Productvoorwaarden NN Levensloopplan

Productvoorwaarden NN Levensloopplan

Wegwijzer

zie pagina

1 Reglement NN Levensloopplan

1

2 Productkaart beleggen

4

3 Fondsenoverzicht

5

4 Tarievenoverzicht NN Levensloopplan

6

5 Algemene bepalingen Effectendienstverlening Nationale-Nederlanden Bank N.V.

6

6 Reglement Beleggersgiro

13

7 Voorwaarden Beleggen Online Nationale-Nederlanden Bank N.V.

16

8 Algemene Voorwaarden Dienstverlening Nationale-Nederlanden Bank N.V.

18

1 Reglement NN Levensloopplan 1. Definities In dit reglement wordt verstaan onder: a. “Algemene Bepalingen Effectendienstverlening”: Algemene Bepalingen Effectendienstverlening van de Bank;

b. “Bank”: Nationale-Nederlanden Bank N.V.; c. “Beleggen met Gemak”: Effectendeel op basis van execution only effectenbemiddeling met keuze uit de vijf Dynamic Mix Funds van ING Bank N.V. of daarvoor in de plaats tredende beleggingsfondsen; d. “Beleggingsdienst”: Beleggen met Gemak, LifeCycle Beleggen of Zelf Beleggen; e. “Effectendeel”: de binnen het Levensloopplan als vorderingen luidende in effecten op de Effectengiro geadministreerde Participaties; f. “Effectengiro”: Nationale-Nederlanden Beleggingsrekening N.V.; g. “Levensloopplan”: de ten name van de Rekeninghouder in het kader van de Wet geopende rekening welke kan bestaan uit een Spaar- of een Spaar- en een Effectendeel; h. “LifeCycle Beleggen”: Effectendeel op basis van vermogensbeheer door de Vermogensbeheerder; i. “Participatie”: één of meerdere participaties in één van de door de Bank voor het Levensloopplan geselecteerde beleggingsfondsen; j. “Reglement beleggersgiro”: Reglement Beleggersgiro van de Effectengiro; k. “Rekeninghouder”: de werknemer voor wie de Bank het Levensloopplan aanhoudt; l. “Spaardeel”: het tegoed dat in contanten op het Levensloopplan wordt aangehouden; m. “Vermogensbeheerder”: Nationale-Nederlanden Bank N.V.;

n. “Werkgever”: de Werkgever die uit naam van de Rekeninghouder inlegt op de Levensloop Rekening en mede ondertekent bij een verzoek tot opname; o. “Wet”: de levensloopregeling als bedoeld in hoofdstuk IIC van de Wet op de loonbelasting 1964; p. “Zelf Beleggen”: Effectendeel op basis van execution only effectenbemiddeling met keuze uit beleggingsfondsen uit het bijbehorende fondsenoverzicht. 2. Openen a. Het Levensloopplan met uitsluitend een Spaardeel kan worden geopend ten name van natuurlijke personen, ouder dan 14 jaar, die in loondienst zijn en onder de Nederlandse loonbelasting vallen. b. Het Levensloopplan met een Spaar- en een Effecten deel kan worden geopend ten name van natuurlijke personen, ouder dan 18 jaar, die in loondienst zijn, Nederlands ingezetene is en onder de Nederlandse loonbelasting vallen. c. Het Levensloopplan kan uitsluitend op naam worden gesteld van één Rekeninghouder. d. Indien de Rekeninghouder gelijktijdig bij meerdere Werkgevers wil deelnemen aan de Wet, dan dient de Rekeninghouder per Werkgever een apart Levensloopplan te openen. e. De rekeningrelatie met betrekking tot het Spaardeel wordt aangegaan onder de voorwaarde dat een bij de opening te verrichten toetsing aan een registratie ofwaarschuwingssysteem geen negatieve uitkomst te zien geeft. f. De rekeningrelatie met betrekking tot het Effectendeel kan alleen worden aangegaan nadat de Rekening houder en de Bank daartoe een overeenkomst hebben gesloten en toetsing aan een registratie ofwaarschuwingssysteem geen negatieve uitkomst te zien geeft. 3. Inleggen a. Het inleggen op het Levensloopplan kan alleen door een Werkgever, door een andere levensloopuitvoerder of door een pensioenuitvoerder worden gedaan. Het is de Rekeninghouder niet toegestaan rechtstreeks op het Levensloopplan in te leggen. b. Het inleggen mag uitsluitend giraal en alleen in euro’s plaatsvinden. c. De Bank is ingevolge de Wet gehouden een bedrag uit inleg, niet afkomstig van de Werkgever, een andere levensloopuitvoerder of een pensioenuitvoerder, terug te boeken naar de rekening van herkomst. De Rekeninghouder is gehouden bij signalering van een onterechte inleg, de Bank opdracht te geven dit bedrag terug te boeken naar de rekening van herkomst. d. De Rekeninghouder aanvaardt dat de Bank ingevolge de Wet de opdracht tot terugstorting van de Werkgever uitvoert wanneer volgens deze Werkgever de in de Wet genoemde inleggrenzen zijn overschreden. Eventuele


koerswinsten of koersverliezen komen dan voor rekening van de Werkgever. 4. Beleggen a. Indien het Levensloopplan van de Rekeninghouder ook een Effectendeel omvat, dan belegt de Rekeninghouder steeds uitsluitend via één Beleggingsdienst. b. Indien het Levensloopplan van de Rekeninghouder ook een Effectendeel omvat dan fungeert het Spaardeel mede als Geldrekening in de zin van de Algemene Bepalingen Effectendienstverlening. c. Het is de Rekeninghouder toegestaan om een andere Beleggingsdienst te kiezen. Hiertoe dient de Rekeninghouder met de Bank een overeenkomst te sluiten ten aanzien van de door hem/haar gewenste Beleggingsdienst. Met de ontvangst door de Bank van die rechtsgeldig door de Rekeninghouder ondertekende overeenkomst komen de voorwaarden van de daar voor met de Rekeninghouder overeengekomen Beleggingsdienst te vervallen. d. Bij iedere wisseling van Beleggingsdienst worden alle op het Effectendeel aanwezige Participaties verkocht. e. Bij het beëindigen van een Beleggingsdienst worden opgebouwde nog niet verrekende kosten en/of fees direct ten laste van het Spaardeel gebracht. 5. Verdeelsleutel Indien het Levensloopplan ook een Effectendeel omvat, dan geldt het volgende: a. De Rekeninghouder geeft aan welk percentage van zijn totale inleg hij op zijn Spaardeel wil inleggen. Het resterende percentage (opgeteld is Spaardeel en Effectendeel 100%) is bestemd voor beleggen. b. Wanneer wordt belegd op basis van Zelf Beleggen, dan wordt door de Rekeninghouder voor het Effectendeel in percentages opgegeven over welke beleggingsfondsen de inleg moet worden verdeeld (de fondsverdeelsleutel) c. Wanneer wordt belegd op basis van Beleggen met Gemak dan wordt de inleg in het Effectendeel belegd in het door de Rekeninghouder opgegeven ING Dynamic Mix Fund. d. Wanneer wordt belegd op basis van LifeCycle Beleggen dan wordt de volledige inleg belegd en wordt de fondsverdeelsleutel voor de beleggingsfondsen door de Vermogensbeheerder bepaald. e. Met uitzondering van LifeCycle Beleggen kan de Rekeninghouder de Bank opdracht geven de (fonds) verdeelsleutel te wijzigen. f. Wanneer de Rekeninghouder bij Zelf Beleggen of Beleggen met Gemak een onjuiste (fonds)verdeelsleutel opgeeft (samen opgeteld niet 100%), wordt er belegd volgens de laatst bekende (fonds)verdeelsleutel. Indien er een onjuiste (fonds)verdeelsleutel is opgegeven en er in het geheel geen (fonds)verdeelsleutel van de Rekeninghouder bij de Bank bekend is, wordt de volledige inleg aan het Spaardeel worden toegevoegd.

2

6. Eenmalige opdrachten tot aan- of verkoop en omzetting Indien het Levensloopplan ook een Effectendeel omvat, dan geldt het volgende: a. Met uitzondering van de beleggingsdienst LifeCycle Beleggen is de Rekeninghouder bevoegd om (in afwijking van de opgegeven verdeelsleutel) de Bank opdracht te geven Participaties aan te kopen of te verkopen. b. Periodieke opdrachten (anders dan de opgegeven verdeelsleutel) zijn niet mogelijk. c. De minimale waarde per aan- of verkooporder bedraagt € 45,-. d. Opdrachten tot aan- of verkoop van effecten kunnen uitsluitend schriftelijk of elektronisch via de daartoe bestemde formulieren aan de Bank worden doorgegeven. e. Bij een omzetting van een vordering in effecten van de ene beleggingsinstelling in een vordering in effecten van een andere beleggingsinstelling worden zowel aan- als verkoopkosten in rekening gebracht. 7. Dividenden a. Het is voor de Deelnemer niet mogelijk om te kiezen voor uitkeringen in contanten van aandelen in beleggingsinstellingen. Wanneer een beleggingsinstelling een uitkering in contanten doet, worden deze altijd herbelegd zonder aftrek van dividendbelasting. b. Indien een uitkering onvoldoende is om (een deel van) een Participatie aan te kopen wordt deze bijgeschreven op het Spaardeel van de Rekeninghouder. 8. Opnemen a. Uitbetalingen kunnen uitsluitend giraal en alleen ten laste van het Spaardeel in euro’s plaatsvinden in opdracht van de Rekeninghouder, die zelf zorg draagt voor medeondertekening door de Werkgever. b. De rekeninghouder dient er zelf zorg voor te dragen dat er op het Spaardeel voldoende saldo aanwezig is om de gewenste opname(n) te kunnen doen. c. Periodieke uitbetalingen worden op de door de Rekeninghouder aangegeven data door de Bank uitgevoerd. Eenmalige uitbetalingen worden zo spoedig mogelijk door de Bank uitgevoerd. d. Bij overdracht van (een deel van) het saldo naar een andere levensloopuitvoerder moet ten genoegen van de bank worden aangetoond dat de rekening bij de andere financiële instelling een rekening betreft die valt onder de Wet. e. Debetstanden zijn op het Levensloopplan niet toegestaan. 9. Rente a. Voor de renteberekening over het Spaardeel worden twee percentages gehanteerd. 1. Tarief 1 voor het saldodeel tot € 1.000.000,-.


2. Tarief 2 voor het saldodeel vanaf € 1.000.000,-. b. De rente wordt berekend over de periode 1 januari t/m 31 december, verder te noemen rentejaar. c. De rente wordt berekend op basis van de rentedatum, over het per dag vastgestelde saldo over de betreffende periode. d. De rente wordt eenmaal per jaar op het Spaardeel geboekt, doch is onafhankelijk van het tijdstip van verzending van het rekeningafschrift rentegevend per 1 januari. e. Bij het tussentijds beëindigen van het Levensloopplan wordt de opgebouwde nog niet verrekende rente direct geboekt. f. Over het Effectendeel wordt geen rente vergoed. 10. Rekeningsafschriften en jaaropgave a. De Bank stelt via de Levensloop-website aan de Rekeninghouder statusoverzichten ter beschikking met een overzicht van saldo, stortingen, opnames en rentes. b. De Bank verstrekt elk jaar uiterlijk in februari aan de Rekeninghouder een jaaropgave waarop minimaal het saldo op de Levensloop Spaardeel en de waarde van het Effectendeel per 1 januari staat vermeld. c. De Bank heeft de bevoegdheid om op verzoek van de (vorige) Werkgever van de Rekeninghouder het saldo aan deze (vorige) Werkgever te verstrekken. 11. Wijzigingen a. De Bank is gerechtigd de rentepercentages als ook de onderhavige voorwaarden te wijzigen. Wijzigingen van het onderhavige reglement en van de rentepercentages, worden door de Bank in een drietal landelijk in Nederland te verschijnen dagbladen gepubliceerd. b. De wijzigingen van de rentepercentages gaan direct op het door de Bank vastgestelde tijdstip in en hebben betrekking op het gehele tegoed. c. Wijzigingen van het onderhavige reglement worden 30 dagen voorafgaand aan de ingangsdatum door de Bank gepubliceerd. d. De geldende rentepercentages zullen evenals het reglement steeds bij de Bank op te vragen zijn. 12. Beëindigen a. Bij het beëindigen van het Levensloopplan, waarbij wordt verzocht deze voort te zetten bij een andere financiële instelling, dient ten genoegen van de Bank moet worden aangetoond dat de rekening bij de andere financiële instelling een rekening betreft die valt onder de Wet. Dit verzoek moet schriftelijk plaatsvinden, ondertekend door de Rekeninghouder. b. Het staat de Bank vrij het Levensloopplan op te heffen: 1. Indien een bij opening te verrichten toetsing aan een registratie ofwaarschuwingssysteem naar het oordeel van de Bank hiertoe aanleiding geeft. 2. Indien naar haar mening van de rekening gebruik wordt gemaakt op een wijze die in strijd is met de Wet.

3

3. Indien de Rekeninghouder de 65 jarige leeftijd bereikt. c. Indien de Rekeninghouder gedurende een periode van drie jaar geen bedrag op het Levensloopplan heeft ingelegd of opgenomen en het saldo lager is dan € 500,-, dan heeft de Bank de bevoegdheid om de Rekeninghouder administratiekosten in rekening te brengen van € 25,- per jaar. Indien het saldo van het Levensloopplan niet (meer) toereikend is, dan heft de Bank de rekening op. Voordat kosten in rekening worden gebracht zal de Bank de Rekeninghouder informeren. d. Het is mogelijk het Effectendeel te beëindigen met instandhouding van het Spaardeel. De Participaties worden in dat geval verkocht en de opbrengst daarvan wordt toegevoegd aan het Spaardeel.

niet iedereen beschikt over voldoende middelen om zelf een effectenportefeuille met een verantwoorde risicospreiding samen te stellen. Door collectief te beleggen, in een beleggingsfonds, kunt u al met een relatief klein bedrag een ruime risicospreiding bereiken.

13. Overig Voor zover daarvan niet in dit reglement wordt afgeweken, gelden naast de Wet, de Algemene Voorwaarden opgesteld door de Nederlandse Vereniging van Banken, gedeponeerd ter griffie van de Arrondissementsrechtbank te Amsterdam, de Algemene Bepalingen Effectendienst verlening Nationale-Nederlanden Bank N.V. het Reglement Beleggersgiro van Nationale-Nederlanden Beleggingsrekening N.V. en de Voorwaarden Beleggen Online Nationale-Nederlanden Bank N.V.. Een exemplaar van hiervoor genoemde voorwaarden is te allen tijde verkrijgbaar bij de Bank.

De waardeontwikkeling van de rechten van deelneming in de beleggingsfondsen is afhankelijk van ontwikkelingen op de kapitaal-, effecten-, valuta- en goederenmarkten. De mogelijkheid bestaat dat uw belegging in waarde stijgt; het is echter ook mogelijk dat uw belegging weinig tot geen inkomsten zal generen en dat uw inleg bij een ongunstig koersverloop geheel of ten dele verloren gaat. Beleggingsfondsen kunnen onderhevig zijn aan de volgende risico’s: – Het risico bestaat dat het door u verwachte rendement op uw belegging zich niet heeft gerealiseerd op het moment dat u uw belegging verkoopt. Daarnaast staat niet vast dat een fonds zijn doelstelling zal halen. Het rendement van een fonds is afhankelijk van de waardeontwikkeling van de beleggingen en de directe opbrengsten van deze beleggingen. – Een fonds kan gevoelig zijn voor waardeverandering van de beleggingen als gevolg van fluctuatie van prijzen in de aandelenmarkten (marktrisico). Daarnaast kunnen ook de prijzen van de individuele aandelen waarin een fonds belegt, fluctueren. – Sommige fondsen beleggen in (effecten/vastrentende waarden luidende in) andere valuta’s dan de euro. Valutaschommelingen kunnen daardoor zowel een positieve als een negatieve invloed hebben op het beleggingsresultaat. – Het beleggen op basis van een specifieke regio, zoals Nederland, leidt tot een concentratie van beleggingen in deze regio. Een dergelijk fonds zal daardoor met name gevoelig zijn voor ontwikkelingen in die regio. – Het beleggen van een fonds op basis van een specifieke sector – zoals energie – leidt tot concentratie van beleggingen in deze sector. Een dergelijk fonds zal daardoor met name gevoelig zijn voor ontwikkelingen binnen die sector, zoals de olie- en gasprijs en de internationale politiek van de olieproducenten (OPEC, Rusland, etc.). – Als gevolg van inflatie kan de waarde van de beleggingsopbrengsten worden aangetast.

Juli 2013, Nationale-Nederlanden Bank N.V.

2 Productkaart beleggen Beleggen Aan alle vormen van beleggen zijn risico’s verbonden. Nationale-Nederlanden Bank N.V. (hierna te noemen: de Bank) is verplicht u als cliënt hierop te wijzen. De risico’s zijn afhankelijk van de belegging: een belegging kan in meer of mindere mate speculatief zijn. Een belegging met een hoger verwacht rendement brengt meestal een groter risico met zich mee. Bij de Bank kan alleen via haar beleggersgiro worden belegd in beleggingsfondsen. De beleggersgiro kent diverse voordelen. U kunt orders opgeven in bedragen. Het bedrag van uw order wordt door ons omgerekend in aantallen aandelen met vier cijfers achter de komma, de zogenaamde ‘participaties’ in aandelen. Via de beleggersgiro kunt u bovendien, bijvoorbeeld maandelijks, automatisch een door u opgegeven bedrag inleggen in beleggingsfondsen. Beleggingsfondsen Het aantal beleggers dat kiest voor collectieve beleggingsvormen groeit sterk. Dat is begrijpelijk. Want


Afgezien van de financiële mogelijkheden hebben veel beleggers geen tijd of zin om zich dagelijks met de economische en financiële ontwikkelingen in de wereld bezig te houden. Met een deelneming in een beleggingsfonds verzekert u zich van professioneel beheer. Een beleggingsfonds biedt u de mogelijkheid te beleggen in binnenlandse of buitenlandse aandelen, obligaties, liquiditeiten of een combinatie hiervan. Elk fonds heeft zijn specifieke kenmerken en risico- en rendementsprofiel.

4

– Een fonds kan mogelijk in incourante effecten beleggen. In dat geval bestaat het risico dat het desbetreffende fonds niet de mogelijkheid heeft om financiële middelen vrij te krijgen die nodig kunnen zijn om aan bepaalde verplichtingen te voldoen. – Een fonds kan beleggen in vastrentende waarden die worden gekenmerkt door een kredietrisico. Dit risico doet zich voor wanneer een debiteur niet aan zijn verplichtingen kan voldoen. – Beleggingen in de categorie vastrentende waarden van een fonds zullen met name gevoelig zijn voor dagelijks veranderende rentestanden. – Een fonds is onderhevig aan risico’s van waarde veranderingen van het kapitaal, met inbegrip van het potentiële risico van erosie als gevolg van intrekkingen van rechten van deelneming en winstuitkeringen die hoger zijn dan het beleggingsrendement. – Een fonds is gevoelig voor het risico dat een afwikkeling via een betalingssysteem niet plaatsvindt zoals verwacht, omdat de betaling of levering van de financiële instrumenten door een tegenpartij niet, niet op tijd of niet zoals verwacht plaatsvindt. – Een fonds loopt het risico van verlies van in bewaring gegeven activa (bewaarnemingrisico) als gevolg van insolvabiliteit, nalatigheid of frauduleuze handelingen van de bewaarnemer van die activa. – Doordat financiële- en fiscale wetgeving aan verandering onderhevig zijn, kan een gunstige omstandigheid ten tijde van toetreding ten nadele wijzigen. – In uitzonderlijke situaties kan sprake zijn van verminderde verhandelbaarheid van de rechten van deelneming in een fonds. – Subfondsen hebben jegens andere subfondsen geen afgescheiden vermogen. Een negatief vermogen van een subfonds kan worden omgeslagen over andere subfondsen. Kortom, de waarde van uw beleggingen kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. Of u nu belegt in obligaties, aandelen of een combinatie daarvan, u zult altijd te maken krijgen met koersschommelingen. Bij aandelen zullen de koers bewegingen (in beide richtingen) doorgaans groter zijn dan bij obligaties. Hier staat tegenover dat op langere termijn het rendement op aandelen naar verwachting hoger is dan dat op obligaties. Overig Deze bijlage kan niet alle kenmerken van beleggings fondsen en de daaraan verbonden risico’s beschrijven. De specifieke risico’s van een beleggingsfonds zijn beschreven in het prospectus en de financiële bijsluiter van dat fonds. Bij het kiezen van beleggingen dient u een goede afweging te maken welke beleggingsfondsen binnen uw doelstellingen vallen. Voordat u zich zou willen inlaten met risicovolle beleggingen moet u zich afvragen


of u het eventuele verlies kan of wil dragen en of u zich terdege bewust bent van de risico’s. Dit kunt u doen aan de hand van het beleggingsprofiel, dat u moet invullen voordat u daadwerkelijk kunt gaan beleggen.

3 Fondsenoverzicht De ING fondsen zijn ingedeeld naar risicoklasse. Deze wordt aangeduid met een of meerdere bolletjes. Hoe meer bolletjes, hoe hoger het risico van het beleggingsfonds. Beleggen met Gemak ING Dynamic Mix Fund I ING Dynamic Mix Fund II ING Dynamic Mix Fund III ING Dynamic Mix Fund IV ING Dynamic Mix Fund V

Risicoklasse l m m m m m m l l m m m m m l l l m m m m l l l l m m m l l l l m m m

Zelf Beleggen Aandelenfondsen ING Dutch Fund l l l l m m m ING Duurzaam Rendement Fonds l l l l m m m ING Europe Fund l l l l m m m ING Europe Growth Fund l l l l l m m ING European Small Caps Fund l l l l l l m ING GIobal Growth Fund l l l l l l m ING Global Fund l l l l m m m ING Global Top Select Fund 100% l l l l m m m ING Hoog Dividend Aandelen Fonds l l l l m m m ING North America Fund l l l l l m m ING Onroerend Goed Aandelen Fonds l l l m m m m ING Verre Oosten Fonds l l l l l l m Aandelenfondsen overige Fortis OBAM Robeco Obligatiefondsen ING Euro Obligatie Fonds ING EuroCredit Fund ING First Class Obligatie Fonds ING High Yield Obligatie Fonds

l m m m m m m l l m m m m m l l m m m m m l l l m m m m

Obligatiefondsen overige ABN Amro Euro Obligatie Fonds Ohra Obligatie Dividendfonds Robeco Lux-o-rente Mixfondsen ING Bank Protected Mix Fund 70 ING Bank Protected Mix Fund 80 ING Bank Protected Mix Fund 90 ING Global Top Select 50/50

l l m m m m m l m m m m m m l m m m m m m l l l m m m m

Voor de door NN in het kader van de levensloop aangeboden beleggingsfondsen verwijzen wij u naar

5

de prospectussen van de beleggingsfondsen. Voor alle door NN aangeboden beleggingsfondsen is tevens een financiële bijsluiter opgesteld met informatie over het product, de kosten en de risico’s. Loop geen onnodige risico. Lees de financiële bijsluiter. U kunt de financiële bijsluiters, de prospectussen alsmede de jaarverslagen van de ING Fondsen vinden op www.ingim.com/beleggingsfondsen. Voor de overige beleggingsfondsen kan men voormelde documenten vinden via www.nnlevensloop.nl. Tevens vindt u hier een compleet overzicht van alle door NN in het kader van de levensloop aangeboden beleggingsfondsen. ING Fund Management B.V. is beheerder van de ING Fondsen en is in het bezit van een vergunning van de Autoriteit Financiële Markten op grond van de Wet toezicht beleggingsinstellingen. ING Fund Management B.V. is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam. Voor informatie over het toezicht kunt u bellen met de toezichtlijn van de Autoriteit Financiële Markten, 0900 540 0 540 (€ 0,35 per gesprek).

4 Tarievenoverzicht NN Levensloopplan Tarieven Beleggen via NN Levensloopplan: I Transactiekosten: Product Zelf Beleggen Beleggen met Gemak LifeCycle Beleggen

Aankoop Verkoop 0,3% 0,3% 0,3% 0,3% - -

Het tarief wordt berekend over de transactiewaarde. II Vermogensbeheerkosten: Product Vermogensbeheerkosten Zelf Beleggen Beleggen met Gemak LifeCycle Beleggen 0,476% per jaar (inclusief btw). Het tarief wordt berekend over de waarde van de portefeuille. Verrekening van deze kosten vindt op kwartaalbasis plaats ten laste van het fonds met de hoogste waarde.


5 Algemene bepalingen Effectendienst verlening Nationale-Nederlanden Bank N.V. Artikel 1. Definities In deze Algemene Bepalingen voor Effectendienstverlening wordt verstaan onder: a. Algemene Bepalingen: de onderhavige algemene bepalingen Effectendienst verlening van Nationale-Nederlanden Bank N.V.; cliëntenovereenkomst in de zin van artikel 27 Nadere Regeling gedragstoezicht effectenverkeer 2002. b. Bank: Nationale-Nederlanden Bank N.V., statutair gevestigd en kantoor houdende te Den Haag, handelsregisternummer 52605884, is een kredietinstelling welke is ingeschreven in het register van De Nederlandsche Bank N.V. zoals bedoeld in artikel 52 Wet toezicht kredietwezen, alsmede een effecteninstelling geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam en ingeschreven in het register zoals bedoeld in artikel 21 Wet toezicht effectenverkeer 1995. c. Cliënt: de (rechts)persoon of -personen, zowel gezamenlijk als ieder afzonderlijk, die bij de Bank een Effectenrekening aanhoudt(en), dan wel effectentransacties verricht. d. Effecten: 1. aandeelbewijzen, schuldbrieven, winsten oprichtersbewijzen, optiebewijzen, warrants, en soortgelijke waardepapieren; 2. rechten van deelgenootschap, opties, rechten op overdracht op termijn van goederen, inschrijvingen in aandelen- en schuldregisters, en soortgelijke, al dan niet voorwaardelijke rechten; 3. certificaten en recepissen van waarden als hiervoor bedoeld; 4. vorderingen luidende in effecten op de NationaleNederlanden Beleggingsrekening N.V.; 5. voorts al hetgeen naar de opvattingen in het maatschappelijk verkeer in het land waar de uitgevende instelling is gevestigd als zodanig wordt beschouwd waaronder begrepen vorderingsrechten van de cliënt op de Bank waarvan blijkt uit de door de Bank voor de Cliënt aangehouden Effectenrekening. e. Effectenrekening: een door de Cliënt bij de Bank aangehouden rekening voor het bewaren en administreren van Effecten van Cliënt. f. Geldrekening: een door de Cliënt bij de Bank aangehouden rekening voor onder meer het debiteren en crediteren van gelden van Cliënt ingevolge van voor zijn rekening en risico uitgevoerde en/of afgewikkelde transacties in Effecten. g. Tegenrekening: een door de Cliënt in Nederland aangehouden bank- of girorekening bij een andere financiële instelling dan de Bank.

6

h. Effectenbemiddeling: het bemiddelen bij de totstandkoming van transacties in effecten, niet zijnde vermogensbeheer. Artikel 2. Werkingssfeer 2.1 De Algemene Bepalingen zijn van toepassing op het aan Cliënt aanbieden van de mogelijkheid om, door middel van een Effectenrekening vorderingen in aandelen te verkrijgen op Nationale-Nederlanden Beleggingsrekening N.V. 2.2 Indien en voor zover daarvan in de Algemene Bepalingen niet is afgeweken, zijn de Algemene Bankvoorwaarden opgesteld door de Nederlandse Vereniging van Banken van toepassing. 2.3 Naast de Algemene Bepalingen zijn tevens de bepalingen en voorwaarden als opgenomen in het Beleggersgiroreglement van Nationale-Nederlanden Beleggingsrekening N.V. van toepassing, welk reglement na het slotartikel van deze Algemene Bepalingen is afgedrukt.

schriftelijk een effectennota, houdende de essentiële gegevens van de transactie. Op verzoek en na schriftelijke dan wel elektronische toestemming van de Cliënt kan de Bank ermee instemmen om de effectennota op elektronische wijze aan Cliënt te zenden. In geval van elektronische verstrekking van de effectennota kan de Cliënt gedurende de wettelijke bewaartermijn een kopie van de effectennota bij de Bank opvragen. 3.5 Bij gebreke van tijdige ontvangst van volledige instructies van Cliënt is de Bank bevoegd doch niet verplicht om voor rekening en risico van Cliënt beheers- en beschikkingshandelingen met betrekking tot de Effecten te verrichten en daarbij keuzes te maken, die naar haar oordeel in vergelijkbare gevallen het meest in de rede liggen.

2.4 Indien de Bank het beheer over het vermogen van Cliënt uitoefent zijn tevens de voorwaarden en bepalingen als opgenomen in de beheerovereenkomst van de Bank van toepassing.

Artikel 4. Uitvoering van orders 4.1 Voor zover in deze Algemene Bepalingen niet anders is bepaald, worden orders tot transacties in Effecten van Cliënt met inachtneming van een redelijke termijn uitgevoerd overeenkomstig zijn instructies en met inachtneming van de voor de desbetreffende beurs dan wel beurzen en/of overige markten geldende regels. De Bank handelt te allen tijde voor rekening en risico van Cliënt.

2.5 Voorts kunnen naast en in afwijking van deze Algemene Bepalingen, andere voorwaarden c.q. bepalingen op de rechtsverhouding tussen de Bank en Cliënt van toepassing zijn, zulks afhankelijk van de aangeboden diensten in Effecten alsmede het gekozen communicatiekanaal.

4.2 Cliënt verleent hierbij aan de Bank onherroepelijke volmacht om zijn Effectenrekening en de daaraan gekoppelde Geldrekening te belasten voor al hetgeen hij uit hoofde van zijn transacties in Effecten en andere daarmee verband houdende handelingen aan de Bank verschuldigd zal zijn.

Artikel 3. Instructies en mededelingen 3.1 De Cliënt kan de Bank middels door de Bank aangewezen communicatiemiddelen instructies geven, waaronder orders tot het in zijn naam en voor zijn rekening verrichten van transacties in Effecten, indien en voor zover het de Cliënt in zijn relatie tot de Bank is toegestaan van het betreffende communicatiemiddel gebruik te maken.

4.3 Cliënt draagt er zorg voor dat te allen tijde voldoende saldo op zijn Effectenrekening en de daaraan gekoppelde Geldrekening aanwezig is voor de voldoening door de Bank van al hetgeen hij uit hoofde van zijn (voorwaardelijke) transacties in Effecten en andere daarmee verband houdende handelingen verschuldigd zal zijn.

3.2 De Bank is bevoegd om door Cliënt telefonisch gegeven opdrachten en/of met Cliënt telefonisch gevoerde gesprekken op een geluidsdrager vast te leggen. De Bank is bevoegd, doch niet verplicht om aldus vastgelegde opdrachten en gesprekken te bewaren en/of te archiveren. Vastgelegde geluidsopnames zullen na verloop van tijd door de Bank worden gewist.

4.4 De bereidheid van de Bank tot het uitvoeren van orders voor transacties strekt zich uit tot de door de Bank aan Cliënt bekendgemaakte categorieën van Effecten en beurzen en markten waarop Effecten worden verhandeld. Op gelijke wijze is de Bank bevoegd beperkingen te stellen ten aanzien van de soorten orders voor transacties in Effecten waarvan zij de uitvoering in het kader van haar effectendienstverlening aan Cliënt aanbiedt. De Bank is te allen tijde bevoegd wijziging aan te brengen in voormelde categorieën van Effecten, beurzen en markten en beperkingen ten aanzien van soorten orders aan te brengen, met dien verstande dat wijzigingen vooraf aan Cliënt zullen worden bericht.

3.3 De Cliënt kan beperkingen stellen met betrekking tot de markten waarop transacties in Effecten worden afgewikkeld. 3.4 De Bank stuurt Cliënt van iedere transactie in Effecten en andere daarmee verband houdende handelingen


7

4.5 De bank is voor de uitvoering van orders bevoegd uitsluitend gebruik te maken van de beurzen en markten waar de bank directe toegang heeft. Ingeval de Bank beschikt over directe toegang tot meerdere beurzen of markten voor de uitvoering van orders van bepaalde effecten, is de bank bevoegd van het gebruik van één of meerdere van deze beurzen of markten af te zien indien daartoe zwaarwegende omstandigheden zijn aan te voeren. Informatie over de beurzen en markten waar de bank directe toegang heeft, is verkrijgbaar bij de Bank. Voor de uitvoering van orders van effecten op markten of beurzen waar de Bank geen directe toegang heeft, zal de Bank gebruik maken van tussenpersonen (brokers).

Artikel 5. Verantwoordelijkheid bij uitsluitend orderverwerking (execution only) 5.1 Indien de dienstverlening van de Bank aan Cliënt in het kader van effectenbemiddeling zich beperkt tot het doorgeven of (doen) uitvoeren van orders (execution only) – ongeacht of dit zich voordoet in een specifiek geval dan wel op voortdurende basis – zal de Bank de door Cliënt gegeven orders tot het verrichten van transacties in Effecten uitsluitend toetsen aan saldo en dekkings vereisten. Een situatie als in dit artikel bedoeld doet zich voor indien Cliënt middels directe communicatiekanalen, zoals orderformulieren, telefonische orderlijnen en Internet, orders aan de Bank geeft.

4.6 Wanneer de Bank heeft besloten niet meer op te treden als effectenbemiddelaar van bepaalde (categorieën van) Effecten of op bepaalde beurzen of markten, is het niet mogelijk om de betreffende Effecten waarvoor de bank niet (meer) als effectenbemiddelaar optreedt over te boeken naar een Effectenrekening bij de Bank.

5.2 Wanneer de dienstverlening van de Bank zich beperkt tot het uitvoeren van door Cliënt gegeven orders, is Cliënt zelf verantwoordelijk voor de samenstelling van de beleggingsportefeuille en handelt Cliënt uitsluitend op eigen initiatief en voor eigen risico. Van enige vorm van beleggingsadvies van de Bank is bij deze vorm van dienstverlening geen sprake. Cliënt verklaart uitdrukkelijk zich van de aan deze vorm van dienstverlening verbonden verantwoordelijkheid en risico’s bewust te zijn.

4.7 Werkzaamheden in verband met aanvaarding van orders die betrekking hebben op beurzen buiten Nederland welke geopend zijn gedurende tijden dat de Bank in Nederland gesloten is, zullen worden verricht buiten de uren en de dagen waarop de Bank in Nederland is geopend mits deze orders door Cliënt worden opgegeven via daartoe door de Bank aangewezen communicatiekanalen, zulks met inachtneming van de voor gebruikmaking van deze kanalen geldende beperkingen. 4.8 Dagorders voor transacties in Effecten gelden – tenzij anders is overeengekomen – gedurende de dag waarop zij zijn gegeven. Doorlopende orders die niet kunnen worden uitgevoerd op de dag waarop de order door Cliënt wordt verstrekt, worden door de Bank geaccepteerd voor een periode als wordt vermeld op de orderacceptatie bevestiging. 4.9 In geval aan de levering van Effecten voorwaarden en beperkingen zijn verbonden is uitvoering van een verkooporder voor deze Effecten slechts mogelijk indien en nadat Cliënt er voor zorg heeft gedragen dat de betreffende voorwaarden zijn nagekomen en de beperkingen zijn opgeheven. 4.10 Indien Cliënt de inhoud van de door de Bank aan hem gezonden bevestigingen, rekeningafschriften, effectennota’s of andere opgaven, niet heeft betwist binnen twaalf maanden nadat deze opgaven Cliënt redelijkerwijze geacht kunnen worden te hebben bereikt, geldt de inhoud van de opgaven als door Cliënt te zijn goedgekeurd.


5.3 De Bank wint bij aanvang van de relatie informatie in over de financiële positie van Cliënt, over zijn ervaring met beleggen in Effecten en over de beleggingsdoelstelling en beleggingshorizon die Cliënt stelt ten aanzien van het houden van en handelen in Effecten. Het is de verantwoordelijkheid van Cliënt de Bank volledig en voldoende gedetailleerd de gevraagde informatie te verschaffen. 5.4 De Bank kan zonder meer afgaan op de door Cliënt mondeling dan wel schriftelijk verstrekte informatie aangaande zijn financiële positie en ervaring met beleggen in Effecten. Op generlei wijze rust er op de Bank een verplichting de haar verstrekte informatie op juistheid te controleren. Artikel 6. Risico beleggen in effecten 6.1 De kenmerken van de verschillende soorten Effecten waarop de dienstverlening van de Bank betrekking heeft, waaronder de daaraan verbonden specifieke beleggingsrisico’s, zijn nader toegelicht in de aan Cliënt ter beschikking gestelde productkaart ‘Beleggen’. Deze productkaart is niet uitputtend. De Bank zal Cliënt op diens verzoek aanvullende informatie verstrekken. 6.2 Door het openen van een Effectenrekening geeft de Cliënt uitdrukkelijk te kennen: (I) geheel te zijnen genoegen door de Bank te zijn ingelicht over de risico’s en gevolgen verbonden aan het beleggen in Effecten; (II) zich volledig bewust te zijn van de risico’s en gevolgen verbonden aan het beleggen in Effecten; en (III) deze risico’s en gevolgen te aanvaarden.

8

6.3 De waarde van beleggingen in Effecten kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst.

Artikel 9. Aansprakelijkheid 9.1 De Bank verricht alle handelingen in het kader van haar dienstverlening voor rekening en risico van Cliënt.

6.4 Indien Cliënt gebruik maakt van door de Bank verstrekte (persoonlijke) beleggingsadviezen, algemene opinies of beleggersinformatie geschiedt dit geheel voor eigen verantwoordelijkheid van Cliënt.

9.2 De Bank zal niet aansprakelijk zijn voor schade als gevolg van een waardedaling of waardestijging van Effecten, door Cliënt geleden verliezen en/of gederfde winst, of welke andere schade ook, behalve indien en voor zover (rechtens) komt vast te staan dat deze schade het rechtstreekse gevolg is van opzet of toe-rekenbare tekortkomingen van de Bank bij het verrichten van de door haar verleende diensten. Cliënt vrijwaart de Bank voor aanspraken van derden met betrekking tot de door haar verrichte diensten.

6.5 Voor zover Cliënt bij het beleggen in Effecten gebruik maakt van een effectenkrediet dan wel anderszins geheel of gedeeltelijk met geleend geld belegt, verklaart de Cliënt uitdrukkelijk zich er van bewust te zijn het risico te lopen zijn inleg te verliezen en zelfs een schuld over te houden. 6.6 Indien de dekkingswaarde van de door Cliënt op de Effectenrekening aangehouden Effecten op grond van de daartoe door de Bank gestelde normen onvoldoende is ten opzichte van het door Cliënt op zijn Geldrekening aangehouden debetsaldo is Cliënt verplicht om onverwijld het saldo aan te vullen of aanvullende zekerheden te verstrekken dan wel door het verkopen c.q. sluiten van effectenposities te bewerkstelligen dat Cliënt weer voldoet aan de door de bank gestelde dekkingsnormen. Bij gebreke hiervan is de bank bevoegd om na verloop van de door de bank gestelde termijnen over te gaan tot het verkopen c.q. sluiten van effectenposities voor zover noodzakelijk om weer binnen de dekkingsnormen te komen. Artikel 7. Belangentegenstellingen Tussen Cliënt en de Bank kunnen zich belangentegenstellingen voordoen gelet op de aard van het bedrijf van de Bank. Om dergelijke belangentegenstellingen zoveel mogelijk te voorkomen heeft de Bank maatregelen getroffen om een onafhankelijk optreden van het bedrijfs onderdeel dat de effectendienstverlening verzorgt te waarborgen. Op grond van deze maatregelen zal niet openbare, koersgevoelige informatie, welke mogelijkerwijs binnen de Bank bekend is, niet gebruikt kunnen worden bij deze effectendienstverlening aan Cliënt. Artikel 8. Garantieregeling Op grond van de ‘Collectieve Garantieregeling van Kredietinstellingen voor Terugbetaalbare Gelden en Beleggingen’ (CGR) krijgt cliënt, zijnde een particulier, vereniging, stichting of onderneming die voldoet aan in CGR gestelde criteria, die één (of meer) Effecten rekeningen bij de Bank aanhoudt(aanhouden), thans maximaal 20.000 euro uitgekeerd indien De Nederlandsche Bank constateert dat de Bank niet meer aan haar verplichtingen kan voldoen. De uitkering is gebaseerd op de marktwaarde van de Effecten op dat moment. Voor beantwoording van de vraag of een beroep op de CGR mogelijk is, is de officiële tekst van de CGR bepalend.


9.3 De bank is nimmer aansprakelijk voor schade die Cliënt ondervindt van maatregelen die de Bank op basis van enig dwingend voorschrift gerechtigd is te nemen of in verband met buitengewone omstandigheden meent te moeten nemen. Artikel 10. Verpanding 10.1 Tot meerdere zekerheid voor de betaling van al hetgeen Cliënt nu of te eniger tijd aan de Bank verschuldigd is dan wel zal zijn uit hoofde van transacties in Effecten of uit welken hoofde ook zijn aan de Bank verpand: a. de vorderingen in aandelen die hij heeft of te eniger tijd zal verkrijgen op Nationale-Nederlanden Beleggingsrekening N.V.; b. alle vorderingen die hij tegenover de Bank nu of te eniger tijd kan doen gelden uit hoofde van de nu of te eniger tijd ten gunste van Cliënt aanwezige tegoeden hetzij in rekeningcourant, hetzij op enigerlei andere wijze aanwezig of geboekt. 10.2 Het pandrecht omvat mede een recht van pand op alle ter zake de verpande effecten, rechten en vorderingen te ontvangen vergoedingen. 10.3 Deze verpandingen zullen telkens tot stand komen door de enkele toevoeging van de nieuwe effecten, rechten en vorderingen aan de aan Cliënt toebehorende Effectenrekening, respectievelijk Geldrekening, welke toevoeging voor zover nodig tevens zal gelden als kennisgeving aan de Bank respectievelijk NationaleNederlanden Beleggingsrekening N.V. 10.4 Onverminderd het voorafgaande is de Cliënt verplicht om op eerste verzoek van de Bank al datgene te doen en daarvoor medewerking te verlenen teneinde het in dit artikel bedoelde pandrecht te vestigen en verleent daartoe hierbij een onvoorwaardelijke en onherroepelijke volmacht aan de Bank om alle handelingen te verrichten die noodzakelijk dan wel wenselijk zijn met het oog op het vestigen van de in dit artikel bedoelde pandrecht(en).

9

10.5 Indien de Cliënt over (een deel van) de verpande Effecten wenst te beschikken, is de Bank verplicht (dat deel van) het verpande vrij te geven, mits hetgeen na vrijgave resteert voldoende dekking biedt voor hetgeen de Bank van Cliënt te vorderen heeft of zal hebben. Artikel 11. Herverpanding De Bank is bevoegd de Effecten en (andere) vermogens rechten die aan haar zijn verpand te herverpanden tot zekerheid van een schuld van de Bank jegens derden, mits deze schuld het door de Bank van de Cliënt (al dan niet opeisbaar) te vorderen bedrag niet overschrijdt, de herverpanding slechts geschiedt tot een zodanige omvang als de Bank nodig heeft als zekerheid voor hetgeen zij op het moment van herverpanding van de Cliënt (al dan niet opeisbaar) te vorderen heeft of kan krijgen en de herverpande Effecten en (andere) vermogensrechten (onmiddellijk na aflossing van de schuld) van de Cliënt uit de herverpanding worden ontslagen. Artikel 12. Verklaring van erfrecht Na het overlijden van een cliënt kan de Bank verlangen dat degene(n) die wenst te beschikken over de – op naam van de overleden cliënt – op de Effectenrekening en/of Geldrekening aangehouden tegoeden, een verklaring van erfrecht overlegt. De Bank is niet gehouden inlichtingen te verstrekken over handelingen met betrekking tot tegoeden op de Geld- en/of Effectenrekening die voor de datum van overlijden van de Cliënt zijn verricht. Artikel 13. Beleggingsadviezen 13.1 Indien de dienstverlening van de Bank aan Cliënt in het kader van effectenbemiddeling mede het geven van beleggingsadviezen omvat, wint de Bank ten einde op adequate wijze te kunnen adviseren bij aanvang van de relatie informatie in over de financiële positie van Cliënt, over zijn ervaring met beleggen in Effecten en over de beleggingsdoelstelling en beleggingshorizon die Cliënt stelt ten aanzien van het houden van en handelen in Effecten. Het is de verantwoordelijkheid van Cliënt de Bank volledig en voldoende gedetailleerd de gevraagde informatie te verschaffen. Cliënt wordt geacht zich ervan bewust te zijn dat onjuiste en/of onvolledige informatie ertoe kan leiden dat de Bank adviezen voor de keuze van beleggingsdoelstelling en beleggingshorizon en/of voor transacties in Effecten verstrekt die niet passend of zelfs nadelig (kunnen) zijn voor Cliënt. 13.2 De Bank kan zonder meer afgaan op de door Cliënt mondeling dan wel schriftelijk verstrekte informatie aangaande zijn financiële positie en ervaring met beleggen in Effecten. Op generlei wijze rust er op de Bank een verplichting de haar verstrekte informatie op juistheid te controleren. 13.3 Op basis van de verstrekte informatie bij de aanvang van de relatie adviseert de Bank Cliënt met inachtneming


van beleggingsdoelstelling en beleggingshorizon, op basis van welk advies Cliënt een beslissing daaromtrent dient te nemen. Cliënt wordt geacht ermee bekend te zijn dat afwijking van het door de Bank gegeven advies kan leiden tot verhoging van risico’s en van invloed kan zijn op het daarmee samenhangende rendement. 13.4 Het is de verantwoordelijkheid van Cliënt de Bank onverwijld op de hoogte te stellen van substantiële wijzigingen in zijn financiële positie en/of veranderingen in zijn persoonlijke omstandigheden, met name indien deze geacht moeten worden van een zodanige aard te zijn dat die aanleiding zouden zijn beleggingsdoelstelling en beleggingshorizon bij te stellen. 13.5 Bij haar advisering ten aanzien van beleggen in Effecten aan Cliënt zal de Bank zich baseren op de in haar administratie vastgelegde beleggingsdoelstelling, beleggingshorizon en beleggingservaring. 13.6 De in het kader van de effectendienstverlening door de Bank eventueel aan Cliënt te verstrekken beleggingsadviezen zijn gebaseerd op verwachtingen en inschattingen tot en met de datum van het verstrekken van het advies en behelzen nimmer een garantie. Cliënt zal er derhalve rekening mee (moeten) houden, dat de hier bedoelde adviezen en andere uitingen van de Bank slechts tijdelijke geldigheid hebben. Nimmer mag de Cliënt of een derde er vanuit gaan dat deze verwachtingen uitkomen of dat inschattingen correct zijn. Bovendien staat het de Cliënt vrij de beleggingsadviezen van de Bank al dan niet op te volgen. De Bank is niet aansprakelijk voor enige schade die het gevolg mocht zijn van het volgen van een door de Bank gegeven beleggingsadvies, tenzij dit advies op het moment dat dit gegeven werd, redelijkerwijs niet gegeven had mogen worden. De Bank staat niet in voor de juistheid en volledigheid van informatie, voor zover deze berust op externe bronnen en aanvaardt daarvoor geen aansprakelijkheid. 13.7 De Bank zal niet gehouden zijn tot het verstrekken van (ongevraagde) beleggingsadviezen aan de cliënt. 13.8 Het behoort tot de uitsluitende verantwoordelijkheid en bevoegdheid van Cliënt een besluit te nemen om op basis van een door de Bank verstrekt beleggingsadvies al of niet een order voor een transactie in Effecten aan de Bank te geven. Door het nemen van een dergelijke beslissing wordt Cliënt geacht de consequenties van zijn beslissingen geheel te overzien en de daarmee samenhangende risico’s te accepteren. 13.9 Ingeval Cliënt de Bank geen informatie verstrekt over zijn financiële positie, zijn beleggingservaring, -doelstelling en -horizon geniet Cliënt een minimale beleggersbescherming inhoudend dat de Bank de

10

door Cliënt gegeven orders tot het verrichten van transacties in Effecten uitsluitend zal toetsen aan saldo en dekkingsvereisten. Artikel 14. Vergoedingen 14.1 De Bank brengt Cliënt voor de door haar uitgevoerde effectendiensten provisie en (transactie)kosten in rekening overeenkomstig de te eniger tijd bij de Bank geldende tarieven. Deze tarieven liggen ter inzage op het kantoor van de Bank te Amsterdam of kunnen door Cliënt kosteloos bij de Bank worden opgevraagd. 14.2 De Bank kan tevens de door haar aan derden verschuldigde kosten voor de door haar uitgevoerde diensten aan Cliënt in rekening brengen. 14.3 De Bank behoudt zich het recht voor de in artikel 14.1 bedoelde tarieven te allen tijde te wijzigen indien de omstandigheden naar haar uitsluitend oordeel daartoe aanleiding geven. In dat geval heeft Cliënt overeenkomstig artikel 23.2 het recht de effecten-relatie tussen de Cliënt en de Bank door middel van een aangetekend schrijven met onmiddellijke ingang op te zeggen, zulks evenwel met inachtneming van het bepaalde in artikel 23.4. Artikel 15. Reglementen en verstrekking van informatie aan derden Cliënt gaat ermee akkoord dat de Bank informatie betreffende de identiteit en het adres van Cliënt, het aantal Effecten dat Cliënt houdt of heeft gehouden en de administratie van de Effectenrekening en/of de Geldrekening in bepaalde omstandigheden openbaar dient te maken, met inbegrip van, doch niet beperkt tot: (I) indien daartoe verplicht door een toepasselijke wet, wetsvoorschrift of andere verordening, of door een gerechtelijk of soortgelijk bevel dat afdwingbaar is in het desbetreffende rechtsgebied; (II) indien daartoe verplicht door enige beroepsorganisatie of zelfregulerende organisatie (hetzij van de overheid of van andere aard), of door een gerechtelijk of soortgelijk bevel dat afdwingbaar is in het desbetreffende rechtsgebied; (III) indien daartoe verplicht door enige afdeling of dienst van de Nederlandse regering, of door enige andere regeringsafdeling of -dienst in het desbetreffende rechtsgebied. Artikel 16. Bijzondere omstandigheden In geval van bijzondere omstandigheden, waaronder begrepen het uitvallen van ordersystemen en grote drukte op de effecten en optiebeurs, kan er vertraging optreden bij de uitvoering van orders van de Cliënt. Onverminderd de regeling in de Algemene Bankvoorwaarden is de Bank niet aansprakelijk voor de hierdoor ontstane schade, direct of indirect, tenzij er sprake is van opzet of toerekenbare tekortkomingen van de Bank.


Artikel 17. Openbaar bod 17.1 Indien een openbaar bod in de zin van de Wet toezicht effectenverkeer 1995 op de door de Cliënt gehouden effecten wordt gedaan, is de Bank bevoegd te kiezen voor een positieve dan wel negatieve wijze van afhandeling, daarbij zoveel als mogelijk rekening houdend met de belangen van de Cliënt. De Bank zal de Cliënt telkens per brief informeren over een openbaar bod op effecten die op de effectenrekening van de Cliënt worden geadministreerd, alsmede over de te hanteren positieve of negatieve wijze van afhandeling van dit openbare bod. 17.2 Bij een positieve wijze van afhandeling dient de Cliënt de Bank te berichten dat hij de effecten voor aanbieding wenst aan te melden. Indien de Bank geen (tijdig) bericht van de Cliënt ontvangt, zullen deze effecten niet door de Bank worden aangemeld. 17.3 Bij een negatieve wijze van afhandeling zullen de effecten van de Cliënt door de Bank voor aanbieding worden aangemeld, tenzij de Cliënt heeft bericht geen aanmelding van de effecten te wensen. Dit bericht van de Cliënt dient de Bank te hebben bereikt binnen de termijn zoals genoemd in de openbare mededeling van de overnemende vennootschap, welke termijn is vermeld in de brief van de Bank. De Cliënt verleent hierbij de Bank bij voorbaat toestemming ingeval van een negatieve wijze van afhandeling de effecten namens hem aan te melden. Artikel 18. Royement van effectenorders 18.1 Indien wijzigingen plaatsvinden in Effecten (zoals een splitup, afstempeling, aanvang handel ex-lotingskans) royeert de Bank eventuele lopende orders met betrekking tot zodanige Effecten. Voorts is Cliënt er mee bekend dat zich omstandigheden kunnen voordoen (waaronder bepaalde gebeurtenissen ten aanzien van de uitgevende instelling van bepaalde Effecten die waarschijnlijk van wezenlijke invloed zullen zijn op de koers van de betreffende Effecten) als gevolg waarvan lopende orders in dit fonds worden geroyeerd door de effectenbeurs waar deze worden uitgevoerd. 18.2 In afwijking van het bepaalde in artikel 26 van de Algemene Bankvoorwaarden worden, na beurssluiting op de dag voorafgaand aan de dag waarop de Effecten ex-dividend gaan, alle nog openstaande bestensorders en limietorders die voor beurssluiting in het ordersysteem van de Bank zijn ingevoerd geroyeerd, tenzij op de effectenbeurs alwaar de Effecten worden verhandeld andere voorschriften of gebruiken van kracht zijn. De Bank zal in geval van royement niet gehouden zijn om deze order met een aangepaste limiet uit te voeren, behoudens het geval dat door Cliënt aan de Bank daartoe een nieuwe order is verstrekt.

11

18.3 Een opdracht tot het royeren van een order wordt uitsluitend aanvaard onder de voorwaarde dat nog geen (begin van) uitvoering aan de betreffende order is gegeven. Artikel 19. Hoofdelijkheid Indien de Cliënt uit twee of meer (rechts)personen bestaat, zijn zij ieder hoofdelijk jegens de Bank aansprakelijk voor alle bestaande en toekomstige verplichtingen van de Cliënt uit hoofde van de door de Bank verrichte diensten. Artikel 20. Amerikaanse belastingwetgeving 20.1 Cliënt is gehouden alle (administratieve) voor schriften en procedures van de Bank stipt na te leven in het geval dat Cliënt belegt in Effecten waarvan de inkomsten zijn onderworpen aan bronbelasting van de Verenigde Staten van Amerika (hierna te noemen: ‘Amerikaanse Effecten’). 20.2 Indien: – Cliënt belegt in Amerikaanse Effecten; – Cliënt bovendien geen natuurlijk persoon is; en – Cliënt op grond van enig belastingverdrag met de Verenigde Staten van Amerika recht wil doen gelden op een vermindering van de in 20.1 bedoelde bronbelasting, dan is Cliënt in ieder geval gehouden om op eerste verzoek van de Bank een zogenaamde ‘Limitation On Benefits verklaring’ (i.e. een verklaring van de Cliënt dat deze recht heeft op toepassing van het belasting verdrag tussen het land alwaar Cliënt fiscaal ingezetene is en de Verenigde Staten van Amerika) aan de Bank en de Bewaarnemer af te geven. Indien Cliënt niet, of niet tijdig voldoet aan de in 20.1 en 20.2 genoemde verplichtingen, is de Bank – in verband met de op haar rustende verplichtingen ter zake van de in artikel 20.1 en 20.2 bedoelde bronbelasting – gerechtigd om Cliënt in te delen in de categorie van wie de inkomsten uit Amerikaanse Effecten onderworpen zijn aan het hoogste inhoudingspercentage. 20.3 Indien Cliënt belegt in Amerikaanse Effecten en Cliënt bovendien kan worden gekwalificeerd als een ‘U.S. person’, dan is Cliënt gehouden om binnen 14 dagen na een daartoe strekkend verzoek van de Bank, aan de Bank: – een volledig ingevuld en rechtsgeldig ondertekend ‘W-9’ formulier of bij vervanging daarvan een document van gelijkwaardige strekking te verstrekken; en – schriftelijke toestemming aan de Bank en de Bewaar nemer te verlenen om het voornoemde ‘W-9’ formulier of het vervangende document aan de bevoegde (belasting-) autoriteit in de Verenigde Staten van Amerika en/of een voor de Bank en/of de Bewaarnemer optredende inhoudingsplichtige van bronbelasting op Amerikaanse Effecten te doen toekomen. Indien Cliënt niet, of niet tijdig voldoet aan de in dit artikellid genoemde verplichtingen, is de Bank – in verband met de op haar rustende verplichtingen ter zake van


de in 20.1 bedoelde bronbelasting – gerechtigd om de Amerikaanse Effecten op de effectenrekening van Cliënt namens en voor rekening en risico van Cliënt te vervreemden, ongeacht de alsdan te realiseren bruto verkoopopbrengst en de daarover af te dragen belasting. Artikel 21. Uitvoering betalingsopdrachten 21.1 De Bank staat in voor de juiste uitvoering binnen een redelijke termijn van correct gegeven opdrachten tot overboeking van eurobedragen van de Geldrekening mits die opdrachten geheel kunnen worden afgewikkeld in het postgiro- en het bankgironet binnen Nederland. 21.2 Tekortkomingen in de uitvoering van dergelijke betaalopdrachten verplichten de Bank om aan Cliënt de daardoor geleden schade te vergoeden zulks tot een maximum van tweehonderdvijftig euro per opdracht, onverminderd de verplichtingen van de Bank om – behoudens andersluidende afspraken- er zorg voor te dragen dat die betaalopdrachten alsnog juist en zonder verdere kosten worden uitgevoerd. 21.3 De Bank zal op vorenbedoeld maximum van tweehonderdvijftig euro geen beroep doen, indien de redelijkheid en billijkheid in een concreet geval meebrengen dat dit beroep buiten toepassing dient te blijven. 21.4 Indien correct opgegeven betaalopdrachten niet geheel binnen het hiervoor bedoelde girocircuit kunnen worden afgewikkeld, zal de Bank, indien creditering van de door Cliënt opgegeven rekening van begunstigde mocht uitblijven, op verzoek van Cliënt kosteloos een onderzoek instellen en trachten te bewerkstelligen dat alsnog creditering plaatsvindt. Binnen vier weken nadat de Bank dit verzoek heeft ontvangen, zal de Bank aan Cliënt een schriftelijke verklaring verstrekken betreffende de resultaten van het ingestelde onderzoek, onder vermelding van de relevante gegevens. 21.5 Wenst Cliënt dat betaalopdrachten, als bedoeld in de eerste alinea van dit artikel, tegen of op een bepaalde datum worden uitgevoerd, dan dient een dergelijke uitvoering uitdrukkelijk met de Bank te worden overeengekomen. 21.6 Het hiervoor bepaalde doet geen afbreuk aan de bevoegdheid van de Bank om betaalopdrachten niet uit te voeren indien de stand van de Effectenrekening die uitvoering niet toelaat of indien die uitvoering wordt belemmerd door beslaglegging ten laste van Cliënt of andere vergelijkbare omstandigheden. Artikel 22. Creditering onder voorbehoud 22.1 Iedere creditering op de geldrekening geschiedt onder het voorbehoud dat, indien de Bank de tegenwaarde

12

daarvoor nog moet ontvangen, deze tijdig en behoorlijk in haar bezit komt. Bij gebreke waarvan is de Bank bevoegd de creditering ongedaan te maken. 22.2 Indien Cliënt op de Geldrekening is gecrediteerd ter zake van papier in vreemde valuta ter zake van andere wat betreft de eurotegenwaarde aan waardewisseling onderhevige zaken, zal de ongedaanmaking geschieden door debitering met het bedrag, waarvoor Cliënt op de dag van ongedaanmaking die vreemde valuta of die zaken had kunnen verwerven. Artikel 23. Duur en beëindiging 23.1 De effectenrelatie tussen de Bank en Cliënt is aangegaan vooronbepaalde tijd. 23.2 Zowel de Cliënt als de Bank is gerechtigd deze relatie door middel van een aangetekend schrijven aan de wederpartij met onmiddellijke ingang op te zeggen. 23.3 De effectenrelatie eindigt onmiddellijk zonder dat enige opzegging vereist is, indien Cliënt: – failliet wordt verklaard, toetreedt tot een schuldsaneringsregeling dan wel voor hem surséance van betaling wordt aangevraagd; – als rechtspersoon ophoudt te bestaan, of – zijn verplichtingen jegens de Bank naar het oordeel van de Bank niet nakomt. 23.4 Behoudens voor zover door de Bank en Cliënt schriftelijk anders is overeengekomen: – worden transacties in Effecten welke op de datum van beëindiging van de effectenrelatie nog niet zijn afgewikkeld, door de Bank zoveel mogelijk afgewikkeld overeenkomstig deze Algemene Bepalingen; en – blijft gedurende deze afwikkeling ieder der partijen gebonden aan deze Algemene Bepalingen alsmede aan alle overige overeenkomsten, waaronder begrepen verpanding, voor zover betrekking hebbend op de Effecten van Cliënt. 23.5 Indien de effectenrelatie door Cliënt wordt beëindigd is de Bank niet gehouden tot gehele of gedeeltelijke restitutie van aan haar verschuldigd betaalde vergoedingen en blijft Cliënt reeds vervallen doch nog niet betaalde vergoedingen onverminderd verschuldigd. 23.6 De Bank is bevoegd een Effectenrekening waarop gedurende een periode langer dan één jaar geen tegoed wordt aangehouden op te heffen, nadat de Bank Cliënt daarover schriftelijk heeft geïnformeerd en Cliënt niet binnen een periode van drie maanden aan de Bank kenbaar heeft gemaakt daartegen bezwaar te hebben. Artikel 24. Toepasselijk recht/jurisdictie 24.1 Op de relatie tussen de Bank en Cliënt is Nederlands recht van toepassing.


24.2 Indien de Cliënt ontevreden is omtrent de effecten dienstverlening door de Bank kan de Cliënt een klacht bij de Bank indienen. De Bank zal de klacht in behandeling nemen, administreren en tijdig behandelen. 24.3 Geschillen tussen Cliënt en de Bank worden aanhangig gemaakt bij de bevoegde Nederlandse rechter, tenzij wetgeving of internationale verdragen dwingend anders voorschrijven. 24.4 In afwijking van artikel 24.3 is de Bank, indien zij als eisende partij optreedt, bevoegd om een geschil aanhangig te maken bij de voor Cliënt in aanmerking komende buitenlandse rechter en is Cliënt, indien hij als eisende partij optreedt, bevoegd om, met inachtneming van het geldende reglement geschillen aanhangig te maken bij de geschillen- of klachtencommissie aan wier bevoegdheid de Bank zich heeft onderworpen. Artikel 25. Wijzigingen en aanvullingen van de Algemene Bepalingen 25.1 De Bank is gerechtigd de Algemene Bepalingen te allen tijde te wijzigen, waarbij onder wijziging tevens aanvulling wordt verstaan. Wijzigingen en aanvullingen van de Algemene Bepalingen zijn voor Cliënt bindend 30 dagen nadat zij schriftelijk aan Cliënt zijn medegedeeld. 25.2 Indien de Cliënt niet akkoord gaat met de aankomende wijziging(en) dient hij dit binnen 3 weken na kennisgeving aan de Bank schriftelijk mede te delen. De Bank zal na ontvangst van deze mededeling de dienstverlening met onmiddellijke ingang beëindigen. Zulks evenwel met inachtneming van het bepaalde in artikel 23.4.

6 Reglement Beleggersgiro Artikel 1. Definities In dit reglement wordt verstaan onder: a. de ‘bank’: Nationale-Nederlanden Bank N.V.; b. de ‘beleggersgiro’: Nationale-Nederlanden Beleggingsrekening N.V. ; c. de ‘rekening’: de effectenrekening; d. de ‘rekeninghouder(s)’: degene(n) op wiens naam een rekening bij de bank is geopend; e. de ‘(beleggings)instelling(en)’: 1. al dan niet ter beurze genoteerde ING beleggingsmaatschappij( en) en/of beleggingsfonds(en); 2. al dan niet ter beurze genoteerde beleggingsmaatschappijen en/of beleggingsfondsen van niet tot het concern van ING behorende ondernemingen; 3. aandelen in de door de bank beheerde verzameldepots als bedoeld in de Wet giraal effectenverkeer voor zover niet vallend onder 1. en 2;

13

f. ‘aandeel’: een aandeel in een beleggingsinstelling. Voor ‘aandeel’ kan tevens ‘participatie’ worden gelezen, tenzij uit de tekst van een artikel anders blijkt. Artikel 2. Vorderingen in aandelen 1. Door het openen van een rekening biedt de bank rekeninghouders de mogelijkheid één of meer vorderingen te verkrijgen op de beleggersgiro luidende in aandelen betreffende één of meerdere (beleggings) instellingen. De (beleggings)-instellingen waarin kan worden belegd staan vermeld op een geactualiseerde lijst die ter inzage ligt op het kantoor van de bank te Amsterdam. 2. De vorderingen in aandelen worden verantwoord tot in 4 decimalen, waarbij het getal voor de komma een vordering in aandelen vertegenwoordigt en het getal achter de komma een vordering in geld vertegenwoordigt. Artikel 3. Opening van de rekening 1. Een rekening wordt geopend door het invullen en onder tekenen van een aanvraagformulier. Een aanvraag formulier voor de opening van een rekening is verkrijg baar bij de bank. 2. Bij opening van een rekening dient de rekeninghouder voor minimaal € 50 (vijftig euro) aan aandelen in een beleggingsinstelling aan te kopen. Artikel 4. Opdrachten tot aankoop of verkoop 1. Opdrachten tot aan- of verkoop van aandelen kunnen telefonisch dan wel door middel van de specifiek daarvoor bestemde opdrachtformulieren of door middel van andere communicatiemiddelen worden gegeven indien en voor zover het de rekeninghouder in zijn relatie tot de bank is toegestaan van het betreffende communicatiemiddel gebruik te maken. 2. Elke opdracht tot aan- of verkoop dient ten minste een waarde van € 50 (vijftig euro) per (beleggings)instelling te bedragen, tenzij bij verkoop tevens opheffing van de rekening, dan wel opheffing van de positie in een bepaalde (beleggings)- instelling, plaatsvindt. 3. Opdrachten tot aan- of verkoop van aandelen die aan een erkende effectenbeurs zijn genoteerd welke door middel de bank worden gegeven, geschieden tegen de openingskoers van de eerstvolgende beursdag indien de opdracht uiterlijk een half uur voor sluitingstijd van de bank is ontvangen. Opdrachten die betrekking hebben op aandelen die aan verschillende erkende effectenbeurzen zijn genoteerd, geschieden tegen de openingskoers van de eerstvolgende beursdag op de hoofdbeurs indien de opdracht uiterlijk een half uur voor sluitingstijd van de bank is ontvangen. Voor opdrachten die betrekking hebben op aandelen die niet aan een erkende effectenbeurs zijn genoteerd kan een afwijkende procedure gelden. Deze procedure ligt ter inzage bij de bank en wordt op verzoek van cliënt kosteloos toegezonden.


4. Opdrachten tot aan- of verkoop van aandelen die aan een erkende effectenbeurs zijn genoteerd welke door middel van internet plaatsvinden, geschieden tegen de openingskoers van de eerstvolgende beursdag indien alle handelingen die voor verwerking van de opdracht vereist zijn tussen 08.00 uur en 24.00 uur van een bepaalde dag zijn voltooid. Opdrachten die betrekking hebben op aandelen die aan verschillende erkende effectenbeurzen zijn genoteerd welke door middel van internet plaatsvinden, geschieden tegen de openingskoers van de eerstvolgende beursdag van de hoofdbeurs indien alle handelingen die voor verwerking van de opdracht vereist zijn tussen 08.00 en 24.00 uur van een bepaalde dag voltooid zijn. Voor opdrachten die betrekking hebben op aandelen die niet aan een erkende effectenbeurs zijn genoteerd kan een afwijkende procedure gelden. Deze procedure ligt ter inzage bij de bank en wordt op verzoek van cliënt kosteloos toegezonden. 5. Bij aankoop en verkoop wordt 0,5% over het aankoop respectievelijk verkoopbedrag van aandelen aan de rekeninghouder in rekening gebracht, tenzij anders met de rekeninghouder is overeengekomen. Deze kosten worden ten laste van de rekening geboekt. De verrekening van het verkoop- of aankoopbedrag van aandelen die aan een erkende effectenbeurs zijn genoteerd, zal overeenkomstig de regels geschieden zoals die op de betreffende effectenbeurs gelden met betrekking tot aan- en verkoop. 6. De bank is bevoegd niet volledig ingevulde opdrachten en/of niet getekende opdrachten niet uit te voeren en/of tussen 00.00 uur en 08.00 uur via internet aangeleverde opdrachten niet uit te voeren. 7. Van alle boekingen op de rekening ontvangt de rekeninghouder een effectennota. Artikel 5. Overdracht aan derden De rekeninghouder heeft het recht (een deel van) zijn vordering in aandelen over te boeken naar een rekening van een derde bij de bank zonder dat daarvoor kosten in rekening worden gebracht, tenzij de (onderliggende) aandelen in een (beleggings)instelling niet overgeboekt kunnen of mogen worden dan wel daaraan voorwaarden of beperkingen zijn verbonden. Artikel 6. Omzetting De rekeninghouder heeft het recht (een deel van) zijn vordering om te zetten in een vordering in aandelen in een andere beleggingsinstelling, tenzij omzetting niet mogelijk is tengevolge van verschillen in de verhandeling van de (onderliggende) aandelen. Omzetting geschiedt door middel van een opdracht zoals bedoeld in artikel 4 lid 1. Bij omzetting wordt éénmaal 0,5% over het bedrag van de omzetting aan de rekeninghouder in rekening gebracht, tenzij anders met de rekeninghouder is overeengekomen.

14

Artikel 7. Uitkeringen 1. a. Uitkeringen in contanten van aandelen in beleggings instellingen van tot het concern van ING behorende ondernemingen die aan een erkende effectenbeurs zijn genoteerd, worden herbelegd tegen de eerst volgende koers die tijdens de officiële beurstijd voor het betreffende aandeel op of na de dag van betaalbaarstelling van de uitkering tot stand komt. Herbelegging van uitkeringen in contanten is daarnaast mogelijk tegen een koers die door de betreffende beleggingsinstelling wordt vastgesteld. Ter zake van de herbelegging van uitkeringen worden aan de rekeninghouder geen kosten in rekening gebracht. Wel zal op de uitkering in contanten eventueel verschuldigde dividendbelasting worden ingehouden. b. Uitkeringen in contanten van aandelen in beleggings instellingen van niet tot het concern van ING behorende ondernemingen die aan een erkende effectenbeurs zijn genoteerd, worden indien mogelijk herbelegd. Ter zake van de herbelegging van uitkeringen worden aan de rekeninghouder geen kosten in rekening gebracht. Wel zal op de uitkering in contanten eventueel verschuldigde dividend belasting worden ingehouden. 2. a. Uitkeringen in contanten van aandelen in beleggings instellingen van tot het concern van ING behorende ondernemingen die niet aan een erkende effecten beurs zijn genoteerd, worden herbelegd tegen de koers die door de betreffende beleggingsinstelling wordt vastgesteld op of zo spoedig mogelijk na de dag van betaalbaarstelling van de uitkering. Ter zake van de herbelegging van uitkeringen worden aan de rekeninghouder geen kosten in rekening gebracht. b. Uitkeringen in contanten van aandelen in beleggings instellingen van niet tot het concern van ING behorende ondernemingen die niet aan een erkende effectenbeurs zijn genoteerd, worden indien mogelijk herbelegd. Ter zake van de herbelegging van uitkeringen worden aan de rekeninghouder geen kosten in rekening gebracht. 3. Uitkeringen in aandelen worden te allen tijde bijgeschreven op de rekening, zonder dat daarvoor kosten aan de rekeninghouder in rekening worden gebracht. 4. Indien een beleggingsinstelling overgaat tot een claimemissie, zullen de claims worden verkocht. De verkoopopbrengst van de claims wordt herbelegd. Voor de herbelegging worden geen kosten aan de rekeninghouder in rekening gebracht. 5. Indien de rekeninghouder geen herbelegging wenst van uitkeringen in contanten dient hij de bank hiervan schriftelijk of door middel van andere communicatiemiddelen in kennis te stellen indien en voor zover het de rekeninghouder in zijn relatie tot de bank is toegestaan van het betreffende communicatiemiddel gebruik te maken. De keuze


voor uitkeringen in contanten is slechts mogelijk indien de rekeninghouder dit voor alle (beleggings) instellingen wenst. Vanaf het moment dat de bank van deze keuze van rekeninghouder in kennis is gesteld zullen uitkeringen in contanten ten gunste van de betaalrekening worden geboekt. Artikel 8. Overboeking van aandelen 1. De rekeninghouder kan opdracht geven vorderingen in aandelen op de beleggersgiro om te wisselen in aandelen in een (beleggings)instelling onder de voor waarde dat hij tegelijkertijd opdracht geeft om de uit omwisseling verkregen aandelen over te boeken naar een effectendepot (in open bewaring te geven) bij een niet tot het concern van ING behorende financiële instelling. Ingeval aandelen in een (beleggings)-instelling niet overgeboekt kunnen of mogen worden dan wel daaraan voorwaarden of beperkingen zijn verbonden, is uitvoering van de opdracht als bedoeld in dit artikellid niet mogelijk. 2. De rekeninghouder kan opdracht geven aandelen in een (beleggings)instelling die bij een niet tot het concern van ING behorende financiële instelling in open bewaring zijn gegeven uit het effectendepot bij die financiële instelling op de rekening bij te boeken onder gelijktijdige omwisseling in vorderingen in aandelen op de beleggersgiro. Ingeval aandelen in een (beleggings) instelling niet overgeboekt kunnen of mogen worden dan wel daaraan voorwaarden of beperkingen zijn verbonden, is uitvoering van de opdracht als bedoeld in dit artikellid niet mogelijk. 3. De bank brengt de rekeninghouder voor overboekingen conform dit artikel kosten in rekening overeenkomstig de te eniger tijd bij de bank geldende tarieven. Voor deze tarieven wordt verwezen naar de op alle kantoren van de bank verkrijgbare brochure ‘effectenorders en tarieven’. Artikel 9. Stemrecht 1. De rekeninghouder heeft voor elk heel aandeel op zijn rekening het recht tot het uitbrengen van een stem in de algemene vergadering van aandeelhouders van de betreffende beleggingsinstelling. 2. De rekeninghouder die stemrecht wenst uit te oefenen op de aandelen, zal door de beleggersgiro daartoe in staat worden gesteld. De rekeninghouder dient daartoe bij de bank een schriftelijk verzoek in binnen de termijn die in de oproeping tot de betreffende algemene vergadering van aandeelhouders is gesteld. Voor aandelen ter zake waarvan de rekeninghouder zijn stemrecht wenst uit te oefenen, zal het recht tot verkoop, overdracht of omzetting worden geblokkeerd tot na de datum van de betreffende algemene vergadering van aandeelhouders. 3. Indien de beleggersgiro zelf het stemrecht op aandelen uitoefent, doet zij dit op de wijze zoals zij het meest in het belang van de rekeninghouders acht.

15

4. Advertenties waarin een oproeping tot c.q. bekend making van een algemene vergadering van aandeel houders van een beleggingsinstelling is opgenomen, worden tenminste in één landelijk verspreid dagblad geplaatst.

2. Een exemplaar van de Algemene Bepalingen Effectendienstverlening Nationale-Nederlanden Bank N.V. en van de Algemene Voorwaarden is te allen tijde verkrijgbaar bij de bank en worden op verzoek toegestuurd.

Artikel 10. Bewaring en beheer 1. De aandelen staan op naam van de beleggersgiro. 2. De bank is belast met de werkzaamheden die zijn verbonden aan het beheer van de aandelen die door de beleggersgiro ten behoeve van de rekeninghouder worden gehouden. 3. De beleggersgiro is niet verplicht de aandelen per rekeninghouder te individualiseren.

Artikel 15. Slotbepalingen 1. Een kopie van de lijst met belegginginstellingen zoals bedoeld in artikel 2 zal op verzoek kosteloos ter beschikking worden gesteld. 2. De rechten en verplichtingen van de rekeninghouders worden, behalve door dit reglement en de hiervoor bedoelde lijst, bepaald door de statuten (van de beleggingsmaatschappij(en)) respectievelijk de Voorwaarden van Beheer en Bewaring (van de beleggingsfonds(en)), de op grond van deze statuten respectievelijk Voorwaarden genomen besluiten en de statuten van de beleggersgiro. 3. De nakoming van de verplichtingen van de beleggersgiro jegens de rekeninghouder(s) wordt onvoorwaardelijk door de bank gegarandeerd. 4. In gevallen waarin dit reglement niet voorziet, beslist de beleggersgiro naar redelijkheid en billijkheid.

Artikel 11. Opheffing 1. De rekeninghouder dient de bank schriftelijk te verzoeken de rekening op te heffen. De rekeninghouder vermeldt daarbij tevens of de aandelen dienen te worden verkocht, naar een andere rekening van een derde bij de bank dienen te worden overgeboekt, dan wel naar een effectendepot bij de bank of bij een andere door de rekeninghouder aan te wijzen financiële instelling dienen te worden overgeboekt. 2. Verkoop van de aandelen geschiedt overeenkomstig het bepaalde in artikel 4. Overboeking van aandelen geschiedt overeenkomstig het bepaalde in de artikelen 5 en 8. Artikel 12. Jaarverslag Jaarverslagen en tussentijdse berichten van de beleggingsinstellingen zijn voor de rekeninghouders gratis verkrijgbaar bij de bank. Artikel 13. Wijziging van de voorwaarden 1. De bank is bevoegd deze voorwaarden te wijzigen. 2. Wijzigingen kunnen met onmiddellijke ingang van kracht worden verklaard. Een wijziging die echter ten nadele strekt van de rekeninghouder zal niet eerder ingaan dan 3 maanden nadat van deze wijziging is kennisgegeven door publicatie in tenminste drie landelijk verspreide dagbladen, hetzij door schriftelijke mededeling aan iedere rekeninghouder. 3. Binnen de in lid 2 vermelde termijn kan de rekening houder de rekening overeenkomstig artikel 11 opheffen. Bij deze opheffing worden geen kosten in rekening gebracht. Artikel 14. Algemene voorwaarden 1. Op de rekening zijn, voor zover zij niet in strijd zijn met de bepalingen van dit reglement, mede van toepassing de Algemene Bepalingen Effectendienstverlening Nationale-Nederlanden Bank N.V. alsmede de geldende Algemene Voorwaarden waarvan de tekst is opgesteld en gedeponeerd door de Nederlandse Vereniging van Banken ter griffie van de Arrondissementsrechtbank te Amsterdam.


7 Voorwaarden Beleggen Online NationaleNederlanden Bank N.V. Artikel 1. Begripsbepalingen In deze Voorwaarden Bank Beleggen Online wordt verstaan onder: a. Bank: Nationale-Nederlanden Bank N.V., statutair gevestigd te Den Haag, handelsregisternummer 52605884. b. Digipas: een apparaat waarmee een unieke cijferreeks kan worden gegenereerd welke dient als Elektronische handtekening. c. Cliënt: de (rechts)persoon of -personen, zowel gezamenlijk als ieder afzonderlijk, die bij de Bank een Effectenrekening aanhoudt, dan wel effectentransacties verricht. d. Effectenrekening: de door Cliënt bij de Bank aangehouden rekening voor het bewaren en administreren van effecten van Cliënt. e. Elektronische handtekening: de unieke cijferreeks zoals gegenereerd door de Digipas of bij het product Levensloopplan van de Bank een combinatie van een Username met een Wachtwoord . f. Geldrekening: een door Cliënt bij de Bank aangehouden rekening voor onder meer het debiteren en crediteren van gelden van Cliënt ingevolge voor zijn rekening en risico uitgevoerde en/of afgewikkelde orders. g. Pincode: persoonsgebonden geheime code waarmee de Digipas kan worden geactiveerd. h. Order: door Cliënt middels Beleggen Online via Internet aan de Bank gegeven opdracht tot aan- of verkoop van

16

vorderingen in aandelen op Nationale-Nederlanden Beleggingsrekening N.V. i. Programmatuur: eenmalig te installeren software die garandeert dat uitsluitend verbinding met de Bank tot stand komt en gecodeerde informatieoverdracht mogelijk maakt. j. Username: een door de Bank aan Cliënt gegeven naam die in combinatie met het Wachtwoord toegang kan geven tot Online Beleggen van de Bank in het kader van haar product Levensloopplan. k. Voorwaarden: de Voorwaarden Beleggen Online Nationale-Nederlanden Bank N.V. l. Wachtwoord: een door Cliënt gekozen letter en/of cijferreeks die in combinatie met de Username toegang kan geven tot Online Belegging van de Bank in het kader van haar product Levensloopplan. Artikel 2. Beleggen online 2.1 Beleggen Online biedt een Cliënt die een Effecten rekening bij de Bank aanhoudt de mogelijkheid om het Internet te gebruiken als communicatiekanaal voor het doorgeven van (een) Order(s). De Bank geeft daartoe aan Cliënt door hem te installeren Programmatuur, een gebruikersnaam en een Digipas voorzien van een Pincode in gebruik. Met behulp van de Digipas en de Pincode kan Cliënt een Elektronische handtekening genereren. Door het plaatsen van zijn Elektronische handtekening autoriseert Cliënt de Bank om zijn via de internetsite opgegeven Order(s) uit te voeren. 2.2 Indien er wordt belegd via het Levensloopplan van de Bank, dan kan Cliënt met behulp van zijn Username en zijn Wachtwoord het Internet als communicatiekanaal gebruiken voor het doorgeven van (een) Order(s). Met deze Elektronische handtekening autoriseert Cliënt de Bank om zijn via de internetsite opgegeven Order(s) uit te voeren. 2.3 Voor zover daar in de Voorwaarden niet van wordt afgeweken, zijn tevens de Algemene Voorwaarden van de Bank, de Algemene Bepalingen voor Effectendienst verlening Nationale-Nederlanden Bank N.V. en het Reglement Beleggersgiro Nationale-Nederlanden Beleggingsrekening N.V. van toepassing. Artikel 3. Beveiliging 3.1 De Bank zal naar beste vermogen de dienstverlening Beleggen Online onderhouden en streeft er naar een zo veilig mogelijke internetomgeving voor het doorgeven van (een) Order(s) te creëren en in stand te houden. Desondanks kunnen er risico’s verbonden zijn aan het gebruik van het internet als communicatiekanaal voor het doorgeven van (een) Order(s).


3.2 Teneinde een veilig gebruik van Beleggen Online zo veel mogelijk te waarborgen en te voorkomen dat derden (een) Order(s) kunnen doorgeven via Beleggen Online, dient Cliënt de volgende voorschriften in acht te nemen. a. Met de Digipas dient zorgvuldig te worden omgegaan. De Digipas is uitsluitend bestemd voor persoonlijk gebruik door Cliënt. b. De Pincode is zuiver persoonlijk. Cliënt is verplicht de Pincode geheim te houden. c. Ondanks dat het doorgeven van (een) Order(s) uitsluitend mogelijk is bij gebruik van de Digipas in combinatie met de Pincode dient Cliënt er voor te zorgen dat de Digipas niet in handen van derden komt. d. Het Wachtwoord is zuiver persoonlijk. Cliënt is verplicht het Wachtwoord geheim te houden. e. De Programmatuur zorgt ervoor dat Cliënt uitsluitend in de beveiligde omgeving van Beleggen Online kan komen. Binnen de beveiligde omgeving is onder in de browser een gesloten slotje of een heel sleuteltje zichtbaar. Tevens begint het adres in de adresbalk met https, waarbij de ‘s’ staat voor secure. Deze kenmerken duiden er op dat men in een beveiligde omgeving werkt. Cliënt dient te controleren of het gesloten slotje of het hele sleuteltje zichtbaar is tijdens het gebruik van Beleggen Online. Cliënt dient eveneens te controleren of het adres in de adresbalk begint met https. 3.3 In geval van misbruik of het in handen van derden raken van de Digipas en/of de Pincode of het Wachtwoord, dient Cliënt de Bank hiervan onmiddellijk op de hoogte te stellen. De Bank zal dan onmiddellijk de toegang tot Beleggen Online blokkeren en desgevraagd de Cliënt een nieuwe Digipas met bijbehorende Pincode of een nieuw Wachtwoord doen toekomen. Gedurende de periode waarin de dienstverlening Beleggen Online geblokkeerd is kan Cliënt (een) Order(s) doorgeven via de overige daartoe bij de Bank bestaande communicatiekanalen tegen de voor die communicatiekanalen geldende tarieven. Tot het moment van melding draagt Cliënt het risico voor (een) uitgevoerde Order(s) die het gevolg (is) zijn van onbevoegd gebruik van de Digipas in combinatie met de Pincode of de Username in combinatie met het Wachtwoord. 3.4 Indien de voor Beleggen Online aangewezen Effecten rekening(en) en de daaraan gekoppelde Geldrekening(en) ten name van meerdere partijen is (zijn) gesteld kan maximaal aan één van hen, met uitsluiting van de anderen, een Digipas voorzien van Pincode worden verstrekt. 3.5 De (intellectuele) eigendom van de Digipas, de programmatuur alsmede de informatie op de internet site(s) die de Bank nu of in de toekomst in verband met deze dienstverlening aan de Cliënt verstrekt c.q. ter beschikking stelt, berust bij de Bank. Cliënt mag zijn rechten uit de dienstverlening Beleggen Online niet aan derden overdragen.

17

Artikel 4. Bewijs Een via Beleggen Online gegeven Order, heeft dezelfde juridische status als een schriftelijk gegeven opdracht, welke voorzien is van een geldige handtekening van Cliënt. De inhoud van (een) Order(s) wordt volledig bewezen door de administratie van de Bank, behoudens tegenbewijs. Artikel 5. Instructies Cliënt zal alle instructies van de Bank die verband houden met de dienstverlening Beleggen Online opvolgen. De Bank is niet aansprakelijk voor schade, van welke aard ook, als gevolg van het niet opvolgen van de door de Bank gegeven instructies. Artikel 6. Gegevens apparatuur 6.1 De cliënt draagt zorg voor de aanschaf van alle aansluitingen, (telecommunicatie)apparatuur en programmatuur die de bank voorschrijft voor de Telefonische en Elektronische dienstverlening. De hiermee verband houdende kosten komen voor rekening van de cliënt. 6.2 De bank heeft het recht om, uitsluitend ten behoeve van de Telefonische en Elektronische dienstverlening, informatie met betrekking tot de in artikel 6.1 genoemde goederen te registreren en te gebruiken. 6.3 De cliënt is gehouden om de door de bank bekend gemaakte instructies met betrekking tot de in artikel 6.1 bedoelde goederen zorgvuldig na te komen. Artikel 7. Gebruik internet- en telecommunicatie diensten De bank is geen partij bij de tussen de cliënt en diens aanbieders van internet en telecommunicatiediensten gesloten of nog te sluiten overeenkomst(en). Alle kosten van toegang tot en gebruik van de door die aanbieders te leveren diensten zijn voor rekening van de cliënt. Artikel 8. Aansprakelijkheid De Bank is niet aansprakelijk voor schade, van welke aard ook, als gevolg van het niet beschikbaar zijn van Beleggen Online, vertragingen in de oproepbaarheid van Beleggen Online en foutief verstrekte koersen, berekeningen en/of informatie aangeleverd door derden, tenzij de schade te wijten is aan toerekenbaar tekortkomen van de Bank. Gedurende de periode waarin het niet mogelijk is (een) Order(s) door te geven via Beleggen Online kan Cliënt (een) Order(s) doorgeven via de overige daartoe bij de Bank bestaande communicatiekanalen zulks tegen de voor die communicatiekanalen geldende tarieven. Artikel 9. Vergoedingen 9.1 Indien de Bank op enig moment voor gebruikmaking van de dienstverlening Beleggen Online kosten in rekening zal gaan brengen zal zij Cliënt daarvan 30 dagen van tevoren schriftelijk in kennis stellen. In welk geval de Bank


bevoegd is de Geldrekening van Cliënt te belasten voor de verschuldigde bedragen. 9.2 De Bank is bevoegd gedurende de dienstverlening Beleggen Online de in rekening te brengen kosten te wijzigen. De Bank zal Cliënt daarvan 30 dagen van tevoren schriftelijk in kennis stellen. Artikel 10. Duur en beëindiging 10.1 Het gebruik van de dienstverlening Beleggen Online is voor onbepaalde tijd en kan door Cliënt en de Bank schriftelijk worden opgezegd met inachtneming van een opzegtermijn van 30 dagen. Indien de Bank het gebruik van Beleggen Online opzegt, zal zij de Cliënt desgevraagd de reden van die opzegging meedelen. Na beëindiging van de dienstverlening Beleggen Online is inzage, via de internetsite, in (een) lopende Order(s) en de uitvoering daarvan niet meer mogelijk. Door de Bank geaccepteerde lopende Orders vervallen niet door beëindiging van de dienstverlening Beleggen Online. De Bank is niet aansprakelijk voor de schade verband houdende met of als gevolg van het opzeggen van de dienstverlening Beleggen Online. 10.2 De Bank is te allen tijde gerechtigd om zwaar wegende redenen het gebruik van de dienstverlening Beleggen Online onmiddellijk te wijzigen of te beëindigen. De Bank zal cliënt zo spoedig mogelijk hiervan schriftelijk mededeling doen en desgevraagd de reden meedelen. Artikel 11. Wijzigingen en aanvullingen van de voorwaarden Wijzigingen van en aanvullingen op de Voorwaarden zullen bindend zijn 30 dagen nadat daarvan door publicatie in enkele landelijke dagbladen mededeling is gedaan aan Cliënt.

8 Algemene Voorwaarden Dienstverlening Nationale-Nederlanden Bank N.V. Artikel 1. Definities In deze Algemene Voorwaarden Dienstverlening Nationale-Nederlanden Bank N.V. wordt verstaan onder: a. Algemene Voorwaarden: de onderhavige Algemene Voorwaarden Dienst verlening Nationale-Nederlanden Bank N.V. en de daarbij behorende bijlagen, waarin zijn begrepen de Algemene Bankvoorwaarden opgesteld door de Nederlandse Vereniging van Banken en de cliënten overeenkomst in de zin van Artikel 27 Nadere Regeling gedragstoezicht effectenverkeer 2002. b. Nationale-Nederlanden Bank: Nationale-Nederlanden Bank N.V., statutair gevestigd en kantoor houdende te Den Haag, handelsregister nummer 52605884. Nationale-Nederlanden Bank N.V. is een kredietinstelling welke is ingeschreven in het

18

register van De Nederlandsche Bank N.V. zoals bedoeld in artikel 52 Wet Toezicht Kredietwezen, alsmede een effecteninstelling geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam en ingeschreven in het register zoals bedoeld in artikel 21 Wet toezicht effectenverkeer 1995. c. Bewaarneemster: Nationale-Nederlanden Global Custody b.v., statutair gevestigd te Den Haag, handelsregisternummer 52605884 in Den Haag, en zijnde een 100% dochter maatschappij van Nationale-Nederlanden. d. Cliënt: de (rechts)persoon of -personen, zowel gezamenlijk als ieder afzonderlijk, die bij Nationale-Nederlanden een Effectenrekening aanhoudt/aanhouden, dan wel effectentransacties verricht(en). e. Effecten: 1. aandeelbewijzen, schuldbrieven, winsten oprichtersbewijzen, optiebewijzen, warrants, en soortgelijke waardepapieren; 2. rechten van deelgenootschap, opties, rechten op overdracht op termijn van goederen, inschrijvingen in aandelen- en schuldregisters, en soortgelijke, al dan niet voorwaardelijke rechten; 3. certificaten en recepissen van waarden als hiervoor bedoeld; en 4. voorts al hetgeen naar de opvattingen in het maat schappelijk verkeer in het land waar de uitgevende instelling is gevestigd als zodanig wordt beschouwd, waaronder begrepen vorderingsrechten van Cliënt op Nationale-Nederlanden waarvan blijkt uit de door Nationale-Nederlanden voor Cliënt aangehouden Effectenrekening. f. Effectenrekening: een door Cliënt bij Nationale-Nederlanden aangehouden rekening voor: – het bewaren en administreren van Effecten van Cliënt, – onder meer het debiteren en crediteren van gelden van Cliënt ingevolge van voor zijn rekening en risico uitgevoerde en/of afgewikkelde transacties in Effecten. g. Effectenkrediet: Een rekening-courantkrediet met als onderpand een effectenportefeuille. h. Effectenbemiddeling: het bemiddelen bij de totstandkoming van transacties in Effecten, niet zijnde vermogensbeheer. Artikel 2. Werkingssfeer 2.1 De Algemene Voorwaarden zijn van toepassing op alle door Nationale-Nederlanden als kredietinstelling c.q. effecteninstelling aangeboden diensten, waaronder begrepen het in opdracht van Cliënt in diens naam en voor diens rekening verrichten van transacties in Effecten.


2.2 Voor de bemiddeling bij de aan- en verkoop van opties en termijncontracten (futures) zijn naast de Algemene Voorwaarden tevens de voorwaarden en bepalingen als opgenomen in de optie/future-overeenkomst van Nationale-Nederlanden van toepassing. Ingeval van afwijkingen tussen de Algemene Voorwaarden en de op de handel in opties en termijncontracten (futures) van toepassing zijnde voorwaarden en bepalingen, zullen laatstgenoemde voorwaarden en bepalingen prevaleren. Voor de bemiddeling bij de aan- en verkoop van special products zijn naast de optie-overeenkomst tevens de bepalingen als opgenomen in de appendix bij de optieovereenkomst inzake special products van toepassing. 2.3 Indien Nationale-Nederlanden het beheer over het vermogen van Cliënt uitoefent zijn tevens de voorwaarden en bepalingen als opgenomen in de beheerovereenkomst van Nationale-Nederlanden van toepassing. 2.4 Voorts kunnen naast deze Algemene Voorwaarden andere bepalingen c.q. voorwaarden op de rechts verhouding tussen Nationale-Nederlanden en Cliënt van toepassing zijn, zulks afhankelijk van de aangeboden diensten in Effecten alsmede het gekozen communicatie kanaal. Artikel 3. Zorgplicht van Nationale-Nederlanden Nationale-Nederlanden dient bij haar dienstverlening de nodige zorgvuldigheid in acht te nemen. Zij zal daarbij naar beste vermogen met de belangen van Cliënt rekening houden, met dien verstande dat zij niet gehouden is gebruik te maken van haar bekende niet openbare informatie, waaronder koersgevoelige informatie. Artikel 4. Instructies en mededelingen 4.1 Cliënt kan Nationale-Nederlanden middels door Nationale-Nederlanden aangewezen communicatie middelen instructies geven, waaronder orders tot het in zijn naam en voor zijn rekening verrichten van transacties in Effecten, indien en voor zover het Cliënt in zijn relatie tot Nationale-Nederlanden is toegestaan van het betreffende communicatiekanaal gebruik te maken. 4.2 Nationale-Nederlanden is bevoegd om door Cliënt telefonisch gegeven opdrachten en/of met Cliënt telefonisch gevoerde gesprekken op een geluidsdrager vast te leggen. Nationale-Nederlanden is bevoegd, doch niet verplicht om aldus vastgelegde opdrachten en gesprekken te bewaren en/of te archiveren, noch is Nationale-Nederlanden enigerlei wijze verplicht vastgelegde opdrachten en/of gesprekken aan Cliënt in welke vorm dan ook ter beschikking te stellen. 4.3 Cliënt kan beperkingen stellen met betrekking tot de markten waarop transacties in Effecten worden afgewikkeld.

19

4.4 Nationale-Nederlanden stuurt Cliënt van iedere transactie in Effecten en andere daarmee verband houdende handelingen schriftelijk een effectennota, houdende de essentiële gegevens van de transactie en welke voldoet aan de daaraan bij of krachtens de Wet toezicht effectenverkeer 1995 gestelde eisen. Op verzoek en na schriftelijke dan wel elektronische toestemming van Cliënt kan de effectennota op elektronische wijze aan Cliënt worden toegezonden. In geval van elektronische verstrekking van de effectennota kan Cliënt gedurende de wettelijke bewaartermijn een kopie van de effectennota bij Nationale-Nederlanden opvragen. 4.5 Nationale-Nederlanden verstrekt Cliënt minimaal eens per jaar een opgave waarin een getrouw en volledig overzicht wordt gegeven van de samenstelling van de door Nationale-Nederlanden voor Cliënt in bewaring gegeven Effecten. Deze opgave voldoet aan de daaraan bij of krachtens de Wet toezicht effectenverkeer 1995 gestelde eisen. 4.6 Indien Cliënt posities heeft ingenomen waaruit financiële verplichtingen kunnen voortvloeien zal Nationale-Nederlanden Cliënt tenminste maandelijks een positie-overzicht verstrekken. Daarbij wordt ook een overzicht gegeven van de vereiste zekerheden, de door Cliënt gestelde zekerheden en de omvang van het overschot dan wel tekort aan zekerheden. 4.7 Indien Nationale-Nederlanden constateert dat zij in bevestigingen, rekeningafschriften, nota’s of andere opgaven aan Cliënt een fout of vergissing heeft gemaakt, is Nationale-Nederlanden verplicht Cliënt daarvan zo spoedig mogelijk in kennis te stellen. Cliënt is verplicht de door Nationale-Nederlanden aan hem gezonden bevestigingen, rekeningafschriften, nota’s of andere opgaven terstond na ontvangst te controleren. Voorts dient Cliënt te controleren of de door of namens hem gegeven opdrachten door Nationale-Nederlanden juist en volledig zijn uitgevoerd. Bij constatering van een onjuistheid of onvolledigheid is Cliënt verplicht NationaleNederlanden daarvan zo spoedig mogelijk in kennis te stellen. In de hiervoor bedoelde gevallen is Nationale-Nederlanden verplicht om de door haar gemaakte fouten en vergissingen te herstellen. 4.8 Indien Cliënt de inhoud van bevestigingen, rekening afschriften, nota’s of andere opgaven van NationaleNederlanden aan Cliënt niet heeft betwist binnen twaalf maanden nadat die stukken redelijkerwijze geacht kunnen worden Cliënt te hebben bereikt, geldt de inhoud van die stukken als door Cliënt te zijn goedgekeurd. Indien in dergelijke stukken rekenfouten voorkomen, is NationaleNederlanden bevoegd en verplicht die rekenfouten te herstellen, ook nadat genoemde termijn van twaalf maanden is verstreken.


4.9 Tegenover Cliënt strekt een door NationaleNederlanden getekend uittreksel uit haar administratie tot volledig bewijs, behoudens door Cliënt geleverd tegenbewijs. Artikel 5. Risico van zendingen Indien Nationale-Nederlanden in opdracht van Cliënt gelden of Effecten aan Cliënt of derden zendt, geschiedt die verzending voor risico van Nationale-Nederlanden. Indien Nationale-Nederlanden in opdracht van Cliënt andere goederen en/of waardepapieren aan Cliënt of derden zendt, geschiedt die verzending voor risico van Cliënt. Artikel 6. Formulierengebruik 6.1 Cliënt dient er zorg voor te dragen dat opdrachten, opgaven en mededelingen aan Nationale-Nederlanden duidelijk zijn en de juiste gegevens bevatten. 6.2 Opdrachten tot overboeking voert NationaleNederlanden uit op basis van het door Cliënt opgegeven rekeningnummer en zij is niet gehouden de juistheid van de in de opdracht vermelde gegevens te verifiëren. 6.3 Formulieren dienen door Cliënt volledig te worden ingevuld. Alle door Nationale-Nederlanden goedgekeurde informatiedragers of communicatiemiddelen moet Cliënt overeenkomstig de aanwijzingen van NationaleNederlanden gebruiken. 6.4 Nationale-Nederlanden is bevoegd om opdrachten niet uit te voeren indien bij het geven van die opdrachten geen gebruik is gemaakt van door Nationale-Nederlanden vastgestelde of goedgekeurde formulieren of van andere dan door Nationale-Nederlanden goedgekeurde informatiedragers of communicatiemiddelen. NationaleNederlanden kan verlangen dat mededelingen in een bepaalde vorm worden gedaan. 6.5 Cliënt dient de door Nationale-Nederlanden aan hem ter beschikking gestelde formulieren, informatiedragers en communicatiemiddelen zorgvuldig te bewaren en te behandelen. 6.6 Indien Cliënt enige onregelmatigheid zoals verlies, diefstal of misbruik met betrekking tot die formulieren, informatiedragers of communicatiemiddelen constateert, dient hij daarvan terstond mededeling te doen aan Nationale-Nederlanden. Tot het moment waarop Nationale-Nederlanden deze mededeling ontvangt, zijn de gevolgen van het gebruik van die formulieren, informatiedragers of communicatiemiddelen voor rekening en risico van Cliënt, tenzij Cliënt aantoont dat Nationale-Nederlanden schuld te verwijten is. Daarna zijn die gevolgen voor rekening en risico van NationaleNederlanden, tenzij Nationale-Nederlanden aantoont, dat Cliënt opzet of grove schuld te verwijten is.

20

6.7 Een mededeling inzake enige onregelmatigheid dient schriftelijk door Cliënt aan Nationale-Nederlanden te worden bevestigd. 6.8 Indien de relatie tussen Cliënt en NationaleNederlanden is opgezegd, is Cliënt verplicht ongebruikte formulieren alsmede andere informatiedragers en communicatiemiddelen die door Nationale-Nederlanden aan hem ter beschikking zijn gesteld, aan NationaleNederlanden terug te geven. Artikel 7. Uitvoering van orders 7.1 Voor zover in deze Algemene Voorwaarden niet anders is bepaald, worden orders tot transacties in Effecten van Cliënt met inachtneming van een redelijke termijn uit-gevoerd overeenkomstig zijn instructies en met inacht-neming van de voor de desbetreffende beurs dan wel beurzen en/of overige markten geldende regels. Nationale-Nederlanden handelt te allen tijde voor rekening en risico van Cliënt. 7.2 Cliënt verleent hierbij aan Nationale-Nederlanden onherroepelijk volmacht om zijn Effectenrekening te belasten voor al hetgeen hij uit hoofde van zijn transacties in Effecten en andere daarmee verband houdende handelingen aan Nationale-Nederlanden verschuldigd zal zijn. 7.3 Cliënt draagt er zorg voor dat te allen tijde voldoende saldo op zijn Effectenrekening aanwezig is voor de voldoening door Nationale-Nederlanden van al hetgeen hij uit hoofde van zijn transacties in Effecten en andere daarmee verband houdende handelingen verschuldigd zal zijn. 7.4 De bereidheid van Nationale-Nederlanden tot het uitvoeren van orders voor transacties strekt zich uit tot de door Nationale-Nederlanden aan Cliënt bekendgemaakte categorieën van Effecten en beurzen en markten waarop Effecten worden verhandeld. Op gelijke wijze is Nationale-Nederlanden bevoegd beperkingen te stellen ten aanzien van de soorten orders voor transacties in Effecten waarvan zij de uitvoering in het kader van haar effectendienstverlening aan Cliënt aanbiedt. NationaleNederlanden is te allen tijde bevoegd wijzigingen aan te brengen in voormelde categorieën van Effecten, beurzen en markten en beperkingen ten aanzien van soorten orders aan te brengen, met dien verstande dat wijzigingen vooraf aan Cliënt zullen worden bericht. 7.5 Werkzaamheden in verband met aanvaarding van orders die betrekking hebben op beurzen buiten Nederland welke geopend zijn gedurende tijden dat de kantoren van Nationale-Nederlanden zijn gesloten, zullen worden verricht buiten de uren en dagen waarop de kantoren van Nationale-Nederlanden zijn geopend


mits deze orders door Cliënt worden opgegeven via daartoe door Nationale-Nederlanden aangewezen communicatiekanalen, zulks met inachtneming van de voor gebruikmaking van deze kanalen geldende beperkingen. 7.6 Dagorders voor transacties in Effecten gelden – tenzij anders is overeengekomen – gedurende de dag waarop zij zijn opgegeven. Doorlopende orders die niet kunnen worden uitgevoerd op de dag waarop de order door Cliënt wordt verstrekt, worden door Nationale-Nederlanden geaccepteerd voor een periode als wordt vermeld op de orderacceptatie bevestiging. 7.7 In geval aan de levering van Effecten voorwaarden en beperkingen zijn verbonden is uitvoering van een verkooporder voor deze Effecten slechts mogelijk indien en nadat Cliënt er voor zorggedragen heeft dat de betreffende voorwaarden zijn nagekomen en de beperkingen zijn opgeheven. 7.8 Nationale-Nederlanden is bevoegd om in het kader van de Algemene Voorwaarden gebruik te maken van de diensten van derden. Nationale-Nederlanden zal bij de keuze van die derden de nodige zorgvuldigheid in acht nemen. Indien Nationale-Nederlanden aantoont dat zij zorgvuldig is geweest in haar keuze, is zij niet aansprakelijk voor tekortkomingen van die derden. Indien Cliënt in dat geval schade heeft geleden, zal Nationale-Nederlanden hem in ieder geval zoveel mogelijk behulpzaam zijn bij zijn pogingen deze schade ongedaan te maken. Artikel 8. Verantwoordelijkheid bij uitsluitend orderverwerking (i.e. Execution only) Indien de dienstverlening van Nationale-Nederlanden aan Cliënt in het kader van Effectenbemiddeling zich beperkt tot het doorgeven of (doen) uitvoeren van orders – ongeacht of dit zich voordoet in een specifiek geval dan wel op voortdurende basis – zal Nationale-Nederlanden de door Cliënt gegeven orders tot het verrichten van transacties in Effecten uitsluitend toetsen aan saldo- en dekkingsvereisten. Een situatie als in dit artikel bedoeld doet zich bijvoorbeeld voor indien Cliënt middels directe communicatielijnen of orderformulieren orders aan Nationale-Nederlanden geeft. Artikel 9. Beleggingsadviezen 9.1 Teneinde op adequate wijze te kunnen adviseren in het kader van effectendienstverlening wint NationaleNederlanden bij aanvang van de relatie informatie in over de financiële positie van Cliënt, over zijn ervaring met beleggen in Effecten en over de beleggingsdoeleinden en beleggingsuitgangspunten die Cliënt stelt ten aanzien van het houden van Effecten. Het is de verantwoordelijkheid van Cliënt Nationale-Nederlanden volledig en voldoende gedetailleerd de gevraagde informatie te verschaffen. Cliënt wordt geacht zich ervan bewust te zijn dat

21

onjuiste en/of onvolledige informatie ertoe kan leiden dat Nationale-Nederlanden adviezen voor de keuze van beleggingsdoeleinden en beleggingsuitgangspunten en/of voor transacties in Effecten verstrekt die niet passend of zelfs nadelig (kunnen) zijn voor Cliënt. 9.2 Nationale-Nederlanden kan zonder meer afgaan op de door Cliënt mondeling dan wel schriftelijk verstrekte informatie aangaande zijn financiële positie, beleggingsdoeleinden en ervaring met beleggen in Effecten. Op generlei wijze rust er op NationaleNederlanden een verplichting de haar verstrekte informatie op juistheid te controleren. 9.3 Op basis van de verstrekte informatie bij de aanvang van de relatie adviseert Nationale-Nederlanden Cliënt met inachtneming van beleggingsdoeleinden en beleggingsuitgangspunten, op basis van welk advies Cliënt een beslissing daaromtrent dient te nemen. Cliënt wordt geacht ermee bekend te zijn dat afwijking van het door Nationale-Nederlanden gegeven advies kan leiden tot verhoging van risico’s. 9.4 Het is de verantwoordelijkheid van Cliënt NationaleNederlanden onverwijld op de hoogte te stellen van substantiële wijzigingen in zijn financiële positie en/of veranderingen in zijn persoonlijke omstandigheden, met name indien deze geacht moeten worden van een zodanige aard te zijn dat die aanleiding zouden zijn beleggingsdoelstelling en beleggingshorizon bij te stellen. 9.5 Bij haar advisering ten aanzien van beleggen in Effecten aan Cliënt zal Nationale-Nederlanden zich baseren op de in haar administratie vastgelegde beleggingsdoelstelling, beleggingshorizon en beleggingservaring. 9.6 De in het kader van de effectendienstverlening door Nationale-Nederlanden eventueel aan Cliënt te verstrekken beleggingsadviezen zijn gebaseerd op verwachtingen en inschattingen en behelzen nimmer een garantie. Nimmer mag Cliënt of een derde er vanuit gaan dat deze verwachtingen uitkomen of dat inschattingen correct zijn. Bovendien staat het Cliënt vrij de beleggingsadviezen van Nationale-Nederlanden al dan niet op te volgen. Nationale-Nederlanden is niet aansprakelijk voor enige schade die het gevolg mocht zijn van het volgen van een door Nationale-Nederlanden gegeven beleggingsadvies, tenzij dit advies op het moment dat dit gegeven werd door een bekwaam en redelijk handelend adviseur, redelijkerwijs niet gegeven had mogen worden. NationaleNederlanden staat niet in voor de juistheid en volledigheid van informatie, voor zover deze berust op externe bronnen en aanvaardt daarvoor geen aansprakelijkheid.


9.7 Nationale-Nederlanden zal niet gehouden zijn tot het verstrekken van (ongevraagde) beleggingsadviezen aan Cliënt. 9.8 Het behoort tot de uitsluitende verantwoordelijkheid en bevoegdheid van Cliënt een besluit te nemen om op basis van een door Nationale-Nederlanden verstrekt beleggingsadvies al of niet een order voor een transactie in Effecten aan Nationale-Nederlanden te geven. Door het nemen van een dergelijke beslissing wordt Cliënt geacht de consequenties van zijn beslissingen geheel te overzien en de daarmee samenhangende risico’s te accepteren. 9.9 Ingeval Cliënt Nationale-Nederlanden geen informatie verstrekt over zijn financiële positie, zijn beleggingservaring, -doelstelling en -horizon geniet Cliënt een minimale beleggersbescherming. Dit houdt in dat Nationale-Nederlanden de door Cliënt gegeven orders tot het verrichten van transacties in Effecten uitsluitend zal toetsen aan saldo- en dekkingsvereisten. Artikel 10. Professionele beleggers Voor zover de bepalingen uit deze Algemene Voorwaarden voortkomen uit de bij of krachtens de Wet toezicht effectenverkeer 1995 gestelde eisen ten aanzien van de bescherming van particuliere beleggers, zijn deze uitdrukkelijk niet van toepassing op professionele beleggers. Artikel 11. Risico beleggen in effecten 11.1 De kenmerken van de Effecten waarop de dienstverlening van Nationale-Nederlanden betrekking heeft, waaronder de daaraan verbonden specifieke beleggingsrisico’s, zijn nader toegelicht in BIJLAGE 1 van deze Algemene Voorwaarden. Deze bijlage is echter niet uitputtend en Nationale-Nederlanden zal Cliënt op diens verzoek aanvullende informatie verstrekken. 11.2 Door het openen van een Effectenrekening geeft Cliënt uitdrukkelijk te kennen: – geheel te zijnen genoegen door Nationale-Nederlanden te zijn ingelicht over de risico’s en gevolgen verbonden aan het beleggen in Effecten; – zich volledig bewust te zijn van de risico’s en gevolgen verbonden aan het beleggen in Effecten; en – deze risico’s en gevolgen te aanvaarden. 11.3 De waarde van beleggingen in Effecten kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. 11.4 Indien Cliënt gebruik maakt van door NationaleNederlanden verstrekte (persoonlijke) beleggingsadviezen, algemene opinies of beleggersinformatie geschiedt dit geheel voor eigen verantwoordelijkheid van Cliënt.

22

11.5 Voor zover Cliënt bij het beleggen in Effecten gebruik maakt van een Effectenkrediet dan wel anderszins geheel of gedeeltelijk met geleend geld belegt, verklaart Cliënt uitdrukkelijk zich er van bewust te zijn het risico te lopen zijn inleg te verliezen en zelfs een schuld over te houden. Artikel 12. Belangentegenstellingen Tussen Cliënt en Nationale-Nederlanden kunnen zich belangentegenstellingen voordoen gelet op de aard van het bedrijf van Nationale-Nederlanden. Om dergelijke belangentegenstellingen zoveel mogelijk te voorkomen heeft Nationale-Nederlanden maatregelen getroffen om een onafhankelijk optreden van het bedrijfsonderdeel dat de effectendienstverlening verzorgt te waarborgen. Op grond van deze maatregelen zal niet openbare, koersgevoelige informatie, welke mogelijkerwijs binnen Nationale-Nederlanden bekend is, niet gebruikt kunnen worden bij deze effectendienstverlening aan Cliënt. Artikel 13. Garantieregeling Op grond van de ’Collectieve Garantieregeling van Kredietinstellingen voor Terugbetaalbare Gelden en Beleggingen’ (CGR) krijgt Cliënt, zijnde een particulier, vereniging, stichting of onderneming die voldoet aan in de CGR gestelde criteria, die één (of meer) Effectenrekeningen bij Nationale-Nederlanden aanhoudt (aanhouden), maximaal 20.000 euro uitgekeerd indien De Nederlandsche Bank constateert dat NationaleNederlanden niet meer aan haar verplichtingen kan voldoen. De uitkering is gebaseerd op de marktwaarde van de Effecten op dat moment. Voor beantwoording van de vraag of een beroep op de CGR mogelijk is, is de officiële tekst van de CGR bepalend. Artikel 14. Aansprakelijkheid 14.1 Nationale-Nederlanden verricht alle handelingen in het kader van haar dienstverlening voor rekening en risico van Cliënt. 14.2 Nationale-Nederlanden zal niet aansprakelijk zijn voor schade als gevolg van een waardedaling of waarde stijging van Effecten, door Cliënt geleden verliezen en/of gederfde winst, of welke andere schade ook, behalve indien en voor zover (rechtens) komt vast te staan dat deze schade het rechtstreekse gevolg is van opzet of grove schuld van Nationale-Nederlanden bij het verrichten van de door haar verleende diensten. Cliënt vrijwaart Nationale-Nederlanden voor aanspraken van derden met betrekking tot de door haar verrichte diensten. 14.3 Nationale-Nederlanden is aansprakelijk indien een tekortkoming in de nakoming van een verplichting jegens Cliënt te wijten is aan haar schuld krachtens wet, rechtshandeling of in het verkeer geldende opvattingen voor haar rekening komt, onverminderd elders in deze Algemene Voorwaarden bepaalde.


Voor zover dat niet reeds voortvloeit uit de wet, is Nationale-Nederlanden in ieder geval niet aansprakelijk indien een tekortkoming van Nationale-Nederlanden een gevolg is van: – internationale conflicten; – gewelddadige of gewapende acties; – maatregelen van enige binnenlandse, buitenlandse of internationale overheid; – maatregelen van een toezichthoudende instantie; – boycotacties; – arbeidsongeregeldheden bij derden of het eigen personeel; – storingen in de elektriciteitsvoorziening, in communicatieverbindingen of in apparatuur of programmatuur van Nationale-Nederlanden of van derden. Indien zich een omstandigheid als bedoeld in de vorige alinea voordoet, zal Nationale-Nederlanden – teneinde daaruit voor Cliënt voortvloeiende nadelige gevolgen te beperken – die maatregelen treffen die in redelijkheid van haar gevergd kunnen worden. 14.4 Nationale-Nederlanden is nimmer aansprakelijk voor schade die Cliënt ondervindt van maatregelen die Nationale-Nederlanden op basis van enig dwingend voorschrift gerechtigd is te nemen of in verband met buitengewone omstandigheden meent te moeten nemen. 14.5 Cliënt verklaart – door ondertekening en retourzending van de handtekeningenkaart – kennis te hebben genomen van de informatie die NationaleNederlanden aan Cliënt heeft verstrekt in deze Algemene Voorwaarden. Artikel 15. Bewaring van effecten 15.1 Op de bewaring van Effecten die deel uitmaken van een door Nationale-Nederlanden gehouden verzameldepot als bedoeld in de Wet Giraal Effecten verkeer, zijn de bepalingen van die wet alsmede het bepaalde in artikellid 15.2 van toepassing. Voor zover die Effecten aan uitloting onderhevig zijn, zal NationaleNederlanden ervoor zorgdragen dat telkens bij uitloting aan iedere Cliënt afzonderlijk een met diens gerechtigheid overeenkomend bedrag aan voor aflossing aangewezen Effecten wordt toebedeeld. 15.2 De bewaring van in Nederland van alle overige Effecten met uitzondering van opties, futures en Effecten met nummerverantwoording, geschiedt door Euroclear Netherlands B.V. 15.3 De bewaring van zich in het buitenland bevindende aan toonder en niet aan toonder luidende Effecten geschiedt door Nationale-Nederlanden Global Custody. Op bewaring van deze Effecten is van toepassing het

23

’Reglement Nationale-Nederlanden Global Custody ’ (Bijlage 2). 15.4 Nationale-Nederlanden is jegens Cliënt met betrekking tot in bewaring genomen Effecten tot geen andere informatieverstrekking gehouden dan die welke zij via haar eigen informatiekanalen van of over de betreffende uitgevende instelling ontvangt. Artikel 16. Verpanding 16.1 Tot meerdere zekerheid voor de betaling van al hetgeen Cliënt nu of te eniger tijd aan NationaleNederlanden verschuldigd is dan wel zal zijn uit hoofde van transacties in Effecten of uit welken hoofde ook zijn aan Nationale-Nederlanden verpand: I al zijn huidige en toekomstige Effecten in de door Nationale-Nederlanden beheerde verzameldepots, bedoeld in de Wet Giraal Effectenverkeer, van de Effecten van de desbetreffende soort en alle huidige en toekomstige vorderingen uit hoofde van of samen hangende met die Effecten; II de te zijnen name aan Bewaarneemster in bewaring geven en in de toekomst in bewaring te geven Effecten, voor zover deze door Bewaarneemster voor Cliënt zijn dan wel worden geïndividualiseerd, alsmede de huidige en toekomstige rechten tot uitlevering van Effecten die voortvloeien uit de bewaargeving ten name van Cliënt aan Bewaarneemster, van de Effecten die niet door Bewaarneemster voor Cliënt zijn dan wel worden geïndividualiseerd; III alle vorderingen die hij tegenover NationaleNederlanden nu of te eniger tijd kan doen gelden uit hoofde van de nu of te eniger tijd ten gunste van Cliënt aanwezige tegoeden hetzij in rekening-courant, hetzij op enigerlei andere wijze aanwezig of geboekt. 16.2 Het pandrecht omvat mede een recht van pand op alle ter zake de verpande Effecten, rechten en vorderingen te ontvangen vergoedingen. 16.3 Deze verpandingen zullen telkens tot stand komen door de enkele toevoeging van de nieuwe Effecten, rechten en vorderingen aan de aan Cliënt toebehorende Effectenrekening, welke toevoeging voor zover nodig tevens zal gelden als kennisgeving aan NationaleNederlanden respectievelijk Bewaarneemster. 16.4 Onverminderd het voorafgaande is Cliënt verplicht op eerste verzoek van Nationale-Nederlanden al datgene te doen en daarvoor medewerking te verlenen teneinde het in dit artikel bedoelde pandrecht te vestigen en verleent daartoe hierbij een onvoorwaardelijke en onherroepelijke volmacht aan Nationale-Nederlanden om alle handelingen te verrichten die noodzakelijk dan wel wenselijk zijn met het oog op het vestigen van het in dit artikel bedoelde pandrecht.


Artikel 17. Herverpanding Nationale-Nederlanden is bevoegd de Effecten en (andere) vermogensrechten die aan haar zijn verpand te herverpanden tot zekerheid van een schuld van NationaleNederlanden jegens derden, mits deze schuld het door Nationale-Nederlanden van Cliënt (al dan niet opeisbaar) te vorderen bedrag niet overschrijdt, de herverpanding slechts geschiedt tot een zodanige omvang als NationaleNederlanden nodig heeft als zekerheid voor hetgeen zij op het moment van herverpanding van Cliënt (al dan niet opeisbaar) te vorderen heeft of kan krijgen en de herverpande Effecten en (andere) vermogensrechten onmiddellijk na aflossing van de schuld door NationaleNederlanden, geen onderwerp van die herverpanding zijn. Artikel 18. Verrekeningsrecht Nationale-Nederlanden is steeds bevoegd om hetgeen zij al dan niet opeisbaar of onder voorwaarde van Cliënt heeft te vorderen, te verrekenen met al dan niet opeisbare tegenvorderingen van Cliënt op Nationale-Nederlanden, ongeacht de valuta waarin de vorderingen luiden. Indien echter de vordering van Nationale-Nederlanden op Cliënt of de tegenvordering van Cliënt op Nationale-Nederlanden nog niet opeisbaar is, zal Nationale-Nederlanden – mits de vordering van Nationale-Nederlanden en de tegen vordering van Cliënt in dezelfde valuta luiden – van haar verrekeningsbevoegdheid geen gebruik maken tenzij op de tegenvordering van Cliënt beslag wordt gelegd of daarop anderszins verhaal wordt verzocht, daarop een beperkt zakelijk recht wordt gevestigd of Cliënt zijn tegenvordering onder bijzondere titel overdraagt. Vorderingen in vreemde valuta worden verrekend tegen de koers van de dag van verrekening. Nationale-Nederlanden zal Cliënt zo mogelijk van tevoren in kennis stellen van het gebruik maken van haar verrekeningsbevoegdheid. Artikel 19. Zekerheidstelling 19.1 Cliënt is verplicht desgevraagd voldoende zekerheid te stellen voor de nakoming van zijn bestaande verplichtingen jegens Nationale-Nederlanden. Is een gestelde zekerheid onvoldoende geworden, dan is Cliënt verplicht desgevraagd die zekerheid aan te vullen of te vervangen. Een verzoek als hiervoor bedoeld dient schriftelijk te geschieden en de reden van het verzoek te vermelden. De omvang van de gevraagde zekerheid dient in redelijke verhouding te staan tot het beloop van de desbetreffende verplichtingen van Cliënt. 19.2 Indien de dekkingswaarde van de door Cliënt op de Effectenrekening aangehouden Effecten op grond van de daartoe door Nationale-Nederlanden gestelde normen onvoldoende is ten opzichte van het door Cliënt aangehouden debet-saldo is Cliënt verplicht om onverwijld het saldo aan te vullen of aanvullende zekerheden te verstrekken dan wel door het verkopen c.q. sluiten van effectenposities te bewerkstelligen dat Cliënt weer

24

voldoet aan de door Nationale-Nederlanden gestelde dekkingsnormen. Bij gebreke hiervan is Nationale-Nederlanden bevoegd om binnen de door Nationale-Nederlanden gehanteerde termijn van vijf beursdagen over te gaan tot het verkopen c.q. sluiten van effectenposities voor zover noodzakelijk om weer binnen de dekkingsnormen te komen dan wel, indien van toepassing, aan de marginvereisten te voldoen. 19.3 Ingeval Nationale-Nederlanden voor Cliënt bemiddelt bij de aan- en verkoop van opties wordt, tenzij anders is overeengekomen, de door Nationale-Nederlanden telkenmale wanneer zij, bij gebreke van een tijdige instructie van Cliënt, overeenkomstig de bij NationaleNederlanden geldende procedure op de laatste handels dag voor rekening en risico van Cliënt tot uitoefening van opties en daaraanvolgende verkoop respectievelijk terugkoop van de onderliggende waarden overgaat, op de Effectenrekening gedurende maximaal vijf beursdagen een debetfaciliteit ter beschikking gesteld tot maximaal het bedrag van het tengevolge van deze uitoefening, verkoop respectievelijk terugkoop eventueel ontstane debetsaldo. Over het debetsaldo wordt door Nationale-Nederlanden debetrente in rekening gebracht overeenkomstig het voor de Effectenrekening geldende rentepercentage. Na afloop van de periode van vijf beursdagen dient Cliënt het debetsaldo aan te zuiveren, bij gebreke waarvan het debetsaldo zonder enige opzegging dadelijk opeisbaar is. Artikel 20. Verklaring van erfrecht Na het overlijden van Cliënt kan Nationale-Nederlanden verlangen dat degene die wenst te beschikken over de – op naam van de overleden Cliënt – op de Effectenrekening aangehouden tegoeden, een verklaring van erfrecht overlegt. Nationale-Nederlanden is niet gehouden inlichtingen te verstrekken over handelingen met betrekking tot tegoeden op de Effectenrekening die voor de datum van overlijden van Cliënt zijn verricht.

jaar, de rekening van Cliënt voor de lopende rente crediteren respectievelijk debiteren. Indien het tijdstip waarop bedoelde rekening voor de lopende rente wordt gecrediteerd niet samenvalt met het tijdstip waarop die rekening voor de lopende rente wordt gedebiteerd, zal Nationale-Nederlanden Cliënt daarvan schriftelijk in kennis stellen. Cliënt verklaart hierbij de rentetarieven van het moment van ontvangst van deze Algemene Voorwaarden te kennen en als zodanig te aanvaarden. Deze rentetarieven, alsmede de grondslagen van de berekening, liggen tevens ter inzage ten kantore van Nationale-Nederlanden. 21.4 Kosten, waaronder lokale belastingen, welke in verband met de uitvoering van deze Algemene Voorwaarden door derden aan Nationale-Nederlanden in rekening gebracht worden, zullen door NationaleNederlanden aan Cliënt afzonderlijk in rekening worden gebracht. 21.5 Nationale-Nederlanden behoudt zich het recht voor de in artikelleden 21.1 en 21.3 bedoelde tarieven te allen tijde te wijzigen indien de omstandigheden naar haar uitsluitend oordeel daartoe aanleiding geven. In dat geval heeft Cliënt overeenkomstig artikellid 32.2 het recht de relatie tussen Cliënt en Nationale-Nederlanden door middel van een aangetekend schrijven met onmiddellijke ingang op te zeggen, zulks evenwel met inachtneming van het bepaalde in artikellid 32.4. 21.6 Indien de relatie door Cliënt wordt beëindigd is Nationale-Nederlanden niet gehouden tot gehele of gedeeltelijke restitutie van aan haar verschuldigd betaalde vergoedingen en blijft Cliënt reeds vervallen doch niet betaalde vergoedingen onverminderd verschuldigd. Artikel 22. Gegevens cliënt 22.1 Op de verwerking van persoonsgegevens van Cliënt is de Wet bescherming persoonsgegevens (Wpb) van toepassing.

Artikel 21. Vergoedingen 21.1 Nationale-Nederlanden brengt Cliënt voor de door haar uitgevoerde diensten kosten en/of provisies in rekening overeenkomstig de te eniger tijd bij NationaleNederlanden geldende tarieven. Cliënt verklaart hierbij de tarieven van het moment van ontvangst van deze Algemene Voorwaarden te kennen en als zodanig te aanvaarden. Deze tarieven, alsmede de grondslagen van de berekening, liggen tevens ter inzage ten kantore van Nationale-Nederlanden.

22.2 Nationale-Nederlanden is ingevolge regelgeving waaronder de reglementen van Euronext Amsterdam N.V. en de Wet toezicht effectenverkeer 1995 verplicht ter medewerking aan de controle en naleving van deze regels gegevens te verstrekken uit de door NationaleNederlanden gehouden persoonsregistratie. Nationale-Nederlanden behoeft voor de verstrekking van deze gegevens niet de toestemming van Cliënt.

21.2 Nationale-Nederlanden kan tevens de door haar aan derden verschuldigde kosten voor de door haar uitgevoerde diensten aan Cliënt in rekening te brengen.

22.3 Cliënt stemt er mee in dat Nationale-Nederlanden gegevens uit haar administratie betreffende Cliënt verstrekt aan een al dan niet in het buitenland gevestigde (toezichthoudende) autoriteit op basis van enig dwingend voorschrift.

21.3 Nationale-Nederlanden zal op door haar vast te stellen tijdstippen, doch tenminste éénmaal per


25

22.4 Cliënt dient Nationale-Nederlanden mee te delen naar welk adres de voor hem bestemde stukken gezonden dienen te worden. Adreswijzigingen dient Cliënt schriftelijk mee te delen. Nationale-Nederlanden is niet gehouden de mededelingen van Cliënt op hun juistheid te controleren. 22.5 Wanneer Cliënt aan iemand vertegenwoordigings bevoegdheid heeft toegekend, is hij verplicht, ongeacht inschrijving in de openbare registers, een wijziging of intrekking van die bevoegdheid schriftelijk aan NationaleNederlanden mee te delen, bij gebreke waarvan die wijziging of intrekking niet aan Nationale-Nederlanden kan worden tegengeworpen. De omvang en de oorsprong van de vertegenwoordigingsbevoegdheid dienen altijd schriftelijk te worden aangetoond. Artikel 23. Bijzondere omstandigheden In geval van bijzondere omstandigheden, waaronder begrepen het uitvallen van ordersystemen en grote drukte op de effecten en optiebeurs, kan er vertraging optreden bij de uitvoering van orders van Cliënt. NationaleNederlanden is niet aansprakelijk voor de hierdoor ontstane schade, direct of indirect, tenzij er sprake is van opzet of grove schuld van Nationale-Nederlanden. Artikel 24. Koersopgaven 24.1 Nationale-Nederlanden is niet verplicht aan Cliënt koersopgaven of koersinformatie te verstrekken. 24.2 Nationale-Nederlanden is niet aansprakelijk jegens Cliënt of derden voor schade, direct dan wel indirect, geleden als gevolg van of samenhangend met de door Nationale-Nederlanden verstrekte koersopgaven of koersinformatie. Artikel 25. Royement van effectenorders 25.1 Indien wijzigingen plaatsvinden in Effecten (zoals een splitup, afstempeling, aanvang handel ex-lotingskans) royeert Nationale-Nederlanden eventuele lopende orders met betrekking tot zodanige Effecten. Voorts is Cliënt er mee bekend dat zich omstandigheden kunnen voordoen (waaronder bepaalde gebeurtenissen ten aanzien van de uitgevende instelling van bepaalde Effecten die waarschijnlijk van wezenlijke invloed zullen zijn op de koers van de betreffende Effecten) als gevolg waarvan lopende orders in dit fonds worden geroyeerd door de effectenbeurs waar deze worden uitgevoerd. 25.2 Na beurssluiting op de dag voorafgaand aan de dag waarop de Effecten ex-dividend gaan, worden alle nog openstaande orders die voor beurssluiting in het ordersysteem van Nationale-Nederlanden zijn ingevoerd geroyeerd, tenzij op de effectenbeurs alwaar de Effecten worden verhandeld andere voorschriften of gebruiken van kracht zijn. Nationale-Nederlanden zal in geval van royement niet gehouden zijn om deze order (met een aangepaste limiet)


uit te voeren, behoudens het geval dat door Cliënt aan Nationale-Nederlanden daartoe een nieuwe order is verstrekt. 25.3 Een opdracht tot het royeren van een order wordt uitsluitend aanvaard onder de voorwaarde dat nog geen (begin van) uitvoering aan de betreffende order is gegeven. Artikel 26. Uitvoering betalingsopdrachten Nationale-Nederlanden staat in voor de juiste uitvoering binnen een redelijke termijn van correct gegeven opdrachten tot overboeking van eurobedragen mits die opdrachten geheel kunnen worden afgewikkeld binnen het girocircuit in Nederland van de banken die zijn aangesloten bij de BankGiroCentrale. Tekortkomingen in de uitvoering van dergelijke betaal opdrachten verplichten Nationale-Nederlanden om aan Cliënt de daardoor geleden schade te vergoeden zulks tot een maximum van tweehonderdvijftig euro per opdracht, onverminderd het bepaalde in artikellid 14.3 en onverminderd de verplichting van Nationale-Nederlanden om – behoudens andersluidende afspraken – er zorg voor te dragen dat die betaalopdrachten alsnog juist en zonder verdere kosten worden uitgevoerd. Nationale-Nederlanden zal op vorenbedoeld maximum van tweehonderdvijftig euro geen beroep doen, indien de redelijkheid en billijkheid in een concreet geval meebrengen dat dit beroep buiten toepassing dient te blijven. Indien correct gegeven betaalopdrachten niet geheel binnen het hiervoor bedoelde girocircuit kunnen worden afgewikkeld, zal Nationale-Nederlanden, indien creditering van de door Cliënt opgegeven rekening van begunstigde mocht uitblijven, op verzoek van Cliënt kosteloos een onderzoek instellen en trachten te bewerkstelligen dat alsnog creditering plaatsvindt. Binnen vier weken nadat Nationale-Nederlanden dit verzoek heeft ontvangen, zal Nationale-Nederlanden aan Cliënt een schriftelijke verklaring verstrekken betreffende de resultaten van het ingestelde onderzoek, onder vermelding van de relevante gegevens. Wenst Cliënt dat betaalopdrachten, als bedoeld in de eerste alinea van dit artikel, tegen of op een bepaalde datum worden uitgevoerd, dan dient een dergelijke uitvoering uitdrukkelijk met Nationale-Nederlanden te worden overeengekomen. Het hiervoor bepaalde doet geen afbreuk aan de bevoegd heid van Nationale-Nederlanden om betaalopdrachten niet uit te voeren indien de stand van de rekening die uitvoering niet toelaat of indien die uitvoering wordt belemmerd door beslaglegging ten laste van Cliënt of andere vergelijkbare omstandigheden. Artikel 27. Creditering onder voorbehoud Iedere creditering geschiedt onder het voorbehoud dat, indien Nationale-Nederlanden de tegenwaarde

26

daarvoor nog moet ontvangen, deze tijdig en behoorlijk in haar bezit komt. Bij gebreke daarvan is NationaleNederlanden bevoegd de creditering ongedaan te maken. Indien Cliënt op eurorekening is gecrediteerd ter zake van papier in vreemde valuta ter zake van andere wat betreft de eurotegenwaarde aan waardewisseling onderhevige zaken, zal de ongedaanmaking geschieden door debitering met het bedrag, waarvoor Cliënt op de dag van ongedaanmaking die vreemde valuta of die zaken had kunnen verwerven. Artikel 28. Hoofdelijkheid Indien Cliënt uit twee of meer (rechts)personen bestaat, zijn zij ieder hoofdelijk jegens Nationale-Nederlanden aansprakelijk voor alle bestaande en toekomstige verplichtingen van Cliënt uit hoofde van de door NationaleNederlanden verrichte diensten. Artikel 29. Registratie overeenkomst bij BKR Nationale-Nederlanden is aangesloten bij de Stichting Bureau Krediet Registratie te Tiel, hierna te noemen: ’BKR’. BKR verwerkt deze gegevens in het Centraal Krediet Informatiesysteem ten behoeve van het voorkomen en beperken van kredieten betaalrisico’s voor de aangesloten instellingen en het voorkomen en beperken van overkreditering van betrokkenen, alsmede ten behoeve van het leveren van een bijdrage aan het voorkomen van problematische schuldsituaties. Deze gegevens worden in het kader van de eerder genoemde doelstellingen door BKR ter beschikking gesteld aan de aangesloten instellingen, hetgeen mogelijk is in feitelijke en statistisch bewerkte vorm. Naast het aanmelden van de overeenkomst heeft Nationale-Nederlanden verder de verplichting op zich genomen een achterstand in nakoming van de betalingsverplichtingen uit hoofde van deze overeenkomst van meer dan vier maanden te melden bij BKR. Dit kan gevolgen hebben voor iedere eventuele volgende financieringsaanvraag en aanvraag voor een nieuw mobiel telefoonabonnement. Artikel 30. Amerikaanse belastingwetgeving 30.1 Cliënt is gehouden alle (administratieve) voorschriften en procedures van Nationale-Nederlanden stipt na te leven in het geval dat Cliënt belegt in Effecten waarvan de inkomsten zijn onderworpen aan bronbelasting van de Verenigde Staten van Amerika (hierna te noemen: ’Amerikaanse Effecten’). 30.2 Indien: – Cliënt belegt in Amerikaanse Effecten; – Cliënt bovendien geen natuurlijke persoon is; en – Cliënt op grond van enig belastingverdrag met de Verenigde Staten van Amerika recht wil doen gelden op een vermindering van de in artikellid 30.1 bedoelde bronbelasting, dan is Cliënt in ieder geval gehouden om op eerste verzoek van Nationale-Nederlanden een


zogenaamde ’Limitation On Benefits verklaring’ (i.e. een verklaring van Cliënt dat deze recht heeft op toepassing van het belastingverdrag tussen het land alwaar Cliënt fiscaal ingezetene is en de Verenigde Staten van Amerika) aan Bewaarneemster en NationaleNederlanden af te geven. Indien Cliënt niet, of niet tijdig voldoet aan de in artikelleden 30.1 en 30.2 genoemde verplichtingen, is Nationale-Nederlanden – in verband met de op haar rustende verplichtingen ter zake van de in artikelleden 30.1 en 30.2 bedoelde bronbelasting – gerechtigd om Cliënt in te delen in de categorie van wie de inkomsten uit Amerikaanse Effecten onderworpen zijn aan het hoogste inhoudingpercentage. 30.3 Indien Cliënt belegt in Amerikaanse Effecten en Cliënt bovendien kan worden gekwalificeerd als een ’U.S. person’, dan is Cliënt gehouden om binnen14 dagen na een daartoe strekkend verzoek van Nationale-Nederlanden, aan Nationale-Nederlanden: – een volledig ingevuld en rechtsgeldig ondertekend ’W-9’ formulier of bij vervanging daarvan een document van gelijkwaardige strekking te verstrekken; en – schriftelijk toestemming aan Bewaarneemster en Nationale-Nederlanden te verlenen om het voornoemde ’W-9’ formulier of het vervangende document aan de bevoegde (belasting-) autoriteit in de Verenigde Staten van Amerika en/of een voor Nationale-Nederlanden en/of Bewaarneemster optredende inhoudingsplichtige van bronbelasting op Amerikaanse Effecten te doen toekomen. Indien Cliënt niet, of niet tijdig voldoet aan de in dit artikellid genoemde verplichtingen, is NationaleNederlanden – in verband met de op haar rustende verplichtingen ter zake van de in artikellid 30.1 bedoelde bronbelasting – gerechtigd om de Amerikaanse Effecten op de Effectenrekening van Cliënt namens en voor rekening en risico van Cliënt te vervreemden, ongeacht de alsdan te realiseren bruto verkoopopbrengst en de daarover af te dragen belasting. Artikel 31. Communicatiekanaal aandeelhouders 31.1 Nationale-Nederlanden neemt deel aan een door de Stichting Communicatiekanaal Aandeelhouders opgezet communicatiekanaal Aandeelhouders. Op grond hiervan biedt Nationale-Nederlanden Cliënt de mogelijkheid om toestemming aan Nationale-Nederlanden te verlenen diens persoonsgegevens aan een daartoe specifiek aangewezen derde door te geven ten behoeve van: – het verzenden van informatie door een hieraan deelnemende effectenuitgevende instelling en/of haar aandeelhouders; of – het geven van een volmacht door Cliënt aan een derde om op een door Cliënt aangegeven wijze te stemmen tijdens een algemene vergadering van aandeelhouders, zulks met inachtneming van de daartoe overeengekomen regels.

27

31.2 Nationale-Nederlanden is, tenzij sprake is van het voldoen aan een dwingendrechtelijk voorschrift of gerechtelijk bevel, niet gehouden haar medewerking te verlenen aan andere dan de in artikellid 31.1 genoemde initiatieven die er op gericht zijn dat NationaleNederlanden (persoons)gegevens van Cliënt aan derden doorgeeft. Artikel 32. Duur en beëindiging 32.1 De relatie tussen Nationale-Nederlanden en Cliënt is aangegaan voor onbepaalde tijd. 32.2 Zowel Cliënt als Nationale-Nederlanden is gerechtigd deze relatie door middel van een aangetekend schrijven aan de wederpartij met onmiddellijke ingang op te zeggen. 32.3 De relatie eindigt onmiddellijk zonder dat enige opzegging vereist is, indien Cliënt: – failliet wordt verklaard, toetreedt tot een schuldsaneringsregeling dan wel voor hem surséance van betaling wordt aangevraagd; – als rechtspersoon ophoudt te bestaan; – als natuurlijk persoon overlijdt, onder bewind of onder curatele wordt gesteld; of – zijn verplichtingen jegens Nationale-Nederlanden naar het oordeel van Nationale-Nederlanden niet nakomt. 32.4 Behoudens voor zover door Nationale-Nederlanden en Cliënt schriftelijk anders is overeengekomen: – worden transacties in Effecten welke op de datum van beëindiging van de relatie nog niet zijn afgewikkeld, door Nationale-Nederlanden zoveel mogelijk afgewikkeld overeenkomstig deze Algemene Voorwaarden; en – blijft gedurende deze afwikkeling ieder der partijen gebonden aan deze Algemene Voorwaarden alsmede aan alle overige overeenkomsten, waaronder begrepen verpanding, voor zover betrekking hebbend op de Effecten van Cliënt. 32.5 Nationale-Nederlanden is bevoegd een Effecten rekening waarop gedurende een periode langer dan één kalenderjaar geen tegoed wordt aangehouden op te heffen, nadat Nationale-Nederlanden Cliënt daarover schriftelijk heeft geïnformeerd en Cliënt niet binnen een periode van drie maanden aan Nationale-Nederlanden heeft kenbaar gemaakt daartegen bezwaar te hebben. Artikel 33. Toepasselijk recht, jurisdictie en kosten 33.1 Op de relatie tussen Nationale-Nederlanden en Cliënt is Nederlands recht van toepassing.


33.2 Indien Cliënt ontevreden is omtrent de effecten dienstverlening door Nationale-Nederlanden kan Cliënt een klacht bij Nationale-Nederlanden indienen. NationaleNederlanden zal de klacht in behandeling nemen, administreren en tijdig behandelen. 33.3 Geschillen tussen Cliënt en Nationale-Nederlanden worden aanhangig gemaakt bij de bevoegde Nederlandse rechter, tenzij wetgeving of internationale verdragen dwingend anders voorschrijven. 33.4 In afwijking van artikellid 33.3 is NationaleNederlanden, indien zij als eisende partij optreedt, bevoegd om een geschil aanhangig te maken bij de voor Cliënt in aanmerking komende buitenlandse rechter en is Cliënt, indien hij als eisende partij optreedt, bevoegd om, met inachtneming van het geldende reglement geschillen aanhangig te maken bij de betreffende geschillen- of klachtencommissie aan wier bevoegdheid NationaleNederlanden zich heeft onderworpen. 33.5 De kosten van rechtsbijstand die ter zake van een geschil tussen Cliënt en Nationale-Nederlanden zijn gemaakt in een procedure voor een rechter of geschillencommissie, komen voor rekening van Cliënt respectievelijk van Nationale-Nederlanden indien en voor zover zulks bij uitspraak van die rechter of die geschillen commissie is bepaald. 33.6 De kosten die Nationale-Nederlanden in en buiten rechte moet maken indien Nationale-Nederlanden wordt betrokken in procedures of geschillen tussen Cliënt en een derde, komen voor rekening van Cliënt. 33.7 Onverminderd het hiervoor bepaalde, komen alle andere kosten die voor Nationale-Nederlanden uit de relatie met Cliënt voortvloeien binnen de grenzen van de redelijkheid voor rekening van Cliënt. Artikel 34. Wijzigingen en aanvullingen van de algemene voorwaarden 34.1 Nationale-Nederlanden is gerechtigd de Algemene Voorwaarden te allen tijde te wijzigen, waarbij onder wijziging tevens aanvulling wordt verstaan. Wijzigingen en aanvullingen van de Algemene Voorwaarden zijn voor Cliënt bindend 30 dagen nadat zij schriftelijk aan Cliënt zijn meegedeeld. 34.2 Indien Cliënt niet akkoord gaat met de aankomende wijziging(en) dient hij dit binnen drie weken na kennisgeving aan Nationale-Nederlanden schriftelijk mede te delen. Nationale-Nederlanden zal na ontvangst van deze mededeling de dienstverlening met onmiddellijke ingang beëindigen. Zulks evenwel met inachtneming van het bepaalde in Artikel 32.

28

34.3 De Bijlagen bij de Algemene Voorwaarden maken integraal deel uit van deze Algemene Voorwaarden. 34.4 Van deze Algemene Voorwaarden afwijkende bepalingen dienen schriftelijk te worden vastgelegd. Bij eventueel ontbreken van een schriftelijke vastlegging kunnen afwijkingen door partijen met alle middelen rechtens worden bewezen.


29

Bijlage 1. Kenmerken van effecten en de daaraan verbonden risico’s Aan alle vormen van beleggen zijn risico’s verbonden. Nationale-Nederlanden is verplicht u als Cliënt hierop te wijzen. De risico’s zijn afhankelijk van de beleggingen: een belegging kan in meer of mindere mate speculatief zijn. Een belegging met een hoger verwacht rendement brengt meestal een groter risico met zich mee. Zeker bij het beleggen in buitenlandse Effecten kan de overheidspolitiek in het desbetreffende land gevolgen hebben voor de waarde van de belegging. Daarnaast dient bij het beleggen in buitenlandse Effecten rekening te worden gehouden met het valutarisico. Hieronder worden de kenmerken van Effecten besproken waarin voor Cliënt mag worden gehandeld, alsmede de daaraan verbonden specifieke beleggingsrisico’s. Aandelen Aandelen zijn deelnemingen in het aandelenkapitaal van een onderneming. De aandeelhouder mag zich – economisch gezien – beschouwen als een bezitter van een deel van het vermogen van een onderneming. Bij aandelen is sprake van risicodragend kapitaal. In geval van faillissement kan de waarde teruglopen tot nul. De waardeontwikkeling van aandelen is vooral afhankelijk van de gerealiseerde en verwachte bedrijfsresultaten en de dividendpolitiek van de betreffende onderneming. Aandeelhouders komen pas voor dividend in aanmerking nadat alle overige kapitaalverschaffers het aan hen toekomende rendement hebben ontvangen. De risico’s van een belegging in aandelen kunnen dus zeer verschillend zijn, afhankelijk van ondermeer de ontwikkelingen bij de onderneming en de kwaliteit van het management. Certificaten van aandelen Certificaten van aandelen zijn Effecten die originele aandelen vertegenwoordigen. De aandelen zelf zijn meestal in beheer bij een administratiekantoor. Certificaathouders zijn als het ware deelgerechtigd in de onderliggende aandelen. Niet alle rechten die zijn verbonden aan aandelen zijn ook van toepassing op certificaten van aandelen (vaak is bijvoorbeeld het aan aandelen verbonden stemrecht beperkt). De risico’s van een belegging in certificaten van aandelen zijn in principe dezelfde als de risico’s van een belegging in aandelen. Obligaties Obligaties zijn schuldbrieven van een lening uitgegeven door een (overheids)instelling. Obligaties behoren tot het zogenaamde vreemd vermogen (geleend geld) van een onderneming. Over de schuld wordt door de uitgevende


instelling over het algemeen een vooraf overeengekomen rente vergoed. Nagenoeg alle obligaties zijn aflosbaar. Er bestaan bijzondere vormen van obligaties. Deze bijzondere vormen kunnen betrekking hebben op de wijze van rentebetaling, de wijze van aflossing, de wijze van uitgifte en bijzondere leningsvoorwaarden. Het rendement op de obligatie kan bijvoorbeeld (mede) afhankelijk worden gesteld van de geldende rentestand (b.v. surplusobligaties en rente-indexobligaties) of van de winst van de uitgevende instelling (zoals winstdelende obligaties en inkomstenobligaties). Er bestaan ook obligaties waarop geen rente wordt betaald (zerobonds) waarbij het rendement wordt verkregen uit het verschil tussen de uitgiftekoers en de latere aflossingskoers. Ook een belegging in obligaties brengt risico’s met zich mee. De koers van een obligatie is over het algemeen in de eerste plaats afhankelijk van de rentestand, zodat koersschommelingen kunnen plaatsvinden. Voorts is de gegoedheid van de uitgevende instelling belangrijk. In geval van faillissement van de uitgevende instelling gelden de obligatiehouders als concurrente onverzekerde crediteuren van de uitgevende instelling, tenzij ten behoeve van de obligatiehouder een speciale zekerheid is bedongen. Converteerbare obligaties De converteerbare obligatie is een obligatie die gedurende de zogenaamde conversieperiode tegen de conversiekoers onder bepaalde voorwaarden (meestal op verzoek van de belegger) kan worden omgewisseld tegen aandelen. Een converteerbare obligatie vertoont kenmerken van zowel een obligatie als van een aandeel. Voor de risico’s wordt derhalve verwezen naar de risico’s die verbonden zijn aan deze Effecten. Warrants Een warrant vertegenwoordigt het recht om gedurende een vastgestelde periode een bepaald aantal (certificaten van) aandelen of obligaties te kopen en/of te verkopen tegen een vooraf vastgestelde prijs van de onderneming die ze beschikbaar heeft gesteld. Een warrant lijkt op een optie met dien verstande dat een warrant een recht vertegenwoordigt jegens de betrokken onderneming. De risico’s die verbonden zijn aan warrants zijn vergelijk baar met de risico’s die zijn verbonden aan het kopen van opties. Opties Een optie is een contract waarbij de partij die de optie verstrekt (de ’schrijver’) aan haar wederpartij het recht toekent om een onderliggende waarde (b.v. een pakket aandelen) gedurende of aan het einde van een overeengekomen periode te kopen (=calloptie) of te verkopen (=put-optie) tegen een prijs die van tevoren is bepaald of waarvan overeengekomen is op welke

30

wijze deze bepaald zal worden. Voor dit recht betaalt de wederpartij meestal een premie aan de schrijver. De premie bedraagt slechts een fractie van de onderliggende waarde. Hierdoor leidt een koersschommeling van de onderliggende waarde tot grotere winsten of verliezen voor de houder van een optie (de zgn. hefboomwerking). Meestal is de optie tussentijds verhandelbaar: zowel call-opties als put-opties kan men kopen en verkopen. De tegenpartij van een koper van een call-optie is de schrijver (verkoper) van de call-optie en de tegenpartij van een koper van een put-optie is de schrijver (verkoper) van de put-optie. De premie die dient te worden betaald is onder meer afhankelijk van de waardeontwikkeling (koers) van de onderliggende waarde en de resterende looptijd van de optie. Het kopen van opties Een optie geeft de koper het recht (niet de verplichting) om gedurende of aan het eind van een zekere periode een zekere hoeveelheid van een onderliggende waarde te kopen (call-optie) of te verkopen (put-optie) tegen een vooraf overeengekomen prijs. De koper hoeft dus geen gebruik te maken van de optie. Voor het recht dat de koper van een optie verkrijgt, betaalt de koper een premie. De koper van een optie loopt het risico dat de betaalde premie verloren gaat (het verlies is overigens beperkt tot de premie en kan niet meer bedragen). Het verkopen of schrijven van opties Een schrijver van een optie neemt de verplichting (geen recht) op zich om de onderliggende waarde te leveren (schrijver van call-optie) of af te nemen (schrijver van put-optie) tegen de afgesproken prijs. Hij heeft dus een leveringsplicht of ontvangstplicht, waarvoor de schrijver een premie ontvangt. Bij het schrijven van opties wordt onderscheid gemaakt tussen het gedekt en ongedekt (naakt) schrijven van opties. Onder gedekt schrijven wordt verstaan het schrijven van een call-optie op de onderliggende waarde die de schrijver zelf in bezit heeft (Cliënt kan dus leveren). Bij het ongedekt of naakt schrijven heeft men deze stukken niet in bezit en zullen deze tegen de dan geldende koers alsnog moeten worden geleverd. Het schrijven van put-opties wordt altijd als ongedekt beschouwd (men is immers verplicht de onderliggende waarde te kopen, indien de koper van de optie van zijn recht gebruik wenst te maken). Om er zeker van te zijn dat een schrijver aan zijn verplichtingen kan voldoen, dient de schrijver een zekerheid (margin) te voldoen. De schrijver van een optie kan te maken krijgen met (onbeperkte) verliezen, die vele malen groter kunnen zijn dan de ontvangen premie. Hierbij dient onderscheid te worden gemaakt bij het gedekt en het ongedekt schrijven van opties. Het gedekt schrijven van een call-optie kan bijvoorbeeld een effectenportefeuille juist beschermen tegen waarde vermindering van de portefeuille.


Bij het ongedekt schrijven van opties kunnen de verliezen in principe onbeperkt zijn. Zorgvuldig afgewogen dient te worden of een dergelijke transactie voor Cliënt geschikt is, mede gelet op de financiële positie van Cliënt en het doel van de belegging van Cliënt. Termijncontracten (Futures) Een termijncontract is de verplichting (geen recht) om een zekere hoeveelheid van een bepaalde onderliggende waarde (zoals valuta, goederen of grondstoffen) te kopen of te verkopen tegen een vastgestelde prijs met levering op termijn. Een termijncontract kan worden gekocht of verkocht. De koper van een termijncontract (ook wel de houder van een ’long positie’ genoemd) neemt de verplicht op zich om de afgesproken hoeveelheid in ontvangst te nemen en te betalen. De verkoper (houder van een ’short positie’) heeft een leveringsplicht. Het is over het algemeen niet de bedoeling om de partij goederen of financiële waarden daadwerkelijk te ontvangen of te leveren. De termijnhandel kent een hoge mate van hefboom werking. Bij het afsluiten van een termijncontract behoeft maar een gering deel van de werkelijke waarde te worden gestort. Een beperkte koersschommeling kan derhalve tot grote verliezen (of winsten) leiden. Het verlies op termijncontracten kan aanzienlijk zijn. Het verlies hoeft niet beperkt te zijn tot de inleg. Onder bepaalde marktomstandigheden kan het moeilijk of zelfs onmogelijk zijn om een positie te sluiten/liquideren. De verliezen zijn alsdan niet gelimiteerd. Het geven van een ’stop-loss’ of een ’stop-limit’ opdracht zullen de verliezen niet noodzakelijkerwijs kunnen beperken. Zorgvuldig afgewogen dient te worden of dergelijke transacties voor Cliënt geschikt zijn, mede gelet op de financiële positie van Cliënt en het doel van de belegging van Cliënt. Overig Deze bijlage kan niet alle kenmerken van alle Effecten en de daaraan verbonden risico’s beschrijven. Ingeval de kenmerken van de Effecten die hierboven zijn beschreven (en waarin wordt belegd) afwijken, zal Cliënt van deze afwijkende kenmerken en specifieke beleggingsrisico’s op de hoogte worden gesteld. Ook in het geval voor Cliënt wordt gehandeld in Effecten die hierboven niet zijn beschreven, zal Cliënt op de hoogte worden gesteld van de kenmerken van deze Effecten en de daaraan verbonden specifieke risico’s. Bij het kiezen van beleggingen dient Cliënt een goede afweging te maken welke Effecten binnen zijn of haar doelstelling vallen. Aan alle vormen van beleggen zijn in meer of mindere mate risico’s verbonden. Met name het schrijven van ongedekte opties, termijncontracten (en opties op termijncontracten) kunnen zeer risicovol zijn. Cliënt dient alleen in deze risicovolle beleggingen te (doen) handelen indien Cliënt het (eventuele) verlies kan of wil dragen en zich terdege bewust is van de risico’s.

31

Bijlage 2. Reglement Nationale-Nederlanden Global Custody Artikel 1. In dit Reglement Nationale-Nederlanden Global Custody wordt verstaan onder: a. Reglement: het onderhavige Reglement Nationale-Nederlanden Global Custody b. Bewaarneemster: Nationale-Nederlanden Global Custody , statutair gevestigd en kantoor houdende te Den Haag, handelsregisternummer 52605884 en zijnde een 100% dochtermaatschappij van Nationale-Nederlanden. c. Nationale-Nederlanden: Nationale-Nederlanden Bank N.V., statutair gevestigd en kantoor houdende te Den Haag, handelsregisternummer 52605884. Nationale-Nederlanden Bank N.V. is een krediet instelling welke is ingeschreven in het register van De Nederlandsche Bank N.V. zoals bedoeld in artikel 52 Wet Toezicht Kredietwezen, alsmede een effecteninstel ling geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten te Amsterdam en ingeschreven in het register zoals bedoeld in artikel 21 Wet toezicht effectenverkeer 1995. d. Cliënt: de (rechts)persoon of -personen, zowel gezamenlijk als ieder afzonderlijk, die bij Nationale-Nederlanden een Effectenrekening aanhoudt(en), dan wel effecten transacties verricht. e. Effecten: 1. aandeelbewijzen, schuldbrieven, winsten oprichtersbewijzen, optiebewijzen, warrants, en soortgelijke waardepapieren; 2. rechten van deelgenootschap, opties, rechten op overdracht op termijn van goederen, inschrijvingen in aandelen- en schuldregisters, en soortgelijke, al dan niet voorwaardelijke rechten; 3. certificaten en recepissen van waarden als hiervoor bedoeld; en 4. voorts al hetgeen naar de opvattingen in het maat schappelijk verkeer in het land waar de uitgevende instelling is gevestigd als zodanig wordt beschouwd, waaronder begrepen vorderingsrechten van Cliënt op Nationale-Nederlanden waarvan blijkt uit de door Nationale-Nederlanden voor Cliënt aangehouden Effectenrekening. Artikel 2. 2.1 Dit Reglement omvat de bepalingen welke van toepassing zijn op de bewaarneming van Effecten door Bewaarneemster voor Cliënt van Nationale-Nederlanden. 2.2 De bepalingen van dit Reglement zijn van toepassing op de relatie tussen Bewaarneemster en NationaleNederlanden alsmede – indien overeengekomen – op de relatie met Cliënt.


2.3 Met de oprichting van Bewaarneemster en de imple mentatie van dit Reglement geeft Nationale-Nederlanden uitvoering aan de wettelijke eisen van vermogensscheiding als bedoeld in de artikelen 16 en 34 van het Besluit toezicht effectenverkeer 1995 juncto de artikelen 12 en 16 van de Nadere Regeling toezicht effectenverkeer 1999. Artikel 3. Bewaarneemster en Nationale-Nederlanden dragen er zorg voor dat alle uit hoofde van de relatie tussen Cliënt en Nationale-Nederlanden voor een Cliënt gehouden Effecten, met uitzondering van Effecten in de zin van de Wet giraal effectenverkeer, in bewaring worden gegeven bij en uitsluitend worden gehouden en beheerd door Bewaarneemster, die tevens alle rechten ten aanzien van die Effecten ten behoeve van de desbetreffende Cliënt zal uitoefenen. Artikel 4. Bewaarneemster heeft met betrekking tot de door haar ten behoeve van Cliënt gehouden Effecten uitsluitend verplichtingen jegens Cliënt. De Cliënt is bij uitsluiting bevoegd aan Bewaarneemster opdrachten te geven met betrekking tot de voor hem gehouden Effecten. Hoewel de juridische eigendom van de Effecten bij Bewaarneemster berust (behoudens in die gevallen waarin de Effecten zijn geïndividualiseerd of anderszins volgens toepasselijk recht de juridisch eigendom van Cliënt worden geacht te zijn) is het Bewaarneemster niet toegestaan enig aan de eigendom van de Effecten verbonden recht uit te oefenen, behoudens de rechten van de eigenaar voortvloeiend uit onvrijwillig bezitsverlies en anders dan ten behoeve van en overeenkomstig de instructies van Cliënt en anders dan overeenkomstig het in dit Reglement bepaalde. De Cliënt geeft zijn opdrachten met betrekking tot de Rechten aan Nationale-Nederlanden, die bevoegd zal zijn namens Cliënt jegens Bewaarneemster op te treden. Artikel 5. De voor- en nadelen welke voortvloeien uit of verband houden met de Effecten komen ten bate respectievelijk ten laste van Cliënt, zodat Bewaarneemster ter zake van de Effecten geen enkel commercieel risico loopt. Artikel 6. Bewaarneemster zal, voor zover deze zulks nodig acht in verband met de werkzaamheden ten behoeve van Cliënten, gebruik maken van derden, waarbij onder meer sprake zal kunnen zijn van het in bewaring geven van Effecten aan derden. Nationale-Nederlanden draagt zorg voor selectie van die derden. Nationale-Nederlanden is niet aansprakelijk voor tekortkomingen van die derden indien zij aantoont dat zij bij de keuze van die derden de nodige zorgvuldigheid in acht heeft genomen. Indien Nationale-Nederlanden niet aansprakelijk is voor tekortkomingen van die derden, dan zal zij, indien Cliënt schade heeft geleden, Cliënt zoveel

32

mogelijk behulpzaam zijn bij het ongedaan maken van zijn schade. Bewaarneemster zal niet aansprakelijk zijn voor tekortkomingen van bedoelde derden, behoudens indien aan Bewaarneemster zelf opzet of grove schuld te verwijten valt. Artikel 7. De Bewaarstelling is belast met de werkzaamheden die het beheer van de ten behoeve van Cliënt gehouden Effecten met zich meebrengt, waaronder het innen van rente en dividenden, het realiseren van claimrechten, het verkrijgen van coupon- of dividendbladen, het verrichten van conversiehandelingen, het – op verzoek – deponeren voor vergaderingen en het behandelen van verkoopopdrachten, en het (doen) geven van instructies aan correspondenten met betrekking tot dergelijke werkzaamheden. Voor zover mogelijk zal Bewaarneemster Nationale-Nederlanden steeds in staat stellen deze werkzaamheden – zo nodig namens Bewaarneemster – te verrichten. Voor zover Nationale-Nederlanden bij deze werkzaamheden de beschikking dient te krijgen over Effecten, is Bewaarneemster verplicht die Effecten aan Nationale-Nederlanden ter beschikking te stellen. Behoudens in het geval van opzet of grove schuld van Bewaarneemster zelf berust ter zake van deze werkzaamheden geen aansprakelijkheid bij Bewaarneemster. Artikel 8. Bewaarneemster en Nationale-Nederlanden zullen niet verplicht zijn de nummers van de Effecten te registreren, zij het dat met betrekking tot Effecten waarbij bijzondere rechten verbonden zijn aan bepaalde nummers, de desbetreffende nummers apart voor Cliënt zullen worden geadministreerd, en dat voor zover de Effecten onderhevig zijn aan uitloting, Bewaarneemster en Nationale-Nederlanden ervoor zorg zullen dragen dat, telkens bij uitloting, een met de gerechtigdheid van Cliënt overeenkomend bedrag aan voor aflossing aangewezen Effecten wordt toegewezen aan Cliënt. Artikel 9. Bewaarneemster is verplicht met betrekking tot elke soort Effecten er te allen tijde voor te zorgen dat de door haar gehouden Effecten van die soort naar hun inhoud en – waar toepasselijk – hoeveelheid overeenstemmen met daar tegenover staande rechten jegens Bewaarneemster. Artikel 10. 10.1 Tot meerdere zekerheid voor al hetgeen Cliënt nu of te eniger tijd, uit welken hoofde ook, al dan niet opeisbaar of onder voorwaarde aan NationaleNederlanden verschuldigd is of zal worden, geeft Cliënt hierbij aan Nationale-Nederlanden in pand alle rechten die Cliënt nu of te eniger tijd heeft of zal hebben jegens Bewaarneemster met betrekking tot de Effecten, welke verpanding Nationale-Nederlanden hierbij aanvaardt.


Bewaarneemster erkent hierbij mededeling te hebben ontvangen van voornoemde verpanding. 10.2 Indien en voor zover wettelijke vereist zal de verpanding geacht worden te zijn tot stand gekomen telkens op het moment waarop enig recht van Cliënt met betrekking tot de Effecten zal ontstaan. Voor zover alsdan nog enige mededeling van de verpanding aan Bewaarneemster is vereist, vindt deze plaats door verzending door Nationale-Nederlanden aan Bewaarneemster van een duplicaat van het door Nationale-Nederlanden aan Cliënt gezonden rekeningafschrift met betrekking tot in bewaring genomen Effecten. 10.3 Voorts is Cliënt gehouden telkens wanneer Nationale-Nederlanden dat wenselijk acht zijn rechten jegens Bewaarneemster met betrekking tot de Effecten aan Nationale-Nederlanden te verpanden. De Cliënt verleent Nationale-Nederlanden hierbij een onherroepelijke volmacht een dergelijke verpanding namens Cliënt tot stand te brengen en van die verpanding mededeling te doen aan Bewaarneemster. 10.4 Indien Cliënt over een deel van het verpande wenst te beschikken, zal Nationale-Nederlanden afstand doen van het pandrecht op dat deel, mits hetgeen na afstand resteert voldoende dekking biedt voor hetgeen NationaleNederlanden van Cliënt te vorderen heeft of zal hebben. Nationale-Nederlanden is te allen tijde bevoegd geen afstand van het pandrecht in voornoemde zin te doen. Zodra Nationale-Nederlanden aan Bewaarneemster te kennen heeft gegeven niet langer tot afstand van het pandrecht te willen overgaan, zal Bewaarneemster hier niet langer haar medewerking aan verlenen. Artikel 11. Voor de door Cliënt aan Bewaarneemster en NationaleNederlanden voor hun werkzaamheden verschuldigde bedragen zal Nationale-Nederlanden de in haar boeken gevoerde rekening van Cliënt debiteren. Artikel 12. Nationale-Nederlanden garandeert de volledige en tijdige nakoming van de verplichtingen van Bewaarneemster jegens Cliënt. Artikel 13. Wijzigingen en aanvullingen van dit Reglement, mits overeengekomen tussen Bewaarneemster en NationaleNederlanden zullen ook voor Cliënt bindend zijn 30 dagen nadat deze aan Cliënten zijn medegedeeld. Artikel 14. Indien en zodra Bewaarneemster het voornemen te kennen geeft de bewaaractiviteiten als bedoeld in dit Reglement neer te leggen, zal Nationale-Nederlanden er

33

tijdig zorg voor dragen dat bedoelde activiteiten worden overgedragen aan een andere Bewaarneemster die voldoet aan de ter zake geldende wettelijke eisen. Artikel 15. 15.1 Aanzeggingen en overige mededelingen verband houdende met dit Reglement of bedoelde werk zaamheden dienen plaats te vinden aan de hieronder genoemde adressen (of aan een zodanig ander adres als met inachtneming van deze bepaling aan Cliënt is medegedeeld) per aangetekende brief met ontvangst bevestiging, per koerier of per fax, als volgt geadresseerd: a. indien gericht aan Bewaarneemster: Nationale-Nederlanden Global Custody Ter attentie van de directie Postbus 10172 1001 ED Amsterdam Faxnummer: 020 638 5771 b. indien gericht aan Nationale-Nederlanden: Nationale-Nederlanden Bank N.V. Ter attentie van de directie Postbus 10172 1001 ED Amsterdam c. indien gericht aan Cliënt: aan het adres als blijkend uit de administratie van Nationale-Nederlanden. 15.2 Aanzeggingen en overige mededelingen welke op de hierna genoemde wijzen zijn verzonden, worden geacht door de geadresseerde(n) te zijn ontvangen op de navolgende momenten: a. indien per koerier verzonden op het moment van afgifte door de koerier aan de geadresseerde(n); b. indien verzonden per aangetekende brief op de dag vermeld op het bericht van ontvangst; en c. indien verzonden per fax op de dag waarop het bericht werd verzonden. Artikel 16. 16.1 Op dit Reglement en de door dit Reglement beheerste werkzaamheden van Bewaarneemster en NationaleNederlanden is Nederlands recht van toepassing. 16.2 Alle geschillen, welke mochten ontstaan naar aanleiding van dit Reglement dan wel nadere overeen komsten, die daarvan het gevolg mochten zijn, zullen worden beslecht overeenkomstig het Arbitrage Reglement van het Nederlands Arbitrage Instituut. Het scheidsgerecht zal bestaan uit drie arbiters. De plaats van arbitrage zal zijn gelegen in Amsterdam. Het scheids gerecht beslist naar de regelen des rechts.


34

Bijlage 3. Belangrijke adressen – Nationale-Nederlanden Bank N.V. Postbus 10172 1001 ED AMSTERDAM Website: www.nn.nll E-mail via nn.nl-contact Telefoon 088 663 06 63 – Euronext Amsterdam N.V. Damrak 70 Postbus 19163 1000 GD AMSTERDAM Website www.euronext.com E-mail [email protected] Telefoon 020 550 55 55 Fax 020 550 49 59 – Dutch Securities Institute (DSI) Raadhuisstraat 20 Postbus 3861 1001 AR AMSTERDAM Website www.stichting-dsi.nl E-mail [email protected] Telefoon 020 620 12 74 Fax 020 620 13 26 – Klachtencommissie DSI Raadhuisstraat 20 Postbus 3861 1001 AR AMSTERDAM Website www.stichting-dsi.nl E-mail [email protected] Telefoon 020 420 91 02 Fax 020 320 12 16

– De Nederlandsche Bank (DNB) Westeinde 1 Postbus 98 1000 AB AMSTERDAM Website www.dnb.nl E-mail [email protected] Telefoon 020 524 91 11 Fax 020 524 25 00 – Geschillencommissie Bankzaken Surinamestraat 24 Postbus 90600 2509 LP DEN HAAG Website www.geschillencommissie.nl Telefoon 070 310 53 10 Fax 070 365 88 14 – Geschillencommissie Hypothecaire Financieringen Surinamestraat 24 Postbus 90600 2509 LP DEN HAAG Website www.geschillencommissie.nl Telefoon 070 310 53 10 Fax 070 365 88 14 – Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) Singel 236 Postbus 3543 1001 AH AMSTERDAM Website www.nvb.nl E-mail [email protected] Telefoon 020 550 28 88 Fax 020 623 97 48

– Autoriteit Financiële Markten (AFM) Singel 542 Postbus 11723 1001 GS AMSTERDAM Website www.afm.nl E-mail [email protected] Telefoon 020 553 52 00 Fax 020 620 66 49


35

2046-10.1305


36

Productvoorwaarden NN Levensloopplan

Recommend Documents