Praktische bruikbaarheid van frailty(schalen) • •
Kwetsbaarheid? Wie is kwetsbaar (m.n. in thuissituatie) ? - hoe op te sporen? - en dan?
Erik van Rossum
Kwetsbaarheid (I) • Verstoring balans normale veroudering en reservecapaciteiten • Dynamisch fenomeen • Aard syndroom: fysiologisch of ‘multifactorieel’ ? (biologische of ook psychologische, sociale en omgevingsfactoren ?)
Kwetsbaarheid (II) • Verhoogde kans op negatieve uitkomsten (lichamelijke beperkingen, zorgafhankelijkheid, etc.)
• Wankel evenwicht (op drempel neerwaartse spiraal)
Wie is kwetsbaar? • Voor wat? (relevante negatieve uitkomsten) • Wanneer? (tijdvenster uitkomsten)
Wat hebben we te bieden?
Bestaande programma’s (zelfredzaamheid ouderen) •
• • •
Veel initiatieven vanuit allerlei organisaties
meestal weinig of geen effect soms is nut nog onbekend en anders: bescheiden effecten of van korte duur
Voorkómen neerwaartse spiraal
Doelgroep
mate van kwetsbaarheid
aanpak op maat
Aanpak 1 Doelgroep 1
Doelgroep 2
Aanpak 2
Doelgroep
* Wie ? * Hoe op te sporen ?
Screenen op kwetsbaarheid • Voortbordurend op en in samenwerking met andere onderzoeksgroepen (m.n. Tranzo / Avans / UM) • Accent: wat bieden beschikbare instrumenten? • Screenen thuiswonende ouderen in vorm van zelfrapportage • Onderdeel promotietraject Ramon Daniëls (H Zuyd)
Screeningsinstrumenten: feasibility & validiteit • Groningen Frailty Indicator (GFI) (Steverink et al.) – 15 items • Tilburg Frailty Indicator (TFI) (Gobbens et al.) – 10 en 15 items • Sherbrooke Postal Questionnaire (SPQ) (Hébert et al.) – 6 items Enkele vragen uit GFI: Welk rapportcijfer geeft u zichzelf voor uw lichamelijke fitheid? (1 staat voor heel slecht en 10 staat voor uitstekend)
Cijfer: ____
Bent u de afgelopen 6 maanden veel (6 kg) afgevallen zonder dit zelf te willen? (of 3 kg in één maand)
Ja
Nee
Gebruikt u 4 of meer verschillende soorten medicijnen per dag?
Ja
Nee
Feasibility Beste ‘opsporingsmethode’ ? Combi vragenlijst (3 instrumenten + GARS) 200 ouderen benaderd (70-84 jaar): -
per post via thuiszorg tijdens consult huisarts
uitkomst: per post vanuit huisartspraktijk
Validiteit Welk instrument is beste voorspeller ?
•
Combi lijst uitgezet bij 687 ouderen (70+) in 3 huisartspraktijken
•
Follow-up na 1 jaar: functionele status, institutionalisering en sterfte
Validiteit •
Response op baseline: 77,4% Bij follow-up: ruim boven 80%
•
Proportie kwetsbare ouderen GFI (≥ 4): 46% TFI (≥ 5): 40%
•
(erg) hoog
Validiteit We weten het nog niet: -
analyses predictie volgen (rapportage eind 2010) overigens: 70+ en 1 jaar follow-up: weinig ‘events’
Innovatief 1e lijns interventieprogramma
• Multidisciplinair programma op maat, gericht op preventie van (verdere) achteruitgang in functioneren kwetsbare ouderen • Samenwerking vele partijen • Nationaal programma ouderenzorg
Uitgangspunten (o.a.) • • • • •
Goede inbedding in bestaande zorgpraktijk, multidisciplinaire samenwerking Flexibel pakket aan interventies (‘op maat’) Casemanagement (praktijkondersteuner) Aanhaken bij betekenisvolle activiteiten Ondersteuning zelfmanagement
Stappen: 1. 2. 3. 4. 5.
Screening (70+ huisartspraktijk) Assessment (praktijkondersteuner + …) Analyse & opstellen plan van aanpak Vaststellen plan van aanpak Uitvoeren plan (toolbox van interventies, flexibel naar inhoud en duur)
6. Evaluatie en follow-up
2008-9:
ontwikkeld en uitgetest in 2 huisartspraktijken (n=60) (Ramon Daniëls et al.)
2009-13:
evaluatie in grootschalige RCT (n=360) (Silke Metzelthin et al.)
Screening • • •
70+ in 12 huisartspraktijken: 3500 ouderen Screeningslijst: GFI + achtergrondkenmerken (en informed consent rct) Response 79%
• • •
GFI 4+ 42% GFI 5+ 32% GFI 6+ 23%
Praktische bruikbaarheid van frailty(schalen) • We krijgen er meer vat op (met dank aan Robbert e.a.!) • Er resteren nog interessante vragen * opsporen (o.a. predictie, andere doelgroepen (ZH), etc.); * ‘behandelen’ (aanpak meervoudige en complexe risico’s en problemen)
