POSTGRADUATE OPLEIDING INTERVENIËREN VOOR POSTGRADUATE OPLEIDING COMMISSARISSEN EXECUTIVE TEAMCOACHING EN TOEZICHTHOUDERS
1 AANLEIDING EN DOEL VAN HET PROGRAMMA Leden van Raden van Commissarissen en Raden van Toezicht liggen onder het vergrootglas. Door de schandalen in de afgelopen jaren in bijvoorbeeld de bancaire-, onderwijs- en woningbouwsector is de regelgeving verscherpt en is steeds meer duidelijk geworden dat goed toezichthouden een kunst is. Toezichthouders zijn daarom vaker op zoek naar verdere professionalisering om dit vak naar behoren te kunnen uitvoeren. Uit onderzoek blijkt dat de dynamiek in de bestuurskamers vaak bepalend is voor het succes van een organisatie en toezichthouders realiseren zich steeds beter dat zij een rol hebben in het interveniëren in deze dynamiek als irrationele en disfunctionele processen de overhand krijgen. In het VU Center For Executive Coaching is veel kennis, ervaring en handelingsrepertoir beschikbaar over de dynamiek in de bestuurskamers en bij de individuele bestuursleden. Wij stellen deze graag beschikbaar aan toezichthouders die hun rol verder willen professionaliseren. Het is onze ambitie om hen (verder) te helpen in het interveniëren op zowel individueel als groepsniveau. De Postgraduate opleiding Interveniëren voor Commissarissen en Toezichthouders (PGO-IC&T) is een programma voor commissarissen en toezichthouders die op zoek zijn naar reflectie op hun rol, die hun handelen tegen het licht willen houden, zich meer bewust willen zijn van de keuzes die ze maken tijdens hun interventies en graag de eigen ervaring willen toetsen aan die van ervaren collega’s. Werken als commissaris en/of toezichthouder vraagt veel van jezelf. Hoe zorg je dat je stevig staat, wat doe je als het spannend wordt? De Postgraduate opleiding Interveniëren voor Commissarissen en Toezichthouders is een programma voor reflectieve professionals die kritisch willen kijken naar hun eigen handelen en effectiever willen functioneren en interveniëren. Het programma onderscheidt zich van andere programma’s door de focus op het handelen van commissarissen en toezichthouders, op basis van hun eigen casuïstiek en vraagstukken. Vragen die bijvoorbeeld aan de orde kunnen komen zijn: • Welke rol neem je op welk moment en wanneer wissel je van rol? • Hoe blijf je betrokken en toch op voldoende bestuurlijke afstand? • Hoe ga je om met de dynamiek tussen de voorzitter van de RvC of RvT en de voorzitter van de RvB?
3
• • • •
Hoe ga je om met Zonnekoning gedrag? Hoe intervenieer je in een slecht functionerend bestuursteam? Hoe stel je het functioneren van je eigen team effectief ter discussie? Hoe zorg je voor een goed samenspel tussen de RvC of RvT en de RvC?
In het programma maakt u kennis met ervaren docenten en begeleiders die werkzaam zijn als commissaris en/of toezichthouder en die graag hun kennis en ervaring met u willen delen, en samen met u verder willen ontwikkelen. Doel is om een stevig fundament onder de eigen ontwikkeling te leggen. Een belangrijk nevendoel is om met elkaar een community van ervaren toezichthouders te vormen die samen het vak verder ontwikkelen. DOEL VAN HET PROGRAMMA Deelnemers werken tijdens het programma aan hun eigen praktijk als toezichthouder in drie leerlijnen. 1. De leerlijn kennisontwikkeling op basis van state-of-the-art academische kennis op een aantal relevante kennisdomeinen, namelijk sociale psychologie, corporate governance, psychodynamica en leiderschapstheorie. 2. De leerlijn interventiekunde door zowel het delen als ervaren van verrassende (coaching) interventies. 3. De leerlijn zelfreflectie door reflectie met ervaren collega’s en het opdoen van ervaring met interveniëren. Aan het einde van het programma integreren deelnemers de aangeboden onderdelen in een eigen reflectieverslag over hun stijl en effectiviteit als toezichthouder en geven hierover een presentatie aan de overige deelnemers. DOELGROEP Het programma is bedoeld voor commissarissen en toezichthouders die hun interventierepertoir willen vergroten. Van deelnemers verwachten wij dat ze tijdens het programma minimaal 1 toezichthoudende rol vervullen. Deelnemers hebben voldoende senioriteit om andere deelnemers effectief feedback te geven. Deelnemers zijn in staat en bereid tot zelfreflectie. Het startniveau is academisch of equivalent aan academisch. We werken met maximaal 12 deelnemers. Door het werken met twee kerndocenten en verschillende gastdocenten is er veel individuele aandacht voor de deelnemers. We verwachten enige voorkennis op het gebied van corporate governance. Deelnemers die hier nog onvoldoende kennis over hebben kunnen wij een literatuurlijst met aanbevolen literatuur verstrekken. 4
2 LEERFILOSOFIE EN UITWERKING PROGRAMMA
De opleiding bestaat uit een kennismakingsbijeenkomst plus drie modules van twee dagen en een slotdag. Ter voorbereiding van de slotdagen schrijven de deelnemers een zelfreflectie en bereiden een eindpresentatie voor. In de modules creëren we een stevige basis en bewustwording van keuzes in interventies, zowel op individueel als op groepsniveau. Elke module bestaat uit 2 dagen. We werken op deze dagen van half 10 tot 5. Het leren van en met elkaar is een belangrijk element in deze opleiding. Deelnemers aan het programma zijn bereid om hun eigen casuïstiek in te brengen. Ook wordt er gewerkt met casuïstiek van gastdocenten. Er vindt reflectie plaats in kleine groepen onder begeleiding van de kerndocenten. Er worden gastsprekers uitgenodigd die iets vertellen vanuit hun ervaring als commissaris of toezichthouder. In iedere workshop is aandacht voor kennisoverdracht, zelfreflectie maar vooral voor oefenen in interveniëren op basis van eigen actuele casuïstiek. KENNISMAKINGSMIDDAG: Tijdens de kennismaking dag maken deelnemers en docenten kennis met elkaar en worden de leerwensen voor het traject vastgesteld, evenals de wijze waarop zal worden samengewerkt in het programma. WORKSHOP 1: ROLLEN EN ROLVASTHEID Als lid van een RvC of Rvt vervul je vele rollen tegelijk. Je hebt de rol als werkgever, als toezichthouder en als adviseur. Soms vervul je ook een rol als coach. Hoe zorg je dat je rolvast blijft? Wat doe je wel en niet in welke rol? Kun je deze rollen wel combineren? En hoe doe je dit dan in de praktijk? Hoe zie je je eigen rol in de RvC of RvT? Hoe blijf je overeind in de dynamiek in je eigen team? Wat is bijzonder aan de rol van de voorzitter? En die van lid van de audit- of renumeratiecommissie? Hoe ga je om met de paradox ‘afstand versus nabijheid’? Welke rol en stijl past het beste bij jou? En welke rol neemt de raad van toezicht als geheel in? Een meer betrokken rol, of een meer toezichthoudende rol en zijn die rollen wel of niet te combineren? WORKSHOP 2: INTERVENIËREN IN GROEPEN Vanuit de sociale psychologie weten we veel over wat er gebeurt in groepen. Hoe ga je om met de groepsdynamiek in je eigen RvC of RvT en hoe ga je om met die van 5
de Raad van Bestuur? Welke processen en patronen kun je verwachten? Wat doe je als de druk oploopt en de negatieve kant van groepen de overhand krijgt? Hoe ga je om met je eigen schaduw, en die van de andere bestuursleden? Hoe intervenieer je hierin op adequate wijze? WORKSHOP 3: INTERVENIËREN OP INDIVIDUEEL NIVEAU Vanuit de psychotherapie en coaching professie weten we veel over hoe te interveniëren op individueel niveau. Wat doe je als toezichthouder in welke rol? Welke adviesrollen kun je onderscheiden? Bij welke coaching stijl voel je je thuis? Hoe diep kun je interveniëren en wanneer verwijs je door naar een professionele coach of therapeut? Wat is jouw voorkeursinterventie en wat kun je nog meer doen? Hoe ga je om met de schaduwkant van leiderschap? SLOTDAG: EINDREFLECTIE OP JE ROL ALS TOEZICHTHOUDER Na het volgen van de drie workshops schrijft de deelnemer een eindreflectie van max 3-5 pagina’s waarin hij of zij ingaat op de eigen rol en bijdrage als toezichthouder en de inzichten die zijn opgedaan over het interveniëren op groepsen individueel niveau. Er wordt een presentatie voorbereid die tijdens de slotdag aan de deelnemers en kerndocenten wordt gegeven. Bij voldoende kwaliteit komt de deelnemer in aanmerking voor een certificaat. Na afronding van het programma kan de deelnemer inschrijven voor open reflectiebijeenkomsten.
6
3 LEIDING VAN HET PROGRAMMA EN DOCENTEN
Kerndocenten in het programma zijn prof. dr. Yvonne Burger en prof. dr. Rob van Eijbergen. Alle begeleiders en gastdocenten zijn zeer ervaren coaches en als docenten reeds jaren betrokken bij Postgraduate onderwijs, onderzoek en publicaties op het vakgebied. Er worden gastsprekers uitgenodigd met veel ervaring op het gebied van toezichthouden. Yvonne Burger is deeltijdhoogleraar aan de Vrije Universiteit en werkt daarnaast als zelfstandig organisatieadviseur en executive coach. Zij is geassocieerd met Twynstra Gudde. Haar adviesterreinen zijn organisatieontwikkeling, teamontwikkeling en individuele ontwikkeling. Zij heeft (internationale) ervaring in verschillende branches – zowel binnen het bedrijfsleven als binnen de overheid - en is lid van de Orde voor Organisatiekundigen en Adviseurs. Namens de OOA is zij Academic Fellow van de ICMCI. Yvonne is verantwoordelijk voor het Center for Executive Coaching waarbinnen ook de Postgraduate Prof. dr. Yvonne Burger opleiding ‘Executive Coaching’ en ‘Executive Team Coaching’ vallen. Yvonne publiceert regelmatig in boeken en tijdschriften en spreekt op congressen en symposia. Ze is columnist in het vakblad ‘Management & Consulting’. Met Erik de Haan schreef zij ‘Coachen met collega´s’ dat onlangs in de vijfde druk verscheen, en met Léon de Caluwé en Paul Jansen het boek ‘Mensen Veranderen’. In 2013 verscheen haar boek ‘Spiegel aan de top’, over de praktijk van executive coaching. Yvonne is commissaris bij Van Ede & Partners en lid van de Raad van Advies van de Rechtbank Gelderland. Website: www.yvonneburger.nl Rob van Eijbergen is internationaal werkend organisatieadviseur, deeltijdhoogleraar, mediator en executive (team) coach. Rob van Eijbergen is verbonden aan het Center for Executive Coaching van de Vrije Universiteit. Hij is een veelzijdig, zeer ervaren en authentiek adviseur. Hij werkt zowel voor het bedrijfsleven als voor de overheid en voelt zich zowel thuis op de werkvloer als in directiekamers. Hij gelooft in de combinatie van geld verdienen en tegelijkertijd maatschappelijk verantwoord bezig zijn. Dat laatste vertaalt zich onder meer in zijn werkzaamheden in ontwikkelingslanden en opdrachten voor onderwijsinstellingen.
7
Hij werkt binnen organisaties zowel aan individuele als aan organisatieontwikkeling. Rob van Eijbergen is tevens verbonden aan de Vakgroep Sociale en Organisatiepsychologie van de Universiteit van Groningen, School voor Publiek Leiderschap van de Universiteit van Stellenbosch, Zuid-Afrika en het Zijlstra Instituut van de Vrije Universiteit Amsterdam. Rob van Eijbergen vervult regelmatig de rol van interim toezichthouder. Website: www.robvaneijbergen.com. Prof. dr. Rob van Eijbergen GASTSPREKERS Gastspreker in het programma is Jaap Winter, voorzitter van het CvB van de Vrije Universiteit Amsterdam en corporate governance specialist. Ook worden er andere gastsprekers gevraagd met ruime ervaring in besturen en toezicht houden in de publieke en private sector.
8
4 PRAKTISCHE INFORMATIE START VAN HET PROGRAMMA EN DATA Het programma start in juni 2015. De data van de workshops zijn in het komende academisch jaar: Startdag: 29 juni 2015 Workshop 1: 10 en 11 september 2015 Workshop 2: 9 en 10 november 2015 Workshop 3: 28 en 29 januari 2016 Slotdag: 11 maart 2016 INTAKE EN TOELATING Na aanmelding voor het programma volgt een telefonisch intakegesprek. U kunt zich voorlopig aanmelden door een email te sturen aan prof. dr. Yvonne Burger (
[email protected]) of prof. dr. Rob van Eijbergen (
[email protected]). Als u een plaats wilt reserveren kunt u een bericht sturen naar Lisette Tepe (het secretariaat van de opleiding,
[email protected]) voor toezending van het inschrijfformulier. In het intakegesprek gaan de deelnemer en de docenten na of deelname voldoende rendement oplevert voor de deelnemer. Na het intakegesprek start de deelnemer met voorbereidende werkzaamheden, het bestuderen van kernliteratuur, het verzamelen van feedback en het formuleren van ontwikkelwensen. KOSTEN EN TIJDSINVESTERING De kosten voor de deelnemers bedragen EUR 6.500,-. Het programma vraagt een tijdsinvestering van 9 dagdelen plus 5 dagdelen voorbereiding in een tijdbestek van 9 maanden. LOCATIE Het programma wordt verzorgd in een conferentieoord centraal in Nederland. CERTIFICAAT De Postgraduate opleiding Interveniëren voor Commissarissen en Toezichthouders leidt op tot een door de Vrije Universiteit erkend certificaat. Toetsing vindt plaats aan de hand van een zelfreflectie en eindpresentatie. Na succesvolle afronding kunnen deelnemers inschrijven voor reflectiebijeenkomsten zodat er ruimte blijft voor reflectie en professionele ontwikkeling samen met andere alumni. 9
NADERE INFORMATIE Voor nadere informatie over het programma kunt u contact opnemen met één van de twee kerndocenten namelijk: Prof. dr. Yvonne Burger, 06 21534893 of via
[email protected]. Prof. dr. Rob van Eijbergen 0653930293 of via
[email protected].
10
