Preventie van Psychosociale Risico’s op de Werkvloer
Wet, Wat en Hoe? Bart Vriesacker Psychosociaal departement
Inhoudsopgave Psychosociale risico’s? De nieuwe wetgeving De psychosociale risicoanalyse
Psychosociale risico’s: definitie Kans voor één of meerdere werknemers Op psychische schade door blootstelling Kan samengaan met lichamelijke schade Als gevolg van elementen:
-
Arbeidsorganisatie Arbeidsinhoud Arbeidsvoorwaarden Arbeidsomstandigheden Interpersoonlijke relaties
Die objectief gevaar inhouden En waarop werkgever impact heeft 3
Psychosociale risico’s (PSR) Verklaring definitie
BRONNEN
Consequenties
Arbeidsorganisatie …………………… Arbeidsvoorwaarden …………………… Arbeidsomstandigheden …………………… Arbeidsinhoud …………………… Relationele verhoudingen
Stress …………………… Psychische gezondheidsproblemen …………………… Fysieke gezondheidsproblemen
4
PSR
Psychosociale gevolgen Overzicht
Ongewenst gedrag op het werk
Trauma
5 | 28-11-2014
Alcohol en drugs
Agressie
Stress
Psychosociale gevolgen
Ongewenst gedrag op het werk
Alcohol en drugs
Agressie
Pesten Ongewenst Seksueel Gedrag Trauma Geweld 6 | 28-11-2014
Stress
Psychosociale gevolgen
Ongewenst gedrag op het werk
Pesten Ongewenst Seksueel Gedrag Trauma Geweld 7 | 28-11-2014
Een onrechtmatig geheel van meerdere gelijkaardige of uiteenlopende gedragingen Alcohol en drugs Agressie buiten of binnen de onderneming gedurende een bepaalde tijd met als doel of gevolg een aantasting van iemands’ persoon, werk of omgeving. Stress
Psychosociale gevolgen
Ongewenst gedrag op het werk
Pesten Ongewenst Seksueel Gedrag Trauma Geweld 8 | 28-11-2014
Elke vorm van ongewenst (seksueel) gedrag met een seksuele connotatie - Verbaal - Non-verbaal Alcohol en drugs Agressie - Lichamelijk Met als doel of gevolg - Een aantasting van de waardigheid van de persoon - Een bedreiging, vijandige, vernederende, beledigende Stress of kwetsende omgeving
Psychosociale gevolgen
Ongewenst gedrag op het werk
Pesten Ongewenst Seksueel Gedrag Trauma Geweld 9 | 28-11-2014
Elke feitelijkheid waarbij een persoon fysiek of psychisch wordt bedreigd of aangevallen Alcohol en drugs Agressie bij uitvoering van het werk -
Gedragingen Fysiek Mondeling/schriftelijk Stress
Ongewenst gedrag is subjectief Je dient rekening te houden met de grenzen van … Jezelf De ander De context
10
Psychosociale gevolgen Overzicht op basis van aanbod mensura
Ongewenst gedrag op het werk
Trauma
11 | 28-11-2014
Alcohol en drugs
Agressie
Stress
Inhoudsopgave Psychosociale risico’s? De nieuwe wetgeving De psychosociale risicoanalyse
Doelstelling KB 10 april 2014
Nieuw beleid
13 | 28-11-2014
Vorig beleid
Key messages! Nieuwe wetgeving in voege vanaf 1 september 2014 Interne procedures moeten worden aangepast. Aanpassingen arbeidsreglement interne procedures; Deadline 1/3/2015
Aanpassing registratie psychosociale interventies. Ihkv jaarverslag van de interne dienst; deadline 1/01/2015 Vertrouwenspersoon Takenpakket Opleiding/aanstelling
14
Versterken belang psychosociale risicoanalyse De psychosociale risicoanalyse dient deel uit te maken van het globale preventiebeleid
Opname in JAP (Jaarlijks Actie Plan) en GPP (Globaal Preventie Pan) 2 soorten: Globale risicoanalyse Op niveau van een specifieke arbeidssituatie
In kaart brengen 5 domeinen Analyse op basis van 5 domeinen (vroeger 4)
Arbeidsorganisatie
Globale risicoanalyse Identificatie van situaties die aanleiding kunnen geven tot psychosociale risico’s Stress/burn-out Conflicten Geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk
Evaluatie van de risico’s (= 5 A’s) Samen met werknemers Samen met psychosociale preventieadviseur interne dienst Indien geen psychosociale preventieadviseur interne dienst en analyse is complex: samen met Externe Preventieadviseur Psychosociale Aspecten (EPA)
Nieuw: risicoanalyse specifieke situatie Initiatief: Werkgever Lid van de hiërarchische lijn 1/3 werknemersvertegenwoordigers in comité PBW
Uitgevoerd: Samen met werknemers Samen met psychosociale preventieadviseur interne dienst Indien geen psychosociale preventieadviseur interne dienst en situatie is complex: samen met EPA Gegevens worden anoniem meegedeeld aan werkgever
Nieuw: risicoanalyse specifieke situatie Preventiemaatregelen: Collectief en individueel Impact op gevaar Hiërarchie preventiemaatregelen Advies EPA indien betrokken bij risicoanalyse Werkgever informeert: Verzoeker Betrokken preventieadviseurs Andere personen die nuttig kunnen zijn Preventiemaatregelen : volledig Resultaten van de risicoanalyse : anonieme gegevens
Meer focus jaarlijkse evaluatie beleid Indien wijzigingen die blootstelling aan psychosociale risico’s beïnvloeden dient men te her-evalueren
Evaluatie 1 x per jaar door werkgever met psychosociale preventieadviseur interne dienst of EPA obv: Verzoek risicoanalyse specifieke arbeidssituatie Verzoek formele psychosociale interventie Informatie van de arbeidsgeneesheer Conclusies van incidenten bij herhaling en voorwerp van informele psychosociale interventie Feiten ten aanzien van derden Gegevens jaarverslag
Advies Comité over collectieve preventiemaatregelen
Inhoudsopgave Psychosociale risico’s? De nieuwe wetgeving De psychosociale risicoanalyse
De psychosociale risicoanalyse: doel Doel 1 = identificeren oorzaken en gevolgen psychosociale belasting
Doel 2 = zicht krijgen op sterke punten die als buffer kunnen dienen tegen psychosociale belasting
22 | 28-11-2014
De psychosociale risicoanalyse Hoe is het gesteld met het welzijn van de medewerkers ?
• • •
Wat is het stressniveau ? Zijn er stressklachten ? Hoe is het gesteld met de werkmotivatie ? Is er sprake van ongewenst gedrag ?
Welke zijn de risicofactoren binnen de werksituatie en welke impact hebben deze op het welzijn ? Wat zijn de aanknopingspunten voor verbetering ?
• • •
Welke risicofactoren in de werksituatie verdienen prioriteit ? Welke groepen van werknemers verdienen prioriteit ? Waar kunnen we uit leren ? Wat loopt er al goed (buffers) ?
23 | 28-11-2014
De psychosociale risicoanalyse: uitkomst
Algemene en specifieke maatregelen / oplossingen om psychosociale belasting te voorkomen en / of op te doen houden
Uiteindelijke doel is werking organisatie optimaliseren
De psychosociale risicoanalyse: Hoe? Kwantitatief: Vragenlijst - Statisch + power - Goed algemeen overzicht
Kwalitatief: participatieve risicoanalyse (individueel of collectief) - In de diepte + oplossingsgericht - Goed voor uitdiepen van een thema
25 | 28-11-2014
De psychosociale risicoanalyse: Hoe? Kwantitatief: Vragenlijst - Statisch + power - Goed algemeen overzicht - Vb. http://respectophetwerk.be/inhoud/toolkit Kwalitatief: participatieve risicoanalyse (individueel of collectief) - In de diepte + oplossingsgericht - Goed voor uitdiepen van een thema 26 | 28-11-2014
De psychosociale risicoanalyse Vb. Vragenlijst S-ISW
=The Short Inventory on Stress and Wellbeing = Een monitoring instrument voor risicoanalyse van psychosociale aspecten
S-ISW: Methodiek Een kort en gestandaardiseerd instrument (afnameduur 15’)
Statistische verwerking in samenwerking met Katholieke Universiteit van Leuven Rapportering - op verschillende niveaus mogelijk : organisatie/afdeling/functie - vergelijking met referentiegroep (externe benchmark) - interne vergelijking (opsporen van risicogroepen en goede praktijken binnen het bedrijf)
Handige tool voor opvolging (evalueren van inspanningen)
Samenstelling S-ISW 40 impactfactoren 5 dimensies - Taakbelasting (persoonlijke belasting) - Taakmotivatoren (intrinsieke motivatoren) - Team (sociale steun) - Organisatie (organisatie en communicatie) - Context (arbeidsmarkt, toekomstperspectieven)
Samenstelling S-ISW 20 welzijnsfactoren -> 4 dimensies - stress (lichamelijke klachten, psychische klachten) - motivatie (jobtevredenheid, performantie) - ongewenst gedrag (vb. Pesten) - absenteïsme (duur en frekwentie)
Resultaten
Naar een beleidsmatige aanpak
32
Missie psychosociale departement Mensura Het psychosociale departement van Mensura kan u helpen bij: Het werk te faciliteren en zaken helder te maken… U te inspireren met oplossingen op maat van de organisatie… Waardoor u als organisatie verder kan groeien op vlak van psychosociaal welzijn
Onze missie is dan ook ‘van wat moet naar wat kan”
Mogelijke ondersteuning psychosociale departement Mensura Psychosociale risicoanalyses
Beleidsmatige ondersteuning
Opleidingen
Individuele en team ondersteuningen
Wat aandacht krijgt, groeit
35 | 28-11-2014
