Profiel ABN AMRO stelt zich ten doel waarde te creëren voor haar klanten. In het relatiebeheer gaan wij steeds uit van de behoeften aan financiële diensten van de door ons geselecteerde klantengroepen. Het zijn onze medewerkers wereldwijd, die door hun professionaliteit en motivatie deze waarde realiseren. Door ons aan strikte financiële doelstellingen te houden, resulteren deze inspanningen in een maximale economische waarde voor onze aandeelhouders. De ABN AMRO Values en Business Principles vormen het vanzelfsprekende kader waarbinnen wij onze activiteiten uitvoeren. Wij onderscheiden op hoofdlijnen drie klantsegmenten, namelijk Consumer & Commercial Clients, Wholesale Clients en Private Clients & Asset Management, en streven naar maximalisatie zowel van de waarde van ieder segment afzonderlijk als van hun onderlinge synergie. Een uitstekende dienstverlening aan klanten en een leidende positie in de geselecteerde markten zijn van essentieel belang voor het succes van onze bank op lange termijn. ABN AMRO • is een prominente internationale bank met een rijke historie die teruggaat tot
1824. Gemeten naar kernvermogen is ABN AMRO de achtste Europese bank en staat zij op een zeventiende positie op de wereldranglijst. De bank heeft ruim 3.400 vestigingen in meer dan 60 landen en telt 110.000 medewerkers (FTE’s). Ultimo 2001 bedroeg het balanstotaal EUR 597,4 miljard; • staat genoteerd aan de beurs van onder meer Amsterdam, Londen en New York.
Drie wereldwijd opererende Strategische Business Units (SBU’s) • Consumer & Commercial Clients (C&CC) – voor de dagelijkse bankzaken van onze
ongeveer 15 miljoen particuliere klanten en relaties in het midden- en kleinbedrijf. Onze thuismarkten zijn het Midden-Westen van de Verenigde Staten, Nederland en Brazilië. De Business Unit New Growth Markets breidt deze activiteiten verder uit in geselecteerde landen. • Wholesale Clients (WCS) – voor grote internationale ondernemingen en
instellingen. Met ongeveer 10.000 klanten, 22.000 medewerkers en activiteiten in meer dan 45 landen behoort WCS tot de grootste Europese wholesale banken. • Private Clients & Asset Management (PCAM) – voor vermogende particulieren en
institutionele beleggers. PCAM is een snelgroeiend onderdeel van ons concern en is in diverse markten sterk gepositioneerd. Het beheerd vermogen en het vermogen onder administratie bedragen respectievelijk EUR 172 miljard en EUR 105 miljard.
Jaarverslag 2001 ABN AMRO Holding N.V.
Inhoud
2
Bericht van de Voorzitter
5
ABN AMRO in een oogopslag
6
Raad van Commissarissen
8
Strategische koers
13
Corporate citizenship
14
Leiderschap in ontwikkeling
18
Kernactiviteiten
21
Consumer & Commercial Clients
22
Wholesale Clients
26
Private Clients & Asset Management
30
Overige activiteiten
34
Corporate Centre
35
Toetsingsvermogen
36
Risicobeheer
37
Informatie aandeelhouders
47
ABN AMRO vanaf 1992
48
Het aandeel ABN AMRO
50
Corporate governance
55
Peer group ABN AMRO
55
Jaarrekening 2001
57
Grondslagen
60
Geconsolideerde jaarrekening
64
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
68
Vennootschappelijke jaarrekening
110
Toelichting op de vennootschappelijke jaarrekening
111
Belangrijke deelnemingen
113
Overige gegevens
115
Accountantsverklaring
116
ABN AMRO Holding N.V.
121
Organisatie ABN AMRO Bank N.V.
122
Commissie van Aandeelhouders
124
Stichting Administratiekantoor ABN AMRO Holding
125
Centrale Ondernemingsraad
126
Curriculum vitae A.C. Martinez
128
Verklarende woordenlijst
129
3
4
Bericht van de Voorzitter
Geachte aandeelhouder, Zonder twijfel was 2001 voor de bank een van de moeilijkere jaren in lange tijd. Door de wereldwijde economische vertraging, in combinatie met de tragische gebeurtenissen van 11 september en de financiële problemen bij een aantal grote ondernemingen, waren de marktomstandigheden ongunstig. Daarbij kwam dan nog de verdere implementatie van ons herstructureringsprogramma. Tegen deze achtergrond doet het mij genoegen u te kunnen melden dat uw bank het relatief goed heeft gedaan. De baten over 2001 stegen met 2% naar EUR 18.834 miljoen en het bedrijfsresultaat daalde slechts licht met 3,9% naar EUR 5.063 miljoen. Het dividend over heel 2001 is gehandhaafd op EUR 0,90. Onze veerkracht in 2001 was voor een groot deel te danken aan de goede mix van klanten en producten, de ruime geografische spreiding van onze activiteiten en bovenal de professionaliteit en inzet van onze medewerkers. Bovendien doen de cijfers geen recht aan de aanzienlijke vooruitgang die in andere opzichten is geboekt, namelijk de herstructurering van onze onderneming en de kostenverlaging. De belangrijkste twee projecten – in de BU Nederland en in de SBU Wholesale Clients – verlopen volgens schema. En ook zijn wij inmiddels een heel eind op de goede weg met de afstemming van de drie Strategische Business Units op de verdere versterking van onze retail banking en asset gathering activiteiten, die een centrale plaats innemen in onze strategie.
Rijkman Groenink
Met de implementatie van het in 2000 aangekondigde Managing for Value concept zijn wij ver gevorderd. Sterker dan ooit is uw bank gericht op het creëren van waarde. Wij zijn van mening dat waardecreatie een duurzaam karakter moet hebben, bijvoorbeeld in het effect op de maatschappij en het milieu. Om deze reden hebben wij in 2001 onze Business Principles geïntroduceerd. Zij vormen een onlosmakelijk onderdeel van ons streven naar waardecreatie op lange termijn. Voorts is de beloningsstructuur nauwer gekoppeld aan het economische resultaat van de bank, terwijl de maatregelen die zijn genomen om de efficiency te verbeteren en de kosten te beheersen, vruchten beginnen af te werpen. Het was een veeleisend jaar. De maatregelen die noodzakelijk waren om onze concurrentiepositie te behouden en om onze ambitieuze doelstellingen ten opzichte van onze peer group waar te maken, veroorzaakten onrust bij veel van onze medewerkers. Zij verdienen alle lof voor hun toewijding bij de invoering van de nieuwe strategie en de manier waarop zij zich hebben aangepast aan de veranderende omstandigheden. Het is voor een groot deel aan hen te danken dat uw bank thans fundamenteel sterker is dan een jaar geleden. Ik heb dan ook alle reden om aan te nemen dat, wanneer de economische omstandigheden verbeteren, ABN AMRO beter gepositioneerd is dan ooit tevoren om daarvan te profiteren. Hoogachtend,
Rijkman Groenink, Voorzitter van de Raad van Bestuur
5
ABN AMRO in een oogopslag
Kerncijfers resultaten
(in miljoenen)
2001
2000
2.347
2.605
Wholesale Clients
328
1.114
Private Clients & Asset Management
270
458
Corporate Centre
441
399
ABN AMRO Lease Holding
227
149
3.613
4.725
2.363
3.097
Consumer & Commercial Clients
Bedrijfsresultaat voor belastingen
Nettowinst, exclusief verkoop EAB en herstructureringsvoorziening
Nettowinst*
(in miljoenen euro’s)
4.000
1.748
30
1997
15,7
1998
1.828
25
1998
16,9
1999
23,7
2000
26,5
2001
20,5
1999
2.570
2000
3.097
2001
2.363
20 15
2.000 1.000
'97 '98 '99 '00
10 5 0
'01
'97 '98 '99 '00
Winst per aandeel*
(in euro’s)
2,5
1997
1,20
2,0
1998
1,23
1,5
1999
1,72
1,0
2000
2,04
'01
Marktkapitalisatie
40
(in miljarden euro’s)
1997
26,3
1998
26,8
1999
37,4
2000
37,2
2001
28,6
30
2001
0,5 0
1,53
20 10 0
'97 '98 '99 '00
'01
* Exclusief buitengewone baten en lasten.
6
(in %)
1997
3.000
0
Rendement op eigen vermogen*
'97 '98 '99 '00
'01
ABN AMRO in een oogopslag
Baten in 2001 per SBU (in miljoenen)
in %
in %
2001 20.000 15.000 10.000 5.000
C&CC
54
WCS
33
PCAM
8
AALH
4
CC
1
0 '97
'98
'99
'00
'01
Bedrijfsresultaat in 2001 per SBU (in miljoenen)
in %
in %
2001 6.000 5.000
C&CC
62
WCS
18
PCAM
5
AALH
5
4.000 3.000
CC
10
2.000 1.000 0 '97
'98
'99
'00
'01
Voorzieningen als percentage van naar risico gewogen activa
RGA (in miljarden)
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
128,1
130,5
136,9
149,6
176,7
208,7
215,8
246,4
263,9
273,4
635
681
681
636
635
726
840
633
585
1.426
0,50
0,52
0,50
0,43
0,36
0,35
0,39
0,26
0,22
0,52
Voorzieningen (in miljoenen)
Voorzieningen als % van RGA
RGA (in miljarden)
300
0,60
250
0,50
200
0,40
150
0,30
100
0,20
50
0,10
0
Voorzieningen als % van RGA
0 '92 '93 '94 '95 '96 '97 '98
'99 '00
'01
7
Raad van Commissarissen
Raad van Commissarissen
Het jaar 2001 was in menig opzicht geen
Per 2 mei 2002 zullen mr. H.B. van Liemt en
gemakkelijk jaar. De ingrijpende
S. Keehn aftreden. De heer Van Liemt is 11 jaar
organisatorische veranderingen als uitvloeisel
lid van onze Raad geweest, waarvan twee jaar
van de in 2000 aangekondigde nieuwe
als vice-voorzitter. De maximale zittingstermijn
strategie waren voor iedereen binnen de bank
is 12 jaar, maar hij heeft besloten zich niet
een uitdaging. In de loop van het jaar
voor een periode van één jaar herbenoembaar
verslechterden de economische en
te stellen. Met veel wijsheid en op innemende
marktomstandigheden en nam de onzekerheid
wijze heeft de heer Van Liemt een uiterst
toe, vooral na de tragische gebeurtenissen van
waardevolle bijdrage geleverd aan de
11 september. Ondanks deze moeilijke
werkzaamheden van onze Raad. De heer
omstandigheden boekte ABN AMRO goede
Keehn, die 6 jaar lid van onze Raad is geweest,
vooruitgang met de uitvoering van de strategie.
bereikte in 2001 al de leeftijdsgrens van 70 jaar.
Het behaalde resultaat illustreert de
Om ons in de gelegenheid te stellen een
professionaliteit en de grote inzet waarmee het
geschikte Amerikaanse opvolger te vinden,
management en de medewerkers de uitdaging
aanvaardde hij op ons verzoek een
hebben aanvaard. In vergelijking met een jaar
herbenoeming voor één jaar. De heer Keehn
geleden is ABN AMRO in essentie veel sterker
was een zeer actief lid van onze Raad en werd
geworden. Wij zijn van mening dat de in 2001
vooral gewaardeerd om zijn specifieke
genomen maatregelen de komende jaren hun
deskundigheid en grote ervaring.
vruchten zullen afwerpen. Jhr. mr. A.A. Loudon en A. Burgmans treden
Jaarrekening en dividendvoorstel
per 2 mei 2002 periodiek af. De Raad heeft hen
Dit jaarverslag bevat onder meer de
bij besluit van de vergadering van 22 maart
jaarrekening, die wij na controle door Ernst &
2002 opnieuw benoemd. In diezelfde
Young Accountants hebben vastgesteld. Wij
vergadering werd besloten de heer Van Veen te
stellen aandeelhouders voor de jaarrekening
benoemen tot opvolger van de heer Van Liemt
2001 goed te keuren en de Raad van Bestuur
als vice-voorzitter van onze Raad en werd de
en de Raad van Commissarissen decharge te
heer A.C. Martinez als nieuw lid van de Raad
verlenen voor het gevoerde beleid
benoemd per 2 mei 2002. De heer Martinez is
respectievelijk het uitgeoefende toezicht. Bij
oud-voorzitter en CEO van Sears, Roebuck &
goedkeuring van de jaarrekening en de daarin
Co., Inc. en oud-voorzitter van de Board of
opgenomen winstverdeling zullen houders van
Directors van de Federal Reserve Bank of
gewone aandelen een keuzedividend van
Chicago (het curriculum vitae van de heer
EUR 0,90 per gewoon aandeel van EUR 0,56
Martinez is opgenomen op pagina 128). Wij zijn
ontvangen. Na aftrek van het interimdividend
ervan overtuigd dat hij met zijn ruime ervaring
van EUR 0,45 resteert een slotdividend van
als CEO in de Verenigde Staten en zijn grote
EUR 0,45 per gewoon aandeel. Houders van
kennis van de Amerikaanse financiële markten
de overige soorten aandelen ontvangen
een waardevolle bijdrage aan het werk van
het statutaire dividend zoals vermeld op
onze Raad zal leveren.
pagina 116. De benoemingen vonden plaats in
8
Benoemingen Raad van Commissarissen
overeenstemming met de profielschets die het
Prof. ir. W. Dik, drs. C.H. van der Hoeven en
de vennootschap ter inzage ligt. De Commissie
ir. M.C. van Veen werden per 10 mei 2001
van Aandeelhouders en de Centrale
herbenoemd voor een nieuwe termijn van vier
Ondernemingsraad hebben wij in kennis
jaar. De heer S. Keehn werd herbenoemd voor
gesteld van de vacatures en de voorgenomen
een periode van één jaar.
benoemingen. Beide gremia hebben hiertegen
laatst op 31 maart 1998 is geactualiseerd en bij
geen bezwaar aangetekend.
Raad van Commissarissen
Door de bovengenoemde mutaties is het
In het kader van de herstructurering en de
aantal leden van onze Raad verminderd van
bijstelling van de concernstrategie en door
twaalf tot elf. Twee leden hebben niet de
uittreding is het aantal Senior Executive Vice
Nederlandse nationaliteit.
Presidents teruggebracht van 29 tot 21.
Mutaties in ABN AMRO topkader
Overige activiteiten
In mei 2000 werd aangekondigd dat de Raad
De Raad van Commissarissen heeft in de
van Bestuur tijdelijk zou worden uitgebreid van
verslagperiode zesmaal vergaderd, steeds
zeven tot tien leden. Deze uitbreiding hield
plenair met de Raad van Bestuur. In
direct verband met de implementatie van de
overeenstemming met het huidige corporate
nieuwe strategie. Gezien de voortgang van de
governance beleid heeft onze Raad besloten
herstructurering en de veranderingen in de
tenminste één keer per jaar afzonderlijk bijeen
groepsstrategie stemde onze Raad in met het
te komen zonder de Raad van Bestuur. Bij die
besluit van de Raad van Bestuur het aantal
gelegenheid zal worden gesproken over het
leden met ingang van verslagjaar 2002 terug te
functioneren van zowel onze Raad als de Raad
brengen naar zeven. Jhr. drs. R.W.F. van Tets,
van Bestuur.
drs. J.M. de Jong en dr. R.G.C. van den Brink gingen er vervolgens mee akkoord om per
De vergaderingen van de Raad van
31 december 2001 terug te treden als lid van
Commissarissen worden voorbereid door de
de Raad van Bestuur. Zij blijven evenwel in
voorzitter en vice-voorzitter van onze Raad en
verschillende hoedanigheden in dienst van de
de voorzitter van de Raad van Bestuur. Vaste
bank. De heer Van Tets zal de bank
onderwerpen op de agenda waren de
vertegenwoordigen in diverse besturen en
financiële resultaten, het sociaal beleid,
commissies, terwijl de heer De Jong tot
krediet- en andere risico’s en belangrijke
speciale adviseur van de voorzitter is
transacties. Aan de implementatie van de
benoemd voor de belangen van de bank in
nieuwe strategie van de bank en de bijstelling
Italië. De heer Van den Brink wordt de
daarvan in de loop van het jaar werd uitvoerig
belangrijkste economisch adviseur van de
aandacht besteed. Hierbij wisselde de Raad
Raad van Bestuur en zal tevens de bank
met name van gedachten over het nieuwe
vertegenwoordigen in belangrijke
bedieningsconcept in Nederland en de
internationale fora. De heren Van Tets, De Jong
daarmee samenhangende reorganisatie van
en Van den Brink hebben een belangrijke rol
het Nederlandse retail bedrijf (‘Zonder
gespeeld bij de opbouw van de bank in haar
Omwegen’).
huidige vorm: de grootste bank in Nederland en een internationale bank van wereldformaat.
Tijdens één of meer vergaderingen is
Nog belangrijker is hun bijdrage aan de vorming
gesproken over voorgenomen acquisities en
van de bedrijfscultuur en het verhoogde
desinvesteringen, het accountantsrapport met
bewustzijn binnen de bank van haar twee
inbegrip van de management-letter, budgetten,
belangrijkste activa: de klanten en de
benoemingen, de organisatiestructuur van de
medewerkers. Wij zijn hen erkentelijk voor hun
bank en de samenstelling van de Raad. Voorts
vele waardevolle inspanningen tijdens hun
hebben wij aandacht besteed aan het
lange carrière.
communicatiebeleid van de bank, de formulering van de Business Principles, het
De Raad van Bestuur heeft overleg met onze
SER advies inzake de aanpassing van het
Raad gevoerd over de benoeming van
structuurregime, het voorgestelde New Capital
N. Turner en R.C. van Paridon tot Senior
Accord ofwel Bazel II en de invloed daarvan op
Executive vice President (SEVP) binnen de
de bank, de wijziging van de statuten en de
strategische business unit Wholesale Clients
Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
(WCS).
Ook is gesproken over de financiering van de
9
Raad van Commissarissen
activiteiten van de bank, marktaandelen, het
Aan de ontwikkeling van de nieuwe
jaarverslag, de bezoldiging en de samenstelling
beloningsstructuur lagen twee basisprincipes
van de Raad van Bestuur.
ten grondslag. In de eerste plaats moest de bank in vergelijking met toonaangevende
Bij toerbeurt bezochten een of meer leden van
Europese banken een concurrerende
onze Raad de vergaderingen van de Centrale
honorering bieden. Dit heeft geresulteerd in
Ondernemingsraad. De uitwisseling van
een pakket (basissalaris, jaarlijkse bonus,
standpunten was nuttig en wij stellen dit
opties en prestatiegebonden aandelen) dat de
contact dan ook op prijs.
bank weliswaar in het bovenste kwartiel van grote Nederlandse multinationals plaatst, maar
Selectie- en Honoreringscommissie
ruim achterblijft bij wat verschillende grote
De voorzitter, vice-voorzitter en één ander
Ten tweede moest de nadruk veel meer op
lid van onze Raad vormen de Selectie- en
prestatie komen te liggen. Zo moest de
Honoreringscommissie. De commissie
jaarlijkse bonus sterker worden gekoppeld
vergaderde zesmaal en heeft samen met de
aan de behaalde resultaten en moest er een
voorzitter van de Raad van Bestuur de
collectieve incentive voor de hele Raad van
samenstelling en de bezoldiging van de
Bestuur komen, uit te keren als ABN AMRO
Raad van Bestuur besproken, alsmede de
de zeer ambitieuze doelstelling voor totaal
samenstelling van de Raad van
rendement voor aandeelhouders bereikt.
Amerikaanse (investment) banken betalen.
Commissarissen, en heeft voorstellen aan de Raad van Commissarissen voorbereid.
Alle leden van de Raad van Bestuur, met uitzondering van de voorzitter, ontvangen
De voorstellen waren in overeenstemming met
hetzelfde basissalaris. De Selectie- en
het nieuwe beloningsbeleid dat begin 2001 van
Honoreringscommissie heeft ingestemd met
kracht werd. Uitgangspunt bij de herziening
een 40% hoger basissalaris voor de voorzitter.
van de honorering van de Raad van Bestuur
Dit verschil sluit aan bij wat in de markt
was een internationaal concurrerend pakket
gebruikelijk is en geeft uitdrukking aan het
arbeidsvoorwaarden samen te stellen. Met het
relatieve gewicht van de functie van voorzitter.
oog op de consistentie en cohesie heeft de
De twee leden van de Raad van Bestuur die
Raad van Bestuur voor het overige topkader
niet de Nederlandse nationaliteit hebben,
van de bank een soortgelijke belonings-
ontvangen naast het basissalaris nog een extra
structuur vastgesteld. Dit geldt voor alle Senior
toelage als compensatie voor de aanzienlijk
Executive Vice Presidents, Executive Vice
hogere salarissen die betaald worden in de
Presidents en Managing Directors. De Raad
markten waar zij tot hun benoeming werkzaam
van Bestuur heeft besloten dat het topkader
waren. Elk jaar wordt getoetst of deze toelage
van de bank in 2002 niet de gebruikelijke
nog relevant is en wordt de hoogte daarvan
jaarlijkse salarisverhoging zal krijgen.
opnieuw vastgesteld. Gezien de verslechterende marktomstandigheden heeft
Beloningsbeleid
de Raad van Bestuur voorgesteld aan de Raad
In ons vorige jaarverslag informeerden wij u
van Commissarissen om de leden van de Raad
over de veranderingen in de beloningsstructuur
van Bestuur en het overige topkader in 2002
van de Raad van Bestuur en het overige
geen algemene verhoging van het basissalaris
topkader van ABN AMRO, die per 1 januari
toe te kennen. Dit voorstel is door de Raad van
2001 van kracht werden. Wij willen nu wat
Commissarissen overgenomen.
dieper ingaan op de overwegingen die hierbij
10
een rol speelden en het effect daarvan op de
De jaarlijkse bonus is thans gebaseerd op een
honorering van de leden van de Raad van
combinatie van indicatoren van waardecreatie,
Bestuur.
zoals economische winst en efficiencyratio, en
Raad van Commissarissen
een aantal belangrijke strategische
datum van toekenning nog steeds niet zijn
doelstellingen die aan het begin van elk jaar op
gehaald. Deze voorwaarden zijn van toepassing
concernniveau worden bepaald. De bonus van
op alle opties die vanaf dit jaar worden
de voorzitter en de Chief Financial Officer is
toegekend.
gerelateerd aan de financiële resultaten van de ABN AMRO groep en hun persoonlijke
Een nieuw beloningselement betreft
prestatie. De bonus van leden van de Raad van
prestatiegebonden aandelen. In januari 2001
Bestuur die voor een SBU verantwoordelijk
werd voor het eerst aan de leden van de Raad
zijn, is afhankelijk van de financiële resultaten
van Bestuur onder voorwaarden een aantal
van zowel de ABN AMRO groep als hun SBU
aandelen toegewezen. Afhankelijk van de
en van hun persoonlijke prestatie. De bonus is
resultaten van de bank gedurende een periode
standaard gemaximeerd op 100% van het
van vier jaar komen de aandelen geheel,
basissalaris en bedraagt naar verwachting
gedeeltelijk of helemaal niet in hun bezit, mits
60% tot 75% als de geformuleerde
zij uiteraard aan het einde van die periode nog
doelstellingen worden gehaald. De Selectie-
steeds in dienst van de bank zijn. Aan de leden
en Honoreringscommissie kan in uitzonderlijke
van de Raad van Bestuur werden 70.000
omstandigheden besluiten een bonus tot
aandelen voorwaardelijk toegekend en aan de
maximaal 125% van het basissalaris toe te
voorzitter 98.000 aandelen. De indicator die als
kennen. Door de lagere financiële resultaten
maatstaf wordt gehanteerd, is het totaal
over 2001 is de jaarlijkse bonus van alle leden
rendement voor aandeelhouders dat door de
van de Raad van Bestuur fors verlaagd ten
bank wordt gerealiseerd in verhouding tot onze
opzichte van 2000. Voor het eerst zijn er
peer group. Het aantal aandelen dat de leden
onderlinge verschillen tussen de leden van de
van de Raad van Bestuur uiteindelijk
Raad van Bestuur. Dit is in lijn met de financiële
ontvangen, hangt af van de positie in deze peer
resultaten van de verschillende SBU’s. De
group na vier jaar. Hiertoe is een glijdende
totale beloning over 2001 is dan ook aanzienlijk
schaal opgesteld, waarbij een vijfde plaats in
lager dan het bedrag over 2000.
de peer group als norm geldt en recht geeft op 100% van de aandelen. Bij een elfde of lagere
De toekenning van aandelenopties zal op min
positie krijgen de leden geen aandelen, terwijl
of meer dezelfde wijze als in het verleden
de eerste plaats recht geeft op 150% van de
geschieden, namelijk tot een nominale waarde
norm. Voor de beeldvorming: de bank heeft in
gelijk aan twee tot tweeëneenhalf maal het
de afgelopen tien jaar qua totaal rendement
basissalaris. Met ingang van 2001 ontvangen
voor aandeelhouders slechts sporadisch in de
de leden van de Raad van Bestuur 80.000
top 5 van de peer group gestaan. Het plan is
voorwaardelijke opties en de voorzitter
dan ook opgezet om het top management te
112.000 voorwaardelijke opties. De opties
prikkelen om de aandeelhouders het resultaat
hebben een looptijd van tien jaar. Zij kunnen
te bieden, waarnaar wij gezegd hebben te
niet eerder dan drie jaar na de datum van
zullen streven. Prestatiegebonden aandelen
toekenning worden uitgeoefend, mits in de
kunnen ook in de komende jaren worden
tussenliggende periode de economische
toegekend maar dit is geen vaststaand
winst in reële termen is gegroeid (dus
gegeven. De Selectie- en Honorerings-
bijvoorbeeld in 2004 hoger is dan in 2001) en
commissie heeft besloten in 2002 aan de leden
het rendement op eigen vermogen in het derde
van de Raad van Bestuur hetzelfde aantal
jaar minimaal 12,5% bedraagt. Als in het derde
prestatiegebonden aandelen toe te kennen,
jaar na toekenning van de opties niet aan beide
waarbij het resultaat over de periode 2002 –
criteria wordt voldaan, kan de toetsing in de
2005 als maatstaf zal dienen.
drie daaropvolgende jaren steeds worden herhaald. De opties komen echter te vervallen
Alle veranderingen zijn bedoeld om het
indien de doelstellingen in het zesde jaar na de
resultaatgerichte karakter van de belonings-
11
Raad van Commissarissen
structuur van de bank te versterken, de
en het Audit Charter aan de orde. Ten slotte
implementatie van MfV te ondersteunen en de
werd de nieuwe Regeling Organisatie en
financiële belangen van het topkader van de
Beheersing van de Nederlandsche Bank
bank en de aandeelhouders op elkaar af te
besproken. Na toetsing van de eisen kwam de
stemmen.
bank tot de conclusie dat reeds grotendeels aan de regeling werd voldaan. In de loop van
Overige beloningselementen van de leden van
2002 zal de bank aan alle eisen voldoen. De
de Raad van Bestuur omvatten:
voltallige Raad ontvangt en bespreekt de
•
een premievrij pensioen dat een uitkering
notulen van de vergaderingen.
genereert van maximaal 70% van het pensioendragend salaris bij het bereiken van
De externe en interne accountant woonden de
de normale pensioenleeftijd van 62 jaar, mits
vergaderingen bij waarin de jaarrekening, het
minimaal 30 dienstjaren bij ABN AMRO zijn
accountantsrapport, het Audit Charter en de
opgebouwd. Het pensioendragend salaris voor
management-letter aan de orde kwamen.
leden van de Raad van Bestuur is afgetopt op 90% van hun feitelijke basissalaris; •
gebruik van leaseauto van de bank met
chauffeur; •
belastingvrije representatievergoeding van
De uiterst instabiele financiële en economische omstandigheden maken het bijzonder lastig om de toekomstige ontwikkelingen in te schatten. Wij zijn er
EUR 4.084 voor de leden van de Raad van
evenwel van overtuigd dat de vooruitgang die
Bestuur en EUR 5.445 voor de voorzitter als
ABN AMRO in 2001 heeft geboekt en de
compensatie voor niet-declarabele kosten;
onverminderde inzet van de medewerkers van
vergoeding van de kosten voor adequate
de bank de komende jaren in de resultaten tot
•
beveiliging van hun hoofdwoning; •
uitdrukking zullen komen.
doorlopende persoonlijke ongevallen-
verzekering met een vast verzekerd bedrag van
Amsterdam, 22 maart 2002
EUR 1,8 miljoen voor leden van de Raad van Bestuur en EUR 2,5 miljoen voor de voorzitter; •
korting op bankproducten zoals hypotheek en
leningen en bijdrage in de ziektekostenverzekering, conform de regeling voor alle ABN AMRO medewerkers in Nederland.
Audit Commissie De Audit Commissie, die wordt gevormd door de voorzitter, de vice-voorzitter en vier steeds voor twee jaar benoemde leden van onze Raad, vergaderde vijf keer met de voorzitter van de Raad van Bestuur, de Chief Financial Officer en één of meer andere leden van de Raad van Bestuur. De commissie bereidt de behandeling in de voltallige Raad voor van de kwartaalcijfers en de jaarcijfers, het budget, grote kredieten, debiteurenvoorzieningen en de managementletter. In het verslagjaar zijn door de commissie ook behandeld het risicobeleid, de juridische procedures waarbij de bank is betrokken en de performance reviews van recente acquisities. 12
Tevens kwamen revisies van het Risk Charter
Raad van Commissarissen
Strategische koers
Strategische koers
Het nieuwe bedrijfsmodel dat is opgebouwd
aanwending van de WCS-kennis van
rond drie wereldwijd opererende, klantgerichte
beleggingsproducten voor retail en private
SBU’s kreeg in 2001 verder gestalte. Ondanks
banking klanten en gebruik van de
het feit dat de nieuwe structuur pas een jaar
distributiecapaciteit in de zakelijke en
geleden is ingevoerd, zijn de voordelen reeds
institutionele markt voor asset gathering
zichtbaar. ABN AMRO is thans beter
doeleinden.
gepositioneerd om vlug in te spelen op nieuwe ontwikkelingen in de snel veranderende wereld van de financiële dienstverlening. De opkomst van het ‘open architectuur’ concept – scheiding van de functies productie, verwerking en distributie – in Europa en ook daarbuiten is een goed voorbeeld. ABN AMRO vervult een voortrekkersrol in deze ontwikkeling. Asset gathering activiteiten vormen de
“Als wij waarde voor onze aandeelhouders willen creëren, moeten wij eerst waarde voor onze klanten creëren. En dat kan alleen met gemotiveerde medewerkers.” Rijkman Groenink, Voorzitter van de Raad van Bestuur.
strategische kern van onze groep. In 2001 droegen C&CC en PCAM samen 78% bij aan de netto groepswinst (exclusief buitengewone
Op de korte tot middellange termijn zal de
resultaten), terwijl zij 60% van de naar
strategische focus van de groep vooral op
risico gewogen activa van de groep
Europa gericht zijn. De invoering van de euro
vertegenwoordigden. Wij streven ernaar onze
heeft de convergentie van de Europese
asset gathering activiteiten de komende jaren
financiële markten versneld. Naast de
verder te versterken. In 2001 zijn hiertoe
voortgaande consolidatietrend in de Europese
diverse initiatieven opgestart, waaronder de
financiële sector tekent zich ook steeds
herstructurering van ons Nederlandse retail
duidelijker een convergentieproces af tussen
bedrijf. Naast kostenbesparingen zal het nieuwe
sectoren. Deze branchevervaging speelt onder
bedieningsconcept ons aanbod aan klanten
meer tussen banken, verzekeraars en
aanzienlijk verbeteren, zowel voor wat betreft
vermogensbeheerders. Wij willen in deze
de manier en tijd waarop zij hun bankzaken
dynamische omgeving onze positie als een van
kunnen regelen als qua professioneel advies.
de toonaangevende financiële instellingen in
Voorts is het private banking bedrijfsmodel
Europa verder versterken.
herzien om het aanbod aan de diverse klantsegmenten verder te verbeteren.
Wij zullen ook de komende tijd profiteren van onze strategische posities in de Verenigde
WCS vormt strategisch een integraal onderdeel
Staten en Brazilië. Ook in 2001 leverden onze
van de groep. In 2001 zijn diverse initiatieven
activiteiten in deze landen, die daar in hun
genomen om de activiteiten van WCS beter af
marktsegmenten een leidende positie
te stemmen op de strategische koers van de
bekleden, een uiterst waardevolle bijdrage aan
groep. Hierdoor kunnen de drie SBU’s elkaar
het groepsresultaat. Dit onderstreept het
effectief ondersteunen. WCS heeft inmiddels
voordeel van een evenwichtig samengestelde
haar klant-relatiemodel geïmplementeerd. Het
portefeuille van bedrijfsonderdelen. De
bestaande, winstgevende bestand van zakelijke
bedrijven van C&CC in deze regio’s profiteren
en institutionele relaties in Europa vormde een
in toenemende mate van het feit dat zij als
sterke basis. Daarnaast zijn maatregelen
onderdeel van een groot concern een beroep
genomen om verdere synergievoordelen
kunnen doen op onze ruime en gevarieerde
tussen de SBU’s te realiseren, zoals
expertise op het gebied van retail banking.
13
Corporate citizenship
Corporate citizenship
Meer dan geld alleen
hierop voort en vormen het uitgangspunt voor
Het is voor ons van groot belang dat wij een
de dialoog met onze belanghebbenden.
actieve en verantwoordelijke invulling geven aan onze positie in de landen en
De bank is bereid om in alle openheid en
gemeenschappen waar wij actief zijn. Zowel in
eerlijkheid een dialoog aan te gaan met alle
moreel als financieel opzicht. Of het nu gaat
partijen, zoals niet-gouvernementele
om onze manier van zakendoen of om de
organisaties, die daarvoor een oprechte
sponsoring van sport of kunst, wij zijn van
belangstelling hebben. De Business Principles
mening dat wij, wanneer wij ons gedragen
zijn ook volledig in overeenstemming met
als een ‘good corporate citizen’, waarde
Managing for Value (MfV). Naleving van de
creëren voor alle belanghebbenden:
Business Principles is één van de criteria
medewerkers, klanten, beleggers en de
waarop leidinggevenden en medewerkers
samenleving. Door ethische, milieu- en
zullen worden beoordeeld en zal mede
maatschappelijke vraagstukken op consistente
bepalend worden voor de beloning. Ook bij
wijze en in alle openheid te benaderen, kan
werving en risicobeheer worden de Business
onze bank een bijdrage leveren aan de
Principles in aanmerking genomen.
duurzame ontwikkeling die in deze tijd van toenemende globalisering bepalend is voor de
De praktische gevolgen reiken echter verder.
toekomst van ons allemaal.
De bank past de vastgestelde procedures voor klantacceptatie strikt toe en bij transacties worden ook andere dan alleen financiële aspecten meegewogen. Wij ondersteunen
“Wij willen winst maken, maar niet ten koste van alles.” Sergio Lires Rial, lid van de Raad van Bestuur verantwoordelijk voor WCS Products.
duurzaamheid, mensenrechten en milieubehoud. Zo heeft de bank beleggingsfondsen opgezet met duurzaamheid als thema en is een bosbouwbeleid gepubliceerd inzake de financiering van projecten – zoals bepaalde palmolieplantages – die schadelijk kunnen zijn
“Ik ben er stellig van overtuigd dat de waarde van ons bedrijf zal toenemen als wij onze Business Principles naleven.”
voor de tropische regenwouden. Aan de formulering van soortgelijk beleid op andere terreinen wordt gewerkt. De Business Principles zijn echter niet het
Wilco Jiskoot, lid van de Raad van Bestuur en Voorzitter van de SBU Wholesale Clients.
antwoord op ieder dilemma waarvoor wij komen te staan. Zij zijn bedoeld om het blikveld van ons dagelijks handelen te verruimen, zodat
Duurzame ontwikkeling
wij niet alleen oog hebben voor
De publicatie van onze Business Principles in
kortetermijnwinst maar ook kijken naar
november was een belangrijke stap voor ons
waardecreatie op lange termijn door duurzame
beleid ten aanzien van duurzame ontwikkeling.
ontwikkeling.
In de eerste helft van 2002 zullen de Business Principles in de hele organisatie worden gecommuniceerd en geïmplementeerd. De creatie van aandeelhouderswaarde op lange termijn berust op twee pijlers: prestatie en reputatie. Factoren die elkaar bovendien 14
versterken. De Business Principles bouwen
Corporate citizenship
Onze Business Principles Op basis van de vier ABN AMRO Waarden hebben wij onze Business Principles geformuleerd. Deze vormen voor al onze medewerkers de leidraad bij hun dagelijks handelen. Onze Business Principles luiden: •
Wij zijn het hart van onze organisatie
•
Wij streven naar topkwaliteit
•
Wij streven naar maximale aandeelhouderswaarde op lange termijn
•
Wij managen risico’s gedegen en professioneel
•
Wij streven naar optimale dienstverlening
•
Wij bouwen ons bedrijf op vertrouwelijkheid
•
Wij beoordelen onze zakenpartners op hun normen en waarden
•
Wij zijn een verantwoordelijke organisatie en gedragen ons als een ‘good corporate citizen’
•
Wij respecteren de mensenrechten en het milieu
•
Wij zijn aanspreekbaar op ons handelen en zullen openheid betrachten
De volledige tekst van de Business Principles kunt u vinden op: www.abnamro.com. Vragen en reacties kunt u sturen naar:
[email protected]
15
Corporate citizenship
Sponsoring
ABN AMRO ondersteunt een grote
met in totaal 70.000 leerlingen ‘geadopteerd’.
verscheidenheid aan projecten, met name op
Wij geven financiële steun aan projecten op
het gebied van sport en beeldende kunst.
scholen, milieubescherming en opleiding van
Sponsoring heeft uiteraard als doel de
gehandicapte professionals. Het Instituto
naambekendheid van onze bank te vergroten
Escola Brazil ondersteunt ook activiteiten op
en een positieve beeldvorming te bevorderen,
het gebied van sport, kunst, lees- en
maar het geeft ook allerlei organisaties een
schrijfvaardigheid.
welkome steun in de rug. Nog een ander
www.bancoreal.com.br
aspect is dat duizenden medewerkers tijd
betekenen. In veel gevallen groeit uit dergelijke
Van Gogh & Gauguin in Amsterdam: culturele topper van 2002
contacten een sterke, voor beide partijen
De tentoonstelling over Vincent van Gogh en
waardevolle band. Hieronder volgt een greep
Paul Gauguin, die van 9 februari tot en met
uit de projecten die wij sponsoren.
2 juni 2002 in het Van Gogh Museum in
vrijmaken en hun talenten aanwenden om iets voor de plaatselijke gemeenschap te kunnen
Amsterdam wordt gehouden, belooft een van
LaSalle Bank Chicago Marathon: recordparcours
de grootste culturele manifestaties van het jaar
Onze Amerikaanse dochter LaSalle Bank
120 werken bijeengebracht. De expositie, die
sponsort de LaSalle Bank Chicago marathon.
in het najaar van 2001 in Chicago 690.000
Het vlakke parcours behoort tot de snelste in
bezoekers trok, vertelt het verhaal van een van
de wereld en veel wereldrecords werden hier
de meest dramatische periodes in de moderne
al verbeterd. Het aantal deelnemers,
kunstgeschiedenis: het gezamenlijk verblijf van
vrijwilligers en toeschouwers neemt ieder jaar
Vincent van Gogh en Paul Gauguin in het Gele
verder toe, zodat de LaSalle Bank Chicago
Huis te Arles, waar Van Gogh een aantal van
Marathon inmiddels is uitgegroeid tot de op
zijn meesterwerken schilderde. Voor het eerst
één na grootste marathon in de Verenigde
sinds 1888 hangen drie van Van Gogh’s
Staten. In 2001 deden ruim 37.500 hardlopers
‘zonnebloemen’ weer naast elkaar.
mee en werd het evenement door 950.000
ABN AMRO is de exclusieve sponsor van de
mensen bekeken. Bij de organisatie waren
tentoonstelling. De bank geeft niet alleen
6.500 vrijwilligers betrokken. De LaSalle Bank
financiële steun, maar verzorgt ook
Chicago Marathon bevordert een gezonde
marketingactiviteiten. Klanten van ABN AMRO
manier van leven en ondersteunt diverse
krijgen korting op toegangskaarten en catalogi.
liefdadigheidsprogramma’s.
Tijdens een masterclass maakten spelers
te worden. Uit alle delen van de wereld zijn
van Ajax een eigen impressie van de
Banco de Valor: waarde toevoegen aan de Braziliaanse samenleving
‘zonnebloemen’. Hun werken zijn te zien op de
In Brazilië hebben ABN AMRO en Banco Real
worden geveild. De opbrengst komt ten goede
een groot aantal maatschappelijke projecten
aan de Johan Cruyff Welfare Foundation.
gebundeld onder de noemer Banco de Valor
www.abnamro.com/sunflowers
(Bank van Waarde). De bijdrage blijft niet beperkt tot financiële steun. Banco de Valor betrekt medewerkers van ABN AMRO en Banco Real ook actief bij projecten. Een goed voorbeeld van deze benadering is het Instituto Escola Brazil. Via dit instituut hebben 16
medewerkers van onze bank zo’n 80 scholen
expositie en zullen daarna door Christies
Corporate citizenship
17
Leiderschap in ontwikkeling
Leiderschap in ontwikkeling
Om de ambitieuze doelstellingen van de bank
disciplines die MfV met zich meebrengt. Het
te kunnen waarmaken, besteden wij ook
nieuwe proces houdt in dat de behaalde
uitvoerig aandacht aan de mensen die in ons
resultaten in verhouding tot de vooraf
bedrijf werkzaam zijn. Reeds in een vroegtijdig
overeengekomen doelstellingen de basis
stadium hebben wij besloten om ons in eerste
vormen voor een algemene performance
instantie te richten op de ongeveer 250 Top
rating. Deze rating is de belangrijkste factor
Executives van de bank, waaronder de leden
voor de individuele beloning.
van de Raad van Bestuur.
Nieuwe beloningsstructuur Leiderschapsprofiel
De beloningsstructuur van onze Top Executives
Prestatiegericht leiderschap is een absolute
heeft een variabeler karakter gekregen.
voorwaarde als wij de bank willen veranderen
Kenmerkend zijn de grotere aandelen-
en volgens het Managing for Value (MfV)
component, de grotere nadruk op de lange
concept willen werken. Om dit naar de
termijn en de sterkere koppeling met prestatie
dagelijkse praktijk te vertalen, hebben wij een
gericht op waardecreatie. De jaarlijkse bonus
profiel van excellent leiderschap ontwikkeld.
zal in de toekomst grotendeels afhankelijk zijn
Dit profiel beschrijft het type leider en het
van de bijdrage aan de economische winst,
gedrag dat ABN AMRO nodig heeft om
terwijl de toekenning van aandelenopties
maximale performance te kunnen leveren.
wordt bepaald door de realisatie van de
Op basis van het nieuwe leiderschapsprofiel
geformuleerde doelstellingen voor de lange
hebben wij gegevens verzameld over de stijlen
termijn, zoals economische winst en
van leidinggeven die onze Top Executives
rendement op eigen vermogen van de groep.
hanteren, en over het bedrijfsklimaat dat door
Een nieuw beloningselement betreft
die stijlen wordt gecreëerd. Aan de hand van
prestatiegebonden aandelen. Deze aandelen
persoonlijke terugkoppeling werkt iedere Top
zullen pas in volle omvang worden verstrekt als
Executive aan zijn of haar eigen
de bank, gemeten naar totaal rendement voor
ontwikkelingspunten.
aandeelhouders, eind 2004 haar doelstelling van een positie in de top 5 van haar peer group heeft bereikt. Nadere bijzonderheden van de beloningsstructuur zijn opgenomen op de
“Onze mensen zijn het hart van ABN AMRO. Managing for Value betekent dat iedereen binnen de bank wordt gemotiveerd en zich verder ontwikkelt. Dit komt henzelf èn onze belanghebbenden ten goede.”
pagina’s 10 en 102.
Talent ontwikkelen In het najaar van 2001 werd een aantal workshops georganiseerd voor de Top Executives van de bank. Tijdens deze Business Performance and Leadership workshops discussieerden Top Executives van de SBU’s
Rijkman Groenink, Voorzitter van de Raad van Bestuur.
met leden van de Raad van Bestuur en SEVP’s over de successen en uitdagingen bij de invoering van MfV en bespraken de
Rekenschap afleggen
deelnemers de voortgang van het proces
Omdat transparantie en het afleggen van
binnen de bank en hun eigen rol daarin. Tijdens
rekenschap een belangrijke rol spelen in de
de workshops kwamen ook de Business
nieuwe organisatie, bestond behoefte aan een
Principles uitvoerig aan de orde.
krachtiger proces voor individueel performance 18
management als aanvulling op de nieuwe
Leiderschap in ontwikkeling
19
Leiderschap in ontwikkeling
Wij werken actief aan de ontwikkeling van
Blik op de toekomst
toptalent dat de capaciteiten heeft om door te
In 2002 blijven wij de vaardigheden en
stromen naar een positie als Top Executive.
competenties van zowel Top Executives als
Hiertoe zijn de Senior Management Course
talenten met Top Executive potentieel verder
voor onze Senior Vice Presidents en het
versterken. Leidinggevenden moeten door hun
ABN AMRO Leadership Programme voor
gedrag een voorbeeld aan hun medewerkers
veelbelovende Vice Presidents aangepast en
geven en voor hen een bron van inspiratie
beter afgestemd op de behoeften van de
vormen. Tevens gaan wij meer investeren in de
business en de strategische veranderingen die
ontwikkeling van de overige medewerkers van
de bank ondergaat.
de bank, zodat zij berekend zijn op de nieuwe uitdagingen. Tot de geplande initiatieven
Waardering voor medewerkers
behoren het ontwerpen van een geïntegreerd
Door de veranderingen in de strategie en
People Model and Architecture, dat van
structuur heeft de bank een ingrijpende
essentieel belang is voor het succes van MfV.
transformatie ondergaan. Hoewel de gevolgen niet overal in dezelfde mate merkbaar waren, kreeg iedereen binnen de bank met het veranderingsproces te maken. Al onze medewerkers moesten hun gedrag en werkmethoden aanpassen om een bijdrage te leveren aan de ambitieuze doelstellingen die de bank heeft geformuleerd. Ondanks de onvermijdelijke onzekerheid en verwarring die met het veranderingsproces gepaard gingen, hebben onze medewerkers steeds blijk gegeven van motivatie en inzet en hebben zij goed gepresteerd. De bank van haar kant is blijven investeren in hun opleiding, ontwikkeling en carrièreplanning.
20
Kernactiviteiten
Kernactiviteiten
Consumer & Commercial Clients
De SBU Consumer & Commercial Clients
van de verschillende BU’s was als volgt: Noord-
(C&CC) is verantwoordelijk voor de
Amerika EUR 1.432 miljoen (2000: EUR 1.238
dienstverlening aan onze 15 miljoen particuliere
miljoen), Nederland EUR 284 miljoen (2000:
klanten en relaties in het midden- en kleinbedrijf
EUR 643 miljoen), Brazilië EUR 437 miljoen
(MKB). In deze segmenten behoort ABN AMRO
(2000: EUR 515 miljoen) en Overig EUR 194
in haar drie thuismarkten – het Midden-Westen
miljoen (2000: EUR 209 miljoen).
van de Verenigde Staten, Nederland en Brazilië – tot de meest toonaangevende spelers. Onze
Strategie
consumer en commercial banking activiteiten
Centraal in de strategie van C&CC staat het
elders in Europa en Azië vormen onze
opbouwen en consolideren van een duurzame
New Growth Markets. Daarnaast hebben wij
positie in onze thuismarkten. In het Midden-
een belang in de Hongaarse Kereskedelmi
Westen van de Verenigde Staten, Nederland en
és Hitelbank, de Saudi Hollandi Bank en de
Brazilië bieden wij onze particuliere en MKB
Bank of Asia in Thailand. In Italië zijn wij actief
klanten een volledig pakket financiële diensten
via ons belang in de Banca di Roma en de
van uitstekende kwaliteit. Hierbij streven wij
Banca Antoniana Popolare Veneta (BAPV).
ernaar door kennisuitwisseling wereldwijd de beste werkmethoden uniform toe te passen. Met het oog op uitbreiding van het aantal thuismarkten ontwikkelen wij ook activiteiten
“Wij zijn ervan overtuigd dat het nieuwe Nederlandse bedieningsconcept de norm wordt in het bankwezen.”
in kansrijke gebieden in Azië en Europa. Daar waar geen sterke en duurzame marktpositie kan worden opgebouwd, trekken wij ons juist terug. Gegeven de verwachte sterke toename van vermogensopbouw onder particulieren
Joost Kuiper, lid van de Raad van Bestuur en Voorzitter C&CC.
zullen wij onze asset gathering activiteiten versterken, met daarbij de nadruk op Europa.
“Al onze activiteiten zijn erop gericht met een maximale flexibiliteit in te spelen op de behoeften van onze klanten.” Dolf Collee, lid van de Raad van Bestuur verantwoordelijk voor C&CC in Nederland.
Midden-Westen Verenigde Staten In het Midden-Westen van de Verenigde Staten – met een economie die qua omvang vergelijkbaar is met Duitsland – beschikken wij over een solide basis voor asset gathering. Via onze dochters LaSalle Bank en Standard Federal Bank is ABN AMRO met meer dan vier
Resultaten
miljoen klanten de op één na grootste bank in
Het resultaat van C&CC weerspiegelt de
het Midden-Westen. Wij bieden op ieder
fundamentele kracht van ons retail banking
bankkantoor een volledig productenpakket aan
bedrijf. De baten namen toe met 1,8% tot
en zijn in acht staten actief in het
EUR 10.203 miljoen, terwijl de bedrijfslasten
middensegment van de zakelijke markt.
3,6% stegen tot EUR 7.052 miljoen. Door de slechtere marktomstandigheden moesten de
Nederland
voorzieningen worden verhoogd met 31,0% tot
In 2001 hebben wij een nieuw, multi-channel
EUR 802 miljoen. Het aantal medewerkers
dienstverleningsconcept geïntroduceerd.
daalde met 2,8% tot 73.736 FTE’s.
Uitgangspunt hierbij is dat onze 4,5 miljoen klanten bij ons terecht kunnen voor het
22
Het bedrijfsresultaat voor belastingen was
volledige aanbod van financiële diensten op het
9,9% lager op EUR 2.347 miljoen. De bijdrage
tijdstip en via het distributiekanaal dat hen het
Kernactiviteiten
beste schikt. Hiertoe wordt een real-time
2001 in een oogopslag
klantinformatiesysteem ontwikkeld zodat altijd en overal een actueel klantbeeld beschikbaar is. Zo kunnen wij met een maximale flexibiliteit en op efficiënte wijze inspelen op de behoeften
•
Verkoop van European American Bank voor EUR 1.889 miljoen
van onze klanten.
•
Overname van Michigan National Corporation voor EUR 3.145 miljoen
Door de implementatie van het nieuwe
•
bedieningsconcept, in combinatie met de centralisatie en het zoveel mogelijk
Standard Federal Bank •
automatiseren van administratieve taken, daalt het personeelsbestand in Nederland in drie jaar
Geslaagde pilot van het nieuwe, multi-channel bedieningsconcept in de testregio Dordrecht
•
tijd met 6.250 FTE’s. Deze daling wordt gerealiseerd zonder gedwongen ontslagen.
Fusie van Standard Federal Bank en Michigan National Bank tot
Succesvolle introductie van internet-bankieren op de Nederlandse markt
•
BU Brazilië sluit overeenkomst met General Electric voor een totaalpakket vergelijkbaar met het Fiat project
Brazilië
•
Ons snelgroeiende Braziliaanse bedrijf bedient bijna vijf miljoen klanten via een netwerk van
ABN AMRO wederom de grootste financier ter wereld van de internationale diamantindustrie
•
Uitbreiding van kantorennetwerk en dienstverlening in India.
810 kantoren, 854 minikantoren en 898 standalone geldautomaten en is de op vier na
Forse groei van hypotheken in de Verenigde Staten Ons hypotheekbedrijf in de Verenigde Staten
spreken voor zich: de verkoop van
is een goed voorbeeld van ons succes in
woninghypotheken steeg in 2001 met 248%
Noord-Amerika. Gesteund door de acquisitie
tot EUR 89 miljard.
van Standard Federal Bank in 1997 en de mogelijkheden die zich daarna voordeden om
Naast dit indrukwekkende verkoopresultaat
andere hypotheekfinanciers over te nemen,
behoren wij ook tot de top op het gebied van
zijn wij uitgegroeid tot een toonaangevende
het beheer van bestaande hypotheken
speler op de Amerikaanse hypotheekmarkt.
(mortgage servicing). Dit vormt dan ook een belangrijke bron van inkomsten. Ongeveer
De verkoopgerichte instelling van onze
90% van onze hypotheekproductie wordt
medewerkers, de aanhoudende stijging van
onmiddellijk gesecuritiseerd en aan
woningverkopen en het toegenomen
beleggers verkocht, waarbij de mortgage
particuliere woningbezit waren de drijvende
servicing rights (MSR’s) voor provisie-
krachten achter de expansie van ons
inkomsten zorgen.
Amerikaanse hypotheekbedrijf in de laatste paar jaar. Onder invloed van diverse factoren,
Dankzij deze uitstekende prestatie is
waaronder de lange reeks renteverlagingen
ABN AMRO Mortgage Group, Inc. in 2001 als
door de Federal Reserve, bereikte de
hypotheekverstrekker opgeklommen tot de
hypotheekrente in 2001 een historisch
vijfde positie in de Verenigde Staten en staan
laagtepunt. Dit alles resulteerde in een
wij als hypotheekbeheerder op de achtste
recordvraag naar hypotheken. De cijfers
plaats.
23
Kernactiviteiten
Kerncijfers
(in miljoenen)
2001
2000
Rente
6.812
6.970
Provisie
1.852
1.988
272
266
zowel zakelijke als particuliere klanten. Het
Overige baten
1.267
802
project voor Fiat Brazilië is een goed voorbeeld.
Totaal baten
10.203
10.026
Bedrijfslasten
7.052
6.809
802
612
Resultaat uit financiële transacties
Wij verzorgen voor 98% het cashmanagement
Waardeveranderingen van vorderingen
financierings- en andere diensten aan bedrijven in de hele productieketen en verlenen particuliere bankdiensten aan ruim 25.000
Waardeveranderingen van financiële vaste activa
van het bedrijf, innen vorderingen, leveren
werknemers via 16 minikantoren op diverse
2
bedrijfsterreinen van Fiat Brazilië en 13 standBedrijfsresultaat voor belastingen
2.347
2.605
alone betaalautomaten. Onze huidige concurrentiepositie in Brazilië biedt een
Balanstotaal
242.796
223.154
uitstekend uitgangspunt voor toekomstige
Naar risico gewogen balanstotaal
158.141
157.385
groei in zowel de particuliere als de zakelijke
73.736
75.867
3.161
3.238
markt en voor verdere versteviging van onze Aantal medewerkers (fte) Aantal vestigingen
leidende positie in de markt voor consumentenkrediet. New Growth Markets Onze activiteiten in Europa hebben door
grootste particuliere bank in wat een van de
nieuwe manieren van marktbenadering, zoals
grootste opkomende economieën ter wereld
joint ventures met retailbedrijven, een
is. Gezien het karakter van de Braziliaanse
belangrijke impuls gekregen. Binnen Europa
markt, blijft de BU Brazilië een geïntegreerd
beschouwen wij Italië – gezien ons belang in
pakket producten en diensten aanbieden aan
Banca di Roma en BAPV – als een interessante
De klantbehoefte centraal Het gedrag van onze klanten verandert. Zij
het internet. In bepaalde gevallen zullen zij
verwachten zowel snelle, efficiënte
echter de voorkeur geven aan een meer
dienstverlening als specialistisch advies en
persoonlijke, op maat gesneden
maken daarbij in toenemende mate gebruik
dienstverlening. Om in deze behoefte te
van directe kanalen, zoals callcenters en het
voorzien richten wij een geografisch goed
internet. De concurrentie neemt toe.
gespreid netwerk in van 80 advieskantoren.
Marktonderzoek en MfV analyse brachten
Hier kan de klant op afspraak terecht bij onze
duidelijk aan het licht dat ABN AMRO haar
specialisten voor advies over meer complexe
Nederlandse retail bedrijf grondig moest
transacties en financiële behoeften. Specifiek
herzien om én optimaal te kunnen inspelen
voor onze grote zakelijke en institutionele
op de klantbehoeften én een beter
relaties worden vijf corporate client
rendement te kunnen realiseren. Dit
eenheden opgezet. Het nieuwe,
resulteerde in de operatie ‘Zonder Omwegen’.
geïntegreerde multi-channel netwerk zal in 2003 volledig operationeel zijn. Hiermee
Onze particuliere en MKB klanten kunnen
bieden wij onze klanten een binnen Europa
voor de dagelijkse financiële diensten terecht
uniek bedieningsconcept.
bij 570 moderne bankshops, een callcenter en
24
Kernactiviteiten
groeimarkt. In Azië, en met name in India, hebben wij in 2001 onze positie sterk uitgebreid. Wij richten ons daar op het particuliere topsegment met een bedieningsconcept waarin service en maatwerk centraal staan. Bouwfonds Bouwfonds, de dochteronderneming van de bank voor projectontwikkeling en -financiering, behaalde in 2001 een stijging van de nettowinst van 32,8%. Met de overname medio 2001 van Marignan, de op vier na grootste projectontwikkelaar in de woningbouwsector in Frankrijk, werd een belangrijke stap gezet in het proces van internationale expansie.
Blik vooruit Wij voorzien in de Verenigde Staten betere resultaten door een scherpere klantsegmentatie met daarbij een verhoogde nadruk op het particuliere topsegment en een versterkte verkoopmentaliteit bij de voormalige Michigan National Bank. In Nederland zal de implementatie van ons nieuwe, meer klantgerichte bedieningsconcept de batengroei versterken. In combinatie met een verbeterde kostenbeheersing zal dit leiden tot hogere resultaten. In Brazilië richten wij ons op de meer winstgevende klantsegmenten en op vergroting van onze distributiecapaciteit. Zoals hierboven reeds beschreven streven wij met deze strategie naar een duurzame positie in deze voor ons belangrijke markt.
25
Kernactiviteiten
Wholesale Clients
De SBU Wholesale Clients (WCS) levert
voornamelijk door hogere voorzieningen.
corporate banking en investment banking
Het aantal medewerkers nam af met 2,5%
diensten aan bedrijven, financiële instellingen
tot 22.423 FTE’s.
en overheden. Producten en klanten zijn onderverdeeld in een aantal segmenten. Op
De brede mix van klanten en producten
deze manier kunnen wij zowel voor onze
bewees zijn waarde in 2001. GFM en overige
klanten als voor de bank optimale waarde
flowproducten zorgden voor een zeer sterke
creëren.
inkomstenstroom. De performance van Equities en Corporate Finance had te lijden onder de moeilijke marktomstandigheden. De baten namen dan ook af. Toch konden wij
“Ons internationale netwerk biedt alle kansen om deze diensten aan te bieden.” Wilco Jiskoot, lid van de Raad van Bestuur en Voorzitter WCS.
later in het jaar echter een leidende rol spelen in een aantal grote emissies en fusies en overnames. In het vierde kwartaal werden Equities en Corporate Finance afgeslankt om de efficiency te verbeteren en de kosten meer in de pas te laten lopen met de baten. De
“Verstoppertje spelen is niet mogelijk. Managing for Value brengt alles aan de oppervlakte.”
overlapping tussen Corporate Finance en Client Coverage werd weggenomen. De BU’s Financial Institutions en Public Sector zijn samengevoegd tot de BU Financial Institutions & Public Sector (FIPS). Voorts zijn maatregelen
Hugh Scott-Barrett, lid van de Raad van Bestuur verantwoordelijk voor WCS Clients.
genomen om een effectieve en duurzame aanwezigheid in de markt veilig te stellen. Zo
“Uiteindelijk is het oordeel aan de klant.”
gaat Corporate Finance zich sterk richten op
Sergio Lires Rial, lid van de Raad van Bestuur verantwoordelijk voor WCS Products.
ondernemingen die bereid zijn te betalen
klanten zoals financiële instellingen en grote voor expertise. En ten slotte hebben wij ons Amerikaanse aandelenbedrijf
Resultaten
gereorganiseerd. De kostenbesparingen als
De baten konden in 2001 relatief goed
gevolg van de vermindering van het
worden gehandhaafd, ondanks de moeilijke
personeelsbestand zullen grotendeels pas in
marktomstandigheden. WCS haalt namelijk
2002 zichtbaar worden.
een relatief groot deel van haar baten uit de
26
producten van de BU Global Financial
In januari 2001 hebben wij het wereldwijde
Markets (GFM) en andere flowproducten
Technology, Operations & Property Services
zoals bewaar- en transactiediensten, die een
(TOPS) programma gestart. Dit is gericht op
stabiele inkomstenstroom genereren en
regionalisering en, waar mogelijk, globalisering
minder conjunctuurgevoelig zijn. De totale
van de dienstverlening. TOPS is in deze
baten daalden slechts met 3,1% tot
doelstelling geslaagd: de lasten zijn cumulatief
EUR 6.193 miljoen. De lasten namen toe
en structureel met circa EUR 150 miljoen
met 2,5% tot EUR 5.302 miljoen. Deze stijging
verminderd. Het hele jaar door is hard gewerkt
werd gedeeltelijk veroorzaakt door de
aan de rationalisering en consolidatie van de
overname van een aantal activiteiten van
Technology en Operations functies en de
ING Barings in de Verenigde Staten. Het
implementatie van processen voor stringente
bedrijfsresultaat voor belastingen daalde
kostenbeheersing in alle regio’s.
sterk met 70,6% tot EUR 328 miljoen,
Kernactiviteiten
Strategie
internationale ondernemingen en het lokale
WCS staat voor een groot aantal sterke punten
grootbedrijf. De nadruk ligt hierbij vooral op de
van onze bank: een breed producten-
wereldwijde activiteiten van onze Europese
assortiment, internationale slagkracht,
klanten.
sectorexpertise, AA creditrating en talentvolle
Wij zullen onverminderd aandacht blijven
medewerkers. Sterke punten die met behulp van
besteden aan het beheer van het beschikbare
het MfV concept zo effectief mogelijk worden
kapitaal. Het kapitaal wordt toegewezen aan
ingezet om de klant optimaal van dienst te zijn.
die sectoren, klanten en producten die de
Deze klantgerichte strategie is de stuwende
beste mogelijkheden bieden voor economische
kracht achter de ontwikkeling van WCS.
groei en economische winst. Het kapitaal
In het kader van de implementatie van de
wordt pro-actief beheerd op sectorniveau en
strategie hebben wij na diepgaand onderzoek
aangewend voor die relaties en transacties die
zorgvuldig geanalyseerd welke onderdelen van WCS waarde creëren en hoe de efficiency kan worden verbeterd. De nieuwe, sector-
2001 in een oogopslag
gerichte strategie komt tot uitdrukking in de weer aantrekkende transactiestroom. Recent toegekende onderscheidingen en de posities op diverse ranglijsten illustreren het succes. Client Coverage wordt in overeenstemming
•
Uitstekend jaar voor GFM
•
Underwriter van KPN aandelenemissie van EUR 5 miljard
•
Arrangeur van een overbruggingsfaciliteit van USD 735 miljoen voor
gebracht met onze primaire doelstelling om uit
de financiering van de overname van het belang van 46% van British
te groeien tot een toonaangevende wholesale
Telecom en AT&T in Maxis, een van de toonaangevende bedrijven
bank, die in de geselecteerde sectoren een
voor mobiele telefonie in Maleisië, door de andere aandeelhouders.
geïntegreerd pakket corporate en investment banking diensten aanbiedt aan grote
Geen zorgen meer over het weer Wat heeft een bank met het weer te maken?
Weerderivaten worden al een aantal jaren
Meer dan u denkt! In oktober dekte
actief verhandeld door brokers en
ABN AMRO voor een Nederlands bouwbedrijf
eindgebruikers. Banken kunnen bogen op een
het risico van vorstverlet af. Hiertoe
eeuwenlange ervaring met de structurering
ontwikkelde de nieuw opgezette Derivatives
van geldstromen. Het spreekt dan ook bijna
Structuring groep een speciaal weerderivaat.
vanzelf dat voor hen een rol als intermediair
Het was de eerste transactie van ABN AMRO
is weggelegd bij de bescherming tegen de
op dit gebied. En met een nominale waarde
risico’s van slecht weer en andere
van EUR 126 miljoen op dat moment ook
calamiteiten. De ABN AMRO transactie is een
meteen de grootste in zijn soort. De
duidelijk bewijs hiervan. Op dit moment
overeenkomst voorziet in een
onderzoeken wij de mogelijkheden om
schadeloosstelling voor het verlies dat het
weerderivaten in het tweede kwartaal van
bouwbedrijf lijdt als gevolg van koud weer.
2002 ook in andere bedrijfstakken te introduceren en te integreren in kredietfaciliteiten.
27
Kernactiviteiten
Kerncijfers
(in miljoenen)
2001
2000
Rente
2.378
1.683
Provisie
2.220
2.819
Resultaat uit financiële transacties
de aantrekkelijkste economische winst bieden.
1.322
1.456
Overige baten
273
436
Totaal baten
6.193
6.394
en stelt WCS in staat optimaal te profiteren van
Bedrijfslasten
5.302
5.175
mogelijkheden om op een rendabele wijze
543
148
zaken te doen met alle klanten.
20
– 43
Blik vooruit
Deze aanpak maakt een flexibel gebruik van het beschikbare kapitaal binnen WCS mogelijk
Waardeveranderingen van vorderingen Waardeveranderingen van financiële vaste activa
Hoewel de baten sterk afhankelijk zijn van de Bedrijfsresultaat voor belastingen
328
1.114
marktontwikkelingen, zal het nieuwe client coverage model naar verwachting zorgen voor
Balanstotaal
294.711
269.665
Naar risico gewogen balanstotaal
95.171
88.451
Aantal medewerkers (fte)
22.423
23.003
184
274
krachtige klantgerelateerde transactiestromen. Voor wat betreft de kostenkant zullen in 2002 de strategische prioriteiten van TOPS dezelfde
Aantal vestigingen
zijn als in 2001, met een onverminderde aandacht voor kostenbesparingen. Omdat de inkrimping van het personeelsbestand van WCS tegen het einde van het jaar werd gerealiseerd, zullen de kostenbesparingen grotendeels in 2002 zichtbaar worden.
Zware financiering voor lichte metalen De vraag naar lichte metalen zoals
een aandelenemissie van AUD 525 miljoen en
magnesium groeit snel, met name in de auto-
kwam tot stand via nauwe samenwerking
industrie. In 2001 speelde ABN AMRO een
tussen AMC en Project Finance & Advisory,
belangrijke rol bij de financiering van het
een van de Joint Lead Arrangers.
Stanwell Magnesium Project in Queensland, Australië. Voor de bouw van deze grootste
ABN AMRO Rothschild en ABN AMRO
smelterij van lichte metalen ter wereld had
Morgans, onze Australische broker, traden op
Australian Magnesium Corporation (AMC)
als Joint Lead Manager voor de binnenlandse
een bedrag van in totaal AUD 1,8 miljard
aandelenemissie.
nodig. Corporate Finance is Ratings Advisor voor De transactie was door de combinatie van
een voorgenomen US High Yield emissie.
diensten (advies, lening en aandelenemissie)
GFM (Capital Markets) heeft een mandaat
illustratief voor de daadkracht van onze bank.
verworven als Joint Lead Manager en Joint
ABN AMRO bewees dat zij als een van de
Bookrunner voor de US High Yield emissie
weinige spelers in de Australische markt in
(het eerste optreden als Lead
staat is een volledig en geïntegreerd pakket
Manager/Bookrunner). GFM (Syndications)
wholesale banking producten aan te bieden.
treedt op als Joint Bookrunner en GFM (Derivatives) gaat een gedeelte van het
De financiering bestond uit een gesyndiceerde lening van AUD 902 miljoen en
28
valuta- en renterisico afdekken.
Kernactiviteiten
WCS Klanten en Producten Klanten •
Financial Institutions & Public Sector (FIPS)
•
Telecom, Media & Technology (TMT)
•
Automotive, Consumer & Diversified Industries (ACD)
•
Integrated Energy, Chemical & Healthcare (ECH)
Producten •
Loan Products (LP) (kredietverlening aan bedrijven en overheden)
•
Global Financial Markets (GFM) (treasury, fixed income, capital markets)
•
Equities (sales, trading & research)
•
Global Transaction Services (GTS) (cashmanagement, clearing & execution, handelsdiensten)
•
Private Equity (management buyouts, leveraged buyouts)
•
Corporate Finance (fusies & overnames, adviesdiensten)
29
Kernactiviteiten
Private Clients & Asset Management
De verlening van private banking diensten aan
en de kosten van de herstructurering. Het
vermogende relaties en het vermogensbeheer
aantal medewerkers binnen PCAM steeg met
vinden plaats vanuit de SBU Private Clients &
11,5% tot 5.879 FTE’s.
Asset Management (PCAM). In Nederland en Frankrijk is ABN AMRO een toonaangevende
Het beheerd vermogen steeg in 2001 met 34%
speler in de private banking markt, maar ook in
tot EUR 172 miljard tegenover EUR 128 miljard
Zwitserland, Luxemburg en Singapore zijn wij
eind 2000. De stijging is voor het grootste deel
sterk gepositioneerd. In andere landen
het gevolg van de overname van Alleghany
verkeren onze private banking activiteiten nog
Asset Management dat vanaf februari 2001
in de opbouwfase. Ons private banking bedrijf
in de geconsolideerde cijfers is opgenomen.
behoort tot de top-10 wereldwijd. Asset
Het ‘vermogen onder administratie’ bleef op
Management verzorgt het aanbod van
EUR 105 miljard min of meer gelijk ten
beleggingsfondsen, discretionair
opzichte van EUR 107 miljard aan het eind van
vermogensbeheer en trustdiensten ten
2000.
behoeve van particuliere en institutionele beleggers, private banking relaties en
Strategie
financiële instellingen. ABN AMRO Asset
Met onze activiteiten op het gebied van
Management is sterk gepositioneerd in
private banking en vermogensbeheer willen
Europa, de Verenigde Staten en Latijns-
wij optimaal inspelen op de kansen die de
Amerika en groeit snel in Azië.
verwachte forse toename van vermogensopbouw onder particulieren in met name Europa biedt. PCAM zal C&CC ondersteunen bij de uitvoering van de asset gathering
“Onze klanten optimaal bedienen en daar trots op zijn.” Dolf Collee, lid van de Raad van Bestuur en Voorzitter PCAM.
strategie van ABN AMRO. Private Clients Onze vermogende klanten bieden wij een totaalpakket private banking producten en diensten dat specifiek is afgestemd op hun
Resultaten
individuele behoeften. Met dit maatwerk
Ondanks de moeilijke marktomstandigheden
richten wij ons primair op particulieren met
daalden de baten met slechts 2,2% tot
een belegbaar vermogen van minimaal
EUR 1.419 miljoen. De bedrijfslasten stegen
EUR 1 miljoen. Gelet op toekomstige
met 14,5% tot EUR 1.136 miljoen, waardoor
vermogensvorming kunnen echter ook andere
het bedrijfsresultaat voor belastingen 41%
groepen interessant zijn. In de geselecteerde
lager uitkwam op EUR 270 miljoen. De
markten streven wij naar een toonaangevende
toename binnen Private Clients werd
private banking positie.
veroorzaakt door de kosten van de
30
herstructurering, de gestegen personeels-
Uitgangspunt bij de gemaakte keuzes ten
kosten als gevolg van met name de verplichte
aanzien van ons producten- en dienstenaanbod
invoering van een 35-urige werkweek in
is de waardecreatie voor de klant. Zo hebben
Frankrijk en de kosten die werden gemaakt om
wij in 2001 een ‘Open Architectuur’
onze aanwezigheid in een aantal belangrijke
geïntroduceerd in het internationale private
Europese markten te versterken. De toename
banking bedrijf. Vermogende klanten krijgen
van de bedrijfslasten bij Asset Management
hiermee toegang tot de beste vermogens-
was voor een groot deel het gevolg van de
beheerproducten, waarbij wij niet meer
consolidatie van Alleghany Asset Management
uitsluitend ABN AMRO producten aanbieden.
Kernactiviteiten
Het jaar 2001 stond in het teken van de
2001 in een oogopslag
afstemming van onze private banking diensten op de grotere behoefte van klanten aan maatwerkoplossingen. Hiertoe hebben wij onze landenorganisaties en hun
•
bedieningsconcept geanalyseerd. Als uitvloeisel hiervan zijn onze activiteiten in
diensten aangepakt •
Frankrijk en Nederland en ons internationale private banking bedrijf sterker gesegmenteerd
Belegd vermogen bij Banque NSMD EUR 3 miljard gestegen ondanks slecht beursklimaat
•
C&CC geïntensiveerd. Zo spelen wij niet alleen beter in op de adviesbehoeften van de klant
Introductie van een nieuw private banking serviceconcept in Nederland
•
naar klanten en producten. Daarnaast is de samenwerking tussen Private Clients en
Efficiencyprogramma opgestart en overlappingen in ondersteunende
Reorganisatie van de internationale private banking activiteiten naar klantsegment in plaats van geografie
•
maar maken wij ook efficiënter gebruik van ons
Ondanks slecht beursjaar autonome groei van het door ons asset management bedrijf beheerde vermogen
retail banking netwerk om voor onze private
•
Acquisitie van Alleghany Asset Management
banking klanten hun dagelijkse bankzaken te
•
Introductie in Nederland van modelfondsen die inspelen op het
regelen. Tevens is hiermee de overheveling van
risicoprofiel van de klant.
C&CC relaties naar Private Clients vereenvoudigd.
Nu vermogen opbouwen voor later Over de hele wereld, maar vooral in de
Asset gathering betreft het beheren van
geïndustrialiseerde landen bouwen mensen
gelden van klanten om vermogensgroei te
vermogen op. Financiële activa – aandelen en
realiseren en zo voor hen het later benodigde
obligaties, participaties in beleggings-
inkomen veilig te stellen. Deze activiteit biedt
fondsen, levensverzekeringspolissen, etc. –
enorme kansen. ABN AMRO wil haar positie
zijn belangrijke vermogensbestanddelen.
als een van de toonaangevende spelers op dit terrein uitbouwen. Ondersteund door ons
Nu de gemiddelde levensduur van de
internationale netwerk bieden wij onze
bevolking in Europa toeneemt en collectieve
klanten vermogensbeheerproducten met een
voorzieningen, zoals gezondheidszorg en
bovengemiddeld rendement, maatwerk-
pensioen, onder toenemende druk komen,
oplossingen en een eersteklas
ligt het in de lijn der verwachting dat men in
dienstverlening.
de toekomst steeds meer op eigen financiële middelen moet terugvallen. Het rendement dat beleggers ontvangen over hun vermogen (zowel koerswinst als inkomsten) wordt derhalve steeds belangrijker.
31
Kernactiviteiten
Kerncijfers
(in miljoenen)
2001
2000
Rente
330
393
Provisie
983
920
Resultaat uit financiële transacties
43
23
Overige baten
63
115
Totaal baten
1.419
1.451
Bedrijfslasten
1.136
992
13
1
aan via de verschillende distributiekanalen maar ook via derden, zoals vermogensadviseurs. De grote institutionele relaties
Waardeveranderingen van vorderingen
worden direct door onze beleggingsexperts bediend. Met deze strategie streven wij naar een toonaangevende internationale positie als actieve vermogensbeheerder.
Bedrijfsresultaat voor belastingen
270
458
In 2001 heeft Asset Management verdere Balanstotaal
16.653
15.887
Naar risico gewogen balanstotaal
6.529
5.942
Aantal medewerkers (fte)
5.879
5.275
38
35
stappen gezet op weg naar nauwere samenwerking met de klantverantwoordelijke onderdelen van de bank. Voorts richt Asset
Aantal vestigingen
Management zich nadrukkelijker op productontwikkeling. Om het bestaande assortiment aandelen- en obligatieproducten uit te breiden is in 2001 een Alternative Investments groep opgezet. Deze
Asset Management
gespecialiseerde groep gaat funds of funds en
Bij Asset Management ligt de focus op een
funds of hedge funds aanbieden. Asset
eersteklas productaanbod dat wordt
Management zal daarnaast het aanbod van
ondersteund door gekwalificeerde
producten van derden en de dienstverlening
beleggingsexperts, een gedegen en consistent
aan institutionele beleggers verder uitbreiden.
beleggingsproces en een solide operationele infrastructuur. Aan particulieren bieden wij onze vermogensbeheerproducten niet alleen
Uitbouw Asset Management bedrijf Op 1 februari werd de acquisitie afgerond van
voormalige ABN AMRO Asset Management
Alleghany Asset Management, een
USA en Chicago Capital Management. Ons
toonaangevende Amerikaanse
tweede vermogensbeheerbedrijf, Montag &
fondsbeheerder. Inmiddels zijn belangrijke
Caldwell, is gevestigd in Atlanta, Georgia.
stappen gezet voor een geslaagde integratie
Wij voorzien dat de gecoördineerde aanpak
met de overige vermogensbeheeractiviteiten
van onze marketingactiviteiten via het
van ABN AMRO, zodat wij wereldwijd kunnen
netwerk van ABN AMRO Asset Management
profiteren van cross-selling mogelijkheden
aanzienlijke synergievoordelen zal opleveren.
tussen Alleghany en het bestaande wereldwijde netwerk van ABN AMRO Asset
Door de acquisitie van Alleghany zijn onze
Management.
internationale vermogensbeheeractiviteiten wezenlijk versterkt. Wij onderzoeken de
In Noord-Amerika bedienen wij onze klanten
mogelijkheden voor consolidatie in Europa.
vanuit twee bedrijven. In de eerste plaats is
De gefragmenteerde markt biedt hier
dit onze organisatie in Chicago, die het
aantrekkelijke groeiperspectieven.
resultaat is van de integratie van het
32
Kernactiviteiten
Blik vooruit Maatwerkdienstverlening, afgestemd op de specifieke behoeften van de onderscheiden klantsegmenten, bevordert de autonome groei van onze private banking activiteiten. Wij blijven daarnaast op zoek naar mogelijkheden om onze marktpositie te versterken door acquisities en/of joint ventures in Europa. In combinatie met een verscherpte aandacht voor kostenbeheersing zal dit in een hogere winst resulteren. Asset management gaat zich nog nadrukkelijker richten op productontwikkeling. Tezamen met een versterkte klantfocus, een efficiënter gebruik van de verschillende distributiekanalen en kostenbeheersing zal dit leiden tot verbetering van het resultaat.
33
Overige activiteiten
Kerncijfers
(in miljoenen)
2001
2000
Rente
243
212
Provisie
177
153
Overige baten
350
263
in Spanje, Italië, Engeland en Frankrijk. De in december 2000 overgenomen
Totaal baten
770
628
Amerikaanse onderneming Consolidated
Bedrijfslasten
521
426
Service Corporation leverde, zoals verwacht,
22
53
Waardeveranderingen van vorderingen
nog geen substantiële bijdrage aan het resultaat. QEK Global Solutions meldde
Bedrijfsresultaat voor belastingen
227
149
Balanstotaal
10.491
9.384
Naar risico gewogen balanstotaal
10.016
9.102
tegenvallende resultaten, hoofdzakelijk door minder gunstige marktomstandigheden in het Verenigd Koninkrijk. Eind 2001 is besloten om LeasePlan
Aantal voertuigen onder beheer Aantal medewerkers (fte) Aantal vestigingen
1
1.107
1.221
Nederland, Auto Lease Holland en
7.306
7.070
Leaseconcept in twee jaar tijd in fasen volledig
102
47
samen te voegen onder de merknaam LeasePlan. Deze omvangrijke operatie zal, met het oog op de belangen van de klanten,
Ratio’s (in percentages) Efficiencyratio
67,7
67,8
zorgvuldig worden uitgevoerd. Door de
Rendement op eigen vermogen
25,3
22,1
bundeling verwacht AALH verdere
7,8
7,4
10,2
10,0
BIS-ratio kernvermogen BIS-ratio totaal vermogen
verbeteringen in de efficiency te kunnen combineren met een effectievere bewerking van de volgroeide Nederlandse markt.
1
In dit aantal zijn niet opgenomen de voertuigen die worden beheerd door QEK en een deel van de vloot
waarvoor diensten worden verleend door voormalig CSC, aangezien deze aantallen door de aard van de
Voor meer gedetailleerde informatie wordt
dienstverlening sterk wisselen. Per jaareinde 2001 betrof dit een gemiddeld aantal van rond de 200.000
verwezen naar het door ABN AMRO Lease
voertuigen.
Holding gepubliceerde jaarverslag. www.aalh.nl
ABN AMRO Lease Holding ABN AMRO Lease Holding (AALH) boekte over 2001 een nettowinst van EUR 166 miljoen, een groei van 52,3% ten opzichte van 2000. De leaseportefeuille nam met 11% toe tot EUR 9,5 miljard. De totale baten stegen met 22,6% tot EUR 770 miljoen en de lasten met 22,3% tot EUR 521 miljoen, inclusief de eenmalige kosten ad EUR 16 miljoen ten behoeve van de integratie van verschillende onderdelen van AALH. Het bedrijfsresultaat voor belastingen steeg met 52,3% tot EUR 227 miljoen (2000: EUR 149 miljoen). Het geconsolideerde balanstotaal bedroeg ultimo 2001 EUR 10,5 miljard. De integratie van de in 2000 overgenomen ondernemingen is in 2001 met succes afgerond. De activiteiten van de Dial groep 34
zijn geïntegreerd in de LeasePlan-organisaties
Corporate Centre
Corporate Centre
Het Corporate Centre verleent en ondersteunt
debiteurenvoorzieningen zijn van essentieel
noodzakelijke diensten op groepsniveau. Drie
belang voor de AA creditrating van onze bank.
basisfuncties kunnen worden onderscheiden:
Juist hierin onderscheidt ABN AMRO zich van
governance (facilitering van de implementatie
een groot aantal andere banken.
van het door de Raad van Bestuur vastgestelde beleid), standard and policy setting (vaststelling van standaarden en beleid waarbinnen de BU’s moeten opereren) en, zij het in beperkte mate, de verlening van shared services (onder andere juridisch advies) op contractbasis aan
“Investeren in die activiteiten waar we het hoogste rendement kunnen behalen.”
operationele eenheden. De rode draad die door deze functies loopt, is de toepassing van
Tom de Swaan, lid van de Raad van Bestuur en Chief Financial Officer.
Managing for Value (MfV) binnen de hele groep.
Strategie
Functies Corporate Centre
Verregaande autonomie, zodat de SBU’s beter kunnen inspelen op de behoeften van klanten en
•
Corporate Development: fungeert als
de veranderende markten, was een wezenlijk
adviseur van de Raad van Bestuur over
aspect van de reorganisatie. Hierdoor heeft de rol
strategie, beheer van de totale portefeuille
van de Raad van Bestuur een accentverschuiving
van businesses, alsmede fusies en overnames
ondergaan van regie naar strategie. Doordat de SBU’s in de nieuwe opzet in sterke
•
interne communicatie, versterking van de
mate autonoom zijn, kan worden volstaan met
reputatie van de bank, Investor Relations
een gezaghebbend maar klein Corporate Centre, dat zich meer richt op governance, standaarden
Corporate Communications: externe en
•
Group Audit: onafhankelijke risicobeoordeling en advies over
en beleid dan op de bedrijfsactiviteiten.
risicovermindering Risicobeheer – een belangrijke centrale functie
•
Group Finance: beheert de financiële positie
– is een goed voorbeeld van hoe het Corporate
op concernniveau; rapporteert aan
Centre werkt. Op governance niveau worden
toezichthouders en aandeelhouders
risicobewustzijn en risicobeheer in de
•
Group Risk Management: leidt het Group
organisatie ingebed. Op het niveau van
Risk Committee en formuleert het
standard and policy setting wordt het Risk
concernbeleid voor risicobeheer
Charter geformuleerd. Dit statuut geeft aan
•
Group Operations: ontwikkeling van
over welke instrumenten BU’s kunnen
standaarden en beleid voor informatie- en
beschikken bij de beoordeling van risico’s.
communicatietechnologie, alsmede
Op het niveau van shared services worden
organisatieadvies en
omvangrijke risicoposities die een BU
informatiemanagement
overweegt in te nemen, centraal gefiatteerd.
•
Group Human Resources: beleidsbepaling, beloning topkader, opleiding en
Blik vooruit
ontwikkeling, MfV veranderingsmanagement
Het Corporate Centre zal ook de komende periode alert blijven op zowel kosten-
•
steviger in de bank verankerd raakt, kunnen wij profiteren van de opgedane ervaring en de
Group Legal & Compliance: juridische zaken, compliance en EU Liaison Office
besparingen als waardecreatie. Naarmate MfV •
Economisch Bureau: onderzoek en prognoses
toepassing verder aanscherpen door invoering van de Business Principles. Voortdurend, solide risicobeheer en het treffen van adequate
35
Toetsingsvermogen
Toetsingsvermogen
Het aansprakelijk groepsvermogen bedroeg
European American Bank uitgegeven
ultimo 2001 EUR 34.007 miljoen, een stijging
preferente aandelen na de verkoop van deze
van EUR 1.473 miljoen ofwel 4,5%.
bank, de inkoop van door ABN AMRO North America uitgegeven preferente aandelen en de
Eigen vermogen
uitbreiding van het belang in ABN AMRO
Het eigen vermogen daalde per saldo met
France S.A. met 8%.
EUR 736 miljoen. Dit was hoofdzakelijk het gevolg van enerzijds de afboeking van goodwill
Fonds voor algemene bankrisico’s
en een negatief omrekenverschil op het
Door enerzijds consolidatie-effecten en een
geïnvesteerd vermogen in buitenlandse
positief omrekenverschil en anderzijds de
vestigingen en anderzijds ingehouden winst.
deconsolidatie van European American Bank
Met de aankoop van onder meer Michigan
nam de omvang van het fonds met EUR 62
National Corporation, Alleghany Asset
miljoen toe.
Management en ING Barings was een bedrag van EUR 3.186 aan goodwill gemoeid. Tegenover
Achtergestelde schulden
de stijging van de Amerikaanse dollar stond een
Het achtergestelde vermogen nam met
daling van de Braziliaanse real. Dit resulteerde in
EUR 2.878 miljoen toe tot EUR 16.283 miljoen.
een per saldo negatief omrekenverschil van
Aan nieuwe achtergestelde leningen werd, na
EUR 150 miljoen op het geïnvesteerd vermogen
aftrek van EUR 1.615 aan aflossingen, voor een
in buitenlandse vestigingen. Na uitkering van het
bedrag van EUR 2.443 miljoen geplaatst. Door
slotdividend 2001 zal een geraamd bedrag van
hogere valutakoersen stegen de
EUR 2.642 miljoen uit de nettowinst aan de
achtergestelde schulden met EUR 308 miljoen.
algemene reserve worden toegevoegd. Met betrekking tot het interimdividend 2001 koos
Vereist vermogen en ratio’s
55% van de aandeelhouders voor stockdividend.
Op grond van de richtlijnen van de Bank for
Hierdoor werden 19,6 miljoen aandelen
International Settlements (BIS) worden eisen
uitgegeven tegen een koers van EUR 19,35.
gesteld aan de omvang van het vermogen. Het vermogen van de bank wordt afgezet tegen de
Het aantal geplaatste en uitstaande gewone
uitzettingen op en buiten de balans. Deze
aandelen nam met respectievelijk 40 en
uitzettingen worden gewogen naar het daarin
35,2 miljoen toe, waarvan 39,1 miljoen
begrepen risico. Ook voor het in de
betrekking had op stockdividend. In 2001
handelsactiviteiten van de bank begrepen
werden 6,8 miljoen eigen aandelen ingekocht
marktrisico moet vermogen worden
tegen een gemiddelde koers van EUR 20,97.
aangehouden. De norm voor het kernvermogen
De uitoefening van personeelsopties leidde
(tier 1 ratio) bedraagt 4% en voor het totale
tot de uitgifte van 0,5 miljoen nieuwe aandelen
toetsingsvermogen 8%. ABN AMRO voldoet
tegen een gemiddelde koers van EUR 15,44
ruimschoots aan deze normen: de ratio voor
en de uitgifte van 2 miljoen aandelen uit
het kernvermogen bedroeg 7,03% en die van
ingekochte eigen aandelen tegen een
het totaal vermogen 10,91%.
gemiddelde koers van EUR 11,03. Ten slotte werden 0,1 miljoen preferente aandelen
Het toetsingsvermogen is in 2001 met 8,7%
geconverteerd in 0,4 miljoen gewone aandelen
gestegen. De naar risico gewogen activa
onder bijbetaling van EUR 3,176 per aandeel.
bedroegen ultimo 2001 EUR 273,4 miljard, een stijging van 3,6% ten opzichte van ultimo 2000.
36
Belang van derden
De in 2001 uitgevoerde securitisatie-
De daling met EUR 731 miljoen was vooral het
programma’s bedroegen EUR 18,5 miljard.
gevolg van de deconsolidatie van door
Risicobeheer
Risicobeheer
Kader Organisatiestructuur
Risicobeheer is voor ABN AMRO een kerncompetentie, ongeacht of het kredietrisico, marktrisico, landenrisico of operationeel risico betreft. ABN AMRO volgt een
commerciële lines of business. Het kader voor risicobeheer wordt gekenmerkt door centrale beleidsvorming en decentrale uitvoering en toezicht via het netwerk. Deze
Portefeuillerisicobeheer
strikte scheiding tussen de risicofunctie en de
Risicobeheer
Risicobewaking en -controle
door een gedegen professionalisme en een
Risicobeleid
Raad van Commissarissen
behoudend risicobeleid dat wordt ondersteund
Raad van Bestuur Corporate Centre Risk Management C&CC Risk Management WCS Risk Management PCAM
Netwerk: • Country Risk Officers • Marktrisico
opzet stelt het management in staat de
• Operationeel risico
omvangrijke en sterk gediversificeerde portefeuille van de bank effectief te controleren. De risicobeheersystemen hebben tot doel
•
risico’s in een vroegtijdig stadium te
procedures en methodes om risico’s te meten
onderkennen en te analyseren, alsmede
en te bewaken;
verantwoorde limieten vast te stellen en te
•
bewaken. Risicobeheer is een continu
van de risicoportefeuille op concernniveau;
leerproces, waarbij voortdurend op volatiele,
•
snel veranderende omstandigheden moet
van nieuwe producten;
worden ingespeeld. Op deze manier heeft
•
risicobeheer toegevoegde waarde voor onze
de SBU’s;
aandeelhouders.
•
goedkeuring van het risicobeleid, alsmede de
vaststelling van de normen voor het beheer goedkeuring van de krediet- en marktrisico’s het delegeren van kredietbevoegdheden aan fiattering van transacties die de aan de SBU’s
gedelegeerde bevoegdheid overschrijden.
Organisatiestructuur De Raad van Commissarissen en de leden van
De eindverantwoordelijkheid voor landenrisico
de Raad van Bestuur houden toezicht op en
en marktrisico berust bij GRM. De Group
evalueren het strategisch risicobeheer. Group
Asset & Liability Committee bepaalt de
Risk Management (GRM), een onderdeel van
value-at-risk (VaR) voor productlijnen
het Corporate Centre (CC), is verantwoordelijk
wereldwijd. Consumer Risk Management,
voor de implementatie van de risicostrategie
dat eveneens onderdeel vormt van het CC,
binnen de groep. Dit gebeurt onder leiding van
is verantwoordelijk voor de wereldwijde
de Chief Financial Officer, die lid is van de Raad
coördinatie en goedkeuring van alle
van Bestuur. De Group Risk Committee (GRC),
gestandaardiseerde kredietverlening
die is samengesteld uit vertegenwoordigers
teneinde consistentie met het beleid van
van GRM en de betreffende Strategic Business
ABN AMRO te waarborgen.
Unit (SBU), neemt besluiten bij consensus. De belangrijkste gedelegeerde taken van de De hoofdtaken van GRM zijn: •
het bepalen van de risicograad die in
SBU’s op het gebied van kredietrisico zijn: •
fiattering van transacties met een krediet-
overeenstemming is met de algehele
en/of marktrisico tot de toegestane limiet;
doelstellingen van de bank en het gewenste
•
risicoprofiel;
per sector;
bewaking van de risicopositie van de bank 37
Risicobeheer
•
toezicht op de naleving van de ABN AMRO
Business Principles en het GRC kredietbeleid; •
revisie van kredieten met een investment
voortvloeiende regelgevend kader zal gedetailleerder en complexer zijn en voor de banksector de nodige kosten met zich
grade rating minimaal één keer per jaar; van
meebrengen. Een goed evenwicht tussen de
kredieten met een lagere rating met een
juiste mate van risicogevoeligheid en het
hogere frequentie.
belastende effect van de regelgeving is dan ook van belang. Het proces van open overleg
Binnen WCS is de risicofunctie op wereldwijde
sterkt ons in de overtuiging dat dit evenwicht
basis georganiseerd. Country Risk Officers
zal worden gevonden.
ondersteunen de centrale risicocommissies in Amsterdam voor de Client BU’s van WCS.
Hoewel de voorstellen van het Bazels Comité
De Country Risk Officers, die rapporteren aan
voor solvabiliteitsrichtlijnen nog niet definitief
WCS in Amsterdam, adviseren over kredieten
zijn, is wel duidelijk dat de invoering een
die hun lokale bevoegdheid te boven gaan en
aanzienlijke inspanning zal vergen. ABN AMRO
regelen aangelegenheden inzake kredietrisico,
heeft een projectorganisatie opgezet om de
marktrisico en regelgeving op lokaal niveau.
implementatie van de nieuwe
Het marktrisico is een afzonderlijke
solvabiliteitsvoorschriften voor te bereiden op
risicofunctie binnen WCS, die volgens de
basis van een interne risicoclassificatie.
productlijnen is opgezet. De GRC is
ABN AMRO staat achter het initiatief van het
verantwoordelijk voor marktrisico’s en de
Bazels Comité om een Accord Implementation
goedkeuring van nieuwe producten boven de
Group op te zetten. Allerlei praktische zaken
gedelegeerde bevoegdheid. Risicobeheer
zullen in de definitieve aanbevelingen van het
binnen C&CC vindt plaats op geografische
Bazels Comité waarschijnlijk nog niet zijn
basis, via commissies onder voorzitterschap
geregeld. Deze punten kunnen evenwel een
van de Chief Risk Officer in onze thuismarkten
wezenlijk effect hebben op de daadwerkelijke
(Midden-Westen van de Verenigde Staten,
uitvoering van de voorstellen door de banken
Nederland en Brazilië). C&CC Risk is
en de instandhouding van een level playing
verantwoordelijk voor krediet- en marktrisico
field in de financiële sector.
en regelgeving in de thuismarkten. PCAM heeft een aparte risicocommissie voor haar
Kredietrisico
private banking bedrijf, maar volgt in
Basisprincipes en kredietprocessen
hoofdlijnen het systeem van risicocontrole van
De basisprincipes die aan het proces van
de andere SBU’s.
risicobeheer ten grondslag liggen, luiden als volgt:
Bazels Akkoord en huidige status
•
In januari 2001 publiceerde het Bazels Comité
bank zich verplicht tot de levering van
voor Bankentoezicht het tweede Consultative
risicogevoelige producten, is de voorafgaande
Document in het kader van de herziening van
goedkeuring van de bevoegde functionarissen
het Bazels Akkoord van 1988. Ook de Europese
of commissies vereist;
Commissie maakte haar standpunt over het
•
Bazels Akkoord kenbaar. ABN AMRO is nauw
fiatteringsbevoegdheid gedelegeerd aan het
betrokken bij dit internationale overleg en zet
Corporate Centre en vervolgens verder aan de
zich hiervoor actief in.
de Raad van Bestuur heeft de
SBU’s; •
38
voor alle commerciële activiteiten waarbij de
fiatteringsbevoegdheid is gebaseerd op het
Wij ondersteunen het sterker risicogevoelige
Global One Obligor Exposure (GOOE) – alle
karakter van het voorgestelde New Capital
krediet- en obligofaciliteiten die wereldwijd aan
Accord ofwel Bazel II. Het hieruit
een tegenpartij zijn verstrekt – en de Uniform
Risicobeheer
Credit Rating (UCR) – de risicoclassificatie van
•
de debiteur – waarbij deze bevoegdheid ook
berekening van het naar risico gewogen
afhankelijk is van de mogelijkheden voor
rendement op het geïnvesteerd kapitaal (Risk
aanvaardbare bewaking, rapportage en
Adjusted Return on Capital ofwel RAROC) en
controle van risico’s;
van de verwachte debiteurenverliezen op
•
de BU’s opereren onafhankelijk en zijn
belangrijke gegevens aan te leveren voor de
grond van de WCS Loan Pricing Tool.
verantwoordelijk voor alle bedrijfsactiviteiten binnen de toegestane limieten.
ABN AMRO heeft een ratinginstrument (LA Encore) ontwikkeld, waarvan de primaire
Instrumenten voor risicobeheer
doelstelling het bepalen van de UCR is. Binnen
Uniform Credit Rating
WCS is het gebruik van dit ratinginstrument
ABN AMRO heeft een eigen systeem voor
reeds volledig geïntegreerd in het
uniforme risicoclassificatie ontwikkeld. Dit
risicobeheerproces en voor middelgrote
UCR systeem speelt een belangrijke rol bij de
zakelijke relaties van C&CC wordt nu een
besluitvorming over kredieten en het beheer
aangepaste versie geïntroduceerd.
van de kredietportefeuille. Als onderdeel van het kredietproces wordt aan alle tegenpartijen
RAROC en Loan Pricing Tool
een UCR toegekend. Deze rating moet
Om het beheer van haar kredietportefeuille te
vervolgens worden goedgekeurd op het
verbeteren heeft ABN AMRO intern een multi-
bevoegde niveau. Het UCR systeem stelt ons
factor RAROC model ontwikkeld. Dit model
in staat:
wordt voortdurend verfijnd en geleidelijk zullen
•
de fiatteringsbevoegdheden op basis van een
steeds meer business units van de bank hierin
risicomatrix te definiëren en de
worden opgenomen. Het CC en WCS hebben
revisiefrequentie te bepalen;
gezamenlijk een instrument voor de
•
algemene trends in de kwaliteit van de
prijsstelling van kredieten (Loan Pricing Tool)
kredietportefeuille van de bank te onderkennen
ontwikkeld dat aansluit bij het RAROC model.
en de vaststelling van portefeuillelimieten
Met deze instrumenten kunnen alle grote
mogelijk te maken;
transacties in de portefeuilles van WCS worden
Rating overzicht UCR
Omschrijving
S&P
Moody’s
1
AAA/AA–
Aaa/Aa3
2+
A+
A1
2
A
A2
A–
A3
3+
BBB+
Baa1
3
BBB
Baa2
3–
BBB–
Baa3
4+
BB+
Ba1
4
BB
Ba2
4–
BB-
Ba3
5+
B+
B1
5
B
B2
5–
B–
B3
2–
‘Investment grade’
‘Below investment grade’
39
Risicobeheer
Kredietverlening per SBU in 2001
(in miljarden)
Totaal 2001
C&CC
WCS
PCAM/CC/ AALH
2000
1999
14,1
1,4
11,2
1,5
15,0
12,0
Private sector
260,2
180,9
60,7
18,6
245,5
207,0
Totaal*
274,3
182,3
71,9
20,1
260,5
219,0
Overheid
* exclusief professionele effectentransacties
Kredietverlening C&CC aan private sector
(in miljarden)
Totaal 2001
NoordAmerika
Nederland
Brazilië
Rest van de wereld
Zakelijk
75,4
40,2
28,8
1,9
4,5
Particulier
105,5
25,4
73,9
3,6
2,6
Totaal
180,9
65,6
102,7
5,5
7,1
beoordeeld. Toetsingscriteria hierbij zijn het
Consumer & Commercial Clients
rendement op economisch kapitaal en het
Nederland vertegenwoordigt 57% van de
mogelijke verlies. De belangrijkste elementen
totale kredietverlening door C&CC, gevolgd
van de Loan Pricing Tool zijn UCR, looptijd,
door Noord-Amerika met 36% en Brazilië met
zekerheden, kredietbedrag en land. C&CC
3%. De particuliere kredietverlening
gebruikt in de Verenigde Staten een systeem
(o.a. hypotheken, autofinancieringen en
van klantrentabiliteit, terwijl voor Nederland
persoonlijke leningen) is goed voor 58% van
een Loan Pricing Tool wordt ontwikkeld.
de totale portefeuille en het zakelijk krediet aan middelgrote bedrijven voor 42%.
Samenstelling ABN AMRO kredietportefeuille
In Nederland vormen hypotheken de
In 2001 is het volume van de totale
hoofdcomponent van de particuliere
kredietverlening licht gestegen ten opzichte
portefeuille (EUR 46,6 miljard balansgebonden
van voorgaande jaren. ABN AMRO richt zich
en EUR 4,7 miljard gesecuritiseerd).
met name op rentabiliteit en efficiency en
Daarnaast heeft ook Bouwfonds een
minder op batengroei door toename van het
omvangrijke kredietportefeuille van
kredietvolume. Van het uitstaande
EUR 15,0 miljard.
kredietvolume kwam 66% voor rekening van C&CC, gevolgd door WCS met 26%.
In Noord-Amerika vertegenwoordigt de zakelijke kredietverlening 61% van de balans.
40
Geografisch gezien blijft Nederland met 49%
Dit onderstreept de stevige positie van LaSalle
van het totale kredietvolume de belangrijkste
als een van de marktleiders, een positie die
markt. Noord-Amerika is met 30% tweede,
door de acquisitie van Michigan National
terwijl Brazilië goed is voor 2%. Dit is een
Corporation nog is versterkt. Via Standard
goede afspiegeling van de strategie van
Federal wordt de Amerikaanse
ABN AMRO om zich terug te trekken uit minder
hypotheekportefeuille in toenemende mate
belangrijke landen en zich vooral te richten op
aan beleggers verkocht. Namens deze
haar thuismarkten.
beleggers blijft ABN AMRO verantwoordelijk
Risicobeheer
Specifieke voorzieningen per SBU
Totaal debiteurenvoorzieningen
2001
C&CC
WCS
PCAM/CC/ AALH
2000
1.342
802
514
26
814
84
0
29
55
– 197
1.426
802
543
81
617
51
51
59
28
23
2001
2000
1999
Risico op overheden
Totaal specifieke voorzieningen
(in miljoenen)
Specifieke voorzieningen/ gemiddeld RGA (in basispunten)
Non-performing kredieten
Totaal non-performing kredieten (in miljoenen)
5.858
5.122
4.791
Non-performing kredieten t.o.v. kredieten private sector (bruto, in procenten)
2,21
2,05
2,26
Debiteurenvoorzieningen t.o.v. kredieten private sector (bruto, in procenten)
1,70
1,68
2,11
voor de uitvoering van de noodzakelijke
Ondanks de moeilijke marktomstandigheden
administratieve handelingen, waarvoor een
blijft de algehele kwaliteit van de
vergoeding wordt ontvangen. Ultimo 2001
kredietportefeuille van de bank goed. De
was ongeveer EUR 142 miljard van de
gewogen gemiddelde UCR correspondeert
hypotheekportefeuille gesecuritiseerd.
met een BBB rating (‘investment grade’). Toen in 2001 tekenen van verslechtering
Ons Braziliaans bedrijf richt zich vooral op de
zichtbaar werden, ging Risk Management in
particuliere markt. Dit blijkt ook uit de
februari direct tot actie over en werden de
samenstelling van de kredietportefeuille:
limieten voor tegenpartijen met een lagere
65% particulier tegenover 35% zakelijk.
rating dan ‘investment grade’ aangescherpt. Daarnaast werden de ontwikkelingen in
Wholesale Clients
bepaalde sectoren nauwgezet gevolgd en
De klanten van WCS zijn vooral in de OESO-
stelde de bank zich voorzichtiger op bij meer
landen gevestigd. Op basis van totale limieten
riskante transacties.
(GOOE) waren Europa (49%) en NoordAmerika (30%) de belangrijkste geografische concentraties per 31 december 2001.
Voorzieningen en non-performing kredieten Voorzieningenbeleid
Van de Client BU’s binnen WCS (zowel
ABN AMRO heeft een specifiek
bedrijven als financiële sector) is FIPS met
voorzieningenbeleid ontwikkeld per line of
een aandeel van 55% in de portefeuille de
business. Dit beleid wordt voortdurend
grootste op basis van GOOE. Hierna volgen
getoetst en bijgesteld op basis van in de tijd
respectievelijk ACD met 23%, ECH met 13%
gerealiseerde verliezen, ontwikkelingen in
en TMT met 9%. Op sectorniveau is de
kredietrisicotechnieken en veranderingen in
volgorde Utilities 10,5%, Oil and Gas 9,3%
wetgeving. Onze kredietfunctionarissen
en Manufacturing 8,6%.
houden continu toezicht op de kwaliteit van de kredietportefeuilles van de bank. Wanneer de
41
Risicobeheer
Grensoverschrijdend risico
(in miljarden)
Grensoverschrijdend risico Regio
2001
2000
Excl. risicovermindering
1999
2001
2000
1999
Latijns-Amerika
8,4
6,8
5,5
4,0
3,4
3,2
Azië/Pacific
6,8
7,4
7,1
5,0
4,1
5,3
Oost-Europa
2,9
3,3
3,3
2,0
2,3
2,1
Midden-Oosten en Afrika
3,0
3,7
5,0
1,9
1,9
2,1
21,1
21,2
20,9
12,9
11,7
12,7
Totaal
N.B: Uitzettingen met een verminderd risico betreffen doorgaans transacties die zijn gedekt door swaps in kredietderivaten, verzekering van het politieke risico, offshore deposito’s en effectendepots, specifieke garanties of andere in de markt beschikbare instrumenten voor risicovermindering.
kwaliteit van een krediet verslechtert of de
Argentinië konden wij door snel ingrijpen in
financiële situatie van een debiteur aanleiding
Brazilië de mogelijke beïnvloeding met succes
geeft tot twijfel over diens vermogen tot
inperken. De kwaliteit van de portefeuille is
terugbetaling, wordt een voorziening getroffen.
nog steeds bevredigend.
Voorzieningen voor particulier krediet worden op portefeuillebasis getroffen in
Wholesale Clients
overeenstemming met de omvang van de
De gevolgen van de economische vertraging
portefeuille en de ervaring met betrekking tot
werden in de loop van 2001 merkbaar. De
verliezen.
totale voorzieningen bedroegen EUR 543 miljoen in 2001 en moesten met name worden
Consumer & Commercial Clients
getroffen in de sectoren media, industrie,
Van de totale voorzieningen van EUR 802
telecommunicatie, luchtvaart en energie.
miljoen die door C&CC in 2001 werden
De voorzieningen voor landenrisico
getroffen, had 45% betrekking op particulier
profiteerden in 2000 van een eenmalige vrijval
krediet en 55% op zakelijk krediet. De totale
als gevolg van een aanpassing in de door de
voorzieningen van de BU Nederland bedroegen
bank gehanteerde methodiek. In 2001 had de
EUR 108 miljoen. Het hogere niveau had voor
Argentijnse crisis een negatief effect op de
een deel te maken met de problemen bij
voorzieningen voor landenrisico’s in WCS en
fokkerijen en slachterijen als gevolg van de BSE
het CC. ABN AMRO heeft niettemin alle
en MKZ crises. De BU Verenigde Staten trof
vertrouwen in de algehele kwaliteit van haar
voorzieningen tot een bedrag van EUR 442
kredietportefeuille en is ervan overtuigd dat zij
miljoen. Een deel hiervan had betrekking op de
ook in 2002 een sterk kredietprofiel kan
‘leveraged finance’ portefeuille. Begin 2001
handhaven.
werd besloten deze activiteit te beëindigen en
42
de portefeuille af te bouwen. De onroerend
Risico op overheden
goed gerelateerde en particuliere portefeuilles
ABN AMRO beheert het landenrisico op
bleven gezond. Voor EAB moest tot het
uitzettingen buiten het OESO-gebied (zowel
moment van verkoop een bedrag van EUR 44
grensoverschrijdend risico als risico op de
miljoen opzij worden gezet. De voorzieningen
overheid) op portefeuillebasis. Onder de
in Brazilië (totaal EUR 193 miljoen) moesten
meting van het grensoverschrijdende risico
vooral voor de consumentenkredietportefeuille
vallen alle balansposten en niet uit de balans
worden getroffen. Ondanks de slechte
blijkende verplichtingen die rechtstreeks
economische omstandigheden en de onrust in
door transfer- en convertibiliteitsbeperkingen
Risicobeheer
zouden worden beïnvloed. ABN AMRO houdt
VaR for handelsportefeuilles
al jaren toezicht op grensoverschrijdende
(99% eendaagsrisico)
(in miljoenen)
uitzettingen, door gebruik te maken van een VaR model om het grensoverschrijdende risico
31/12/2001
Minimum
Maximum
Gemiddeld
Global Financial Markets
43
21
45
33
Global Equity Derivatives
6
3
24
10
43
25
62
41
van de totale portefeuille te bepalen. In de loop van het jaar hebben wij de beheersing van het grensoverschrijdende risico verder verbeterd. Alle aspecten van het
Totaal
landenrisico zijn in het RAROC model en de
Grafiek 1 Dagelijkse baten GFM in 2001
Loan Pricing Tool opgenomen. Dankzij het
(in miljoenen)
systeem van interne doorbelasting kan de schaarse ruimte onder de landenlimieten worden benut voor de meest winstgevende
25
transacties. 20
Dankzij het VaR model konden wij de
15
economische crisis in Turkije en het bankroet 10
van Argentinië goed opvangen. Onmiddellijk na de terroristische aanvallen van 11 september
5
hebben wij met behulp van het VaR model 0
stress-tests op de portefeuille uitgevoerd voor -35 -30 -25 -20 -15 -10 -5
0
5
10
15
20 25 30 35
verschillende scenario’s en zijn gepaste maatregelen genomen om de risicoposities te beheersen.
Grafiek 2 Dagelijkse baten GED in 2001 In absolute zin is het grensoverschrijdend risico
(in miljoenen)
in de afgelopen twee jaar stabiel gebleven. Er is wel sprake van een verschuiving van het
50
risico naar Latijns-Amerika, en dan 45
voornamelijk naar Brazilië omdat dit land voor de bank van strategisch belang is. Daarentegen
40
zijn de uitzettingen in Argentinië in de 35
afgelopen jaren verminderd. Bovendien betreft 63% van deze uitzettingen transacties met een
30
kortlopend karakter, handelstransacties of 25
transacties met een verminderd risico.
20
Marktrisico 15
Marktrisico betreft het risico dat de ontwikkeling van marktvariabelen leidt tot
10
winsten of verliezen op aangehouden 5
posities. Dit risico ontstaat uit de handel zowel voor klanten als voor eigen rekening van de
0 -35 -30 -25 -20 -15 -10 -5
0
5
10
15
20 25 30 35
bank.
43
Risicobeheer
Grafiek 3 Value at Risk versus hypothetisch resultaat voor handelsportefeuilles in 2001 (in miljoenen)
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
-50
jan
feb
mei
juni
juli
aug
sept
okt
nov
52
51
50
49
48
47
46
45
44
43
42
41
40
39
38
37
36
35
34
33
32
31
30
29
28
27
26
25
24
23
22
21
19
20
17
apr
18
16
15
14
13
11
mrt
12
9
10
8
7
6
5
4
3
2
1
week
-60
dec
Value at Risk Winst Verlies
Het marktrisico wordt beheerd aan de hand
Het betreft een statistische inschatting met
van risicolimieten zoals VaR,
een bepaald betrouwbaarheidspercentage van
rentegevoeligheid per basispunt, netto
het potentiële verlies dat bij ongewijzigde
open positie, spread-gevoeligheden, de
handelsposities zou ontstaan als gevolg van
‘Greeks’ (delta, gamma, vega, rho), stress-
ontwikkelingen van marktrente en koersen
tests, scenarioanalyses, positieconcentraties
gedurende een bepaald tijdsinterval. De
en positielooptijden. Marktrisicolimieten
methode die ABN AMRO hanteert voor de VaR
worden per locatie en per handelsportefeuille
berekening, gaat uit van historische simulatie
alsmede op een aantal belangrijke
op basis van gegevens over een periode van
geaggregeerde niveaus bepaald en van dag
vier jaar. De bank gaat uit van een tijdsinterval
tot dag gevolgd.
van één dag, relatieve veranderingen van historische koersen, een betrouwbaarheids-
Onze interne modellen voldoen aan de eisen
niveau van 99% en gelijkelijk gewogen
van de toezichthoudende instanties en zijn voor
simulaties. De VaR wordt dagelijks
de berekening van kapitaalbuffers voor
gerapporteerd aan de leiding van de lines of
marktrisico’s door de Nederlandsche Bank
business, de risicofunctie van de SBU’s, GRM
goedgekeurd.
en de verantwoordelijke leden van de Raad van Bestuur.
Beheer en dagelijkse toetsing van het
44
marktrisico van de handelsactiviteiten vinden
De effectiviteit van de VaR berekeningen wordt
primair plaats met behulp van de VaR methode.
getoetst aan de hand van back-testing, een
Risicobeheer
techniek waarbij het aantal dagen wordt geteld
De histogrammen tonen de verdeling van de
waarop de verliezen hoger zijn dan de
dagelijkse baten in 2001 uit handelsactiviteiten
berekende VaR. Bij een betrouwbaarheids-
en overige activiteiten (met inbegrip van
niveau van 99% zal in theorie het negatieve
provisies en emissieresultaten) per BU,
handelsresultaat eens in de honderd
namelijk voor GFM (Global Financial Markets)
handelsdagen groter dan de VaR zijn. Back-
in grafiek 1 en GED (Global Equity Derivatives)
testing wordt uitgevoerd op zowel het feitelijke
in grafiek 2 (beide pagina 43). In zijn totaliteit
handelsresultaat als op een hypothetisch
schommelt het resultaat rond een positief
handelsresultaat waarbij alleen
gemiddelde, met name voor GED waar
marktbewegingen in aanmerking worden
provisies een belangrijke bron van inkomsten
genomen en het effect van provisies,
vormen.
emissieresultaten en intradagtransacties buiten beschouwing wordt gelaten. De
Operationeel risico
uitkomsten van back-testing op het feitelijke en
Operationeel risico is het risico dat een verlies
hypothetische handelsresultaat worden
ontstaat als gevolg van niet afdoende of
regelmatig aan de Nederlandsche Bank
falende interne processen, menselijk gedrag
gerapporteerd. De hypothetische back-testing
en systemen of als gevolg van externe
is een belangrijk instrument voor de validering
gebeurtenissen. Onder deze definitie vallen
van onze interne modellen.
operationele gebeurtenissen zoals problemen met computersystemen, tekortkomingen van
Uit het back-testing resultaat (grafiek 3,
de organisatiestructuur of interne controle,
pagina 44) blijkt dat de dagelijks berekende
menselijk gedrag, fraude en externe
VaR in 2001 op geen enkele dag werd
bedreigingen.
overschreden. Bijzondere omstandigheden zoals de periode augustus – oktober 1998 die
Gezien het belang van deze zaken werd in 2000
in de historische cijfers zijn verwerkt, en
Operational Risk Management opgezet. Deze
bepaalde conservatieve uitgangspunten die bij
afdeling richt zich uitdrukkelijk op het beheer
het aggregeren van de VaR over de
van operationele risico’s, en wel op een manier
verschillende risicofactoren zijn gehanteerd,
die te vergelijken valt met het beheer van
hebben geresulteerd in een relatief
kredietrisico en marktrisico. Op dit moment
voorzichtige VaR raming.
lopen binnen de bank diverse projecten om aan de criteria van het Capital Framework (Bazel II)
De stress-test is een aanvulling op de VaR
en de eisen van de Nederlandsche Bank te
berekening en geeft inzicht in het gedrag van
voldoen.
een portefeuille onder extreme marktomstandigheden. Hoewel de VaR een
Beheer van operationele risico’s
goede indicatie geeft van de mogelijke
ABN AMRO heeft een concernbeleid en kader
schommelingen in het handelsresultaat onder
voor operationeel risicobeheer geformuleerd.
normale marktomstandigheden, blijven
Hierin worden de taken en verantwoordelijk-
incidentele gebeurtenissen buiten
heden op elk niveau van de organisatie
beschouwing. Scenarioanalyse geeft inzicht in
beschreven. Uitgangspunt is dat op alle
schommelingen in het handelsresultaat onder
niveaus het lijnmanagement verantwoordelijk
ongebruikelijke omstandigheden. Diverse
is voor de aanpak en controle van operationele
scenario’s zoals ‘Zwarte Maandag’ worden
risico’s.
dagelijks voor iedere handelsportefeuille getoetst en op meerdere niveaus
Om operationele risico’s te beoordelen, de
geaggregeerd, onder andere op groepsniveau.
effectiviteit van risicoverlagende maatregelen
45
Risicobeheer
te bepalen en potentiële probleemgebieden te identificeren, is allerlei informatie nodig. Diverse instrumenten zijn hiertoe ontwikkeld en bevinden zich in verschillende stadia van implementatie: •
Risk Self Assessment
Een methode om risico’s te onderkennen en te beoordelen en de risicocontrole te verbeteren. •
Corporate Loss Database
Een belangrijk hulpmiddel voor de bewustmaking van de aard van verliezen door operationele risico’s en manieren om deze te verminderen. De database wordt opgezet in overeenstemming met de voorgestelde regelgeving. •
Besluitvormingsproces voor operationele,
juridische en reputatierisico’s Een totaalbenadering van het fiatteringsproces, waarbij expliciet zowel een kwalitatieve als een kwantitatieve beoordeling van operationele, juridische en reputatierisico’s wordt gemaakt, met inbegrip van bekrachtiging door alle betrokkenen. In 2001 is een interne methode voor de allocatie van kapitaal voor operationele risico’s ingevoerd. Dit gebeurde onder toezicht van de Group Operational Risk Management commissie, die wordt voorgezeten door de CFO. Onderzoek wordt verricht naar meer geavanceerde technieken die voldoen aan de voorgestelde regelgeving. ABN AMRO zal de ontwikkelingen in de sector blijven volgen.
46
Informatie aandeelhouders
Informatie aandeelhouders
ABN AMRO vanaf 1992 (in euro’s)
2001
Resultaten (in miljoenen)
2001
2000
1999
(USD)5
Rente Overig inkomen Totaal baten Bedrijfslasten Waardeveranderingen van vorderingen Fonds voor algemene bankrisico’s Bedrijfsresultaat voor belastingen Groepswinst Nettowinst Nettowinst, beschikbaar voor houders van gewone aandelen Dividendbedrag
10.090
8.991
9.404
8.687
8.744
7.792
9.065
6.840
18.834
16.783
18.469
15.527
13.771
12.272
13.202
10.609
1.426
1.271
617
653
– 32
– 20
3.613
3.220
4.725
4.250
2.615
2.330
3.401
2.930
3.230
2.878
2.498
2.570
3.184
2.837
2.419
2.490
1.420
1.265
1.424
1.250
11,8
10,4
12,5
12,0
34,0
30,0
32,5
28,9
384,9
339,6
339,8
284,2
345,3
304,6
319,3
259,7
597,4
527,0
543,2
457,9
193,4
170,6
187,5
159,0
273,4
241,2
263,9
246,4
1.535,5
1.500,4
1.465,5
1.515,2
1.482,6
1.451,6
Balans (in miljarden) Eigen vermogen Aansprakelijk groepsvermogen Toevertrouwde middelen en schuldbewijzen Kredieten Balanstelling Voorwaardelijke schulden en onherroepelijke faciliteiten Naar risico gewogen activa
Gegevens van gewone aandelen
1
Aantal uitstaande aandelen (in miljoenen) Gemiddeld aantal uitstaande aandelen (in miljoenen) Nettowinst per aandeel (in euro’s) 2, 6 Nettowinst per aandeel na volledige verwatering (in euro’s) 2, 6 Dividend per aandeel (in euro’s, afgerond) 3 Uitkeringspercentage per aandeel (dividend/nettowinst) Vermogenswaarde per aandeel (ultimo, in euro’s) 3, 4
1,53
1,36
2,04
1,72
1,52
1,35
2,02
1,71
0,90
0,80
0,90
0,80
55,2
46,5
7,78
7,59
20,5
26,5
23,7
7,03
7,20
7,20
10,91
10,39
10,86
73,1
71,5
68,3
36.984
38.958
37.138
74.726
76.140
72.800
42,9 7,13
6,29
Ratio’s (in %) Rendement op eigen vermogen BIS-ratio kernvermogen 4 BIS-ratio totaal vermogen 4 Efficiencyratio
Medewerkers
(nominale aantallen)
Nederland Overige landen
Vestigingen Nederland Overige landen
Aantal landen en gebieden van vestiging
48
703
885
921
2.775
2.709
2.668
67
74
76
De cijfers van voorgaande jaren zijn aangepast voor vergelijkingsdoeleinden. 1 Gecorrigeerd voor ingekochte aandelen ter dekking van uitgegeven personeelsopties. 2 Berekend op basis van het gemiddeld uitstaande aantal gewone aandelen en gecorrigeerd in verband met kapitaalsuitbreidingen. 3 Waar nodig gecorrigeerd in verband met kapitaalsuitbreidingen. 4 De herrubricering van de voorziening voor algemene bankrisico’s per 1 januari 1997 is hierin reeds verwerkt. 5 De resultaten zijn omgerekend tegen de gemiddelde dollarkoers en de balans tegen de ultimo dollarkoers. 6 2001: inclusief de verkoop van EAB en de herstructureringsvoorziening bedraagt de winst per aandeel EUR 2,10 en na volledige verwatering EUR 2,09.
Informatie aandeelhouders
1998
1997
1996
1995
1994
1993
1992
7.198
6.294
5.230
4.646
4.442
4.013
3.726
5.340
4.491
3.433
2.708
2.353
2.405
1.932
12.538
10.785
8.663
7.354
6.795
6.418
5.658
8.704
7.450
5.867
4.962
4.595
4.256
3.797
941
547
569
328
681
681
635
– 101
179
66
308
2.897
2.626
2.175
1.743
1.526
1.437
1.164
1.989
1.872
1.563
1.233
1.081
955
780
1.828
1.748
1.499
1.187
1.037
918
764
1.747
1.666
1.414
1.075
925
835
686
906
844
733
623
550
486
439
10,7
11,7
11,3
9,2
8,8
8,7
7,3
24,4
24,1
20,1
15,2
14,2
13,8
12,3
243,5
221,1
159,3
147,3
138,5
136,3
128,2
220,5
201,1
150,5
132,8
122,8
121,7
110,7
432,1
379,5
272,0
248,0
229,0
222,8
203,5
124,0
102,8
80,9
63,8
51,0
45,3
44,1
215,8
208,7
176,7
149,6
136,9
130,5
128,1
1.438,1
1.405,6
1.364,5
1.255,6
1.213,3
1.173,7
1.111,0
1.422,1
1.388,7
1.346,3
1.232,5
1.193,3
1.141,3
1.081,3
1,23
1,20
1,05
0,87
0,78
0,73
0,63
1,22
1,19
1,03
0,83
0,74
0,71
0,62
0,58
0,54
0,48
0,41
0,36
0,34
0,33
46,9
45,5
45,5
46,9
46,9
47,4
51,9
6,85
7,71
7,62
6,21
6,08
6,21
5,80
16,9
15,7
16,4
13,9
12,4
12,0
11,1
6,94
6,96
7,21
6,51
6,74
6,85
5,91
10,48
10,65
10,89
10,80
11,02
11,20
9,88
69,4
69,1
67,7
67,5
67,6
66,3
67,1
36.716
34.071
32.531
34.587
35.677
37.393
37.883
71.014
42.678
33.641
29.107
26.504
23.058
21.756
943
967
1.011
1.050
1.102
1.330
1.429
2.640
921
706
620
601
503
523
74
71
70
67
64
60
57
49
Informatie aandeelhouders
Het aandeel ABN AMRO
Koersperformance januari 2001 tot en met december 2001 (in euro’s) (AEX index herleid tot koers gewoon aandeel ABN AMRO Holding N.V. op 2 januari 2001)
30
25
20
15
10
5
0 jan
feb
mrt
apr
mei
juni
juli
aug
sept
okt
nov
dec
ABN AMRO Holding N.V. Euronext Amsterdam N.V.
Beursnoteringen
De certificaten van preferente aandelen
De gewone aandelen ABN AMRO Holding N.V.
alsmede de converteerbare preferente
zijn genoteerd op de beurzen van Amsterdam,
aandelen zijn genoteerd aan Euronext
Brussel, Düsseldorf, Frankfurt, Hamburg,
Amsterdam.
Londen, New York, Parijs, Singapore en de Zwitserse beurs. De aandelen zijn beschikbaar
Ontwikkeling van aandelenkapitaal
in de vorm van American Depositary Receipts
In 2001 is het aantal uitstaande gewone
(ADR’s), waarbij één ADR één gewoon aandeel
aandelen met 35,2 miljoen toegenomen van
vertegenwoordigt. Ultimo 2001 bedroeg het
1.500,3 miljoen tot 1.535,5 miljoen. Deze
totaal aantal uitgegeven ADR’s 48.383.150
stijging was het gevolg van stockdividenden
(2000: 26.703.377).
(39,1 miljoen aandelen), de uitoefening van personeelsopties (2,5 miljoen aandelen), de conversie van converteerbare preferente aandelen (0,4 miljoen aandelen) en de inkoop
Uitstaande rechten per 31 december 2001
van eigen aandelen (– 6,8 miljoen aandelen). (aantallen in duizenden)
Het gemiddelde aantal uitstaande aandelen Uitoefenperiode tot en met
Personeelsopties
Gemiddelde uitoefenprijs in euro’s
bedroeg 1.515,2 miljoen (2000: 1.482,6 miljoen). In de berekening tellen de in de loop
2002
6.033
16,60
van het jaar uitgegeven aandelen
2003
13.956
22,56
tijdsevenredig mee, met uitzondering van de
2004
10.628
20,77
gewone aandelen die uit conversie van
2005
5.677
21,17
converteerbare preferente aandelen
2006
0
0
2007
4.744
21,30
het begin van het jaar waarin conversie
2008
9.620
22,74
plaatsvindt. Als gevolg van de hiervoor
50.658
21,23
voortkomen. Deze worden meegeteld vanaf
genoemde conversie nam het aantal
50
uitstaande converteerbare preferente aandelen af tot 0,7 miljoen. Het aantal uitstaande
Informatie aandeelhouders
Maatschappelijk kapitaal
100
preferente aandelen bleef ongewijzigd 362,5 miljoen.
prioriteitsaandelen
(in euro’s)
van
EUR 2,24
224
4.000.000.000 gewone aandelen
van
EUR 0,56
2.240.000.000
1.000.000.000 preferente aandelen
van
EUR 2,24
2.240.000.000
van
EUR 2,24
224.000.000
100.000.000 converteerbare preferente aandelen
Personeelsopties geven recht op de genoemde aantallen gewone aandelen (tabel pagina 50).
4.704.000.224
Bij volledige uitoefening van de personeelsopties kan het aantal gewone aandelen met 50,7 miljoen ofwel 3,3% van de ultimo 2001 uitstaande gewone aandelen
Geplaatst kapitaal per 31 december 2001
toenemen.
Certificaten van preferente aandelen en converteerbare preferente aandelen Ultimo 2001 stonden 362,5 miljoen certificaten van preferente aandelen van EUR 2,24
(in euro’s)
1 prioriteitsaandeel
van
EUR 2,24
2,24
1.542.297.858 gewone aandelen
van
EUR 0,56
836.686.800,48
van
EUR 2,24
812.006.742,40
van
EUR 2,24
1.533.882,56
362.503.010 preferente aandelen
nominaal uit. Jaarlijks wordt een contant
684.769 converteerbare preferente
dividend uitgekeerd van 5,55% (EUR 0,12432)
aandelen
van het nominaal bedrag van EUR 2,24. Volgens de statuten van ABN AMRO Holding
1.677.227.427,68
N.V. is het dividendpercentage voor preferente aandelen en certificaten van preferente aandelen per 1 januari 2001 vastgesteld op 5,55%. Per 1 januari 2011 en vervolgens iedere
Kerncijfers gewone aandelen
tien jaar nadien zal het dividendpercentage
(in euro’s)
worden aangepast aan het alsdan bepaalde gemiddelde effectieve rendement van de vijf
2001
2000
1999
langstlopende Nederlandse staatsleningen, verhoogd met een opslag van minimaal 25 en
Slotkoersen
maximaal 100 basispunten, afhankelijk van de
• Hoog
27,80
29,30
25,00
alsdan geldende marktomstandigheden.
• Laag
15,78
20,22
16,40
• Ultimo
18,09
24,22
24,80
Per 31 december 2001 stonden 0,7 miljoen converteerbare preferente aandelen van
Nettowinst per aandeel
1,53
2,04
1,72
EUR 2,24 nominaal uit. Jaarlijks wordt een
Winst per aandeel na volledige verwatering
1,52
2,02
1,71
contant dividend uitgekeerd van 6%
Uitkeringspercentage
58,8
44,1
46,5
(EUR 1,71529) van het bij uitgifte gestorte
Dividend per aandeel
0,90
0,90
0,80
bedrag van EUR 28,58815. Per 1 januari 2004
Dividendrendement in % (ultimo)
en vervolgens iedere tien jaar nadien zal het
Intrinsieke waarde per aandeel (ultimo)
dividendpercentage worden aangepast aan het
Koers/winst-verhouding (ultimo)
alsdan bepaalde effectieve rendement van
Koers/intrinsieke waarde in % 2001
1
2
5,0
3,7
3,2
7,13
7,78
7,59
11,8
11,9
14,4
253,7
311,3
326,7
Nederlandse staatsleningen met een (resterende) looptijd van negen tot tien jaar,
1
eventueel verhoogd met een opslag of
(exclusief herstructureringsvoorziening en verkoop EAB).
2
Berekend op basis van het gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen en gecorrigeerd voor kapitaaluitbreidingen
Verhouding tussen dividend en nettowinst per aandeel (exclusief herstructureringsvoorziening en verkoop EAB).
verlaagd met een afslag van maximaal 100 basispunten. De converteerbare preferente aandelen zijn converteerbaar in
51
Informatie aandeelhouders
Historisch overzicht dividend gewone aandelen Volledig in contanten
of
(in euro’s)
Contant
plus aandelen als % van nominale waarde
Aantal nieuwe aandelen (x 1.000)
Interimdividend 1992
0,16
0,06
2% gewone aandelen
21.668
Slotdividend 1992
0,17
0,05
2% gewone aandelen
22.364
Interimdividend 1993
0,16
0,03
2% gewone aandelen
22.940
Slotdividend 1993
0,18
0,05
2% gewone aandelen
23.499
Interimdividend 1994
0,17
0,04
2% gewone aandelen
13.316
Slotdividend 1994
0,20
2,9% gewone aandelen
23.961
Interimdividend 1995
0,18
2,3% gewone aandelen
11.074
Slotdividend 1995
0,23
2,2% gewone aandelen
10.453
Interimdividend 1996
0,20
1,9% gewone aandelen
8.968
Slotdividend 1996
0,27
1,6% gewone aandelen
14.697
Interimdividend 1997
0,24
1,4% gewone aandelen
11.882
Slotdividend 1997
0,30
1,3% gewone aandelen
13.058
Interimdividend 1998
0,27
1,4% gewone aandelen
13.451
Slotdividend 1998
0,30
1,4% gewone aandelen
14.045
Interimdividend 1999
0,30
1,2% gewone aandelen
8.339
Slotdividend 1999
0,50
2,2% gewone aandelen
13.990
Interimdividend 2000
0,40
1,4% gewone aandelen
14.293
Slotdividend 2000
0,50
2,2% gewone aandelen
19.508
Interimdividend 2001
0,45
2,3% gewone aandelen
19.554
Dagomzet gewone aandelen (aantallen in duizenden, dubbeltelling) in 2001
Uitkeringspercentage
51,9
47,3
46,9
46,8
45,4
45,5
46,9
46,5
55,2
vier gewone aandelen met een nominale waarde van EUR 0,56 onder bijbetaling van EUR 3,17646 per te converteren aandeel. De
Euronext Amsterdam
NYSE (ADRs)
54.151
2.283
conversieperiode loopt van 1 januari 1994 tot en met 31 oktober 2003.
Hoog Laag Gemiddeld
1.574
21
12.949
195
Geografische spreiding gewone aandelen ABN AMRO Het aantal gewone aandelen ABN AMRO dat in handen van buitenlandse beleggers is, bedraagt circa 54%. De belangrijkste
Dagomzet preferente aandelen in 2001 op Euronext Amsterdam (aantallen in duizenden, dubbeltelling)
geografische concentraties buiten Nederland zijn het Verenigd Koninkrijk (ongeveer 15%) en Noord & Zuid-Amerika (ongeveer 13%). Institutionele beleggers bezitten circa 79% van
Certificaten van preferente aandelen
Converteerbare preferente aandelen
Hoog
10.109
25
Laag
4
0
De in de tabel op pagina 54 genoemde
152
1
instellingen hebben op basis van de Wet
Gemiddeld
het totaal aantal uitstaande gewone aandelen.
Grootaandeelhouders
Melding Zeggenschap meegedeeld het volgende aandelenbelang in ABN AMRO Holding N.V. te bezitten. De belangen zijn weergegeven als percentage van het totaal aantal geplaatste gewone aandelen en certificaten van preferente aandelen per ultimo 52
2001.
Informatie aandeelhouders
Marktkapitalisatie
Gewone aandelen (uitstaand)
(ultimo, in miljoenen euro’s)
2001
2000
1999
27.778
36.339
36.345
794
787
877
47
68
131
28.619
37.194
37.353
5,28%
5,55%
5,52%
Preferente aandelen
De certificaten van preferente aandelen
Converteerbare preferente aandelen
worden uitgegeven door de Stichting Administratiekantoor ABN AMRO Holding. Ultimo 2001 hield deze Stichting 99,9% van de uitstaande preferente aandelen in administratie.
Kapitalisatie als % van totale beurswaarde van alle beursgenoteerde Nederlandse gewone aandelen
Indexen Het gewone aandeel ABN AMRO Holding N.V. is opgenomen in de volgende wereldwijde indexen:
Geografische spreiding wereldwijd: 2001
AEX
CBS Index
MSCI Banking Index
FTSE Euro Top 100
S&P Euro Index
FTSE Euro Top 300
DJ Euro Stoxx 50 Index
FTSE Euro Star Index
DJ Sustainability Index
FTSE4Good
Kalender 2002 29 april
Bekendmaking cijfers Europa: 86,2%
eerste kwartaal 2002 Noord & Zuid Amerika: 13,4%
2 mei
Algemene Vergadering Afrika/Australië/Azië: 0,3%
van Aandeelhouders Onbekend: 0,1%
6 mei
Ex-dividendnotering
6 mei – 22 mei
Keuzeperiode
23 mei (na beurs)
Vaststelling uitgifteprijs in relatie tot keuze-
Geografische spreiding Europa:
dividend 2001
29 mei
Betaalbaarstelling slotdividend 2001
8 augustus
Bekendmaking cijfers
4 november
Bekendmaking cijfers
tweede kwartaal 2002 derde kwartaal 2002
Kalender 2003 13 februari
Nederland: 54%
Bekendmaking jaarcijfers Verenigd Koninkrijk: 17%
2002 Luxemburg: 8%
31 maart
Publicatie jaarverslag
28 april
Bekendmaking cijfers
België: 6% Duitsland: 6%
eerste kwartaal 2003 Zwitserland: 4%
28 april
Algemene Vergadering Overig: 5%
van Aandeelhouders 7 augustus
Bekendmaking cijfers
31 oktober
Bekendmaking cijfers
tweede kwartaal 2003 derde kwartaal 2003
53
Informatie aandeelhouders
Opgave Wet Melding Zeggenschap
(in procenten)
Gewone aandelen
(Certificaten van) preferente aandelen
Aegon N.V.
1,06
13,54
Fortis Utrecht N.V.
0,97
14,38
Delta Lloyd Leven
0,41
9,90
11,61
17,64
0,09
10,33
–
13,93
Lang
Kort
Aa2
P-1
Standard & Poor’s
AA
A-1+
FitchIBCA
AA
F1+
ING Groep N.V. Rabobank Nederland Dexia (Zonnewijser, beleggingsfonds)
Credit ratings
Moody’s
In verband met de notering van de gewone aandelen aan de New York Stock Exchange publiceert ABN AMRO ook een rapport dat voldoet aan de regels die door de Securities and Exchange Commission (SEC) zijn gesteld. Exemplaren van deze zogenoemde 20-F rapporten zijn, in een beperkte oplage, verkrijgbaar via de afdeling Investor Relations. Investor Relations tel.: +31 (0)20 6287835 fax: +31 (0)20 6287837 e-mail:
[email protected] website: www.abnamro.com/investorrelations
54
Informatie aandeelhouders
Corporate governance
Volgens het Nederlandse vennootschapsrecht
In januari 2002 is een wetsvoorstel ingediend
is op zowel ABN AMRO Holding N.V. (de
om aandeelhouders in grote ondernemingen
‘Holding’) als ABN AMRO Bank N.V. (de ‘Bank’)
zoals de Holding en de Bank aanzienlijk meer
het structuurregime van toepassing. Het
zeggenschap te geven. Naar verwachting zal
structuurregime beperkt de bevoegdheden van
het wetsvoorstel niet voor 2003 door het
aandeelhouders ten gunste van de Raad van
parlement worden aangenomen. De Raad van
Commissarissen en kent bepaalde rechten toe
Commissarissen en de Raad van Bestuur
aan de ondernemingsraad. Gebruikmaking van
ondersteunen dergelijke initiatieven die
het structuurregime door de Holding en de
bedoeld zijn om het recht van aandeelhouders
Bank dient te worden heroverwogen in het licht
op inspraak te vergroten. Zij verwelkomen het
van het steeds internationaler karakter van de
wetsvoorstel omdat het ABN AMRO de
Holding en de Bank, de strategische
gelegenheid biedt een bestuursmodel in te
heroriëntatie van ons bedrijf en de door de
voeren dat voldoende flexibel is om statuten
regering voorgestelde wetswijzigingen in het
op te stellen die passen bij een sterk
structuurregime.
internationaal opererend bedrijf.
Peer group ABN AMRO De maatstaf die wij hanteren om op concernniveau onze performance te meten, is het totaal rendement voor aandeelhouders (Total Return to Shareholders/ TRS). Het TRS wordt afgezet tegen dat van 20 concurrenten die onze peer group vormen. Ons doel is een positie in de top 5 van deze peer group eind 2004. TRS wordt vanaf 1 januari 2001 gemeten. Een TRS grafiek waaruit onze relatieve performance blijkt, kunt u vinden op de internetsite: www.abnamro.com/Alles over ABN AMRO.
Bank One
ING Group
Barclays
JPMorganChase
BBVA
Lloyds TSB
BNP Paribas
Merrill Lynch
Citigroup
Morgan Stanley
Crédit Suisse Group
Nordea
Deutsche Bank
SCH
Fleet Boston
Société Générale
HSBC Holdings
UBS
HVB Group
Wells Fargo
55
56
Jaarrekening 2001
58
Inhoud
Grondslagen
60
Geconsolideerde balans per 31 december 2001 na winstverdeling
64
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2001
65
Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2001
66
Mutatieoverzicht eigen vermogen over 2001
67
Toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening
68
Vennootschappelijke balans per 31 december 2001 na winstverdeling
110
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2001
110
Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening
111
Belangrijke deelnemingen
113
59
Jaarrekening 2001
Grondslagen
Algemeen
deze voorwaarden wordt een financieel
De jaarrekening is in overeenstemming met de
instrument niet meer in de balans opgenomen.
in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen
Financiële activa en passiva worden per saldo
voor financiële verslaggeving opgesteld. Waar
in de balans opgenomen indien ABN AMRO op
nodig liggen aan de bedragen, zoals vermeld in
grond van wettelijke of contractuele bepalingen
de jaarrekening, schattingen en
over de bevoegdheid beschikt en de intentie
veronderstellingen ten grondslag.
heeft deze activa en passiva gesaldeerd of simultaan af te wikkelen.
In verband met de notering van het gewone aandeel ABN AMRO Holding N.V. in de vorm
Grondslagen voor consolidatie
van American Depositary Receipts op de
De activa, passiva, baten en lasten van
New York Stock Exchange (NYSE) publiceert
ABN AMRO Holding N.V., haar
ABN AMRO ook een jaarverslag (Form 20-F)
dochtermaatschappijen en overige
dat voldoet aan de regels die de Securities
groepsmaatschappijen, die met haar een
and Exchange Commission (SEC) stelt. Deze
organisatorische en economische eenheid
regels betreffen onder meer vorm en inhoud
vormen, worden volledig geconsolideerd. Het
van de toelichting op de jaarrekening.
belang van derden in zowel het vermogen als
Bovendien wordt inzicht gegeven in vermogen
het resultaat van de dochtermaatschappijen en
en resultaat bij toepassing van de Amerikaanse
overige groepsmaatschappijen wordt
waarderingsregels (U.S. GAAP).
afzonderlijk vermeld.
Wijzigingen grondslagen Met ingang van 2001 worden de kosten van
Grondslagen voor omrekening van vreemde valuta
intern gegenereerde software in de
De activa en passiva in vreemde valuta en de
ontwikkelingsfase geactiveerd onder
financiële instrumenten die worden gebruikt
onroerende zaken en bedrijfsmiddelen en
om het aan deze activa en passiva verbonden
afgeschreven over de geschatte gebruiksduur.
valutarisico af te dekken, worden in euro’s
Het positieve effect hiervan op de nettowinst
omgerekend tegen de contante koersen per
over 2001 en het eigen vermogen per
balansdatum. Omrekenverschillen worden in
31 december 2001 bedraagt EUR 127 miljoen.
de winst- en verliesrekening verwerkt. De omrekenverschillen op het geïnvesteerd
In 2001 zijn de criteria voor groeps-
vermogen, inclusief de daarin opgenomen
maatschappijen verder aangescherpt. Dit heeft
resultaten, van buitenlandse vestigingen in
tot gevolg dat een aantal vennootschappen die
landen zonder hyperinflatie worden, tezamen
zijn opgericht met als doel van ABN AMRO
met de uitkomsten van hiermee
gekochte activa te securitiseren, met ingang
samenhangende dekkingstransacties en
van 2001 als groepsmaatschappij wordt
rekening houdend met belastingeffecten, ten
aangemerkt. Hierdoor neemt het balanstotaal
gunste of ten laste van het eigen vermogen
met EUR 10,6 miljard toe. Deze wijziging heeft
gebracht.
geen effect op het eigen vermogen en de naar
Resultaten uit transacties in vreemde valuta
risico gewogen activa per 1 januari 2001.
worden omgerekend tegen de koersen per transactiedatum danwel, voor zover nog niet
60
Grondslagen voor opname van financiële instrumenten in de balans
ontvangen of betaald, tegen de ultimokoersen
Een financieel actief of financieel passief wordt
vestigingen, met uitzondering van die in
in de balans opgenomen vanaf het tijdstip dat
hyperinflatielanden, worden omgerekend
de vennootschap recht heeft op de voordelen
tegen de koersen van het einde van de maand
respectievelijk gebonden is aan de
waarin de resultaten worden verantwoord.
verplichtingen voortkomend uit de contractuele
Het resultaat van de vestigingen in hyper-
bepalingen van het financieel instrument. Vanaf
inflatielanden wordt gecorrigeerd voor het
het tijdstip dat niet meer wordt voldaan aan
effect van de inflatie en vervolgens
van de maand waarop de resultaten betrekking hebben. De resultaten van de buitenlandse
Jaarrekening 2001
omgerekend tegen de koersen per
instrumenten worden hieronder toegelicht
balansdatum.
onder handelsactiviteiten. Kredietgerelateerde provisies worden, voor
Grondslagen voor waardering en resultatenbepaling
zover zij de eerste kosten overstijgen, als rente
Algemeen
De door het levensverzekeringsbedrijf aan
De activa en passiva worden gewaardeerd
derden en het bankbedrijf betaalde
tegen de verkrijgingsprijs, tenzij hierna een
afsluitprovisie wordt als eerste kosten
andere grondslag wordt vermeld. Waar
geactiveerd en afgeschreven. Kosten
noodzakelijk zijn waardecorrecties in mindering
verbonden aan het plaatsen van gewone en
gebracht. Transacties en gebeurtenissen
preferente aandelen worden ten laste van het
worden verantwoord op het moment dat deze
eigen vermogen gebracht.
toegerekend aan de desbetreffende periode.
plaatsvinden; baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop zij
Kredieten
betrekking hebben. Agio’s en disagio’s worden
Kredieten worden in het algemeen opgenomen
toegerekend aan de verslagperioden
tegen de hoofdsom. Kredieten worden als
overeenkomstig de resterende looptijd van de
dubieus aangemerkt zodra er twijfel bestaat
desbetreffende posten en worden opgenomen
over de terugbetaling. Indien nodig wordt voor
onder overlopende activa danwel overlopende
dergelijke kredieten een waardecorrectie in
passiva.
mindering gebracht. De waardecorrecties voor
Waardepapieren en schuldbewijzen, waarvan
oninbaarheid van vorderingen worden naar de
de rente geheel of grotendeels op het moment
aard van de situatie op statistische wijze
van aflossing wordt verrekend, worden
danwel per post bepaald, waarbij rekening
opgenomen tegen de aankoopprijs of de
wordt gehouden met de waarde van de
contante waarde bij uitgifte vermeerderd met
verstrekte zekerheden. Voor vorderingen op
de opgelopen rente, tenzij zij behoren tot de
overheden met betalingsproblemen wordt een
handelsportefeuille.
waardecorrectie per land toegepast. De
Voor financiële instrumenten die worden
waardecorrecties worden in het resultaat
gebruikt om de aan specifieke activa of passiva
verwerkt onder waardeveranderingen van
verbonden risico’s af te dekken (hedging),
vorderingen.
geschiedt de waardering en de
Bij de kredieten die reeds in afwikkeling zijn,
resultatenbepaling volgens dezelfde
wordt de renteverantwoording stopgezet (‘non-
grondslagen als die welke gelden voor de
accrual loans’). Afhankelijk van de mate van
gehedgde posten. Transacties worden
twijfel over de terugbetaling wordt bij de
aangemerkt als dekkingstransactie indien deze
overige kredieten de rente pas in de winst- en
als zodanig zijn geïdentificeerd en de
verliesrekening verantwoord op het moment
resultaten van de hedge een sterke correlatie
van ontvangst (‘other non-performing loans’)
vertonen met die van de te dekken positie.
danwel op de normale wijze (‘accruing
Resultaten behaald bij voortijdige beëindiging
doubtful loans’). Dubieuze kredieten worden
van een hedge worden geactiveerd of
pas afgeschreven zodra duidelijk is dat geen
gepassiveerd en toegerekend aan de
enkele verbetering is te verwachten.
resterende looptijd van de gedekte posities.
Het fonds voor algemene bankrisico’s dient ter
Indien financiële instrumenten worden
dekking van de algemene risico’s verbonden
gebruikt om aan specifieke activa of passiva
aan kredietverlening en de uitoefening van het
verbonden risico’s af te dekken en deze activa
overige bankbedrijf. De ontstane actieve
en passiva worden verkocht of beëindigd, dan
belastinglatenties zijn op het fonds in
worden deze financiële instrumenten niet
mindering gebracht.
meer als hedge beschouwd. Resultaten bij de afwikkeling van een hedge worden in dezelfde
Handelsactiviteiten
periode verantwoord als de resultaten van de
De effecten, die tot de handelsportefeuilles
afwikkeling van de gedekte positie. De
behoren worden gewaardeerd tegen
grondslagen voor andere financiële
marktwaarde. In het kader van handels-
61
Jaarrekening 2001
transacties verworven eigen obligaties worden
Aandelen in het kader van venture
gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs of,
capital activiteiten
indien lager, de marktwaarde. Valutacontracten,
Participaties, dit wil zeggen aandelen die in het
aandelen-, obligatie-, valuta- en overige opties,
kader van venture capital activiteiten worden
alsmede renteovereenkomsten zoals
gehouden, worden opgenomen tegen
renteswaps en rentetermijncontracten,
verkrijgingsprijs of de duurzaam lagere
worden gewaardeerd tegen de marktwaarde.
marktwaarde. Waardeveranderingen worden in
De marktwaarden van deze contracten worden
de winst- en verliesrekening verwerkt.
per saldo onder overige activa of overige passiva gerubriceerd. De mutaties, die uit de
Deelnemingen
beschreven waarderingswijze voortvloeien,
De waardering van deelnemingen, waarin
worden onder resultaat uit financiële
ABN AMRO of haar dochterbedrijven invloed
transacties in de winst- en verliesrekening
van betekenis uitoefenen op het zakelijke en
verwerkt.
financiële beleid, vindt plaats tegen nettovermogenswaarde, bepaald volgens de
Financiële en andere vaste activa
grondslagen van deze jaarrekening.
Beleggingen
Overeenkomstig deze grondslagen worden de
De tot de beleggingsportefeuilles behorende
mutaties in de nettovermogenswaarde in het
schuldbewijzen, uitgezonderd die waarvan de
eigen vermogen - zoals herwaarderingen en
rente geheel of grotendeels op het moment
goodwill - of in de winst- en verliesrekening
van aflossing wordt verrekend, worden
verwerkt. Verschuldigde belasting over
opgenomen tegen de aflossingswaarde. De in
uitkeringen wordt hierbij op het moment van
deze portefeuilles begrepen aandelen worden
besluit tot uitkering in aanmerking genomen.
gewaardeerd tegen marktwaarde;
Goodwill bij de verwerving van deelnemingen
veranderingen in de waarde worden na aftrek
wordt ten laste van het eigen vermogen
van belastingen in het eigen vermogen
gebracht.
verwerkt. Indien de aldus gevormde
De overige deelnemingen, die voornamelijk
herwaarderingsreserve niet toereikend is om
bestaan uit kapitaalbelangen in bedrijven met
waardeverminderingen op te vangen, worden
verwante activiteiten, worden gewaardeerd
deze onder waardeveranderingen van
tegen de geschatte netto-opbrengstwaarde.
financiële vaste activa in de winst- en
Veranderingen in de waarde worden na aftrek
verliesrekening verwerkt. Resultaten uit
van belastingen in het eigen vermogen
verkopen worden in het jaar van verkoop ten
verwerkt. Indien de aldus gevormde
gunste van de resultatenrekening gebracht.
herwaarderingsreserve niet toereikend is om
Per saldo positieve verschillen uit verkopen
waardeverminderingen op te vangen, worden
vóór de aflossingsdatum, welke gedaan zijn in
deze onder waardeveranderingen van
het kader van ruiltransacties met betrekking tot
financiële vaste activa in de winst- en
rentedragende waardepapieren, worden echter
verliesrekening verwerkt.
toegerekend aan de verslagperioden looptijd van de portefeuille en als rente
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen
verantwoord. Beleggingen die uit hoofde van
De gebouwen van de bank voor eigen gebruik,
verzekeringsovereenkomsten worden
inclusief grond, worden gewaardeerd tegen de
aangehouden voor rekening en risico van
actuele waarde, afgeleid van de
polishouders, worden gewaardeerd op
vervangingswaarde. Deze actuele waarde
marktwaarde; veranderingen in de waarde van
wordt roulerend vastgesteld door externe
deze beleggingen worden onder overige baten
deskundigen, waarbij elk jaar minimaal 10%
(resultaten verzekeringsmaatschappijen)
van de bankgebouwen wordt getaxeerd.
verantwoord.
Grotere objecten worden één keer per vijf jaar
overeenkomstig de gemiddelde resterende
getaxeerd. De opstallen en de duurzame installaties worden lineair afgeschreven 62
gedurende de geschatte gebruiksduur met een
Jaarrekening 2001
maximum van vijftig jaar zonder rekening te
ontoereikendheid worden deze voorzieningen
houden met een restwaarde. Veranderingen in
verhoogd.
de waarde worden blijvend ten gunste of ten
Technische voorzieningen waarbij polishouders
laste van het eigen vermogen gebracht, onder
het beleggingsrisico dragen, worden op
aftrek van de op deze mutaties betrekking
dezelfde grondslagen gewaardeerd als bij de
hebbende belastingen. De investeringen in
waardering van de onderliggende beleggingen
huurpanden worden geactiveerd en eveneens
worden gehanteerd.
lineair afgeschreven, rekening houdend met de
De relatief beperkte pensioenvoorzieningen in
gebruiksperiode. Onroerende zaken bestemd
eigen beheer en de voorzieningen voor non-
voor de verkoop worden gewaardeerd tegen de
activiteitsregelingen worden berekend volgens
bestede kosten inclusief bouwrente of, indien
actuariële grondslagen.
lager, tegen de vermoedelijke opbrengst bij
Met uitzondering van de voorziening voor
verkoop.
latente belastingverplichtingen worden de
De inventaris, de computerinstallaties, de van
overige voorzieningen voor verplichtingen en
derden gekochte software en de kosten van
risico’s opgenomen tegen de nominale waarde.
intern gegenereerde software welke betrekking hebben op de ontwikkelingsfase
Belastingen
worden gewaardeerd tegen de aanschaffings-
Bij de bepaling van de belastingdruk worden
prijs minus de afschrijvingen; de afschrijving
alle tijdelijke verschillen tussen de winst vóór
geschiedt lineair op basis van de geschatte
belastingen op basis van de grondslagen van
gebruiksduur.
ABN AMRO en het belastbaar bedrag volgens
Verhandelbare rechten met betrekking tot de
de fiscale wetgeving in aanmerking genomen.
administratievoering (servicing-rechten)
Latente belastingverplichtingen worden
worden geactiveerd tegen de verkrijgingsprijs
gewaardeerd tegen de contante waarde op
of, indien lager, de netto-opbrengstwaarde en
basis van de nettorente. Latente
afgeschreven over de looptijd.
belastingvorderingen worden uitsluitend in de balans opgenomen indien er voldoende
Voorzieningen
zekerheid bestaat over de inbaarheid in de
Voor de medewerkers in Nederland en voor de
toekomst. Bij de bepaling van de belastingdruk
meeste medewerkers in het buitenland zijn
wordt de toevoeging respectievelijk
pensioen- of andere oudedagsregelingen
onttrekking aan het fonds voor algemene
getroffen in overeenstemming met de in die
bankrisico’s in aanmerking genomen.
landen bestaande voorschriften en usances. Deze regelingen zijn grotendeels bij afzonderlijke pensioenfondsen of bij derden ondergebracht. De premies worden jaarlijks ten laste van het resultaat gebracht. Bij de vaststelling van de premie wordt rekening gehouden met een toename van de aanspraken op grond van de loonontwikkeling en de inflatie, en met het rendement van de pensioenfondsen boven de rekenrente, welke in Nederland op dit moment 4% bedraagt. De verzekeringstechnische voorzieningen betreffen in hoofdzaak de voorzieningen voor levensverzekering. Deze worden vastgesteld met toepassing van actuariële methoden op basis van de grondslagen waarop ook de premie is berekend. Periodiek wordt de toereikendheid van deze voorzieningen getoetst aan de hand van sterfte-, rente- en kostenontwikkelingen. Bij gebleken
63
Jaarrekening 2001
Geconsolideerde balans per 31 december 2001 na winstverdeling (in miljoenen euro’s)
2001
2000
17.932 12.296 49.619
6.456 11.199 48.581
Kredieten aan de overheid Kredieten aan de private sector Professionele effectentransacties
14.100 260.175 71.055
14.974 245.450 58.842
Kredieten 4 Rentedragende waardepapieren 5 Aandelen 5 Deelnemingen 6 Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Overige activa 8 Overlopende activa 9
345.330 123.365 16.794 2.420 7.331 11.088 11.188
319.266 108.053 17.787 2.026 6.813 11.071 11.917
597.363
543.169
107.843
101.510
Spaargelden Overige toevertrouwde middelen Professionele effectentransacties
84.345 173.441 54.578
80.980 155.549 43.020
Toevertrouwde middelen Schuldbewijzen 12 Overige schulden 8 Overlopende passiva 9 Voorzieningen 13
312.364 72.495 45.633 12.349 12.672
279.549 60.283 41.080 14.791 13.422
563.356
510.635
1.381 16.283
1.319 13.405
Eigen vermogen 16 Belang van derden 17
11.787 4.556
12.523 5.287
Groepsvermogen Aansprakelijk groepsvermogen
16.343 34.007
17.810 32.534
597.363
543.169
47.784 145.570
49.044 138.457
Activa Kasmiddelen 1 Kortlopend overheidspapier Bankiers 3
2,5
7
Passiva Bankiers
10
11
Fonds voor algemene bankrisico’s Achtergestelde schulden 15
14
Voorwaardelijke schulden 23 Onherroepelijke faciliteiten
64
De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting.
Jaarrekening 2001
Geconsolideerde winst- en verliesrekening over 2001
(in miljoenen euro’s)
2001
2000
1999
Rentebaten Rentelasten
35.013 24.923
37.236 27.832
29.062 20.375
Rente
10.090
9.404
8.687
455
451
357
5.793 579
6.529 649
4.947 492
5.214 1.552 1.523
5.880 1.569 1.165
4.455 1.374 654
8.744
9.065
6.840
18.834
18.469
15.527
7.653 5.161
7.460 4.801
5.768 4.041
Personeels- en andere beheerskosten Afschrijvingen 33
12.814 957
12.261 941
9.809 800
Bedrijfslasten Waardeveranderingen van vorderingen Vrijval uit fonds voor algemene bankrisico’s 35 Waardeveranderingen van financiële vaste activa 36
13.771 1.426
13.202 617
10.609 653
– 32
– 20
24
– 43
35
15.221
13.744
11.277
3.613 998
4.725 1.324
4.250 1.320
2.615
3.401
2.930
Buitengewone baten 38 Buitengewone lasten 38 Belasting over buitengewoon resultaat
962 147 – 52
900 – 301
Buitengewoon resultaat na belastingen
867
– 599
Groepswinst na belastingen Belang van derden 39
3.482 252
2.802 304
2.930 360
Nettowinst
3.230
2.498
2.570
2,10
1,63
1,72
2,09 0,90
1,62 0,90
1,71 0,80
Baten
26
Opbrengsten uit effecten en deelnemingen 27 Provisiebaten Provisielasten Provisie 28 Resultaat uit financiële transacties Overige baten 30
29
Overig inkomen Totaal baten
39
Lasten Personeelskosten 31 Andere beheerskosten
32
34
Totaal lasten
Bedrijfsresultaat voor belastingen Belastingen
37
Bedrijfsresultaat na belastingen
Winst per gewoon aandeel 40 Winst per gewoon aandeel na volledige verwatering 40 Dividend per gewoon aandeel
De bij de posten vermelde nummers verwijzen naar de toelichting.
65
Jaarrekening 2001
Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2001 (in miljoenen euro’s)
2001
2000
1999
3.482 957
2.802 941
2.930 800
1.426 – 580 383 – 1.660 595 811 – 835 4.975 – 4.351 1.135
585 1.085 – 542 1.429 64 872 – 12.230 – 2.305 11.788 – 20.022
633 516 – 1.878 1.356 274 200 13.423 9.865 – 13.288 – 18.907
– 9.241 8.292
– 15.043 27.005
– 1.441 13.984
Schuldbewijzen, exclusief obligaties en notes Overige activa en schulden
8.971 2.962 – 1.597
10.782 – 1.405 3.750
– 5.274 5.524 – 3.155
Netto kasstroom uit operationele/ bancaire activiteiten
15.725
9.556
5.562
Investeringen in beleggingsportefeuilles Verkopen en aflossingen uit beleggingsportefeuilles
– 99.189
– 61.839
– 56.164
77.199
59.726
49.821
Saldo
– 21.990
– 2.113
– 6.343
Investeringen in deelnemingen Verkopen van deelnemingen
– 4.977 1.752
– 2.292 202
– 1.355 64
Saldo
– 3.225
– 2.090
– 1.291
Investeringen in onroerende zaken en bedrijfsmiddelen Desinvesteringen
– 1.611 414
– 1.597 214
– 1.502 293
Saldo
– 1.197
– 1.383
– 1.209
– 26.412
– 5.586
– 8.843
– 126 – 415 4.048 – 1.615 11.865 – 4.003 – 1.108
55 – 528 1.452 – 299 5.956 – 5.941 – 1.135
1.198 1.536 – 350 8.851 – 2.826 – 974
8.646
– 440
7.435
– 2.041
3.530
4.154
Groepswinst Afschrijvingen Waardeveranderingen van vorderingen minus vrijval uit fonds voor algemene bankrisico’s Toename/afname voorzieningen Toename/afname te ontvangen interest Toename/afname te betalen interest Toename/afname actuele belasting Overige overlopende posten Overheidspapier en effecten, handel Overige effecten Bankiers, niet terstond opeisbaar Kredieten Professionele effectentransacties (onder kredieten)
Toevertrouwde middelen Professionele effectentransacties (onder toevertrouwde middelen)
Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten Uitbreiding groepsvermogen Aflossing preferente aandelen Opname achtergestelde leningen Aflossingen achtergestelde leningen Opname obligatieleningen en notes Aflossing obligatieleningen en notes Betaald contant dividend Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten Kasstroom
66
Zie toelichting punt 43.
Jaarrekening 2001
Mutatieoverzicht eigen vermogen over 2001 (in miljoenen euro’s)
2001
2000
1999
851
832 2
818 1
1 16
1 12
862
851
832
823 – 10
823
823
813
823
823
Converteerbare preferente aandelen Beginstand Conversie
2
3 –1
4 –1
Eindstand
2
2
3
2.497 8
2.443 51
2.409 38
3 – 22
19 – 16
8 – 12
2.486
2.497
2.443
Agioreserve converteerbare preferente aandelen Beginstand Conversie
21 –3
37 – 16
45 –8
Eindstand
18
21
37
8.376 1.810 832 – 3.186 11 7
7.982 1.074 772 – 1.453
6.988 1.320 520 – 814
1
– 32
Gewone aandelen Beginstand Uitoefening rechten uit opties en warrants Conversie van converteerbare preferente aandelen Stockdividenden Redenominatie
22 – 11
Eindstand Preferente aandelen Beginstand Dematerialisatie Eindstand
Agioreserve gewone aandelen Beginstand Uitoefening rechten uit opties en conversie Conversie van converteerbare preferente aandelen Stockdividenden Eindstand
Algemene reserve en wettelijke reserve Beginstand Winstinhouding Stockdividenden Goodwill Redenominatie Overige Eindstand
7.850
8.376
7.982
Herwaarderingsreserves Beginstand Herwaarderingen
300 55
320 – 20
314 6
Eindstand
355
300
320
Reserve koersverschillen Beginstand Valutaomrekenverschillen
– 326 – 150
– 424 98
– 639 215
Eindstand
– 476
– 326
– 424
Ingekochte eigen aandelen Beginstand Afname/toename
– 21 – 102
– 29 8
– 39 10
Eindstand
– 123
– 21
– 29
11.787
12.523
11.987
Totaal eigen vermogen
67
Jaarrekening 2001
Toelichting op de geconsolideerde balans en winst- en verliesrekening
(alle bedragen zijn opgenomen in miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven)
1
Kasmiddelen
Hieronder worden opgenomen de wettige betaalmiddelen en de direct opeisbare tegoeden bij de centrale banken in de landen waar de bank gevestigd is.
2
Kortlopend overheidspapier
Hieronder worden opgenomen de door overheden uitgegeven waardepapieren, zoals schatkistpapier, voor zover deze een oorspronkelijke looptijd hebben van twee jaar of korter en herfinancierbaar zijn bij een centrale bank.
3
Bankiers (uitgezette gelden)
Hieronder worden opgenomen de vorderingen, inclusief die uit hoofde van professionele effectentransacties, op kredietinstellingen, centrale banken en multilaterale ontwikkelingsbanken voor zover niet begrepen onder kasmiddelen. Vorderingen in de vorm van waardepapieren worden opgenomen onder rentedragende waardepapieren of aandelen.
4
Kredieten en kredietrisico
Hieronder worden opgenomen de vorderingen uit kredietverlening, inclusief die uit hoofde van professionele effectentransacties, voor zover niet begrepen onder bankiers. Vorderingen in de vorm van waardepapieren worden opgenomen onder rentedragende waardepapieren of aandelen. Door het verlenen van faciliteiten en door uitzettingen ontstaat kredietrisico, zijnde het risico dat de vordering niet wordt terugbetaald. Dit heeft vooral betrekking op de balansposten bankiers, kredieten en rentedragende waardepapieren alsmede op de posten buiten de balans. Concentratie van kredietrisico kan tot gevolg hebben dat, indien door een wijziging in de economische omstandigheden een bedrijfstak of land wordt getroffen, de bank een materieel verlies lijdt.
Kredieten per sector
2001
Overheid
2000
14.114
15.000
Zakelijk
153.770
148.102
Particulier
110.860
101.540
71.055
58.842
– 4.469
– 4.218
345.330
319.266
Professionele effectentransacties Voorzieningen voor debiteuren en risico’s op overheden Kredieten
68
Jaarrekening 2001
Zakelijke zekerheden voor kredieten aan private sector Ten behoeve van de kredietverlening worden in vele gevallen zakelijke zekerheden bedongen. In onderstaande tabel wordt de onderverdeling naar soort weergegeven. Kredieten waarvoor is afgesproken dat de bank de zekerheden kan verkrijgen, zijn opgenomen onder blanco kredieten.
2001
2000
Zakelijk Garantie van overheden
3.866
6.932
20.575
22.615
Effectendekking
2.605
3.246
Garantie van andere kredietinstellingen
2.941
5.606
Overige zekerheden en blanco kredieten
123.783
109.703
Totaal zakelijk
153.770
148.102
Hypothecaire dekking
Particulier Garantie van overheden
3.030
6.392
Hypothecaire dekking
83.798
74.496
Overige zekerheden en blanco kredieten
24.032
20.652
110.860
101.540
2001
2000
Totaal particulier
Zakelijke kredieten naar bedrijfstak
Landbouw, mijnbouw en energie
9.379
10.436
Industrie
31.482
36.751
Bouw en onroerend goed
20.268
17.972
Handel
20.990
21.387
Transport en communicatie
18.371
12.894
Financiële dienstverlening
22.025
17.260
Overige zakelijke dienstverlening
16.534
15.091
Onderwijs, zorg- en overige diensten
14.721
16.311
153.770
148.102
Totaal zakelijk
69
Jaarrekening 2001
Kredieten per regio
2001
2000
Nederland Overheid
2.550
2.901
Zakelijk
54.329
53.734
Particulier
75.847
67.635
1.883
1.487
134.609
125.757
Professionele effectentransacties Totaal Nederland Noord-Amerika Overheid
1.099
984
Zakelijk
51.658
46.229
Particulier
25.353
23.580
Professionele effectentransacties
54.932
41.493
133.042
112.286
Overheid
10.465
11.115
Zakelijk
47.783
48.139
9.660
10.325
Professionele effectentransacties
14.240
15.862
Totaal Rest van de wereld
82.148
85.441
349.799
323.484
Totaal Noord-Amerika Rest van de wereld
Particulier
Totaal
70
Jaarrekening 2001
Verloop debiteurenvoorzieningen
2001
2000
1999
Beginstand
4.195
4.458
4.116
Valutaomrekenverschillen en overige mutaties
– 227
233
178
– 1.158
– 1.575
– 771
193
108
119
3.003
3.224
3.642
155
157
138
2.052
1.278
1.085
– 710
– 464
– 407
Netto toename
1.342
814
678
Eindstand
4.500
4.195
4.458
Afboekingen Ontvangen na afboeking
Toevoeging ten laste van rentesaldo Toevoeging ten laste van waardeveranderingen van vorderingen Vrijval ten gunste van waardeveranderingen van vorderingen
Risico’s op overheden Kredieten en andere uitzettingen zijn veelal niet beperkt tot het land van vestiging, maar worden ook verstrekt aan banken, overheden en andere klanten daarbuiten, veelal in een andere valuta. Het totaal van deze grensoverschrijdende uitzettingen is zeer omvangrijk, maar heeft vooral betrekking op OESO landen. Een verhoogd risico inzake dergelijke uitzettingen ontstaat indien en voor zover in landen door overheidsmaatregelen of extreme economische omstandigheden betaling van rente en hoofdsommen wordt belemmerd. Tot 2000 werden in dergelijke omstandigheden aanvullende waardecorrecties voor landenrisico’s toegepast. Per december 2000 zijn de landenvoorzieningen vervangen door voorzieningen voor risico’s op overheden. Volgens de nieuwe methode worden slechts voorzieningen getroffen voor in vreemde valuta luidende schulden van bepaalde overheden. Bij de bepaling van de feitelijke voorziening voor risico’s op overheden wordt rekening gehouden met de actuele waarde van in het kader van herstructureringsprogramma’s ontvangen zekerheden in de vorm van Amerikaans schatkistpapier. De voorziening voor risico’s op overheden is een voorziening voor tegenpartijrisico’s in tegenstelling tot de voorziening voor landenrisico’s die een algemene voorziening is voor het totale risico op een bepaald land.
71
Jaarrekening 2001
Specificatie risico’s op overheden en voorzieningen per 31 december 2001
Netto obligo
Voorziening
Midden- en Oost-Europa
249
62
Latijns-Amerika en het Caraïbisch gebied
745
230
Azië Pacific
31
17
Overige landen
55
36
1.080
345
2001
2000
1999
494
Totaal
Verloop voorzieningen risico’s op overheden
Beginstand
272
533
Valutaomrekenverschillen
12
36
74
Waardeveranderingen van vorderingen
84
– 197
– 25
Overige mutaties
– 23
– 100
– 10
Eindstand
345
272
533
De voorzieningen voor risico’s op overheden en landenrisico’s zijn als waardecorrectie in mindering gebracht op kredieten, bankiers respectievelijk rentedragende waardepapieren.
Leasing De in deze post begrepen bedragen inzake financiële leaseovereenkomsten waarbij de bank optreedt als lessor en de contante waarden daarvan zijn:
Minimale leasebetalingen
Contante waarde
Korter dan één jaar
347
338
Van één jaar tot vijf jaar
998
891
Langer dan vijf jaar
328
251
1.673
1.480
Totaal
72
Jaarrekening 2001
Het totaal van de onverdiende financieringsbaten bedraagt EUR 320 miljoen. De ongegarandeerde restwaarden van de leaseobjecten die aan ABN AMRO toekomen bedragen EUR 179 miljoen. Operationeel geleaste activa bedragen EUR 10.152 miljoen, waarvan EUR 10.079 miljoen betrekking heeft op voertuigen, EUR 71 miljoen op computerapparatuur en EUR 2 miljoen op overige.
Overig Onder kredieten zijn achtergestelde vorderingen begrepen tot een bedrag van EUR 21 miljoen (vorig jaar EUR 22 miljoen), alsmede door de bank gesecuritiseerde vorderingen ten bedrage van EUR 10,6 miljard. De hiertegenover uitgegeven schuldbewijzen zijn in de balans zijn opgenomen.
5
Effecten
In de balansposten kortlopend overheidspapier, rentedragende waardepapieren en aandelen zijn begrepen de beleggingsportefeuilles en de handelsportefeuilles, de in waardepapieren belichaamde vorderingen zoals schatkistpapier en commercial paper, alsmede participaties. Rentedragende waardepapieren behorend tot een beleggingsportefeuille, voornamelijk obligaties van centrale overheden, dienen onder meer als liquiditeitsbuffer. Door middel van een actief beheer wordt gestreefd naar een zo hoog mogelijk rendement. Aandelenpakketten, welke duurzaam worden gehouden, zijn eveneens in de beleggingsportefeuilles opgenomen. Van de genoemde balansposten is de samenstelling als volgt:
2001
2000
Beleggingsportefeuilles
85.957
67.893
Handelsportefeuilles
51.325
52.305
Kortlopend overheidspapier
3.126
5.579
Andere waardepapieren van banken
3.295
3.207
Andere schuldbewijzen
6.145
5.957
Opties Participaties Totaal effecten
903 1.704
2.098
152.455
137.039
waarvan:
Ter beurze genoteerd 2001 2000
Niet ter beurze genoteerd 2001 2000
Waardepapieren overheden
63.077
37.765
13.435
23.097
Overige waardepapieren
18.643
20.968
40.506
37.422
Aandelen
14.054
14.686
2.740
3.101
Totaal effecten
95.774
73.419
56.681
63.620
73
Jaarrekening 2001
Ter beurze genoteerde effecten betreffen alle effecten die op enige effectenbeurs worden verhandeld. Voor een deel van de in de portefeuilles opgenomen effecten berust het juridisch eigendom bij derden. Dit betreft tijdelijk verkochte effecten met terugkoopverplichting (EUR 41.532 miljoen, vorig jaar EUR 11.639 miljoen) en in verbruikleen gegeven effecten (EUR 62.943 miljoen, vorig jaar EUR 5.947 miljoen). Daarnaast heeft ABN AMRO tot een bedrag van EUR 37.730 miljoen (vorig jaar EUR 16.482 miljoen) effecten in verbruikleen ontvangen. Deze effecten zijn niet in de balans opgenomen. Onder rentedragende waardepapieren zijn posten met een achtergesteld karakter van EUR 308 miljoen (vorig jaar EUR 131 miljoen) begrepen, alsmede niet-achtergestelde rentedragende waardepapieren, uitgegeven ten laste van groepsmaatschappijen tot een bedrag van EUR 826 miljoen (vorig jaar EUR 1.249 miljoen). In het kader van de uitoefening van het effectenbedrijf wordt in eigen aandelen gehandeld. Tevens zijn in verband met verstrekte optierechten aan het personeel en het performance share plan, alsmede ter dekking van met cliënten ingenomen posities via de beurs aandelen ingekocht. Per balansdatum hadden groepsmaatschappijen 6,8 miljoen gewone aandelen ABN AMRO Holding N.V. voor eigen rekening in portefeuille. Het hiermee corresponderende bedrag van EUR 123 miljoen is in mindering gebracht op de reserves. In 2002 zal op grond van de aflossingsschema’s EUR 19.815 miljoen vervallen.
Beleggingsportefeuilles Het onderstaande overzicht toont de boekwaarde alsmede de reële waarde van de beleggingsportefeuilles van ABN AMRO. De reële waarde is gebaseerd op de genoteerde koersen voor effecten waarin handel plaatsvindt, en op de geschatte marktwaarde voor effecten waarin geen handel plaatsvindt.
2001
Nederlandse Staat
Boekwaarde
2000
(Dis)agio
Reële waarde
Boekwaarde
(Dis)agio
Reële waarde
5.016
114
5.291
6.503
17
6.682
10.520
124
10.586
4.235
– 21
4.260
26.035
536
26.943
19.853
313
20.475
26.415
98
26.478
21.559
– 89
21.558
13.121
– 40
13.364
10.288
– 73
10.462
81.107
832
147
63.437
Amerikaans schatkistpapier en overheid Overige OESO staten Hypothecair gedekte waardepapieren Overige rentedragende waardepapieren Totaal rentedragende waardepapieren en kortlopend overheidspapier Aandelen Totaal beleggingsportefeuilles
74
82.662
62.438
4.850
4.850
5.455
5.455
85.957
87.512
67.893
68.892
Jaarrekening 2001
Verloop van de boekwaarde van beleggingsportefeuilles in 2001:
Beginstand beleggingsportefeuille bankbedrijf
Rentedragend
Aandelen
59.465
1.668
Mutaties: •
Aankopen
97.848
1.341
•
Verkopen
– 61.794
– 1.214
•
Aflossingen
– 14.191
•
(De)consolidatie
•
Herwaarderingen
•
Valutaomrekenverschillen
2.658
3
•
Overige
– 270
33
79.672
1.723
1.435
3.127
81.107
4.850
Eindstand beleggingsportefeuille bankbedrijf
– 4.044
– 57 – 51
Eindstand beleggingsportefeuille verzekeringsbedrijf Totaal beleggingsportefeuilles Cumulatief bedrag herwaarderingen
3
Cumulatief bedrag waardeverminderingen
79
Agio’s en disagio’s betreffende de beleggingsportefeuilles worden geamortiseerd; de verkrijgingsprijs van de beleggingsportefeuilles ligt met inbegrip van de nog te amortiseren bedragen uit ruiltransacties EUR 148 miljoen boven de aflossingswaarde.
Handelsportefeuilles In de onderstaande tabel wordt de samenstelling van de handelsportefeuilles nader gespecificeerd.
Nederlandse Staat
2001
2000
541
1.534
Amerikaans schatkistpapier en overheid
16.476
8.519
Overige OESO staten
13.823
16.071
Overige rentedragende waardepapieren
11.148
15.947
Totaal rentedragende waardepapieren
41.988
42.071
9.337
10.234
51.325
52.305
Aandelen Totaal handelsportefeuilles
75
Jaarrekening 2001
Overige effecten In de onderstaande tabel wordt de boekwaarde alsmede de reële waarde van de overige effecten nader gespecificeerd.
2001 Boekwaarde
Reële waarde
2000 Boekwaarde
Reële waarde
Kortlopend overheidspapier
3.126
3.146
5.579
5.593
Andere waardepapieren van banken
3.295
3.295
3.207
3.207
Andere schuldbewijzen
6.145
6.144
5.957
5.928
12.566
12.585
14.743
14.728
2.607
2.449
2.098
2.065
15.173
15.034
16.841
16.793
Totaal rentedragende waardepapieren Aandelen en participaties Totaal overige effecten
6
Deelnemingen
Hieronder worden de kapitaalbelangen opgenomen, welke duurzaam voor de bedrijfsuitoefening worden aangehouden.
2001
2000
Kredietinstellingen
1.152
916
Overige deelnemingen
1.268
1.110
Totaal deelnemingen
2.420
2.026
2.026
1.884
Verloop: Beginstand Mutaties: •
Aankopen/uitbreidingen
•
Verkopen/verminderingen
•
Herwaarderingen
•
Overige
Eindstand Cumulatief bedrag herwaarderingen
185
196
– 118
– 202
48
–4
279
152
2.420
2.026
50
2
De boekwaarde van de deelnemingen die op een officiële beurs zijn genoteerd, bedroeg EUR 914 miljoen (vorig jaar EUR 629 miljoen).
76
Jaarrekening 2001
7
Onroerende zaken en bedrijfsmiddelen
2001
2000
Onroerende zaken voor eigen gebruik
3.456
3.376
Onroerende zaken niet voor eigen gebruik
1.907
1.533
Bedrijfsmiddelen
1.968
1.904
Totaal onroerende zaken en bedrijfsmiddelen
7.331
6.813
Ultimo 2001 was intern gegenereerde software tot een bedrag van EUR 195 miljoen geactiveerd onder bedrijfsmiddelen.
Totaal
Onroerende zaken Eigen Niet eigen gebruik gebruik
Bedrijfsmiddelen
Verloop: Beginstand
6.813
3.376
1.533
1.904
Mutaties: •
Aankopen
1.611
346
277
988
•
Verkopen
– 414
– 168
– 125
– 121
•
Herwaarderingen
1
1
•
Afschrijvingen
– 957
– 228
•
(De)consolidatie
74
90
2
– 18
•
Overige
203
39
220
– 56
518
80
374
64
– 729
Cumulatieve bedragen: Vervangingswaarde
10.702
4.681
1.910
4.111
Afschrijvingen
– 3.371
– 1.225
–3
– 2.143
7.331
3.456
1.907
1.968
152
149
3
Eindstand Waarvan herwaardering
Van onroerende zaken en bedrijfsmiddelen berust tot een bedrag van EUR 119 miljoen (vorig jaar EUR 34 miljoen) het juridisch eigendom bij derden. Hiervan betreft EUR 52 miljoen financiële leasetransacties, waarbij de bank optreedt als lessee.
77
Jaarrekening 2001
De te betalen bedragen uit hoofde van deze financiële leaseovereenkomsten zijn:
Te betalen inzake financiële leases
Korter dan één jaar
24
Van één jaar tot vijf jaar
28
Totaal onroerende zaken en bedrijfsmiddelen
52
De ontvangen en te ontvangen bedragen vanwege operationele sub-leases zijn respectievelijk EUR 5 miljoen en EUR 2 miljoen.
8
Overige activa en overige schulden
Onder overige activa en overige schulden worden die bedragen opgenomen, die niet overlopend zijn of niet onder andere balansposten gerubriceerd kunnen worden, zoals belastingvorderingen (2001: EUR 316 miljoen) en belastingverplichtingen (2001: EUR 1.011 miljoen), latente belastingvorderingen (2001: EUR 936 miljoen), opties, servicing-rechten, edele metalen en andere goederen, saldi van nog te verrekenen posten in het betalingsverkeer, baisseposities effecten en marktwaarde van rente- en valutacontracten inzake handelsactiviteiten. Hieronder zijn tevens opgenomen de opties voor rekening en risico van klanten (2001: EUR 352 miljoen).
9
Overlopende activa en overlopende passiva
Onder overlopende activa en overlopende passiva worden baten en lasten gerubriceerd, die zijn toegerekend aan de verslagperiode, maar waarvan de feitelijke ontvangst of betaling valt in een andere periode. Daarnaast wordt onder deze balansposten opgenomen het saldo van alle verschillen tussen de contractkoers en de contante koers van contracten die zijn afgesloten ter dekking van het valutarisico.
10 Bankiers (opgenomen gelden) Hieronder worden opgenomen de schulden, inclusief die uit hoofde van professionele effectentransacties, aan kredietinstellingen, centrale banken en multilaterale ontwikkelingsbanken.
78
Jaarrekening 2001
11 Toevertrouwde middelen Hieronder worden opgenomen de door klanten toevertrouwde middelen, zoals rekeningcourantverhoudingen, spaargelden en deposito’s, alsmede de schulden uit hoofde van professionele effectentransacties en niet-achtergestelde onderhandse leningen.
2001
2000
Spaargelden
84.345
80.980
Deposito’s zaken
87.838
77.722
Professionele effectentransacties
54.578
43.020
Overige creditsaldi
85.603
77.827
312.364
279.549
Totaal toevertrouwde middelen
12 Schuldbewijzen Hieronder worden opgenomen obligaties en andere verhandelbare rentedragende waardepapieren, voor zover niet achtergesteld.
Obligatieleningen en notes
2001
2000
41.976
24.736
Kas- en spaarbiljetten, spaar- en bankbrieven
7.666
8.015
Certificates of deposit en commercial paper
22.853
27.532
Totaal schuldbewijzen
72.495
60.283
De obligatieleningen zijn vooral opgenomen op de Nederlandse kapitaalmarkt en op de Euromarkt en luiden voornamelijk in euro’s en Amerikaanse dollars. Het commercial paper programma wordt vooral gevoerd in de Verenigde Staten en luidt in Amerikaanse dollars. De overige schuldbewijzen zijn instrumenten voor de markten waarop ABN AMRO werkzaam is en luiden veelal in de lokale valuta. Van de schuldbewijzen ultimo 2001 luidde EUR 31.789 miljoen in euro’s en EUR 34.461 miljoen in Amerikaanse dollars.
79
Jaarrekening 2001
De obligatieleningen en notes, uitgegeven in de Nederlandse kapitaalmarkt, bestonden per 31 december 2001 voor een bedrag van EUR 9.541 miljoen uit verplichtingen met een variabele rente. Daarnaast waren ultimo 2001 obligatieleningen en notes tot een bedrag van EUR 4.793 miljoen geconverteerd in variabel rentende verplichtingen door middel van derivatencontracten die in het kader van het balansbeheer werden afgesloten. Het ultimosaldo van de obligatieleningen en notes (uitgegeven in de Nederlandse kapitaalmarkt) is in vergelijking met voorgaande jaren aanzienlijk toegenomen als gevolg van de securitisatieprogramma’s. Gecorrigeerd voor ultimo 2001 uitstaande derivatencontracten in het kader van het balansbeheer, bedroeg het gemiddelde rentepercentage van de obligatieleningen en notes 4,32%.
Overzicht resterende looptijden schuldbewijzen
2001
2000
40.614
31.724
Van één tot twee jaar
5.276
3.385
Van twee tot drie jaar
3.843
2.649
Van drie tot vier jaar
2.794
2.532
Van vier tot vijf jaar
3.765
2.855
Langer dan vijf jaar
16.203
17.138
Totaal schuldbewijzen
72.495
60.283
2001
2000
741
1.391
242
252
Korter dan één jaar
13 Voorzieningen
Voorziening voor latente belastingverplichtingen (zie toelichting punt 37)
Voorziening voor pensioenverplichtingen Voorzieningen voor uitkeringen aan niet-actieve medewerkers
279
251
10.123
9.984
Herstructureringsvoorziening
519
837
Overige voorzieningen
768
707
12.672
13.422
Verzekeringstechnische voorzieningen
Totaal voorzieningen
De voorzieningen voor uitkeringen aan niet-actieve medewerkers zijn gevormd voor onder meer de vervroegde uittreding, ingegane uitkeringen wegens volledige arbeidsongeschiktheid en de bijdragen aan ziektekosten. Onder de verzekeringstechnische voorzieningen zijn opgenomen de wiskundige reserves en de premie- en schadereserves van de tot de groep behorende verzekeringsmaatschappijen.
80
Jaarrekening 2001
Nadere gegevens over de herstructureringsvoorziening zijn opgenomen onder punt 38. In het algemeen zijn de voorzieningen naar hun aard langlopend. Uitkeringen Pensioenaan nietverplichactieve tingen medewerkers
Beginstand
252
251
Herstructurering
Overige voorzieningen
837
707
Mutaties: •
Toevoegingen ten laste van resultaat
54
83
201
113
•
Uitgaven ten laste van voorzieningen
– 60
– 50
– 519
– 52
•
Valutaomrekenverschillen
•
Oprenting en wijziging van disconteringsvoet
•
(De)consolidatie
Eindstand
8
– 34 6
– 12
– 11
242
279
34
519
768
14 Fonds voor algemene bankrisico’s Het fonds voor algemene bankrisico’s heeft betrekking op het algemene risico uit hoofde van kredietverlening en de uitoefening van het overige bankbedrijf. Het fonds is na aftrek van belastingen en maakt deel uit van het kernvermogen; het wordt gedeeltelijk aangehouden in andere valuta dan de euro.
Beginstand
2001
2000
1.319
1.232
Mutaties: Vrijval ten gunste van resultaat
– 32
Belasting over vrijval
11
– 21
Acquisities Deconsolidatie (EAB) Valutaomrekenverschillen
75 – 53 40
Overige Eindstand
57 51
1.381
1.319
81
Jaarrekening 2001
15 Achtergestelde schulden Onder deze post worden opgenomen de achtergestelde obligaties en leningen die voor de geconsolideerde solvabiliteitstoetsing door de Nederlandsche Bank in aanmerking genomen worden. Dit betreft zowel schulden die achtergesteld zijn bij alle andere tegenwoordige en toekomstige verplichtingen van ABN AMRO Holding N.V. alsmede schulden opgenomen door geconsolideerde deelnemingen, waarvan EUR 15.863 miljoen door ABN AMRO Bank N.V. Vervroegde gehele of gedeeltelijke aflossing is in het algemeen niet toegestaan. Het gemiddelde rentepercentage van de achtergestelde schulden bedroeg 6,3%.
Overzicht resterende looptijden achtergestelde leningen
2001
2000
Korter dan één jaar
728
1.523
Van één tot twee jaar
148
703
Van twee tot drie jaar
495
188
Van drie tot vier jaar
1.489
487
Van vier tot vijf jaar
1.429
1.427
Langer dan vijf jaar
11.994
9.077
2.226
136
2.562
925
16.283
13.405
waarvan: Perpetueel Preferente aandelen behorende tot kernvermogen Totaal achtergestelde schulden
Van de achtergestelde schulden ultimo 2001 luidde EUR 8.165 miljoen in euro’s en EUR 7.912 miljoen in Amerikaanse dollars; een bedrag van EUR 3.789 miljoen bestond uit verplichtingen met variabele rente.
16 Eigen vermogen
2001
Kapitaal Reserves
Ingekochte eigen aandelen Totaal eigen vermogen
2000
1999
1.677
1.676
1.658
10.233
10.868
10.358
11.910
12.544
12.016
– 123
– 21
– 29
11.787
12.523
11.987
Voor een specificatie van de mutaties in het eigen vermogen wordt verwezen naar het 82
mutatieoverzicht eigen vermogen.
Jaarrekening 2001
Aandelenkapitaal Het maatschappelijk kapitaal van ABN AMRO Holding N.V. bedraagt nominaal EUR 4.704.000.224 en bestaat uit honderd prioriteitsaandelen, vier miljard gewone aandelen, een miljard preferente aandelen en honderd miljoen preferente in gewone aandelen converteerbare aandelen, waarvan ieder aandeel kan worden omgewisseld in vier gewone aandelen. Het geplaatst en gestort kapitaal is samengesteld uit de volgende aandelen (in aantallen): Prioriteitsaandeel (nominaal EUR 2,24)
1
Gewone aandelen (nominaal EUR 0,56)
1.542.297.858
Preferente aandelen (nominaal EUR 2,24)
362.503.010
Preferente in gewone aandelen converteerbare aandelen (nominaal EUR 2,24)
684.769
Per 31 december 2001 zijn 6.764.904 gewone aandelen ingekocht, waarvan 5.700.000 in het kader van het performance share plan en 1.064.904 met betrekking tot verstrekte optierechten. De preferente aandelen zijn uitgegeven op naam; het dividend is met ingang van 1 januari 2001 vastgesteld op 5,55% van de nominale waarde en zal conform de statutaire bepalingen per 1 januari 2011 worden herzien. Het dividend van de preferente in gewone aandelen converteerbare aandelen is tot en met het boekjaar 2003 vastgesteld op EUR 1,72 (afgerond) per aandeel per jaar. De houders van converteerbare aandelen kunnen tot en met 31 oktober 2003 hun aandelen converteren in 2,7 miljoen gewone aandelen tegen bijbetaling van EUR 0,79 (afgerond) per gewoon aandeel.
Reserves
Agioreserve
2001
2000
1999
2.504
2.518
2.480
Herwaarderingsreserves
355
300
320
Wettelijke en statutaire reserves
258
207
205
Algemene reserve
7.592
8.169
7.777
Reserves koersverschillen
– 476
– 326
– 424
Overige reserves
7.116
7.843
7.353
10.233
10.868
10.358
Totaal reserves
De agioreserve is fiscaal erkend. Van de herwaarderingsreserves is door verkopen en afschrijvingen EUR 173 miljoen als gerealiseerd te beschouwen. Het overige gedeelte kan worden beschouwd als een wettelijke reserve. Ten aanzien van het slotdividend is rekening gehouden met de verwachte keuze door de aandeelhouders voor stockdividend (55%).
83
Jaarrekening 2001
Personeelsopties Naast leden van de Raad van Bestuur en het overig topkader wordt ook aan andere medewerkers van ABN AMRO in Nederland periodiek de gelegenheid geboden aandelenopties te verkrijgen waarbij de waarde gerelateerd is aan de uitoefenprijs van de opties. De uitoefenprijs van de uitgegeven personeelsopties is gelijk aan het gemiddelde van de hoogste en laagste notering van het gewone aandeel aan Euronext Amsterdam op de dag waarop de optierechten worden verleend. Met ingang van 2001 hebben de opties toegekend aan het topkader een looptijd van zeven jaar in plaats van voorheen maximaal vijf jaar. Het merendeel van de opties mag echter gedurende de eerste drie jaar na toekenning niet uitgeoefend worden. Voor het hoger kader en andere daartoe aangewezen personen zijn open perioden voor de uitoefening vastgesteld. Buiten deze perioden is uitoefening door deze groep van medewerkers niet toegestaan, uitgezonderd en onder bepaalde voorwaarden op de expiratiedatum en de daaraan voorafgaande vijf werkdagen. In 2001 maakten circa 34.000 medewerkers gebruik van de mogelijkheid aandelenopties te verkrijgen. De uitoefeningen in 1999, 2000 en 2001 varieerden in prijs tussen EUR 6,67 en EUR 24,32. Indien de ultimo 2001 uitstaande rechten worden uitgeoefend, neemt het aantal gewone aandelen toe met 50,7 miljoen (zie onderstaand overzicht).
Uitoefenperiode tot en met
Personeelsopties (in duizenden)
Gemiddelde uitoefenprijs (in euro’s)
2002
6.033
16,59
15,38-18,60
2003
13.956
22,56
17,28-23,52
2004
10.628
20,77
18,10-24,32
2005
5.677
21,17
17,95-24,11
2007
4.744
21,30
21,30
2008
9.620
22,74
22,34-23,14
50.658
21,23
15,38-24,32
Totaal
2001 Personeels- Gemiddelde opties (in uitoefenprijs duizenden) (in euro’s)
Beginstand Opties verleend aan Raad van Bestuur Opties verleend aan overig topkader Overige verleende opties Uitgeoefende opties Afgelopen en vervallen opties Eindstand
84
Bandbreedte uitoefenprijs (in euro’s)
2000 Personeels- Gemiddelde opties (in uitoefenprijs duizenden) (in euro’s)
42.016
20,46
34.306
550
23,14
482
19,32 21,30
4.335
23,14
4.489
21,28
6.583
21,28
6.906
22,28
– 2.524
12,06
– 4.008
14,91
– 302
20,59
– 159
19,54
50.658
21,23
42.016
20,46
Jaarrekening 2001
Vanaf 1 januari 2001 zal ABN AMRO ter voldoening aan haar verplichtingen uit hoofde van verleende opties jaarlijks nieuwe gewone aandelen beschikbaar stellen tot maximaal 1% van de uitstaande gewone aandelen. Het totaal van de uitstaande optieverplichtingen, welke zullen worden voldaan door de uitgifte van nieuwe gewone aandelen, zal maximaal 10% bedragen van het aantal uitstaande gewone aandelen. Indien door het verlenen van opties deze grenzen worden overschreden, zal ABN AMRO aan haar verplichtingen voldoen door aandelen in de vrije markt in te kopen of zal zij optieposities afdekken door middel van derivatentransacties. Bij uitoefening van alle rechten neemt het eigen vermogen toe met EUR 1.078 miljoen. De levering van de in 2001 uitgeoefende opties vond plaats door middel van 2.031.105 op het moment van toekenning ingekochte aandelen en 492.950 op het moment van uitoefening uitgegeven aandelen. Indien ABN AMRO de in 2001 verleende personeelsopties zou hebben gewaardeerd tegen de reële waarde van de opties op de datum van verlening daarvan in plaats van tegen de intrinsieke waarde, zouden de nettowinst en de winst per aandeel EUR 66 miljoen respectievelijk EUR 0,04 lager zijn uitgevallen.
85
Jaarrekening 2001
17 Belang van derden Hieronder is opgenomen het aandeel van derden in het vermogen van dochtermaatschappijen en overige groepsmaatschappijen, alsmede de door dochtermaatschappijen in de Verenigde Staten aan derden uitgegeven preferente aandelen. Het recht op terugbetaling van deze preferente aandelen berust in alle gevallen bij de uitgevende instelling en vereist tevens de instemming van de toezichthouders. Voor preferente aandelen waarbij geen sprake is van een vast dividend zal, indien geen gebruik gemaakt wordt van het recht van terugbetaling, een opwaartse aanpassing van het dividend (step-up) plaatsvinden. De Trust preferred shares zijn wat betreft de dividend- en liquidatierechten vergelijkbaar met door ABN AMRO Holding N.V. zelf uitgegeven preferente aandelen.
2001
2000
Cumulatief preferente aandelen
1999
109
Niet-cumulatief preferente aandelen •
Trust preferred shares met vast dividend
•
Overige aandelen met vast dividend
458
480
547
•
Overige aandelen met dividendherziening
321
1.027
1.209
943
1.091
592
4.556
5.287
4.945
2001
2000
1999
5.287
4.945
3.530
244
413
Overige belangen van derden Totaal
Beginstand Valutaomrekenverschillen
2.834
2.689
Uitgifte van preferente aandelen
86
2.488
556 1.180
(De)consolidatie
– 413
Aflossing/inkoop preferente aandelen
– 415
– 528
Overige mutaties
– 147
457
– 321
Eindstand
4.556
5.287
4.945
Jaarrekening 2001
18 Solvabiliteit De door de Nederlandsche Bank gestelde normen voor de belangrijkste vermogensratio’s zijn afgeleid van de solvabiliteitsrichtlijnen van de Europese Unie en het Bazels Comité voor het Bankentoezicht. Deze ratio’s vergelijken het totale vermogen en het kernvermogen van de bank met het totaal van de naar risicocategorie gewogen activa en buitenbalansposten en het marktrisico van de handelsportefeuilles. De minimaal vereiste percentages voor totaal vermogen en kernvermogen bedragen 8% respectievelijk 4% van de naar risico gewogen activa. De onderstaande tabel geeft een overzicht van het aanwezige vermogen en het volgens de normen van de toezichthouder minimaal vereiste vermogen.
2001 Minimaal vereist Aanwezig
Totaal vermogen Ratio totaal vermogen Kernvermogen Ratio kernvermogen
2000 Minimaal vereist Aanwezig
21.871
29.814
21.108
27.421
8,0%
10,91%
8,0%
10,39%
10.935
19.224
10.554
19.010
4,0%
7,03%
4,0%
7,20%
19 Verhoudingen met deelnemingen De vorderingen op en schulden aan deelnemingen, zoals opgenomen onder de diverse balansposten, bedroegen:
2001
2000
Bankiers (uitgezette gelden)
109
10
Kredieten
247
216
Bankiers (opgenomen gelden)
332
380
27
48
Toevertrouwde middelen
87
Jaarrekening 2001
20 Looptijden Tegenover de op korte termijn opeisbare schulden staan in het algemeen liquide middelen, op vergelijkbare termijnen in liquide middelen om te zetten activa, danwel uitzettingen die passen in het renterisicobeleid. De balans is reeds ingedeeld naar afnemende liquiditeit; voor een aantal balansposten, waarbinnen uiteenlopende resterende looptijden gelden, wordt hieronder een aanvullend overzicht gegeven. In dit overzicht zijn niet opgenomen de liquide activa zoals kasmiddelen en kortlopend overheidspapier en de beleggingsportefeuilles obligaties, welke gezien hun karakter direct in liquide middelen zijn om te zetten. In alle landen, waar ABN AMRO werkzaam is, voldoet de liquiditeit aan de normen van de toezichthoudende instanties.
Looptijdenoverzicht (in miljarden euro’s)
Opeisbaar
≤ 3 mnd
3 mnd-≤1 jr
Bankiers (opgenomen gelden)
11
68
18
9
Spaargelden
55
19
6
4
73
130
16
4
5
26
14
16
16
1
3
12
1 jr - ≤ 5 jr
> 5 jr
2
Overige toevertrouwde middelen (inclusief professionele effectentransacties)
Schuldbewijzen Achtergestelde schulden Bankiers (uitgezette gelden) Kredieten
8
30
10
1
1
20
113
45
72
95
21 Valutapositie Van de totale activa en de totale passiva luidt omgerekend EUR 387 miljard respectievelijk EUR 375 miljard in een andere valuta dan de euro; de in de balans begrepen posities zijn in het algemeen door middel van niet in de balans opgenomen valutacontracten afgedekt. De feitelijke valutaposities voortkomend uit de eigen handelsposities zijn beperkt van omvang. De investeringen in buitenlandse vestigingen worden grotendeels met euro’s gefinancierd. Een deel van de hieruit voortvloeiende valutaposities wordt aangehouden als tegenwicht voor de eveneens aan valutakoersschommelingen onderhevige solvabiliteitseis over de risicodragende activa in vreemde valuta. In dit beleid past ook het aantrekken van preferent vermogen en achtergestelde schulden in vreemde valuta.
22 Zakelijke zekerheden In verband met zekerheidstelling ten behoeve van bepaalde passiva en voor buiten de balans opgenomen voorwaardelijke schulden, alsmede in het kader van transacties op de financiële markten, staan bepaalde activa niet ter vrije beschikking. Dit betreft kasmiddelen (EUR 1,2 miljard), effecten (EUR 10,9 miljard) en kredieten (EUR 26,3 miljard). Ten behoeve van verplichtingen is zekerheid gesteld onder toevertrouwde middelen (EUR 14,4 miljard).
88
Jaarrekening 2001
23 Voorwaardelijke schulden
2001
2000
43.334
43.633
4.379
5.291
71
120
47.784
49.044
Verplichtingen wegens verstrekte borgtochten en garanties Verplichtingen uit hoofde van onherroepelijke accreditieven Regresverplichtingen uit hoofde van verdisconteerde wissels
24 Derivaten Derivaten zijn financiële instrumenten, waarvan de gecontracteerde bedragen niet in de balans worden opgenomen, omdat sprake is van rechten en verplichtingen uit één overeenkomst, waarvan de prestatie ligt na de balansdatum, danwel omdat deze uitsluitend fungeren als rekengrootheden. Voorbeelden van derivaten zijn valutatermijntransacties, opties, swaps, futures en forward rate agreements. De onderliggende waarde kan een rente-, valuta-, commodity-, obligatie- of aandelenproduct zijn danwel een combinatie van deze producten. Transacties in derivaten worden afgesloten als handelsactiviteit (inclusief dienstverlening aan klanten) en ter afdekking van de eigen rente- en valutarisico’s. De in het overzicht weergegeven gecontracteerde bedragen of notional amounts (inclusief looptijdprofiel op basis van resterende looptijd) weerspiegelen de mate waarin ABN AMRO op de desbetreffende (deel)markten actief is. Deze notional amounts geven echter geen indicatie van de omvang van de kasstromen en het aan transacties in derivaten verbonden marktrisico en kredietrisico.
89
Jaarrekening 2001
Het marktrisico komt voort uit verandering van variabelen die de waarde van derivaten bepalen, zoals rente en koers. Het kredietrisico betreft het mogelijke verlies dat ontstaat wanneer een tegenpartij in gebreke blijft. Dit laatste kan niet los gezien worden van het marktrisico omdat de hoogte van het kredietrisico mede wordt bepaald door feitelijke en verwachte marktbewegingen. Bij de berekening van het kredietrisico in onderstaande tabel is geen rekening gehouden met netting-overeenkomsten en andere zekerheden.
Derivaten overzicht (in miljarden euro’s)
≤ 1 jr
Notional amounts 1 jr - ≤ 5 jr > 5 jr
Totaal Kredietrisico
Rentecontracten OTC
Beurs
Swaps
428
543
Forwards
181
6
409
1.380
26
187
Opties
72
150
Futures
180
65
245
Opties
345
5
350
64
286
2
Valutacontracten OTC
Swaps Forwards
59
101
42
202
6
432
47
1
480
8
2
55
1
Opties
53
Futures
2
2
Opties
2
2
OTC
Forwards/Swaps
2
2
4
Opties
12
16
28
Beurs
Futures
5
Opties
14
7
1.787
944
Beurs
Overige contracten
Totaal derivaten
90
2
5 21
516
3.247
45
Jaarrekening 2001
De volgende tabellen gesplitst naar contracten behorend tot de handelsportefeuilles en contracten afgesloten in het kader van het eigen rente- en valutabeleid (hedgeportefeuilles) geven een overzicht van de notional amounts en de (gemiddelde) marktwaardes daarvan, nader onderverdeeld naar de belangrijkste instrumenten. De intercompany transacties tussen hedgeportefeuilles en handelsportefeuilles zijn niet geëlimineerd.
Handelsportefeuilles derivaten 2001 (in miljarden euro’s)
Notional amounts
Marktwaarde Gemiddelde marktwaarde Positief Negatief Positief Negatief
Rentecontracten Swaps
1.524.582
27.889
25.284
23.198
18.754
Forwards
187.310
167
92
159
130
Gekochte opties
302.039
2.665
Verkochte opties
339.350
Futures
229.559
Totaal rentecontracten
1.891 2.505
1.724
2.582.840
30.721
27.881
25.248
20.608
Swaps
199.913
6.415
2.475
5.938
6.510
Forwards
6.488
8.933
7.933
Valutacontracten 488.541
8.172
Gekochte opties
24.975
566
Verkochte opties
28.770
Futures Totaal valutacontracten
506 3.420
592
1.140
743.339
15.153
Gekochte aandelenopties
24.811
2.005
Verkochte aandelenopties
24.925
12.383
15.377
15.035
Overige contracten 198 3.252
974
Overige aandelen en commoditycontracten
8.938
280
79
990
1.072
Totaal overige contracten
58.674
2.285
3.331
1.188
2.046
Handelsportefeuilles derivaten 2000 (in miljarden euro’s)
Notional amounts
Marktwaarde Gemiddelde marktwaarde Positief Negatief Positief Negatief
Rentecontracten
1.588.620
18.494
16.482
16.459
15.321
Valutacontracten
640.008
17.828
17.734
17.543
16.375
78.648
1.278
3.043
2.044
3.605
Overige contracten
91
Jaarrekening 2001
Hedgeportefeuilles derivaten (in miljarden euro’s)
Notional amounts
2001 Marktwaarde Positief Negatief
Notional amounts
2000 Marktwaarde Positief Negatief
Rentecontracten Swaps
226.865
2.885
4.197 3
Forwards
4.224
2
Gekochte opties
6.356
61
Futures Totaal rentecontracten
15.196
252.641
125.138
2.295
2.377
4.598
2
2
19.788
338
6.266
2.948
4.200
155.790
2.635
2.379
Valutacontracten Swaps Forwards
5.642
62
291
12.148
300
275
21.465
413
284
16.000
295
223
933
9
6.107
103
28.040
484
34.255
698
Gekochte opties Totaal valutacontracten
575
498
Derivaten en solvabiliteitseisen Bij de bepaling van het voor de solvabiliteitstoetsing vereiste vermogen wordt naast het huidige kredietrisico ook rekening gehouden met het toekomstige kredietrisico. Dit gebeurt door het huidige potentiële verlies, de zogenoemde positieve vervangingswaarde op basis van de marktomstandigheden op de balansdatum, te verhogen met een van de aard en de resterende looptijd van het contract afhankelijk percentage van de relevante gecontracteerde bedragen. Op deze manier wordt rekening gehouden met het mogelijk nadelige verloop van de positieve vervangingswaarde gedurende de resterende looptijd van het contract. In onderstaande tabel wordt het totaal zowel ongewogen als gewogen voor het tegenpartijrisico (voornamelijk banken) weergegeven. Hierbij is wel rekening gehouden met de risico- en solvabiliteitsverlagende invloed van netting-overeenkomsten en andere zekerheden.
Kredietequivalent (in miljarden euro’s)
2001
2000
Rentecontracten
38,7
25,4
Valutacontracten
31,1
30,6
4,5
4,3
Overige contracten
92
74,3
60,3
Effect van contractuele netting
41,1
27,1
Ongewogen kredietequivalent
33,2
33,2
Gewogen kredietequivalent
10,0
9,7
Jaarrekening 2001
25 Niet uit de balans blijkende verplichtingen Naast de onder de balans vermelde bedragen zijn niet-gekwantificeerde garanties afgegeven ten aanzien van onze effectenbewaarbedrijven, interbancaire organen en instellingen en voor deelnemingen; verder zijn collectieve garantieregelingen op groepsmaatschappijen in verschillende landen van toepassing. Daarnaast is ten behoeve van een aantal groepsmaatschappijen een verklaring van aansprakelijkheidstelling afgegeven. In een aantal jurisdicties zijn procedures aanhangig tegen ABN AMRO. Op grond van informatie die thans beschikbaar is en na raadpleging van de juridische adviseurs, is de Raad van Bestuur van mening dat de uitkomst van die procedures naar verwachting geen wezenlijk nadelig effect zal hebben op de geconsolideerde financiële positie en het totaal van de activiteiten van ABN AMRO. Voor 2002 worden de investeringen in onroerende zaken en bedrijfsmiddelen geraamd op EUR 1,4 miljard. Tot een bedrag van EUR 210 miljoen zijn hiervoor reeds verplichtingen aangegaan. Alhoewel ABN AMRO een gedeelte van haar kredietportefeuille heeft verkocht, gedeeltelijk door securitisatie al dan niet in combinatie met in verband daarmee afgegeven garanties, berust het juridisch eigendom van deze vorderingen in sommige gevallen bij ABN AMRO. De meeste van deze kredieten worden ook door ABN AMRO beheerd. Daarnaast verzorgt ABN AMRO het beheer van door andere instellingen verstrekte kredieten. Onderstaand worden de desbetreffende bedragen per 31 december 2001 vermeld.
Kredieten verkocht met behoud van juridisch eigendom
616
Kredieten in beheer voor derden
147.992
Kredieten verkocht met garantie
2.993
Uit hoofde van langlopende huur- en leasecontracten waren per 31 december 2001 de onderstaande verplichtingen aangegaan:
2002
300
2003
282
2004
258
2005
234
2006
216
2007 en later
928
93
Jaarrekening 2001
26 Rente Hieronder worden opgenomen de rentebaten uit hoofde van de kredietverlening, de uitzettingen en de beleggingen, de rentelasten van de opgenomen en toevertrouwde middelen, alsmede de resultaten uit de rentecontracten en de valutacontracten die ter dekking van het renterisico respectievelijk het valutarisico zijn afgesloten. Tevens zijn onder dit hoofd verantwoord de ontvangen overige kredietgerelateerde baten. Uit hoofde van rentedragende waardepapieren is een rentebate van EUR 6.624 miljoen (vorig jaar EUR 6.621 miljoen) verantwoord. De rentelast van de achtergestelde schulden bedroeg EUR 961 miljoen (vorig jaar EUR 816 miljoen).
27 Opbrengsten uit effecten en deelnemingen Hieronder wordt voor deelnemingen, waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend, het aandeel in het nettoresultaat verwerkt. Bovendien worden hierin opgenomen de ontvangen dividenden uit aandelen en overige deelnemingen, alsmede de verkoopresultaten van de aandelen uit de beleggingsportefeuille en deelnemingen, voor zover die niet als waardeverandering van financiële vaste activa worden aangemerkt.
Opbrengsten uit aandelen en participaties Opbrengsten uit deelnemingen
2001
2000
1999
75
130
119
380
321
238
455
451
357
Totaal opbrengsten uit effecten en deelnemingen
28 Provisie Hieronder worden opgenomen de vergoedingen verkregen uit de dienstverlening in het effectenbedrijf, het binnenlands en het buitenlands betalingsverkeer, het vermogensbeheer, het assurantiebedrijf, garanties, het leasebedrijf en de overige dienstverlening. Voor zover bedragen aan derden zijn vergoed worden deze als provisielasten verantwoord.
2001
2000
1999
Effectenbedrijf
1.674
2.405
1.710
Betalingsverkeer
1.394
1.385
1.176
Vermogensbeheer- en trustbedrijf
885
712
560
Assurantiebedrijf
202
212
176
Garanties
158
163
139
Leasebedrijf
179
158
123
Overige
722
845
571
5.214
5.880
4.455
Totaal provisie
94
Jaarrekening 2001
29 Resultaat uit financiële transacties Hierin zijn begrepen de resultaten uit de effectenhandel, valutahandel en derivatentransacties. De rubriek overige omvat de handel in schuldtitels van landen met betalingsproblemen, de valutaomrekenverschillen op het geïnvesteerde vermogen, voor zover niet vastgelegd in materiële vaste activa, van vestigingen in hyperinflatielanden en resultaten uit de participatieportefeuille.
2001
2000
1999
Effectenbedrijf
787
426
417
Valutabedrijf
486
570
499
Derivaten
502
508
371
Overige
– 223
65
87
Totaal resultaat uit financiële transacties
1.552
1.569
1.374
30 Overige baten Hieronder worden opgenomen de opbrengsten uit projectontwikkeling, de overige opbrengsten uit het leasebedrijf alsmede de resultaten van de tot de groep behorende verzekeringsmaatschappijen. De resultaten van de verzekeringsmaatschappijen betreffen:
Netto premie-inkomen Opbrengst belegde middelen Verzekeringstechnische lasten Totaal resultaat verzekeringsmaatschappijen
Leven
Schade
1.596
518
– 66
73
– 1.411
– 467
119
124
95
Jaarrekening 2001
31 Personeelskosten
2001
2000
1999
5.981
5.754
4.516
208
187
140
Sociale lasten en overige personeelskosten
1.464
1.519
1.112
Totaal personeelskosten
7.653
7.460
5.768
Nederland
36.630
38.476
36.976
Overige landen
75.576
74.916
71.713
112.206
113.392
108.689
Salarissen (inclusief winstdelingsregelingen e.d.) Pensioenlasten
Gemiddeld aantal medewerkers (nominaal):
Totaal gemiddeld aantal medewerkers (nominaal)
32 Andere beheerskosten Deze post omvat de huisvestingskosten, automatiseringskosten, reclame- en advertentiekosten en overige algemene kosten. Voor haar hoofdactiviteiten huurt ABN AMRO ook panden alsmede ruimte in andere gebouwen. De huurcontracten bevatten in het algemeen een verlengingsclausule en voorzien in de betaling van huur en bepaalde andere huisvestingskosten. De totale huursom van alle contracten bedroeg EUR 373 miljoen in 2001, EUR 341 miljoen in 2000 en EUR 262 miljoen in 1999.
33 Afschrijvingen Hierin worden begrepen de afschrijvingen op onroerende zaken en bedrijfsmiddelen.
34 Waardeveranderingen van vorderingen Hieronder worden opgenomen de waardecorrecties voor oninbaarheid van vorderingen.
35 Toevoeging aan het fonds voor algemene bankrisico’s Hieronder wordt de toevoeging aan respectievelijk de vrijval uit het fonds verantwoord. Er wordt gestreefd naar een omvang van het fonds van ongeveer 0,5% van de naar risico gewogen activa.
36 Waardeveranderingen van financiële vaste activa Onder financiële vaste activa worden begrepen de beleggingsportefeuilles obligaties en aandelen en de deelnemingen, waarin de bank geen invloed uitoefent. Waardeverminderingen in de beleggingsportefeuille obligaties kunnen ontstaan bij een duurzame vermindering van de kwaliteit van een debiteur. Deze waardeverminderingen en de waardeverminderingen beneden de verkrijgingsprijs van aandelen en deelnemingen zonder invloed, alsmede de vrijval van eerdere waardeverminderingen worden in deze post verwerkt. Verkoopresultaten beneden de 96
verkrijgingsprijs worden eveneens als waardevermindering aangemerkt.
Jaarrekening 2001
37 Belastingen De belastingdruk daalde van 28,0% in 2000 (26,7% inclusief herstructureringsvoorziening) tot 27,6% in 2001 (21,4% inclusief verkoop EAB en herstructureringsvoorziening).
2001
2000
1999
Nominale belastingdruk Nederland
35,0%
35,0%
35,0%
Effect belastingdruk overige landen
– 5,1%
– 2,5%
– 1,3%
Effect belastingvrij inkomen in Nederland
– 2,0%
– 4,1%
– 3,1%
Overige
– 0,3%
– 0,4%
0,5%
Effectieve belastingdruk
27,6%
28,0%
31,1%
Van de totaal ten laste van de winst gebrachte belastingen ad EUR 946 miljoen betreft EUR 105 miljoen latent verschuldigde belastingen (vorig jaar EUR 187 miljoen). Het totale bedrag aan belastingen dat gedurende het jaar rechtstreeks gemuteerd werd in het eigen vermogen, bedroeg EUR 406 miljoen. De voorziening voor latente belastingverplichtingen heeft betrekking op belastingverplichtingen die in de toekomst ontstaan als gevolg van het verschil tussen de boekwaarde en de fiscale waardering van bepaalde activa of passiva. In onderstaand overzicht worden de latente belastingverplichtingen en -vorderingen gespecificeerd.
2001
2000
Gebouwen
241
256
Pensioenen en andere uitgangsregelingen
324
228
Derivaten
118
165
Latente belastingverplichtingen
Leasing en soortgelijke financiële overeenkomsten
470
490
Servicing-rechten
497
383
Overige
803
570
2.453
2.092
215
274
Totaal Latente belastingvorderingen Debiteurenvoorzieningen Beleggingsportefeuilles Verrekenbare verliezen buitenlandse vestigingen Herstructureringsvoorziening Fiscale verrekeningsmogelijkheden Overige
88
31
708
639
42
134
682
301
1.224
658
2.959
2.037
311
276
2.648
1.761
Latente belastingvorderingen voor waardecorrecties Af: waardecorrecties Latente belastingvorderingen na waardecorrecties
97
Jaarrekening 2001
Latente belastingvorderingen en -verplichtingen worden bij een langere oorspronkelijke termijn dan vijf jaar contant gemaakt op basis van nettorente. De nominale waarde van latente belastingvorderingen bedraagt EUR 2.770 miljoen en van de latente belastingverplichtingen EUR 2.558 miljoen. Gedisconteerde latente belastingvorderingen worden contant gemaakt tegen een netto rentepercentage van 7,8% en hebben een gemiddelde resterende looptijd van negen jaar. Voor gedisconteerde latente belastingverplichtingen bedraagt het netto rentepercentage 4% en de gemiddelde resterende looptijd twintig jaar. De latente belastingvorderingen zijn, waar nodig, opgenomen onder aftrek van een voorziening voor waardeverminderingen. Het belangrijkste element van deze waardeveranderingen betreft verrekenbare verliezen. Latente belastingvorderingen die waarschijnlijk binnen één jaar gerealiseerd zullen worden, bedragen EUR 381 miljoen. Specificatie van verrekenbare verliezen van buitenlandse vestigingen per 31 december 2001:
2002
45
2003
205
2004
321
2005
120
2006
125
2007 en later
1.419
Totaal
2.235
ABN AMRO beschouwt een aanzienlijk deel van het uitkeerbare geïnvesteerd kapitaal ten bedrage van ongeveer EUR 4,5 miljard als een investering met een duurzaam karakter. Bij eventuele uitkering van dit kapitaal is geen buitenlandse inkomstenbelasting verschuldigd. Het effect van buitenlandse bronbelasting wordt geraamd op EUR 135 miljoen.
98
Jaarrekening 2001
38 Buitengewoon resultaat De verkoop van EAB in 2001 resulteerde in een buitengewoon resultaat van netto EUR 962 miljoen. In 2000 heeft de Raad van Bestuur een herstructureringsreserve van EUR 900 miljoen goedgekeurd om de nieuwe strategie en reorganisatie in strategische business units te realiseren. Eind 2001 werden het aantal en de samenstelling van werknemers die konden opteren voor de vrijwillige vertrekregeling of de vervroegde pensioenregeling, duidelijker. Dit resulteerde in een additionele last van EUR 147 miljoen. Vanwege het eenmalige karakter van deze regelingen worden de kosten als buitengewone lasten aangemerkt. De belangrijkste elementen van de voorziening hebben betrekking op:
Afvloeiing personeel
2001
2000
147
530
Afboeking activa
120
Overige kosten
250
Totaal
147
900
39 Belang van derden Hieronder wordt opgenomen het aandeel van derden in het resultaat van dochtermaatschappijen en overige groepsmaatschappijen, alsmede het dividend op de door de dochtermaatschappijen in de Verenigde Staten uitgegeven preferente aandelen.
2001
2000
1999
217
245
209
Overig belang van derden
35
59
151
Totaal belang van derden
252
304
360
Dividend preferente aandelen
99
Jaarrekening 2001
40 Winst per gewoon aandeel De winst per gewoon aandeel wordt verkregen door de nettowinst toekomend aan houders van gewone aandelen te delen door het gewogen gemiddelde aantal uitstaande gewone aandelen. De verwaterde winst per gewoon aandeel bevat naast de elementen van de winst per gewoon aandeel tevens het effect dat ontstaat wanneer alle uitstaande rechten op gewone aandelen geëffectueerd zouden zijn. De berekening van de gewone en verwaterde winst per gewoon aandeel is weergegeven in onderstaande tabel.
Nettowinst Dividend preferente aandelen
2001
2000
3.230
2.498
46
79
3.184
2.419
1
1
3.185
2.420
1.515,2
1.482,6
1,9
6,6
2,7
3,2
Nettowinst toekomend aan houders gewone aandelen Dividend converteerbare preferente aandelen Nettowinst na volledige verwatering Gewogen gemiddeld aantal uitstaande gewone aandelen (in duizenden) Verwateringseffect uit personeelsopties (in duizenden)
Converteerbare preferente aandelen (in duizenden)
Performance share plan (in duizenden)
2,9
Voor verwatering gecorrigeerd aantal gewone aandelen (in duizenden) Winst per aandeel (in euro’s)
1.522,7
1.492,4
2,10
1,63
2,09
1,62
1,53
2,04
1,52
2,02
Winst per aandeel na volledige verwatering (in euro’s) Winst per aandeel, exclusief buitengewoon resultaat (in euro’s) Winst per aandeel na volledige verwatering, exclusief buitengewoon resultaat (in euro’s)
100
Jaarrekening 2001
41 Gegevens per bedrijfsonderdeel In verband met de herstructurering van ABN AMRO is de onderstaande informatie per bedrijfsonderdeel aangepast. Vergelijking met 1999 is niet mogelijk vanwege de sterk gewijzigde organisatiestructuur en het ontbreken van corresponderende gegevens volgens de huidige structuur. In de volgende tabellen worden de gegevens opgesplitst naar bedrijfsonderdelen. In dit verband dient onder netto-omzet te worden verstaan het totaal van de baten vóór aftrek van rentelasten en provisielasten. De indirecte overheadkosten zijn aan de commerciële bedrijfsonderdelen toegerekend.
2001
Netto-omzet 2000
1999
2001
Totaal baten 2000
1999
Consumer & Commercial Clients Wholesale Clients
24.294
31.225
10.203
10.026
15.828
11.778
6.193
6.394
1.970
2.738
1.419
1.451
1.414
410
249
– 30
43.506
46.151
35.681
18.064
17.841
14.975
830
800
713
770
628
552
44.336
46.951
36.394
18.834
18.469
15.527
Private Clients & Asset Management Corporate Centre
ABN AMRO Lease Holding Totaal
Bedrijfsresultaat voor belastingen 2001 2000 1999
Naar risico gewogen activa 2001 2000 1999
Consumer & Commercial Clients Wholesale Clients
2.347
2.605
158.141
157.385
328
1.114
95.171
88.451
270
458
6.529
5.942
441
399
3.530
2.973
3.386
4.576
4.122
263.371
254.751
238.439
227
149
128
10.016
9.102
7.935
3.613
4.725
4.250
273.387
263.853
246.374
Private Clients & Asset Management Corporate Centre
ABN AMRO Lease Holding Totaal
101
Jaarrekening 2001
2001
Totaal verplichtingen 2000 1999
Totaal afschrijvingen 2001 2000
1999
Consumer & Commercial Clients Wholesale Clients
240.177
217.168
657
659
275.797
249.376
225
207
42.005
37.981
40
46
18.184
16.462
3
576.163
520.987
436.255
925
912
777
4.857
4.372
4.697
32
29
23
581.020
525.359
440.952
957
941
800
Private Clients & Asset Management Corporate Centre
ABN AMRO Lease Holding Totaal
42 Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen In de onderstaande tabellen wordt een aantal financiële gegevens ter zake van leden en oud-leden van de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen vermeld.
Raad van Bestuur 2001 2000
Bezoldiging (in EUR 1.000)
Raad van Commissarissen 2001 2000
14.641
13.029
617
1.853.786
1.341.076
181.389
181.3891
ABN AMRO aandelen (in bezit)
46.943
44.902
13.311
50.714
Kredieten (uitstaand in EUR 1.000)
13.924
12.379
12.264
10.884
ABN AMRO personeelsopties (uitstaand)
592
1 Stand van de opties van mr. P.J. Kalff toegekend in de periode dat hij lid was van de Raad van Bestuur.
Van de totale bezoldiging van de Raad van Bestuur heeft EUR 8,7 miljoen betrekking op salarissen en bonussen. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de salarissen en bonussen van de individuele leden van de Raad van Bestuur. De bonus voor 2001 is afhankelijk van de ontwikkeling van de economische winst in plaats van de stijging van de winst per aandeel. Deze wijziging is doorgevoerd in het kader van het streven naar een meer variabele beloning en een directere koppeling met de resultaten van ABN AMRO. In de totale bezolding is ook een bedrag van EUR 4,9 miljoen verwerkt in het kader van de afvloeiingsregeling voor de drie aftredende leden van de Raad van Bestuur.
102
Jaarrekening 2001
Bezoldiging Raad van Bestuur (in duizenden euro’s)
Salaris
2001 Bonussen
Totaal
Salaris
2000 Bonussen
Totaal
R.W.J. Groenink
889
356
1.245
641
908
1.549
R.W.F. van Tets
635
127
762
568
805
1.373
J.M. de Jong
635
286
921
568
805
1.373
W.G. Jiskoot
635
127
762
568
805
1.373
R.G.C. van den Brink
635
127
762
568
805
1.373
T. de Swaan
635
254
889
568
805
1.373
J.Ch.L. Kuiper
635
286
921
568
665
1.233
635
286
921
331
235
566
635
127
762
331
470
801
635
127
762
331
470
801
243
344
587
C.H.A. Collee S.A. Lires Rial
1 1,2
H.Y. Scott-Barrett
1,2
P.J. Kalff
1 Salaris en bonus in 2000 van de heren Collee, Lires Rial en Scott-Barrett betreffen de bedragen die vanaf hun benoeming tot lid van de Raad van Bestuur per 1 juni 2000 zijn verdiend. 2 Naast hun salaris, ontvingen de heren Lires Rial en Scott-Barrett elk een buitenlandertoeslag van EUR 454.000 in 2001 en EUR 265.000 in 2000.
Naast genoemde bezoldiging worden als onderdeel van het totale beloningspakket van de leden van de Raad van Bestuur opties op aandelen ABN AMRO toegekend. Het onderstaand overzicht bevat informatie over deze opties zowel voor de totale Raad van Bestuur als per individueel lid. De voorwaarden waaronder de opties zijn verstrekt, zijn beschreven in de toelichting bij punt 16. Op 1 januari 2001 werden aan de leden van de Raad van Bestuur 70.000 aandelen voorwaardelijk toegekend en aan de voorzitter 98.000 aandelen. De voorwaarden voor bepaling van het precieze aantal aandelen worden vastgesteld door de Selectie- en Honoreringscommissie van de Raad van Commissarissen. Deze voorwaarden zijn opgenomen in het hoofdstuk van de Raad van Commissarissen op pagina 10. 2001 Opties Gemiddelde Raad van uitoefenprijs Bestuur (in euro’s)
2000 Opties Gemiddelde Raad van uitoefenprijs Bestuur (in euro’s)
Verloop: Beginstand
1.341.076
19,44
865.343
17,30
Verleende opties
552.710
23,14
482.124
21,30
Uitgeoefende opties
– 40.000
10,16
– 109.745
13,64
103.354
22,46
1.341.076
19,44
Mutatie voormalige en/of nieuw benoemde leden Eindstand
1.853.786
20,74
103
Jaarrekening 2001
Gemiddelde uitoefenBeginprijs stand (in euro’s)
Gemiddelde Gemiddelde uitoefenuitoefenprijs prijs Verleend (in euro’s) Uitgeoefend (in euro’s)
R.W.J. Groenink
171.139
19,45
55.271
23,14
R.W.F. van Tets
221.925
17,57
55.271
23,14
J.M. de Jong
141.139
20,32
55.271
W.G. Jiskoot
180.710
19,22
55.271
R.G.C. van den Brink
180.710
19,22
T. de Swaan
100.710
J.Ch.L. Kuiper
Gemiddelde uitoefenprijs Eindstand (in euro’s)
226.410
20,35
2008
237.196
20,12
2008
23,14
196.410
21,11
2008
23,14
235.981
20,14
2008
55.271
23,14
235.981
20,14
2008
20,03
55.271
23,14
155.981
21,13
2008
88.000
20,28
55.271
23,14
143.271
21,38
2008
C.H.A. Collee
85.743
20,24
55.271
23,14
141.014
21,37
2008
S.A. Lires Rial
95.000
20,30
55.271
23,14
150.271
21,34
2008
H.Y. Scott-Barrett
76.000
20,46
55.271
23,14
131.271
21,59
2008
40.000
10,16
Gewone aandelen ABN AMRO in bezit van leden van de Raad van Bestuur
R.W.F. van Tets
2001
2000
41.243
39.448
W.G. Jiskoot
1.287
1.232
J.Ch.L. Kuiper
2.519
2.410
H.Y. Scott-Barrett
1.894
1.812
46.943
44.902
Totaal
1 Geen preferente aandelen of converteerbare preferente aandelen werden gehouden door enig lid van de
Raad van Bestuur.
104
Uitoefenperiode tot en met
1
Jaarrekening 2001
Onderstaand overzicht bevat informatie over de bezoldiging van de individuele leden van de Raad van Commissarissen. Met uitzondering van de voorzitter, de vice-voorzitter en de leden van de Audit Commissie ontvangen leden van de Raad van Commissarissen een gelijke bezoldiging, die onder meer afhankelijk is van de periode van lidmaatschap gedurende het jaar. Leden van de Raad van Commissarissen krijgen geen beloning in de vorm van aandelen ABN AMRO of opties op aandelen ABN AMRO.
Bezoldiging Raad van Commissarissen (in duizenden euro’s)
2001
2000
A.A. Loudon
54
54
H.B. van Liemt
45
41
W. Overmars
38
32
16
32
41
38
16
32
16
36
2
32
32
C.H. van der Hoeven
38
36
M.C. van Veen
38
41
A. Burgmans
38
41
D.R.J. Baron de Rothschild
32
32
Mw. L.S. Groenman
41
38
Mw. T.A. Maas-de Brouwer
32
21
P.J. Kalff
32
21
R.J. Nelissen
1
W. Dik J.M.H. van Engelshoven R. Hazelhoff S. Keehn
1
1
F.H. Fentener van Vlissingen
3
19
1 De heren Nelissen, Van Engelshoven en Hazelhoff traden af per 10 mei 2001. 2 Naast zijn bezolding ontving de heer Keehn een presentie vergoeding van EUR 40.000. 3 De heer Fentener van Vlissingen, Vice-Voorzitter van de Raad van Commissarissen, trad af per 10 mei 2000.
105
Jaarrekening 2001
43 Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht geeft inzicht in de herkomst van de liquide middelen die gedurende het jaar beschikbaar zijn gekomen en de wijze waarop de liquide middelen gedurende het jaar zijn aangewend. De kasstromen worden gesplitst naar bancaire, investerings- en financieringsactiviteiten. Als liquide middelen worden aangemerkt de aanwezige kasmiddelen, alsmede de per saldo aanwezige nostrotegoeden bij andere banken en de per saldo direct opeisbare tegoeden bij centrale banken. Mutaties in de kredieten, toevertrouwde middelen en interbancaire deposito’s zijn opgenomen onder de kasstroom uit bancaire activiteiten. Investeringsactiviteiten omvatten de aan- en verkopen en aflossingen inzake beleggingsportefeuilles, alsmede de aan- en verkopen van deelnemingen en van onroerende zaken en bedrijfsmiddelen. De plaatsing van aandelen en de opname en aflossing van lang vreemd vermogen worden als financieringsactiviteit aangemerkt. Mutaties uit hoofde van valutaomrekenverschillen worden evenals de consolidatie-effecten bij de verwerving van deelnemingen, voor zover van wezenlijk belang, uit de stroomgrootheden geëlimineerd.
2001
Kasmiddelen
2000
1999
17.932
6.456
6.806
6.286
11.247
7.069
– 10.565
– 1.598
– 1.404
13.653
16.105
12.471
Beginstand
16.105
12.471
7.686
Kasstroom
– 2.041
3.530
4.154
– 411
104
631
13.653
16.105
12.471
Banktegoeden in rekening-courant Bankschulden in rekening-courant Liquide middelen Verloop:
Valutaomrekenverschillen Eindstand
De betaalde rente bedroeg EUR 26.583 miljoen en aan belastingen werd EUR 538 miljoen afgedragen. Van deelnemingen ontvangen dividenden bedroegen EUR 37 miljoen in 2001, EUR 28 miljoen in 2000 en EUR 37 miljoen in 1999.
106
Jaarrekening 2001
In de onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de mutaties als gevolg van acquisities en verkopen van deelnemingen.
2001
2000
1999
4.956
2.347
1.352
– 21
55
–3
(Des)investeringsbedrag betaald/ontvangen in liquide of equivalente middelen (netto) Mutatie liquide of equivalente middelen (netto) Per saldo mutatie activa en passiva: Banken
92
29
6
Kredieten
13.369
16.542
1.305
Effecten
– 4.002
42
122
2.818
1.211
75
12.277
17.824
1.508
Overige activa Totaal activa Achtergestelde leningen
136
Banken
– 4.991
Spaargelden
– 3.798
Toevertrouwde middelen
10.551
41
1.220
13.315
4.038
Schuldbewijzen
– 497
2.930
Overige passiva
7.696
1.188
76
11.725
18.843
1.337
Totaal passiva
44 Reële waarde van financiële instrumenten De reële waarde is het bedrag waarvoor een financieel instrument op dat moment tussen twee partijen zou kunnen worden uitgewisseld door middel van transacties die niet in het kader van executie of liquidatie worden uitgevoerd. Een beursnotering, zo die aanwezig is, vormt de beste indicatie van deze waarde. De activa, passiva en buitenbalansposten van ABN AMRO bestaan voor het grootste gedeelte uit financiële instrumenten. De reële waarde hiervan is waar mogelijk op basis van marktkoersen bepaald. Van het merendeel van de financiële instrumenten, en met name kredieten, deposito’s en OTC derivaten, kan de reële waarde echter niet gemakkelijk worden bepaald omdat er geen markt is waarop deze instrumenten tussen partijen worden verhandeld. Voor deze instrumenten zijn schattingsmethoden gebruikt. Deze methoden zijn naar hun aard subjectief en gaan uit van bepaalde veronderstellingen, zoals de periode dat de financiële instrumenten zullen worden aangehouden, de timing van toekomstige kasstromen en het te hanteren disconteringspercentage. Hierdoor kunnen de onderstaande benaderde reële waarden mogelijk geen goede indicatie geven van de netto-opbrengstwaarden. Bovendien is de berekening van de benaderde reële waarde een momentopname op basis van de alsdan geldende marktomstandigheden; de toekomstige waarde kan hiervan afwijken.
107
Jaarrekening 2001
De benaderde reële waarden die financiële instellingen presenteren, zijn door het gebruik van de vele verschillende waarderingsmethoden en de talrijke veronderstellingen niet onderling vergelijkbaar. Door het ontbreken van een objectieve waarderingsmethode is de benaderde reële waarde in hoge mate een subjectief gegeven. Daarom wordt de lezer gewaarschuwd voor gebruik van de onderstaande cijfers bij vergelijking van de geconsolideerde financiële positie van ABN AMRO met die van andere financiële instellingen.
31 december 2001 Boekwaarde Reële waarde
31 december 2000 Boekwaarde Reële waarde
Activa (incl. buitenbalansposten) •
Kasmiddelen
•
Kortlopend overheidspapier
• • •
Kredieten private sector – zakelijk en
17.932
17.932
6.456
6.456
12.296
12.320
11.199
11.209
Bankiers
49.619
49.654
48.581
48.602
Kredieten overheid
14.100
14.116
14.974
15.033
1,2
professionele effectentransacties
220.869
222.899
203.317
204.498
•
Kredieten private sector – particulier
110.361
112.299
100.975
102.493
•
Rentedragende waardepapieren
123.365
124.915
108.053
109.027
•
Aandelen
16.794
16.636
17.787
17.754
•
Derivaten
44.504
45.684
35.122
36.018
609.840
616.455
546.464
551.090
4
Totaal
1,3
Passiva (incl. buitenbalansposten) •
Bankiers
107.841
108.091
101.510
101.540
•
Spaargelden
84.345
84.957
80.980
81.143
•
Deposito’s zaken
88.579
88.399
79.283
79.103
•
Overige toevertrouwde middelen
139.440
137.979
119.286
119.286
•
Schuldbewijzen
72.495
72.169
60.283
60.582
•
Achtergestelde schulden
16.283
16.648
13.405
13.586
•
Derivaten
41.369
42.592
34.741
35.315
550.352
550.835
489.488
490.555
Totaal
1 De boekwaarde van kortlopend overheidspapier en rentedragende waardepapieren is gelijk aan de aanschaffingsprijs
plus (dis)agio’s. 2 Waarvan EUR 7.371 miljoen behoorde tot de handelsportefeuille per 31 december 2001. 3 Waarvan EUR 34.617 miljoen behoorde tot de handelsportefeuille per 31 december 2001. 4 Waarvan EUR 9.337 miljoen behoorde tot de handelsportefeuille per 31 december 2001.
108
Jaarrekening 2001
45 Overnames In 2001 hebben de volgende overnames plaatsgevonden:
Overgenomen partij
%
Totaal activa
Overnamedatum
13.585
apr. 2001 febr. 2001
Michigan National Corporation
100
3.145
Alleghany Asset Management
100
887
119
ING Barings
100
310
16.074
mei 2001
49
59
295
dec. 2001
Banque Générale du Commerce
1
Banco do Estado da Paraiba S.A.
1
Overnamebedrag
35
275
nov. 2001
Marignan Investissements S.A
100
99,7
75
309
juli 2001
Mellon Credit Business
100
30
855
juni 2001
Banque Générale du Commerce is niet geconsolideerd.
De aan deze overnames verbonden goodwill is rechtstreeks ten laste van het eigen vermogen geboekt.
109
Jaarrekening 2001
Vennootschappelijke balans per 31 december 2001 na winstverdeling (in miljoenen euro’s)
2001
2000
543
1.335
Activa Bankiers
a
Rentedragende waardepapieren
b
Deelnemingen in groepsmaatschappijen Overige activa
c
d
Overlopende activa
e
10
19
11.153
11.874
664
728
82
71
12.452
14.027
Passiva Overige toevertrouwde middelen Overige schulden
d
Overlopende passiva
10
19
363
457 13
e
373
489
292
1.015
Kapitaal
1.677
1.676
Agioreserve
2.504
2.517
Herwaarderingsreserves
355
300
Wettelijke en statutaire reserves
258
208
Overige reserves
6.993
7.822
Eigen vermogen
11.787
12.523
Aansprakelijk vermogen
12.079
13.538
12.452
14.027
Achtergestelde schulden
Vennootschappelijke winst- en verliesrekening over 2001 (in miljoenen euro’s)
Resultaat deelnemingen na belastingen Overig resultaat na belastingen Nettowinst
2001
2000
1999
3.218
2.494
2.566
12
4
4
3.230
2.498
2.570
Opgesteld in overeenstemming met artikel 2:402 van het Burgerlijk Wetboek.
110
De bij de posten vermelde letters verwijzen naar de toelichting.
Jaarrekening 2001
Toelichting op de vennootschappelijke balans en winst- en verliesrekening
(alle bedragen zijn opgenomen in miljoenen euro’s, tenzij anders aangegeven)
a
Bankiers
De onder dit hoofd opgenomen bedragen betreffen daggelden en andere interbancaire verhoudingen met groepsmaatschappijen. De achtergestelde leningen zijn nihil (vorig jaar EUR 738 miljoen). In 2002 zal EUR 227 miljoen vervallen.
b
Rentedragende waardepapieren
Het onder dit hoofd vermelde bedrag betreft de in waardepapieren belichaamde vorderingen, zoals commercial paper.
c
Deelnemingen in groepsmaatschappijen
Het door ABN AMRO Bank N.V. aan de ABN AMRO Holding N.V. te betalen dividend bedraagt EUR 664 miljoen (vorig jaar EUR 728 miljoen) terwijl ABN AMRO Bank N.V. voor een bedrag van EUR 552 miljoen (vorig jaar EUR 475 miljoen) aan dividend ontving van dochters.
2001
2000
1999
11.874
11.481
10.233
– 721
393
1.248
11.153
11.874
11.481
Verloop: Beginstand Mutaties (per saldo) Eindstand
d
Overige activa en overige schulden
Onder overige activa en overige schulden worden die bedragen opgenomen, die niet overlopend zijn of niet onder andere balansposten gerubriceerd kunnen worden, zoals te vorderen of te betalen belastingen en dividenden.
e
Overlopende activa en overlopende passiva
Onder overlopende activa en overlopende passiva worden baten en lasten gerubriceerd, die zijn toegerekend aan de verslagperiode, maar waarvan de feitelijke ontvangst of betaling valt in een andere periode. Daarnaast wordt onder deze balansposten opgenomen het saldo van alle verschillen tussen de contractkoers en de contante koers van valutacontracten, welke zijn afgesloten ter dekking van het valutarisico.
f
Kapitaal en reserves
Zie voor toelichting punt 16.
111
Jaarrekening 2001
g
Garanties
ABN AMRO Holding N.V. heeft een verklaring van aansprakelijkheidstelling ten behoeve van ABN AMRO Bank N.V. afgegeven. Amsterdam, 22 maart 2002 Raad van Commissarissen
Raad van Bestuur
A.A. Loudon
R.W.J. Groenink
H.B. van Liemt
W.G. Jiskoot
W. Overmars
T. de Swaan
W. Dik
J.Ch.L. Kuiper
S. Keehn
C.H.A. Collee
C.H. van der Hoeven
S.A. Lires Rial
M.C. van Veen
H.Y. Scott-Barrett
A. Burgmans D.R.J. Baron de Rothschild Mw. L.S. Groenman Mw. T.A. Maas-de Brouwer P.J. Kalff
112
Jaarrekening 2001
Belangrijke deelnemingen (tenzij anders vermeld is het deelnemingspercentage per 22 maart 2002 100% of bijna 100%)
ABN AMRO Bank N.V., Amsterdam
ABN AMRO France S.A., Parijs ABN AMRO Fixed Income (France) S.A.,
Nederland AAGUS Financial Services Group N.V., Amersfoort (67%) AA Interfinance B.V., Amsterdam ABN AMRO Bouwfonds N.V., Hoevelaken (stemrecht 50%, kapitaalbelang 98%)
ABN AMRO Lease Holding N.V., Almere ABN AMRO Levensverzekering N.V., Zwolle ABN AMRO Participaties B.V., Amsterdam ABN AMRO Projectontwikkeling B.V., Amsterdam
Parijs ABN AMRO Securities (France) S.A., Parijs Banque de Neuflize, Schlumberger, Mallet S.A., Parijs Banque Odier Bungener Courvoisier, Parijs ABN AMRO Futures Ltd., Londen ABN AMRO International Financial Services Company, Dublin ABN AMRO Investment Funds S.A., Luxemburg ABN AMRO Leasing (Hellas) S.A., Athene
ABN AMRO Schadeverzekeringen N.V., Zwolle
ABN AMRO Portföy Yönetímí A.S., Istanboel
ABN AMRO Trustcompany (Nederland) B.V.,
ABN AMRO Securities (Polska) S.A., Warschau
Amsterdam ABN AMRO Verzekeringen B.V., Zwolle Amstel Lease Maatschappij N.V., Utrecht Consultas N.V., Zwolle Dishcovery Catering B.V., Amsterdam Dishcovery Horea Expl. Mij. B.V., Amsterdam Hollandsche Bank-Unie N.V., Rotterdam
ABN AMRO Stockbrokers (Ireland) Ltd., Dublin ABN AMRO Trust Company (Jersey) Ltd., St. Helier ABN AMRO Trust Company (Luxembourg) S.A., Luxemburg ABN AMRO Trust Company (Suisse) S.A., Genève
IFN Group B.V., Rotterdam
Alfred Berg Holding A/B, Stockholm
Nachenius, Tjeenk & Co. N.V., Amsterdam
Antonveneta ABN AMRO Societa di Gestione
Solveon Incasso B.V., Utrecht Stater N.V., Hoevelaken
del Risparmio SpA, Milaan (50%) Banca di Roma, Rome (10%)
(60% ABN AMRO Bank N.V.,
Banque Finaref ABN AMRO, Parijs (49%)
40% ABN AMRO Bouwfonds N.V.)
CM Capital Markets Brokerage S.A., Madrid (45%)
Overige landen Europa
Kereskedelmi és Hitelbank Rt., Boedapest (40%)
ABN AMRO Asset Management Ltd., Londen ABN AMRO Asset Management (Czech) a.s., Brno ABN AMRO Asset Management (Deutschland) A.G., Frankfurt am Main ABN AMRO Bank (Moscow), Moskou
Afrika ABN AMRO Delta Asset Management (Egypt), Caïro (59%) ABN AMRO Delta Securities (Egypt), Caïro (59%)
ABN AMRO Bank (Deutschland) A.G., Frankfurt am Main ABN AMRO Bank (Luxembourg) S.A.,
Midden-Oosten Saudi Hollandi Bank, Riad (40%)
Luxemburg ABN AMRO Bank (Polska) S.A., Warschau
Overig Azië
ABN AMRO Bank (Romania) S.A., Boekarest
ABN AMRO Asia Ltd., Hongkong
ABN AMRO Bank (Schweiz) A.G., Zurich
ABN AMRO Asia Corporate Finance Ltd.,
ABN AMRO Corporate Finance Ltd., Londen ABN AMRO Corporate Finance (Ireland) Ltd., Dublin ABN AMRO Development Capital (UK) Ltd., Londen ABN AMRO Equities (Spain) S.A. Sociedad de Valores y Bolsa, Madrid ABN AMRO Equities (UK), Londen
Hongkong ABN AMRO Asia Futures Ltd., Hongkong ABN AMRO Asia Securities Plc., Bangkok (40%) ABN AMRO Asset Management (Asia) Ltd., Hongkong ABN AMRO Asset Management (Japan) Ltd., Tokio
113
Jaarrekening 2001
ABN AMRO Asset Management (Singapore) Ltd., Singapore ABN AMRO Asset Management (Taiwan) Ltd., Taipeh ABN AMRO Bank Berhad, Kuala Lumpur ABN AMRO Bank (Kazakstan) Ltd., Almaty (51%) ABN AMRO Bank N.B., Uzbekistan A.O., Tashkent (50%) ABN AMRO Management Services (Hong Kong) Ltd., Hongkong ABN AMRO Savings Bank, Manilla ABN AMRO Securities (India) Private Ltd., Bombay (75%) ABN AMRO Securities (Far East) Ltd., Hongkong ABN AMRO Securities (Japan) Ltd., Tokio
Latijns Amerika en het Caraïbisch Gebied ABN AMRO Asset Management Ltda., São Paulo ABN AMRO Bank Asset Management (Curaçao) N.V., Willemstad ABN AMRO Bank (Chile) S.A., Santiago de Chile ABN AMRO Bank (Colombia) S.A., Bogota ABN AMRO (Chile) Seguros Generales S.A., Santiago de Chile ABN AMRO (Chile) Seguros de Vida S.A., Santiago de Chile ABN AMRO Securities (Argentina) Sociedad de Bolsa S.A., Buenos Aires ABN AMRO Trust Company (Curaçao) N.V., Willemstad
Bank of Asia, Bangkok (79%)
Banco do Estado da Paraiba S.A., João Pessoa
PT ABN AMRO Finance Indonesia,
Banco do Estado de Pernambuco S.A.,
Jakarta (85%)
Recife (96,6%) Banco ABN AMRO Real S.A., São Paulo and
Australië ABN AMRO Asset Management (Australia) Ltd., Sydney
João Pessoa (96,6%) Real Paraguaya de Seguros S.A., Asunción Real Previdência e Segures S.A., São Paulo
ABN AMRO Australia Ltd., Sydney
Real Seguros S.A., Bogota
ABN AMRO Capital Markets (Australia) Ltd.,
Real Uruguaya de Seguros S.A., Montevideo
Sydney ABN AMRO Corporate Finance Australia Ltd., Sydney ABN AMRO Equities Australia Ltd., Sydney
Voor de deelnemingen van ABN AMRO Lease Holding N.V. en ABN AMRO Bouwfonds N.V. wordt verwezen naar het door deze vennootschappen
Nieuw-Zeeland
afzonderlijk uitgebrachte jaarverslag.
ABN AMRO New Zealand Ltd., Auckland ABN AMRO Equities NZ Ltd., Auckland
De lijst van deelnemingen, waarvoor een verklaring van aansprakelijkheidstelling is
Noord-Amerika
afgegeven, is gedeponeerd bij het
ABN AMRO Bank Canada, Toronto
Handelsregister te Amsterdam.
ABN AMRO Bank (Mexico) S.A., Mexico City ABN AMRO North America Inc.Holding Company, Chicago (holding company, stemrecht 100%, kapitaalbelang 60,8%)
LaSalle Bank N.A., Chicago Standard Federal Bank N.A. Troy ABN AMRO WCS Holding Company, Chicago ABN AMRO Inc., Chicago ABN AMRO Sage Corporation, Chicago ABN AMRO Securities LLC, New York ABN AMRO Asset Management Holdings, Inc., Chicago Montag & Caldwell, Inc., Atlanta 114
Overige gegevens
Overige gegevens
Accountantsverklaring Opdracht
Statutaire bepalingen inzake de winstverdeling
Wij hebben de jaarrekening 2001 van
De winstverdeling vindt plaats overeenkomstig
ABN AMRO Holding N.V. te Amsterdam
artikel 38 van de statuten. In hoofdlijnen is
gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld
deze voor de thans uitstaande soorten
onder verantwoordelijkheid van de leiding van
respectievelijk series aandelen als volgt:
de vennootschap. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring
1
inzake de jaarrekening te verstrekken.
wordt een dividenduitkering gedaan van
Aan de houder van het prioriteitsaandeel
EUR 0,13, zijnde 5,55% over het nominale Werkzaamheden
bedrag (art. 38 lid 2, sub a.).
Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met
2
betrekking tot controleopdrachten. Volgens
wordt een dividenduitkering gedaan van
deze richtlijnen dient onze controle zodanig te
EUR 0,12432 per aandeel, zijnde 5,55% over
worden gepland en uitgevoerd, dat een
het nominale bedrag. Dit dividend zal per
redelijke mate van zekerheid wordt verkregen
1 januari 2011 en vervolgens iedere tien jaar
dat de jaarrekening geen onjuistheden van
nadien worden herzien op basis van het
materieel belang bevat. Een controle omvat
gemiddelde effectieve rendement op de vijf
onder meer een onderzoek door middel van
langstlopende staatsleningen vermeerderd
deelwaarnemingen van informatie ter
met een opslag van minimaal een kwart
onderbouwing van de bedragen en de
procentpunt en maximaal één procentpunt
toelichtingen in de jaarrekening. Tevens omvat
(art. 38 lid 2, sub b 2).
Aan de houders van de preferente aandelen
een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die
Aan de houders van de preferente in gewone
bij het opmaken van de jaarrekening zijn
aandelen converteerbare aandelen wordt een
toegepast en van belangrijke schattingen die
dividenduitkering gedaan van EUR 1,71529 per
de leiding van de vennootschap daarbij heeft
aandeel, zijnde 6% over het per aandeel
gemaakt, alsmede een evaluatie van het
gestorte bedrag. Het dividend op deze
algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van
aandelen, die niet uiterlijk op 31 oktober 2003
mening dat onze controle een deugdelijke
zijn geconverteerd in gewone aandelen, zal per
grondslag vormt voor ons oordeel.
1 januari 2004 en vervolgens iedere tien jaar nadien worden herzien op basis van het
Oordeel
effectieve rendement op staatsleningen met
Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een
een (resterende) looptijd van negen tot tien jaar
getrouw beeld geeft van de grootte en de
vermeerderd of verminderd met een opslag of
samenstelling van het vermogen op
een afslag van maximaal één procentpunt
31 december 2001 en van het resultaat over
(art. 38 lid 2, sub b 4 en b 3).
2001 in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor
Aan de houders van de preferente aandelen en
financiële verslaggeving en voldoet aan de
de preferente in gewone aandelen
wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening
converteerbare aandelen wordt geen hogere
zoals opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW.
winstuitkering gedaan dan hiervoor omschreven (art. 38 lid 2, sub b 6).
Amsterdam, 22 maart 2002 3
116
Ernst & Young Accountants
Ten laste van de na deze uitkeringen
resterende winst worden zodanige reserves
Overige gegevens
gevormd als de Raad van Bestuur, onder
aandelen waarvoor geen volmacht is verstrekt.
goedkeuring van de Raad van Commissarissen,
Dit volgens hetzelfde, eerder omschreven
zal vaststellen (art. 38 lid 2 sub c.).
principe van economische waarde.
4
Het bedrag dat daarna overblijft wordt als
Het bestuur van het Administratiekantoor
dividend uitgekeerd op de gewone aandelen
bepaalt per vergadering van aandeelhouders of
(art. 38 lid 2, sub d.).
stemvolmachten beschikbaar worden gesteld. Als het Administratiekantoor van mening is dat
De Raad van Bestuur kan het dividend op de
er sprake is van bijzondere omstandigheden 2,
gewone aandelen, naar keuze van de houders,
kan zij besluiten niet over te gaan tot het
in contanten of geheel danwel gedeeltelijk in
uitgeven van stemvolmachten of reeds
de vorm van gewone danwel preferente
verstrekte volmachten intrekken.
aandelen ter beschikking stellen (art. 38 lid 3). De rechten van de houder van het prioriteits-
Statutaire bepalingen inzake aandelen
aandeel betreffen de vaststelling van het aantal
Ieder gewoon aandeel van nominaal EUR 0,56
inachtneming van het in de statuten genoemde
in het kapitaal van de ABN AMRO Holding N.V.
minimum van vijf leden en de vaststelling van
geeft recht op het uitbrengen van één stem. De
het aantal leden van de Raad van
andere aandelen in het kapitaal hebben een
Commissarissen met inachtneming van het
nominale waarde van EUR 2,24 en geven recht
minimum aantal van tien. Voorts is de
op het uitbrengen van vier stemmen.
voorafgaande goedkeuring vereist van de
Behoudens bepaalde wettelijke en statutaire
houder van het prioriteitsaandeel bij
uitzonderingen worden besluiten met absolute
voorstellen tot wijziging van de statuten of tot
meerderheid van de uitgebrachte stemmen
ontbinding van de vennootschap. Het
aangenomen.
prioriteitsaandeel heeft recht op een jaarlijkse
leden van de Raad van Bestuur met
uitkering tot 6% over het nominale bedrag. Het Echter, een gewoon aandeel vergt een veel
prioriteitsaandeel wordt gehouden door de te
hogere investering (i.c. de beurskoers) dan een
Amsterdam gevestigde Stichting Prioriteit
preferent aandeel. Deze verschillen zullen
ABN AMRO Holding. Het bestuur van de
worden gelijkgetrokken door, onder het
Stichting bestaat uit de leden van de Raad van
voorbehoud van normale
omstandigheden1,
Commissarissen en van de Raad van Bestuur
houders van certificaten van preferente
van ABN AMRO Holding N.V.
aandelen in de gelegenheid te stellen om voor
Gegeven het aandeel leden van beide raden,
de vergadering van aandeelhouders
12 respectievelijk 7, zijn de Raad van
stemvolmachten te verwerven in verhouding
Commissarissen en Raad van Bestuur, q.q. het
tot de economische waarde van een preferent aandeel ten opzichte van die van een gewoon aandeel. Het aantal stemmen dat op deze wijze kan worden verkregen wordt als volgt berekend: de totale beurswaarde van de in bezit zijnde certificaten, gedeeld door de beurskoers van één gewoon aandeel. De Stichting Administratiekantoor ABN AMRO Holding (het ‘Administratiekantoor’) zal het stemrecht kunnen uitoefenen op de preferente
1 Onder normale omstandigheden wordt een situatie
verstaan, waarin de zelfstandigheid en/of continuïteit van ABN AMRO Holding N.V. niet in gevaar is. 2 Onder bijzondere omstandigheden worden situaties verstaan, waarin de zelfstandigheid en/of continuïteit van ABN AMRO Holding N.V., danwel die van de met haar verbonden ondernemingen, wordt bedreigd. Daarvan zou bijvoorbeeld sprake zijn in geval van een openbaar bod op de aandelen van de bank of de dreiging daarvan, of het bestaan van een omvangrijke deelneming in het kapitaal van de bank, zonder instemming van de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen.
117
Overige gegevens
bestuur van de Stichting Prioriteit ABN AMRO
vanaf het begin van het meest recente
Holding van oordeel dat voldaan wordt aan
volledige boekjaar tot en met de datum van
artikel C.9 van Bijlage X van het
uitkering en vervolgens tot een bedrag gelijk
Fondsenreglement van Amsterdam
aan de nominale waarde van de preferente
Euronext N.V., dat de meerderheid van het
aandelen respectievelijk het op de preferente
aantal uit te brengen stemmen in de
in gewone aandelen converteerbare aandelen
vergaderingen van het stichtingsbestuur niet
gestorte bedrag, en tenslotte pro rata aan de
kan worden uitgeoefend door de bestuurders.
houders van gewone aandelen.
Behoudens bepaalde uitzonderingen, genieten houders van gewone aandelen bij uitgifte van
Eigen vermogen en nettowinst volgens US GAAP
gewone aandelen en preferente in gewone
In het kader van de notering aan de
aandelen converteerbare aandelen een
New York Stock Exchange bepaalt ABN AMRO
voorkeursrecht in verhouding tot hun belang.
het eigen vermogen en de nettowinst ook
Houders van preferente in gewone aandelen
volgens de in de Verenigde Staten algemeen
converteerbare aandelen genieten bij een
aanvaarde grondslagen voor waardering en
uitgifte van preferente in gewone aandelen
resultatenbepaling (US GAAP). De
converteerbare aandelen een voorkeursrecht in
belangrijkste verschillen met de Nederlandse
verhouding tot hun belang met inachtneming
grondslagen worden hierna kort omschreven
van bepaalde beperkingen.
waarna een overzicht volgt van de noodzakelijke aanpassingen van het eigen
In het geval van ontbinding en liquidatie van
vermogen en de nettowinst indien de
ABN AMRO Holding N.V. worden de na
geconsolideerde jaarrekening in
betaling van alle schulden resterende activa
overeenstemming met de Amerikaanse
uitgekeerd allereerst aan de houder van het
grondslagen zou zijn opgesteld.
prioriteitsaandeel tot een bedrag gelijk aan de nominale waarde van het prioriteitsaandeel, in
Goodwill en overige immateriële activa
de tweede plaats pro rata aan de houders van
Goodwill wordt gekapitaliseerd en lineair
preferente aandelen en preferente in gewone
afgeschreven gedurende de geschatte
aandelen converteerbare aandelen tot een
levensduur met een maximum van, voor
bedrag gelijk aan het totaal opgelopen dividend
ABN AMRO, twintig jaar. Indien noodzakelijk vindt versnelde afschrijving plaats in verband met een verwachte duurzaam lagere waarde.
Voorstel voor winstverdeling Herstructurering van schulden
Verdeling van de nettowinst volgens artikel 38 lid 2 en 3
Effecten, die in het kader van (in miljoenen euro’s)
2001
2000
1999
herstructureringsprogramma’s worden verworven, zoals de Brady obligaties, worden opgenomen tegen de geschatte marktwaarde
Dividend preferente aandelen
per balansdatum.
45
78
78
1
1
2
Toevoeging aan de reserves
1.810
1.074
1.320
Alle tot de beleggingsportefeuilles behorende
Dividend gewone aandelen
1.374
1.345
1.170
obligaties en soortgelijke schuldbewijzen
3.230
2.498
2.570
Dividend converteerbare aandelen
Beleggingsportefeuilles
worden gerubriceerd als ‘verhandelbaar’ en
118
opgenomen tegen de marktwaarde. Verkoopresultaten worden in de winst- en
Overige gegevens
verliesrekening verwerkt en niet-gerealiseerde
herstructureringsvoorziening in 2000. In 2001
waarderingsverschillen in het eigen vermogen.
kon de voorziening wel volledig in aanmerking worden genomen.
Onroerende zaken Bankgebouwen worden gewaardeerd tegen de
Derivaten
aanschaffingsprijs en lineair volledig
Alle derivatentransacties worden opgenomen
afgeschreven over de levensduur.
tegen marktwaarde. Door middel van hedges worden mutaties in de marktwaarde afgedekt.
Pensioenlasten
Alle marktwaardeverschillen worden in het
De actuariële berekeningen zijn gebaseerd op
resultaat verwerkt.
de huidige en toekomstige salarisniveaus, waarbij de marktwaarde van het vermogen van
Beheersvergoedingen voor hypotheken
de pensioenfondsen en de actuele
De aanpassing betreft voornamelijk een
rentetarieven in aanmerking worden genomen.
verschil in de reserve voor waardevermindering van servicing-rechten tussen Nederlandse en
Rechten na pensionering
Amerikaanse grondslagen. Als gevolg van de
Voor de verwachte kosten uit hoofde van
andere methode die op grond van SFAS 133
ziektekostenvoorzieningen voor
wordt gehanteerd voor de bepaling van de
gepensioneerde medewerkers en hun
waarde van servicing-rechten, is volgens
begunstigden en degenen in wier
Amerikaanse grondslagen een hogere
levensonderhoud zij voorzien, wordt tijdens de
voorziening vereist dan volgens Nederlandse
actieve dienstjaren van de medewerkers een
grondslagen.
voorziening opgebouwd. Software voor eigen gebruik Rechten na beëindiging dienstverband
Met ingang van 2001 gelden in Nederland
Alle contractuele toezeggingen na beëindiging
dezelfde grondslagen voor het activeren van
van het dienstverband maar vóór de
intern ontwikkelde of gekochte sofware voor
pensionering, worden verantwoord op het
eigen gebruik als in de Verenigde Staten.
moment dat de rechten worden toegekend en
Kosten die voorheen onder US GAAP zijn
de verplichting waarschijnlijk en
geactiveerd, zullen geleidelijk afgeschreven
kwantificeerbaar is.
worden zodat binnen drie jaar geen verschil meer zal bestaan.
Bonusplannen medewerkers Op grond van Nederlandse grondslagen
Verkoop van deelnemingen
worden de kosten van bonusplannen voor
Vanwege een verschil in boekwaarde volgens
medewerkers waarvan de uitbetaling
Nederlandse grondslagen en volgens US GAAP,
afhankelijk is van bepaalde voorwaarden,
waaronder componenten van het
verantwoord over de periode waarin de
comprehensive income, wijkt de winst uit de
aanspraken worden opgebouwd. Volgens de
verkoop van deelnemingen af.
Amerikaanse regels worden deze kosten pas verantwoord op het moment dat aan alle
Latente belastingen
voorwaarden is voldaan.
Latente belastingverplichtingen en latente belastingvorderingen worden berekend op
Voorzieningen
basis van de geldende belastingtarieven
Er zijn diverse voorzieningen gevormd die niet
zonder rekening te houden met een
voldoen aan de formele Amerikaanse regels.
disconteringsfactor. Indien realisatie
Dit geldt ook voor het grootste gedeelte van de
afhankelijk is van belastbare winsten in
119
Overige gegevens
toekomstige jaren, worden latente
Reconciliatie
belastingvorderingen opgenomen tegen de
De onderstaande tabel toont de materiële
geschatte realisatiewaarde.
aanpassingen die bij toepassing van de Amerikaanse grondslagen op het
Dividend
geconsolideerde eigen vermogen en de
Dividend wordt tot het moment van uitkering
geconsolideerde nettowinst van ABN AMRO
of goedkeuring door de Algemene Vergadering
zouden moeten worden aangebracht.
van Aandeelhouders verantwoord onder eigen vermogen.
Eigen vermogen
Nettowinst
2001
2000
2001
2000
11.787
12.523
3.230
2.498
Goodwill en overige immateriële activa
8.801
6.492
– 1.112
– 422
Herstructurering van schulden
– 130
– 111
Beleggingsportefeuilles
1.445
1.102
129
– 131
Onroerende zaken
– 152
– 151
12
21
Pensioenlasten
– 551
– 244
– 307
– 196
Rechten na pensionering
– 91
– 72
– 19
– 17
Rechten na beëindiging dienstverband
– 23
– 29
6
9
Eigen vermogen en nettowinst volgens Nederlandse grondslagen
Bonusplannen medewerkers
79
Voorzieningen
52
880
– 826
741
Derivaten
278
122
– 51
232
Beheersvergoedingen voor hypotheken
– 97
Software voor eigen gebruik
213
98
– 97 340
Verkoop van deelnemingen
– 127
183
– 57
Latente belastingen
– 862
– 411
– 51
– 48
Belastingen
– 251
– 673
518
– 300
358
454
20.856
20.222
1.346
2.570
13,04
12,92 0,86
1,68
0,85
1,67
Dividend Eigen vermogen en nettowinst volgens US GAAP Eigen vermogen per aandeel volgens US GAAP Winst per aandeel volgens US GAAP Winst per gewoon aandeel na volledige verwatering volgens US GAAP
Het rendement op het eigen vermogen volgens US GAAP is gedaald van 13,0% in 2000 naar 6,6% in 2001. 120
Overige gegevens
ABN AMRO Holding N.V. Raad van Commissarissen Jhr. mr. A.A. Loudon (65) * #,
Mw. drs. T.A. Maas-de Brouwer
Ing. R. van Gelder BA
Drs. L.M. van Wijk
(55) – 2004
Voorzitter Raad van Bestuur
President-Directeur Koninklijke
Hay Group bv
Koninklijke Boskalis
Luchtvaart Maatschappij N.V.
Voorzitter – 2002
Westminster N.V.
Oud-Voorzitter Raad van Bestuur
Mr. P.J. Kalff (64) – 2004
AKZO Nobel N.V.
Oud-Voorzitter Raad van Bestuur
Mr. R. ter Haar
ABN AMRO Holding N.V. /
Voorzitter Raad van Bestuur
ABN AMRO Bank N.V.
Hagemeyer N.V.
Oud-Voorzitter Raad van Bestuur
De leeftijd (tussen haakjes) en het
Drs. P.E. Hamming
DSM N.V.
jaar van aftreden c.q. periodiek
Voorzitter Hoofddirectie
aftreden zijn vermeld. Een curricu-
Koninklijke Vendex KBB N.V.
Mr. H.B. van Liemt (68) * #,
Situatie per 2 april 2002
Vice-Voorzitter – 2002
Mr. W. Overmars (69) # – 2003
lum vitae, met daarin opgenomen
Oud-Voorzitter Hoofddirectie
belangrijke nevenfuncties en natio-
Ing. S.J. van Kesteren
Campina Melkunie B.V.
naliteit, ligt ten kantore van de
Voorzitter Raad van Bestuur
vennootschap ter inzage.
Draka Holding N.V.
Oud-Voorzitter Raad van Bestuur
* Lid van de Selectie- en
Ir. G-J. Kramer
Koninklijke KPN N.V., oud-
Honoreringscommissie
President-Directeur Fugro N.V.
Staatssecretaris van Economische
# Lid van de Audit Commissie
Prof. ir. W. Dik (63) # – 2005
F.L.V. Meysman
Zaken
Voorzitter Raad van Bestuur
Raad van Bestuur
Sara Lee/DE N.V.
Mr. R.W.J. Groenink (52),
Drs. J.G.M. van Oijen
Voorzitter
Voorzitter Raad van Bestuur
Drs. C.H. van der Hoeven (54)
Drs. W.G. Jiskoot (51)
Gamma Holding N.V.
# – 2005
Drs. T. de Swaan (56)
Voorzitter Raad van Bestuur
Mr. J.Ch.L. Kuiper (54)
A.A. Olijslager
Koninklijke Ahold N.V.
Mr. C.H.A. Collee (49)
Voorzitter Concerndirectie
S.A. Lires Rial (41)
Friesland Coberco Dairy Foods B.V.
S. Keehn (71) – 2002 Oud-President Federal Reserve Bank of Chicago
Ir. M.C. van Veen (67) – 2005
H.Y. Scott-Barrett (43) A.J. Scheepbouwer
Oud-Voorzitter Raad van Bestuur
Voorzitter Raad van Bestuur
Koninklijke Hoogovens N.V.
Secretaris
Koninklijke KPN N.V.
Mr. H. Duijn
C.J.M. Stutterheim
A. Burgmans (55) * – 2002 Voorzitter Raad van Bestuur
Voorzitter Raad van Bestuur CMG
Unilever N.V.
D.R.J. Baron de Rothschild (59)
Raad van Advies
– 2003
Drs. P.J.J.M. Swinkels Voorzitter Raad van Bestuur
Senior partner Rothschild & Cie
J. Aalberts
Banque, plaatsvervangend
President-Directeur Aalberts
Voorzitter NM Rothschild Group
Industries N.V.
(incl. NM Rothschild & Sons Ltd.)
Bavaria N.V.
Dr. J.A.J. Vink Voorzitter Raad van Bestuur
Mr. R.F. van den Bergh Mw. drs. L.S. Groenman (61)
Voorzitter Raad van Bestuur
# – 2003
VNU nv
CSM nv
Kroonlid Sociaal-Economische Raad (SER)
G.J. Doornbos Voorzitter LTO Nederland
121
Overige gegevens
Organisatie ABN AMRO Bank N.V.
Raad van Bestuur
Consumer & Commercial Clients
Wholesale Clients
Voorzitter
Executive Committee
Nederland
Executive Committee
Clients
Mr. R.W.J. Groenink
Mr. J.Ch.L. Kuiper
Drs. F.G.H. Deckers
Drs. W.G. Jiskoot
Financial Institutions &
(Voorzitter)
Public Sector
(Voorzitter) Leden
Mr. C.H.A. Collee
Sales
S.A. Lires Rial
S.M. Zavatti
Drs. W.G. Jiskoot
J.J. Oyevaar
Drs. L.A. Peeters Weem
(Products)
Telecom, Media & Technology
Drs. T. de Swaan
H.F. Tempest
Corporate Clients
H.Y. Scott-Barrett
Mw. drs. A.E.J.M. Cook-
Mr. J.Ch.L. Kuiper
Drs. F.G.H. Deckers
Drs. A.H. Rikkers
(Clients)
Schaapveld
Mr. C.H.A. Collee
Drs. J.P. Schmittmann
Insurance
Automotive, Consumer &
S.A. Lires Rial
F.C. Barbosa
Ir. J.B. Heukensfeldt
Diversified Industries
Jansen
Drs. R.J. Meuter
Business Development
Integrated Energy, Chemical
Drs. C.F.H.H. Vogelzang
& Healthcare
Credit/Risk Management
Mr. A.M. Kloosterman
H.Y. Scott-Barrett
Mr. W. Reehoorn CFO/COO
Products
P. A.M Loven
Global Financial Markets
Change Management
P. Overmars
Drs. R.J.W. Mommers
Loan Products
Mr. E.H. Kok Brazilië
Global Transaction Services
F.C. Barbosa
R.C. van Paridon Private Equity
Chief Commercial Officer
Drs. G. Kuyper
F.J. Nunes
Equities
Insurance
J. Smith
J. Bierrenbach
Corporate Finance
Consumer Finance
N. Turner
E.E. Souza
Change Management
CFO/COO
D.A. Cole
Verenigde Staten
Drs. M.F. Kerbert
Technology, Operations &
H.F. Tempest
Risk Management
Property Services
J.L. Majolo
Drs. R. Teerlink
ABN AMRO North
New Growth Markets
Risk, Compliance, Legal,
America/LaSalle Bank
Drs. J.P. Schmittmann
Audit/Chief Risk Officer
President/CEO
N.R. Bobins
122
Dr. J. Sijbrand
Retail Banking
India
CFO
S.K. Heitmann
R. Sobti
Drs. M. Polk
Treasury
Greater China
Communication
T.C. Heagy
J. Letendre
Mw. M.C. Poulain
CFO
NGM Europe
T.M. Goldstein
Mr. drs. P.J. Scholten
COO
Business Development
H. Hammock
P. C.A. Lembrechts
Chief Credit Officer
CFO/COO
Mr. H. Siegelaar
J.A. Mirza
Overige gegevens
Private Clients & Asset Management
Corporate Centre
Executive Committee
Private Clients
Mr. R.W.J. Groenink
Mr. C.H.A. Collee
Drs. J.P. Schmittmann
Corporate Development
Drs. F.A. van Os
(Voorzitter)
Corporate
Drs. J.P. Schmittmann
Private Clients Netherlands
Communications
T. Cross Brown
Drs. J.G. ter Avest
E.C. Bouwmeester
Private Clients France
Group Audit
Special Advisor
J.L. Milin
E.J. van Dijk RA
Mr. J. Koopman
Private Clients Europe
Mr. drs. P.J. Scholten
Drs. T. de Swaan
Group Finance
International Private Clients
Drs. M.B.G.M.
Mr. R.F. van Lennep
Oostendorp
CFO/COO
Group Risk Management
J.A. Mirza
Mr. H. Mulder
Business Development
Group Operations
P. C.A. Lembrechts
Mr. drs. G.B.J. Hartsink Group Human Resources
Asset Management
Drs. G.J.A. Louw
T. Cross Brown
Group Legal & Compliance
Portfolio Management
Dr. mr. J.J. Kamp
A. Fleming
Group Audit *
Business Development
E.J. van Dijk RA
J. Hartshorn
Economisch Bureau
Regional Director Amsterdam
Drs. R.A.R. van den
P. L. Croockewit
Bosch
CFO/COO
Mr. A.P. Schouws
* Beleidszaken
Trust
Mr. J.M.J. Kallen
Situatie per 2 april 2002
CEO = Chief Executive Officer CFO = Chief Financial Officer COO = Chief Operating Officer
123
Overige gegevens
Commissie van Aandeelhouders
De commissie stelt er prijs op, zoals artikel 9
de profielschets voor de Raad van
van haar reglement voorschrijft, verslag uit te
Commissarissen, heeft de commissie met de
brengen over haar werkzaamheden.
voordracht ingestemd en besloten geen gebruik te maken van haar recht om zelf
Op grond van artikel 33 van de statuten van
kandidaten voor te dragen.
ABN AMRO Holding N.V. is de Algemene Vergadering van Aandeelhouders bevoegd om
De commissie besprak tevens uitvoerig de
aan de commissie de bevoegdheden, die haar
stand van zaken met betrekking tot het
bij wet zijn toegekend, over te dragen. De
aangekondigde wetsvoorstel inzake het
bevoegdheden betreffen uitsluitend de
structuurregime (‘Structuurwet’) en de huidige
benoeming en het ontslag van leden van de
rol van de commissie bij de voordrachten voor
Raad van Commissarissen en Raad van
benoemingen in de Raad van Commissarissen.
Bestuur. De Algemene Vergadering van
In afwachting van de totstandkoming van een
Aandeelhouders kan te allen tijde de
aangepaste Structuurwet is besloten om de
overdracht ongedaan maken. De zittende
Algemene Vergadering van Aandeelhouders
commissie is op 10 mei 2001 benoemd voor
van 2 mei 2002 te verzoeken het mandaat van
een periode van één jaar.
de commissie wederom met één jaar te verlengen.
Per brief van 15 augustus 2001 is de commissie ingelicht over het besluit van de
In de tweede bijeenkomst heeft de commissie
Raad van Bestuur, met instemming van de
besloten geen bezwaar te maken tegen het
Raad van Commissarissen, om gezien de
besluit van de Raad van Commissarissen om
voortgang van de herstructurering van de bank
de drie kandidaten te benoemen.
het aantal leden reeds dit verslagjaar terug te brengen naar zeven. Jhr. drs. R.W.F. van Tets,
Amsterdam, 11 maart 2002
drs. J.M. de Jong en dr. R.G.C. van den Brink gingen vervolgens ermee akkoord om per
Commissie van Aandeelhouders
31 december 2001 terug te treden als lid van
Mw. W.H. van Bruggen-Gorter
de Raad van Bestuur.
A.C.M. Groeneveld Mw. P.W. Kruseman
De commissie is tweemaal bijeen geweest
H.I. Möller
met de voorzitter van de Raad van
P.A. Wackie Eysten
Commissarissen en de voorzitter van de Raad van Bestuur. Op de eerste vergadering werden de vacatures besproken die in de Raad van Commissarissen per 2 mei 2002 ontstaan als gevolg van het definitief aftreden van mr. H.B. van Liemt en S. Keehn. Voorts treden jhr. mr. A.A. Loudon en A. Burgmans volgens rooster periodiek af. De commissie nam er kennis van dat zij beiden voor herbenoeming beschikbaar waren en dat er, gezien het besluit om het aantal commissarissen tot elf terug te brengen, slechts één vacature was. Aan de hand van zijn curriculum vitae is de heer A.C. Martinez als kandidaat aan ons 124
voorgedragen. Aangezien hij uitstekend past in
Overige gegevens
Stichting Administratiekantoor ABN AMRO Holding
De Stichting Administratiekantoor ABN AMRO
statuten van de vennootschap gewijzigd
Holding (het ‘Administratiekantoor’) beheert en
waarbij onder meer de nominale waarde van de
administreert de preferente aandelen op naam
preferente aandelen is gewijzigd van NLG 5,–
van ABN AMRO Holding N.V. en geeft
in EUR 2,24. De administratievoorwaarden
daartegenover beperkt royeerbare certificaten
zijn dienovereenkomstig aangepast. Per
uit. In overeenstemming met artikel 14 van de
31 december 2001 waren voor een nominaal
administratievoorwaarden brengt het bestuur
bedrag van EUR 811.902.488,32 preferente
van het administratiekantoor verslag uit over
aandelen op naam in administratie,
haar werkzaamheden.
waartegenover certificaten aan toonder voor een gelijk nominaal bedrag waren uitgegeven.
Het bestuur kwam in 2001 twee keer bijeen en woonde voorts de Algemene Vergadering van
De werkzaamheden verbonden aan de
Aandeelhouders bij. In de bestuursvergaderingen
administratie van de genoemde aandelen zijn
is gesproken over de halfjaarcijfers en de
verricht door de administrateur van het
jaarcijfers van de vennootschap, de
administratiekantoor: Administratiekantoor van
samenstelling van de Raad van Bestuur en de
het Algemeen Administratie- en Trustkantoor
agenda van de Algemene Vergadering van
B.V. te Amsterdam.
Aandeelhouders en zijn beheertaken uitgevoerd. Voorts is het bestuur geïnformeerd over de
Amsterdam, 22 maart 2002
voortgang van de strategische heroriëntatie en de reorganisatie van de bank.
Het Bestuur P. Schwencke, Voorzitter
Voor de Algemene Vergadering van
A. Heeneman, Vice-Voorzitter
Aandeelhouders van 10 mei 2001 besloot het
R.W.J. Groenink, Secretaris
bestuur om wederom aan certificaathouders stemvolmachten op preferente aandelen
Onafhankelijkheidsverklaring
beschikbaar te stellen. Tijdens de Algemene
De Raad van Bestuur van ABN AMRO Holding
Vergadering van Aandeelhouders was 13,3%
N.V. en het Bestuur van de Stichting
van de certificaten vertegenwoordigd. De
Administratiekantoor ABN AMRO Holding
certificaathouders konden stemmen naar rato
verklaren hiermede dat naar hun gezamenlijk
van de economische waarde van de preferente
oordeel voldaan is aan de ten aanzien van de
aandelen ten opzichte van de gewone aandelen.
onafhankelijkheid van de bestuurders van de
Het bestuur van het administratiekantoor
Stichting Administratiekantoor ABN AMRO
oefende in dezelfde verhouding het stemrecht
Holding gestelde eisen als bedoeld in bijlage X
uit voor de preferente aandelen waarvoor geen
bij het Fondsenreglement van Euronext N.V. te
stemvolmachten waren afgegeven.
Amsterdam.
Bij advertentie d.d. 2 januari 2001 is aan
Amsterdam, 22 maart 2002
certificaathouders meegedeeld dat, overeenkomstig het bepaalde in de statuten
ABN AMRO Holding N.V.
van de vennootschap, het dividendpercentage
Raad van Bestuur
op de (certificaten van) preferente aandelen per 1 januari 2001 is vastgesteld op 5,55%
Stichting Administratiekantoor
voor een periode van tien jaar.
ABN AMRO Holding Het Bestuur
In de op 10 mei 2001 gehouden Algemene Vergadering van Aandeelhouders zijn de
125
Overige gegevens
Centrale Ondernemingsraad
De verandering van een overwegend
adviseert medewerkers die afvallen in het
geografische organisatie naar de SBU structuur
proces van matching en selectie voor de
vormde een goede test van de waarde van een
nieuwe verkooporganisatie. Voor veel
actief participerende ondernemingsraad. Door
medewerkers van de bank in Nederland en ook
de belangrijkste doelstellingen reeds in 2000
daarbuiten waren het – en zijn het nog steeds –
te onderschrijven gaf de Centrale
bewogen en onzekere tijden.
Ondernemingsraad (COR) er blijk van dat men zich bewust was van het belang van het
De COR werd tijdig in kennis gesteld van
uitgestippelde tijdschema voor implementatie.
de voorgenomen herbenoeming van
De COR bereikte begin december 2000
prof. ir. W. Dik, drs. C.H. van der Hoeven,
overeenstemming met de bestuurder over
S. Keehn en ir. M.C. van Veen als lid van de
kwesties inzake een
Raad van Commissarissen. De COR zal ervoor
werkgelegenheidsgarantie voor medewerkers
blijven ijveren dat de samenstelling van de
zowel binnen als buiten de bank.
Raad van Commissarissen het heterogene karakter van ABN AMRO weerspiegelt.
Tijdens de opbouwfase van de strategische business units (SBU’s) bleek opnieuw hoe
Voorts werd aan de COR meegedeeld dat,
nuttig het is om het vertegenwoordigend
na de tijdelijke uitbreiding van de Raad van
overleg in een vroegtijdig stadium in te
Bestuur in 2000, drs. R.W.F. van Tets,
schakelen. Dit maakte maximale inspraak
drs. J.M. de Jong en dr. R.G.C. van den Brink
mogelijk. De implementatieplannen voor de
per 31 december 2001 zouden terugtreden als
strategische heroriëntatie waren omvangrijk en
lid van de Raad van Bestuur.
uiterst complex. Door een projectgroep op te zetten, met een apart projectteam voor iedere
De COR heeft elf keer vergaderd met het
SBU, kon de COR deze uitdaging het hoofd
verantwoordelijke lid van de Raad van Bestuur.
bieden. De COR heeft ook extern advies
Deze overlegvergaderingen vonden voor het
ingewonnen.
merendeel plaats volgens rooster en werden bijgewoond door één of meer leden van de
Tegelijkertijd bracht de invoering van een nieuw
Raad van Commissarissen, die de gelegenheid
bedieningsconcept in Nederland de omvang
kregen om ook actief deel te nemen.
van de kwalitatieve en kwantitatieve mismatch van het personeelsbestand aan het licht.
De implementatie van de strategische
Uiteindelijk bleek dat het nieuwe concept tot
heroriëntatie was steeds een belangrijk
een verlies van ongeveer 6.250 FTE’s zou
agendapunt. Daarnaast ontving de COR
leiden. De COR drong er bij de sociale partners
adviesaanvragen over diverse andere
op aan een regeling te ontwerpen om
onderwerpen. De COR heeft door zijn
onvrijwillig ontslag te voorkomen. In mei 2001
deelname aan deze zakelijke discussies zijn
werd overeenstemming bereikt over een plan
invloed op het besluitvormingsproces
dat onder meer voorzag in een aantrekkelijke
bevestigd.
stimuleringspremie voor medewerkers die vrijwillig de bank willen verlaten.
In twee vergaderingen is de voorzitter van de Raad van Bestuur uitvoerig ingegaan op vragen
126
Kort daarop gaf de COR positief advies over de
naar aanleiding van de jaarcijfers 2000 en de
voorgenomen implementatie van de
halfjaarcijfers 2001. De voorzitter reageerde op
strategische heroriëntatie. De COR bracht ook
het toekomstgerichte karakter van de
advies uit over de vorming van een
vraagstelling met een openheid die
employability groep. Deze groep begeleidt en
karakteristiek is voor de cultuur binnen de
Overige gegevens
bank. Voorts werden de regelmatige contacten met leden van de Raad van Commissarissen als stimulerend ervaren en op prijs gesteld. De COR wil een volwaardige rol blijven spelen bij de verdere ontwikkeling van ABN AMRO en blijft streven naar een wereldwijd vertegenwoordigend overleg in de nabije toekomst. Namens alle overlegorganen binnen ABN AMRO spreekt de COR zijn waardering uit voor de sfeer van wederzijds vertrouwen waarin met de bestuurder overleg is gevoerd. Amsterdam, 28 december 2001 Centrale Ondernemingsraad
127
Overige gegevens
Curriculum vitae A.C. Martinez Opleiding
1963-1965
Bachelor of Science in Mechanical Engineering, Polytechnic University, New York
1963-1965
Master in Business Administration, Harvard University, Cambridge, Massachusetts
Loopbaan
1995-2000
Chairman, President en Chief Executive Officer van Sears, Roebuck & Co., Inc., Chicago, Illinois
1992-1995
Chairman en Chief Executive van Sears Merchandise Group
1990-1992
Vice Chairman en lid van de Board of Directors van Saks Fifth
1986-1990
Senior Vice President en Group CEO (Retail), lid van de Board
1984-1986
Executive Vice President, Administration, Saks Fifth Avenue,
1980-1984
Senior Vice President en Chief Financial Officer,
1970-1980
RCA Corporation, New York, onder meer in de functie van
Avenue, New York of Directors van BATUS, Inc., Louisville, Kentucky New York Saks Fifth Avenue, New York Vice President, International; Vice President, Finance; Director, Financial Planning 1965-1970
Functies op het gebied van financiële en strategische planning bij International Paper en Exxon
Nevenfuncties
Lid van de Board of Directors van Pepsico, International Flavors and Fragrances, Liz Claiborne en Martha Stewart Living Lid van de Board of Directors van de Federal Reserve Bank of Chicago, voorzitter in 2000-2001 Trustee van het Chicago Symphony Orchestra, het Art Institute of Chicago en de Northwestern University Voorzitter van de Civic Committee van de City of Chicago, 1999-2001
128
Overige gegevens
Verklarende woordenlijst
ADR
Commercial Paper
Joint venture
American Depositary Receipt: in de
Waardepapier met een looptijd van
Samenwerkingsverband tussen
VS verhandelbare certificaten van
1 tot 12 maanden uitgegeven door
twee of meer juridisch los van
aandelen die aandelen van
grote ondernemingen.
elkaar staande bedrijven.
Corporate finance
Kredietequivalent
Activiteiten op het gebied van
De som van de kosten van
Asset Management
fusies, acquisities, privatiseringen,
vervangende transacties (indien
Het professionele beheer, inclusief
adviesdiensten en origination van
tegenpartijen hun verplichtingen
beleggingsfondsen, van
emissies.
niet nakomen) en het potentiële
buitenlandse ondernemingen vertegenwoordigen.
vermogens van particulieren en
toekomstige kredietrisico, zijnde
instituten gericht op het realiseren
Credit Rating
een opslagpercentage op de
van een optimaal
Het door een rating agency in een
hoofdsom van het contract.
beleggingsresultaat.
letter/cijfercombinatie
Het opslagpercentage is afhankelijk
weergegeven oordeel omtrent de
van de aard en de resterende
Balansbeheer
kredietwaardigheid van een land,
looptijd van het contract.
Strategisch beheer van de activa en
bedrijf of instelling.
LDC
passiva van de bank ten aanzien van rente- en valutarisico, liquiditeit
Derivaten
Less Developed Country: land
en solvabiliteit.
Financiële instrumenten waarvan
waarvan de economie wordt
de waarde een afgeleide is van de
gekenmerkt door een laag
BIS
prijs van een of meer onder-
nationaal inkomen, snelle groei van
Bank for International Settlements:
liggende waarden (valuta, effecten,
de bevolking en werkloosheid
Bank voor Internationale
indices, etc.).
alsmede afhankelijkheid van
Betalingen opgericht in 1930 met
goederenexport.
het hoofdkantoor in Bazel.
Economische winst
De belangrijkste taken zijn het
Nettowinst na belastingen
Managing for Value
stimuleren van de samenwerking
verminderd met de naar risico
Het instrument dat ABN AMRO
tussen centrale banken en het
gewogen kapitaalkosten.
gebruikt voor maximalisatie van waarde. Twee relevante begrippen
assisteren in internationale betalingen. De BIS geeft tevens
GAAP
in dit verband zijn economische
aanbevelingen aan banken en
Generally Accepted Accounting
winst en economische waarde.
regelgevende instanties op het
Principles: verslaggevingsregels.
Marktrisico
gebied van risicobeheer,
Risico samenhangend met
verstrekking omtrent financiële
Gewogen geïnvesteerd kapitaal
derivaten.
Eigen vermogen volgens
rentevoeten.
solvabiliteit en de informatie-
fluctuaties in beurskoersen en/of
Nederlandse waarderingsregels
Bookrunner
vermeerderd met cumulatieve
Hoofd van een effectensyndicaat
goodwill en een aantal kleinere
Naar risico gewogen activa
dat de inschrijving, toewijzing en
correcties.
Het balanstotaal berekend op basis van de risicograad van de
na-markt regelt voor alle syndicaatsleden.
Goodwill
onderscheiden balansposten.
Het vermogen van een onderneming tot het behalen van
Notional amounts
extra winst. Het zijn immateriële
Omvang van de onderliggende
activa die meestal te danken
waarde van financiële
zijn aan een voorsprong van het
derivatencontracten.
bedrijf op de markt en/of in kennis en organisatie.
129
Overige gegevens
Opties (aandelen en valuta)
Solvabiliteit
Volatiliteit
Maatstaf voor het financiële
Een statistische maatstaf voor de
Contractueel recht om een
weerstandsvermogen van een
mate waarin marktprijzen in de tijd
vastgestelde hoeveelheid van een
onderneming, veelal uitgedrukt in
fluctueren.
bepaalde onderliggende waarde te
het eigen vermogen als percentage
kopen (call-optie) c.q. te verkopen
van het balanstotaal of – voor
Warrant
(put-optie) tegen een van tevoren
banken – in de BIS-ratio.
Papier dat de houder ervan recht geeft om gedurende een bepaalde
vastgestelde prijs gedurende een bepaalde periode of op een
Structured Finance
tijd en tegen een vooraf
bepaalde datum.
Richt zich wereldwijd op
vastgestelde koers een
kredietverlening in
overeengekomen aantal effecten te
OTC
gespecialiseerde product/
verwerven.
Over-the-counter: handel in
marktcombinaties, ontwikkeling en
effecten die niet plaatsvindt op een
marketing van complexe financiële
officiële beurs en niet gebonden is
constructies, exportfinanciering
aan een bepaalde plaats of tijd.
van kapitaalgoederen en grote projectfinanciering.
Preferent aandeel Een aandeel dat per boekjaar bij
Tier 1 ratio
voorrang aan de houder ervan recht
Kernvermogen van de bank
geeft op een vast dividend.
uitgedrukt als percentage van het naar risico gewogen balanstotaal.
Private banking
DNB stelt als norm minimaal 4%.
Richt zich op de ontwikkeling en aanzien van vermogende relaties
Totaal rendement voor aandeelhouders
en kleine/middelgrote institutionele
Stijging van de aandelenkoers
beleggers.
vermeerderd met dividend-
uitvoering van het beleid ten
rendement.
Renterisico De mate waarin fluctuaties in de
Treasury
lange en de korte rente een
Is verantwoordelijk voor alle
negatief effect hebben op het
geldmarkt- en valuta-operaties.
resultaat van de bank.
Trust Scenarioanalyse
Er wordt vermogen toevertrouwd
Methode voor berekening en
aan een trustee, die dat vermogen
beheersing van onder meer het
beheert.
renterisico. Op basis van verschillende scenario’s van
Valutarisico
toekomstige wijzigingen in de
Het prijsrisico samenhangend met
marktrente, wordt het rentesaldo
de wijziging van koersen in
ingeschat.
vreemde valuta.
Securitisatie Herstructurering van kredieten in
Vermogenswaarde per aandeel
de vorm van verhandelbare
Waarde van alle activa van een
effecten.
bedrijf minus vreemd vermogen, gedeeld door het aantal uitstaande aandelen.
130
131
132
ABN AMRO Holding N.V. Gustav Mahlerlaan 10 1082 PP Amsterdam Correspondentieadres: Postbus 600 1000 AP Amsterdam Telefoon: + 31 (0)20 628 93 93 + 31 (0)20 629 91 11 Internet: www.abnamro.nl (Nederlandse site) www.abnamro.com (internationale site) ABN AMRO Holding N.V., gevestigd te Amsterdam, Handelsregister K.v.K. Amsterdam, nr. 33220369. De bank bestaat uit de ter beurze genoteerde onderneming ABN AMRO Holding N.V., die haar bedrijf nagenoeg geheel uitoefent via haar volledige dochteronderneming ABN AMRO Bank N.V., danwel via de talrijke dochterondernemingen van ABN AMRO Bank N.V.
Dit jaarverslag is speciaal voor ABN AMRO geïllustreerd door Milou Hermus. Milou beweegt zich met haar werk tussen figuratie en abstractie. Een werkelijkheid die nooit obligaat is of op voorhand de clou verkoopt. Een verbeelde, indirect informatieve werkelijkheid die overtuigt. Colofon Ontwerp: Eden Design & Communication, Amsterdam Fotografie: pagina’s 4/5 Mart Engelen, assistent: J.W. Kaldenbach, Amsterdam Illustraties: Milou Hermus, Amsterdam, fotografie illustraties: Peter Hermus, Rotterdam Lithografie: Bloem digital imaging bv, Wormer Druk: De Bussy Ellerman Harms BV, Amsterdam Productie: Corporate Communications ABN AMRO
