Pulsar Natuurkunde 3e editie voor leerjaar 3 havo en vwo Pulsar is in 2013 niet alleen met een compleet nieuwe Tweede Fase editie verschenen maar ook de delen voor leerjaar 3 zijn volledig herzien. Deze editie is geheel afgestemd op het nieuwe examenprogramma in de Tweede Fase en bevat derhalve alle kennis die in de bovenbouw bekend wordt verondersteld. Mede op aangeven van de gebruikers is afgestapt van de thematische aanpak en is er voor gekozen om de hoofdstukken conceptueel te rangschikken. Daarbij wordt de didactische opzet van de boeken voor de Tweede Fase gevolgd. Daarmee sluit leerjaar 3 dus zowel qua inhoud als didactisch concept naadloos aan op de Tweede Fase. Pulsar Natuurkunde 3e editie voor leerjaar 3: • dé enige leerlinggerichte natuurkunde methode; • goede balans tussen theorie en praktijk; • stimuleert leerlingen tot het ontwikkelen van actief en onderzoekend leergedrag; • heldere structuur met overzichtelijke indeling per hoofdstuk; • niveaudifferentiatie door aparte boeken voor havo en vwo; • doorgaande leerlijn: nieuwe boeken voor 3 havo/vwo sluiten qua inhoud en didactiek naadloos aan op de bovenbouw delen; • compact en compleet in zowel hoeveelheid tekst als in arrangement: één leerboek en geen werkblok meer. De concept-contextbenadering in leerjaar 3 Ook in leerjaar 3, anders dan in de huidige derde klas, is er voor gekozen om de concepten als kapstok te laten fungeren, waaraan de contexten worden opgehangen. De concepten van een onderwerp staan in herkenbare hoofdstukken bij elkaar. Zo is er dus gewoon sprake van een hoofdstuk Elektriciteit, Kracht en beweging, Golven, enz. Wat verandert er in de 3e editie t.o.v. de 2e editie? De veranderingen zijn onder meer: • conceptuele indeling van de hoofdstukken; • introductie vanuit de context (met als doel voorkennis op te halen en leerlingen te motiveren); • veel teksten en bronnen zijn herschreven; • nieuwe vormgeving; • grafieken en technische tekeningen wetenschappelijker; • proefwerkopgaven aan het einde van een hoofdstuk; • speciale aandacht voor rekenvaardigheden; • ICT opgewaardeerd (o.a. veel extra oefening, verdieping en vaardigheidstraining). Arrangement Pulsar: • aparte leerboeken voor havo en vwo; • Pulsar online voor de leerling (met uitwerkingen digitaal); • docentenpakket online met al het docentenmateriaal en extra functionaliteiten; • ook verkrijgbaar in een tablet-versie Prijzen 2013 - Leerboek € 49,50 - Pulsar online voor de leerling € 9,50 - Docentenpakket online € 125,00
Inhoudsopgave havo
1 Stofeigenschappen 7 Introductie Hoe blijf je in de lucht? 8 1.1 Het molecuulmodel 9 1.2 Uitzetten en krimpen 12 1.3 Gas en druk 15 1.4 Warmte en soortelijke warmte 18 Praktische opdracht Bouw je eigen thermometer 21 Samenvatting 22 Proefwerkopgaven 23 Rekenvaardigheid Rekenen met eenheden 24 2 Golven 27 Introductie Tsunami’s 28 2.1 Golven in water 29 2.2 Golven in een touw 32 2.3 Geluidsgolven 36 2.4 Elektromagnetische golven 41 2.5 Communicatie met de snelheid van het licht 44 Praktische opdracht Waar gaan elektromagnetische golven doorheen? 47 Samenvatting 48 Proefwerkopgaven 49 Rekenvaardigheid Rekenen met grote en kleine getallen 50 3 Licht 53 Introductie Hoe stelt een fototoestel scherp? 54 3.1 Spiegelen 55 3.2 Breking 59 3.3 Lenzen 64 3.4 Fotografie 68 Praktische opdracht Google earth 71 Samenvatting 72 Proefwerkopgaven 73 Rekenvaardigheid Rekenen met breuken 74 4 Kracht en beweging 77 Introductie De skywalk 78 4.1 Krachten 79 4.2 Beweging en versnelling 84 4.3 Versnelling en kracht 88 4.4 Wisselwerking van krachten 91 4.5 Gewicht en gewichtloosheid 94 Praktische opdracht De beweging van een fietser 97 Samenvatting 98 Proefwerkopgaven 99 Rekenvaardigheid Grafieken maken met de computer 100 Inhoudsopgave vwo
5 Elektriciteit 103 Introductie Stroom door je lichaam 104 5.1 Elektrische schakelingen 105 5.2 Spanning, stroomsterkte en vermogen 108 5.3 Weerstand 112 5.4 Magneten 116 5.5 Rekenen met serie en parallel 120 Praktische opdracht Bouw je eigen luidspreker 123 Samenvatting 124 Proefwerkopgaven 125 Rekenvaardigheid Controleer je uitkomst 126 6 Energie 129 Introductie Eeuwige beweging? 130 6.1 Energieomzettingen 131 6.2 Energie en arbeid 135 6.3 De energiebron van de aarde 138 6.4 Duurzame energie 142 6.5 Vervoer in de toekomst 146 Praktische opdracht Bouw je eigen zonneauto149 Samenvatting 150 Proefwerkopgaven 151 Rekenvaardigheid Rekenen met formules152 7 Straling 155 Introductie Mummies in het ziekenhuis 156 7.1 Doordringende straling 157 7.2 Radioactieve stoffen 162 7.3 Halveringstijd 165 7.4 Kernenergie 168 Praktische opdracht Wat zie je op röntgenfoto’s? 173 Samenvatting 174 Proefwerkopgaven 175 Rekenvaardigheid 176 8 Heelal 179 Introductie Ruimtetoerist 180 8.1 Raketten en satellieten 181 8.2 De maan 186 8.3 Ons zonnestelsel 189 8.4 Sterren 194 Praktische opdracht Lanceren van een waterraket 197 Samenvatting 198 Proefwerkopgaven 199 Rekenvaardigheid Rekenen met hoeken 200
1 Stofeigenschappen 7 Introductie Hoe vliegt een ballon? 8 1.1 Het deeltjesmodel 9 1.2 Uitzetten en krimpen 12 1.3 Gas en druk 15 1.4 Warmte en soortelijke warmte 18 Praktische opdracht Bouw je eigen thermometer 21 Samenvatting 22 Proefwerkopgaven 23 Rekenvaardigheid Rekenen met eenheden 24
5 Elektriciteit 107 Introductie Stroom door je lichaam 108 5.1 Elektrische schakelingen 109 5.2 Spanning, stroomsterkte en vermogen 112 5.3 Weerstand 116 5.4 Magneten 120 5.5 Rekenen met serie en parallel 124 Praktische opdracht Bouw je eigen luidspreker 129 Samenvatting 130 Proefwerkopgaven 131 Rekenvaardigheid Controleer je uitkomst 132
2 Golven 27 Introductie Stadionwave 28 2.1 Golven in water 29 2.2 Golven in een touw 32 2.3 Geluidsgolven 36 2.4 Elektromagnetische golven 41 2.5 Communicatie met de snelheid van het licht 44 Praktische opdracht Waar gaan elektromagnetische golven doorheen? 47 Samenvatting 48 Proefwerkopgaven 49 Rekenvaardigheid Rekenen met grote en kleine getallen 50
6 Energie 134 Introductie Eeuwige beweging? 136 6.1 Energieomzettingen 137 6.2 Energie en arbeid 141 6.3 De energiebron van de aarde 144 6.4 Duurzame energie 148 6.5 Vervoer in de toekomst 152 Praktische opdracht Bouw je eigen zonneauto 155 Samenvatting 156 Proefwerkopgaven 157 Rekenvaardigheid Rekenen met formules 158
3 Licht 53 Introductie Hoe stelt een fototoestel scherp? 54 3.1 Spiegelen 55 3.2 Breking 60 3.3 Lenzen 65 3.4 Fotografie 69 Praktische opdracht Google earth 73 Samenvatting 74 Proefwerkopgaven 75 Rekenvaardigheid Rekenen met breuken 76
7 Straling 161 Introductie Mummies in het ziekenhuis 162 7.1 Doordringende straling 163 7.2 Radioactieve stoffen 168 7.3 Halveringstijd 172 7.4 Kernenergie 175 Praktische opdracht Wat zie je op röntgenfoto’s? 181 Samenvatting 182 Proefwerkopgaven 183 Rekenvaardigheid Rekenen met kleine en grote getallen 184
4 Kracht en beweging 79 8 Heelal 187 Introductie De Burj Khalifa 80 4.1 Krachten 81 Introductie Ruimtetoerist 188 4.2 Beweging en versnelling 86 8.1 Raketten en satellieten 189 4.3 Versnelling en kracht 90 8.2 De maan 194 4.4 Wisselwerking van krachten 93 8.3 Ons zonnestelsel 197 4.5 Gewicht en gewichtloosheid 96 8.4 Sterren 202 4.6 Hefbomen 99 8.5 Meten op afstand 205 Praktische opdracht De beweging van een fietser Praktische opdracht Lanceren van een 101 waterraket 209 Samenvatting 102 Samenvatting 210 Proefwerkopgaven 103 Proefwerkopgaven 211 Rekenvaardigheid Grafieken maken met de Rekenvaardigheid Rekenen met hoeken 212 computer 104 De hoofdstukindeling voor havo en vwo is hetzelfde. De verschillen zitten op paragraaf niveau, in de keuze van de contexten aan het begin van het hoofdstuk en in de verdieping van de opgaven. Contexten De context wordt gebruikt om de leerling te motiveren en het belang van het vak in de maatschappij neer te zetten. Dat komt tot uiting in een introductie aan het begin van elk hoofdstuk, die refereert aan
de belevingswereld van de leerling. Verder komen de contexten uitgebreid aan de orde in de omkaderde bronnen in de hoofdstukken. Structuur hoofdstuk: • Hoofdstukopening met de volgende onderdelen: - inhoudsopgave; - overzicht van de behandelde concepten; - practicum en ICT-overzicht. • Introductie: hier wordt een context geschetst waarin het onderwerp van het hoofdstuk geïntroduceerd wordt. Eventuele voorkennis wordt geactiveerd. • Paragrafen (4 of 5) met kernvragen, theorie, korte vastleggingen en opdrachten. - Iedere paragraaf begint vaak met een zogenaamd Pulsje, een conceptvraag die verwondering opwekt en zeer geschikt is om een onderwijsleergesprek te starten over de concepten uit de paragraaf. De paragraaf kan ook beginnen met een opvallend fysisch verschijnsel waarover een open discussievraag gesteld kan worden. - Uitleg van de natuurkundige concepten in korte theorieblokjes ondersteund door relevante foto’s en technische tekeningen. - Practica- en ICT-opdrachten komen op de plek waar ze het beste uitgevoerd kunnen worden. - Er is opbouw in de opdrachten: reproductie, verwerking en toepassing. De context wordt zichtbaar bij toepassing. - Bronnen met krantenartikelen en weetjes (prikkelende natuurwetenschappelijke feiten waarin het belang van het vak in de maatschappij duidelijk wordt). • Praktische opdracht: Een uitgebreide praktische opdracht als afsluiting van een hoofdstuk. Hier komen onderzoeks- en ontwerpvaardigheden aan bod. • Samenvatting: Alle in het hoofdstuk behandelde natuurkundige concepten op een rij inclusief een overzicht van alle formules. • Proefwerkopgaven: Dit onderdeel bereidt voor op de hoofdstuktoets. In het voorbeeldproefwerk komen zowel reproductievragen, verwerkingsopgaven en toepassingsopgaven. • Rekenvaardigheid: Elk hoofdstuk sluit af met een rekenvaardigheid, zoals rekenen met grote en kleine getallen en rekenen met formules. De ingezette lijn in Pulsar NaSk onderbouw wordt hiermee voortgezet. Pulsar online voor de leerling De leerling heeft alleen toegang tot de ICT als Pulsar online is aangeschaft. Pulsar online is apart van het leerboek en uitwerkingenboek verkrijgbaar. Onderdelen per hoofdstuk van Pulsar online voor de leerling: • voorkennistoets om kennis uit de onderbouw op te halen; • extra oefening met hints om te oefenen inclusief uitwerking; • verdieping met hints voor extra uitdaging, inclusief uitwerking; • rekenvaardigheden voor het extra inoefenen van de vaardigheden uit het boek; • werkbladen bij practica en opdrachten; • uitwerkingen indien klaargezet door de docent. Docentenpakket online Het docentenmateriaal bij deze editie is verkrijgbaar via het Docentenpakket online en is apart te bestellen. Er is één digitale omgeving voor zowel docent als de leerling. Het Docentenpakket online bevat: • presentatietool; • toegang tot de leerlingen-ICT; • docentenhandleiding en werkbladen bij practica en opdrachten; • uitwerkingen; • toetsen; • voortgangscontrole van leerlingen;
•
community om (zelfgemaakt) materiaal toe te voegen en uit te wisselen.
