PRAKTISCHE INFORMATIE

INHOUD

Inleiding ACHTERGRONDEN Geschiedenis Vierhonderd jaar Habsburgse overheersing Na de Eerste Wereldoorlog Onder het communisme Na de Novemberrevolutie van 1989 Slowakije Bouwkunst Staatsinrichting Economie Geografie, landschap en klimaat Geografie Het landschap Flora en fauna Langs de weg Het klimaat Taal en cultuur De taal Het volkslied van Slowakije Vlag en wapen Tradities en folklore Folkloristische en andere festiviteiten Godsdienst Korte uitleg van stijlen in de kunst Veelvoorkomende goden en termen bij beelden, schilderingen en fonteinen Veelgebruikte termen uit de geestelijke wereld Enkele feiten Bekende Slowaken De Slowaakse keuken Eten… … en drinken

WW Slowakije.indb 5

9 11 11 13 17 18 20 21 22 24 24 28 28 28 29 32 32 32 32 33 34 34 34 35 35 38 38 39 39 40 40 41

In een eet- of drinkgelegenheid Sportieve activiteiten Watersport Wandelen Fietsen Paardrijden Vissen Bergbeklimmen

41 42 42 42 43 43 43 43

PRAKTISCHE INFORMATIE Accommodatie Ambassades Bagagedepots Benzine en benzinestations Bioscopen Douane Elektriciteit Eten en drinken Fotograferen Geld en bankzaken Gezondheid Huisdieren Informatie Kaarten/plattegronden Kleurmarkeringen Klimaat/beste reistijd Kranten en tijdschriften Naamswijzigingen Officiële feestdagen Openingstijden Post Reisdocumenten Taxi’s Telefoneren Tijdverschil Vervoer in Slowakije Water Winkels Woordenlijst

45 45 45 45 45 46 46 46 46 46 46 47 47 47 48 48 48 48 48 48 49 49 49 50 50 50 50 53 53 53

29-01-2007 11:04:42

LANDNAAM SLOWAKIJE

6

BEZIENSWAARDIGHEDEN West-Slowakije Bratislava De geschiedenis van de stad Burchtheuvel Het oude centrum Buiten de stadsmuren Overige bezienswaardigheden en activiteiten Devín Chko Záhorie Komárno Nitra Topol’wianky Hronsky Bepadik Sväty Jur Pezinok Modra Werveny Kamep Trnava Smolenice Æaætín Stráøe Holíw Skalica Branw Plavecky Peter Pieæt’any Beckov Wachtice Topol’wiansky Hrad TrenwÍn Trenwianske Teplice Skalka nad Váhom Bílé Karpaty (Witte Karpaten) Midden-Slowakije Malá Fatra Øilina Bytwa Vychylovka Klokowovské Skálie Strewno Bojnice Wiwmany Rajecké Teplice Rajeckå Lesnå

WW Slowakije.indb 6

57 57 57 57 60 61 73 75 77 78 79 84 87 88 89 90 90 93 93 97 97 98 98 99 99 99 102 104 106 106 111 111 112 113 113 113 116 116 116 117 118 119 121 121

Martin Blatnica Vlkolinec Chow Orava Zuberec Tvrdoæín Trstená Námestovo Liptovsky Mikuláæ Sväty Kríø Partizánska L’upwa NÍzke Tatry (Lage Tatra) Banská Bystrica Æpania Dolina Hronsek Zvolen Kremnica Banská Ætiavnica Sväty Anton (Antol) Detva Brhlovce Mul’a Æiatorská Bukovinka

121 123 123 124 124 125 126 126 126 127 129 130 130 134 136 137 138 139 141 146 147 147 148 148

Oost-Slowakije Poprad Spiæská Sobota Liptovská Tepliwka Vysoké Tatry (Hoge Tatra) Smokovce Tatranská Lomnica Tatranská Kotlina Ødiar Werveny Kláætor Vyæne Ruøbachy Stará L’ubovpa Keømarok Levowa Bijacovce Spiæská Kapitula Spiæsky Hrad Øehra Markuæovse Spiæská Nova Ves Betlanovce Slovensky Raj (Slowaaks Paradijs)

149 149 150 150 150 153 154 155 155 155 156 157 158 160 165 165 166 168 168 169 169 170

29-01-2007 11:04:43

INHOUD

Dobæina Roøpava Betliar Krásna Hôrka Zádielska Dolina Slovensky Kras Ochtiná Chyøné Muráp Jasov Koæice Herl’any Preæov Dubník

172 172 173 174 175 175 175 176 176 177 177 181 182 186

OPGENOMEN KAARTEN Slowakije – ligging in Europa 12 Slowakije – algemeen 14-15 Slowakije – fysisch 26-27 Slowakije – beschermde natuurgebieden 30-31 Bratislava 58-59 Bratislava centrum 62-63 Komárno 80-81 Nitra 85

7

Bardejov Bardejovské Kúpele Hervartov Zborov Svidník Medzilaborce Humenné Michalovce Morské Oko Poloniny Nationaal Park

186 189 190 190 190 191 191 191 195 195

Over de auteur Register

196 197

Trnava Trenwín Øilina Banská Bystrica Banská Ætiavnica Koæice Preæov Bardejov

94-95 108-109 114 135 142-143 178 184-185 187

Communistenbouw in vrolijke kleurtjes

WW Slowakije.indb 7

29-01-2007 11:04:50

GEOGRAFIE, LANDSCHAP EN K L I M A AT

29

Flora en fauna Een grote diversiteit in het landschap brengt een grote variëteit aan flora en fauna met zich mee. Zo bezit het land duizenden verschillende plantensoorten. Een geïnteresseerd oog kan zich te goed doen aan mooie bloemen, bijzondere varens en alpiene planten. Naast bijvoorbeeld de edelweiss en vele soorten orchideeën groeien er overblijfselen uit de ijstijd, zoals een speciale braam en een steenbreeksoort. De ruime hoeveelheid bomen bestaat voor ongeveer de helft uit loofbomen (onder andere eik, beuk, berk, esdoorn en lijsterbes) en voor de helft uit naaldbomen (grove den, spar, lariks en taxus). Het dierenleven is niet zo gevarieerd als het plantenleven. Op berghellingen en in bossen leven veel konijnen, hazen en reeën. In hogergelegen gebieden huizen ook gemzen, sneeuwmuizen en moeflons. In Slowakije komen nog bruine beren, bergmarmotten, lynxen, wilde katten en wolven voor. Veel van deze dieren zijn beschermd. In de rivieren en meren leven meervallen en een speciale zalmsoort. Een groot gedeelte van Slowakije is tot natuurreservaat verklaard.

Ruige landschappen

WW Slowakije.indb 29

29-01-2007 11:05:38

45

PRAKTISCHE INFORMATIE

Accommodatie Hotels Hotels zijn in vijf categorieën verdeeld, van 1 tot en met 5 sterren. Veel hotels hebben geen eenpersoonskamers. U dient dan voor een tweepersoonskamer te betalen. Sommige grote hotels hebben kamers in verschillende categorieën. Motels komen niet zo vaak voor. Ze hebben meestal 3 sterren. ‘Ubytovaci hostinec of Turistická ubytovna’ Een herberg met slaapplaatsen, een soort hostel. Er is niet altijd een douche aanwezig. In de zomer wordt een aantal studentenhuizen als accommodatie voor toeristen gebruikt. Campings In Slowakije wordt veel gekampeerd. Vrij kamperen is niet toegestaan maar over het land ligt een groot aantal campings verspreid. De meeste campings zijn niet het gehele jaar geopend, maar slechts van mei t/m september en soms zelfs nog korter. Op veel campings staan eenvoudige huisjes. Soms is het niet meer dan een houten tent met matrassen. Niet alle campings hebben warm water. Autocampings hebben doorgaans meer voorzieningen dan andere campings. Campinggas is Slowakije slecht verkrijgbaar. Privé-accommodatie/pension Steeds meer particulieren bieden kamers aan voor overnachtingen. U herkent de huizen meestal aan de borden ‘Zimmer frei’. Ook kunnen informatiebureaus dit soort accommodatie verzorgen. De mensen bij wie u verblijft zijn meestal heel vriendelijk en ze kunnen u informatie geven over de stad en de omgeving. Officiële pensions hebben minimaal 5 kamers.

WW Slowakije.indb 45

Website: www.travelgiude.sk; www.limba.sk (huisjes)

Ambassades Slowaakse ambassade in Nederland: Parkweg 1, 2585 JD Den Haag, 9070-4167777 Slowaakse ambassade in België: Molièrelaan 195, 1050 Elsene, 902-3464045 of 3464261; e-mail: [email protected] Nederlandse ambassade in Slowakije: Frapa Král’a 5, 81105 Bratislava, 902- 52453313, 52491577, j 02-52491075; internet: www.netherlandsembassy.sk; e-mail [email protected] Belgische ambassade in Slowakije: Frapa Král’a 5, Bratislava, 902-57101211 / 02-57101212; j 02-52494296; internet: www.diplomatie.be/bratislavanl; e-mail: [email protected]

Bagagedepots Op de meeste wat grotere trein- en busstations zijn kluisjes en/of open bewaargeving. Bij open bewaargeving geldt dat de bagage niet meer mag wegen dan 15 kg per stuk. Als uw bagage zwaarder is, kunt u aanbieden het zelf weg te zetten. Anders wil een fooi wel eens helpen.

Benzine en benzinestations Zie onder het kopje ‘vervoer’.

29-01-2007 11:06:17

57 57

BEZIENSWAARDIGHEDEN BEZIENSWAARDIGHEDEN

West-Slowakije BRATISLAVA Een sprookje?… Jullie willen een sprookje? Maar waarom, de stad is al een sprookje!

Banská Bystrica

Ko≥ice

BRATISLAVA

Hans Christian Andersen, sprookjesverteller

Geschiedenis van de stad Aan de oevers van de Donau en aan de voet van de Kleine Karpaten (Maly Karpaty) ligt Bratislava, de hoofdstad van Slowakije. In Bratislava zetelt het Slowaakse parlement en bevindt zich de kern van het culturele, sociale, wetenschappelijke en politieke leven. Bratislava heeft altijd een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de streek. Al in de tijden van de Kelten (400 v.C.) en de Romeinen (100 A.D.) was Bratislava een centrum van activiteiten. Vlak nadat de Romeinen gearriveerd waren, leefden de Kelten met hen in vrede. Hier kwam een einde aan toen de Kelten onder de heerschappij van de Germaanse stammen terechtkwamen. In die tijd bouwden de Romeinen versterkingen aan beide zijden van de Donau. Stenen met inscripties vormen hiervoor het bewijs. In de negende eeuw vestigden zich Slaven op deze plaats. Hun vorst, Breslav, liet op de heuvel een vesting bouwen, vanwaar het gebied tegen de oprukkende Magyaren (Hongaren) beschermd moest worden. Uiteindelijk heeft Slowakije toch het onderspit moeten delven en werd het gebied door Hongarije ingelijfd. Omdat Boeda (de helft van Boedapest) in 1536 door de Turken bezet was, werd Bratislava de hoofdstad van Hongarije. De stad heeft deze functie ruim 300 jaar vervuld. De Rijksdag vergaderde er en de Hongaarse koningen werden te Bratislava gekroond. Vooral in de tijd van de Habsburgse keizerin Maria Theresia (1740-1780) onderging de stad een gedaantewisseling. Vele barokke paleizen verrezen binnen de stadsmuren. In 1848 keerde de Hongaarse regering terug naar Boedapest, dat inmiddels van de Turkse overheersing was bevrijd. In de negentiende eeuw kwam de industrialisatie op gang. Na de Eerste Wereldoorlog vormde Slowakije met Bohemen en Moravië de Tsjechoslowaakse Republiek. Bratislava werd de hoofdstad van het Slowaak-

WW Slowakije 03.indd 57

12-02-2007 10:15:09

h Mi≥ íkov a

Vl√ ko v

ova

Bela

od ch Ob

� Ω

Bebla vé ho

2

O

h h

8 Rybné nám.

ı (voor de omgeving van Bratislava) Busstation

Go

Ω

33

WW Slowakije.indb 58

Je

n se

s

ho

31

�

la dos stie iez Hv náme

Ω

ká ns

h rké

�

32

Námestie L'. ≤túra Propeler

34

He y íc ka

ob u√ n u ri

La

16 14

o vov

Rázusovo nábreπie

Nábreπie arm. gen. L. Svobodu

y

Pal ack é

al

ná

Námestie Pavla Dob≥inského

Ko l

Primaciálne 17 nám.

vá

h

s

30

ská

n Pa

29

�7

bal ov

Mosto

é oc k Z ám

l Ze

Ned

a

h

PARLAMENT Vodn∫ vrch

y od ch

9

�

Hlavné 15 sk nám. a 11 Ry bá rsk á a en

10

�

án br

1

5

h

�

«o va

ulská

Mu dr o

6

o Prep

Franti≥kánske námestie

l ár

ká ≥st s

�

Námestie SNP

19

13

Se d

s

tská St aromes

Burcht

�ká

Biela

18

�

20

�

24

25

Far

3

�

21

o

lík

d Je

%

22

23

ká

26

it Kap

h

vá ≥to Ba

is ar

ská ∏idov

4

�

h

ka

s c ín pu

�

12

∏upné nám.

Kl

h

Ev. kerk

nám.

�

� va

Kl

Ka

cká Sk

h

� Hurbanovo

ná

a

Z ámo

d ho bc

Pa ul íny ho

27

d ova

28

Rie√na

javo P od

Palis ády

ova

ká ts es

á

vá

Z och

om ar St

D re ven

Ω

á

rins

nv Ko

Michalská

entn

Ko zia

Sv ora

≤karn iclov a

Zá m oc ká

Vysoká

Ω Hodπovo nám.

≥to

ka

Archeolog. Museum ∏iπkova

Theater Nová Sc

Ω

�

h

Já n

�

Ventúrska

h

Palis ády

n ská Pane Grote Evang. Kerk

Evangel. Begr.plaats

á

42

Rigeleho

�

lian s

a

ze fsk

Po

Bra d

dy lisá Pa

kej

Evangelische Begr. plaats

eko v

va

ov a

Suché M∫to

≤ ul

nd o

h

M ateja

M aróth

va

Ga la

Spojná

Jo

Tols tého

yho

Go dr o

án yh o

Námes slobod

h

a

Gu nd uli√

≤tetinova

Timravina

Ku zm

h

43

on tov o va

Mo yz e s

So m oli

Novosvetská

Le rm

44

a

�

Flög lov

a

h

h

Sládk ovi√o va

Ω Mi ≥í ko v

ho

B ans koby stric ká

P

h

N

e

ck éh o

av ín

an ské tatr od 45

Fra«a Král'a

Ω

46

≤tefánikova

Sl

aS

Na

la víne

BEZIENSWAARDIGHE D E N

58

ná de

Me

h

Rooseveltov nám.

Botel Grácia

D

29-01-2007 11:06:34

WEST-SLOWAKIJE

St a ro ho rsk

Námestie slobody

Floriánske námestie

Ω

á

tna

h

Americké nám.

Technische Universiteit sk éh e cki Mi

Ulica 29. august

Theater Nová Scéna

M

ar iá ns ka

La

za

�

a

Kl

vá

Kamenné námestie

u La

js Duna

ká

ská

ss Grö

r in

ová ling

Talle rova

�

Med

Pal ack é

31

Tobruck Mosto

32

h 38

á

37

ná de

Me

ie

� 36Fajnorovo nábreπie

35

Ω

a

h

Rooseveltovo nám.

π nábre

≤afárikovo nám.

d ov

kého

s Vajan

�

ova vi√ bro Do

Gon

vá

Námestie L'. ≤túra

h

ená

se

ho

Je

39

ho

a ov úr ≤t

Ω

ké ns

nska Alπbetí

Go

√ov a Bezru

va Gajo

ho rké

�

eler

Ω 40

Ω

y

Ω

Ω

6

Dunaj (Donau)

ka

íns

tor

C in

≤p itá l

Ko lár sk a

iálne 17 m.

16

kro Cu

�

íc ka

bal ov

á

á jsk Ra

�

sk

sk a

íko

ámestie SNP

Ned

va

ob u√ n

vá

dl Je

llé ho

He yd uk

�

ov a

Ho

ret

≤p it á

lsk a

ná od ch Ob

St ar ∫ mo s t

Ω

250 m

1. 2. 3. 4. 5.

a

Kollárovo nám.

Vysoká

0

a zov wic

Já n

ska

h

41

o

á

Ra dl in

ze fsk

Zá

h

M∫ Jo

N �

ra dn íc ka

43

59

Burcht Sigismundpoort Sint-Nicolaaskerk Joods museum Klokkenmuseum en Museum van de Ambachtelijke kunst 6. Jezuïetencollege 7. Sint-Martinusdom 8. Drievuldigheidszuil 9. Academia Istropolitana 10. Pfálffypaleis 11. Rolandfontein 12. Postkantoor 13. Jezuïetenkerk 14. Wijnbouwmuseum 15. Oude Raadhuis met stedelijk museum 16. Primatiaalpaleis 17. Hummelmuseum 18. Ursulinenklooster en kerk 19. Franciskanenklooster 20. Mirbachpaleis 21. Sint-Catherinakapel 22. Farmaceutisch museum 23. Michaëlstoren 24. Segnerhuis 25. Universiteitsbibliotheek 26. Clarissenkerk en klooster 27. Kapucijnenkerk 28. Drievuldigheidskerk 29. Pfálffypaleis met kunstgalerie 30. Eszterházypaleis 31. Slowaaks nationaal theater 32. Redoute 33. Slowaakse nationale galerie 34. Brug SNP 35. Rondvaartboten en boten naar o.a. Wenen, Boedapest en Esztergom 36. Slowaaks nationaal museum 37. Comeniusuniversiteit 38. Eendenfontein 39. Sint-Elisabethkerk 40. Warenhuis 41. Aspremontpaleis 42. GrassalkoviWpaleis 43. Voormalige zomerresidentie aartsbisschop, thans regeringszetel 44. Jesenskymuseum 45. Nederlandse en Belgische ambassades 46. Slavínmuseum

BRATISLAVA

WW Slowakije.indb 59

29-01-2007 11:06:35

BEZIENSWAARDIGHE D E N

60

se landsdeel. Rond die tijd kreeg de stad haar huidige naam. Tot die tijd stond Bratislava bekend onder de Duitse naam Pressburg en noemden de Hongaren de plaats Pozsony. De stad dankt haar naam aan Bratislav, de laatste Slavische leider van het Groot Moravische Rijk. In 1993 werd Bratislava de hoofdstad van een zelfstandig Slowakije.

Burchtheuvel Vanaf de Donau is de robuuste burcht met de vier hoektorens al van verre te zien. Vanwege de vorm wordt de vesting ook wel ‘omgekeerde tafel’ genoemd. Al in de twaalfde eeuw werd hier op de ruïnes van een oude nederzetting een Romaans stenen kasteel neergezet. Tussen 1431 en 1434 werd deze burcht tot een gotische vesting omgebouwd. Het huidige vierkante grondvlak ontstond in die tijd. Halverwege de 16e eeuw werden versterkingen aangebracht om de aanvallen van de Turken te kunnen weerstaan. Ongeveer een eeuw later werd een derde verdieping toegevoegd en werden de hoeken met vier torens versterkt. De laatste gedaantewisseling onderging het kasteel in de tijd van Maria Theresia, omdat zij er wilde wonen als ze in Bratislava was. Bovendien had ze een representatief gebouw nodig voor belangrijke ontvangsten. Maria Theresia had een behoorlijke omvang en had wat moeite met traplopen. Daarom liet ze de trappen in het kasteel breed maken en zijn de treden laag. Zo kon ze de trap te paard opgaan. Ze liet ook de gracht om de stad dempen, omdat ze de stank van het sterk vervuilde water ondraaglijk vond. Het burchtmuseum huisvest een afdeling van het Nationaal Museum. In dit gebouw ligt de nadruk op het sociale leven van de mens. De gevarieerde en uitgebreide collectie beslaat het tijdperk tussen de prehistorie en

De burcht van Bratislava is een ‘omgekeerde tafel’

WW Slowakije.indb 60

29-01-2007 11:06:39

BEZIENSWAARDIGHE D E N

140

Kremnica

verdedigingstorens en een poort (Dolná Braná, lage poort) aangebracht. De opvallende Rode Toren (Wervená Veøa) diende een tijd lang als gevangenis en als onderkomen voor de stadsbeul. Vanaf het kasteel loopt een ondergrondse passage in de richting van het stadje. Het centrum maakt een barokke indruk omdat grote delen van de stad na de brand van 1777 naar de toen heersende barokke smaak weer zijn opgebouwd. Aan het plein (Ætefánikovo Námestie) verdienen enkele huizen extra aandacht. Nummer 1 is het stadhuis. In de achttiende eeuw werd dit pand met het ernaastgelegen huis verbonden. Aan het plein bevindt zich ook het streekmuseum, met een verzameling munten en bankbiljetten. Vlakbij staat het skimuseum.

Praktische Informatie Kremnica Informatie Informatiecentrum: Nám. M.R. Ætefánika 35/44, 96742856; internet: www.kremnica.sk; e-mail: info [email protected]. Netnummer: 045. Warmwaterzwembad: Termalne Kupalisko, Krizku 391/6.

Accommodatie

i

96743767; Centrál (**) Dolna 40, 96744210; Stred Europy (*) Krahule, 96742846; Veterník (*) Veternická 117-119, 96742709. Pensions: Soler, Angalova 433/63, 96744335. Hostels: Stefanshol, Jula Horvatha 911/52 96744097. Camping: ATC Caravan Camp, Kolna, Øiar nad Hronom, 9045-6742857.

Hotels: Golfer (***), J. Horvátha 910,

WW Slowakije.indb 140

29-01-2007 11:08:43