Praktische informatie Dagprogramma 11:00u 12:15u 14:00u 18:30u 24:00u 07:00u 12:00u 14:00u 14:15u 16:15u
Lezingen Wandeling door het Homeruskwartier De tijd gaat in! Diner Midnightlunch Ontbijt Lunch De tijd is om! Presentaties Borrel en bekendmaking winnaars
Schema begeleiders Wouter Hilhorst Gerald Lindner Adri Proveniers Flip Krabbendam Gert van den Hoven
Donderdag aan het einde van de middag Vrijdagochtend 03:00u - 07:00u Donderdag de hele middag, vrijda vanaf 10:00u Donderdag tot ‘s avonds, vrijdag vanaf 11:00U Beide dagen, precieze tijden niet bekend
Inleiding Welkom in Almere! Awesome dat je meedoet aan 24UP 2015. Voor je ligt de reader waarin je alle informatie vindt over de opdracht en het verloop van twee onvergetelijke dagen die nu ingaan.
Lezingen Annet Hospes stedenbouwkundige, betrokken bij ontwikkeling van Almere Poort Sander Vierbergen projectleider zelfbouw en Homeruskwartier Jos Lichtenberg hoogleraar aan de faculteit bouwkunde, gespecialiseerd in duurzaamheid, aanpasbaarheid en grondlegger en bedenker van het Slimbouwen-concept
Almere en het Homeruskwartier Mensen maken de stad Almere is de grootste proeftuin voor particulier opdrachtgeverschap - ook wel zelfbouw in Nederland. In 2006 is door Adri Duivesteijn als toenmalig wethouder Ruimtelijke Ordening en Wonen het zelfbouwprogramma ‘IkbouwmijnhuisinAlmere’ gelanceerd. Bij zelfbouw is een particuliere opdrachtgever voor de bouw van zijn eigen woning en het daarbij horende ontwikkel- en bouwproces verantwoordelijk. Zijn eigen vraag en wensen staan daarbij centraal. Doordat in Almere de inwoners actief betrokken worden bij het bouwen van de stad ontstaat langzaam maar zeker een stad met een eigen karakter, een stad die ook echt van de bewoners zelf is. Want mensen maken de stad. Volop kavels in Almere Sinds 2007 zijn in Almere zo’n 2.300 kavels op de markt gebracht. Daarvan zijn er zo’n 1.500 verkocht. Omdat de gemeente veel grond in eigen bezit heeft kan zij ook op grote schaal inzetten op verschillende vormen zelfbouw. Een aparte projectorganisatie is opgezet en in de Kavelwinkel kunnen belangstellenden informatie krijgen over het kavelaanbod en de ‘kavelpaspoorten’ waarin bepalingen staan ten aanzien van bouwoppervlak, bouwhoogte en rooilijn. Kortom, in Almere kan men in alle vrijheid een huis bouwen. Homeruskwartier, Almere Poort Homeruskwartier in het nieuwe stadsdeel Almere Poort is revolutionair en uniek. Het is de grootste woonwijk in Nederland die door de eigen inwoners wordt ontwikkeld en gebouwd. Geen huis is hetzelfde. De wijk bestaat uiteindelijk uit 3.400 woningen (een combinatie van particulier, collectief en mede-opdrachtgeverschap). Hier ziet heel Nederland in de praktijk hoe mensen de stad maken. Alle vormen van bouwen komen aan bod. Grachtenhuizen, woon-werkvilla’s, bungalows of tuinhuizen. Geschakeld of vrijstaand. Volgens eigen ontwerp of samen met anderen. Afwisseling en diversiteit bepalen het bijzondere karakter van de wijk. Wonen gecombineerd met werk is op veel plekken mogelijk en er zijn ook kavels waar winkeliers hun ideale winkel kunnen bouwen. Karakteristiek voor de wijk is het cirkelvormige patroon. Het stedenbouwkundig ontwerp is van Floris Alkemade en Art Zaaijer van architectenbureau OMA (Office for Metropolitan Architecture). Het programma is van Jacqueline Tellinga; gemeentelijk conceptontwikkelaar.
Familiekavels Product: familiekavels In Homeruskwartier is een aantal bijzondere kavels beschikbaar; ‘familiekavels’. Deze kavels kunnen worden gesplitst en voorzien hiermee in een vraag naar o.a. geclusterd wonen. Het aanbod van dergelijke woonoplossingen is schaars. Familiekavels zijn voor uiteenlopende woon-werk behoeftes geschikt. We zien drie categorieën: zorg, gezin/familie en werk. Deze categorieën kunnen vanzelfsprekend ook worden gecombineerd. Zorgkavels geschikt voor (mantel)zorg en bedoeld voor bijvoorbeeld: • Ouders die een kind met handicap in/bij huis nemen. • Ouders die zorgen dat hun kind met andere gehandicapte kinderen (met begeleid ing) samen kunnen wonen. • Mensen die hun ouder(s) in huis nemen i.v.m. mantelzorg. Bijvoorbeeld: Ik bouw met zorg voor … (mensen, mijn ouders, mijn kind) Familiekavels voor mensen die om verschillende redenen bij elkaar willen wonen: • Families of andere gezinnen die bij elkaar in de buurt willen wonen. • Ouderen die bij elkaar willen wonen en gezamenlijk zorg en voorzieningen zoals boodschappen etc. willen regelen. Inspelen op de toekomst. Bijvoorbeeld: wij bouwen met familie/voor senioren Woon-werk kavels • Mensen die een onderneming aan huis willen realiseren. Bijvoorbeeld: Ik bouw ondernemend (kantoor/praktijk/winkel/bed and breakfast aan huis) Eilandkavels Binnen het thema ‘familiekavel’ richt deze opgave zich specifiek op een drietal eilandkavels in het gebied. De eilanden Homerus (1.025 m2), Ilias (751 m2) en Odyssee (665 m2) liggen midden in de wijk en direct bij het Homeruspark. Deze grote kavels lenen zich bij uitstek voor woonoplossingen waar mensen met elkaar willen bouwen en toch apart willen wonen. Op elk eiland kan één huis worden gebouwd, maar meer mag ook. De specifieke regels staan vermeld in het kavelpaspoort. De eilanden kunnen desgewenst worden gesplitst. Bij splitsing wordt het samen kopen en bouwen bereikbaarder en transparanter. Bij splitsing krijgt elke koper een deel van de grond in eigendom, plus het huis (of een deel ervan) dat op die grond wordt gebouwd. Voordelen van splitsing: ieder een eigen huis met een eigen voordeur en de bijbehorende rechten en plichten. Ook t.a.v. de financiële lasten.
Bijzonderheden Almere, Growing Green Cities Het thema Growing Green Cities, gepresenteerd in het kader van de Floriade 2022, staat centraal in de ontwikkeling van Almere. Growing Green Cities verwijst naar een beweging die het leven van stadsbewoners in alle opzichten duurzamer, gezonder en aantrekkelijker moet maken. Growing Green Cities gaat niet alleen over duurzame technische toepassingen (zoals windenergie en zonnepanelen), maar ook over sociale en economische zaken. Almere kan in dit opzicht nog groener worden dan dat zij nu al is, van ‘Garden City’ naar ‘Green City’, ondanks de groei die Almere de komende jaren te wachten staat. Almere wil zo graag bijdragen aan een oplossing voor de vraagstukken rondom voeding, gezondheid, energieproductie en de groene omgeving. We praten dan over feeding, healthying, energizing en greening. Meer vrijheid binnen Bouwbesluit Gedurende een pilotperiode van vijf jaar is in Almere een aantal artikelen van het Bouwbesluit 2012 niet van toepassing bij het aanvragen van een omgevingsvergunning voor grondgebonden woningen gerealiseerd binnen particulier opdrachtgeverschap. Dit betekent dat de woningen moeten voldoen aan de basiseisen op gebied van veiligheid en gezondheid, maar dat op het gebied van indeling en comfort meer vrijheid bestaat. Het ‘huis zonder ramen’ in het Homeruskwartier is de aanleiding geweest voor dit pilotproject. Het huis heeft op de verdiepingen geen ramen en zou volgens de regels van het Bouwbesluit niet voldoen en gebouwd mogen worden. In het document ‘Meer vrijheid binnen Bouwbesluit bij Particulier Opdrachtgeverschap’ staat vermeld op basis van welke regels een versoepeld beleid geldt. In de praktijk hebben we gemerkt dat de vrijheid voor de zelfbouwer niet altijd inzichtelijk is. Daar ligt een rol voor de architect. Binnen deze opgave willen we nog een stap verder gaan. De vraag is niet alleen of de zelfbouwer de geboden vrijheden herkent en benut, maar ook of de geboden vrijheid groot genoeg is. Deze vraag is een onderdeel van de opgave gezien de specifieke doelgroep waarop deze is gericht. Zoek met je ontwerp de randen op van wat (ruimtelijk) mogelijk is en maak dat inzichtelijk. Het is een impuls om na te denken wat de oorsprong van het Bouwbesluit is en de betekenis voor de huidige zelfbouwer. Waar is meer ruimte wenselijk en waar absoluut niet? Ofwel: waar kan een zelfbouwer zelf verantwoordelijk nemen voor kwaliteit in de zin van het bouwbesluit en waar ligt de grens?
De opdracht Ontwerp binnen de regels van het Kavelpaspoort een woning of woongebouw rekening houdend met de randvoorwaarden zoals hieronder beschreven. Duurzaamheid In het kader van Growing Green Cities is een onderdeel van de opgave een innovatief duurzame woning te ontwerpen. Oftewel nadenken over nieuwe duurzame oplossingen, in tegenstelling tot de meer geijkte en voor de hand liggende maatregelen zoals voldoende zonnepanelen op het dak of een windmolen in de tuin. Deze oplossingen hoeven niet technisch van aard te zijn en kunnen vallen in 1 van de genoemde pijlers van Growing Green Cities. Vrijheid binnen het bouwbesluit De vraag is niet alleen of de zelfbouwer de geboden vrijheden herkent en benut, maar ook of de geboden vrijheid groot genoeg is. Zoek met je ontwerp de randen op van wat (ruimtelijk) mogelijk is en maak dat inzichtelijk. Het is een impuls om na te denken wat de oorsprong van het Bouwbesluit is en de betekenis voor de huidige zelfbouwer. Waar is meer ruimte wenselijk en waar absoluut niet? Ontwikkel woonconcept “samen wonen” De opgave bestaat naast een ontwerptechnische kant een sociaal/maatschappelijke kant. Voor welke doelgroepen levert gezamenlijk bouwen een meerwaarde op? Kruip in de huid van je toekomstige opdrachtgevers en bedenk een woonconcept voor ‘samen wonen’.
De Kavelpaspoorten en het document Meer vrijheid binnen het Bouwbesluit vind je in de bijlage
De jury Henk Mulder (juryvoorzitter) Wethouder ruimte, wonen en wijken René van Zuuk oprichter van René van Zuuk Architekten Almere Flip Krabbendam Architect en onderzoeker, gespecialiseerd in gemeenschappelijk wonen Jos Lichtenberg hoogleraar aan de faculteit bouwkunde, gespecialiseerd in duurzaamheid, aanpasbaarheid en grondlegger en bedenker van het Slimbouwen-concept Gert van den Hoven van het internationaal opererende Eindhovense bureau Van Aken Architecten
Niels ten Wolde (jury-adviseur) toezicht en handhaving; zal de jury adviseren over het aspect “Vrijheid binnen het bouwbesluit”
Sponsors 24UP wordt altijd met enthousiasme ondersteund door partners uit de bedrijfswereld. Dit jaar kunnen we het internationaal opererende Van Aken Architecten onze sponsor kunnen noemen. Tijdens de wedstrijd zullen er architecten van Van Aken aanwezig zijn om jullie te helpen in de ontwerpopgave. Dit is voor jullie natuurlijk een uitgelezen kans om met de professionals in gesprek te gaan en contacten te leggen. Wie weet loopt dat nog uit op een stage! Daarnaast gaat onze dank uit aan de supersympathieke bankiers “van de wereld van morgen” van de ASN Bank! Hun motto wordt volledig eer aan gedaan door 24UP te sponsoren, want jullie zijn de aanstormende ingenieurs en architecten “van de wereld van morgen”! Het is natuurlijk aan jullie de taak om de duurzame inborst van ASN Bank te laten reflecteren in jullie antwoord op de ontwerpopgave. Het Universiteitsfonds Eindhoven (UFe) is ook dit jaar sponsor van 24UP. Het UFe is opgericht door alumni van de TU en ondersteunt onderwijs en wetenschappelijk onderzoek, en stimuleert met haar bijdrage de studentencultuur. Het educatieve en tegelijkertijd studentikoze karakter van het 24UP is dan ook sterk verwant aan de doelstellingen van het UFe. We danken het UFe voor hun onmisbare bijdrage aan een onvergetelijke studententijd voor de deelnemers!
Commissie In de overtuiging dat het 24-uursproject het sterkste staaltje is wat studievereniging CHEOPS te bieden heeft, is in het voorjaar van 2014 de huidige 24UP-commissie geboren. Acht studievrienden kwamen samen, gemotiveerd om hun beste beentje voor te zetten. Verbonden door één doel: de mooiste editie van het 24-uursproject ooit neer te zetten.
V.l.n.r. Daan, Rik, Willem, Sylvian, Lineke, Rikke, Lennart, Randy
Wist je dat... • •
• •
Almere tot de tien grootste gemeenten van Nederland behoort? Er een kasteel in Almere staat? De bouw is begonnen in 2000, maar vanwege fi nanciële problemen van de ontwikkelaar is het nooit afgemaakt. Kasteel Almere is nu verworden tot een hedendaagse ruïne. De naam Almere in 1971 voor het eerst werd gebruikt? Alternatieve namen die het niet geworden zijn: Flevostad en Nieuw Amsterdam. Zich in Almere enkele straten met ongebruikelijke namen bevinden? Wat dacht je van de Tante Pollewopstraat, de Donald Ducklaan of de Rolling Stonesstraat?
Tips om wakker te blijven Ten slotte een aantal bruikbare en minder bruikbare tips om wakker te blijven: • • • • • • • • • •
Kopje koffie drinken Even weggaan van je laptop Hardop een liedje zingen Blokje om lopen Een appel eten Glaasje water drinken Praatje maken Je ogen open houden Benen strekken Stoppen met gapen
