Poolse Sherman tanks op zoek naar Duitse infiltranten in de polder.
-
2.~~5
thuis op de grond tot ca. 8 uur geslapen. Toen kwam er iemand met berichten dat er vandaag (woensdag 1 nov. Allerheiligen) veel geschoten zou worden. We zijn toen direct met zijn allen weer in de kelder gekropen. Af en toe werd er geschoten doch niet ernstig. Vanochtend rond 9 uur is Wim Verlaat overleden. Tot het laatste moment was hij volledig bij kennis (leeftijd: 38 j.). Het was wel hard dit te horen en dan te weten, dat hij samen met ons in de kelder had gezeten, waar hij op het ogenblik van de inslag van de granaat aan het vertellen was, dat hij boven op een Britse tank meegereden was, om die de weg naar het gemeentehuis te wijzen. Vier kinderen en zijn vrouw blijven achter. Er zijn tot nu toe ongeveer 10 doden in Oosterhout gevallen. Bijna geen enkele straat waar geen granaten zijn ingeslagen. Men vertelt: Het Duitse geschut dat Oosterhout heeft beschoten is vernield. In de Katjeskelder zit nog een scherpschutter die elk half uur een schot met een geweer lost op een Britse tank. Verder weer officieel: in de StJanskerk zijn 2 voltreffers terecht gekomen. Er is veel schade aangericht. Bij Segers en ook in het huis van de NSB-burgemeester Mertens hangt de Britse vlag te wapperen. Af en toe zijn we uit de schuilkelder gekomen, om hier en daar eens te kijken en te informeren naar nieuws. Nadat er gisteren enkele uren een beeije water was geweest, weer geen water. Ook geen gas en electriciteit. Do. 2 nov. We hebben deze dag vier volle wagens met spullen uit de Kegelstraat naar de Keiweg gehaald. Het is de hele dag stil geweest van Duits geschut. Af en toe schoten de Engelsen hevig op de Duitsers, die nog op Vrachelen en Den Hout zitten. Dit geschut staat opgesteld hier in de plaats. Veel geweld en oversuizen van projectielen. De
a.~14~
hele Kegelstraat staat vol met tanks en wagens. Het is vandaag helder weer geweest, wat de hele week na zondag niet geweest is. Vanmiddag eveneens veel bommen-werpers. Tegen half zes vanavond doken ze in de richting van Vrachelen Oagers) en mitrailleerden en schoten raketbommen af. Toen begon de artillerie ook hevig te schieten. Vanavond zijn moeder en Paula, Tonnie en Sjef weer naar de schuilkelder gegaan om te overnachten. De Moffen hebben op Oosteind op maandagochtend veel boerderijen afgestookt. De ondergrondsen hebben echter die brandstichters reeds gevangen genomen. Er zijn vandaag weer meer moffenmeiden kaal geschoren. Vandaag geen gas, water en electriciteit. Do. nacht en vrij. 3 nov. Vader, Ben, tante Jaan en ik hebben in huis op de grond geslapen. Er is de hele nacht zeer hevig geschoten. Wij met zijn vieren hebben er echter niets van gehoord en rustig geslapen. Vandaag (vrijdag dus) is er de hele dag geweldig geschoten. Men zegt dat het geschut opgesteld staat bij de Franse paters. Het dondert en klapt de hele dag vreselijk. Men zegt dat er een tankslag woedt in Made, waar 8000 Duitsers ingesloten zouden zitten. Deze middag hebben we weer een wagen met spullen van huis opgehaald. Voor de middag zijn we weer een tijdje in de schuilkelder gekropen. Voor de middag bestookte een groot aantal jagers de Duitsers over het Kanaal met mitrailleurs en raketbommen. Ook dit maakt zeer veel lawaai. De gehele dag heeft één vliegtuig zeer, zeer langzaam boven het front gevlogen, telkens heen en terug. Ik vermoed een verkenner. Er wordt al enkele dagen gezegd dat Geertruidenberg bevrijd is. Vandaag zegt men weer dat de Britten Den Berg zijn binnen gemarcheerd. Duits geschut horen of
.
2.~Lt7 merken we hier gelukkig niet meer. Al die granaten die hier in Oosterhout zijn ingeslagen waren Duitse. Thans suizen wederom, zoals de hele dag en nacht, Britse granaten over. Van al dat geweld zoals kanongebulder, vliegen, mitrailleren, bombarderen en oversuizen van granaten word je nerveus. Het is waarschijnlijk zenuwslopend. Vanavond maken we weer dat we voor 6 uur in de schuilkelder van Ligtvoet komen, om te overnachten. Bij ons in huis (Kegelstraat) is het een geweldige ruïne bij nader inzien. Bijna alle meubels zijn door een scherf of een steen getroffen. Het dakraam van de kinderslaapkamer ligt ver achteraan bij Verlaat in de tuin. Al de muren bovenaan staan op vallen, etc. Vrijdagnacht: Met 19 man in de schuilkelder van Ligtvoet gelegen en zo goed en zo kwaad als het ging geslapen. Er is die nacht veel en hevig geschoten. Het was echter allemaal Britse artillerie. Hoewel we lang niet gemakkelijk lagen, hebben we toch nog plezier gehad. De toestand was nl. niet zo ernstig meer. Za. 4 nov. Vandaag heb ik op een Britse tank de radio gehoord (in het Nederlands) en dus volgt hier officieel nieuws. Vlissingen en Domburg zijn bevrijd. Zo ik uit de uitzending kon opmaken, zijn de geallieerden geland bij Westkappelle en de Canadezen vanuit Zuid-Beveland Walcheren binnen getrokken. Hoe het met ZuidBeveland zelf is, weet ik niet. In Noord-Brabant werd Den Hout bevrijd. Ook Fijnaart, 6 km.van het Hollands Diep. Ook vandaag heeft datzelfde, eigenaardig gevormde vliegtuig met lange, smalle vleugels, evenals gisteren, de hele dag zeer langzaam boven het front gevlogen. De hele dag is er weer veel geschoten. Echter lang niet
Toen het zwaar beschadigde Wagen berg bevrijd werd I kwam de bevolking na dagen met kleding en slaapgerei uit de schuilkelders vandaan
Z.~l.49 zo veel als gisteren, toen het niet gewaagd was om op straat te komen. De jagers zijn boven het front weer zeer actief geweest en hebben vele bommen afgeworpen en ook gemitrailleerd. Er is hier in Oosterhout een café gesloten, waar heel de oorlog veel Duitsers zijn gekomen. Over de BNO moet gekomen zijn dat Oosterhout door het Duitse artillerievuur geheel verwoest is en dat er 80 tanks van de Britten vernield zijn! We hebben nog altijd geen boter, water, electriciteit en gas. In totaal zijn er bij de beschieting van Oosterhout 14 doden gevallen. Hoeveel het er in de randgemeenten zijn, weet ik niet. Zo. 5 nov. Wederom heb ik op een andere Britse tank het nieuws gehoord. Hier is het: Het eiland Tholen is geheel in geallieerde handen. Vlissingen is nu geheel vrij en de troepen rukken op naar Middelburg. De toegang tot de haven van Antwerpen is zo goed als geheel vrij. In Brabant is Steenbergen, Nieuw-Vossemeer, Wagenberg, Zegge en Drunen bevrijd. Ten noorden van Den Bosch zijn de Britten het afwateringskanaal overgestoken. Nog 1% km van Klundert en ook van Geertruidenberg. Hier in Oosterhout wordt echter voor de vaste waarheid beweerd, dat Den Berg vrij is. In Oosterhout de hele dag hevig geschoten, ofschoon verder weg. Vanmiddag om 3 uur werden met een sterke luidspreker de berichten van de BBC opnieuw doorgegeven. Als dit enigszins mogelijk is, zal dit iedere dag gebeuren. De burgemeester heeft hier een redevoering gehouden, waarin hij de geallieerde legers dankte voor de bevrijding en hij zijn tijdelijke herbenoeming aankondigde. Er zijn hier vandaag zeer veel vluchtelingen uit Made aangekomen. Allen met een kruiwagenije, kinderwagen, koffertje, enz. enz. met dekens, klompen, schoenen en
~351
het opblazen van de Moerdijkbrug is geweest. Men zegt ook dat geheel Brabant van Duitsers vrij is. Anderen zeggen: heel Brabant behalve Willemstad en Moerdijk. Vast staat dat in Zeeland Tholen, Zuid-Beveland, NoordBeveland, Zeeuws-Vlaanderen en Walcheren op Middelburg na vrij zijn. Vandaag heb ik voor het eerst sedert 15 maanden een oude schoolkameraad van me terug gezien (Guus Simonse). Die was 15 maanden geleden zogenaamd vertrokken naar Duitsland. In werkelijkheid echter ondergedoken bij familie in West-Zeeuws-Vlaanderen. Zaterdag jl. is hij met een Britse tank naar huis gekomen. Zo goed als geheel West-Zeeuws-Vlaanderen is verwoest. Bijna geen enkel huis of geen enkele plaats is nog heel. Er is daar zeer hevig en verwoed gevochten. Hij had niets meer over dan juist hetgeen hij aan had. Enfin het is teveel om op te schrijven, wat daar allemaal gebeurd is en wat ze daar meegemaakt hebben. Hij heeft bij Hoofdplaat gezeten en dus de landing meegemaakt. Al die landingstanks die evengoed rijden als varen konden, was een prachtig gezicht. De Engelsen hebben hier buitengewoon lekker voedsel; alles in blik. Hun brood is prachtig spierwit, heel wat anders dan die Duitse donkere kuch. Als je het verschil ziet tussen het materiaal en het voedsel van de Engelsen en de Duitsers kun je wel begrijpen, dat de Duitsers de oorlog verliezen. Di. 7 nov. Vannacht flink geschoten, nogal ver af. Vandaag ook nog veel geschoten, doch eveneens veraf. Volgens de berichten van de BBC houden de Duitsers in Brabant alleen nog stand in de onmiddellijke omgeving van Willemstad en Moerdijk. De Duitsers melden, dat ze de Moerdijkbrug hebben opgeblazen. Geallieerde luchtverkenningen hebben uitgewezen, dat van de verkeers-
