogische didactische wenken .......................................................................................35 Specifieke pedagogisch-didactische wenken .........................................................................................37

Minimale materiële vereisten ............................................................................................. 43 Evaluatie ............................................................................................................................. 45 Bibliografie ......................................................................................................................... 47


2

VISIE De schilder-decorateur behandelt oppervlakten (vooral wanden, plafonds, vloeren) met daartoe geëigende producten. Hij zorgt voor zowel de voorbehandeling van de te behandelen oppervlakten als de afwerking waarbij de behandelde oppervlakten hun definitieve uitzicht krijgen. De bedoeling van deze behandeling ligt in het beschermen en verfraaien van gebouwen en interieurs. De beroepsuitoefening vertrekt veelal vanuit een opdracht. Deze opdracht kan onder andere deel uit van een bouwproject (nieuwbouw, renovatie of restauratie) of van een decoratief project (standenbouw, bedrijfsinrichting, ). De cruciale stappen in een opdracht zijn:  het inrichten van de werkplaats;  het verwijderen van oude afwerkingslagen;  de voorbehandeling van de oppervlakken (plamuren, schuren, ontstoffen.);  de voorbereiding van de afwerkingsmaterialen;  het aanbrengen van afwerkingsmaterialen (doorgaans: verven, vernissen, wandbekleding of textiel aanbrengen volgens de gewenste vorm). Naast de pijler van de beroepsuitoefening bieden we een meerwaarde rond opvoeden en het nastreven van maximale ontplooiingsmogelijkheden van elke leerling.


3

BEGINSITUATIE De leerlingen beheersen de leerplandoelstellingen uit de eerste graad. Niet alle leerlingen hebben het beroepsvoorbereidend jaar bouw-decoratie in de eerste graad gevolgd. Voor leerlingen met specifieke tekorten worden bijsturingmomenten ingelast. De bedoeling hiervan is de vereiste basiskennis alsnog te verwerven. Het is aan de leraren om te bepalen welke de essentiële basiskennis en -vaardigheden zijn die ze moeten hernemen, rekening houdend met de individualiteit en voorkennis van elke leerling. Beginsituatie gekaderd in de doorlopende leerlijn (over de graden heen).  De tweede graad richt zich vooral op het “onder begeleiding” aanleren van de basistechnieken, het duurzaam aanwenden van producten, materialen en gereedschappen, het inrichten van een veilige werkomgeving, …  In de derde graad vervolgens bouwt de leerling verder op deze basis en gaat hij dieper in op de technieken en het gebruik van de verschillende producten, materialen en gereedschappen. Hier wordt ook de zelfstandigheid veel belangrijker. De leerling leert dan onder andere aan de hand van analyse keuzes te maken in de meest geschikte materialen, producten en gereedschappen en ze toe te passen in reële arbeidssituaties met betrekking tot schilderwerk en decoratie.


ALGEMENE DOELSTELLINGEN 1

Kennis  Begrijpen van informatie, concrete begrippen en standaardprocedures uit een specifiek domein.

2

Vaardigheid  Analyseren van informatie door elementen te onderscheiden en verbanden te leggen;  Omzetten van zintuiglijke ervaringen in motorische handelingen;  Uitvoeren van aangeleerde praktisch-technische handelingen;  Toepassen van een selectie van standaardprocedures;  Aanwenden van voorgeschreven strategieën voor het oplossen van een beperkt aantal herkenbare concrete problemen.

3

Context  Beperkt aantal vergelijkbare, enkelvoudige, vertrouwde contexten, handelen met delicate, passieve objecten

4

Autonomie & verantwoordelijkheid

1

 Onder begeleiding met daarbinnen enige autonomie beperkte uitvoerende verantwoordelijkheid voor eigen werk. 5

Algemene vakgebonden leeruitkomsten m.b.t. schilderwerk en decoratie.

Milieubewust zijn Nauwkeurigheid

Duurzaam denken in het maken van keuzes van materialen, producten, … Erop gericht zijn een taak nauwkeurig te voltooien binnen de voorgeschreven tijd.

Flexibiliteit

Zich kunnen aanpassen aan veranderende omstandigheden (andere gereedschappen, producten, andere personen, andere procedures en taken).

Ordelijk zijn

Systematisch opruimen en rangschikken van materialen en producten.

Zin voor samenwerking

In staat zijn om gemeenschappelijk aan een taak te werken.

Zin voor esthetiek

Wanneer mogelijk bij het uitvoeren van taken ook esthetische overwegingen laten meespelen.

Leergierigheid

Bereid zijn en in staat zijn nieuwe toepassingen binnen het vakgebied op te volgen.

Planmatig werken

Structuur aanbrengen in tijd, ruimte en prioriteit bij het aanpakken van taken of problemen, het verloop bewaken.

Veiligheidszorg-

Het herkennen en voorkomen van situaties die schade kunnen opleveren voor personen. Waken over een veilige werkomgeving.

De algemene doelstellingen worden geconcretiseerd in de hoofdstukken leerplandoelstellingen, leerinhouden en specifieke pedagogisch-didactische wenken en dienen altijd in functie te staan van de realisatie van de leerplandoelstellingen.

1

Autonomie is de mogelijkheid om zelf beslissingen te nemen en toont de mate van onafhankelijkheid.

Verantwoordelijkheid is de verplichting om te zorgen dat iets goed functioneert en de bereidheid om daar rekenschap van te geven.

4


5

Aan de hand van onderstaande tabel kunnen we aan de leerplandoelstellingen een beheersingsniveau toekennen. In het kader van een doorlopende leerlijn is het belangrijk om per graad beheersingsniveaus en contexten als richtlijn te gebruiken. Binnen de doorlopende leerlijn wordt er in het leerplan voor de tweede graad voornamelijk gewerkt op niveau twee: inzien oefenfase van veelal basisvaardigheden en technieken. Niveau (taxonomie) Classificatie op basis van model Brion en gedragsniveau van De Block

Duiding Opmerking: bij de domein specifieke vakken is er een samenhang tussen de kennis, de vaardigheden en de attitudes binnen een opdracht (context). Het opsplitsen naar drie afzonderlijke delen is niet gewenst in relatie tot competentiegericht handelen

Activiteiten van de leerlingen: (lesdoelen)

0 kennis is miniem of te verwaarlozen 1 verkennen (kennis maken met) en in eenvoudige context elementair gebruiken

 Beschikt over geen of minimale Herinneren, benoemen, opnoemen, voorkennis maar gaat op ontdek- definiëren, opzoeken, beschrijven, aanwijzen, reproduceren… king  Weten, herinneren van feiten en Verwonderd zijn, aandacht opbrengen… begrippen  Getrouw toepassen (geïsoleerde Getrouw toepassen, vaardigheden handelingen, reproducerend ge- toepassen (reproduceren) … drag …)

2 inzien oefenfase (van veelal basisvaardigheden en technieken)

 Beschikken over voorkennis  Logische verbanden leggen tussen… (hij ziet de essentie, overeenkomsten en verschillen)  Bereidwilligheid tot handelen/reageren volgens richtlijnen (overeenstemmend volgens logisch stappenplan …)

3 beheersen en wendbaar gebruiken

 Na voldoende inoefenen en/of ontwikkelen van inzichten komt de leerling tot zelfstandig gebruik of uitvoering. Wendbaar gebruiken betekent dat het geleerde kan worden gebruikt in nieuwe situaties.  Analyse (ontleding) en synthese (samenvatting)

Samenvatten, een verklaring geven, in eigen woorden weergeven, een ‘tekening’ maken van, voorspellen, voorbeelden geven, uitleggen, naleven, selecteren, (her)structureren, grote lijnen aangeven, adequaat omgaan, inzichtelijk aanwenden, methodische aanpak inoefenen… Een plan ontwikkelen, een oplossing voorstellen, aantonen dat, laten zien hoe, kennis gebruiken in een situatie die… trefzeker en direct toepassen, schilderkundige en decoratieve taken/opdrachten vanuit een automatisme realiseren, methodische aanpak hanteren… Flexibel gebruiken…

 Mechanisme/Automatisme 4 vlot, geïntegreerd, inventief gebruiken

 Taken worden precies, snel en zelfzeker uitgevoerd. De handeling is uitgegroeid tot een automatisme. De handeling is wendbaar en het probleemoplossend denken gaat aan de toepassing vooraf. &  Kan het verworvene in gevarieerde en nieuwe situaties vlot gebruiken.  Op basis van het geleerde, iets nieuw en origineel gebruiken.

Vlot en zelfstandig (automatisch) de opdracht beoordelen en een planning op toepassen, een vast werkmethode volgen, problemen zien, herkennen en probleemoplossend handelen … Competenties vlot toepassen in nieuwe omgevingen/situaties, eigen werk organiseren, uitvoeren en beoordelen. In functie van de opdracht ontwerpen, samenstellen, schrijven, creatief omgaan met kennis en inzichten, …

BSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Schilderwerk en decoratie PV Praktijk schilderen en decoratie en TV Schilderen en decoratie (1 e leerjaar: 22 lestijden/week en 2 e leerjaar: 22 lestijden/week)

6

LEERPLANDOELSTELLINGEN De uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid met een (U) en staan cursief gedrukt. Deze zijn niet verplicht, maar bedoeld voor de meer gevorderde klassen en/of leerlingen.

PERSOONLIJKE EN PROFESSIONELE COMPETENTIES EN LEERUITKOMSTEN (EERSTE EN TWEEDE LEERJAAR) De doelstellingen m.b.t. persoonlijke en professionele competenties en leeruitkomsten vormen een rode draad doorheen dit leerplan. Dit wil zeggen dat onderstaande doelstellingen van toepassing zijn voor alle onderdelen binnen dit leerplan. Het is de bedoeling dat deze doelstellingen automatisch worden meegenomen, ze worden binnen de verschillende onderdelen niet meer expliciet vermeld.

DECR. NR.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen

LEERINHOUDEN Zelfstandigheid en verantwoordelijkheid Verantwoordelijkheid

1 binnen een eenvoudige opdracht met enige autonomie beperkte organisatorische verantwoordelijkheid voor eigen werk opnemen.

 Aanwenden/opvolgen binnen een afgebakend takenpakket  Met enige autonomie verantwoordelijkheid voor de beperkte organisatorische uitvoering van eigen werk opnemen  ... Leercompetentie Informatie verwerven

2 in functie van de opdracht(en) relevante technische informatie opzoeken door gebruik te maken van verschillende informatiebronnen.

 Doelgericht en gestructureerd informatie verzamelen  Kritisch kiezen van verschillende bronnen (boeken, tijdschriften …)  …


DECR. NR.


7

LEERINHOUDEN Informatie verwerken

3 doelgerichte informatie zinvol verwerken.

 Doelgericht informatie analyseren: 

via deductie (algemene regels toepassen op specifieke situaties);



via inductie (algemene regels afleiden uit specifieke situaties).

 Doelgericht informatie samenvatten: 

uit publicitaire en culturele contexten;



uit vakoverstijgende contexten.

 … Problemen oplossen

4 in functie van een niet-complexe opdracht eenvoudige problemen herkennen en oplossingen zoeken, voorstellen en evalueren.

 Strategieën herkennen  Inschattingsvermogen en realiteitszin  Strategieën evalueren  Alternatieven zoeken  Doorzettingsvermogen  … Werkplanning en uitvoering (regulering)

5 A) van een niet complexe opdracht een eenvoudige werkplanning op korte termijn maken B) hun eigen leer- of werkproces beoordelen op de vooropgestelde doelen.

 Realistische werkplanning (inschatten, het maken en respecteren)  Linken met tijdbesteding  Uit leer- en werkervaringen conclusies trekken (zelfevaluatie)  Doelgericht tussentijds bijsturen van eigen werk naar gelang de noodwendigheden (reflectie)  …


DECR. NR.


8

LEERINHOUDEN Welzijn, gezondheid en hygiëne Ergonomie

6 het begrip “ergonomie” eenvoudig verwoorden, het belang kunnen verklaren en linken leggen tussen ergonomie en de beroepsziektes van de sector.

 Algemeen nut  Beroepsziektes  … Ergonomische werkhouding

7 tijdens de werkzaamheden oog hebben voor een zo ergonomisch mogelijke werkhouding.

 Til en verplaatsingstechnieken  Werkhouding (sta- en zithouding) Ergonomische hulpmiddelen

8 eenvoudige hulpmiddelen om ergonomisch te werken bepalen, selecteren en gebruiken.

 Hulpmiddelen voor het tillen van lasten  Hulpmiddelen voor het verplaatsen van lasten.  … Persoonlijke hygiëne

9 de basisprincipes van persoonlijke hygiëne toepassen in functie van de uitgevoerde opdracht.

 Persoonlijke hygiëne van o.a. handen, mond, huid, longen  Voor, tijdens en na de werkzaamheden Milieu en duurzaamheid Milieu en productinformatie

10 aan de hand van de productinformatie de invloeden op het milieu eenvoudig verwoorden en de nodige passende maatregelen achterhalen en nemen.

 Productinformatie lezen  Maatregelen inzake milieuverontreiniging Reinigen van gereedschappen

11 in functie van de verwerkte producten de gereedschappen reinigen volgens de voorschriften van de producent van het product.

 Reinigen  Voorschriften bij productinformatie  Risico’s


DECR. NR.


9

LEERINHOUDEN  … Restmaterialen en producten verwerken

12 in functie van de uitgevoerde werkzaamheden de verschillende soorten restmaterialen en restproducten op correcte wijze sorteren en afvoeren.

 Sorteren  Afvoeren/verwijderen  … Veiligheid Gevaar herkennen en melden

13 gevaarlijke situaties herkennen en de meldingsprocedure opvolgen.

 Gevaren op de werkplek  Risico’s  Procedures  … Gebruik van collectieve beschermingsmiddelen

14 in functie van de werkzaamheden de juiste collectieve beschermmiddelen bepalen, selecteren en correct gebruiken.

 Collectieve beschermmiddelen 

EHBO voorziening (volgens regelgeving)



Gebruik veiligheidssteigers



Waarschuwingsborden



Signalisatiemateriaal



…

 Risico’s  Procedures  …


DECR. NR.


10

LEERINHOUDEN Gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen

15 in functie van de werkzaamheden de juiste persoonlijke beschermmiddelen bepalen, selecteren en correct gebruiken.

 Persoonlijke beschermmiddelen 

Handbescherming



Voetbescherming



Gehoorbeschermingsmiddelen



Ogen en gezichtsbeschermingsmiddelen



Luchtwegen beschermingsmiddelen



Huidbescherming



Veiligheidshelm



…

 Risico’s  Procedures  … Veiligheid bij gebruik werkmiddelen: producten, materialen

16 van de verschillende gebruikte producten en materialen de door de producent voorgeschreven instructies correct interpreteren en opvolgen.

 Productinformatie ( o.a. etikettering)  Instructiekaart  De P- en H- zinnen [P(precaution) en H(Hazerd) zinnen] (de vroegere R- en S-zinnen)  … Veiligheid bij opstellen verwerkingsplan

17 aan de hand van de productinformatie een correct verwerkingsplan opstellen in functie van veiligheid.

 Analyse van de productinformatie


DECR. NR.


11

LEERINHOUDEN Veiligheid in relatie tot omgevingsfactoren

18 de gevaren en invloeden van producten op de omgeving en de mens kunnen afleiden vanuit de productinformatie.

 Omgevingsinvloeden: 

Dampen



Brandgevaar

 Invloeden voor het milieu  Invloeden voor de mens: 

Vergiftiging



Inademing



Irritaties



Andere

 … Gevarencodes

19 de verschillende gevarencodes (pictogrammen) herkennen, interpreteren en toepassen.

 Pictogrammen  Etiketteringssysteem  … Veiligheidsprocedure op school

20 de geldende procedure die geldt binnen de school bij het gebeuren van een ongeval correct interpreteren en toepassen.

 Procedures  … Veiligheid bij werken op hoogte Veilig betreden van (trap)ladders

21 de staat van de (trap)ladder beoordelen, de ladder correct opstellen en betreden.

 Trapladders: 

Eisen



Opstellen



Betreden



Werken op hoogte



…


DECR. NR.


12

LEERINHOUDEN Veilig werkzaamheden uitvoeren op een (trap)ladder

22 in functie van de opdracht, eenvoudige werkzaamheden op correcte wijze uitvoeren op een (trap)ladder

 Reikwijdtes  Werkzaamheden op een ladder  … Veilig onderhouden en bergen op een (trap)ladder

23 na de werkzaamheden de (trap)ladders op correcte wijze reinigen en opbergen. 24

verschillende soorten klimmateriaal herkennen, beoordelen, correct opstellen en betreden. (U)

 Reiniging van (trap)ladders  Opbergen van (trap)ladders Soorten klimmateriaal in relatie tot veiligheid (U)  Soorten (o.a. steigers) 

Eisen



Opstellen



Betreden



Werken op hoogte



…


13

VISUELE EN DECORATIEVE ASPECTEN (EERSTE JAAR EN TWEEDE JAAR) DECR. NR.

LEERPLANDOELSTELLINGEN DE LEERLINGEN KUNNEN

LEERINHOUDEN

Visuele en decoratieve aspecten Materialen en objecten

25 de uiterlijke kenmerken van materialen, producten en objecten zien, herkennen, eenvoudig verwoorden en gericht gebruiken in functie van een eenvoudig decoratief proces of resultaat.

 De uiterlijke dingen rondom ons zien en juist interpreteren (=visuele aspecten)  Verf uiterlijke eigenschappen (o.a. transparant, oppak/dekkend, glansgraden)  Stoffen, hout, glas, …  Texturen en structuren (bijvoorbeeld ruw, glad)  Decoratieve objecten (bijvoorbeeld ornamenten)  … Ornamenten en sierlijsten

26 de uiterlijke en technische aspecten van ornamenten en sierlijsten inzichtelijk verwoorden en gebruiken in functie van een eenvoudig decoratief proces of resultaat.

 Grondstoffen  Soorten (modellen)  Esthetiek, interieur en stijlen  …

Visuele en decoratieve aspecten

Vormgeving Meetkundige constructies:

27 eenvoudige meetkundige constructies met de geschikte tekengereedschappen uitvoeren.

 Loodlijnen en evenwijdigen  Veelhoeken (o.a. 3-, 6-, 4-,8-,5-hoek)  Bogen en cirkelverbindingen  Eirond en ovaal  Letters  Cijfers  Gulden snede en gulden rechthoek  …


DECR. NR.

LEERPLANDOELSTELLINGEN DE LEERLINGEN KUNNEN 28

14

LEERINHOUDEN Digitale 3D voorstellingen (U)

eenvoudige digitale 3D voorstelling met een geschikt tekenprogramma uitvoeren (U).

 Basisbegrippen en instellingen  Navigatie  Aanzichten  Assenstelsel  Schalen  Gereedschappen (tools)  Volumes uitzetten  Uitsparingen maken voor deuren en vensters  …

Visuele en decoratieve aspecten

Licht en kleur Licht en donker

29 de uiterlijke aspecten van licht en donker zien, verwoorden en gericht gebruiken in functie van een eenvoudig decoratief proces of resultaat.

 Lichtbronnen en duisternis  Lichtheid of helderheid  Lichtrichting en lichtval  Schaduw  … Wit, grijs, zwart of de niet-kleuren

30 de uiterlijke aspecten wit, grijs, zwart of de niet-kleuren inzichtelijk verwoorden en gebruiken in functie van een decoratief proces of resultaat.

 Achromatische waarden (niet-kleur)  Grijzen door mengen van CMY+W (subtractief)  Grijzen door optisch mengen W&K spreiding  Grijzen door transparantie  …


DECR. NR.


15

LEERINHOUDEN Kleur en kleurvorming (Mengen)

31 de uiterlijke aspecten kleur en kleurvorming inzichtelijk verwoorden en gebruiken in functie van een decoratief proces of resultaat.

 Additief (toevoegen van licht, bijvoorbeeld spots)  Subtractief (onttrekken van licht of mengen met materie, bijvoorbeeld met verven, kleurvernissen, …)  Partitief (optisch mengen) (U) Licht- en kleurkenmerken waarnemen

32 de uiterlijke aspecten licht- en kleurkenmerken inzichtelijk verwoorden en gebruiken in functie van een decoratief proces of resultaat...

 Receptoren (Prikkels bij oogstaafjes & oogkegeltjes)  Kleurdimensie 

Kleurtoon/tint waarnemen via prikkeling van één of twee oogkegeltjes [Hue]



Verzadiging (kleurpuurheid) [Saturation] waarnemen via prikkeling van drie oogkegeltjes en staafjes



Helderheid of Lichtheid (licht/donker) waarnemen via staafjes [Brightness/Lightness]

Kleurmodellen (kleursystemen /kleurcodering)

33 De kleurordening op basis van kleurmodellen op een basisniveau verwoorden en gebruiken in functie van een decoratief proces of decoratief eindresultaat.

 Enkele modellen 

RGB (oogprimairen > oogkegeltjes)



CMY



CMYK



TVH of HSB (ook wel HSL)



CIE Lab (U)



HTML-kleuren of web-kleuren (U)



Handelsmodellen (Bijv. kleurwaaiers, PMS, RAL …) (U)



Subjectieve modellen (Bijv. kunstenaarspaletten) (U)


DECR. NR.


16

LEERINHOUDEN 

…

Kleurparen (complementaire kleuren)

34 de uiterlijke aspecten van kleurparen inzichtelijk verwoorden en gebruiken in functie van een decoratief proces of eindresultaat.

 Volgens natuurkundig kleursysteem (complementaire kleuren) Licht- & kleurharmonie en contrast

35 de uiterlijke aspecten licht- en kleurharmonie en contrast onder begeleiding inzichtelijk verwoorden en gebruiken in functie van een decoratief proces of resultaat.

 Op basis van de wijze van waarneming (kleurperceptie –eigenschappen van het menselijke oog) 

Kleurtoon (kleurtoon op kleurtoon & kleurtoon tegen kleurtoon)



Verzadiging (kwaliteit)



Helderheid (licht/donker bij kleur & niet-kleur)

 Op basis van positie & proportie 

Spreiding (dynamiek)



Hoeveelheid (kwantiteit)

 Op basis van optische werking 

Systematiek van kleurparen (complementair)



Gelijktijdig oproepen (simultaan) (U)



Nabeeld (successief) (U)


DECR. NR.


17

LEERINHOUDEN Licht- & kleur in contexten combineren

36 binnen een eenvoudige opdracht licht- & kleur in enkelvoudige en/of vertrouwde contexten combineren.

 Licht en kleur in relatie tot andere visuele aspecten 

Materie (reflectie, absorptie, doorlating)



Ruimtegevoel, sfeer, stemming, emotie



Optische correctie (bijv. planvorming door middel van kleur) (U)



Ordening (bijv. herhaling) (U)

 Licht- en kleur in relatie tot inhoudelijke context 

Gevoel (bijv. warme en koude kleuren)



Symboliek (U)



Reclame en productpresentatie (bijv. coderen met kleur) (U)



…

Licht- & kleur in ruimte en tijd

37 binnen een eenvoudige opdracht het kleurgebruik situeren in de tijd en ruimte.

 Historisch perspectief  (bijvoorbeeld de jaren ‘60)  Geografisch perspectief  (bijvoorbeeld Mediterrane kleuren, Scandinavisch kleurgebruik…)  Mode en trends  …


18

SCHILDERWERK (EERSTE EN TWEEDE JAAR) DECR. NR.

LEERPLANDOELSTELLINGEN

LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen

(U = uitbreiding) *

Oriënteren en voorbereiden De opdracht ontleden/analyseren

38 een eenvoudige opdracht voor schilderwerk analyseren en ontleden.

 Opdracht ontvangen van de leidinggevende (o.a. werkschema, werkinstructies, onderdelen van bestek, richtlijnen, functie van de ruimte)  Verzamelen en controleren van relevante materialen, gereedschappen, persoonlijke beschermingsmiddelen, apparatuur, klimmateriaal Omgevingsfactoren registreren

39 in functie van een niet-complexe opdracht met betrekking tot schilderwerk, eenvoudige noodzakelijke tekeningen/schetsen registreren/maken rekening houdend met de omgevingsfactoren

 Tekenmethode: 

Handmatig



Digitaal

 Aanzichten 

Bovenaanzichten van de ruimte



Vooraanzicht van de wanden

 Omgevingsfactoren: 

Stopcontacten / leidingen



Vaste elementen

 … Uitvoeringsplannen

40 in functie van de een niet complexe opdracht met betrekking tot schilderwerk op eenvoudige plannen ruimtes herkennen en afmetingen afleiden

 Plan lezen (situering in de bouw, herkennen van ruimtes)  Tekenschalen (lezen, verklaren, omzetten, …)  Maten afleiden.


DECR. NR.


19

LEERINHOUDEN


(U = uitbreiding) *

Vooronderzoek ondergronden

41 enkele veel voorkomende ondergronden onderscheiden van elkaar, de kwaliteit nagaan en veel voorkomende gebreken herkennen.

 Herkenning van de ondergrond 

Soorten pleisters (bijvoorbeeld. Gips, leem (U), kalk(U), kunsthars (U), cement (U)…)



Platen (bijvoorbeeld. gips, hout…)

 Samenstelling, eigenschappen en gebreken achterhalen vooronderzoek 

Onbehandelde ondergronden (bijvoorbeeld oppervlaktevervuiling, schimmels, vochtproblemen, scheuren in het oppervlak)(U)



Geschilderde ondergronden (bijvoorbeeld slecht hechtende, afschilferende en gebarsten verflagen, lijmresten)



Constructiefouten (bijvoorbeeld optrekkend vocht, condens, regendoorslag en lekken) (U)

Werkorganisatie en werfinrichting

42 in functie van de werkzaamheden een niet-complexe werkorganisatie voor een opdracht schilderwerk voorbereiden.

 Informeert klant/bewoner over de uitvoering en de tijdindeling  Dekt en plakt de werkplek af volgens richtlijnen (o.a. specifieke beschermmiddelen zoals zeilen, folies, …)  Gebruikt veiligheids- en milieuvoorschriften  Werkverdeling en werkvolgorde opstellen en opvolgen.  …


DECR. NR.


20

LEERINHOUDEN


(U = uitbreiding) *

Productinformatie

43 in functie van de werkzaamheden de noodzakelijke producten herkennen en selecteren voor een eenvoudige opdracht schilderwerk.

 Productinformatie, normen en richtlijnen van o.a. fabrikant/leverancier (bijv. Lak, latex, primers, verwerkbaarheid, droogtijd, geur, )  Effect op het milieu (V.O.S. [vluchtige organische stoffen])  Bestandsdelen (pigment (vaste stof), bindmiddel, oplosmiddel, hulpstoffen) 

Bindmiddel (synthetisch, natuurlijk)



Oplosmiddel (water, terpentijn, …)



Glansgraden (hoogglans, satin, mat)

Decoratieve afbeeldingen kiezen en uitzetten

44 in functie van de opdracht eenvoudige hedendaagse decoratieve afbeeldingen kiezen en uitzetten.

 Decoratieve afbeelding (bijv. letters en cijfers, takken van bomen, logo’s,)  Verschaling functioneel inzetten  Gebruik van projectie Uitvoering Ondergronden voorbereiden

45 op inzichtelijk niveau verschillende veel voorkomende onbehandelde ondergronden voor een opdracht schilderwerk voorbereiden.

 Ondergrond controleren (o.a. afwijkingen)  Schuurplan (grof naar fijn)  Eenvoudige herstellingen uitvoeren (repareren)  Zorgvuldig kunnen opvullen met vulmiddelen o.a. tot een effen oppervlak.  Vulmiddelen en plamuren onderscheiden  Reinigen en ontvetten (afstoffen, met producten, …)  Schilderplan (fixeerlaag-grondlaag-eindlaag)  Melden van complexere problemen


DECR. NR.


21

LEERINHOUDEN


(U = uitbreiding) *

 … Ondergronden voorbereiden

46 op inzichtelijk niveau verschillende veel voorkomende behandelde ondergronden voor een opdracht schilderwerk voorbereiden

 Ondergrond controleren (o.a. afwijkingen)  Verwijderen van verflagen (manueel (afkrabben), machinaal (afschuren) Verfafbrander (U)  Schuurplan (korrelgrootte aanpassen in functie van de uit te voeren werkzaamheden)  Eenvoudige herstellingen uitvoeren (repareren)  Zorgvuldig kunnen opvullen met vulmiddelen en plamuren o.a. tot een effen oppervlak.  Reinigen en ontvetten (afstoffen, met producten, …)  Schilderplan (fixeerlaag-grondlaag-eindlaag)  Melden van complexere problemen  … Grond- en fixeerlagen aanbrengen

47 met de gebruikelijke basistechnieken grondlagen en fixeerlagen manueel aanbrengen met rol of borstel in functie van een eenvoudige opdracht voor schilderwerk.

 Algemene kenmerken 

Soorten (hechtingsmiddelen, primers, …)



Kleurkeuze (in functie van de eindlaag)



Gereedschappen (rollen, kwasten, …).



Manuele vaardigheden



Leveranciersrichtlijnen (technische fiche)



Productiviteitsniveau (U)



…


DECR. NR.


22

LEERINHOUDEN


(U = uitbreiding) *

Dekkend verfsysteem aanbrengen

48 met de gebruikelijke technieken een dekkend verfsysteem manueel aanbrengen met rol of borstel in een eenvoudige opdracht voor schilderwerk.


Soorten (natuurlijke, kunstmatige)



Kleurkeuze



Producteigenschappen (zoals verwerking, droogtijd, …)



Gereedschappen (rollen, kwasten, …).






Leveranciersrichtlijnen






…

Niet-dekkend verfsysteem aanbrengen

49 met de gebruikelijke technieken een niet-dekkend verfsysteem manueel aanbrengen met rol of borstel in een eenvoudige opdracht voor schilderwerk.


Soorten (natuurlijke, kunstmatige)



Kleurkeuze












…


DECR. NR.


23

LEERINHOUDEN


(U = uitbreiding) *

Decoratieve schilderingen aanbrengen

50 met de gebruikelijke technieken eenvoudige decoratieve schilderingen op verschillende ondergronden manueel aanbrengen met rol of borstel in een eenvoudige opdracht voor schilderwerk.

 Algemene 

Ondergronden (zuigende en niet-zuigende ondergronden)



Soorten schilderingen (hedendaagse decoraties zoals stripfiguren, reclame, logo’s, ...)

 Specifiek 

Ontwerpen en gebruiken van sjablonen



Aflijntechnieken/biezen



Sponstechniek



Tamponeertechniek.



Roltechniek (U)



Spaantechniek (U)



Spateltechniek (U)



Kloptechniek (U)



Kwasttechniek (U)



Wikkeltechniek (U)

Spuitproces opvolgen (U)

51 een spuitproces binnen een eenvoudige opdracht schilderwerk opvolgen. (U)

 Technische aspecten (systeem en proces)  Menselijke activiteit  Hulpmiddelen  Criteria op basis van vooraf gestelde keuzes


DECR. NR.


24

LEERINHOUDEN


(U = uitbreiding) *

Reiniging en opslag

52 gereedschappen op correcte wijze reinigen en opbergen in functie van een eenvoudige opdracht voor schilderwerk.

 Opslag van gereedschappen 

Materiaal van dag op dag bewaren

 Reiniging 

Oplosmiddelen

 Verdunners Opruimwerkzaamheden

53 na de werkzaamheden de materialen, gereedschappen en werkplek opruimen in functie van een eenvoudige opdracht voor schilderwerk.

 Instructies en procedures opvolgen  Sorteren van afval  … Reflectie en presentatie Kwaliteit en productiviteit

54 onder begeleiding over een opdracht schilderwerk kunnen reflecteren en de bijhorende kwaliteitsbewaking kunnen duiden.

 Kwaliteit- en productiviteitsniveau bewaken  Kwaliteitsniveau halen  Timing bewaken  Productiviteitsniveau (U)  …


25

WANDBEKLEDING (EERSTE EN TWEEDE JAAR) DECR. NR.


LEERINHOUDEN

De leerlingen kunnen Wandbekleding

(U = uitbreiding) *

Voorbereiden en oriëntering De opdracht ontleden/analyseren

55 een eenvoudige opdracht voor wandbekleding analyseren en ontleden.

 Opdracht ontvangen van de leidinggevende (o.a. werkschema, werkinstructies, onderdelen van bestek, richtlijnen)  Productinformatie, normen en richtlijnen (o.a. van fabrikant/leverancier)  Verzamelen en controleren van relevante materialen, gereedschappen, persoonlijke beschermingsmiddelen apparatuur, klimmateriaal Omgevingsfactoren registreren

56 in functie van een niet-complexe opdracht met betrekking tot wandbekleding, eenvoudige noodzakelijke tekeningen/schetsen/registreren maken rekening houdend met de omgevingsfactoren.

 Tekenmethode: 

Handmatig



Digitaal

 Aanzichten 

Bovenaanzichten van de ruimte



Vooraanzicht van de wanden

 Omgevingsfactoren: 

Stopcontacten / leidingen



Vaste elementen

 … Uitvoeringsplannen

57 in functie van een niet complexe opdracht met betrekking tot wandbekleding, op eenvoudige plannen ruimtes herkennen en maten afleiden.

 Plan lezen (situering in de bouw, herkennen van ruimtes)  Tekenschalen (lezen, verklaren, omzetten, …)  Maten afleiden.


DECR. NR.


26

LEERINHOUDEN


(U = uitbreiding) *

Werkorganisatie en werfinrichting

58 in functie van de werkzaamheden een niet-complexe werkorganisatie voor een opdracht wandbekleding voorbereiden.

 Informeert klant/bewoner over de uitvoering en de tijdindeling  Dekt en plakt de werkplek af volgens richtlijnen (o.a. specifieke beschermmiddelen zoals zeilen, folies, …)  Gebruikt veiligheids- en milieuvoorschriften  Werkverdeling en werkvolgorde opstellen en opvolgen.  … Uitvoering Ondergronden voorbereiden

59 enkele veel voorkomende ondergronden voor een opdracht wandbekleding voorbereiden.

 Soorten ondergronden (steen, hout, gipsplaat, …)  Ondergrond controleren (o.a. afwijkingen, beschadigingen, …)  Eenvoudige herstellingen uitvoeren (repareren)  Zorgvuldig kunnen opvullen met vulmiddelen/plamuren o.a. tot een effen oppervlak.  Melden van complexere problemen  …


DECR. NR.


27

LEERINHOUDEN


(U = uitbreiding) *

Oude wandbekledingen verwijderen

60 rekening houdend met de ondergrond oude wandbekledingen verwijderen in een eenvoudige opdracht voor wandbekleding.


Ondergrond herkenning (steen, gipsplaten, ...)



Soorten (bijvoorbeeld papier, vlies, vinyl, …)



Gereedschappen (plamuurmes, spons, stomer, …)



Methodes (stomen, weken, …)



Droogtijd






…

Wanden “behang-klaar” maken

61 afgestemd op de gebruikte materialen wanden “behang-klaar” maken in functie van een eenvoudige opdracht voor wandbekleding.


Ondergrond herkenning (steen, gipsplaten, ...)



Behangplan



Afschrijvingen aanbrengen (loodlijnen, verdelingen, startplaats, …)



Gereedschappen (schietlood, waterpas, laserwaterpas (U) …)



Behang op maat maken



Resten en overschotten.






…


DECR. NR.


28

LEERINHOUDEN


(U = uitbreiding) *

Lijmensystemen

62 in functie van de gebruikte materialen lijmsystemen selecteren, aanmaken en aanbrengen in een eenvoudige opdracht voor wandbekleding.


Soorten (bijvoorbeeld kant-en-klaar lijm, poederlijm).



Bereidwijze van lijmen



Aanbrengvoorschriften (op de muur, op het bekledingsmateriaal)



Aanbrengtechnieken (manueel, machinaal)



Gereedschappen (behangtafel, behangkwast, rol, …)






Bewaren van lijmen (U)



…

Wandbekledingen aanbrengen

63 met gebruikelijke technieken in functie van de gebruikte materialen, wandbekledingen aanbrengen op verticale vlakke wanden met binnenhoek en buitenhoek in een eenvoudige opdracht voor wandbekleding.


Soorten (bijvoorbeeld papier, vlies, vinyl, …)



Kleurkeuze



Gereedschappen (drukrollen/kam, borstel, breekmes, schaar, …)










 Specifieke aspecten 

Eenvoudige rechte uitsparingen zoals bijvoorbeeld stopcontacten, schakelaars, deuren (U), ramen (U) …


DECR. NR.


29

LEERINHOUDEN


(U = uitbreiding) *

Reiniging en onderhoud

64 gebruikte gereedschappen en machines reinigen en onderhouden na een eenvoudige opdracht voor wandbekleding.


Gereedschappen (plamuurmes, schaar, drukrol, …)



Machines (stomer, papierlijmmachine)



Reinigingsvoorschriften



Onderhoudsvoorschriften



…

Opruimwerkzaamheden

65 na de werkzaamheden de materialen, gereedschappen en werkplek opruimen in functie van een eenvoudige opdracht voor wandbekleding.

 Instructies en procedures opvolgen  Sorteren van afval  … Reflectie, presentatie en kwaliteitsbewaking Reflectie en kwaliteitsbewaking

66 onder begeleiding over het aanbrengen van wandbekledingsmateriaal kunnen reflecteren en de bijhorende kwaliteitsbewaking kunnen duiden.

 Reflecteren over eigen handelen  Kwaliteitscontrole/zorg (luchtbellen sluiten van naden, …)  Esthetische controle  Criteriagerichte controle  Productiviteitsniveau (U)


30

DECOREREN (EERSTE EN TWEEDE JAAR) DECR. NR.


LEERINHOUDEN Oriëntering en voorbereiden De opdracht ontleden/analyseren

67 een eenvoudige opdracht voor decoratie analyseren en ontleden.

 Opdracht ontvangen van de leidinggevende (o.a. werkschema, werkinstructies, onderdelen van bestek, richtlijnen, functie van de ruimte)  Productinformatie, normen en richtlijnen van o.a. fabrikant/leverancier  (bijv. Verwerkbaarheid, montagevoorschriften)  Verzamelen en controleren van relevante materialen, gereedschappen, persoonlijke beschermingsmiddelen, apparatuur, klimmateriaal Werkorganisatie

68 een niet-complexe werkorganisatie voor een opdracht decoratie bepalen en voorbereiden.

 Informeert klant/bewoner over de uitvoering en de tijdindeling  Dekt en plakt de werkplek af volgens richtlijnen (o.a. specifieke beschermmiddelen zoals zeilen, folies, …)  Verzamel, kiezen, bewerken, verwerken en in gebruik nemen van decoratieve elementen. (bijvoorbeeld raamdecoraties, lijsten, ornamenten, zuilen)  Schoonmaak.  Gebruikt veiligheids- en milieuvoorschriften  Werkverdeling en werkvolgorde opstellen en opvolgen.  …


DECR. NR.


31

LEERINHOUDEN Uitvoering Raamdecoraties Raamdecoraties

69 in functie van de opdracht kennis maken met de verschillende hedendaagse mogelijkheden van materialen en technieken betreffende raamdecoraties.

 Soorten: 

Gordijnen



Lamellen



Horizontale en verticale jaloezieën



Rol en vouwgordijnen



Folies en stickers



…

 Technieken: 

Plaatsingstechnieken



…

Raamdecoraties verwijderen, opslaan en terug plaatsen

70 In functie van de opdracht bestaande raamdecoraties onder begeleiding zorgvuldig verwijderen, opslaan en terug plaatsen.

 Verwijderen van eenvoudige raamdecoraties (zoals gordijnen)  Opbergen van eenvoudige raamdecoraties (zoals gordijnen)  Terugplaatsen van raamdecoraties (zoals gordijnen)


DECR. NR.


32

LEERINHOUDEN Lijsten, ornamenten en zuilen Kenmerken van lijsten en ornamenten

71 in functie van de opdracht kennis maken met de verschillende hedendaagse mogelijkheden van materialen en technieken betreffende lijsten en ornamenten.

 Grondstoffen (zoals hout, geëxstrudeerd polystyreen (XPS), polymeer, …)  Lijstvormen  Soorten lijsten (zoals plafondlijsten, wandlijsten, vloerplinten, kaderlijsten, …) Productinformatie, normen en richtlijnen van o.a. fabrikant/leverancier (bijv. Verwerkbaarheid, plaatsingstechnieken samenstelling, te gebruiken lijmen, effect op het milieu) Lijsten plaatsen

72 in een niet-complexe opdracht enkele eenvoudige lijstvormen met de gebruikelijke technieken en gereedschappen correct plaatsen.

 Meettechnieken (opmeten binnen en buiten hoeken, …)  Gereedschappen (bijvoorbeeld handzaag, verstekbak, plamuurmes, kitpistool, …)  Lijmen (bijvoorbeeld montagekit, …)  Plaatsingstechnieken  Afwerkingstechnieken  …

73

Ondergronden voorbereiden voor ornamenten en zuilen (U) in functie van de gebruikte materialen verschillende veel voorkomende onbehandelde ondergronden voor een opdracht ornamenten en zuilen plaatsen voorbereiden.(U)

 Ondergrond controleren (o.a. afwijkingen)  Eenvoudige herstellingen uitvoeren (repareren)  Zorgvuldig kunnen opvullen met vulmiddelen o.a. tot een effen oppervlak.  Reinigen en ontvetten (afstoffen, met producten, …)  Melden van complexere problemen  …


DECR. NR.

LEERPLANDOELSTELLINGEN De leerlingen kunnen 74

33

LEERINHOUDEN Ornamenten en zuilen plaatsen en afwerken (U)

verschillende soorten ornamenten en zuilen plaatsen en afwerken in een eenvoudige opdracht lijstwerk plaatsen. (U) 75

 Algemene kenmerken Reiniging en onderhoud

gebruikte gereedschappen en machines reinigen en onderhouden.

76


Ornament reinigen (overtollige lijm verwijderen, …)



Gereedschappen (plamuurmes, kitpistool, …)



Reinigingsvoorschriften



Onderhoudsvoorschriften



…

Opruimwerkzaamheden na de werkzaamheden de materialen, gereedschappen en werkplek opruimen.

 Instructies en procedures opvolgen  Sorteren van afval  … Opstellingen

77

Maquettes, moodboards en/of proefopstellingen (U) Maquettes, moodboards en/of proefopstellingen realiseren en gericht gebruiken in functie van een eenvoudig decoratief proces of uitkomst. (U)

 (Digitale) maquette van proefopstelling  Algemeen (o.a. beschikbare ruimte)  Visualisatie (materieel en /of virtueel)  Kleurcombinaties  Materiaal en bekleding  Productpresentatie  Opstellingsruimte en zijn effect (bijvoorbeeld blikvangers)  …


DECR. NR.


34

LEERINHOUDEN Reflectie Reflectie en eindpresentatie

78 onder begeleiding over het aanbrengen van decoraties kunnen reflecteren en de bijhorende kwaliteitsbewaking kunnen duiden.

 Reflecteren over eigen handelen  Presentatie  Eindevaluatie  Archiveren van resultaten (bijvoorbeeld. via digitaal archief)  Beoordeling (proces product)  Kwaliteitscontrole/zorg (bijvoorbeeld. vlakheid, aansluitingen, optisch zicht, …)  Esthetische controle  Criteriagerichte controle  …

BSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Schilderwerk en decoratie PV Praktijk schilderen en decoratie en TV Schilderen en decoratie (1e leerjaar: 22 lestijden/week en 2 e leerjaar: 22 lestijden/week)

PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN ALGEMENE PEDAGOGISCHE DIDACTISCHE WENKEN GEÏNTEGREERD LEERPLAN  In het leerplan wordt de integratie van technische vakken (TV) en praktijk (PV) vooropgesteld.  Het is vanuit pedagogisch-didactisch standpunt absoluut noodzakelijk om degelijke samenhang te brengen tussen praktijk en theorie. Een eerste stap om op dit vlak goede resultaten te bereiken is vertrekken vanuit een geïntegreerd leerplan.  Een geïntegreerd leerplan houdt in dat er in de opbouw geen onderverdeling is van vakken. Dit betekent dus geen afzonderlijk leerplanonderdeel voor tekenen, technologie en praktijk. De leerplandoelstellingen en leerinhouden worden zodanig aangeboden dat de praktijk en de theorie als een geheel ervaren wordt waardoor de afstemming van de theorie op de praktijk optimaal wordt.  Het onderscheid tussen PV en TV is louter omwille van administratieve redenen behouden.  Voor de technische vakken is er dus ook geen onderverdeling meer in vakken: tekenen, gereedschappen en machines, constructieleer, materialenleer. De verplichte splitsing in vakken van 1 of meerdere uren werd weggewerkt.  Deze keuze wordt als volgt geargumenteerd: 

de versnippering in vakken van één uur is niet efficiënt, het is in veel gevallen interessanter om op bepaalde ogenblikken pakketten als geheel aan te bieden (module, thema, project…);



door versnippering gaat de samenhang verloren en ontstaan tal van overlappingen;



door de leerplandoelstellingen en leerinhouden te groeperen ontstaat er een duidelijk referentiekader om projectmatig te werken.

 Projectmatig werken is een opdracht het lerarenteam. Indien deze opdracht wordt verdeeld over twee of meerdere leraars dient dit in overleg te gebeuren in de vakgroep mits advies van de technisch adviseur(s). De leerplandoelstellingen en leerinhouden dienen door het team gepland en gespreid te worden. Permanent opvolgen via vakvergaderingen is hierbij noodzakelijk. AANDACHTSPUNTEN  In het leerplan werden er een aantal uitbreidingsdoelstellingen opgenomen. Uitbreidingsdoelstellingen worden aangeduid door een (U) na de doelstelling en zijn cursief gedrukt. Alle leerplandoelstellingen moeten worden gerealiseerd gedurende de opleiding behalve deze die aangeduid werden met een (U).  Uitbreidingsdoelstellingen moeten enkel bereikt worden als het niveau van de leerlingen dit toelaat. Zij kunnen ook gebruikt worden indien een of meerdere lestijden complementair gedeelte besteedt worden aan de specifieke vakspecialiteit.  Pedagogisch is het niet verantwoord om de leerlingen tijdens de les de leerstof of de opgaven te laten noteren. Om tijdverlies te vermijden, wordt het gebruik van een goed handboek of van een (door de leraar zelf gemaakte cursus) aanbevolen. De documenten en het cursusmateriaal zullen steeds bijgewerkt worden in functie van de nieuwe ontwikkelingen.  Maak duidelijke afspraken met de leerling en leg bij elke opdracht uit wat belangrijk is. De leerling ontwikkelt zo het vermogen om het eigen werk te evalueren.  Bij het creëren van een onderwijssituatie wordt bijzondere aandacht besteed aan de evenwichtige opbouw van de opeenvolgende lesfases. De lesdoelen worden steeds op een eenvoudige en aanschouwelijke manier voorgesteld, kort en gestructureerd, aangepast aan het niveau van de leerlingen. Elke lesfase wordt beëindigd met een duidelijke synthese. Om de leerling procesmatig te laten werken is het noodzakelijk dat de leerling over de nodige informatie beschikt. Elke les dient zinvol en gestructureerd te


zijn, met aandacht voor zowel het proces, het product, de vaardigheden en de vakgebonden attitudes zoals: netheid, orde, stiptheid en nauwkeurigheid.  De leerkracht besteedt aandacht aan de juiste studiemethode en volgorde (leren leren). Er wordt voldoende aandacht besteed aan het leren lezen van tekeningen in functie van het project.  De leerlingen krijgen zoveel mogelijk de kans om zelf uit te voeren. Bij het uitvoeren van opdrachten wordt ruime aandacht besteed aan de werkvolgorde. Er wordt gebruikgemaakt van reële werksituaties om de specifieke doelen te realiseren.  De leerkracht maakt gebruik van verschillende didactische werkvormen gedurende de les en beperkt het frontaal lesgeven. De lessen worden met diverse didactische tekeningen en voorbeelden uit de praktijk geïllustreerd. Door gebruik te maken van visuele middelen zoals fototoestel en/of videocamera kunnen handelingen worden vastgelegd. Deze beelden kunnen aangewend worden om de theorie te bespreken.  Succes beleven is voor elke leerling belangrijk en is een middel tot waardering. Het gebruik van verschillende werkvormen tijdens het leerproces is essentieel. Via projectwerk kan men concrete, realiteitsgebonden taken (oefeningen) laten uitvoeren met een progressieve moeilijkheidsgraad.  Er wordt regelmatig herhaald en de vorderingen van de leerlingen worden op een permanente wijze opgevolgd. Er worden differentiatieoefeningen voorzien voor de leerlingen die sneller de opdracht uitvoeren.  In verband met veiligheid en hygiëne, kwaliteitsaspecten, ergonomie en keuringen … is het wenselijk een gastspreker uit te nodigen die in deze materie een specialist is. De preventieverantwoordelijke kan bijvoorbeeld worden ingeschakeld bij de lessen die verband houden met welzijn en milieu. Ruime aandacht voor de persoonlijke beschermingsmiddelen is een belangrijk element.

COMMUNICATIE  Gebruik de agenda als communicatiemiddel en noteer er ook positieve commentaren in.  Overleg met andere leerkrachten over inhoudelijke aspecten en samenhangen.  Laat de leerlingen de kenmerken van materialen, gereedschappen en machines opzoeken: 

op technische fiches;



op door firma’s uitgegeven cd-rom’s;



op het internet (maak duidelijke afspraken hoe leerlingen hierbij moeten tewerk gaan);



via eenvoudige softwarepakketten;

 Informeer ouders, klassenraad … over de vorderingen van de leerlingen.

TIMING – JAARPLAN Het is moeilijk aan te geven hoeveel tijd er aan elk hoofdstuk besteed wordt, daar het tempo van de leerlingen afhankelijk is van de inzet, bereidwilligheid van de leerling, zelfstudie, leesvaardigheid, probleemstelling, soort project. Het is aangewezen de timing te bespreken in de vakgroep. Van elke leraar wordt verwacht dat hij/zij in het begin van het schooljaar een jaarplanning maakt. Een overleg tussen de verschillende leraars zal absoluut noodzakelijk zijn. Tijdens het schooljaar zullen de vorderingen door de verschillende collega’s samen regelmatig geëvalueerd worden met het doel de verschillende jaarplannen eventueel bij te sturen.


SPECIFIEKE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN  Groepswerk is hier een mogelijke werkvorm die motiverend kan werken voor leerlingen.  Door een enthousiaste begeleiding, zullen de leerlingen gemotiveerd worden.  Zorg voor realistische en haalbare projecten.  De leerlingen krijgen de kans om in het project hun inbreng te geven.  Gebruik internetopdrachten om de leerlingen verbanden te laten opzoeken  Tracht zoveel als kan de succesbeleving bij de leerlingen te bevorderen.  De oefeningen moeten aangepast zijn aan het niveau van de leerlingen en creatieve uitwerkingen worden gestimuleerd.  Breng de leerlingen de nodige attitudes bij in verband met duurzaamheid en integrale kwaliteitszorg.  Tijdens de lessen zal er regelmatig aandacht worden besteed aan de verschillende beroepsmogelijkheden. Gebruik hiervoor informatiebronnen van de relevante sectoren.  Schenk ruime aandacht aan een behoorlijk taalgebruik. Streeft naar een zo groot mogelijk actieve woordenschat.  Schenk veel aandacht aan een behoorlijk algemeen taalgebruik.  Schenk aandacht aan correct toegepaste vakterminologie.  Bezoek bouwwerven/bedrijven om vandaaruit de verschillende mogelijkheden uit te leggen.  Zoek samenwerking met de sector (bedrijven) om een krachtige leeromgeving te vormen.  Laat de leerlingen bijzondere aandacht hebben voor milieuaspecten, zoals afvalsortering, productkeuzes, geluidshinder en waterverspilling.  Laat leerlingen kritisch denken over het menselijk gedrag inzake milieuaspecten en laat hen mogelijke oplossingen voorstellen. 

Maak de leerlingen bewust van de grote vervuiling die wij soms onbewust veroorzaken.

 Het is aan te raden dat leerlingen in contact komen met de hedendaagse technieken tijdens hun opleiding zodat zij de noodzakelijke moderne inzichten verwerven.  Demonstreer nieuwe technieken en schenk ruime aandacht aan de mogelijke knelpunten.  De werktekening en de bewerkingsvolgorde zijn steeds voor handen.  Corrigeer onmiddellijk foutieve handelingen.  Gun de leerlingen de nodige voorbereidingstijd zodat ze hun werk grondig kunnen voorbereiden.  Laat de leerlingen op onderzoek gaan naar mogelijke oplossingen.  Gebruik enkel het passende gereedschap en materiaal.  Het verband tussen een goed ingerichte werkplek, het rendement, de netheid en het opruimen na de werktijd duiden.


VEILIGHEID  Er wordt voldoende aandacht gegeven aan verzorgde veilige werkkledij.  Bespreek de basisveiligheid bij de aanvang van elk project.  Hou strikt toezicht op veiligheid tijdens de werkzaamheden.  Maak de leerlingen bewust van de mogelijke gevaren bij het gebruik van bepaalde producten (oplosmiddelen, verdunners, producten op basis van solvente, …)  Vooraleer leerlingen overgaan tot praktische uitvoeringen van een project, zijn ze voldoende geïnformeerd over veiligheidsvoorschriften.  Schenk voldoende aandacht aan de veiligheid en de preventieve handelingen bij het gebruik van (trap)ladders, steigers en of stellingen.  Schenk ruime aandacht aan de veiligheid en de preventieve handelingen bij de onderhoudswerkzaamheden.  Bij het werken met machines en speciale gereedschappen wordt er steeds gestart vanuit de veiligheidsinstructiekaart.  Ergonomie is een belangrijk aandachtspunt.  Laat de leerlingen eerst de productinformatie goed lezen en de passende preventieve maatregelen treffen (H en P-zinnen).  Er dient bijzondere aandacht besteed te worden aan preventie. Het is de bedoeling dat de leerlingen de attitude „veilig werken‟ hoog in het vaandel dragen.  Laat de leerlingen steeds werken in goede omstandigheden in functie van de lichtinval, de verluchting en de ergonomie.  Vergelijk de verschillen tussen de in de school na te leven afspraken m.b.t. veiligheid en deze die in het bedrijfsleven gelden.  Wees steeds aandachtig om de voorschriften in verband met preventie, persoonlijke en collectieve beschermingsmiddelen, hygiëne en milieu na te leven.


VOET EN OLC EN DE ICT-INTEGRATIE VOET Wat en waarom? Vakoverschrijdende eindtermen2 (VOET) zijn minimumdoelen die, in tegenstelling tot de vakgebonden eindtermen, niet specifiek behoren tot een vakgebied, maar door meerdere vakken en/of vakoverschrijdende onderwijsprojecten worden nagestreefd. De VOET geven scholen de opdracht om jongeren te vormen tot de actieve burgers van morgen! Zij moeten jongeren in staat stellen om die sleutelcompetenties te verwerven die een zinvolle bijdrage leveren aan het uitbouwen van een persoonlijk leven en aan de opbouw van de samenleving. Het ordeningskader van de VOET bestaat uit een samenhangend geheel dat deels globaal en deels per graad geformuleerd wordt. Globaal: 

een gemeenschappelijke stam met 27 sleutelvaardigheden Deze gemeenschappelijke stam is een opsomming van vrij algemeen geformuleerde eindtermen, los van elke context. Ze zijn toepasbaar in alle opvoedings- en onderwijsactiviteiten van de school. Ze kunnen, afhankelijk van de keuze van de school, in samenhang met alle andere vakgebonden of vakoverschrijdende eindtermen worden toegepast;



zeven maatschappelijk relevante toepassingsgebieden of contexten: 

lichamelijke gezondheid en veiligheid,



mentale gezondheid,



sociorelationele ontwikkeling,



omgeving en duurzame ontwikkeling,



politiek-juridische samenleving,



socio-economische samenleving,

 Per graad:

socioculturele samenleving.



leren leren,



ICT in de eerste graad,

 technisch-technologische vorming in de tweede en derde graad ASO. Een zaak van het hele team De VOET vormen een belangrijk onderdeel van de basisvorming van de leerlingen in het secundair onderwijs. Om een brede en harmonische basisvorming te waarborgen moeten de eindtermen van de gemeenschappelijke stam, contexten, leren leren, ICT en technisch-technologische vorming in hun samenhang behandeld worden. Het is de taak van het team om - vanuit een visie en een planning vakgebonden en vakoverschrijdende eindtermen te combineren tot zinvolle gehelen voor de leerlingen. Door de globale formulering krijgen scholen meer autonomie bij het werken aan de vakoverschrijdende eindtermen, waardoor de school meer mogelijkheden krijgt om het eigen pedagogisch project vorm te geven. Het team zal keuzes en afspraken moeten maken over de VOET. De globale formulering over de graden heen betekent niet dat alle eindtermen in alle graden moeten aan bod komen, dit zou een onbedoelde verzwaring van de inspanningsverplichting tot gevolg hebben. Bij het maken van de keuzes wordt verwacht dat elke graad in elke school een redelijke inspanning doet ten opzichte van het geheel van de VOET, rekening houdend met wat in de andere graden aan bod komt.

2

In de eerste graad B-stroom spreekt men over vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen (VOOD). Aangezien zowel VOET als VOOD na te streven zijn, beperken we ons in de tekst tot de term VOET, waarbij we zowel naar het begrip vakoverschrijdende eindtermen als vakoverschrijdende ontwikkelingsdoelen verwijzen.


Doordat de VOET niet louter graadgebonden zijn, krijgt de school/scholengemeenschap de mogelijkheid om een leerlijn over de graden heen uit te werken.

HET OPEN LEERCENTRUM EN DE ICT-INTEGRATIE Het gebruik van het open leercentrum (OLC) en de ICT-integratie past in de totale visie van de school op leren en op het werken aan de leervaardigheden van de leerlingen. De inzet en het gebruik van ICT en van het OLC zijn geen doel op zich maar een middel om het onderwijsleerproces te ondersteunen. Door de snelle evolutie van de informatietechnologie volgen nieuwe ontwikkelingen in de maatschappij elkaar in hoog tempo op. Kennis en inzichten worden voortdurend verruimd. Er komt een enorme hoeveelheid informatie op ons af. De school zal de leerlingen moeten leren hier zinvol en veilig mee om te gaan. Zelfstandig kunnen werken, in staat zijn eigen initiatieven te ontplooien en over het vermogen beschikken om nieuwe ideeën en oplossingen in samenwerking met anderen te ontwikkelen, zijn essentieel. Voor het onderwijs betekent dit een ingrijpende verschuiving: minder aandacht voor de passieve kennisoverdracht en meer aandacht voor de actieve kennisconstructie binnen de unieke ontwikkeling van elke leerling. Die benadering nodigt leraren en leerlingen uit om voortdurend met elkaar in dialoog te treden, omdat je de ander nodig hebt om te kunnen leren. Het traditionele beeld van onderwijs zal steeds meer verdwijnen en veranderen in een dynamische leeromgeving waar leerlingen in eigen tempo en in wisselende groepen onderwijs zullen volgen. Dergelijke leerprocessen worden bevorderd door gebruik te maken van het OLC en van ICT-integratie als onderdeel van deze rijke gedifferentieerde leeromgeving. Het open leercentrum als krachtige leeromgeving Een open leercentrum (OLC) is een ruimte waar leerlingen, individueel of in groep, zelfstandig, op hun eigen tempo en op hun eigen niveau kunnen leren, werken en oefenen. Om een krachtige leeromgeving te zijn, is een open leercentrum  uitgerust met voldoende didactische hulpmiddelen,  ter beschikking van leerlingen op lesmomenten en daarbuiten,  uitgerust in functie van leeractiviteiten met pedagogische ondersteuning. In ideale omstandigheden zou de ganse school een open leercentrum kunnen zijn. In werkelijkheid kan in een school echter niet op elke plaats en op elk moment een dergelijke leeromgeving gewaarborgd worden. Daarom kiezen scholen ervoor om een aparte ruimte als OLC in te richten om zo de leemtes in te vullen. Voor de meeste leeractiviteiten volstaat een klaslokaal of informaticalokaal. Wanneer is het echter nuttig om over een OLC te beschikken?  Bij een gedifferentieerde aanpak waarbij verschillende leerlingen bezig zijn met verschillende leeractiviteiten, kan het klaslokaal op vlak van zowel ruimte als middelen niet meer als enige leeromgeving voldoen. Dit is zeker het geval bij begeleid zelfstandig leren, vakoverschrijdend leren, projectmatig werken. Vermits leerlingen bij deze leeractiviteiten een zekere vrijheid krijgen in het plannen, organiseren en realiseren van het leren, is de beschikbaarheid van extra ruimte en middelen soms noodzakelijk.  Het leren van leerlingen beperkt zich niet tot de eigenlijke lestijden. Voor sommige opdrachten moeten zij beschikken over aangepaste leermiddelen buiten de eigenlijke lestijden. Niet iedereen heeft daar thuis de mogelijkheden voor. In functie van gelijke onderwijskansen, lijkt het zinvol dat een school ook momenten buiten de lessen voorziet waarop leerlingen van een OLC gebruik kunnen maken. Om hieraan te voldoen, beschikt een OLC minimaal over volgende materiële mogelijkheden:  ruim lokaal met een uitnodigende inrichting die een flexibele opstelling toelaat (bijv. eilandjes om in groep te werken);  ICT: computers met internetverbinding, printmogelijkheid, oortjes, microfoons …  digitaal leerplatform waar alle leerlingen toegang toe hebben;


 materiaal waarvan de vakgroepen beslissen dat het moet aanwezig zijn om de leerlingen zelfstandig te laten werken/leren (software, papieren dragers …) en dat bewaard wordt in een openkastsysteem;  kranten en tijdschriften (digitaal of op papier). In het ideale geval is er nog een bijkomende ruimte beschikbaar (liefst ook met ICT-mogelijkheden) die zowel kan gebruikt worden als ‘stille’ ruimte of juist omgekeerd om bijvoorbeeld leerlingen presentaties te laten oefenen (de grote ruimte is in dat geval de stille ruimte) of voor groepswerk (discussiemogelijkheid). Op organisatorisch vlak is het van belang dat met het volgende rekening wordt gehouden:  het OLC wordt bij voorkeur gebruikt voor werkvormen en activiteiten die niet in het vaklokaal kunnen gerealiseerd worden;  het is belangrijk dat bij een leeractiviteit begeleiding voorzien wordt. Deze begeleiding kan zowel gebeuren door de actieve aanwezigheid van een leraar als ook ‘van op afstand’ door middel van gerichte opdrachten, stappenplannen, studietips …;  het OLC is toegankelijk buiten de lesuren (bijv. tijdens de middagpauze, een bepaalde periode voor en/of na de lesuren). Voor het welslagen is het aan te bevelen dat een OLC-beheerder aangesteld wordt. Deze beheerder zorgt o.a. voor inchecken, bewaren van orde, beheer van het materiaal en praktische organisatie en wordt bijgestaan door een ICT-coördinator voor de technische aspecten. Door het specifieke karakter van het OLC is deze ruimte bij uitstek geschikt voor de realisatie van de ICT-integratie binnen de vakken maar deze integratie mag zich niet enkel tot het OLC beperken. ICT-integratie als middel voor kwaliteitsverbetering Onder ICT-integratie verstaan we het gebruik van informatie- en communicatietechnologie ter ondersteuning van het leren. ICT-integratie kan op volgende manieren gebeuren:  Zelfstandig oefenen in een leeromgeving Nadat leerlingen nieuwe leerinhouden verworven hebben, is het van belang dat ze voldoende mogelijkheden krijgen om te oefenen bijvoorbeeld d.m.v. specifieke pakketten. De meerwaarde van deze vorm van ICT-integratie kan bestaan uit: variatie in oefenvormen, differentiatie op het vlak van tempo en niveau, geïndividualiseerde feedback, mogelijkheden tot zelfevaluatie.  Zelfstandig leren in een leeromgeving Een mogelijke toepassing is nieuwe leerinhouden verwerven en verwerken, waarbij de leerkracht optreedt als coach van het leerproces (bijvoorbeeld in het open leercentrum). Een elektronische leeromgeving (ELO) biedt hiertoe een krachtige ondersteuning.  Creatief vormgeven Leerlingen worden uitgedaagd om creatief om te gaan met beelden, woorden en geluid. De leerlingen kunnen gebruik maken van de mogelijkheden die o.a. allerlei tekst-, beelden tekenprogramma’s bieden.  Opzoeken, verwerken en bewaren van informatie Voor het opzoeken van informatie kunnen leerlingen gebruik maken van o.a. cd-roms, een ELO en het internet. Verwerken van informatie houdt in dat de leerlingen kritisch uitmaken wat interessant is in het kader van hun opdracht en deze informatie gebruiken om hun opdracht uit te voeren. De leerlingen kunnen de relevante informatie ordenen, weergeven en bewaren in een aangepaste vorm.  Voorstellen van informatie aan anderen Leerlingen kunnen informatie aan anderen meedelen of tonen met behulp van ICT-ondersteuning met tekst, beeld en/of geluid onder de vorm van bijvoorbeeld een presentatie, een website, een folder …


 Veilig, verantwoord en doelmatig communiceren Communiceren van informatie betekent dat leerlingen informatie kunnen opvragen of verstrekken aan derden. Dit kan via e-mail, internetfora, ELO, chat, blog …  Adequaat kiezen, reflecteren en bijsturen De leerlingen ontwikkelen competenties om bij elk probleem verantwoorde keuzes te maken uit een scala van programma’s, applicaties of instrumenten, al dan niet elektronisch. Daarom is het belangrijk dat zij ontdekken dat er meerdere valabele middelen zijn om hun opdracht uit te voeren. Door te reflecteren over de gebruikte middelen en door de bekomen resultaten te vergelijken, maken de leerlingen kennis met de verschillende eigenschappen en voor- en nadelen van de aangewende middelen (programma’s, applicaties …). Op basis hiervan kunnen ze hun keuzes bijsturen.


MINIMALE MATERIËLE VEREISTEN3 LOKAAL EN/OF ATELIER/LEEROMGEVING  Ruim lokaal (bij voorkeur constant licht); met voldoende verluchtingsmogelijkheden,  Stromend water met aangepaste wasbak(ken) met zuiveringsinstallatie;  (Digitaal)bord, tafels en stoelen;  Werktafels en behangtafels  Wanden voor opdrachtrealisaties (schilderwerk / wandbekleding / decoratietechnieken).  Kast voor opslag gevaarlijke agentia.  Opberggelegenheid voor materialen en tekeningen  Vuilbak (papier/restafval);  Basisgereedschappen voor opdrachten van schilderwerk / wandbekleding / decoratietechnieken;  Klimmateriaal (trap)ladders;  Afdekmaterialen;  Afstoomtoestellen  Handschuurmachines  Boormachine met toebehoren  Snijmatten (functioneel formaat), snijlatten (functioneel formaat);  Multimediacomputers (o.a. grafische kaart, 3D-tekenprogramma …) en randapparatuur die actuele grafische applicaties ondersteunen en deze vlot kan verwerken,  Elektrische verlengkabel(s);  Keurwaaiers handelsmodellen (bijv. Pantone (coated en uncoated), RAL …);  Naslagwerken.  Projectietoestel;  Internetaansluiting.

KLEEDRUIMTE EN WASGELEGENHEID  Omkleedruimte met opbergmogelijkheden;  Wastafels met toebehoren.

3

Inzake veiligheid is de volgende wetgeving van toepassing: -

Codex ARAB AREI Vlarem.

Deze wetgeving bevat de technische voorschriften die in acht moeten genomen worden m.b.t.: -

de uitrusting en inrichting van de lokalen; de aankoop en het gebruik van toestellen, materiaal en materieel.

Zij schrijven voor dat: -

duidelijke Nederlandstalige handleidingen en een technisch dossier aanwezig moeten zijn; alle gebruikers de werkinstructies en onderhoudsvoorschriften dienen te kennen en correct kunnen toepassen; de collectieve veiligheidsvoorschriften nooit mogen gemanipuleerd worden;

-

de persoonlijke beschermingsmiddelen aanwezig moeten zijn en gedragen worden, daar waar de wetgeving het vereist.

BSO – 2e graad – Specifiek gedeelte Schilderwerk en decoratie PV Praktijk schilderen en decoratie en TV Schilderen en decoratie (1e leerjaar: 22 lestijden/week en 2 e leerjaar: 22 lestijden/week) PERSOONLIJKE EN COLLECTIEVE BESCHERMMIDDELEN

Persoonlijke beschermmiddelen:  veiligheidsschoenen;  veiligheidskledij;  stofmasker;  veiligheidsbril;  handbescherming. Collectieve beschermmiddelen:  EHBO voorziening (volgens regelgeving);  gebruik veiligheidssteigers;  waarschuwingsborden;  signalisatiemateriaal.

TOEGANG HEBBEN TOT OF OP REGELMATIGE BASIS KUNNEN BESCHIKKEN OVER MATERIAAL/MATERIEEL (AANWEZIG OP DE SCHOOL)  Beeld apparatuur voor registratie [bijvoorbeeld (foto)camera];  Kleurprinter (laser of inkjet);  Opslagmedia (bijv. externe harde schijf, USB-stick…);  Opslagruimte.


EVALUATIE De evaluatie valt te kaderen binnen het evaluatiebeleid van de school. Het spreekt dus vanzelf dat de individuele leraar zijn evaluatie moet afstemmen op deze visie. De evaluatie gebeurt aan de hand van evaluatiecriteria in functie van de doelstellingen. Een goed functionerende evaluatie beantwoordt aan een aantal randvoorwaarden. De evaluatie is:  planmatig: de leerling (en zijn ouders) moeten weten wat, wanneer en waarom;  voorspelbaar: het gevraagde moet duidelijk herkenbaar zijn voor de leerlingen; de leerling moet de juiste oplossing kunnen terugvinden, ook na het evaluatiemoment; hij moet eruit kunnen leren;  efficiënt: doelgericht om leerlingen te begeleiden vanuit een positieve benadering; evaluatie dient niet om af te straffen;  valide: dit wil zeggen volledig in overeenstemming met wat werd gezien en wat kan verwacht worden;  relevant: de cijfers moeten in verhouding staan tot de inspanning en het relatief belang;  procesgericht: evaluatie mag niet teveel als een finaliteit beschouwd worden; het is een deel van het opvoedingsproces;  objectief: dit wil zeggen, vergelijkbaar met anderen; het is belangrijk dat de verschillen kunnen uitgelegd worden en als dusdanig dat deze ook worden aanvaard;  transparant: de toetsen moeten zo snel mogelijk na verbetering aan de leerlingen worden voorgelegd en liefst met hen worden besproken. Een goed functionerende evaluatie beantwoordt aan een aantal kwaliteitscriteria:  Stel alleen geldige vragen. Enkele voorwaarden hierbij zijn: 

de opgaven moeten overeenkomen met de leerplandoelstellingen;



wat geëvalueerd wordt, moet ook voldoende ingeoefend zijn;



de moeilijkheidsgraad moet aanvaardbaar zijn.

 Verhoog de betrouwbaarheid en verklein de foutenmarge door: 

duidelijke en ondubbelzinnige vragen te stellen;



het puntengewicht in relatie te brengen met het belang van de doelstellingen;



vraag per vraag te corrigeren op basis van een correctiemodel met puntenverdeling;



relatief veel vragen te stellen en per moeilijkheidsgraad te rangschikken (want dat motiveert meer);



aan de leerling voldoende tijd te geven;



de quotering niet te verlagen voor spelfouten, zorg of lay-out of een gebrekkige manier van uitdrukken, tenzij dit het doel is (bijv. wanneer de school een vakoverschrijdend taalbeleid erop nahoudt);



veel evaluatiebeurten te voorzien (zonder te veel onderwijstijd in beslag te nemen!).



Zorg voor een voorspelbare evaluatie door:



de vragen voldoende herkenbaar te maken en aan te sluiten op de wijze van toetsen die ze gewoon zijn;



de beoordelingscriteria vooraf gekend zijn;



de leerlingen goed op de hoogte brengen van wat ze moeten kennen en kunnen.

 Maak van de evaluatie een nuttig instrument (leraar en leerling leren eruit) door: 

het examen of de toets te laten inkijken en klassikaal te bespreken;



aan de leerling feedback te geven en te leren waarom een antwoord juist of fout is;



conclusies te trekken voor de manier van onderwijzen (didactische aanpak);



de samenhang van het aantal onvoldoendes met andere vakken te analyseren.


Belangrijk is de evolutie van hun prestaties, daarom zal de leraar voortdurend hun vorderingen nagaan en zo nodig remediërend optreden. Een aantal redactieregels bevorderen deze voorwaarden:  duidelijke vraagstelling met precieze afbakening van aantallen, te gebruiken juiste hulpmiddelen en onafhankelijkheid van de items bij deelvragen of opeenvolgende vragen;  correcte formulering qua taalgebruik: eenvoudig, concreet en zonder overbodigheden, vragen met een zelfde vraagvorm groeperen, vermijden van dubbelzinnige items, vermijden van (dubbele) negaties;  verzorgde lay-out: BIN-normen, geen vraag over twee pagina’s gespreid, overzichtelijke nummering, goed leesbare teksten en duidelijke figuren. Naast de evaluatie door de leraar, is het wenselijk dat de leerlingen bij de evaluatie betrokken worden via:  peerevaluatie (leerlingen evalueren elkaar);  zelfevaluatie (de leerling evalueert zichzelf). Door gebruik te maken van een zelfevaluatie zullen de leerlingen zichzelf in vraag stellen;  co-evaluatie (samen met de leraar).


BIBLIOGRAFIE OPVOEDING EN ONDERWIJS: ALGEMEEN ADRIAANSSENS, P.; Van hieraf mag je gaan. Over het opvoeden van tieners, Uitgeverij Lannoo, 2002,ISBN 90-209-3887-8. BAERT, K.; ADHD. Op één spoor? Garant Uitgevers, EB Apeldoorn /Antwerpen vroeger Leuven, 2002, 78 p., ISBN 90-441-1255-4. DOCHY, F. & SCHELFHOUT ea. Anders evalueren. Assessment in de onderwijspraktijk, Uitgeverij Lannoo campus, Heverlee-Leuven, 2003, 136p., ISBN 90 209 5348 6. MADOFF, STEVEN HENRY; Art school (Propositions for the 21st century) Massachusetts of technology Cambridge 2009, 373 p., ISBN 978-0-262.13493.4. PENNINCKX, M.; VANHOOF, J. &VAN PETEGEM, P.; Evaluatie in het Vlaamse onderwijs (Beleid en praktijk van leerling tot overheid), Garant Antwerpen-Apeldoorn 2011, 194 p., ISBN978-90-4412790-4. VERMEULEN, P. & FINK,C.; Dialogica. Autisme < = > Kunst, Uitgeverij EPO, Lange Pastoorstraat 25-27, 2600 Berchem, 2003, 158p.,ISBN 90 6645 262 8.

DIMENSIE EN RUIMTE: ONTWERP, PROJECTIEF TEKENEN, RUIMTELIJKE PRESENTATIE … Commissie Ruimtelijk Inzicht, Technisch Tekenen en Ontwerpen Technologisch Instituut vzw Desguinlei 214, B 2018 Antwerpen1 tel 03/216.09.96 E-mail: [email protected] verschillende publicaties o.a. Vademecum Technisch Tekenen, Normen en richtlijnen Bouw, Normen en richtlijnen technisch tekenen hout e.a. CORREMANS, J.; MAES, W. ; FEYS, S.; Basisvaardigheden in ruimtelijk denken (meer dan 350 oefeningen), Uitgeverij Lemma, Den Haag 2006, 238p. ISBN –13 978-90-5931-468-9 DERNIE, DAVID; Architectuur tekenen, Portfolio Skills Architecture, SUN Amsterdam, 2010,208p., ISBN 978-946105-1066. DUNN, NICK; Maquettes maken, Portfolio Skills Architecture, SUN Amsterdam, 2010,192p., ISBN 978-946105-1004. EGER, A. BONNEMA, M.; LUTTERS, E.; VAN DER VOORT, M.; Productontwerpen, Boom Lemma uitgevers Den Haag 2010, 300p. ISBN 978-90-5931-553-2. EGER, A.; Grafische Vormgeving voor Industrieel Ontwerpers, Boom Lemma uitgevers Den Haag 2010, 190p. ISBN 978-90-5931-529-7. LANGEROCK, B. ; Wiskunde voor ontwerpers, LannooCampus Leuven 2011, 254p ISBN 978 90 209 9734 7.


LICHT EN KLEUR ANDERSON FEISNER, E.; Colour. How to Use Colour in Art and Design, Laurence King Publishing Ltd, London, 2000 166 p., ISBN 1-85669-300-7. CATT DEN ELZEN, J.J.C.; Kleuradvisering, Savantis – Hooiberg/Haasbeek, Meppel,2009, 120p.; ISBN 90-72986-32-6. ROZZM.; Kleurmanagement. Hét boek voor kleurmanagement met ICC-profielen in de praktijk, Easy Computing, Brussel, 2002, 320 p., 1e druk, ISBN 90-5167-395-7. FRASER, T. en BANKS, A. ; The complete guide to colour, Ilrx, East Sussex (U.K.), 2004, 224p., ISBN 1-904705-22-7. FRASER, T. en BANKS, A.; Kleurenleer, Libero, Kerkdriel NL, 2005, 224p.; ISBN 90-5764-583-1. ● FINLAY, V.; Kleur. Een reis door de geschiedenis, Anthos, Amsterdam, 2003, 412p.; ISBN 90-4140563-1. GEKELER, H.; Handbuch der Farbe. Systematiek, ästhetiek, praxis, Dumont, Köln, 2005, 207p. ISBN-10: 3-8321-7289-0. GERRITSEN, F., Het Fenomeen Kleur, Cantecleer / De bilt, ISBN 90-21113-0055-9. HEIDELBERG, Kleur en kwaliteit, Plantin, Kareelovenlaan 5, 1140 Brussel (Evere), 02/727.31.11. KERVER, J.; Colormanagement. Voorspelbare kleuren van camera via beeldscherm tot printer en drukpers, Addison Wesley, Pearson Education Benelux 2004, 288p.ISBN 90-430-0960-1 STROMER, K. Farbsysteme, Dumont, Köln 2003, 238p., tweede druk, ISBN3-8321-7203-3. VAN DER HULST-VERBOON, E.C, Toepassen van kleur, Savantis, Waddinxveen, 2006, 63p, ISBN 90-72986-43-1. ZOMEN en KEUNIG, E.; Kleur, 2e druk, ISBN 90-210-3930-3.

CREATIEF DENKEN BYTTEBIER, IGOR; Creativiteit HOE?ZO!; Lannoo, Tielt 2002, 280p.,ISBN 90 209 5017-7. GELB, J. M.; Denken als Leonardo da Vinci; De Kern, Baarn 1999; ISBN 90 325 0684 6. HAAK, A.J.H. prof.; De Menselijke Maat, Delft University Press, Delft 2005, 88p., ISBN 978-90-4072567-8. HOVING, T.; Kunst voor Dummies; Pearson Education, Amsterdam 2000, 422p.; ISBN 90 430 0167 8. MOLLY W, J.; Creatief Ontwerpen; Kwaliteit in presentaties; Academic Service, Shoonhoven 2000 ISBN 90 395 1370 8. PARKER, R. C.; Creatief Ontwerpen, Kwaliteit in druk, Academic Service, Shoonhoven 2000, ISBN 90 395 1369 4.

INTERNET  http://fvb.constructiv.be/  www.belgischeschilders.be  http://www.ivp-coatings.be/  www.vcb.be  www.ovam.be  www.g-o.be  http://portaal.gemeenschapsonderwijs.be  www.ictnieuws.net

PV Praktijk schilderen en decoratie TV Schilderen en decoratie

Recommend Documents