PRAKTISCH IDEEËNBOEK VOORJAAR 2014
Dromen Concept, film en interactie voor communicatieve ruimtes
04 INLEIDING
Dromen in het museum
10
Een stap uit het alledaagse. Een onderdompeling in schoonheid. Een wereld met een eigen logica, esthetiek en sfeer. Studio Louter vindt dat een museum een plek is om weg te dromen. In dit praktisch ideeënboek willen we u graag meenemen naar onze dromen. We kregen de opdracht om elf kunstenaars in één ruimte samen te laten komen. We maakten audiovisuele installaties in het Fries Museum. En we mochten de ultieme jongensdroom maken: brandweerwagens en politieauto’s.
16
Daar hebben we veel van geleerd. En dat willen we graag met u delen.
Cover foto: Anne Reitsma
CATEGORIE 1 CONCEPT EN STORYLINE Studio Louter ontwikkelt tentoonstellingsconcepten en bewaakt het inhoudelijk concept tijdens het productieproces.
CATEGORIE 2 FILM Studio Louter maakt films die je alleen in het museum kunt bekijken. In de museale ruimte krijgen ze pas zin.
CATEGORIE 3 INTERACTIEVE INSTALLATIES Studio Louter maakt interactieve installaties met nieuwe technologie waarin alle disciplines samenkomen. Dat is ingewikkeld. En daar zijn we dol op.
CATEGORIE 1
Concept en storyline
BAREND VERHEIJEN: “Studio Louter wordt vaak in het begin van een project ingehuurd. Waar gaat de tentoonstelling over? Hoe gaan we dat vertellen?”
In een museum loop je in een wereld waarin alles betekenis heeft. Een wereld met eigen wetten, een eigen logica. Een helder concept is de onmisbare basis voor een geslaagde tentoonstelling.
Het Geheugenpaleis, Nationaal Archief In een wereld van dozen beleven bezoekers elf historische vertellingen. Concept: Todd van Hulzen en Studio Louter Ruimtelijke vormgeving: Todd van Hulzen Films en interactives: Studio Louter Foto: Mike Bink
05
01 FANTOOM Overal in de stad zijn sporen zichtbaar van het verleden. Waarom vertellen musea hun ruimtelijke verhalen altijd binnen de muren van hun eigen gebouw?
Kern van inhoud wordt kern van vorm
Temporal Tower, Amsterdam Light Festival 2013/14 Tijdens het Amsterdam Light Festival herrees de Haringpakkerstoren als een geest uit het verleden op de plek waar hij eeuwen heeft gestaan. Concept: Todd van Hulzen en Studio Louter Ruimtelijke vormgeving: Todd van Hulzen
In ieder verhaal zit een kern. Eén zin. Eén woord. De absolute essentie. Een geslaagd tentoonstellingsconcept maakt die kern zichtbaar. In het museale verhaal, de multimedia en de ruimte.
02 LICHTSCHIP Voor nobelprijswinnaar Prof. dr. Gerard ‘t Hooft is de theoretische natuurkunde een groot avontuur. Maar hoe neem je kinderen daarin mee?
De zoektocht naar de kern is de essentie bij het ontwikkelen van een concept. Het is een kwestie van uitbenen, kaalstrippen en net zolang doordenken tot de kern van je verhaal in één woord is te vangen.
Master The Universe, Universiteitsmuseum Utrecht We bouwden een theoretisch ruimteschip en deden het licht uit. Alleen contouren waren zichtbaar dankzij 1.500 meter lichtgevend draad. Conservator: Prof. Dr. ‘t Hooft Concept: Todd van Hulzen en Studio Louter
Studio louter werkt bij het ontwikkelen van tentoonstellingsconcepten nauw samen met ruimtelijke vormgevers. Zonder inhoud geen vorm, maar zonder vorm geen inhoud.
Ruimtelijke vormgeving: Todd van Hulzen Films en interactives: Studio Louter
03 WIJK Studio Louter + ruimtelijk ontwerper = tentoonstelling
Burgers, brandweer, politie en geneeskundige hulpverleners zijn allemaal verantwoordelijk voor onze veiligheid. Maar hoe breng je zulke uiteenlopende werelden samen in één ruimtelijk verhaal?
PIT, Veiligheidsexpo In Almere bouwden we een woonwijk met huizen en een echte weg. Hyperrealisme en abstractie komen samen. Bezoekers moeten de wijk veilig houden. Storyline: Studio Louter Ruimtelijke vormgeving: OPERA Amsterdam
Foto: Mike Bink
Films en interactives: Studio Louter 07
01 VRAAG NATIONAAL ARCHIEF Een verzameling ruimtelijke verhalen verteld door verschillende kunstenaars binnen het kader van een raamvertelling met een koning in de hoofdrol. Hoe wordt dit verhaal een logisch ruimtelijk geheel?
Van concept tot opening
02 ONS CONCEPT Koningen wonen in paleizen. Het paleis van de Nederlandse geschiedenis heeft de archiefdozen van het Nationaal Archief als bouwstenen. Zonder archief geen geschiedenis.
Van kernidee tot opening is een lange weg. Een proces waarin je constant met elkaar in overleg bent. Het grootste gevaar is dat de kern uit beeld verdwijnt.
03 STORYLINE De ruimte is één grote metafoor. Een geheugenpaleis. Een paleis van archiefdozen. Elke kamer herbergt een ander verhaal verbeeld door een andere verteller.
Studio Louter ziet zichzelf als conceptbewaker. Elk element van een tentoonstelling moet direct terug te voeren zijn op de kerngedachte.
04 VERTELLERS Elf bijzondere verhalen verteld door elf kunstenaars. Zij kregen dezelfde spelregels: creatieve vrijheid, inhoudelijke begeleiding en een gelijk budget.
Dat betekent dat we doorvragen en dat we elk deelontwerp kritisch bekijken. Alleen dan blijft de tentoonstelling een eenheid. Een droom. In de tentoonstelling Het Geheugenpaleis verbeelden kunstenaars op archiefstukken gebaseerde verhalen. We werkten er van pitch tot opening bijna drie jaar aan. Het kernidee is al die tijd ongewijzigd gebleven.
05 CONCEPTBEWAKING De muren van dozen scheppen eenheid. De 11 kunstenaars zorgen voor verscheidenheid. Archiefstukken in iedere ruimte tonen de werkelijkheid.
Nominatie: Museums + Heritage Awards 2014
06 OPENING Op 16 oktober 2013 opende koning Willem-Alexander de tentoonstelling. Presentatie: Helmer Woudenberg Foto: Anne Reitsma 09
CATEGORIE 2
Film
Film kan meer dan alleen een verhaal vertellen op een scherm. Met film kan je beweging en emotie brengen in een statische omgeving. Met grootse gebaren of dankzij dromerige verrassingen.
PEPIJN WILBERS: “Studio Louter maakt het liefst films die je alleen in het museum kunt bekijken. In de museale ruimte krijgen ze pas zin.”
Het Pantheon, Letterkundig Museum 100 schrijverslevens vormen de hartslag van de Nederlandse letterkundige geschiedenis.
Award: Gouden Reiger 2010
Filmconcept: Studio Louter Ruimtelijke vormgeving: OPERA Amsterdam Productie films: Studio Louter
11
Verborgen projectie
Magische projectie
Soms komt een verhaal beter binnen als je het zelf hebt ontdekt. Door ruimtelijk ontwerp en film optimaal te integreren, gluren bezoekers naar een verborgen optreden van Mata Hari.
Pepper’s ghost bestaat al meer dan een eeuw, maar blijft een wonder. Holografisch geprojecteerde acteurs vormen een naadloos geheel met een miniatuurwereld. Alsof je in een levende kijkdoos kijkt.
Mata Hari, Fries Museum Concept film: Studio Louter en OPERA Amsterdam Ruimtelijke vormgeving: OPERA Amsterdam Productie film: Studio Louter
01 GLUREN
02 MATA HARI
Een enorme gleuf nodigt de bezoeker uit te gaan gluren. Er klinkt muziek, gelach. Als je naar binnen gluurt zie je Mata Hari dansen in een nachtclub. Soms goed zichtbaar, soms niet.
Tijdens de beeldresearch vonden we ingekleurde foto’s van de echte Mata Hari. Deze foto’s hebben we bewerkt tot een levensgrote ritmische animatie.
Het beleg van Den Bosch, Het Noordbrabants Museum Concept film: Studio Louter Ruimtelijke vormgeving: OPERA Amsterdam Productie film: Studio Louter
01 EENAKTER
02 PEPPER’S GHOST
In Het Noordbrabants Museum maakten we een pepper’s ghost eenakter over Frederik Hendrik de stedenbedwinger en het beleg van Den Bosch.
Een pepper’s ghost is alleen een perfecte illusie als ieder detail klopt. Dat vereist veel voorbereiding en een hoop pas- en meetwerk.
13
Live projectie
Projectie op een object
Je kunt spelen met de verwachting van bezoekers. Wat als je als bezoeker ontdekt dat de film die je bekijkt op hetzelfde moment wordt opgenomen?
Een boek ligt opengespreid tentoongesteld in een vitrine. Het lijkt een gewoon museumobject. Totdat een projectie het object van aanzicht doet veranderen.
Honourable mention: MUSE Awards 2010
De Veildag, Museum de BroekerVeiling Concept film: Studio Louter Ruimtelijke vormgeving: Todd van Hulzen Productie film: Studio Louter
01 POPPENHUIS
02 LIVE
In vijf poppenhuizen bouwden we verschillende scènes uit de veilgeschiedenis historisch correct na. Met Meccano en kleine motoren komen de taferelen in beweging.
Camera’s schakelen van poppenhuis naar poppenhuis terwijl een voice-over het verhaal vertelt. Pas langzaam daagt het de bezoeker dat wat hij ziet niet een illusie is, maar echt. Net als de pittoreske BroekerVeiling.
Toverboek, Museum Boerhaave Concept film: Studio Louter Ruimtelijke vormgeving: Todd van Hulzen
01 TOVERBOEK
02 NEWTON
Een boek komt tot leven. Illustraties gaan bewegen. Bladzijden slaan om.
Drie verschillende betoverende animaties tonen hoe de wereld werd onttoverd door de Newtoniaanse wetenschap.
Productie film: Studio Louter
15
CATEGORIE 3
DIRK BERTELS: “Interactieve installaties met nieuwe technologie waarin alle disciplines samenkomen. Dat is ingewikkeld. En daar zijn we dol op.”
Dankzij interactie worden toeschouwers deelnemers. De bezoeker ziet zichzelf terug, laat sporen achter of wordt onderdeel van een droomwereld.
Toverplafond, Belasting & Douane Museum Live gefilmde portretten van bezoekers worden bijgezet in het pantheon van de belastingbetaler terwijl de bezoeker ligt. Concept: Studio Louter Ruimtelijke vormgeving: Tjep. Productie interactive: Studio Louter
17
01 BESCHERMD Revoluties in de geschiedenis van veiligheid staan tussen de wereld van gevaren en de bezoeker in.
Interactieve muur
02 BEELD Met behulp van kinect-techniek wordt het spiegelbeeld van een bezoeker onderdeel van een wereld waarin hij kan spelen en ontdekken.
Een 9 meter lange naadloze projectie.
Bij een productie als deze draait alles om de relatie tussen inhoud, vorm en interactie. De installatie moet mensen wat leren, moet er aantrekkelijk uitzien, moet begrijpelijk zijn en vooral: moet fascineren.
03 SPEL
Studio Louter heeft alle disciplines in huis. We bedenken de concepten, schrijven de teksten, maken de animaties en programmeren de interactives. Daarom kunnen we tijdens het proces steeds blijven testen, afstemmen en aanpassen. Net zo lang tot iedereen tevreden is.
Het silhouet van de bezoeker neemt steeds een andere verschijningsvorm aan: van vuur tot gereedschappen.
Techniek is niet een doel, maar wel een onmisbaar middel 04 TECHNIEK Intro ervaring, PIT Veiligheidsexpo Concept interactive: Studio Louter Ruimtelijke vormgeving: OPERA Amsterdam
Kinect technologie maakt het mogelijk om op beweging van de bezoeker te reageren.
Productie interactive: Studio Louter
19
01 AARDLAGEN Onder de kaart van Brabant gaat een wereld van historische verhalen schuil. Door over de kaart te lopen opent de bezoeker doorzichten in de geschiedenis.
Interactieve vloer
02 TECHNIEK Een interactieve installatie kan de bezoeker inleiden in het onderwerp van de tentoonstelling. De Brabantzaal in Het Noordbrabants Museum behandelt de geschiedenis van Brabant in grote lijnen. Een interactieve vloer vormt de speelse inleiding op de verschillende paviljoens. Tegelijkertijd dient de vloer als visueel samenbindend statement.
3 beamers projecteren een naadloze kaart van Brabant van 8 meter breed op de grond.
Nauwe samenwerking met een ruimtelijk vormgever is nodig om dit soort installaties te realiseren. De plannen voor de vloer zijn al tijdens de eerste ontwerpfase ontwikkeld. Maar ook tijdens de productie is afstemming nodig om met beeld, techniek, animatie en historische research een eenduidig verhaal te vertellen.
03 SPEL Camera’s detecteren waar bezoekers staan en reageren op hun bewegingen.
04 BEELD Brabantzaal, Het Noordbrabants Museum Concept interactive: Studio Louter Ruimtelijke vormgeving: OPERA Amsterdam Productie interactive: Studio Louter Foto: Joep Jacobs
De grond lijkt open te breken en door de aardlagen heen kijk je naar scènes die zich in het verleden op die plek hebben afgespeeld. Op gezette tijden wordt de droomwereld overgenomen door een thema dat typisch is voor Brabant. 21
Pepijn Wilbers creative partner
Barend Verheijen creative partner
Dirk Bertels creative partner
Onze producten
Mette Menting animator
Studio Louter
Rik Herder project manager
Olga Ruitenbeek project manager
Arthur Wammes software developer
Marlyn van Gool AV producer
Hedwig Wösten operationeel projectleider
Denise Schipper content producer
Studio Louter ontwikkelt tentoonstellingsconcepten, film en interactie voor communicatieve ruimtes. Ons motto: betrek de bezoeker. Ons doel: bezoekers intrigeren, emotioneren en laten communiceren. Onze werkwijze: een inhoudelijk concept is de kern en ontwikkelen we samen met de opdrachtgever. Studio Louter werkt met een interdisciplinair team van specialisten en produceert in huis een brede waaier aan producten. Onze projectleiders zijn allen historici en hebben brede ervaring in de museale sector. De inhoudelijke kwaliteit van een project is zo optimaal geborgd. Een actueel overzicht van onze projecten kunt u vinden op: www.studiolouter.nl. U kunt ons ook volgen op Facebook. Interesse in een van onze diensten of producten? Neem dan contact op met Barend Verheijen of Olga Ruitenbeek, 020 670 20 44.
Leanna McAlpine visual designer
Valeria Bukina front-end & game designer
Nienke van Leverink controller
01 CONCEPT & CONTENT Inhoudelijke tentoonstellingsconcepten Storyline Tentoonstellingsteksten Educatieve concepten Grafische laag
02 FILM Documentaire Drama Reportages Pepper’s ghost Ruimtelijke film installaties Animatie
03 INTERACTIE Verdiepingsschermen Dilemma games Droommachines Serious games Ruimtelijke interactieve installaties Kinect games Websites RFID bezoekerspas Apps Mediatours
Studio Louter Lutmastraat 191 E, 1074 TV Amsterdam, 020 670 20 44
[email protected] www.studiolouter.nl
