PLENAIRE VERGADERING DRECHTRAAD

PLENAIRE VERGADERING DRECHTRAAD Datum: woensdag 18 juni 2008 Locatie: Raadzaal van het Stadhuis, Stadhuisplein 1 te Dordrecht Voorzitter: de heer R.J.G. Bandell Agenda: 20.00 uur 1. Opening, vaststellen agenda en mededelingen 2. Ingekomen stukken (bijlage 1) In de bijlage treft u een overzicht van de lijst met ingekomen stukken. De volledige stukken staan op de website www.drechtraad.nl/vergaderstukken/18juni2008 gepubliceerd. 3. Vaststellen samenvattend verslag Drechtraad 19 maart 2008 (bijlage 2) 4. Vragenhalfuur 20.30 uur 5. Voordracht door de formateur inzake vacature (Van Kooten) Drechtstedenbestuur De formateur heeft na het terugtreden van dhr. Van Kooten uit het college van Sliedrecht en het Drechtstedenbestuur gesprekken gevoerd met het college en met de fractievoorzitters van de gemeente Sliedrecht vanwege de ontstane vacature. Conform artikel 11.1 van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden stel ik u voor de heer H.G. Tanis (lid van de SGP) aan te bevelen bij de gemeenteraad van Sliedrecht voor benoeming in de Drechtraad als lid van het Drechtstedenbestuur. Ik wil u voorstellen ermee in te stemmen dat dit lid van het Drechtstedenbestuur geacht wordt te zijn aangewezen nadat de gemeenteraad van Sliedrecht in zijn benoeming in de Drechtraad heeft voorzien, zodat het Drechtstedenbestuur op korte termijn weer compleet is. Het Drechtstedenbestuur zal de nieuwe portefeuilleverdeling aan de Drechtraad bekend maken zodra deze is vastgesteld. 20.35 uur 6. Jaarrekening Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden 2007 Aan de Drechtraad wordt gevraagd om de jaarrekening 2007 en de voorgestelde resultaatbestemming vast te stellen. Vragen over de jaarrekening kunt u tot 11 juni stellen per email via [email protected]. De jaarrekening (bijlage 3) is reeds in uw bezit. De accountantsverklaring (bijlage 4) en de adviezen van de Auditcommissie (bijlage 5a) en de Commissie Werk, Zorg en Inkomen (bijlage 5b) worden voor 30 mei digitaal nagezonden. 7. 20.55 uur Strategisch plan Informatisering, Processen & Automatisering Drechtsteden 2007 – 2010, deelprogramma 1B in het bijzonder (bijlage 6) Deelprogramma IB van het programma IP&A betreft de vernieuwing van de regionale ICTinfrastructuur gericht op (a) de integratie van 8 infrastructuren, (b) een verbetering van de kwaliteit en (c) een verlaging van de beheersinspanning. Hiervoor wordt de gehele infrastructuur in een periode van ca. 3 jaren vervangen door een nieuwe geïntegreerde en ondeelbare ICTinfrastructuur. Aan de Drechtraad wordt gevraagd om in te stemmen met het in uitvoering nemen van het deelprogramma 1B en het bijbehorende krediet beschikbaar te stellen. Ook wordt gevraagd om kennis te nemen van het IP&A-programma in zijn geheel.

21.25 uur 8. Begroting Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden 2009 (bijlage 7) Aan de Drechtraad wordt gevraagd om diverse besluiten rondom de begroting te nemen en deze vervolgens vast te stellen. Vragen over de begroting kunt u tot 11 juni stellen per e-mail via [email protected]. De begroting is reeds in uw bezit. Het advies van de commissie Werk, Zorg en Inkomen (bijlage 7a) wordt u voor 30 mei digitaal nagezonden. 22.10 uur 9. Initiatiefvoorstel Milieuzonering (bijlage 8) Op 18 maart jl. is door GroenLinks Drechtsteden een initiatiefvoorstel over milieuzonering ingediend. De herziene versie van dit voorstel treft u als bijlage aan. Op 16 april is het onderwerporiënterend besproken in de raadscarrousel. U kunt zich nu uitspreken over dit voorstel en u krijgt een mondelinge toelichting van de portefeuillehouder uit het Drechtstedenbestuur. In de informatiekamer eerder op de avond wordt hier ook aandacht aan besteed. 22.30 uur 10. Hamerstukken 1. Begrotingswijziging 2008 Sociale Dienst Drechtsteden (bijlage 9) 2. Begrotingswijziging 2008 Servicecentrum Drechtsteden (bijlage 10) 3. Begrotingswijziging 2008 Gemeentebelastingen Drechtsteden (bijlage 11) 11. Stukken ter kennisname De Drechtraad wordt voorgesteld kennis te nemen van: 1. Rapportage besteding diverse kredieten (bijlage 12) 2. Milieu in de Drechtsteden 2007; de stand van zaken (bijlage 13) 3. Regionaal programma luchtkwaliteit (bijlage 14) 4. Haalbaarheidsstudie walstroom voor de binnenvaart (bijlage 15) 22.45 uur 12. Vaststellen van de agendavoorraad voor de Drechtraad van 17 september en verder (bijlage 16) 22.50 uur 13. Rondvraag en sluiting Na afloop is er gelegenheid om elkaar te ontmoeten in de Raedtskelder in het Stadhuis. Over alle onderwerpen van de agenda kunnen tot 11 juni feitelijke vragen worden gesteld via uw eigen griffier. Deze worden uiterlijk 16 juni via Bureau Drechtsteden beantwoord. Vragen aan de portefeuillehouder kunnen in de verschillende informatiekamers worden gesteld. In verband met een goed verloop van de vergadering wordt u gevraagd digitale teksten van moties (en/of amendementen) op woensdag 18 juni 2008 uiterlijk om 19.30 uur via uw griffier in het Stadhuis van Dordrecht beschikbaar te hebben, zodat deze klaargemaakt kunnen worden voor projectie en vermenigvuldiging. Onder verwijzing naar de afgesproken spelregels kunt u vragen voor agendapunt 4 uiterlijk tot maandag 16 juni a.s. 12.00 uur via uw eigen griffier bij de voorzitter van de Drechtraad aanmelden. Uw vragen kunnen betrekking hebben op actuele politieke thema’s voor de Drechtsteden en op aangelegenheden waarvoor het Drechtstedenbestuur bevoegd is. Na de opening van de vergadering kunnen aanwezige insprekers het woord voeren over geagendeerde onderwerpen (totaal maximaal 30 minuten en per spreker maximaal 5 minuten). Aanmelden hiervoor kan bij de plv.coördinerend griffier ([email protected]) tot een half uur voor de vergadering. Onderwerpen waartegen door sprekers beroep of bezwaar is aangetekend en benoemingen zijn van het inspreekrecht uitgezonderd.

Bijlage 1 Agendapunt 2 Drechtraad 18 juni 2008

Lijst van ingekomen stukken1 voor de Drechtraad van 18 juni 2008 1. 2. 3. 4. 5.

1 1

Besluitenlijst Drechtstedenbestuur van 14 februari 2008 Besluitenlijst van het Drechtstedenbestuur van 6 maart 2008 Besluitenlijst van het Drechtstedenbestuur van 27 maart 2008 Jaarverslag Zuid- Holland Zuid 2007 Drechtstedenbestuur – Raadsinformatiebrief met kenmerk BDR/08/383. Onderwerp: Laatste fase en terugblik op proces van vorming Servicecentrum Drechtsteden (SCD), Gemeentebelastingen Drechtsteden (GBD) en Onderzoekcentrum Drechtsteden (OCD)

Digitaal te raadplegen via www.drechtraad.nl/vergaderstukken/18 juni 2008

Jaarverslag 2007

Colofon Bezoekadres: Noordendijk 250 3311 RR Dordrecht Postadres: Postbus 365 3300 AJ Dordrecht Directiesecretariaat: Hanneke Franje T. 078 648 06 32 E. [email protected] Bestuurssecretariaat: Renée Wagemans T. 078 648 06 15 E. [email protected] websites: regiozhz.nl adzhz.nl

Tekstredactie: The Write One

mzhz.nl

Illustraties:

rbzhz.nl

Idris van Heffen

ghorzhz.nl ggdzhz.nl veiligheidsregiozhz.nl alblasserwaardvijfheerenlanden.nl commissiehw.nl

Vormgeving Vannoort Communicatie Drukwerk Drukkerij Goos

2

Voorwoord

Wij hebben belangrijke stappen gezet in 2007. Belangrijke stappen om de organisatie, stabiliteit en producten van onze regio te versterken. Wij hebben een jaar achter de rug waarin wij veel nieuwe burgemeesters in onze regio hebben mogen verwelkomen, er is een nieuw kabinet gekomen, de samenwerking in onze subregio’s is weer een flinke stap verder en er is een ontwerp Wet op de Veiligheidsregio’s.

R.J.G. Bandell

In 2007 is veel tijd energie en aandacht gestoken in de voorbereiding van

gedraaid en er zijn met tal van organisaties goede afspraken gemaakt.

de start van het Service Centrum Drechtsteden. De samenwerking van de

Denk hierbij aan het Rode Kruis, RTV Rijnmond en defensie. De verdere

Drechtstedengemeenten en de Regio Zuid-Holland Zuid waar het gaat

regionalisering van de brandweer is op een zorgvuldige manier voortgezet

om het gezamenlijk organiseren van de ondersteunende functie maakt

met aandacht en respect voor iedereen die het betreft. Wij hebben ook

ons minder kwetsbaar. Het biedt ook meer mogelijkheden voor een kwali-

een aantal incidenten meegemaakt. Zoals bijvoorbeeld het incident met

teitsimpuls zodat regio en gemeenten zich volledig kunnen richten op het

een buisleiding bij Heinenoord. Naast alle dingen die goed gaan, gaat er

leveren van producten voor onze inwoners en bedrijven. Het profiel van de

dus af en toe ook wel eens wat mis.

regio wordt mede bepaald door de hoogwaardige dienstverlening van de ambulancedienst, de milieudienst, de GGD, de GHOR en de brandweer.

Tot slot doet het mij goed dat het financieel perspectief van de regio goed en vertrouwenwekkend is. Daar ligt een degelijk financieel beleid aan ten

Ook in de veiligheidsregio zijn belangrijke stappen gezet en resultaten

grondslag. Ook dat is iets waar wij best trots op mogen zijn.

bereikt. Ons oefenterrein heeft in zijn eerste jaar met een positief resultaat R.J.G. Bandell Voorzitter Regio Zuid-Holland Zuid

3

Regio Zuid-Holland Zuid: samen sterk in bedrijfsvoering Voor de regiostaf stond het jaar 2007 in het teken van het verder doorvoeren van samenwerking in de bedrijfsvoering. Zo kreeg onze deelname aan het Service Centrum Drechtsteden in snel tempo gestalte en was er volop aandacht voor het thema ‘strategische formatie en personeelsplanning’. Ook werd de bestuurlijke informatievoorziening verder ontwikkeld.

overheid. Als concreet resultaat stelden we onder meer een integriteitbeleid vast en voerden we een ambtseed in. Het Regionaal Managementoverleg (RMO), bestaande uit de sectordirecteuren, de regiodirecteur-secretaris en de concerncontroller legde, ten overstaan van de bestuursvoorzitter, als eerste de eed af.

Service Centrum Drechtsteden Voor wat betreft de bedrijfsvoering kreeg de samenwerking in de Drechtsteden in 2007 vorm. Het Service Centrum Drechtsteden (SCD) zal in het tweede kwartaal van 2008 van start gaan. Binnen dit centrum worden de bedrijfsvoeringfuncties georganiseerd van de zes gemeenten in de Drechtsteden, voor de Gemeenschappelijke regeling Drechtsteden en voor de Gemeenschappelijke regeling Zuid-Holland Zuid. Voor onze organisatie zijn afspraken gemaakt die ertoe leiden dat de niet-Drechtstedengemeenten geen financiële last ondervinden van deze operatie. Wij hebben actief geparticipeerd in de opzet van het SCD. Onze huidige medewerkers die werkzaam zijn op de functies die overgaan naar het SCD zijn inmiddels nagenoeg allemaal benoemd in het SCD.

Human Resources Management Bij de realisatie van onze doelen op het gebied van dienstverlening zijn wij direct afhankelijk van onze professionals: het menselijk kapitaal. In 2007 zette de regiostaf een ontwikkeling in gang die ervoor moet zorgen dat het zogenoemde Human Resources Management aansluiting vindt bij de strategische richting die de organisatie is ingeslagen. Om dit te realiseren zijn speerpunten benoemd. Met deze speerpunten gaat de regiostaf in 2008 actief aan de slag. Verder hebben wij in 2007 een omvangrijke functiewaarderingsoperatie afgerond waardoor wij op dat gebied weer helemaal bij de tijd zijn.

De Drechtsteden maakten tot en met 2006 als bureau onderdeel uit van onze organisatie. Vanaf 2007 zijn de Drechtsteden verzelfstandigd in een eigen Gemeenschappelijke regeling. Het SCD is een onderdeel van deze nieuw gevormde Gemeenschappelijke regeling. Good governance Onder het motto ‘Gezamenlijkheid met behoud van verscheidenheid’ investeerde de regiostaf in 2007 in het realiseren van samenwerkingsverbanden tussen de verschillende sectoren. Een onderwerp dat hierbij een centrale plaats kreeg is: ‘good governance’. Werken aan good governance is werken aan de kwaliteit van de organisatie en dienstverlening, en heeft alles te maken met de maatschappelijke verantwoordelijkheid van de

Bestuurlijke informatievoorziening Informatie over onze regiodiensten is doorgaans alleen financieel van aard. Gebruikers van de informatie vragen echter steeds vaker om (niet-financiële) kwalitatieve gegevens van de dienstverlening. De regiostaf wil graag aan deze wens voldoen en zette in 2007 een ontwikkeling naar meer kwalitatieve gegevensverstrekking in gang. Zo werden in de begrotingen van de Milieudienst en de Ambulancedienst voor 2008 reeds niet financiële succesfactoren benoemd. In 2008 gaat de regio dit ook in de bestuurlijke rapportages opnemen. In 2007 zijn de bestuurlijke rapportages (BURAP’s) op de daartoe vastgestelde tijdstippen in het bestuur behandeld. Daarnaast hebben wij een risicoanalyse uitgevoerd waaraan onze reserves op toereikendheid zijn getoetst.

5

De Ambulancedienst: altijd onderweg De Regionale Ambulance Voorziening Zuid-Holland Zuid (RAV ZHZ) streeft naar verantwoorde ambulancezorg. Dat wil zeggen: doeltreffende, doelmatige en patiëntgerichte zorg, afgestemd op de reële behoeften en wensen van alle inwoners van de regio en zij die daar tijdelijk verblijven. Om dit doel te kunnen bereiken, werkt de ambulancedienst nauw samen met ketenpartners in de regio en biedt zij verscheidenheid in dienstverlening, of wel: zorg op maat. Rapid Responder en bike team Een voorbeeld van doeltreffende en zorggedifferentieerde hulp is de Rapid Responder, die in 2007 zijn derde succesvolle jaar beleefde. Deze, door een ervaren verpleegkundige bemande, solo-ambulance kan geen patiënten vervoeren, maar is uitgerust met alle benodigde apparatuur om acute hulp te verlenen. De Rapid Responder wordt dagelijks van 15.00 tot 23.00 ingezet om de patiënt in spoedgevallen nóg sneller passende zorg te kunnen bieden. De effecten van de Rapid Responder zijn in de prestatiecijfers zichtbaar. Een andere manier om snel ter plekke hulp te bieden, is het ‘ambulance bike team’. Het team werd in 2007 ingezet bij drukbezochte evenementen zoals Koninginnedag en de kerstmarkt. Landelijke ontwikkelingen met gevolgen voor de regio In 2007 deed zich een aantal landelijke ontwikkelingen voor met gevolgen voor de RAV ZHZ. Het betreft ontwikkelingen ten aanzien van het Functioneel LeeftijdsOntslag (FLO), de Arbeidstijdenwet en het wetsvoorstel ‘Wet op de Veiligheidsregio’s’. Van een andere orde is de ontwikkeling van de landelijke toename van agressie jegens hulpverleners. Gemeenten accepteren dit gedrag niet langer en komen, bij monde van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), in 2008 met een gedragsrichtlijn. Hierin staat hoe moet worden omgegaan met mensen in een publieke functie en welke sancties er volgen als de grens wordt overschreden. Dit gedragsprotocol moet de grenzen in de omgang met hulpverleners precies aangeven. In onze regio zijn wij overigens (gelukkig) nog nauwelijks met dergelijke voorvallen geconfronteerd. Goede cijfers in rapport ‘Ambulances in Zicht’ In november 2007 verscheen het landelijk rapport ‘Ambulances in Zicht’, waarin de sector ambulancezorg nader wordt beschreven. Wat betreft gemiddelde responstijden (tijd tussen melding en aankomst patiënt) en responspercentages (ritprestaties ten opzichte van de landelijke norm) presteert de Ambulancedienst ZHZ goed. Bij A1-urgenties (meldingen waarbij mogelijk sprake is van levensgevaar of blijvende invaliditeit) presteert de dienst overeenkomstig het landelijk gemiddelde. Bij A2-ur-

genties (waarbij geen sprake is van levensgevaar, maar snelle hulp wel wenselijk is) presteert de dienst ruim boven het landelijk gemiddelde. Bovendien zijn de gemiddelde in- en uitstroom van het personeel en de ziekteverzuimpercentages bij de dienst zeer laag ten opzichte van de landelijke cijfers. Ontwikkelingen in de regio Met ondersteuning van de zorgverzekeraars is het project Mobiele Data Transmissie (MDT) gestart. Met MDT worden vanuit de ambulance ritgegevens en (op termijn) de gegevens uit de hartbewakingsapparatuur naar een terminal op de spoedeisende hulp van een ziekenhuis verzonden, zodat er in het ziekenhuis nog sneller gereageerd kan worden. Op weg naar een hoger responspercentage Als er sprake is van een levensbedreigende situatie moet een ambulance binnen vijftien minuten ter plaatse zijn. Voor deze A1-ritten wordt in Nederland een overschrijdingspercentage van 5% acceptabel geacht. De RAV Zuid-Holland Zuid had in 2007 een overschrijdingspercentage van 7%. In 2006 was dat nog 8%. Op basis van managementinformatie (verkregen uit een grondige analyse van ritgegevens) zal de dienst 2008 gebruiken om, binnen de gestelde financiële kaders, te komen tot verbetervoorstellen van beschikbaarheid en paraatheid. Met als doelstelling om in 2008 een responspercentage van 94% te realiseren. Drie (mogelijk uit te voeren) maatregelen kunnen een positieve bijdrage leveren aan deze doelstelling. Als eerste zal de Rapid Responder vaker (ook overdag) worden ingezet. Per 1 april 2008 stelt de Veiligheidsregio voor verbetering van de beschikbaarheid een bedrag van 390.000 euro beschikbaar (voor 4 jaar). Ten tweede wordt er vanuit de integrale veiligheidsgedachte gesproken over een nieuwe huisvesting van de post Dordrecht, samen met de Regionale Brandweer, op het Leerpark langs de N3. Vanuit deze locatie zijn de Alblasserwaard en de Hoeksche Waard beter bereikbaar. Streefdatum realisatie is ultimo 2009. Ten slotte wordt, mede als gevolg van een gerechtelijke uitspraak inzake de arbeidstijdenwet, in 2008 mogelijkerwijs ’s nachts op een aantal posten in de regio een parate dienst ingevoerd. Momenteel is er sprake van een aanwezigheidsdienst (‘slaapdienst’) op een viertal posten. Het invoeren van parate diensten zal leiden tot een kortere uitruktijd in de nachtelijke uren. Deze maatregelen - plus het gegeven dat het overschrijdingspercentage (ondanks een verhoogd aantal ritten) in 2007 opnieuw terugliep - bieden goede perspectieven voor nog betere prestaties van de Ambulancedienst Zuid-Holland Zuid in 2008.

7

Milieudienst ZHZ goed onderweg Een vitale en veilige regio: dat is de missie van de regio Zuid- Holland Zuid. Namens de negentien gemeenten van de regio draagt de Milieudienst hieraan bij met vergunningverlening, handhaving en inbreng in ruimtelijke ordening. De Milieudienst wil transparant en integraal opereren en zorgvuldig opgebouwde milieu-informatie breed beschikbaar stellen. Bovendien zet de dienst in op een efficiënte en klantgerichte opstelling naar burgers en bedrijven. In 2007 kwamen deze doelstellingen langzaam maar zeker binnen bereik. Nieuwe (omgevings)dienst In haar streven naar een klantgerichte dienstverlening bundelde de Milieudienst in 2007 de vergunningen handhavingstaken binnen de gemeente Dordrecht tot één uitvoeringsdienst. Sinds 1 juli 2007 kunnen inwoners van de gemeente Dordrecht voor zaken op het gebied van APV-, milieu-, gebruiks- en bouwvergunningen terecht bij één loket. Deze nieuwe benadering wordt landelijk als vooruitstrevend beschouwd, omdat hij vooruit loopt op de nieuwe omgevingsvergunning (WABO). Ook de werkprocessen rond vergunning en handhaving voegen zich in Dordrecht inmiddels langzaam samen. Voor inspectiebezoeken is nu bijvoorbeeld nog maar één toezichthouder nodig, die kennis heeft van milieu-, bouwveiligheid- én brandveiligheidseisen. Integrale benadering van RO-vraagstukken Ook in 2007 maakten de gemeenten veelvuldig gebruik van hun eigen gezamenlijke adviesafdeling; de afdeling Milieu en Ruimte die onderdeel is van de Milieudienst. De afdeling beschikt over veel gebiedskennis en expertise op het gebied van geluid, externe veiligheid, lucht en bodem. Stuk voor stuk onderwerpen die vaak een bepalende rol spelen in de ruimtelijk-economische ontwikkeling van een gebied. Omdat we als milieudienst actief meedenken over de vraagstukken van de gemeenten én deze vraagstukken integraal benaderen, worden de meest gunstige oplossingen voor alle partijen gevonden. Digitale winst In digitaal opzicht professionaliseerde de Milieudienst in 2007 aanzienlijk. Alle regiogemeenten kunnen inmiddels online mee kijken in onze gedetailleerde milieu-informatiesystemen. Burgers worden op deze wijze sneller bediend. Binnen de dienst levert het feit dat alle documenten nu

voor alle medewerkers digitaal beschikbaar zijn, ook flinke tijdwinst op. Onze digitale evolutie levert ook voor andere groepen winst op: via een praktische en snelle internetmethode kunnen adviesbureaus en makelaars in 2008 relevante bodeminformatie zelfstandig opzoeken. Kwaliteitverbetering De interne werkprocessen van de Milieudienst zijn in 2007 tegen het licht gehouden. In het najaar startte de dienst met een klanttevredenheidsonderzoek. Binnen dit onderzoek test de Milieudienst bijvoorbeeld of door burgers aangemelde milieuklachten goed zijn behandeld. Ook de ervaringen van bedrijven waaraan de Milieudienst in 2007 een inspectiebezoek bracht, zijn meegenomen in het onderzoek. De resultaten van het onderzoek kunnen van belang zijn voor de werkwijze binnen de Milieudienst. Door in de toekomst te voldoen aan de kwaliteitseisen volgens de ISO-certificering wil de Milieudienst Zuid-Holland Zuid zijn kwaliteitsslag kracht bijzetten. Bovenregionale samenwerking Om bedrijven nog beter te kunnen bedienen wordt er sinds 2007 bovenregionaal samengewerkt. Zo werkt de Milieudienst ZHZ samen met de Milieudienst Rijnmond (DCMR) en de provincie Zuid-Holland inzake de controle op provinciale bedrijven die onder het Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO) vallen. Deze collectieve aanpak levert flinke voordelen op zoals: eenduidig toezicht, het delen van milieukennis en de toename van afstemming en continuïteit. Beheersing van risico’s Bij het streven naar een vitale en veilige regio behoort ook aandacht te zijn voor de externe veiligheid. Bij externe veiligheid gaat het om de risico’s die samenhangen met het produceren, verwerken, opslaan en vervoeren van gevaarlijke stoffen. In 2007 bracht de dienst de risico’s voor burgers en professionals in kaart. De Milieudienst onderzocht (de omgeving van) bedrijven waar met gevaarlijke stoffen wordt gewerkt en transportassen (weg, water, spoor en buisleidingen) waarover gevaarlijke stoffen vervoerd worden. In 2007 is een begin gemaakt met het opstellen van de structuurvisie Externe Veiligheid voor de regio Zuid-Holland Zuid. Via de structuurvisie kunnen plannen voor externe veiligheidsaspecten in de toekomst op een uniforme wijze worden getoetst.

9

Brandweer ZHZ: belangrijke schakel in veiligheidsregio In 2007 vond een verdere regionalisering plaats van de Brandweer Zuid-Holland Zuid. Ook werd beslist dat het voortbestaan van de Vrijwillige Brandweer gewaarborgd moet blijven. Door het afsluiten van een regionaal raamcontract is het aankopen van blusvoertuigen sinds 2007 makkelijker en goedkoper. Uiteraard rukte de brandweer ook in 2007 weer vele malen uit voor het bestrijden van incidenten. Regionalisering In het kader van de regionalisering traden in 2007 alle lokale brandweercommandanten in regionale dienst. Hiervoor zijn convenanten en detacheringovereenkomsten gesloten tussen de regionale brandweer en de afzonderlijke gemeenten. De brandweer van Dordrecht is met ingang van 1 januari 2007 volledig geregionaliseerd: alle medewerkers traden in dienst van de Regionale Brandweer. Met de gemeente Dordrecht is een dienstverleningsovereenkomst afgesloten, waarin staat welke diensten de regionale brandweer voor de gemeente uitvoert en tegen welke prijs. De gemeente blijft uiteraard wel zelf verantwoordelijk voor de lokale brandweerzorg. Wat betreft de verdere regionalisering van de brandweer heeft het bestuur besloten dat Zuid-Holland Zuid doorgaat op de ingeslagen weg: beheerst van onderop! De regionalisering is dus niet grootscheeps en allesomvattend. Vrijwillige Brandweer De door de brandweerorganisatie ingediende notitie ‘Brandweer ZHZ op weg naar 2012’ heeft geleid tot een aantal strategische keuzes waaraan de brandweer, namens het veiligheidsbestuur, uitvoering zal gaan gegeven. Zo wil het bestuur de vrijwilligheid bij de brandweer (ook op langere termijn) behouden, omdat het van groot belang is voor de brandweerzorg in de regio. Het thema ‘vrijwillige brandweer’ is in 2008 een belangrijk issue. Mede omdat het in toenemende mate moeilijker wordt om vrijwilligers te werven en te behouden, komt er een onderzoek naar de instandhouding van de vrijwillige brandweer in de regio. Ook zullen we bekijken op welke wijze de vrijwilligheid kan worden gehandhaafd en ontwikkeld. Het moet voor vrijwilligers ook in de toekomst binnen de brandweer leuk blijven. Tegelijkertijd moet ook de slagkracht van de brandweer op innovatieve wijze worden versterkt. Daarom voert de brandweer pilots uit voor de relatie opkomsttijd en preventie, en ook voor andere innovatieve vormen van inzet.

Centrale inkoop betekent winst in tijd en geld Wanneer het gaat om het aankopen van brandweervoertuigen heeft in 2007 een aanzienlijke verandering plaatsgevonden. Zo is er (via een Europese aanbesteding) een mantelovereenkomst voor tankautospuiten afgesloten. Wanneer een lokaal korps in de regio een blusvoertuig wil vervangen, hoeft zij dit niet langer individueel aan te besteden. Het korps kan nu vanuit het regionale raamcontract direct het blusvoertuig aanschaffen. Het centraal inkopen van meerdere voertuigen is goedkoper en scheelt veel tijd. Multidisciplinaire hulpverleningspost De gemeente Dordrecht krijgt een tweede uitrukpost. In 2007 zijn de mogelijkheden verkend om van deze post een multidisciplinaire hulpverleningspost te maken. Gesproken is over samenwerking met de regionale ambulancedienst (RAV) en met onderwijspartners. In 2008 valt hierover het besluit. Grote incidenten In 2007 was twaalf keer sprake van een omvangrijk incident of een incident waarbij de Gecoördineerde Regionale Incidentenbestrijdings- Procedure (GRIP) in gang is gezet. Zo woedde er op 1 januari 2007 een zeer grote brand in de glasfabriek in Leerdam. In Dordrecht brandde in september 2007 een supermarkt volledig uit. De bewoners van bovengelegen woningen zijn geëvacueerd en keerden niet terug naar hun huis, omdat deze onbewoonbaar waren. In oktober woedde er een zeer grote brand in het bedrijf Nedstaal in Alblasserdam. Het jaar 2007 is afgesloten met een grote brand in een kringloopwinkel in Zwijndrecht. Meldingen De brandweer is in 2007 druk in de weer geweest. In totaal kwamen er 8543 meldingen binnen waarbij de inzet van de brandweer nodig was. - incidentmeldingen alleen voor brandweer: 5397 - incidentmeldingen voor ambulancedienst en brandweer: 151 - incidentmeldingen voor politie en brandweer: 2355 - incidentmeldingen voor politie, ambulancedienst en brandweer: 640

11

GHOR slaat brug tussen openbaar bestuur en geneeskundige ketenpartners Het bureau Geneeskundige Hulp bij Ongevallenen Rampen (GHOR) Zuid-Holland Zuid is een (netwerk)organisatie die zorgt voor een juiste aansluiting van de schakels binnen de geneeskundige keten. In het jaar 2007 ontwikkelde het bureau voor de eerste maal een jaarplan met een aantal concrete doelstellingen. Het jaarplan, dat tot stand kwam in samenwerking met de Regionaal Geneeskundig Functionaris, heeft een vraaggestuurd karakter en is erop gericht een brug te slaan tussen het openbaar bestuur en de geneeskundige ketenpartners. Netwerkbijeenkomsten Om een goede samenwerking te creëren tussen aan de ene kant het openbaar bestuur en de ketenpartners en aan de andere kant de ketenpartners onderling, initieerde de GHOR in 2007 een aantal netwerkbijeenkomsten. Zo vond op operationeel niveau een aantal bijeenkomsten plaats tussen de ketenpartners. Met als resultaat dat de verschillende partijen elkaar nu weten te vinden en (wanneer nodig) ook gemakkelijk met elkaar in contact komen. Ook vond er eind 2007 een overleg plaats tussen directeuren en procesverantwoordelijken van de geneeskundige ketenpartners enerzijds en de burgemeesters en het veiligheidsbestuur van de regio anderzijds. Deze bijeenkomst heeft onder meer geleid tot een positievere beeldvorming en meer kennis over elkaars organisatie. Oefenbeleidsplan vastgesteld Eén manier om ons voor te bereiden op het bieden van hulp bij calamiteiten, is het simuleren en oefenen van noodsituaties. In 2007 ontwikkelde de GHOR een meerjaren monodisciplinair oefenbeleidsplan (MEMO). Het plan is uniek, omdat het samen met de ketenpartners is ontwikkeld en vastgesteld. GRIP-regeling De werkwijze voor de bestrijding van rampen en zware ongevallen wordt binnen de hulpverlening aangeduid met: Gecoördineerde Regionale Incidentenbestrijding Procedure (GRIP). In de nieuwe GRIP-regeling vervult de GHOR een belangrijke taak. In 2007 heeft de GHOR zich onder meer gericht op de invulling van de functies: Commandant van Dienst Ge-

neeskundig en Officier van Dienst Geneeskundig. Onderzoek wees uit dat er behoefte is aan een tweede Officier van Dienst. Besloten is de functie van Commandant van Dienst af te schaffen en een tweede Officier van Dienst aan te stellen. Vooruitlopend op deze verandering heeft de GHOR gezorgd voor een functioneel voertuig, dat zowel kan worden benut door de Officier van Dienst als door de Coördinator Gewondenvervoer. Dit voertuig (een bus) is zo ingericht dat beiden onder alle omstandigheden vanaf dezelfde plaats de geneeskundige hulpverlening van een incident kunnen coördineren. De bus is voorzien van navigatie, logboeken, kaartmateriaal en een laptop. Optimale zorg Om optimale zorg te kunnen verlenen tijdens een incident zijn goede afspraken van groot belang. De GHOR heeft inmiddels met alle primaire ketenpartners een convenant afgesloten. In 2007 zijn als laatste de convenanten met het Albert Schweitzer ziekenhuis, het Beatrixziekenhuis en het Traumacentrum Zuid-West Nederland opgesteld en ondertekend. De regio is nu in het bezit van een sluitend pakket aan samenwerkingsafspraken binnen de geneeskundige hulpverlening bij ongevallen en rampen. Ook de garantie op beschikbaarheid is essentieel voor optimale zorg. Een optimaal gegarandeerde paraatheid is dan ook een van de doelstellingen uit het jaarplan 2007. Het rooster van de paraatheid van alle GHOR- functionarissen is inmiddels zodanig dat zij altijd 24 uur inzetbaar zijn voor gecoördineerde bestrijding van incidenten. Bureau-aangelegenheden Het bureau GHOR heeft in februari 2007 zijn intrek genomen in het regiokantoor te Dordrecht. In april heeft de GHOR op ad interim basis een bureaumanager aangenomen voor één dag per week. Voor het project Spoorzone is, voor de totale duur van het project, een staffunctionaris Operationele Voorbereiding aangesteld. Kwaliteitszorg is en blijft een belangrijk issue voor de GHOR. In 2005 behaalde het bureau als derde regio in Nederland het certificaat volgens het kwaliteitssysteem HKZ. In 2007 is het certificaat voor de derde achtereenvolgende maal verkregen.

13

GGD ZHZ: onderweg naar een gezonde en vitale regio Onder het motto ‘Samen gezond en vitaal!’ werkt de GGD Zuid-Holland Zuid aan de bewaking, bescherming en bevordering van de volksgezondheid. De GGD Zuid-Holland Zuid wil een transparante organisatie zijn die gemeenten, op basis van inzicht in de lokale en regionale gezondheidssituatie, ondersteunt in de ontwikkeling van beleid. Adviestaak centraal in Meerjarenbeleidsplan 2007–2010 Eind 2006 verscheen het meerjarenbeleidsplan 2007–2010. In dit plan, met als titel ‘Samen gezond en vitaal!’, staan de ambities van de GGD ZHZ beschreven. De belangrijkste ambitie is het adviseren van gemeentebesturen op het brede terrein van volksgezondheid. Door advies uit te brengen op basis van betrouwbare gegevens kunnen de gemeenten beter beleid maken op dit terrein. Om deze nieuwe onderzoeken adviestaak te kunnen realiseren, was een kanteling van de GGD-organisatie nodig. Nu worden epidemiologisch onderzoek en beleidsadvisering beschouwd als kerntaak. Uiteraard naast de andere wettelijke taken van de GGD. In 2007 zijn direct de eerste stappen gezet om de functie van informatiemanagement binnen de GGD te realiseren. Cijfers, analyse en toelichting worden op een pakkende wijze weergegeven: goed leesbaar en voorzien van verhelderende grafieken. Er is een start gemaakt met het Geografisch Informatie Systeem (GIS) waarin de bevindingen op landkaarten worden weergegeven. Gezondheidsbevordering, beleid en onderzoek De afdeling Gezondheidsbevordering, Beleid en Onderzoek (GBO) heeft gezondheidsbevordering als expertisegebied. De afdeling ondersteunde in 2007 de gemeenten met epidemiologisch onderzoek, beleidsadvisering en een integrale aanpak van preventieprogramma’s. De afdeling voert ook de regie over een aantal projecten, zoals ‘Doe FF Gezond’. In dit project werkt de GGD, samen met Bureau Sportstimulering en de Dordtse Welzijns Organisatie, aan het bevorderen van een gezonde leefstijl en het terugdringen van overgewicht bij de jeugd. Dergelijke projecten sluiten aan bij een andere belangrijke doelstelling van de GGZ ZHZ: het informeren van het grote publiek over gezondheid en gezondheidszorg, zodat men gemotiveerd raakt een gezonde(re) leefstijl aan te nemen.

Binnenmilieu In de nota’s over lokaal gezondheidsbeleid tot 2010 ‘Gezond, gewoon doen’ is de verbetering van het binnenmilieu op scholen en in huis een van de drie prioriteiten. (Het binnenmilieu is de omgeving waarin we ons bevinden als we binnen zijn, en waarin verschillende stoffen voorkomen die schadelijke gezondheidseffecten kunnen veroorzaken.) De laatste jaren is onderzoek gedaan naar de beste methode om het schoolklimaat in scholen aan te pakken. De GGD biedt op dit gebied een lespakket en advies op maat. Deze combinatie is effectief gebleken. Ook in 2008 zal de GGD gemeenten en scholen benaderen om gebruik te maken van dit aanbod. Infectieziektebestrijding De GGD ZHZ heeft er ook in 2007 naar gestreefd de vaccinatiegraad - en dus de bescherming tegen infectieziekten - nog verder te verbeteren. Bij de technische hygiënezorg bleven de taken niet beperkt tot de inspectie van kinderopvang & peuterspeelzalen, grootkeukens en seksinrichtingen. De GGD voerde ook inspecties uit bij bedrijven die huidpenetrerende handelingen uitvoeren, zoals tattooshops. De GGD vervult vanaf 2007, in het kader van de nieuwe warenwet, een toezichthoudende rol. OGGZ Het Meldpunt Zorg & Overlast (ZO) en de lokale zorgnetwerken worden steeds belangrijker als spin in het web van de Openbare Geestelijke Gezondheidszorg (OGGZ). Ook onze coördinerende rol bij specialistische teams voor huiselijk geweld, gezinscoaching, woningvervuilingen, zorgtoewijzing en zorgmakelaar zorgt ervoor dat de GGD een niet meer weg te denken speler is in de OGGZ. Het Meldpunt ZO bestond in 2007 één jaar en heeft met ruim 1600 meldingen haar bestaansrecht bewezen. Jeugdgezondheidszorg (JGZ) Onze afdeling JGZ is een duidelijk herkenbare en laagdrempelige professionele basisvoorziening voor jeugdgezondheidszorg. De JGZ heeft ook in 2007 actief de zorg voor kinderen en jeugdigen van 0 tot 19 jaar ondersteund. Daarbij vond regelmatig overleg en afstemming plaats met de afdelingen JGZ van de thuiszorgorganisaties en andere ketenpartners. Eind 2007 vond een evaluatie plaats van de integrale Jeugdgezondheidszorg (iJGZ) en werden de resultaten bekend. Het rapport hierover dient als basis voor bestuurlijke beslissingen aangaande de organisatie van de iJGZ. Eveneens dient het als grondslag voor de rol en de positie van de jeugdgezondheidszorg in de toekomstige centra voor Jeugd en Gezin.

15

Ondernemingsraad: actief en betrokken in de regio Na de officiële start in 2006 heeft de Ondernemingsraad (OR) zich in 2007 op vele fronten actief getoond. Naast het behandelen van advies- aanvragen en instemmingverzoeken hadden (en hebben) de leden van de OR zitting in diverse commissies. Eind 2007 kondigde zich binnen de regio een verandering in de OR-structuur aan. Ook hiervoor verzette de OR het nodige werk. Nieuwe regelingen Veel regelingen werden in 2007 aangepast of vernieuwd. Op weg naar de totstandkoming ervan was de OR een stemhebbende partij. Bij de totstandkoming van de rechtspositieregeling van de Drechtsteden heeft de OR zich bijvoorbeeld gebogen over een nieuw internetprotocol, de uitvoering van de vervoersregeling, de leaseregeling en het ouderschapsverlof. Uiteraard hield de OR ook de vinger aan de pols bij onderwerpen als de financiële huishouding en het personeelsbeleid. Commissies en overleg OR-leden hadden in 2007 in verschillende commissies zitting. Zo is de OR vertegenwoordigd (geweest) in de commissie voor het Integrale Vergunningverlening en Handhavingstraject (IVH), de vorming van het Service Centrum Drechtsteden, en het nieuwe functiewaarderingstraject. Samen met de Arbodienst richtte de OR zich op het ouderenbeleid van de Regio Zuid-Holland Zuid. In 2007 is afgesproken dat de OR maandelijks een overlegvergadering met het regiobestuur heeft. Dit blijkt zeer constructief.

Ondersteuning Ook in 2007 was de gewenste ondersteuning nog niet optimaal. Het aantal uren voor de secretariële ondersteuning was minimaal. De OR rekent in dit opzicht in 2008 op uitbreiding. Verkiezingen Op 19 maart 2008 zijn er weer OR-verkiezingen. Deze verkiezingen zijn uitgeschreven, omdat alle Onderdeelcommissies (OC) gaan veranderen in Ondernemingsraden en de regio vervolgens een Centrale Ondernemingsraad (COR) krijgt. Vanuit de Ondernemingsraden zullen leden worden voorgedragen om zitting te nemen in de Centrale Ondernemingsraad. 2008 Ook in 2008 zal de OR (en later de COR) zich blijven inzetten voor de belangen van het personeel binnen de regio. De OR zal tevens gebruikmaken van zijn medezeggenschap inzake het Service Centrum Drechtsteden dat in 2008 van start gaat. De OR en COR zullen zich blijvend inzetten voor een goede samenwerking met de achterban enerzijds en constructief overleg met het regiobestuur anderzijds.

17

Veiligheidsregio: samen werken aan veiligheid De veiligheidsregio is volop in ontwikkeling. Landelijk manifesteerde dit zich onder meer in het verschijnen van de Wet op de Veiligheidsregio’s. Het conceptuele wetsvoorstel is op 30 juli naar de Tweede Kamer gestuurd. Daarmee is opnieuw een goede stap gezet op weg naar ‘echte’ veiligheidsregio’s. Risico- en crisisbeheersing Een veilige leefomgeving voor burgers komt niet (alleen) tot stand door wetgeving. Veiligheid is vooral een taak van bestuurders en professionals van gemeenten, hulpdiensten en vele andere partijen die betrokken zijn bij het voorkomen van rampen en crises. Door ondermeer ruime en blijvende aandacht te creëren voor opleiden en oefenen, gaf de veiligheidsregio ZHZ in 2007 concreet invulling aan de begrippen risico- en crisisbeheersing. Veel aandacht voor rampenoefening Zo organiseerde de veiligheidsregio in 2007 meer dan dertig intensieve oefeningen voor leidinggevenden en bestuurders. Plus vijf tweedaagse oefensessies op het trainingscentrum ZHZ voor eerstelijnsleidinggevenden. De veiligheidsregio organiseerde in 2007 ook de samenwerkingsoefening ‘Riverside’. De gezamenlijke hulpdiensten van de veiligheidsregio Zuid-Holland Zuid en Rijkswaterstaat oefenden hier hoe zij een grootschalig waterincident het hoofd kunnen bieden. Ten slotte heeft de veiligheidsregio een start gemaakt met de voorbereiding van een grote overstromingsoefening die onder de vlag van de Taskforce Management Overstromingen eind 2008 wordt uitgevoerd. De wijze waarop gemeenten en hulpdiensten samenwerken bij een crisis is vastgelegd in de ‘GRIPregeling’. De bestaande regeling werd in 2007 landelijk aangepast en in de regio geïmplementeerd.

Publiek private samenwerking Het wordt steeds duidelijker dat brandweer, politie, geneeskundige hulpverlening en gemeenten het niet alleen kunnen. Zowel bij het voorkomen van crisissituaties als bij het daadwerkelijk optreden, zijn meer partijen aan zet. Andere overheidsdiensten, maar ook burgers en bedrijven hebben eigen verantwoordelijkheden en mogelijkheden. Publiek-private samenwerking was daarom in 2007 een belangrijk aandachtspunt. Met het organiseren van conferenties over ’water’ en ’asbest’ en met het afsluiten van convenanten met partners, heeft de veiligheidsregio de samenwerking met het publiek private domein handen en voeten gegeven. Om ook de burgers beter te betrekken bij (het voorkomen van) crisissituaties, startte de veiligheidsregio een publieksonderzoek naar risicobeleving. Met de resultaten van dit onderzoek adviseren we in 2008 de inliggende gemeenten inzake het verzorgen van risicocommunicatie. Rampenplannen De gemeenten brachten in 2007 hun rampenplannen op orde. Na toetsing door de provincie is in 2007 hieraan gezamenlijk de laatste hand gelegd. De gemeentesecretarissen ontwikkelden een collectief kader voor de kwaliteit van de gemeentelijke processen in de rampenbestrijding. Naar aanleiding van de resultaten zijn verbeteringen in gang gezet. Ook is in 2007 het Multiteam geïmplementeerd. Dit is een multidisci- plinair informatiesysteem dat de regio, door goede informatie-uitwisseling tussen de betrokken partijen, een stap verder op weg helpt in effectieve rampenbestrijding. Voorbeeldfunctie De veiligheidsregio is op de goede weg. Maar er moet in 2008 zeker nog het nodige gebeuren om de rampenbestrijding en de risicobeheersing goed op orde te krijgen en te houden. Dat besef was er ook in De Lutte, waar het bestuur van de veiligheidsregio eind 2007 bijeenkwam om over de voortgang van de veiligheidsregio te spreken. Met de hier opgestelde bestuursopdracht kunnen we verder op de ingeslagen weg en uitgroeien tot een veiligheidsregio met een landelijke voorbeeldfunctie.

19

Subregio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden onderweg naar zelfstandigheid Op bestuurlijk niveau zijn er in 2007 flinke stappen gezet naar de uiteindelijke verzelfstandiging van de subregio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. Op uitvoeringsniveau zijn belangrijke projecten op het gebied van onder meer ruimtelijke inrichting, verkeer en vervoer, toerisme en economie afgerond of in gang gezet.

daarbij gewenst is, kwam in 2007 de Bedrijventerreinenstrategie Alblasserwaard-Vijfheerenlanden tot stand. In de gemeente Hardinxveld-Giessendam is inmiddels de herstructurering van bedrijventerrein De Peulen gestart, met een provinciale subsidie van 650.000 euro. In Schelluinen-West is men begonnen met het bouwrijp maken van een nieuw bedrijventerrein.

Inhoudelijke ontwikkelingen Met uitzondering van Nieuw-Lekkerland, dat een apart traject volgt, besloten de colleges van de gemeenten in de Alblasserwaard-Vijfheerenlanden (ook wel A-V gemeenten) in december 2007 tot het aangaan van de Gemeenschappelijke regeling regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden. De zeven gemeenteraden gingen een bijbehorend convenant aan, dat hun kaderstellende en controlerende taken waarborgt. Ook is afgesproken dat de A-V gemeenten zullen samenwerken op de beleidsdomeinen: Fysiek, Sociaal en Economie. Vanzelfsprekend blijven de gemeenten zich gezamenlijk inzetten binnen de regio Zuid-Holland Zuid op de beleidsterreinen: Veiligheid, Milieu en Volksgezondheid.

Regionale Agenda Samenleving In 2007 heeft de subregio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden, in het kader van de Regionale Agenda Samenleving, van de provincie 465.491 euro ontvangen om samenlevingsvraagstukken integraal en gebiedsgewijs aan te pakken. Voor het zogenoemde Pact van Bleskensgraaf zijn diverse gemeentelijke actieplannen gerealiseerd. In alle A–V gemeenten is in 2007 het beleidsplan ontwikkeld voor de Wet maatschappelijke ondersteuning. Ook op de gebieden cultuur, jeugdbeleid en de bibliotheken zijn belangrijke onderlinge afspraken gemaakt.

Ruimtelijke inrichting Op het gebied van ruimtelijke inrichting kende de regio in 2007 een aantal ontwikkelingen. Zo is in vervolg op de Regionale Woonvisie AlblasserwaardVijfheerenlanden 2006-2009, een Regionale Woonmonitor uitgevoerd. Ook werd het Uitvoeringsprogramma Wonen opgesteld en is er een begin gemaakt met het archeologiebeleid voor de regio. Voor het gebied langs de rivieren de Noord en de Merwede tussen Kinderdijk en Gorinchem is, in samenwerking met vele partijen in Zuid-Holland, de Transformatievisie Merwedezone tot stand gekomen. Aan de visie wordt de komende jaren invulling gegeven met tal van inrichtingsprojecten. Verkeer en vervoer De plannen voor de Merwede-Linge spoorlijn, tussen Dordrecht en Geldermalsen, zijn in 2007 verder uitgewerkt. Zo is de beveiliging van de stations geïntensiveerd door meer cameratoezicht. Naast Gorinchem kreeg ook het station van Hardinxveld-Giessendam cameratoezicht. Het station Leerdam zal in 2008 beveiligd worden met camera’s. Economie Om te kunnen vaststellen welke investeringen de subregio nodig heeft bij de herstructurering en invulling van bedrijventerreinen én welke aanpak

Landelijk gebied In februari 2007 is de Visie Landelijk Gebied vastgesteld. Dit document is de opvolger van het Landschapsplan. Inmiddels is de subregio begonnen met het realiseren van projecten uit deze visie. Uiteraard gebeurt dit in samenwerking met overheden en maatschappelijke organisaties die in het landelijk gebied actief zijn. Om subsidies te verkrijgen, moet aan nieuwe eisen worden voldaan. In veel gevallen is een gemeentelijke bijdrage voorwaarde voor het verkrijgen van een Europese of provinciale subsidie. De gemeenten beraden zich op welke wijze zij hieraan kunnen voldoen. Toerisme In samenwerking met de Kamers van Koophandel is een groot aantal projecten uitgevoerd uit het actieplan Groeipad in de polder. Dit plan is ontwikkeld om binnen de subregio economische groei in de sectoren recreatie en toerisme te realiseren. In 2007 zijn met name projecten uitgevoerd die gericht zijn op het faciliteren van startende ondernemers in de toeristische sector. De regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden in de toekomst Het jaar 2008 zal in het teken staan van de verdere inkleuring van de Gemeenschappelijke regeling. De gemeenteraden hebben, als onlosmakelijk onderdeel van de regeling, in een apart convenant de besluitvormingsprocedure voor kaderstelling vastgelegd. Het is juist deze keuze die ervoor zorgt dat de regio een unieke bestuursvorm krijgt. In 2008 zal deze bestuursvorm concreet worden, zodat de regio Alblasserwaard-Vijfheerenlanden op 1 januari 2009 op volle toeren draait.

21

Subregio Hoeksche Waard: op weg naar een optimale bestuurlijke samenwerking Door de fusie met ’s-Gravendeel werd Binnenmaas op 1 januari 2007 de grootste gemeente van de Hoeksche Waard. Hierdoor werd burgemeester Pijlman ook voorzitter van de Commissie Hoeksche Waard. Medio augustus droeg hij zijn functies over aan zijn opvolger de heer Borgdorff. Ondanks deze ‘wisseling van de wacht’ bleven de bestuurlijke prioriteiten voor de Hoeksche Waard gehandhaafd: een gezamenlijke inbreng voor het streekplan en de structuurvisie én intensivering en optimalisering van de bestuurlijke samenwerking. De inbreng en ondersteuning van de maatschappelijke organisaties blijft vanzelfsprekend van belang.

volkshuisvesting en landschap & recreatie. Voor de provincie Zuid-Holland en voor het Rijk is de Commissie Hoeksche Waard het aanspreekpunt op deze beleidsterreinen. Om besluitvorming op deze terreinen te optimaliseren is het echter ook belangrijk de gemeenteraden te raadplegen en hen bij de samenwerking te betrekken. Hiertoe is in 2007 de Adviesraad Hoeksche Waard opgericht. De Adviesraad, gefaciliteerd door de griffiers, zal vroegtijdig om advies gevraagd worden over prioriteiten en over specifieke aangelegenheden zoals het Vierjarenprogramma Hoeksche Waard en de Structuurvisie.

Structuurvisie Hoeksche Waard Hoe ziet de Hoeksche Waard de toekomstige ruimtelijke ontwikkelingen? Hoe moeten de kernkwaliteiten van het Nationaal Landschap eruit zien? Hoe ontwikkelt de ruimtelijke druk zich? En hoe behouden we, ondanks dit alles, voldoende ruimte voor wonen, werken en leefbaarheid in de dorpen? De Structuurvisie Hoeksche Waard geeft antwoord op deze vragen. In 2007 is de eerste fase afgerond en samengevat in het rapport Balans en Ambities. Ook werd in 2007 het Bestuurlijk Manifest vastgesteld, gevolgd door de ‘ruimtelijke agenda’; de opstap naar een ruimtelijk plan dat zal resulteren in een uitvoeringsprogramma.

Project Mainportcorridor Zuid Najaar 2007 zijn de gemeenteraden en colleges geïnformeerd over Mainportcorridor Zuid. Bij dit project – met het doel de bereikbaarheid en daaraan verbonden leefbaarheid in de A4-corridor tussen Rotterdam en Antwerpen te verbeteren - fungeert de Commissie Hoeksche Waard als aanspreekpunt. Ook medeondertekende de commissie de Intentieverklaring Mainportcorridor Zuid, waarbij uiteraard de aandachtspunten vanuit de streek zijn meegenomen.

Nationaal Landschap Gedeputeerde Staten stelden in 2007 de eerste fase van het Uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap vast. Dit programma behelst diverse projecten die bijdragen aan het behouden en versterken van de kernkwaliteiten en karakteristieken van de Hoeksche Waard. Ook plannen rondom de toegankelijkheid van het gebied en plannen voor het behoud van cultuurhistorische waarden zijn hierin opgenomen. Op 18 december 2007 zetten de vier betrokken partijen (Provincie Zuid-Holland, Commissie Hoeksche Waard, Waterschap Hollandse Delta en Groenbeheer Hoeksche Waard) hun handtekening onder de Intentieverklaring Uitvoeringsprogramma Nationaal Landschap Hoeksche Waard. Alle partijen verklaarden te gaan starten met de benodigde werkzaamheden en zich maximaal in te spannen. De contacten met de overige Nationale Landschappen werden in 2007 geïntensiveerd in diverse overleggen. Adviesraad Hoeksche Waard In de Commissie Hoeksche Waard werken de vijf gemeenten samen. Deze samenwerking richt zich met name op strategische ontwikkelingen bij ruimtelijke ordening & ruimtelijke inrichting, economie, infrastructuur,

(Hoog) bezoek In 2007 kreeg de Hoeksche Waard veelvuldig bezoek. In mei bezocht minister Cramer (VROM) de streek. Na haar oriënterende werkbezoek gaf ze aan open te staan voor een nut-en-noodzaakdiscussie over de aanleg van een bovenregionaal bedrijventerrein. Ook kreeg de Commissie Hoeksche Waard visite van de gemeenten Voorst en Albrandswaard. Absoluut hoogtepunt was het bezoek van koningin Beatrix op 7 november. Tijdens een busrit werd de koningin geïnformeerd over onder meer het Vlietproject. Een project dat oude kreken weer zichtbaar maakt in het landschap en duidelijk aantoont dat het samengaan van diverse taakonderdelen tot iets groots kan leiden. De kansen en bedreigingen van de status van Nationaal Landschap kwamen eveneens ter sprake. Bestuurders en vertegenwoordigers van het maatschappelijk middenveld informeerden de vorstin over hoe de streek de toekomst ziet. De koningin gaf blijk van haar waardering voor de betrokkenheid bij het eiland en wenste de streek veel succes bij de verdere ontwikkelingen. Huis(stijl) In de zomer verhuisde het stafbureau van de Commissie Hoeksche Waard naar Klaaswaal. Sinds dat moment heeft de commissie niet alleen een nieuw kantoor, maar ook een nieuwe huisstijl. De nieuwsbrief verschijnt sindsdien uitsluitend digitaal.

23

~

,

~

~ Postbus 619

Drechtsteden

3300

Bezoekadres Noordendijk 250 3311 RR Dordrecht

AP Dordrecht

Raadsintormatiebriet

BNG 28.51.27.853

Aan de leden van de gemeenteraden Drechtraad

en van de

Telefoon (078) Fax (078)

639 5831

639 8502

E-mail

Behandeld door B.J.P.

Datum 16 mei 2008

Kokx

Onderwerp: laatste fase en terugblik op proces van vorming Servicecentrum Drechtsteden Gemeentebelastingen Drechtsteden (GSD) en Onderzoekcentrum Drechtsteden 10CD)

(SCD),

Ons kenmerk BDR/O8/383 Bijlage(n)

-

Geachte raden, Sinds begin 2007 wordt er met veel inzet en enthousiasme gewerkt aan de vorming van het Servicecentrum Drechtsteden (SCD), de Gemeentebelastingen Drechtsteden (GSD) en het Onderzoekscentrum Drechtsteden (OCD). Het OCD is per 1 januari jl. als regionale organisatie gestart, per 1 april is dat het geval voor het SCD en op 1 juli van dit jaar start de GBD. In de Drechtraad van 18 juni 2008 zijn de laatste besluiten aan de orde die nodig zijn om deze drie organisatieonderdelen voluit te laten draaien. Daarmee wordt een belangrijke mijlpaal gezet in de doorontwikkeling van de Drechtsteden naar de netwerkorganisatie 'Samen stad aan het water'. In deze brief beschrijven we de laatste fase van de besluitvorming, blikken we terug op het proces en gaan we in op het perspectief dat deze krachten bundeling onze organisaties biedt. Daarbij nemen we ook de actuele ontwikkelingen rondom de digitalisering van de dienstverlening mee. Het referentiekader voor deze brief wordt gevormd door de voorstellen over het Strategisch IP&A-plan Drechtsteden en het in uitvoering nemen van deel programma 1B uit dit plan, de begrotingswijzigingen OCD en SCD, de verantwoordingsbrief over de kredieten en het financieel arrangement ter oplossing van de transitie kosten van het SCD en het OCD en de aan enkele deelnemers afgegeven garantstellingen. Deze voorstellen zijn dezer weken aan de orde in de besturen resp. de raden, deze laatste voor zover het tot hun competentie behoort. Bestuursplan als fundament onder het p'roces De basis voor de totstandkoming van4de drie nieuwe regionale organisaties ligt in de besluiten die u begin 2007 genomen heeft bij de behandeling van het Bestuursplan SC Dl. In de kern kwamen deze besluiten er op neer, dat u instemde met de oprichting van en deelname aan het SCD (toen nog inclusief de onderzoeken belastingtaak) op basis van de uitgangpunten en uitwerkingen in het Bestuursplan. Ons bestuur is toen opdracht gegeven en mandaat en volmacht verleend om vanaf 1 januari 2007 de komst van het SCD ter hand te nemen en daartoe de verdere vormgeving en inrichting van het transitieproces vast te stellen. Daarbij is als uitgangspunt gekozen, dat de regie op de open inrichting van het SCD bij ons bestuur ligt en de colleges van B&W en het DB Zuid-Holland Zuid de regie voeren op de kaderstelling (als collectief) el1pe ontvlechting (als individuele organisatie). Onderdeel van de besluitvorming was ook de- garantstelling die aan Papendrecht (voor deze college periode) en aan Zuid-Holland Zuid is afgegeven om te borgen dat deelname aan het SCD 1 Versie 15 december 2006.

Alblasserdam I Binnenmaas I Dordrechtl Hendrik-Ido-Ambacht I Papendrecht I Sliedrecht I Zwijndrecht Pagina 1 van 5

~

,.

Datum 16 mei 2008 Ons kenmerk BDR/08/383

voor deze beide organisaties, behoudens indexatie en uitbreiding van formatie of -de kwaliteit van het dienstverleningsniveau, niet tot hogere kosten leidt. In 2007 bent u kwartaalgewijs door middel van voortgangsrapportages geïnformeerd over het verloop van de totstandkoming van het SCD, de GBD en het OCD. Ook via de raadsinformatiekamers en enkele raadscarrousels is frequent informatie verschaft over het overloop van het proces. Daarnaast zijn er in de Drechtraad afgelopen jaar regelmatig stukken behandeld en besluiten genomen die direct of indirect te maken hebben met de komst van deze drie regionale organisaties. Zo is onder andere de gemeenschappelijke regeling gewijzigd en zijn de (basis-)begrotingen vastgesteld en zijn kredieten verleend voor de huisvesting en ICT-voorzieningen die nodig zijn om als regionale organisaties te kunnen functioneren. Voor een deel hebben deze ICT-voorzieningen overigens ook te maken met de digitale communicatie tussen de gemeenten en de Drec htstedenorga nisatie. Niet alles is het afgelopen jaar geheel en al verlopen volgens de aanvankelijk gekozen aanpak en planning. Regelmatig bleek bijstelling van de plannen nodig en moest ook bijgestuurd worden op het proces. Dat is ook onvermijdelijk in een complexe veranderslag als deze. Door doelstelling en perspectief telkens scherp in het oog gehouden hebben deze interventies uiteindelijk ook geleid tot een beter resultaat. Tussentijdse bijstelling van de plannen en bijsturing op het proces voor een beter resultaat We noemen in deze paragraaf de belangrijkste veranderingen die in de plannen en procesaanpak gaandeweg 2007 doorgevoerd zijn met als doel een kwalitatief beter resultaat tot stand te brengen. Om te beginnen is in de loop van 2007 besloten de onderdelen Belastingen en toen nog Sociaal Geografisch Bureau (SGB), niet in het SCD, maar als aparte organisatieonderdelen in de GR op te nemen. Het karakter van deze activiteiten bleek toch gebaat bij een zelfstandige ophanging; opneming ervan in het SCD leverde geen synergie op, maar zou wel tot lastige sturingsvragen hebben geleid. Ook in de dienstverlening van het SCD zijn ten opzichte van het Bestuursplan veranderingen doorgevoerd. Deels gaat het om nieuwe behoeften van de deelnemende organisaties, deels om aanpassingen van vooral de fórmatieomvang op grond van actuelere inzichten. Verder is de mogelijkheid geboden aan organisaties om buiten het standaard basispakket extra diensten af te nemen in de vorm van additionele dienstverlening (de dienst zit in het basispakket, maar er is behoefte aan meer volume) en pluspakketten (de dienst zit niet in het basispakket). Diverse organisaties hebben voor deze mogelijkheid gekozen uit oogpunt van continuïteit of om rafels in de eigen organisatie te voorkomen. Het SCD zal graag in deze behoefte voorzien. Verder is veel tijd en aandacht besteed aan het uitwerken van de dienstverleningsfilosofie. D~ze filosofie is gebaseerd op collegiale verhoudingen tussen het SCD en de deelnemende organisaties. Daarbij heeft het eigenaarperspectief-en de rolneming van de organisaties als collectief van opdrachtgevers een belangrijke plaats gekregen, onder andere in de vorm van het instellingsbesluit, het dienstverleningshandvest, het handboek Kaderstelling en de productencatalogus. En verder zijn er modellen ontwikkeld voor het contracteren tussen het SCD en de klantorganisaties. Met de regio Zuid-Holland Zuid, die geen deelnemer is in de GR Drechtsteden, maar wel deelneemt aan het SCD zijn apart afspraken gemaakt. Tenslotte is het model van click-call-face ontwikkeld. Dit concept betekent dat de dienstverlening zoveel mogelijk langs digitale weg verloopt, als dat niet lukt de telefoon wordt benut en als persoonlijk contact nodig is de Servicepleinen kunnen worden bezocht of de accountmanager kan worden benaderd. . , Wat nu ontwikkeld is vormt naar ons oordeel een prima vertrekpunt voor de dienstverlening en de manier waarop SCD en klantorganisaties met elkaar om gaan. Gaandeweg kan deze verhouding en de manier van werken en de daaraan verbonden kwaliteitseisen verder worden verdiept, op basis van de opgedane ervaringen. Hiervoor worden zeker ook de klantpanels benut, die met representanten van de klantorganisaties worden ingesteld. Ambities rondom E-dienstverlening kreeg krachtige impuls In de zomer van 2007 is besloten het project Drechtsteden Digitaal en het proces van oprichting van het SCD veel nauwer met elkaar te verbinden, gezien de samenloop in activiteiten die geconstateerd Pagina 2 van 5

. I

,.

Datum 1 6 mei 2008 Ons kenmerk BDR/08/383

werd. Dat heeft geleid tot het opheffen van het project Drechtsteden Digitaal en het instellen van een programma management IP&A, dat sindsdien functioneert en veel cross-overs heeft, inhoudelijk en financieel, met het SCD-proces. Mooi voorbeeld van dat laatste is het ontsluiten van het Drechtnet en het bouwen van het regionaal Rekencentrum. Twee projecten, samen deelprogramma 1A vormend, die versneld gerealiseerd moesten worden om het SCD digitaal met de klantorganisaties te kunnen laten communiceren en ook gerealiseerd konden worden door er middelen uit de SCD-begroting voor in te zetten. Ook deel programma 4, waarin de systemen en applicaties van het SCD opgenomen zijn, is inmiddels in de SCD-begroting verwerkt. In het Strategisch IP&A-plan Drechtsteden 2007 - 2010 vindt u de strategische visie voor de komende jaren en de daarop gebaseerde projectportfolio, verdeeld in de vier deel programma's. Voor deelprogramma 2, waarin projecten opgenomen zijn over de informatiseringarchitectuur en de Edienstverlening, heeft u inmiddels als raden een voorstel bereikt. De besluitvorming hierover is een lokale verantwoordelijkheid en financiering kan plaats vinden uit de eerder gereserveerde € 3, = per inwoner per jaar, te verhogen met € 3,50 per inwoner per jaar, wanneer voor deelname aan alle projecten gekozen wordt. Ook de projecten uit deelprogramma 3 zijn lokaal van karakter; besluitvorming hierover vindt waar nodig in de resp. organisaties plaats. Aan de Drechtraad van 18 juni wordt, als laatste stap in de besluitvorming over dit IP&Aprogramma, krediet gevraagd om het deel programma 1B in uitvoering te kunnen nemen. Deelprogramma 1B betreft de vernieuwing van de regionale infrastructuur gericht op (a) de integratie van 8 infrastructuren, (b) een verbetering van de kwaliteit en (c) een verlaging van de . beheersinspanning i.v.m. de geplande afname van de personeelsomvang (target SCD). Hiervoor wordt de gehele infrastructuur in een periode van ca. 3 jaren vervangen door een nieuwe geïntegreerde en ondeelbare infrastructuur. De nieuwe infrastructuur die tot stand komt als de aangedragen projecten worden uitgevoerd, is qua opzet ondeelbaar en apparatuur is nog maar beperkt Iocaal of aan een regionale organisatie(-onderdeel) toewijsbaar en moet voldoen aan strikte centrale specificaties. Daarmee ligt het voor de hand om in het verlengde van de verantwoordelijkheid voor het beheer, ook het eigenaarschap van deze nieuwe infrastructuur en apparatuur bij het Servicecentrum te leggen. Een belangrijk voordeel van deze aanpak is, dat beheer en eigendom in één hand komen, waarbij aanzienlijke kostenbesparingen te realiseren zijn, zowel in de aanschaf als in het beheer. Transitie complexer dan verwacht Het proces om te komen van 8 middelenafdelingen, met ieder hun eigen systemen, werkprocessen en gewoonten en gebruiken bleek tamelijk complex en kostte daarom ook meer tijd dan aanvankelijk gedacht. Bovendien ontstond er vertraging in de oplevering van het Dienstengebouw, waardoor de inhuizing uitgesteld moest worden. Sinds maart wordt hier voortvarend aan gewerkt en de verwachting is dat de verhuisoperatie ei.nd mei rond is. De dienstverlening zal dan vanuit dit centrale punt door de Service- eenheden van hèt SCD worden verleend. De plaatsing van het personeel is dankzij de inzet van het MT SCD zeer voorspoedig verlopen. Er zijn nagenoeg geen medewerkers niet geplaatst, zowaar een knappe prestatie. Nog afgezien van het feit dat dit uit sociaal optiek een mooie uitkomst is, leidt het ook tot aanzienlijk lagere frictiekosten voor boventallig personeel, dan in 2006 werd aangenomen. Wanneer het proactief beleid van het Loopbaancentrum zijn vruchten afwerpt is binnen korte tijd in zijn geheel geen sprake meer van boventalligheid. Een uitkomst waar we graag naar uit zien. Investeringen lopen, incidentele kosten en garantstellingelil:worden opgelost Om te beginnen heeft de Drechtraad in 2007 verschillende kredieten verschaft voor de huisvesting van de drie organisatieonderdelen en de ICT-voorzieningen. De aanwending van deze kredieten verloopt volgens plan. Er zijn mede door een strak budgetregiem tot nu toe geen budgetoverschrijdingen, mede doordat het mogelijk bleek hier en daar te schuiven tussen budgetten binnen de verstrekte kredieten. Aan de Drechtraad van 18 juni wordt een verantwoording van de tot nu toe gepleegde aanwendingen overlegd. Inmiddels zijn voor het SCD en de GBD begrotingswijzigingen in procedure gebracht bij de Drechtraad van 18 juni. Deze waren nodig vanwege de latere start (in december 2007 heeft de Drechtraad 12-maands-begrotingen vastgesteld), door veranderingen in dienstverlening (SCD) en door meer duidelijkheid over de Pagina 3 van 5

~

,.

Datum 1 6 mei 2008 Ons kenmerk BDR/08/383

werkelijke kosten. Overigens niet op alle punten, maar waar er nog onzekerheden zijn worden deze in het voorstel vermeld en volgt rapportering over de afloop via de marap van september of december 2008. De latere start van het SCD en de GBD leidt overigens ook tot extra transitiekosten die vorig jaar niet konden worden voorzien. Ook deze zijn inzichtelijk gemaakt in het voorstel tot wijziging van de begrotingen. Belangrijk bestuurlijk ijkpunt is vanaf het begin geweest de ambitie om voor elke deelnemer aan het SCD, de GBD en het OCD binnen deze collegeperiode de breaklevenspositie te bereiken. Hiermee bedoelden we dat de transitiekosten binnen deze collegeperiode opgevangen zouden moeten zijn door het structurele besparingsvoordeel in te zetten, dat kon worden gerealiseerd door deze taken op regionaal niveau te organiseren. Vanaf 2011 zouden deze structurele voordelen dan volledig binnen de gemeenten beschikbaar komen voor aanwending voor andere doeleinden. Bij deze ambitie hoorde het beeld dat met de komst van het SCD (en de beide andere organisatieonderdelen) een besparing op macroniveau van tussen de € 6,8 en € 7,8 mln. gerealiseerd zou kunnen worden. Op individueel niveau verschilden die voordelen wel en voor Papendrecht en Zuid-Holland Zuid was toen al duidelijk dat zij geen structureel besparingsvoordeel zouden halen. Reden om met deze twee organisaties garantieafspraken te maken en deze ook vast te leggen in het Bestuursplan. Op grond van de afspraken uit 2006 komt nu ook Sliedrecht voor compensatie in aanmerking; de terugverdientijd van deze gemeente ligt op grond van de actuele becijferingen namelijk duidelijk buiten de afgesproken bandbreedte van deze collegeperiode. De afgelopen maanden hebben we een financieel arrangement kunnen treffen voor het oplossen van de garantstellingen en transitie kosten van het SCD en de GBD. Dit arrangement is zo ingericht, dat bij medewerking van alle partijen, er geen beroep behoefte te worden gedaan op het besparingsvoordeel dat de andere gemeenten vanaf 2008 hebben. Hiervoor is ten eerste nodig dat we met elkaar de bereidheid hebben om het extra accres 2008 en de renteopbrengsten 20082 van de GR Drechtsteden te reserveren ter dekking van de transitie kosten van het SCD voor zover die niet in de eigen begroting gevonden kunnen worden. Zo accommoderen we als GR Drechtsteden de afwikkeling van de gekozen oplossing, zonder dat deze in financiële zin consequenties heeft voor de GR. De vrijvallende middelen die worden ingezet zijn immers van de gemeenten en zij zouden die ook kunnen claimen, waarna restitutie zou volgen. In dat geval zou voor de transitie kosten apart een bijdrage opgehaald moeten worden. Ons leek de nu voorgestelde aanpak een betere, omdat zo wordt voorkomen dat de gemeenten geconfronteerd worden met een extra heffing die een begrotingswijziging noodzakelijk zal maken. Via de marap van september 2008 krijgt u een voorstel voorgelegd over het reserveren van deze middelen op GR-niveau. Ten tweede is nodig dat de colleges en de Drechtraad positief besluiten over het in uitvoering nemen van deel programma 1B en bereid zijn vanaf 1 januari 2008 het werkplektarief te gaan voldoen. De opbrengst die daardoor ontstaat kan mede aangewend worden pm de garantstellingen aan de drie genoemde organisaties te financieren. Wanneer de Drechtraad op 18 juni conform besluit zal via de marap aan de Drechtraad van september de noodzakelijke begrotingswijziging om deze oplossing te effectueren worden voorgelegd. Ook hier geldt, dat de financiële huishouding van de GR door deze oplossing niet wordt belast. Financieel perspectief blijft positief Nu, twee jaar later, zien we dat het financieel perspectief nog steeds positief is en er een substantieel besparingsvoordeel in het verschiet ligt. Op grond van de actuele cijfers is er in het eerste jaar, inclusief de effecten van het integreren van d€.elprogramma 1B, een besparing te verwachten van € 4,4 mln. Wanneer in 2010 de post Onvoorzien in de begrotingen van het SCD en de GBD weg valt, ontstaat een besparingspotentieel van € 5,9 mln. De post initiële investeringslasten, die nog in de basisbegroting van het SCD zat, is inmiddels nagenoeg geheel structureel gemaakt ter dekking van de kosten van het ontsluiten van Drechtned en het bouwen van het Regionaal rekencentrum. Die gereserveerde € 1,0 mln. blijft daarmee nagenoeg in zijn geheel nodig. Er is een vrijval van € 0,1 mln.; deze brengt het besparingspotentieel op € 6,0 mln.

2 M.u.v. het aandeel van Papendrecht, dat in het kader van de garantieregeling Pagina 4 van 5 '

wel wordt uitgekeerd.

, Datum1 6

mei

Ons kenmerk

2008

BDR/08/383

De ten opzichte van het Bestuursplan doorgevoerde veranderingen, waaronder uitbreiding van dienstverlening en formatie- en schaalaanpassingen, leveren een post aan meerkosten op van € 0.9 mln. Daar staat tegenover dat het integreren van deel programma 1B per saldo een voordeel oplevert van € 0,6 mln., dat in 2006 niet was voorzien. Voor een juiste vergelijking met het Bestuursplan van 2006 moet uit de begrotingen 2008 de indexatie worden geëlimineerd. Tenslotte is voor de vergelijking relevant dat de organisaties door proactief beleid de afgelopen twee jaren al een deel van de besparingen hebben gerealiseerd die met de komst van het SCD verwacht werden. Dit laatste komt overigens ook tot uitdrukking door aanzienlijk lagere contractuele en personele frictiekosten (in 2006 € 13,0 mln. tegen € 9,3 mln. nu). En verder blijken er in de gegevenslevering van 2006 onjuistheden te zijn geslopen die hebben geleid tot een enigszins geflatteerd beeld van het besparingsvoordeel van toen. Wanneer voor al deze effecten wordt gecorrigeerd, resteert een besparingsvoordeel van structureel tussen de € 7,0 mln. en € 8,5 mln. Het in 2006 becijferd potentieel besparingsvoordeel blijft dus tenminste gelijk en neemt mogelijk licht toe, wanneer rekening wordt gehouden met de extra diensten die door het SCD worden geleverd ten opzichte van de plannen van 2006. Verder is duidelijk dat de terugverdientijd, mede door incorporatie van deel programma 1B enigszins korter is geworden, maar wel later in gaat. Al met al zijn de uitkomsten van nu goed vergelijkbaar met die van 2006 en blijft het financiële perspectief ronduit positief. Netwerkconcept verder verstevigd Wanneer we op de afgelopen periode terug kijken mogen we ronduit tevreden zijn over wat er is bereikt. Het is een tamelijk unieke prestatie om in een dergelijk tijdsbestek drie nieuwe .regionale organisaties te laten ontstaan. Zeker als wordt bedacht dat daarmee de kwaliteit en continuïteit van de taakuitvoering op deze terreinen beter kan worden geborgd en belangrijke stappen worden gezet op het terrein van verbetering van de dienstverlening aan burgers, bedrijven en instellingen, onder andere door verdere doorvoering van het concept van digitale dienstverlening. Deze prestaties laten zien dat we met elkaar, gemeenten en Drechtsteden, goed in staat zijn om met het concept van de netwerkorganisatie een antwoord te geven op de uitdagingen die op ons af komen. Daarbij is het borgen van lokale eigenheid net zo belangrijk als het op regionaal niveau samen oppakken van uitdagingen die beter op dat niveau opgelost kunnen worden. Als belangrijk instrument om de samenhang tussen beide niveaus te bewaken en te bewaren zien wij het handelen vanuit het eigenaarperspectief. Rondom de dienstverlening door het SCD, het OCD en de GBD zijn hiervoor kansrijke nieuwe concepten ontwikkeld. We hebben er dan ook alle vertrouwen in dat we op de goede weg zijn met het doorontwikkelen van de Drechtsteden. Met vriendelijke groet, Nam~Drechtstedenbestuur

~

,

"

Pagina 5 van 5

,

Bijlage : 2 Agendapunt: 3

Vergadernotitie voor de Drechtraad van 18 juni 2008

Onderwerp

Concept-verslag van de Drechtraad van 19 maart 2008 Bijlagen Concept-verslag van de Drechtraad van 19 maart 2008 Gevraagde beslissing Vaststellen van het concept-verslag van de Drechtraad van 19 maart 2008

Concept samenvattend verslag

van de plenaire vergadering van de Drechtraad van 19 maart 2008

De volgende plenaire vergadering van de Drechtraad vindt plaats op 18 juni 2008 vanaf 20.00 uur. Locatie: Stadhuis, Stadhuisplein 1 te Dordrecht

1.

Opening, vaststellen agenda en mededelingen De voorzitter, de heer R.J.G. Bandell opent de vergadering en heet iedereen van harte welkom. Berichten van verhindering: De heer J. Tegelaar (wordt vanavond waar genomen door de heer H. van Kooten) Alblasserdam: dhr. Wesselius, dhr. De Gier (wordt vervangen door mevr. Leeuwis) Binnenmaas: mw. Gouweloos, dhr. Steen Dordrecht: dhr. Pols (wordt vervangen door mevr. Van Benthem), dhr. Van der Kruijff (wordt vervangen door mw. Van Wenum), dhr. Karapinar, dhr. Van Dongen Hendrik-Ido-Ambacht: dhr. Dogger, dhr. Cramer, dhr. Groos, mevr. Burger, dhr. Van de Velde (wordt vervangen door dhr. Buitendijk) Papendrecht: dhr. Nieuwstraten (wordt vervangen door mw. Van Wijngaarden), dhr. Hoogland Sliedrecht: dhr. Van Meeuwen (wordt vervangen door dhr. Buchner), dhr. Pauw (wordt vervangen door mw. Visser), dhr. Den Besten Zwijndrecht: dhr. Willemstein De heer Nederpelt dient namens de fractie van GroenLinks Drechtsteden een initiatiefvoorstel in betreffende de milieuzonering. De GroenLinks-fracties willen dit initiatiefvoorstel graag geagendeerd zien op de volgende Drechtraadvergadering en vóór die tijd aan de orde laten komen in een raadscarrousel. De voorzitter stelt voor de opiniërende voorbereiding plaats te laten vinden in een raadscarrousel op 21 mei a.s. en het voorstel te behandelen in de Drechtraad van 18 juni a.s. In de tussentijd kan er op lokaal niveau meningsvorming plaatsvinden. De Drechtraad gaat met deze procedure akkoord. Het initiatiefvoorstel wordt uitgereikt. De voorzitter deelt mee dat de vorige keer is gesproken over de manier van agenderen. De griffiers hebben zich beraden en een opgestelde notitie met richtlijnen voor agendering & verloop van de Drechtraadvergaderingen is uitgereikt en ook terug te vinden op de website. Is iemand het in de toekomst niet eens met de wijze van agenderen dan kan bij de vaststelling van de agenda aangegeven worden welk hamerstuk bijv. een bespreekstuk moet worden. Mevrouw Van Wijngaarden vraagt naar de hamerstukken die vanavond op de agenda staan. De voorzitter geeft aan dat vanavond ook over de hamerstukken gesproken mag worden. Een nagekomen stuk over het Delegatiebesluit is opgenomen onder agendapunt 9. De voorzitter heet de heer Evertse, onze gedeputeerde in de provincie Zuid-Holland, bijzonder hartelijk welkom. In Zwijndrecht heeft een splitsing plaats gevonden in de fractie GroenLinks. De fractie Moorman is erbij gekomen. De heer Van Pelt vertegenwoordigt de fractie GroenLinks. Vanavond is de laatste Drechtraadvergadering voor mevrouw Van Wijngaarden. Ditzelfde is ook het geval voor de heer Van Kooten. De heer Van Kooten wordt van harte geluk gewenst met de benoeming tot burgemeester van Noord-Beveland. Op 11 april a.s. neemt hij afscheid van de gemeente Sliedrecht waarvoor een ieder hartelijk wordt uitgenodigd.

2.

Ingekomen stukken: De lijst met ingekomen stukken is te raadplegen via www.drechtraad.nl/vergaderstukken/19 maart 2008. In de brief van de gemeente Binnenmaas wordt vermeld dat de heer Borgdorff is benoemd in de Drechtraad en wordt het verzoek gedaan hem voor de periode tot 01-01-2009 lid te laten zijn van het Drechtstedenbestuur. De Drechtraad gaat hiermee akkoord. Mevrouw Van Wijngaarden vraagt naar aanleiding van ingekomen stuk nr. 3, de Voortgangsrapportage Servicecentrum Drechtsteden naar de huidige stand van zaken, met name G:\BDR\alg best zkn\Drechtraad\2008\18 juni\Bijlage 2 - Drechtraad.Concept verslag. 19-03-08.doc

pagina 2 van verslag plenaire vergadering Drechtraad d.d. 19 maart 2008

het ICT-budget. De heer Van Kooten deelt mee dat de bestuurlijke randvoorwaarden in april/mei rond zijn gekomen. De personele plaatsing is gereed met een prima resultaat. We doen ons uiterste best nog 10 tot 15 boventallige mensen te plaatsen. De oplevering van het dienstengebouw ligt nog wel op een kritiek pad, maar er worden grote vorderingen mee gemaakt. 1 April zal gestart worden met het operationeel zijn van het Servicecentrum. De vulling van het dienstengebouw zou 15 mei moeten plaats vinden. Er worden nu nog gesprekken gevoerd met de gemeenten. Vandaag ligt voor het juridisch fundament. In de Drechtraad van juni volgt een integraal strategisch IP&A plan 2007-2010, de begrotingswijziging van het SCD, rapportages van de uitkomsten van de Impact-analyses, bijdrageverordening, de verantwoordingsbrief kredieten en nog enkele formele stukken rondom de regionale belastingorganisatie. 3.

Vaststellen samenvattend verslag Drechtraad 12 december 2007 Het verslag wordt ongewijzigd vastgesteld. Naar aanleiding van het verslag vraagt de heer Sleeking naar de toezegging van de heer Spigt om in het 1e kwartaal 2008 terug te komen op de Drechtstedenpas. De heer Spigt antwoordt de resultaten van het onderzoek naar de Drechtpas in relatie tot de toegankelijkheid van de voorzieningen nog niet ontvangen te hebben. Hij komt hier zo spoedig mogelijk op terug.

4.

Vragenhalfuur Mevrouw Van Wenum vraagt namens de regionale CDA-fractie naar de uitvoering van de WMO, meer specifiek de inzet van alfahulpen. Dit naar aanleiding van het voornemen van staatssecretaris Bussemaker de WMO zo te wijzigen, dat wordt uitgesloten dat zorgaanbieders de huishoudelijke hulp in natura via een alfahulp aan cliënten mogen leveren. Dit zal grote gevolgen hebben in de Drechtsteden. Is de portefeuillehouder bekend met dit voornemen, wat verwacht hij en welke actie wordt ondernomen? De heer Kamsteeg (portefeuillehouder Sociaal, Wonen en Stedelijke Vernieuwing) antwoordt dat de consequenties worden bestudeerd. In de Drechtsteden is de verhouding 25% hh 1 en 75% hh 2. De plannen van Bussemaker maken dit ingewikkelder. Wanneer een cliënt kiest voor zorg in natura, mag dat alleen maar CAO-dienstverlening zijn. Dit zal vermoedelijk tot een kostenverhoging leiden. De VNG heeft zich vrij fors hierover laten horen, juist vanwege dat kostenaspect. De aanbesteding loopt halverwege 2009 af. De voorbereiding voor de nieuwe aanbesteding moet in het najaar plaatsvinden. In het nieuwe aanbestedingstraject zal hier wel rekening mee gehouden moeten worden. Vorig jaar hebben we een voordeel behaald van ruim 1 miljoen. Maar een drastische verschuiving van 2 naar 1 gaat geld kosten. De heer Moorman (fractie Moorman) vraagt of het mogelijk is het straattheater in de Drechtsteden te laten herleven. De heer Kamsteeg: er is een beperkt regionaal programma cultuur. De provincie subsidieert een aantal culturele activiteiten. Verder is cultuur wel een lokale verantwoordelijkheid. Voor het regionale programma is 2,5 ton beschikbaar en hierbij proberen we de diverse Drechtsteden aan bod te laten komen. Dit moet bij voorkeur wel iets interessants zijn voor de regio. De provincie gaat het beleid herzien en verwacht wordt dat minder subsidie wordt toegekend. We zullen onze activiteiten dus zelfs moeten beperken. De heer Loos (AB Zwijndrecht) vraagt waar de mooie nieuwe overdekte waterbus is gebleven. De afgelopen 7 maanden wordt erg vaak oud materieel ingezet tussen Dordrecht en Zwijndrecht. De heer Veerman (portefeuillehouder Bereikbaarheid – Toerisme en recreatie) antwoordt dat het inderdaad voorkomt dat de oude pont vaart. Deze pont dient als reservemateriaal en wordt ingezet als de andere pont uitvalt. En dit gebeurt helaas geregeld. Er is ook een waterbus verkocht. Het contract geeft geen mogelijkheden om hier iets aan te doen.

5.

Evaluatie Manden Maken De heer Pasveer (namens regionale SGP/CU-fractie) bestempelt het voorliggende stuk niet zozeer als een evaluatie, maar meer als een opsomming van feiten en de agendapunten 5, 6, 7 en 8 lopen erg in elkaar over. Allereerst de complimenten, met het verzoek deze door te geven aan de betreffende medewerkers. De geboekte resultaten van Manden maken 1 ziet de fractie als voorsortering op eventuele Manden maken 2-projecten, maar bij de Manden maken 2-projecten zal sterk de nadruk gelegd moeten worden op concrete projecten van regionale betekenis. De assenbenadering is een andere insteek, deze past beter bij onze identiteit. De kernkwaliteiten moeten de Drechtsteden zo goed en gauw mogelijk gaan verzilveren, maar we moeten niet gebukt gaan onder het Deltapoortsyndroom. De rol en positie van de provincie is niet altijd even consequent geweest. De ontwikkeling rondom ROM-D nieuwe stijl mag niet de remmende factor


zijn in de verdere regionale planontwikkeling. Er wordt niet verwezen naar een rapport van AKROconsult, dat gaat over de doorstart ROM-D nieuwe stijl. De portefeuille-inhoud van ROM-D staat nog steeds ter discussie. Onderaan pagina 5 wordt gesproken over de SISA verantwoordingssystematiek. Deze is voor Dordrecht geldig. Het is passend deze ook uit te breiden naar de Drechtsteden. De fractie kan zich verder prima vinden in deze evaluatie. De heer Nederpelt (namens de Dordtse fracties): de methode met stoplichtjes is als prettig ervaren. In het overzicht worden 4 projecten genoemd die extra aandacht nodig hebben. Welke interventies zijn er gepleegd voor de projecten Maasterras en het Energiehuis? Komen er subsidies in gevaar en wat zijn de voorwaarden voor verstrekking? Onderdeel van het project Dordtwijkzone is de brug over de Vlij in Dordrecht. Wordt de brug in 2009 opgeleverd? Zijn er financiële consequenties verbonden aan niet tijdige oplevering? Medio 2008 wordt gestart met de uitvoering van Sportboulevard. De financiering is niet duidelijk. Wat zijn de financiële consequenties als pas in 2009 wordt gestart? Mevrouw Van Wijngaarden (PAB) heeft kennis genomen van de evaluatie. Met het tweede (opdracht om toe te werken naar een meerjarig programmatische investeringsagenda) gaat de PAB-fractie niet akkoord omdat eerst in de eigen gemeenteraad de evaluatie besproken zal worden. Waarom staat Hollands Glorie erin vermeld? De heer Van Gameren (PvdA Sliedrecht) heeft in de 1e plaats een klacht over de kwantiteit en de complexiteit van de nota’s, het is veel en complex en de samenhang is een warboel. Liever een helder overkoepelend verhaal. Inhoudelijk over Manden maken 1: de balans geeft een goed beeld van de stand van zaken. Wat de stoplichtjes betreft de suggestie: groen bij afgerond, oranje bij lopend en rood bij mislukt of tot stilstand gekomen. Het valt op dat er ongemerkt dingen in Manden maken 1 geschoven worden zoals delen van het MJP en Hollands Glorie. Deze laatste hoorde toch bij 1 + 1 = 3? Inhoudelijk hebben we de uitvoering voor kennisgeving aangenomen en vinden het een best redelijk geslaagd initiatief. Over de evaluatie zijn we teleurgesteld. En de samenvattende conclusie is niet meer dan een nabrander van Manden maken 1 en ROM-D. Een oordeel over de evaluatie is niet te geven en deze wordt voor kennisgeving aangenomen. De vier aanbevelingen zijn open deuren en die kunnen we wel onderschrijven. Bij de benutting van de rentewaarde de meevallers een bestemming geven op een ander moment. De besteding voor 100.000 euro voor Hollands Glorie: afgesproken was dat we dit voor 1 jaar zouden doen en bij de volgende begroting bekijken of we er mee verder gaan. De heer Van der Stelt (namens de CDA-fracties Drechtsteden): de boodschap van commissie Dijkstal was krachtig en helder: weinig resultaatgericht, gemis in uitvoeringskracht en het ontbreken van een gezamenlijk streefbeeld. In het verbetertraject zitten 2 dominante momenten, samen aan het water en de keuze voor concrete projecten. Visie en uitvoering hand-in-hand. Die integrale benadering is naar ons idee succesvol gebleken. Het wij-gevoel kreeg een positieve impuls en via Manden maken is een uitvoeringssprong bereikt. De regio Drechtsteden staan er beter voor dan 5 jaar geleden. 27 Projecten zijn afgerond, 8 verdienen extra aandacht. Dat is een succes. Een aantal vragen. De positie van de provincie. Kunnen we ervan uitgaan dat er goede afspraken zijn met de provincie waar we verder op kunnen bouwen? Waar zitten de echte bottlenecks bij de projecten die extra aandacht verdienen en welke risico’s zijn er financieel. Kunnen we versnelling in deze projecten brengen. Wat is de echte wens geweest van opnemen van Shipping Valley binnen Manden maken? Hoe moet je de resultaten meten. Is het concept nog steeds haalbaar? De opbrengsten uit subsidies zijn mager. Ook het toekomstplaatje lijkt niet erg ambitieus. Welke subsidiebeschikkingen zijn er concreet? Graag over het hele subsidietraject een rapportage. Als het gaat om de gevraagde beslissing hechten we sterk aan voortzetting van een krachtige en resultaatgerichte uitvoering van de huidige projecten. Alle in gang gezette projecten moeten succesvol worden afgerond. Naar de toekomst toe zullen individuele raden heel duidelijk moeten aangeven hoe zij bij complexe opgaven tot een scherpere rolverdeling tussen gemeente/regio kunnen komen. En zullen projecten in sterkere mate het predicaat van regionale betekenis moeten krijgen. De overige punten van de gevraagde beslissing zijn acceptabel. Op Hollands Glorie komen we bij agendapunt 8 terug. De heer Vissers (namens de VVD-fracties Drechtsteden): allereerst complimenten voor het stuk, globaal kunnen wij ons er in vinden. Het betreft hier 3 agendapunten die onmogelijk los van elkaar kunnen worden gezien. Shipping Valley bestrijkt ook alle drie deze agendapunten. In de carrousel vanmiddag is ook over Shipping Valley gesproken en toen bleek de portefeuillehouder een heel andere mening toegedaan als de directeur Drechtsteden. Een half jaar geleden ontvingen we de


toezegging van de portefeuillehouder dat hij z.s.m. met een reactie zou komen op Shipping Valley. We lezen nu dat men vrolijk verder gaat het begrip Shipping Valley te verbinden aan de economische visie van de Drechtsteden terwijl de term Shipping Valley afkomstig is uit een onderzoek van professor Wormmeester (‘94/’95). Dit geeft verwarring. In het originele plan Shipping Valley (van deze professor) wordt bijvoorbeeld gesproken van clustering van nautische maakindustrie in het zeehavengebied. Waar we nu met een behoorlijke geluidzonering zitten. Shipping Valley is een begrip geworden waarbij grote onduidelijkheid heerst in de hele ondernemersbedrijvigheid. Het geeft een negatief beeld. Graag een duidelijke stellingname. Mevrouw Leeuwis (namens de raad van Alblasserdam): positief dat we zo veel wel voor elkaar hebben gekregen. Verder is het verstandig reëel te blijven, prioriteiten te stellen, voor sommige projecten een integrale aanpak te kiezen via bijvoorbeeld die realisatiestrategie en de lobby richting hogere overheden meer body te geven. Er is duidelijk behoefte aan een overzichtelijk document. Uitgangspunt voor ons is wel dat we projecten blijven leggen naast de financiële en organisatorische kaders die we ooit gesteld hebben. In Alblasserdam hebben we Haven-Zuid als Manden maken-project. Het licht staat nog op oranje. Er is wel een grote stap gezet, daar zijn we heel blij mee. We hopen door bundeling van krachten in de regio het licht op groen te krijgen. De heer Bandell (portefeuillehouder Bestuur – Manden Maken algemeen): bij de afsluiting van Manden maken 1 is terecht geconstateerd dat van de 35 projecten er 27 op groen staan en 8 nog bijzondere aandacht verdienen. Dat is gelet op de start van het project een resultaat waar we trots op kunnen zijn. De realisatie van die projecten heeft veel inspanningen gevraagd van de deelnemende gemeenten. De hier gemaakte complimenten worden doorgegeven aan de betreffende medewerkers. We hebben dit ook tot stand kunnen brengen dankzij de medewerking van de provincie. De rol van de provincie was niet altijd voor ons direct geheel te volgen, maar het resultaat telt. Na 1½ jaar onderhandelen hebben nu ook de Staten van Zuid-Holland het licht op groen gezet voor 15 miljoen en 10 miljoen in de pijplijn voor het moment dat de ROM-D is geherstructureerd tot een daadkrachtig uitvoeringsinstrument. De provincie volgt de ontwikkelingen in de Drechtsteden nauwlettend. Er is geen aanleiding te veronderstellen dat in toekomst de rol van de provincie een breuk zou betekenen met het verleden. Wel belangrijk is dat de ROM-D geen rem is op de ontwikkeling. Het is wezenlijk dat we de discussie rondom de ROM-D op korte termijn tot een goed einde brengen en er een eindvoorstel komt over de rol van de Drechtsteden in de ROM-D. Dat voorstel hoopt het bestuur voor de zomer te kunnen presenteren. Met de SISA-systematiek wordt bedoeld de afspraken die zijn gemaakt op landelijk gebied met de VNG, ook wel genoemd de gewijzigde contabiliteitsvoorschriften. Het Energiehuis en Maasterras zijn projecten die aandacht vragen. Enige maanden geleden is een voorstel m.b.t. het Energiehuis in de raad van Dordrecht behandeld. Het Drechtstedenbestuur verwacht dat dat project zeker doorgang zal vinden. Het Maasterras is een gecompliceerd project, waarbij binnenkort afspraken tussen Zwijndrecht en Dordrecht in een samenwerkingsovereenkomst worden neergezet. Voor het Gezondheidspark geldt hetzelfde antwoord als voor het Energiehuis. De heer Nederpelt: lopen hierbij geen subsidiestromen gevaar? De heer Bandell: als dit project niet op groen komt wel. Bij alle oranje projecten is er geen reden om te veronderstellen dat niet tot feitelijke realisatie over wordt gegaan. Kennis wordt genomen van de opvatting van mevrouw Van Wijngaarden. Wat Hollands Glorie betreft heeft de Drechtraad op 21 maart 2007 expliciet besloten de investering voor Hollands Glorie van 100.000 euro door te zetten. De evaluatie van het proces als zodanig is inderdaad wat teleurstellend. De opsomming maakt blij, maar het proces had scherper kunnen worden bekeken. De integrale benadering is inderdaad succesvol geweest. De vraag naar de magere subsidieopbrengst is interessant. We zullen trachten nadere informatie hierover te bemachtigen. Shipping Valley is een concept dat veranderd in de tijd. Een voorbeeld is de grote aandacht de afgelopen tijd voor de revival van de scheepsbouw. We zien nu dat de innovatie in scheepsbouw toonaangevend is geworden. In de tijd van professor Wormmeester werd alleen gesproken over de teloorgang van de scheepsbouw. Meer hierover door de heer Scholten. De heer Scholten (portefeuillehouder Economie): in de informatiekamer is ook over Shipping Valley gesproken, ook over de relatie met de economische visie. Als we vanavond de nieuwe economische visie vaststellen, komt deze in de plaats van de economische visie uit 2000, ZEP met als ondertitel Shipping Valley. De ondertitel werd de titel van een economisch programma, waarin


een belangrijk hoofdstuk gaat over het maritieme gebeuren binnen de Drechtsteden. In een aantal sessies met het maritieme bedrijfsleven heeft de titel wel een andere lading gekregen. We zullen de beeldvorming rond Shipping Valley moeten veranderen door duidelijk te maken dat we in dit gebied veel te maken hebben met het maritieme cluster. Misschien dat we beter afscheid kunnen nemen van de term Shipping Valley. De heer Vissers stelt voor dat de directeur van de Drechtsteden en de portefeuillehouder met elkaar een afspraak maken. 2e termijn De heer Van Gameren wil benadrukken wel tevreden te zijn over de resultaten van Manden maken 1. De rentebaten toch liever op een ander moment. In maart 2007 hebben we gepraat over 1 + 1 = 3 en besloten een aantal euro’s beschikbaar te stellen voor Hollands Glorie, om in 2008 een begin te maken en dan bij de begroting van 2009 te bekijken of dit doorgezet kon worden. Ik had liever bij de begroting kennis willen nemen van wat van dat eerste geld is gedaan. De heer Van der Stelt: graag wil ik kijken naar mogelijkheden om de projecten die een oranje indicatie hebben verder te helpen. De bottlenecks zijn wel terug te vinden in de rapportage. Als we het belang van deze projecten onderkennen is het dan zo dat we nu maximaal opereren of kunnen we met elkaar via een vernieuwende aanpak wat succesvoller zijn? De 100.000 euro van Hollands Glorie was mij ontgaan. De heer Vissers merkt op nog wel het nodige missiewerk te moeten doen, want de Drechtsteden siert zich graag met het begrip Shipping Valley. De heer Bandell: de rentebaten op een ander moment is best wat voor te zeggen. Nu werd beoogd een afsluiting te maken voor het project Manden maken 1. Hoe gaan we nu verder? Gaan we Manden maken 2 op dezelfde manier doen als Manden maken 1 of is er misschien een andere meer vernieuwende manier om door te gaan, zodat we bijvoorbeeld die assenbenadering veel meer kunnen concretiseren. De heer Evertse (gedeputeerde provincie Zuid-Holland) wil graag wat opmerken bij de evaluatie die is gemaakt en de wispelturigheid die de provincie daarbij verweten wordt. U moet in ogenschouw nemen dat toen de vraag aan de orde kwam geld beschikbaar te stellen voor Manden maken dit eerst door de Staten wat kritisch werd bezien. Uiteindelijk werd besloten Manden maken toch een kans te geven, maar de Staten wilde dit wel kritisch volgen. Gekozen is om de regionale benadering van zaken te steunen. En iemand die 15 miljoen meebrengt en misschien daar nog 10 miljoen aan toe wil voegen vergeef je graag! De evaluatie. Geconstateerd mag worden dat het in het algemeen goed is gegaan. Ook de provincie is die mening toegedaan. Er ligt nog 10 miljoen op de plank. Deze zijn direct bedoeld voor de nieuwe ROM-D opzet. Dit maakt wel dat de provincie hierin wel vaart en binnenkort resultaat verwacht. De heer Bandell bedankt de heer Evertse voor zijn vriendelijke woorden. Ondertussen is nagegaan welk besluit is genomen in 2007 over die 100.000 euro voor Hollands Glorie. Besloten is 100.000 euro beschikbaar te stellen. In het stuk dat werd behandeld werd ook een voorschot genomen op de jaren na 2008. Toen is gezegd deze formulering bindt ons al voor Manden maken 2, dus dat doen we niet. Er waren toen 2 tegenstemmers, dus is ingestemd met die 100.000 euro, die we nu dekken uit de rentebaten. Bij agendapunt 8 gaan we het programma voor 2008 al dan niet goedkeuren en wordt een oproep gedaan om na te denken over de jaren daarna. De voorzitter vraagt de Drechtraad kennis te nemen van de stand van zaken en evaluatie van Manden maken. Het Drechtstedenbestuur vraagt uw opdracht om toe te werken naar een meerjarige programmatische investeringsagenda geënt op het Meerjarenprogramma inclusief een (flexibele) prioritering en fasering. Concreet betekent dit het uitwerken van vier kernaanbevelingen voor een mogelijk vervolg op Manden maken. Ook wordt u gevraagd, gehoord hebbende de toelichting, in te stemmen met de benutting van de rentebaten. De Drechtraad gaat hiermee akkoord. Mevrouw Van Wijngaarden stemt niet in met het tweede besluitpunt. De heer Evertse krijgt het 1e exemplaar uitgereikt van een boekje over Manden maken 1. Ook alle Drechtraad- en Drechtstedenbestuursleden ontvangen dit boekje vanavond. Alle anderen


ontvangen dit boekje per post. Ook worden alle aanwezigen getrakteerd op een feestelijk Manden maken 1-gebakje.

6.

Vaststellen Economische Visie De heer Van Pelt (namens GroenLinks Drechtsteden) vraagt of de evaluatie van de visie van 2000 hierin is meegenomen. Deze visie vinden we wat te mager. We missen een paragraaf. Binnen de Drechtsteden is een demografisch probleem. We zijn geen studentenstad, daarom willen wij er een paragraaf aan toevoegen die ertoe moet leiden dat we hier wel een studentenstad worden. GroenLinks wil dat onze kinderen en kleinkinderen gaan studeren op de Johan de Witt-universiteit, bijv. Bestuurskunde en Politicologie. Dat past bij deze stad. Of op een ander niveau Scheepvaart en Navigatietechnologie in de Zwijndrechtse Waard of in de Alblasserwaard Watermanagement en Cultuur of Toerisme. Deze visie willen we hier neerleggen. En u bent een daadkrachtig bestuur. Graag zien we dat u hier een aanzet toe geeft. In het verleden is het Hoger Onderwijs verwaarloosd en hebben we onze oren te veel laten hangen naar Rotterdam. Laten we met een plan komen en Rotterdam vragen wat zij hierin kunnen betekenen. De heer De Rave (namens PvdA Drechtsteden): het is zeer zinvol een actualisatie te plegen op de economische strategie. Zo’n economische visie heeft tot doel een handzaam overzicht weer te geven van de ambities van onze regio en ten tweede zou zo’n inhoudelijk koepel ook inzicht moeten geven in de speerpunten in de verschillende onderliggende deelstrategieën. Het eerste doel wordt goed bereikt. Het tweede vinden we te summier. Inhoudelijke keuzes die wel voorkomen in de kantorenstrategie, bedrijfsterreinenstrategie en de toeristische strategie zijn niet terug te vinden in de speerpunten in dit stuk. Het is meer een stapeling. We betreuren dit gemis, zeker wanneer een relatie gelegd wordt met andere beleidsvelden. Misschien kan zo’n overzicht als bijlage? Mevrouw Hofland (namens CDA Drechtsteden): voor ons ligt met recht een visie met een hoog ambitieniveau naar de toekomst. We zullen de praktische betekenis goed op ons netvlies moeten krijgen. Het zou goed zijn als ook deze visie na vaststelling wordt doorgeleid naar de individuele gemeenten ter bekrachtiging, net zoals bij realisatie ruimte geven. De integrale aanpak lijkt ons heel efficiënt en kan wellicht plaatsvinden bij de uitvoeringsstrategie. We willen, kunnen en moeten veel en dat kunnen we niet zelf. We moeten ons nog veel meer positioneren naar de andere overheden. Drechtsteden moet prominenter op de agenda van rijk en provincie. We hebben als Drechtsteden veel potentie, staan voor grote opgaven, steun van rijk en provincie is onontbeerlijk. De heer Moorman (lijst Moorman Zwijndrecht): er lopen zaken door elkaar heen. Ook op het gebied van Wonen zullen we een duidelijke keuze moeten maken voor een hoger segment. In dat kader is het ook belangrijk te kijken naar de voorzieningen, vooral de culturele. Onze ambitie is hoog, maar we willen ook de mensen die bij die ambitie horen aan dit gebied binden en dat lijkt me een belangrijk gegeven in een economische visie. De heer Scheurwater (namens SGP/CU-fracties Drechtsteden): ten eerste is de visie op behoorlijk abstractieniveau neergezet. Van belang is wel dat in het voorwoord terug te vinden is hoe je komt naar een operationele visie. Als tweede de vraag of de evaluatie van het stuk van 2000 hieraan ten grondslag ligt. Er worden in de visie een aantal stenen neergelegd. Graag zien we nu dat deze stenen gestapeld en verbanden gelegd worden, een integraal beeld, één stuk met een duidelijke afstemming waarbij wat ons betreft het stuk van ruimte geven essentieel kan zijn voor het vervolg. De thema’s die we hierin terug willen zien zijn wonen, werken, recreëren en onderwijs. We missen een sterkte/zwakte-analyse. Wat is de structuur van het stuk, wat het vervolg en wanneer zetten we het bouwwerk in elkaar. Op basis van de achterflap vraagt spreker te mogen concluderen dat dit stuk als opmaat geldt voor een bepaalde visie die resulteert in een missie die op de achterpagina staat verwoord. Mevrouw Van Wijngaarden (namens PAB en ProSliedrecht) is van deze visie niet gelukkig geworden en verbaasd zich over alle juichende kritieken. Het is niet een toonbeeld van iets waar je echt wat mee kan. We willen van deze visie kennis nemen en deze niet vast stellen. Als dit niet tot de mogelijkheden behoort, zullen we tegenstemmen. De afdeling communicatie wordt sterkte gewenst om van dit verhaal een leuk artikel te schrijven. De heer Scholten (portefeuillehouder Economie): de totstandkoming van deze visie heeft niet de normale weg gevolgd. Normaal gesproken evalueer je de visie van 2000. Dit kost tijd en heel veel


geld en we hadden haast. Uit de ronde langs de verschillende colleges bleek dat er behoefte is aan een afronding. Op het schema is te zien dat gereed is de kantorennota, de bedrijventerreinenstrategie en de strategie over toerisme en recreatie. In de discussie met de portefeuillehouders economie kwam naar voren dat het toch goed zou zijn om de bestaande strategieën te verbinden met de totale visie op economie in de regio. Uit de informatiekamer kwam naar voren dat gekozen kon worden voor het programma ruimte geven als basis en deze economische visie daarin opnemen. Ik denk dat dit ook de toekomst zal zijn. Je begint dan met een ruimtelijke visie, dan het uitvoeringsprogramma ruimte en vervolgens kan daar de economische visie naadloos inpassen. Economie lukt niet zonder een compleet voorzieningenniveau, zonder een aantrekkelijk woonmilieu, recreatie en aantrekkelijk groen. We hebben geprobeerd een paraplu te maken over de reeds bestaande uitvoeringsstrategieën. Deze is handzaam, kort en snel leesbaar. Nu kunnen we concreet de uitvoering in. We zouden veel beter economisch functioneren als we hier ook meer HBO- en universitair onderwijs zouden hebben. In de ruimtelijke visie van de gemeente Dordrecht is genoteerd dat de gemeente Dordrecht probeert het HBO-onderwijs hier te versterken. Misschien is een regionale fusie mogelijk. De heer Van Pelt interrumpeert: tot nu toe heeft nog nooit iemand mij duidelijk kunnen maken waarom Hoger Onderwijs hier niet gelukt is. Ik zou dat graag onderzocht hebben. De heer Scholten geeft aan dat hier een discussie over gevoerd moet worden met de heer Van Steensel, de betreffende portefeuillehouder. De gemiste speerpunten zijn straks terug te vinden in de uitvoeringsprogramma’s. Het is prima deze ook te benoemen en te laten vastleggen in de Drechtraad. De idee om het stuk te laten bekrachtigen door de diverse gemeenteraden is niet in de lijn zoals we werken, omdat we de uitvoeringsstrategieën niet hebben laten bekrachtigen. We zijn geen 4e bestuurslaag. Het is mogelijk dat gemeenteraden zienswijzen geven, maar hier wordt een besluit genomen. Mevrouw Hofland interrumpeert: waarom gebeurt dit wel bij de realisatiestrategie ruimte geven? Het is juist goed voor het bindende element. De heer Scholten: ruimtelijke ordening is een autonome taak van gemeenten en gemeenten nemen dit op via hun eigen structuurplan. De voorzitter stelt voor om in een raadscarrousel aandacht te besteden aan het Hoger Onderwijs. 2e termijn De heer Van Pelt kan leven met de toezegging van de voorzitter het Hoger Onderwijs in een raadscarrousel te behandelen. De heer De Rave: het overzicht met speerpunten graag bij dit document en niet pas over een half jaar. Mevrouw Hofland ziet nog niet het verschil met de realisatiestrategie ruimte geven. Jammer dat dit niet terugkomt bij de raden. De heer Scheurwater bedankt voor het eerlijke antwoord met betrekking tot de haast. Jammer dat u de suggestie niet wil meenemen rondom een sterkte/zwakte-analyse en om verder te kijken dan alleen de Drechtsteden. Is de visie ook daadwerkelijk de missie dit op de achterflap staat. Onze fracties vinden het heel belangrijk niet alleen op microniveau te kijken maar ook verder. Waar willen we in 2020 staan? De heer Scholten: de echte speerpunten volgen z.s.m. Ik ben wel blij dat we geen uitvoerige evaluatie hebben gehad van de economische strategie in de Drechtsteden. We hebben de uitvoering van de bedrijvenstrategie aan moeten houden wegens discussie rondom de bedrijventerreinen in de Hoeksche Waard. We hebben meegedaan aan het verzoek hoe we 120 ha bedrijventerrein kunnen realiseren in ons gebied. Dat zouden we willen doen onder een aantal voorwaarden, bestaande bedrijventerreinen herstructureren en we zitten nu in de visieontwikkeling rond Deltapoort. Inmiddels heeft de minister advies gevraagd en in het rapport van de VROM-raad wordt Deltapoort prominent genoemd. We moeten nu heel snel voorsorteren en het kabinet aanbieden met deze visie in de hand om mee te denken en meer investeringsgeld te ontvangen. Daarom ben ik blij met een flexibel document. We kijken hierbij ook over de grenzen heen. Het gaat nu allemaal wel heel snel vanwege dit soort ontwikkelingen die kunnen leiden tot een heel snelle ontwikkeling van o.a. de bedrijventerreinenstrategie. De voorzitter beëindigt de beraadslaging en vraagt of stemming nodig is. De heer Sleeking (Beter voor Dordt) legt een stemverklaring af: hij heeft kennis genomen van de economische visie maar


wil deze niet vaststellen. Deze stemverklaringen worden ook gegeven door mevrouw Van Wijngaarden (PAB) en mevrouw Schellekens (ECO-Dordt). Het document wordt vastgesteld met de aantekening dat een viertal leden hebben kennis genomen van dit document. 7.

Vaststellen Realisatiestrategie Ruimte Geven De heer De Jong (namens SGP/CU-fracties Drechtsteden): we hebben kennis genomen van deze nota en het is een belangrijk document. De genoemde criteria in de nota zijn van belang, maar we moeten oppassen dat we niet enkele kapstokken gebruiken om de hele strategie aan op te hangen. In dit geval geldt dat voor de Zuidvleugelvisie en met name de Deltapoort. Wij vinden dat de Deltapoort ondergewaardeerd wordt. De schijnwerper staat wel heel sterk op de asfaltassen. Is hier geen sprake van een koerswijziging ten opzichte van het voorgaande stuk ruimte geven? Als ik denk aan het Hollands Glorie-concept en de fantastische presentatie die we toen over de Deltapoort kregen vraag ik me af welke van de twee feit is en welke fictie. Gelukkig worden de kernkwaliteiten uit hoofdstuk 1 in hoofdstuk 2 weer wat genuanceerd. Onze fractie mist het woningprogramma. Het lijkt ons van uitermate belang om een gedifferentieerd woningaanbod te bieden in de Drechtsteden. Het gaat niet alleen om de kwaliteit van de leefomgeving, maar ook om de kwaliteit van wonen. Dit zal de aantrekkelijkheid van deze regio vergroten. Hoe denkt u aan de begroting van het woongenot in de Drechtsteden verder invulling te geven? De realisatieafspraken. Samenwerking is belangrijk, draagvlak ook en daar zit een spanningsveld tussen. Draagvlak is alleen te bereiken door vooraf over de wijze van overdracht van de regie aan de regio duidelijkheid te verschaffen. We hebben daarom moeite met de zinsnede op pagina 23: “Voor de strategische regionale projecten, de onderzoeksopgaven en de gebiedsgerichte opgaven zal de regie bij het Drechtstedenbestuur komen te liggen.” Zonder draagvalk zal regie voeren niet tot het gewenste resultaat leiden. Wat is voor u de definitie van regie en hoe verhoudt die rol zich ten opzichte van de gemeente? Het volgende ook namens de raad van Hendrik-Ido-Ambacht: ons ontgaat de logica waarom bij de genoemde projecten project nr. 20, de aansluiting A16 IJsselmonde pas opgenomen is in het uitvoeringsprogramma van 2013. Het is van belang alle knelpunten op de A15/A16 tegelijkertijd aan te pakken en te bespreken met de betreffende instanties. Wij verzoeken u dit onderdeel te plaatsen onder het uitvoeringsprogramma 2008/2009 en een inspanningsverplichting aan te gaan om al deze knelpunten gelijktijdig op te pakken. De heer Nederpelt (namens GroenLinks Drechtsteden): we zijn blij dat m.b.t. Kijfhoek-Noord een onderzoek komt. Met de bebouwing van de Zuidpolder zijn we niet blij en we zullen met dit onderdeel niet instemmen. De heer Sleeking (Beter voor Dordt): ruimte geven of ruimte nemen. We kunnen in grote lijnen instemmen. We maken een voorbehoud op enkele onderdelen, omdat we daar lokaal ook niet mee instemmen: de Zuidpolder, Dordtse Kil 4, dit laatste gebied ligt ter zijde van de Zeedijk en zou de bebouwingsgrens moeten zijn voor de ontwikkeling van bedrijventerrein. We geven prioriteit aan herstructurering en willen geen verdere verrommeling. Op die projecten nemen we dus afstand van dit traject. Het Maasterras voldoet wel aan de potentie. Mevrouw Van den Bergh (namens PvdA-fracties Drechtsteden): een dynamisch stuk dat meegroeit met veranderingen in de realiteit. Een aantal vragen. Voedt de Deltapoort deze realisatiestrategie? Het gebied wordt ruimer. Er komen projecten zoals de suikerfabriek in Puttershoek en het regiopark IJsselmonde. Hoe gaan die ontwikkelkosten gerealiseerd worden. Krijgt het structuurfonds Deltapoort ook relatie hiermee? Blij dat Kijfhoek Noord onderzocht wordt. Met de suikerfabriek in Puttershoek betreffen dit wel 2 zwaar vervuilde gebieden en dit vraag veel aandacht voor milieu/veiligheid. Er worden 4 sturingsrollen van de regio genoemd. Van de rol van makelaar wordt vermeld dat er weinig inspanning is gedaan om marktpartijen te betrekken bij ontwikkelingen en realisatie daarvan. Hoe komt dat? We willen dat in de verdere uitvoeringsstrategie duidelijker gemeld wordt hoe we dat gaan doen en welke partijen relevant zijn bij welke projecten. Hoe bieden straks de nieuwe wet ruimtelijke ontwikkeling en de grondexploitatiewet mogelijkheden? We zijn blij dat de opgave A16 (pag. 28) wordt onderzocht. Hoort de overkapping van de A16 hier ook bij? We willen de relatie met andere projecten duidelijker zien. We moeten een duidelijk overzicht houden. De rol van de regio en de instrumenten die worden ingezet moeten heel duidelijk in beeld worden gebracht. Dit geldt ook voor de rol van rijk en provincie, de rol van de andere regio’s en ook van de regionale begrenzing van de projecten volgens de toetsingscriteria. Waarom is de suikerfabriek


een Icoonproject? Wordt met de verschillende functies van onze oevers ook de waterbedrijvigheid bedoeld? Meer afstemming in beleidsprocessen moet ook helder in beeld worden gebracht. Tot slot een verscherping van de eerste vraagstelling: hoe wordt met deze uitwerking het regionaal belang gediend. Mevrouw Hofland (namens CDA-fracties Drechtsteden): goed is dat aansluiting wordt gezocht bij het urgentieprogramma Randstad en samenwerking wordt gezocht met Zuidvleugel, met een extra focus op Deltapoort. We waarderen de integraliteit en het meer en meer denken in termen van zowel inhoudelijk als financieel samenhangend meerjarenbeleidsplan i.p.v. het praten over een hoeveelheid projecten. Wat wordt bedoeld met het sexy maken van het wonen in de Drechtsteden? We kunnen ons vinden in de kernbeslissingen uit hoofdstuk 3. Zorgpunt is wel of de lijst met 21 projecten behapbaar is. Moeten we niet nader prioriteren? Graag in de verdere uitwerking een voorstel dat heel diep gaat en gericht is op haalbaarheid. Marktpartijen worden te weinig betrokken, graag die rol optimaal benutten. Dit geldt ook richting rijk en provincie. Inhoudelijk gaan we akkoord. Procesmatig nog wel een aandachtspunt: op pag. 3 staat dat op basis van de discussie in de informatiekamers tot conclusies wordt gekomen. We maken bezwaar tegen deze procedure. Mevrouw Van Wijngaarden (PAB) wil van harte aansluiten bij de laatste woorden van mevrouw Hofland. Drie criteria zijn voor ons belangrijk. In de eerste plaats moet duidelijk zijn dat projecten met een meer dan lokale betekenis kunnen worden toegevoegd in het meerjareninvesteringsplan. Ten tweede de financiële betekenis (is een redelijke relatie te leggen tussen de bijdrage en het programma) en tot slot achten wij het ook van belang de werking van het investeringsfonds en de wijzigingen die worden doorgevoerd verder te doordenken. Staan de kosten bij het project HOVD (pag. 28) nog in verhouding tot de baten? Nog een opmerking bij de centrale vragen (laatste blz.): is bij de toedeling van taken/bevoegdheden de regievoering recht gedaan? Hoe gaat het actieve afstemmingsproces met de gemeenteraden plaatsvinden? We nemen kennis van dit stuk en willen nu niet vaststellen, omdat we hier eerst een besluit over willen nemen in de gemeenteraad van Papendrecht. De heer Bandell: de informatiekamers hebben alleen een informatief karakter. Dus de opmerking van mevrouw Hofland deugt. Wat betreft de vraag wie is eerst de raad of de Drechtraad het volgende: de Drechtraad heeft ‘ruimte geven’ vastgesteld. Afgesproken is dat de individuele raden dit stuk nog zouden bekrachtigen. Het is niet de bedoeling dat zij het werk gaan overdoen. De heer Doodkorte (portefeuillehouder Ruimtelijke Ontwikkeling, Groen, Water en Milieu): er is door de verschillende woordvoerders ingezoomd op de wijze waarop we proberen aan te sluiten bij andere dossiers, en dan m.n. de Zuidvleugel en Deltapoort. In die verbindingen zit m.i. de kracht van deze nota. Deltapoort heeft het afgelopen jaar veel aandacht gekregen van de verschillende overheden. Dit belooft veel voor de kansen. Met betrekking tot het vestigingsklimaat in relatie tot woningbouw en woningaanbod hebben we in de regio een Woonvisie die regelmatig wordt geactualiseerd. Onze insteek is om te proberen dat het langs de A15 en de A16 ook prettig ademhalen wordt en er een plezierig woonklimaat kan ontstaan. Middels één van de studies worden de mogelijkheden onderzocht voor een overkapping/overkluizing van de A16. De opmerking gemaakt over het structuurfonds gaat meer over de wijze waarop invulling gegeven gaat worden aan het vervolg van Manden maken 1. Onderdelen zullen uiteraard terugkomen. Wij hebben ook aangegeven dat de realisatiestrategie de opmaat en input zou kunnen zijn voor een vervolg op Manden maken 1. Daarbij zullen wij bij voortduring relaties over en weer leggen. Wat veiligheid betreft krijgen de milieuaspecten de volle aandacht. Voor de regierollen hebben wij een voorzet gegeven van wat deze rollen zouden kunnen zijn. In de uitvoeringsarrangementen zal nadrukkelijk aandacht worden besteed aan wat die regierollen op specifieke projecten zullen inhouden. Wij erkennen dat we nog onvoldoende aandacht hebben besteed aan de makelaarsrol binnen deze regio. We zullen hier aandacht aan schenken in de uitvoering. Ten aanzien van de nieuwe wet Ruimtelijke ordening en de Grondexploitatiewet met betrekking tot de uitvoeringsarrangementen moet aan de voorkant helder zijn wat de rollen zijn van de Drechtraad, Drechtstedenbestuur en van de afzonderlijke raden. We houden het niet voor onmogelijk dat we zullen moeten prioriteren. We willen wel graag de samenhang en integrale aanpak overeind houden. Knelpunt A16/IJsselmonde kan niet in 2008-2013 opgepakt worden omdat deze aansluiting niet is opgenomen in het Rijksprogramma, dus geen rijksgeld en geen prioriteit.


Als het sexy is, kun je meer doelgroepen bereiken. 2e termijn De heer De Jong: er wordt relatief negatief gesproken over deze regio. ‘Kwalitatief verwaarloosd’ en er zal een langdurig proces moeten plaatsvinden om dit aan te pakken. Daaronder valt o.a. een verbeterd woningaanbod. U spreekt over Woonvisie. Maar wat betekent het voor de situatie nu. Is de prioriteit voor de aansluiting A16/IJsselmonde lager geweest en hebben wij daar invloed op? De heer Sleeking acht de genoemde overkluizing niet realistisch. De 80 km-zône is niet gehonoreerd, het geluidsscherm duurde 10 jaar. Er kan op meer taart getrakteerd worden als het lukt om de A16 te overkluizen. Laten we bouwen aan de versterking van de kwaliteit van dit gebied. Op die manier kunnen we ook de mensen met hogere inkomens meer aan dit gebied binden. Wat dreigt als het hier drukker, voller en viezer wordt dat die mensen juist gaan verdwijnen. Mevrouw Van den Bergh: waarom de suikerfabriek een Icoonproject is, is nog niet beantwoord. Mevrouw Van Wijngaarden: de vraag over de HOVD is nog niet beantwoord. De heer Doodkorte: rond de HOVD zijn besluiten genomen op basis van allerlei onderzoeken en rapporten, daar moeten we het mee doen. De suikerfabriek is een icoonproject wegens de ligging en de uiterlijke verschijningsvorm. We zijn het eens over het versterken van de kernkwaliteiten en meer specifiek het groen/blauw. We hebben een inspanningsverplichting hoge inkomens aan deze regio te verbinden en we hopen op termijn de overkluizing/overkapping van de A16 mee te mogen maken. Het negatief spreken over deze regio is geen verrassing, daar dragen we zelf ook aan bij. Dit laat onverlet dat dit gebied enigszins verrommeld is en dat we op het gebied van de woonkwaliteit en het oplossen van de verrommeling wel een opgave hebben en dat we dat niet alleen kunnen. Voor het verbeterde woonaanbod verwijs ik naar de Woonvisie. De prioritering van de A16 heeft geen zin omdat in het rijksprogramma er geen geld voor is gereserveerd. De realisatie zal nooit voor 2013 kunnen plaatsvinden. De heer De Jong bedoelde met zijn vraag of het Drechtstedenbestuur geen invloed kan uitoefenen op prioriteiten die bij het rijk gesteld worden. De heer Doodkorte: de realisatiestrategie is bedoeld om de lobby naar o.a. de rijksoverheid juist te intensiveren. Als de rijksoverheid geen geld heeft voor zo’n aansluiting A16/IJsselmonde in het programma tot 2013, dan kunnen we wel voorbereidende activiteiten uitvoeren, maar dan is realisatie voor 2013 niet aan de orde. De voorzitter beëindigt de beraadslaging en vraagt of de Realisatiestrategie Ruimte geven vastgesteld kan worden. Mevrouw Schellekens geeft aan in grote lijnen akkoord te gaan, behoudens Hollands Glorie, ontwikkeling Kil 4 en de Zuidpolder. Mevrouw Van Wijngaarden: wij nemen alleen kennis van dit stuk. Ook GroenLinks en Beter voor Dordt hebben een stemverklaring afgegeven. Conform de gevraagde beslissing wordt besloten. 8.

Vaststellen Inhoudelijk beleidskader Drechtsteden 2008-2010 Mevrouw Van Benthem (namens VVD-fracties Drechtsteden): wat de actualiteit van dit stuk betreft hebben wij onze vraagtekens en wat de status betreft behoefte aan een toelichting. We hebben nog geen voorbode van een begroting, dus is er behoefte aan een volwassen P&C-cyclus. Graag ontvangen wij nog voor de begroting 2009 een analyse met financiële doorrekening. De heer Verheij (namens SGP/CU/fracties Drechtsteden) vraagt of dit stuk alleen ter kennisname is of ook vastgesteld moet worden? Het is zeer zinvol om deze actualisatieslag te maken. Er is meer en meer behoefte aan een officiële P&C-cylcus waarop we kunnen sturen en kaders kunnen stellen. We hechten wel aan een relatie verleden / heden / toekomst en missen de terugblik, dus zien we graag een verdiepingsslag. Waar staan we nu, welke les hebben we geleerd, wat gaan we veranderen. Graag een scherpere tussenstand. Jammer dat we geen integraal beeld hebben van beleid en financiën. Graag voortaan samen. Er is een belangrijke stap gezet, maar we lopen niet op schema. Er is veel in de jaren 2006/2007 neergezet. En er is nog veel te doen de komende jaren. We moeten er wat harder en steviger tegenaan. We hebben begrepen dat het positionpaper snel langs komt. Opdracht 6, het regiotheater, is voor de Drechtsteden niet meer zo relevant, meer een


discussie in Dordrecht, moet de opdracht dan wel bij het Drechtstedenbestuur blijven liggen? Is het woningbouwprogramma gerealiseerd? Laten we de opdrachten niet te abstract omschrijven. Wat de centrale kaderstelling betreft is het lobbydossier naar de hogere overheden toe belangrijk en als tweede de uitvoering. De heer Sleeking (Beter voor Dordt) kan zich in grote lijnen vinden in de woorden van de vorige sprekers. Het regiotheater kan van de regionale agenda af. Wat het woningbouwprogramma betreft is de instroom van tijdelijke werknemers een groeiend probleem. Goed om dit regionaal wat meer af te stemmen. Verder eens met de uitwerking en accenten in het woningbouwprogramma. Mevrouw Den Hartog (namens PvdA-fracties Drechtsteden): het stuk voldoet aan de gewenste vorm. Voor het overige wordt aangesloten bij de vorige sprekers. De heer Moorman (lijst Moorman): we gaan een nieuwe woonvisie in 2009 vaststellen. Er wordt nog steeds te weinig gekeken naar het concept Te Woon. Wat het regiotheater betreft, de Kunstmin wordt gerestaureerd, zou programmering vanuit Dordrecht bij een andere gemeente kunnen worden neergelegd? De heer Van der Stelt (namens CDA-fracties Drechtsteden): we zijn niet ontevreden met de resultaten die tot dusver zijn geboekt. We volgen de ontwikkelingen vanuit de wil om resultaten te boeken. We moeten vooral gewoon aan de slag. In het stuk wel veel detailinformatie. Belangrijk is of we belangrijke projecten halen in tijd en geld. Prioritering is wel belangrijk omdat niet alles gehaald is in 2006/2007. Hoe staat het met het actieplan marketing Drechtsteden? Voorstellen uitbreiding waterbus loopt jammer genoeg forse vertraging op. Regiotheater heeft geen realiteitsgehalte. We komen dan uit op 20-3=16. De heer Bandell (portefeuillehouder Bestuur – Manden maken algemeen): het vaststellen of kennisnemen van dit stuk is niet juist verwoord en dit wekt verwarring. De bedoeling van de behandeling op 12 december was dat u niet direct met een begroting zou worden geconfronteerd. Met een minimale bezetting zijn we langzaam maar zeker aan het werk om een volwassen P&Ccyclus op poten te krijgen. Er komt ook een volwassen begroting, dit is de tussenstand. Meegenomen wordt dat er twijfels zijn of prioriteit 6 moet blijven staan. Het is wel zinvol om te rapporteren. De les die we moeten trekken is niet teveel tegelijk en scherper prioriteren. Laten we de 2e helft van de periode de uitvoering centraal stellen. We zullen in de begroting laten zien waar de actualiteit afwijkt en de begroting kan ook afwijken door scherpere prioritering. Mevrouw Van Benthem interrumpeert: is een volwassen P&C-cyclus nog haalbaar? De heer Bandell verwacht dit voor volgend jaar. 2e termijn De heer Verheij: komt er nog een nadere analyse? De heer Bandell: dat zie ik ook als een opdracht om bij de begroting 2009 uitputtend op terug te komen. De voorzitter sluit de beraadslaging van dit agendapunt en stelt vast dat kennis is genomen van dit stuk. 8.1 Activiteitenprogramma 2008 Hollands Glorie De heer Van der Stelt (namens CDA-fracties Drechtsteden) heeft een probleem met de orde voor de behandeling van dit punt. Van het eerste stuk werd gevraagd kennis te nemen. Een wijziging in de agenda is doorgevoerd en nu wordt het meerjarenperspectief 2009-2013 ter vaststelling aangeboden. Wij hebben binnen de fracties niet voldoende tijd gehad om dit door te nemen. Het jaarverslag 2007 is interessant. 2008 Is afgedekt door besluitvorming eerder. Wij willen voorstellen om de rest van dit agendapunt door te schuiven naar juni. De heer Scheurwater sluit zich hier voor de SGP/CU-fracties in de regio bij aan. De voorzitter vraagt de portefeuillehouder of het debat doorgeschoven kan worden naar de volgende Drechtraad. De heer Veerman (portefeuillehouder Bereikbaarheid – Toerisme en recreatie): we willen juist vóór de begroting 2009 input hebben hoe we het in de komende periode


gaan doen. We horen graag van de Drechtraad of we door kunnen met de voorbereiding anders schuift e.e.a. door naar 2010. De voorzitter: we kunnen bij de begrotingsbehandeling middelen voteren voor 2009. Ook de begroting kan nog gewijzigd worden in de loop van dit jaar. De Drechtraad wordt gevraagd om in te stemmen met de rapportage en de voorgestelde activiteiten voor 2008 voor zover dekking aanwezig is. Het meerjareninvesteringsprogramma incl. begroting 2008-2013 zal in juni behandeld worden. Mevrouw Schellekens (ECO-Dordt) en mevrouw Van Wijngaarden (PAB) nemen alleen kennis van de stukken. De Drechtraad gaat akkoord met het door de voorzitter voorgestelde. 9.

Overige onderwerpen: hamerstukken 1. Juridische documenten Servicecentrum a. Overeenkomst basisafspraken aansluiting regio Zuid-Holland Zuid bij SCD Instemming van de Drechtraad. b. Bevoegdhedenovereenkomst SCD t.b.v. regio Zuid-Holland Zuid Instemming van de Drechtraad. c. Besluit SCD t.b.v. de 6 gemeenten en de Drechtsteden Mevrouw Van Wijngaarden kan met dit besluit niet instemmen. Een paar voorbeelden:1 maal in de 2 jaar klanttevredenheidsonderzoek, de uitkomsten worden gepresenteerd aan een representatieve afvaardiging van de opdrachtgevers, waarom niet aan de Drechtraad, alleen als een meerderheid van de deelnemers er toe besluit kan gekozen worden voor een aanpassing van dienstverlening, de evaluatie wordt ook alleen met de deelnemers besproken, niet met de Drechtraad, treed je uit dan mag je het overbodige personeel meenemen en onderhouden. De voorzitter stelt dat alles wat het SCD aangaat valt onder het hoogste orgaan en dat is de Drechtraad. Er worden wel contracten gemaakt met de gemeenten waarin rechten en plichten worden vastgelegd. Instemming van de Drechtraad behoudens PAB en de aantekening dat gemeente Binnenmaas niet mee heeft gestemd omdat zij niet meedoen met het SCD. 2. Aanvaarden van de taakuitbreiding Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten en vaststellen van het wijzigingsvoorstel begroting Aldus wordt besloten. 3. Accountantscontrole 2008 en advies benoeming accountant op advies van de Auditcommissie De heer Van der Wulp legt een persoonlijke stemverklaring af wegens economische verbondenheid aan de bij dit punt genoemde accountant en onthoudt zich van stemming. Aldus wordt besloten. 4. Vaststellen gewijzigde archiefverordening Aldus wordt besloten. 5. Vaststellen gewijzigde verordening Bestuurscommissie Sociale Dienst Drechtsteden Aldus wordt besloten. 6. Vaststellen Delegatiebesluit Bestuurscommissie Sociale Dienst Drechtsteden De voorzitter meldt dat bij artikel 2.1 is weggevallen na artikel 6, lid 2 de woorden: ‘sub a t/m g’. Aldus wordt besloten.

10. Overige onderwerpen: ter kennisname De Drechtraad wordt voorgesteld kennis te nemen van: 1. Managementletter interimcontrole 2007 op advies van de Auditcommissie Is kennis van genomen. 11. Vaststellen agendavoorraad voor de Drechtraad van 18 juni 2008 De voorzitter: de gezamenlijke griffiers verzoeken op woensdag 18 juni ’s middags tijd in de agenda vrij te houden voor excursies. De heer De Jong heeft problemen met de hoeveelheid stukken behorende bij deze agenda die fors voorbereiding vragen in tijd en op de vergadering zelf. Ook heeft hij moeite met het voorstel in de vandaag uitgereikte richtlijnen over agendering & verloop van de Drechtraadvergaderingen waar bij punt 7 geopperd wordt om in de infokamers ook vragen in politieke zin te stellen. De voorzitter stelt voor deze richtlijnen eerst in de eigen raad te bespreken en opmerkingen aan de eigen griffier mee te geven. De heer Nederpelt mist het regionaal parkeerbeleid op de agenda. De voorzitter deelt mee dat dit onderwerp in deze periode geen prominente plek is gegeven. Nagegaan zal worden of er aan zo’n nota wordt gewerkt.


12. Rondvraag en sluiting De heer Van Kooten dankt de voorzitter voor de woorden bij aanvang van de vergadering gesproken en nodigt iedereen uit voor zijn afscheid op 11 april a.s. Hij heeft met veel plezier gewerkt en de samenwerking onderling zien groeien. U mag best trots zijn op de resultaten! De voorzitter sluit de vergadering om 23.30 uur en nodigt allen uit in de Raedtskelder.

Datum

Toezegging

Door

Gepland

03-10-07

Financiële verantwoording achteraf van kredietaanvraag SCD

Van Kooten

Maart 2008

03-10-07

Stand van zaken Shipping Valley

Scholten/Bandell

z.s.m.

12-12-07

Drechtstedenpas

Spigt

1e kwartaal 2008

19-03-08

Nota regionaal parkeerbeleid in de maak?

Bandell

Antwoord: juni 200

"

#"

;

!

" &

# '(

$

)

*

+

#

,

!

#

-

$

#

.

# $ !

! !

$ /. . !

$ )

0

! %!

! 3

.

1

! !

#

!

$ !

!

-

)

$

) !

. $ # . #

%

%

2

!

$

)

#

*

!

$

-

(

!

!

$

!

)

.

!

)

!

4 5

$ )) !

4

%5

6 $ %

!

) 7 !

! 8

! 3 !

#

) 3

(

!

#

!

)

4 :

!

#

%

% %

"

9

!

! 3

!

#

)

&# 4

#

pagina 2

(

$ !

%

"

%

#

4

1 4:

!

3 #

=

) -

$ %

.

4

<

!

#

$

$

*

1

!

%

!

$

#

#

%$

>

!

3

" " %

" "

" " &' ( ) * 4 <: 4 ' 5

.

1

1

6 !

4 %

' <>

4

>

4 4 4

< <

"

+

. + 8 1 .

?

)

1

)

!

@A = =

4

<

::5

. . B

? # = .

+ )

) C ) )

) %D D .' ! % %

% !

E

!

4

= ? # =

B 3

4

5 <

9

)

)

)

)

)

&# 7

!

+

4

B

4

+

4

<

4

5

$

?

B 3 .

" "

#

(

),

)

!

!

"

$ &

'(

! # % )

(

* # , % . )

+ +

# , !

0

/ ! 1

-

-

( (

, .

" #$% " 2

&

' ) 0

3 -

# (

( +

-

( -

# ,

4 5

(

, % .

( ( (

-

(

!

## ) %

+

% %

, -

. + /+ 16-

,

# % *

(+ (

00.

(/

0

1

0

,

%) ) "

0 0

00%

-

(

-

3 -

-

"

( (

"

00% " ( ( ' 3 3 - (

-

$ (

" (

-

3 -

'" ' " 3 (

(

$

" "

-

3 ( -

" (

-

4

" &

(

-

"

(

/

$

-

$

00% -

-

-

$

(

( -

-

"

-

7

( )

3 & ( -

-

-

"

3

.

0 00%

%

#$ -

%2 -

" (

-

( -

-

8

6

9

(

;

-

00% ( ! + + /

<

+ (

'/ (

!

+ /

=

(

-

"

1.3

; -

-

00%

"

'"

-

6

-

-

"

'

"

"

Financiële uitkomsten 3

-

1 (

? -

9 "

" 8

-

" "

( (

9 -

3

-

( <

"

'

-

"

( ( >

(

<

00.

"

-

!

+

3

' '

( (

-

+ (

3" (

-

3 00%

'/

00% 3

:

; (

<:

( ( -

,)

" 3 (

( '( -

)

00% - $

(

-

(

( -

-

( (

( (

-

9

-

-

( =

-

@ ( -

#$% %

"

"

(

(

" "

3

3 -

3 00%

00% A . 000

00. 3

#

%

33 - '

#$% %

(

-

! (

(

-

,)

) 1

" #

%$-

A 0'

;

3

%-

#$

*

( -

%

(

-

@

- (

( )

3)

@ @ ;

1

"3

; ( - -

0( " "

1

(

) #$% % 3 00% ( A #0 000 < - ' # %) #$% % 3 % ) % %' A % 000

( '

-

' -

C A

000 < '

(

@

A 00 000

-

2 -4 -

" 3

(

3

-

(

9 " "

" ; 3 3

B

3

( #

" 3 3

/

3

6

3 "

00, 5 -

-

( 3

D

-

-

0

5

0

5 6 6

,

&

7

%) )

-

( -

"

" -

-

( 8

- ( 3 '

; -

(

(

( "

"

' @ (

3

-

'

: (

'

(

' -

'

'

-

(

;

00% '

-

(

-

(

-

"

-

00% 00%

( ?( * E(

"

"

-

-

"

-

3

E

" -

3

(

+

/

?

6(

; 00% -

-

( (

8 % $ &% $ % = ( @ A 000

(

'

(

( "

(

(

/ 3

00% &

3

& /

-

(

+

-

7

-

-

"

%9 ,

%

2 -4

%

(

+7 -

( @

%

, 0

-

- A ' A )# 000 -

-

6)0)

600% A ' 00. -

#

% 3 % #%#

6) %

( A

@

5

3 %

# )

/ 00% " - "

E

'"

( 133

= (

+7

3 :5

00%

(

/

-

'

3 "

(

00% 8 5

'

-

-

3 -

3 ( 3 -

(

4 ; ( /

5

-

( " (

-

(

'

/ /

+ 5 -

'-

B

( -

(

/

3

5 '

(( "

3

-

< <

(

# 000 -

-

"

"

#

' -

"

$ 6

/

-

(

(

-

2 +6

2 +6

-

00% @

8"

8 A . 000 ( - A 00 000

A . 000 0:

3

2

(

" -

-

= -

- A , 000 "

2 +6 -

,

<

@

+ ( 2 + '

: 00% A 0) 000 ( ( - -

0

6

6 0

& 00%

-

(

$

" -

3

(

-

(

3

-

-

( -

-

+

4

"

63 & :( 3 " 6 H

H -

:'

• •

EC

:

'

; -

(

( <

" ( G(

*

-

4

33 ;

-

:-

00%

-

( -

3

E 3

-

-

C ; 3(

$

(

+

-

? -

'! 7 C 3

'! 7

! 7 1(

8-

:

3

-

'

•

-

$ 8+

I

•

8

"

" (

& 8/ 8& 8& ( & " 8-

'

"

( 8

00.

•

<

:

3

&

' $

&

$

/ !

3

8

8

3+ " -

9' ( "

& ; - C -

:

3

'

00% + ((

$

81 (

•

/ 62

-

-

: (

( 3

F$

•

8( -

&

$ " "

(

( -

"

(

'"

3

-

'

3

3 /

-

3

+

-

( $

(

(

-

+

" 8- ( C

6! < * -

-

( '

(

: "

-

;

'"

; 3

: :

" -

8& -

3 -

-

-

-

%0

C *" ' 7 -

= '

"

-

" ( "

8 % $ &% $ % = $ ( @ A 000

"

: ' ( " -

-

:

(

"

-

%9 ,

% % .)0

2 -4

5

3 % %,)

% 6

0

%

% 3 % 0

6%#%

; <6 : ' "

4 /

00%

A 3 C 3

( ;

(

/

( -

6; -

-

(

' ( A '#

3

-

( -

<

(

A '0 3

-

( -

8 3

3 8 " 1 00%

')

( -

( 3

( 3

J 3 A % 0 000 8( 8" 3

$

$

3 A , ) 000 (

: <

-

(

3

: -

( A %#0 000: 0:

.

"

(

" -

/

0

/

#

:3

00% $ ""

+

3

$

%

-

?

; *

<

& 00% < *6 00%

/ -

-

+ 3

( %

$

$

#

-

;

" (

( -

-

(

(

00 (

(

00% ( ( " ? #$ *

# 00% 00.

3

3

0

-

( 00%6 0

-

=

; "

3 -

+

(

(

-

-

-

-

-

< 3 3

00%

+

-

5 /

C

-

3

%3 (

=

-

; -

-

;

(

0 # 3 1(

-

#

-

-

-

"

-

-

)

( -

( ,

-*

% -

(

% % 00% -

( <

-

% % 00% ' (

% %

(

-

-

-

' 00% 00)

(

( 3

( "

-

#

5 6 = (

-

-

'

$ 6 -

$ 6 ; 00. ;

-

: * 00%

3

$ -

"

(

C

-

(

C

-

-

-

3 6+

<

' 6(

'

<

'

3

-

( 00%

(

(

"

0 0

C 8( -

-

- ( + +

& $ 6

-

/

-

-

& 00.

= -

-

)

3

C

-

( -

/

00% " 4

(

"

"

3

"

-

(

-

" %

" " ( H

% 4 ; 1 , 85 = 5

>

2

?) -

(

*

) 00% -

3 #0 J -

" 6

-

:

-

-

( 1 # G5

(

00%

H *

"

=

< 00%

-

:

-

" ? 8; <6

2

/

83

-

/

3

-

-

3

'

%

C

#0 J

-

00.

3

$

!

!

C :' *

(

3

/

-

(

00%

-

-

"

- @ +

/ -

-

( ( 3 % % " "

( -

-

(

-

(

- $ (( 3 00. * 00%

" "

(

-

(

-

;

( -

-

; (

-

- ; ( " / 00% "

00. G 0 0 ( K - ( -

"

00%

8

(

( 3

7

; - : "

-

H

D 8

-

'

D

H

( "

?

;

(

1 - ( -

' <

"

:

-

' - "

-

;

(

-

'

-

-

<

(

-

(( -

"

6

(

; ' E

"

-

-

6 " 00. 00. -

& '

-

#0 -

'

-

'

'

( - (

(

+

3

(

(

(

-

-

-

3

-

-

6

-

-

-

6

?

-

(

-

$

-

2

<

"

& 3*

0

00%

0 - "

3 3 !

-

-

"

-

6 (

< 06

3;

/

-

&

00. "

-

-

-

(

-

C '

"

& 00. ;

5 % 6,.

A '0

( (

-

3

-

-

-

2 -4 3 %

( 3

-

0

(

(

00)

(

,)#

-

-

' (

-

;

%9 '( , % %

00. 00)

;

3

-

8 % $ &% $ % = ( @ A 000

(

"

'-

(

-

-

6;

&@ -

(

"

<<< C

;

(

-

00%

'" -

; " 06

*

" 00)

6

"

-

(

00.

-

"

-

/ (

* ; -

4 ! ; <

;

;

-

. .

" 8

-

-

% 3 %

; <6 :A

@ ) 000 -

6#.%

00% (

< 3

C

6

0( ! 8 /

A; " 3 00%

( " @

A 0

#

" ( ( 3 )2 3 8- ( -

8 00%

4

2 "

( -

-

"

-

-

-

0 06 0 # &

00 E 00 -

(

#$% % (

(

:

(

-

( -

@

-

3

(

=" 00%

/ F 8 ; !

-

/+ < 7 9 + ( ; ( 3 )2 )3 ,1 ( 3 ( + (

-

"

3

6 (

3 (

(

'

"

(

00%

/+ < -

00% -

-

<2 % % 3 / 00% ( (

"

"

-

-

-

( 1@ 00% " = 1! 4 6 3 3 8 :2 44 * / ( ) F" 98 " ( 8 " % / 00% ( < (

/

#

$! B%

00

4

3

00% "

) (

00% ( 6 " 9:

F

"

(

"

" / 4

" 2

(

3

(

- 9

2

(

"

F

% %

%

)3

$

00%

-

3

-

/ -

-

00% " 6 33

(

3

-

$

-

$ -

C 3 3

-

(

6; =

C 9 (

( -

(

-

-

9

8

'

" -

6

: %

3

)2

; 3 H - ( - ( 5 -

6 " (

% %

%

000

81 " '

;

(

-

(

,)

:

;

" 2

+

61 (

-

(

%0 &

" " 5

-

-

7 (

&

00%

-

"

% -

((

-

-

&

( -

8

2 7

3

00%

( -

00, ( ( "

5

(

- ? -

3

"

-

" • 1( ?$ 6H • 7 E; - ' ; - 6C '= • = ?= 5 • ? 3 • ;/ 1 ( ?5 - ' 13• C ?5 / 00% " 8F2 9: ( 2 " ( ( 9

! / !

3 %

*

&

00%

((

*

-

? EH

" 33

E!

2

D 'B

-

-

6

B 8

: -

-

( -

; 00.

/

(

% %

!

/

; -

" " " ' -

3

< ;

-

-

-

-

5 1 ( < ( < - '" 7 * - ( " 3 @ 3

( G ( 3

-

(

< 3

( (

"

9 " 1 #' 1 , ' / ;

'" -

/

-

- -

06,

-

9 -

(

-

33

" /

1 (

(

"

F

&

/

((

-

-

( (

(

(

-

-

/

00% - " -

?1

-

8C

:'

3

8

'( -

(

:'

&

/

) .

#

(

" 00%

62

6 -

( 3

3

-

"

"

-

#00

" "

& / - -

E

-

"

!

-

:

( (

/

(

5 8=

:

00,

(

8

&

( '

00% (

( '

-

9

-

(

+

-

1( -

F

5

/+ <

(

<

-

" ( 00%

' -

" (

-

D

@

E+

'

( (

D

1

"

"

2 -

-

D

3 (

-

( ( &@ ! ;

3' < D

5

-

<5 " (

-

? ' 1( ; 5

(

=

1 ( 5 +

-

-

:(

-

'

" -

( "

-

-

-

' "

(

-

3

(

'

-

(

-

-

8

6 -

' -

(

'

0

(

6 /

-

" ; 5 /

6

(

3

!

C

5 $ &6 " (

2

3 -

<

9

F

-

(

-

(

( -

(

6

(

6

9

9 -

C

& -

(

) < -

( +

8C 3 "

!

8 % $ &% $ % = * ( @ A 000

,

% %

!

-

'

6+

: / 1 (

+

-

2 -4 %

%.)

<

5

6% )

"

$ '

"

(

% 3 % . %

00% 7 3

-

6 ,#

(

'

-

3

@

(

2 +6 -

6 (

-

3 %

( (

-

%9

#0.

<

"

' 00%

"

( /

"

6 -

(

& / "

"

E

A )# 000 (

-

-

-

- -

A % 000 -

A # 000' ( 3

( -

"

0!

# L

(

-

/

( -

6

M

-

L

;

-

@

-

" +

-

8 ! <+ : 3

8

<$

/

1( H

6

-

(

-

-

<

/ 00% - " 3 3 " " ( "

6 2 (

! 79

! <+ + 2

6

!

&

-

' 2 & 9+ -

$

- " 00% ( " ! 7 6( 2

/ (

& ;

3

-

<

"

E< 3

! 79

( !

-

( 00%

-

-

3

C 1(

2

: 00% '" 00% ( (

00%

"

" -

<

C

(

/

-

2 & 00% 2 & -

F1 "

"

-

2 $

-

(

(

-

" (

2 $

(

2

-

&

" -

"

-

-

)

-

"

/

-

" '

-

' -

-

" &

00%

(

'

1+ 6

-

/ 00% <$ 6

3

-

< 7 <

"

( -

(

-

/

?

" 00. (

-

;

A

-

;

+

-

3

%9 ,

%

2 -4

%

8

%

# ,%

( 3

:-

6 )0

)#%

"

+

6

1+ 6 ( - :

(

"

"

-

A ' (

. #

( 8H/+ 6

-

% 3 %

@

$ 2 & 6( 5 (

5

3 %

# ,#%

$

-

(

(

1

8 % $ &% $ % = + ( @ A 000

! -

-

-

-

-

00% A ' A

#

000 -

(

'-

< (

3

0+ 8

#

%

% $ 33 00% ( -

2

3

#$% %

%9 '-

-

+

8+

(

"

: N

-

(

"

(( -

-

&

" -

; 00%

+ ; (

00%

(

-

-

2

(

/ (

& -

+

<

-

-

87 2 / 00% "

B 2 <:' -

-

-

) %

K

6

" 3 (

"

%

E -

" 00%

(

-

-

,#0 -

# 0% )'0%J ! .'))J 8 3 #

E 7

+

, 00%: '#J

-

0J ( (

-

( " -

(

/

00% A '. ( ),J ( ( 3 %%J ( ( 8O ( : .J 3

-

(

( ( (

3

(

( ' #J -

$

3 3

(

6

3

-

-

+

( -

2 $

-

" -

"

% 3 # ',J ,J -

"

0

3 2 2

-

'

+

-

(

-

& (

3

J

#0J -

= 6

-

5

(

+ -

)

-

( (

$ -

-

"

"

,#6

2

( /

(

+

-

-

2 2

3 -

3

-

/

-

-

( 3 "

3

"

'( " ( - " ' '2 $ - "

-

-

3 ( "

3

3

3

( 2 2 ( " 3 2 $ 0 00% /

"

3

"

-

%,J (

( - 3

-

00,

((

+ %

; -

J( &

#

-

0

" 6 -

-

" 00. -

- ; -

( "

0J - -

3 3

0J

3 -

(

,

8 / "

% $ 33 2 00% 3 -

*

9 8F

" -

( 9:

' (

& -

2 2 ' -

"

-

+

K

" 00%

-

-

00%

-

( -

/

=

6 3"

(

(

( -

<

K 00%

/ 3 00.

-

"

3

6

(

(( -

-

' + -

(

K

-

6(

"

-

-

2 2

-

00%

+

"

(

"

-

-

-

' -

- (

'

( -

-

2 H 8+ $ /: " " 3 ; ( ( " 3 ' 00% 2 2 6

( K -

-

2

( (

(

; (

/ (

-

(

,0

" - -

"

(

(

-

( 00%

(

"

00 - ( -

3

-

+

-

( -

" ; '

+$ +6

(

-

(

-

3

'

-

(

-

-

00% ' 6 "

/ (

-

-

00%

'

(

-

? - "

"

-

F

-

3

2

-

"

9

3

$

2 $ 00% 4

"

(

"

-

I

3 ,

00.

"

-

3"

/

-

-

-

(

-

-

(

"

;

3 3

'

3 -

' I

"

+ (

-

(( ( 00%

+ +

( ' %00

+

(

7 (

(

( "

3

-

"

-

+ -

"

(

00%

-

#

-

( -

-

"

? 0

00% "

-

-

-

(

-

(

82 /: -

-

-

-

@ 62 - - " ( < ( -P P ;; -

< 8

;;

3 ( 2 - 6 12 C 6 3 00% % 000: ( ( 8 , 00: F 2 $ " (( 2 $ 6

%

6

-

3 '

(

2 $ (

"

( 9 8;;: /

-

3 8

00. : ;; "

-

-

7 L/ 6

(

' 00%

( ( -

3 ((

2 (

(

-

'

2

% -

( -

: ;;

&

+

"

$ 33 (

%

9 *

' -

-

-

-

+

6

/ (

3

-

"

-

3

(

6 -

8

00% ( 00%

(

-

+

' -

;

+

3

(

-

(

-

-

-

00.

6 "

6

-

-

-

*

+ -

"

-

(

-

" " 3 -

-

' (

;

'*

"

-

(

-

( /

+

-

-

-

-

(

(

3

( 8 %2 = + ( @ A 000

%

9 ,

% %

@ %

0 +

% " % K

( (

3 %

!!0+/(

++0 ('

0 +!

) , , ) # #

. #, 0 # 0#, % ) , , ) # #

# 0 # 0 0 0 0

.% , %% # ,, %0 , %) , .

)0 ) #) # ..0 % %. .)) # 0#0 # #

) 0. . # 0# )

,#

; & )

*

0

6 #0

0.

,

)

#$ (

" ' @

* (

. 0 .

%

(

% %

0 +

. -

(

( C

5

"

(

#2 $ , ( %

2 -4 3 %

(

(

"

"

-

3 "

-

(

(

:

(

-

8-

K

(

+ "

(

(

+

-

( -

; "

(

-

.

( -

(( -

-

-

-

2 (

2 2 00. -

K

+

(

-

-

-

-

, (

"

(

-

-

( 00.

(

-

2

-

-

/ (

(

( / (

;

( -

. ; / 1C

C - ( 2 2 R ,#

(

(

-

2 2

Q ,# -

&

' / 12 '

- (

00% ;

( 00%

( 00% 4 ( (

-

"

-

-

"

+

6

( '

( (

/ % ; ;

-

-

-

(

2 2

2 2 3 - 2 2 6( ' / 12 ' / 1C C

-

( -

(

(

(

( 0 ! % ' ; - " ;

2 $ -

" " -

-

A '# 2 $

-

' A '%

" -

-

3 2 <

-

A ', - "

/ - ( " - ( "

-

3- A '# 00.

A '#

-

A '

(

@

( /

'

-

"

( 3

-

00%

-

" (

A '

3

7 1H (

-

4 '

(

8;;:' "

A ')

(

" 3

2 $

(

"

-

00%

8 @ 62 < : '

A '

(

J

•

;; -

-

(

; •

2 $

-

-

" -

2 $ -

00. "

)

;; $ "

1 ;

(

-

"

-

' -

- ( ;

"

(

2 ++ ; -

%

*

$ %

% 2 2

-

-

"

@

) %

, 5

-

-

5

/ ( A ' .

5 -

00%

(

00%

(

00%

(

00%

(

00%

-

-

- 2 $ A % 0 000 @ +

( -

-

;;

-

5

-

3

3

"

(

-

3

& ;

3

-

&+

-

3 *

+ 3

-

(

-

%

,

1( ; = + C @ %

/

1 (

-

'

-

'

-

'

-

'

-

'

3 (

;

-

+

-

'

) %*

5

( . 000

( 2 $

3

%

A

-

@

(

2 /

'

-

* A ' / A 00 000

/6

"

" -

(

,

+

A A A A A A C

#. , %%, 0 #, # , # 0 ,, ) 0 / 0!!

0

A ) ,)

+

-

5 (

-

A )# 000'

?

%

,

1( ; = + C @ %

/

A A A A A A C

1 (

8(

-

(

% 5 A .0# 000' 2 2 6

.% . ,, . 0 #% , ) 0 0 '( 0/!

A % 000 - ( :

-

(

%

; = + C @ % (

-

( -

' #6

(6

( -

? ,

1(

; -

3

/

A A A A A A C

1 (

-

, ,0 # )

., ),0 .## ),

% % / !0 (!

C +

3

3

@

-

A #0 000 ( @

"

-

! % ' ; ; -

2 $ ;;' - A - 2 $ 2 $ @ 62 < ?

. 000 A

% 1( ; = + C @ %

/

1 (

A A A A A A C

#

" 000

, 6 ). 0) % )), 6 # , . #%) # 0) % #0% 0!( 0 (

-

(

-

-

-

(

;

-

A

000

-

%

1 5

/

A A A A A A C

1 (

, ) 000

-

-

1(

? -

• •

A A A A A A C

1 (

4

@

A =*

# ) # . . %) , ,% %. # , . 0 0

-

B C

A

)0 %

A C

% %) /0

" A

"

'

"

-

"

A

6.0 000

A A A C

6 0 000 ,0 000 6 0 000

@ % A A A A A A C

# , 0 . ) , % %. ,0 )% 0+ /0'''

-

( -

"

;

2 2

-

#6

A ,0 000 ' 1(

6

' -

+ C

;

-

&+ 6 -

-

-

+ '= +

" -

+ -

1 (

% #

%$. 000

C 1 + /

#

#6

'" (

•

-

? )%

/

?

) )#0 %0 % ) # .% .0 , . ,,0 ( 0+ '

A % 0 000

%

; = + C @ %

-

,

1( ; = + C @ %

(

( -

3 ; ( #06 #6 #'

A

0

,)

) 1

8 % $ 33 ; 7 S

2

" #$% 3

%-

#$

*

%9

!

< 8 $ 7:

3

+

-

-

6;

8 % $ 33 ;

;

2

- " 7 -

3

C

<

+

<

+

"

<+ <

-

/ 00% 0J 0J 3

3

3

@ 00% 3

: -

; ( (

(

-

-

(

.

6

9

!

@

$ (

" C

%

'

00. (

-

-

- "

( - "

" 00% 1 (

(

(

(

-

-

-

0J -

3 $ 7 /

8C

-

6; -

( <

!

C +

"

-

-

( $ 33 2 • / • / 3

% 9 J

8 % $ &% $ % = ( @ A 000

%9 ! , %

( ( ( " & " (( ( 33

+

5

3 %

%

%%

0

(

(

-

'

%0

-

0

A %0 000 ( -

-

@ -

'

-

( -

< -

% 3 %

%0

( 00%

/

( " -

-

2 -4

3 D( (

- "

<

" -

-

%

%%

4 /

-

' 2 &

<

+

-

A .% 000' ' 3

-

@ ( A . 000 -

! <+ 6

- -

( ( A #. 000

00%

"

-

0/ 8 / "

)

%2 00%

2

3)

)

#$% %

3

9

(

-

-

-

"

3 ( 00%6 00. ( -

'"

00% ( 8 :

-

- ( 3

" -

-

-

( (

(

(

-

-

0J -

'

(

A #0 000 -

-

+

2 -

3

%

3 /

-

9 -

" (

/

00%6 00. " ( - (

' "

C

33 -

'

(

"

4

% $ 33

"

"

-

; (

<

-

(

8

3

3

-

- ( 5

( /

( -

3

' "

' -

-

G

(

/5 H6

(

(

-

- (

"

&

3

-

-

00. -

" -

-

-

"

( - E6

-

( (

-

; -

&

-

-

6E

' < -

(

"

-

( "

(

" ;

( -

3 (

3 (

( 8

-

%

2

00%

A #00 000

*

9

"

'

'

"

-

5

(

&

6 '

( ' -

8 % $ 33 1 < -

2

< -

-

* "

"

(

33

- (

"

'

;

2

% (

"

6 8

(

( -

6 -

(

-

(

"

9

(

3

-

(

%

-

9 (

(

/

" (

(

'

;

(

"

9 :"

(

6

"

(

3

(

(

* (

6

"

-

;

/ "

( C 3

3

3 -

8 % $ &% $ % = / ( @ A 000

"

"

"

(

(

3

%9 ( ,

%

2 -4

%

-

5

3 %

% ).

4 4 &

-

-

% 3 %

%

.

#0

(

.

3

#

.% .

A # 000

#0

(

"

-

C

% < @ ; C

-

3 -

) %

%3

" -

-

( -

A 0 .00 "

@ A C @ %

' J

,J

(

00%

'

% -

'

- " ,00

A 00 000 @ -

( -

+0

6

'

" J

B

000 ),, 0,#

@

. ' %',, :

'% % ' ( :/

#

?

3

0'

1

"3

8 % $ 33 ; ! ( -

#

2

%)

3

#$% %

%9

'

3

; !7 0 0 & -

:

3

-

-

-

-

"

!7

(

( ( 3(

3

3 @ ( % $ 33 "

-

(

( -

2

*

(

"

F-

-

(

'

!7 -

-

!7

E

3 6 -

-

6 !7

@6

?-

'-

(

(

-

-

% -

% 9 00%?

-

00. !7

" -

!

). -

"

' (

-

' <

(

-

-

0)

(

H

1( ;/ 1 ( = + C C ;C @ %

' - '-

? (

00.

"

-

-

( "

/

'

"

: (

* 00%

3

-

? 6

- -

2 3

=T (

' !7

8-

-

$ 33

-

C ;C ' -

$

&

3

3 (

-

C ;C

"

( -

-

"

(

6

-

9 " (

(

/

( (

" -

9 ( -

?

( (

; -

- -

(

(

-

00,6

(

( "

@

-

(

-

( (

+

" (

"

(

8 2

8! 7 ( ( -

'

0 ,

, 0 0

% , ,0 . '/

6 '

,

?

((

(

' '

/

"

0

? B

1 & ( 5 7 <6 ( + C 3 ( @ %

8 % $ &% $ % = ! ( @ A 000

8 -

# # #

:? E

%9 ( ,

% %

# 0

2 -4

5

3 %

%

# 0

0

% 3 %

%

# )

4 " (

"

( 1T

63

(

(

( <

-

-

%

0 ( (

-

@

-

( @ A

'

1

" ,

000

% %

3

2 -4

,

0 0

(

@ A

% 3 %

%

%#

-

(

5

3 %

)00

-

%% )

,.)

?

000

1

" % %#0 00 00 0!

( $ - -

$ +

@ % 4 ;

!

%# % 0 00 '

0

? ( -

1 7 1

3

(

00% ?3 $ ? ? A #0 000 ? A .#0 000 ? -

( $

- -

+ -

/

00% -

1 -

(

(

- $

(

-

$

-

(

00, -

+7

- 2 2 6

- +

A 0, 0.

-

?

9 -

( 1

-

00%

( <

8"

( /

(

A . 000

3

: A #00 000 1

00% -

@

< $

+ " 00.

( (

1 " = = 4 @ %

-

-

-

A .% 000 00.

3 "

9

-

'

-

-

-

(

@

1

8(

@ A

00,

0, #0 . .%

+7 ( 0

.

000:

@

0

5 1 D

3.1 ;

@

5

5 A

Weerstandsvermogen 9 ; 9 - "

!

3 -

-

6

3

( "

-

3- "

"

-

"

3

+ ( -

(

/ /

-

-

(

00%

-

-

-

'

-

(

( B

-

(

(

@ 00 000 @ 6 5 (

- ( @

6 J-

-

'

-

-

-

-

-

-

( @ 00%

6

' -

'

A

-

-

-

"

/

3

- "

-

& @ -

-

3

@

& $ &

-

+

-

-

-

3 @

-

$ " (

-

-

( 3 ( K -

+ =

2

-

-

( ;

-

" -

-

"

( 2 $ 2 / (

(

-

( (

6; '(

/

2 (

" -

-

(

8 @ 2 <

- "

+

/ (

: A#

-

-

@

(

"

-

3

A .00 000 ( 33 3

"

-

( 3 -

/ ;

(

3

"

"

; $

+

(

-

(

-

/

$

-

"

"

C

-

( -

3 - 2 /2

" -

&

-

2 " (

"

2 $ 8

+

+ -

-

(

( -

-

(

+ -

= A #

-

-

(

: -

-

$

( (

( (

-

00% "

"

-

(

3

(

"

(

( -

-

'

@

-

" -

C <

" -

" '

)

( '" / @

-

3

+ - 6

" ( ' - A 00 000

6

0

,

-& * 3(

(

3 -

3 (

'-

( -

"

( -

(

9

<

(

"

3 -

F

F/

3 -

"

33

9(

9(

( '

(

3

' (

-

3 00%

=T 7 6 *

' 00. -

' -

'

(

"

:

>> ( ( 00.

$

-

-

'

-

'

-

'

8

"

(

3

9

00%

-

9

"

-

-

/

-

00%

00% "

"

3

<

-

/

( -

3 -

-

" 4 /

( -

(

-

-

3 -

33

((

' < -

( 3

-

-

-

(

(

6 -

-

5 3

( / &

3

( -

"

-

-

- "

(

< 4

=T 7 6 * 3 + ( '

-

' 3 (

- "

7 +

(

-

- ( (

3 -

;

'

(

(

6

-

(

-

3 (

3

( "

<

-

-

-

(

6

3 (

3"

<

(

(

-

-

(

-

( ( -

"

-

'

(

5 ' ( '

!

- (

3

3 3 3

(

-

G

3 -

"

-

( 6 ( -

/

6 '

6 (

-

6

( (

"

-

6

/ 00% ( ( =T 7 6

-

-

-

;

(

-

-

6

"

- "

( 3

' "

- " 00%

( < "

( -

#J (

0

' (

( G

'

-

-

3

<

00% ;

00% ( -

-

-

-

+

00.

'/

"

A 00.

-

(

(

+

(

-

-

"

(

C

-

'

+ %

6 -

+ -

-

6 +7

( -

-

A

<

C -

-

-

6

# 3 *

00% (

3

-

-

-

3 -

33 -

"

3

9 D 33

3

3 -

3

( D

3

-

;

2

"

( "

7

"

33

7

-

( (

" -

0

-

8

: / ?

D

(

8 9

-

-

/

2

"

-

-

"

8=

-

C

6;

-

3 -

:

-

-

N 00% -

N

3 * H

'

3

"

9 -

"

3 "

-

4 "

(

9

-

3 + (

T =

3 00%

0(

1 6

+

2

( "

"

(

-

$

-

*9

"

<

( (

"

(

"

- (

-

* -

;

(

"

( (

+ 9 /= T 1 !

1 -

00. 3 (

-

<

(

3

(

- -

A '0 A '0 A 0'% A .'% A 0' H

+ 8(

:? < ( ( $ (

16

(

( (

$ ) " % 00% 3 ; ( 3 3 00%

=

"

' 3

(

-

A -

/

(

2 1 -

2 3

6

@

0!

5 #$% % $ ( 00% ( 3 - " -

/ "

00% 3 -

" 7

-

&@

"

'

-

(

-

" -

" / // /// /< <
3

?

<

1 <

-

3 (

-

"

'

( ( -

R

A 00 000 5 "

-

3(

( &@ &@ &@ &@

( 3 3

3 (

D -

R

< 8@ A

" 3

(

A 00 000 " 9 " ?

-

(

' '

(

(

N

( (

(

-

3

-

(

86

-

4

, - ( -

-

" (

( (

(

-

;

-

-

-

& (

% ( *

- ( % 000:

8A

- ( %# 000:

8A

- ( ) # 000:

8A

- ( )%

8A

%#

+

.%%

+

) %

/ (

,

000: -

!

@ -

# #

/ -

( C

-

A

0

/ -

( +

-

(

1 (

000:

$

-

?

# 000 #D ( 3 00.

(

3 "

-

6

:

" 6

6 *

'

(

"

-

-

6 (

(

-

3

(

+

-

-

( 1

< -

( % 0'00 /

/ 00.

( -

-

-

"

$

-

3 $

< $

$ -

;

(

4

"

( -

(

"

"

-

-

-

3

;

-

"

"

-

-

(

3

"

(

( (

3 -

+

(

1

:

(

-

' -

(

( -

3

( -

(

" "

2 $

( 83

(

"

3

(

-

(

-

-

-

(

-

(

(

-

+

A "

-

-

" -

(

-

"

00% 3

3

"

3

+

"

-

-

-

-

"

<

(

>> (

"

(

"

-

? / <

A % 000 ( -

C ( -

;

-

#

. 000 - -

#

-

-

-

1 U>

A #0 000 ( ; 2 2 ( ; 2 2 " -

C

A

<

&@

3

-

(

-

- " 00,

-

-

"

& -

( -

'

3

(

3'

-

-

-

-

A #00 000 "

3

A #00 000 (

&@

&@ -

-

& -

<

3

3

00%

'-

"

(

" (

( (

00%

( -

( ' 7

" 00%

N

(

+7

&

( -

3 A ,00 000

-

(0 (0

55 < 8(

,

@ A

000:

"

#% * > %

" >

>

>

+

#% * 8 - (

-

0 0 0 0

0 0 0 0

#% ) 0

0 0

0 0 , 0 0

0 0 0 0 0

" 8 8 '

-

-

"

- (

R - -

(

% % %%

*

%

#% *

!0

!

#% *

6

-

33

0 0 0 0

0 0 0 0

, )0# #% 000 0 ## % 0

0#0 0 0 0 0

0

0

0 %

0 0

( 6

9+

-

+

:

(

( -

3

"

Q

; 6' (

6

+ -

( -

-

(

( % %

% %

#% *

*

%%

#% *

' 0++'

'+0 '

0 !

0 !

"

"

* > % "

" >

>

>

+

*

(

(

6 0, %. )

-

0 ) 0

6

6 "

-

(

0 0 0 0

( (

% % %%

"

% "

*

0/

=+

*

: (

*

0 0 0 0

( 0 00 #. %

6 -

0 0 ).

+ -

-

-

-

(

-

-

( % %

% %

"

%% # %)% %)%

-

*

*

%%

#% *

!/0!/

'+0 '

#

%# 0 0 0 !+

0 !

(0

%

%*

3 %

%

8(

@ A

"

" %

$ &

*

6 6 6

6 6 6

*

6 6 6 6 6 6 6 6 6 . 0/ '0 //

'0 //

+ + ! <+ ( (

$ &

)% %

$ (

(

* + + / ! 1

! <+ ( ( % % )% %

) %0

*

)% % *

3 %

# %) % 6 % 6 ..6 # )6 . 6 6 06 # 6 # ,#) 0+ /

(

)% %*

%

. 0 . , 0 % .0 #0 ,%# . % .0 0 , %#) '0 '

*

/ ! 1

3 3 %

% 0 ## 00. ),, )., #0 ,%# ,0 % ) 0 00 !0! !

$ (

000:

%# 6 6 0

'!

% %

%

0)6 ) ,. 6 ) 6 )06 #0 06 #0 6 %# 0( !

6 ##0 6 6 6 #0 6 6 6 )00

00

00 ##06 6 )# 6 #06 0 6 6 )006 0 /!=

6 6 6 0 0 (0 '

6 6 6

!

' 0! +

0 '

0 +0+ /

6 6 )# 6 6 0 6 6 6 + ! +0'+/

*

3 %

0 %,) 0 #) # ,% % , ,# . # 0 %# +0 !

%#

0 6 6 . 6 0+ /=

%

# ) 0 ,)# #0. # ,#% % ) %% % ). # 0 6 /0' /

6 6

6 6 6

3 3 %

# 0

0

)#% ## %0 .

# % 6

/ 0

6 6 6 6 6

. . . . # ,, 0 ) ,%, .% . # ) %% ) 0

))6 %#%6 #.%6 %06 6 0, # .6 #0 %% ) !0 +

,

,

6 6

6 6 #

#0

6 6

# 6

.

#06 .

'!

6 6 0 06 0''!= 0 /

% ) % )# %00 , %) ,) , 6 % 6 0+'

6 ##0 6 6 6 6 6 6 6 .,0 0( !0

#$ 3 % % , % %# ,# , 6 #6 )6 0%6 0 !

. 6 6 )0 6 6 ) 6 6 6

0+

06 ., ),6 6 .6 0 ,#6 ) 6 # 6 6 0%6 /0 ( =

. ##06 6 )0 6 6 ) 6 6 .,06 0 ' = 0( =

(0

2

*

3 -

-

-

-

-

4 (

-

" (

( 33

(

3

(

3 -

-

(

3

( -

'

" ( I

-

" -

" -

"

( (

-

(( "

<

(

"

'

"

" ' -

3

6 3- 33 -

(

-

+ +

3

-

3

" -

-

3 &

(

3 A 0 000

(

-

-

3

(

3

3 -

3

-

-

-

/ (

@

? -

;

-

#

(

#

4

3

0

;

#

+ 3

6#

( " <

(

"

-

-

-

-

'

"

-

-

-

(

<

(

"

+

-

+ -

'-

"

' N

-

-

"

-

3 (

(0(

@

-

#

%$"

3

8 -

%

8 (

3

-

-

(

3 -

-

(

-

-

(

-

-

*

3

-

"

-

*

=

& # $ -= *

%

, -

&2

=

,

*

2 >

-

4

(

"

>

(

-

=

% >

( ;

00,

, 2

(

A # # 000:

8 (

3

5

0

. %

0

0

. %

0

0)

0

,

%

0

.%

0

# )#,

0

,

%

0

#% )

(

0

0

-

- "

3

#$

3

3

-

%

% 6

(

5

/ 3

;

# %.0

.%0

#00

#

- /= T 16 ,

-

-

-

--

-

4

7

0

0

0

# #

%#

#

%)#

# )#,

%#

%

# 0

# ..

8 (

3

-

,

4

6

=

->

*

% >

-

3

*

2

>

6

=

&

->

=

, -

%

&2

=

,

*

2

>

>

>

0

#

0

)

0

0

,

0

#

0

)

0

0

,

" -

.

< 6

== (

3

-

-

-

"

(

-

(

(

- 3

> < < -

>

#% 000

0

0

0

## %

0

0

0

Q

4

+ 0#0

3

"

>

, )0#

-

-

'

>

(

%) #

0#0

+ -

-

-

> <

(

5

>

( -

(

>

-

-

(

(

0 0

%

0

-

?

> 1

-

+

0% %

4

;

>

#00

>

>

>

+

6 0,

(

-

%.

-

0 6

)

4

#)%

)

) 0

6

)

;

-

-

-

- "

* >

1

-

1

-

" >

%

- /

2 2 3

$

(

(

-

/ ( $ 7 E! <+ -

@ %

/ ( ( -

- "

= +

" >

>

0

0

0

0

6

)

6 0,

0

0

0

6

)

6 0,

0

00

0

0

00

0

6 ,%

0

.%%

% 0

0

0

0

% #0 %#

0

0

0

%#

0

0

#0

0

0

#0

0

6 .

0 0

)

)

. ,

0

0

.) %

)0

6 )#

0

) 0#0

)0

6 )#

V 00, -

( 00%

%

0

0

(

3

0

0

=<

- 2

0

0

$

-

%=

0

0

2 +

* %

0 + -

/ -

)% % 3

3

-

( -

( (

-

/

6

.

%,

W

/

"

-

'

+ 3

# & 3

"

-

"

-

-

-

A #00 000 4

@

6 -

(

3 - (

8

00, ( " -

- :

(

-

$

-

& +

6;

C

00, C -

(

4 $

-

00% 00% -

! !

-

-

2 2 " ( K -

2 2 " -

-

3 (

"

-

( -

(

(

0J -

3 (

-

(

(

( 3 "

4 A '# " -

-

(

-

'#

" -

( <

(

-

( -

( N

+ A ' @

-

"

(

3 -

9 " -

" C

"

( - -

3 ( - '( 3 ( " -

(

< -

( -

-

! 3

"

( - (

"

;

"

(

;

(

( C

0

(

9 "

3

" -

-

5

(

( (

( -

<

( 6;

"

-

$

( -

3

- $ $ -

(

-

( 3 ( "

- -

C

(

C

(

-

$

3 (

C

-

&4 " >& (

( ( C

;

+

00%

4

+ " -

-

2

/ (

? -

82 /: -

"

- -

<

-

-

-

+

-

2 / -

-

+ ( 1 -

-

6 "

3

&% -

+ (

(

-

" -

"

(

-

2 / 3

-

3

(

'

"

(

-

!

-

-

(

@

-

?

4 > <

"

<

"

<

"

4

-

-

I

>

>

>

+

0 0

(

< -

6 -

3

-

+

3 6

@

C +

+ N

@A " - ( - -

( <

-

< "

-

"

( "

2 /

0 0

;

-

- "

-

4 >

4

" >

3

)% % 3

4$ 4 @ %

4

*

%

4

A

4

4

* " # $ %0

#

# ,8

0

5 &%

#

%

, *

3-

0

- " 00%

"

+

C

"

-

-

( "

6

0

0

%

0

6%

0

0

0

,

0

6%

0#

,

0

(

6

W

/

(

0

)

"

-

'

C -

;

C C

(

(

-

-

"

7

6 ( 3

8 -

"

C

-

-

( 00% ( C

;

+

(

-

<

3

- " "

3

-

3

(

/

3

?

* >

<

>

Q -

-

C" "

"

+ %%

-

3

3 ( (

"

-

& 3

4

0)

3

" ;

0 0

! -

"

6 6

-

6 " (

0 0

-

BC B 3 ( 3 (

"

3 ;

0 0

0#

( "

-

" >

6

6 -

"

V 00, -

(

>

0

0 4

= 2

0

0

@ %

/ ( (

%0 0* 0 B" % % * - *

0

0

@ %

"

% *

-

> %

#

% ,#

#. #.

>

+ ). %# 0#,

6

*

+ (

<

-

% "

3

#$) >

>

>

H 6 4

'

+ *

>

+

0

0

00

0

#. %

).

%

).

%

+ "

"

* >

-

>

>

-

<

%%

-

?

(

-

-

0

%)%

0

,#

%#

#

+

+ %#

# %)%

(

4

>

+

) %

%*

3

)

"

* $

>

3

)% % 3

%

*

* - * >

" >

<

- 2 2

0

0

<

-

!+

(

8

+:

0

0

<

-

1+

(

8

+:

0

0

%)

0

%)

<

-

0

0

0

0

0

<

-

0

0

0

<

-

(

2 &

0

0

0

<

-

(

; <6

<

-

(

+

<

-

(

<

<

-

(

7

<

-

(

+

<

-

(

!

0

<

-

(

5$ &

0

<

-

(

0

<

(

2

2 $ (

(

<

6

" >

( (

8

+:

6 " 8

8

+:

+:

" 3

.%

0

,#,

,%0

0

%

0

0

,

0

.

0

0

0

.

0

0

0

6 .

%

0

0

%

#%

0

0

#%

0

00% - (

- &+ 6 (

0

##

6

0

)##

0

0

%#

0

%#

0

0

.#0

0

.#0

0

6 #,0

%,

6 % #

# %)%

0 % %

.%

%

0

(

0 0

0

# 0#

%

(0!

%) %

8

3

3 -

3

"

%

%

1

=

-

*

" #$% (

'

(

(

3

(

"

?

-

(

0 0:

5

+

0

-

= 7 A ) #00

'(

';

!

-

6

(

'

I

$

# 8 ! <+ :

(

8

4 ( - +

6+

8

: =

@

8

0 0' (

A #

,

: 4 /

% -

(

( -

/ 1 C ;C

' - ( ( -

# ,8 ( A %)# 000 " -

-

C

6;

- " C 6; C A %)# 000 -

C

' "

(

-

-

'

C

6;

; C

-

"

2 + -

( '

3 ( -

' "

"

(0+

5

+

) %

%3

%

-

-

(

(

-

= 8@ A A A $

$

A

000: 1

6, )

7 $

& (

'

-

6.

A

)

$ -

-

-

-

3

-

-

3

( *

A A A

+ +

% .

4

-

7

3

+ A

, ##

-

D

3 3

13

3 '

'2 2 (

(

/

(

A

00

4

A

0

B

+ 7

@

!

(

A

4

A

0,

A

.%

A

.

3

%

=

%

C

0 /

3

3

"

(

-

-

+

3

3

C -

1 " 00, 4 -

7 -

3

( 00%

@

( (

- (

"

'

-

-

#

, -

4 ( 5

'

3

-

@ % *

6 '

1

,

3

.

!0 2

DD

@

@

5< 1 5

-

,

6.

VASTSTELLING

Dagelijks Bestuur Als ontwerpjaarrekening vastgesteld en aangeboden aan het algemeen bestuur op 24 april 2008.

Het dagelijks bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden De secretaris,

De voorzitter,

G.J. Vogelaar

R.J.G. Bandell

Algemeen Bestuur Vastgesteld door het algemeen bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden op 18 juni 2008.

De secretaris,

De voorzitter,

%

VWS

Tijdelijke subsidieregeling innovatie openbaar bestuur 2006

Gemeenten

15 Wet Educatie Beroepsonderwijs niet G-31

Wet Educatie Beroepsonderwijs Uitvoeringsbesluit WEB

Gemeenten, niet G- Lasten van educatie o.g.v. 31 en gem.reg. afgesloten overeenkomst(en) met één of meerdere roc’s

31 Inburgering

Wet inburgering Besluit inburgering Regeling vrijwillige inburgering nietG31 2007 Wet inburgering nieuwkomers (Win)

Teruggevorderd bedrag van In euro' s ROC' s over 2006 Gemeenten niet G- Inburgeringsplichtigen en In aantallen vrijwillige inburgeraars voor wie 31 en gem. reg. voor het eerst een inburgeringsvoorziening is vastgesteld

Innovatie openbaar bestuur

69 Experimenten WMO

Regeling experimenten WMO Gem.reg en gemeenten

Verklaring gemeente dat Wel = 1 project is gerealiseerd conform Niet = 0 toekenningbesluit. In euro’s

Eenmalig na afronden

1

Jaarlijks

Aard Controle (14)

Toelichting afwijking (13)

Overige (12)

Te verrekeen met het Rijk (11)

Overige besteding (10)

Besteed t.l.v. rijksmiddelen (9)

Overige ontvangsten (8)

Beschikking Rijk (7)

Beginstand jaar t (6)

Realisatie (5)

Afspraak (4)

Frequentie (jaar-rekening) (B)

Toelichting per indicator (A)

WWI

Indicatoren (3)

OCW

Ontvanger (C)

5

Juridische grondslag (2)

Nummer

BZK

Specifieke uitkering (1)

Departement

? + /+ 16-

R

1.597.340

Jaarlijks

R

0

R

2011

146

14

D1

In aantallen Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie voor het eerst een inburgeringsvoorziening is vastgesteld én die binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen

2011

132

0

D1

In aantallen Inburgeringsplichtigen en vrijwillige inburgeraars voor wie voor het eerst een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld

2011

200

6

D1

Inburgeringsplichtigen en In aantallen vrijwillige inburgeraars voor wie voor het eerst een gecombineerde inburgeringsvoorziening is vastgesteld én die binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen

2011

180

0

D1

Aantal inburgeringsplichtigen In aantallen en 2007 en vrijwillige inburgeraars dat euro’s op 1 januari 2007 deelneemt aan opleidingen educatie in de zin van de WEB en de omvang van het bedrag benodigd om deze opleidingen in 2007 te bekostigen

0

0

Bekend gemaakte In aantallen handhavingsbeschikkingen en verstrekte kennisgevingen aan inburgeringsplichtigen

Jaarlijks

66

28

D1

Geestelijk bedienaren voor wie In aantallen een inburgeringsvoorziening is vastgesteld.

Jaarlijks

0

0

D1

Geestelijk bedienaren die In aantallen binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het inburgeringsexamen

Jaarlijks

0

0

D1

Geestelijk bedienaren die In aantallen binnen 3 kalenderjaren na vaststelling van de inburgeringsvoorziening hebben deelgenomen aan het aanvullend praktijkdeel van het inburgeringsexamen

Jaarlijks

0

0

D1

In 2006 en 2007 afgegeven In aantallen beschikkingen voor inburgeringsprogramma’s aan nieuwkomers in de zin van de Win.

2009

218

222

D1

In 2006, 2007 en 2008 afgegeven verklaringen aan nieuwkomers in de zin van de Win

In aantallen

2009

218

174

D1

Besteed bedrag

In euro’s

Jaarlijks

.

0

15.747

D1: aantallen R: euro’s

R

Bijlage 6 Agendapunt 7

Vergadernotitie voor de Drechtraad op 18 juni 2008

datum 16 mei 2008 steller B.J.P. Kokx, procesregisseur doorkiesnummer

Onderwerp

Strategisch plan Informatisering, Processen & Automatisering Drechtsteden 2007 – 2010, deelprogramma 1B in het bijzonder

e-mail

[email protected]

Bijlage - Strategisch IP&A plan d.d. 26 maart 2008 Gevraagde beslissing 1. Instemmen met het in uitvoering nemen van deelprogramma IB uit het Strategisch IP&A-plan 2007 – 2010 2. In dat kader een krediet beschikbaar te stellen van € 5,9 miljoen voor de investeringen in 2008, alsmede een krediet beschikbaar te stellen van € 2,6 miljoen voor het voldoen van de vergoedingen aan gemeenten en regio ZHZ voor de in eigendom aan de GR over te dragen ICTactiva. 3. Te besluiten dat de bijdragen van de aan het SCD deelnemende organisaties in de jaarlijkse lasten van investering en exploitatie van deelprogramma 1B worden gebaseerd op het aantal in gebruik zijnde werkplekken. 4. Te besluiten dat het SCD met ingang van 1 januari 2008 het werkplek tarief van € 1.904, (prijspeil 2008) aan de deelnemende organisaties in rekening brengt. 5. Kennisnemen van het Strategisch Plan IP&A Communicatie Dit onderwerp wordt toegelicht tijdens de raadsinformatieavond op 2 juni jl. Toelichting en financiële consequenties In juni 2007 is - in opdracht van de Netwerkdirectie Drechtsteden en met instemming van het Portefeuillehouderoverleg Middelen- het programmamanagement Informatievoorziening, Processen en Automatisering Drechtsteden (IP&A Drechtsteden) ingesteld. Dit programma is enerzijds een vervolg op het project Drechtsteden Digitaal, anderzijds kon het beschouwd worden als de voorloper van het Servicecentrum Drechtsteden, omdat in het programma projecten zijn opgenomen die het SCD nodig heeft om de diensten te kunnen verlenen. Op verschillende momenten heeft u kennis gemaakt met delen van dit programma. Recent is het integrale plan voor de komende jaren rond gekomen. We noemen dat het Strategisch IP&A-plan 2007 – 2010 Drechtsteden; dit plan is bijgevoegd. In dit plan worden de relevante ontwikkelingen op het terrein van de e-Overheid beschreven als opmaat en perspectief voor het Informatiseringsen Automatiseringsbeleid van de Drechtsteden. En in dit plan is een groot aantal projecten opgenomen die de komende jaren binnen de Drechtsteden uitgevoerd zullen worden. Deels gebeurt

pagina 2, agendapunt

dit op lokaal niveau ten behoeve van de eigen gemeentelijke organisatie, deels op regionaal niveau gezamenlijk ten behoeve van eigen gemeentelijke organisaties en deels op regionaal niveau voor de regionale organisaties. Uit deze opsomming valt af te leiden dat de verantwoordelijkheid voor het initiëren en het financieren en realiseren van de onderscheidene projecten verschillend ligt en niet zonder meer op één moment afgeprocedeerd kan worden. Uit oogpunt van beheersing en het managen van de beschikbare middelen (geld en menskracht en tijd) en het besturen en managen van de samenhang tussen de projecten is er niettemin voor gekozen alle projecten in één samenhangend Strategisch Plan onder te brengen en de uitvoering in één programma te bundelen. Het Strategisch Plan is daarmee het richtinggevende document voor alle bestuurlijke en uitvoeringstechnische aspecten. De verschillende verantwoordelijkheden worden uiteraard gerespecteerd en dat is er ook de reden van dat zowel de Gemeenteraden als de Drechtraad de afgelopen periode voorstellen voorgelegd hebben gekregen en in sommige gemeenten nog krijgen, die betrekking hebben op een bepaald onderdeel van het integrale programma. Anders gezegd; er is niet één orgaan bevoegd om alle noodzakelijke besluiten te nemen. Zowel de Gemeenteraden als de Drechtraad zijn bevoegd, afhankelijk van het project dat het betreft, een besluit te nemen en soms behoeft een project zowel een besluit van de Gemeenteraden als van uw raad. Zo wordt de finale besluitvorming over het Strategisch Plan de facto in meerdere deelbesluiten vervat. Hierna zullen we aangeven wat de actuele stand van zaken op dit punt is. Met het in deze vergadernotitie opgenomen voorstel over deelprogramma 1B maken we de besluitvorming over de verschillende inhoudelijke onderdelen van het integrale Strategisch Plan in de vorm van de beschreven projecten en de financiering ervan overigens compleet. Wat dan rest is een beslissing over de programmastructuur en organisatie, inclusief de contramal1. Besluitvorming hierover op bestuurlijk niveau wordt de komende maanden separaat voorbereid. IP&A-programma op hoofdlijnen De kern van het Strategisch IP&A-plan 2007 – 2010 wordt gevormd door vier deelprogramma’s met projecten. Dat zijn de volgende: • De projecten uit deelprogramma 1 hebben ten doel een integrale en gestandaardiseerde regionale infrastructuur te implementeren, die geldt als randvoorwaarde om te kunnen functioneren als netwerkorganisatie, om gegevens uit te kunnen wisselen tussen regionale en lokale organisaties, om het SCD te laten draaien èn om ambities op het terrein van Edienstverlening niet alleen inhoudelijk maar ook technisch te kunnen realiseren. Dit programma bestaat uit tweede onderdelen. Onderdeel IA heeft betrekking op het ontsluiten van het Drechtnet en het realiseren van regionaal rekencentrum. Uw raad heeft op 12 december 2007 de inhoudelijke plannen geaccordeerd en het voor realisatie benodigde krediet gevoteerd. Dit betrof een bedrag van € 6.240.000, = met een daaruit voortvloeiende jaarlast van € 930.000, =. Deze jaarlast wordt conform uw besluit volledig ten laste van de SCD-begroting gebracht door aanwending van de daarin opgenomen post van € 1 mln. initiële investeringslasten. Op deel IB, waarbij het nu voorliggende voorstel specifiek handelt, komen we hierna uitgebreider terug. z

1

De projecten uit deelprogramma 2 zijn gericht op realisatie van de inhoudelijke ambities op het terrein van de informatiseringsarchitectuur en de E-dienstverlening aan burgers, instellingen en bedrijven. De projecten hebben deels een verplicht karakter en deel een facultatief karakter. Met een verplicht karakter wordt bedoeld dat de uitvoering van het betreffende project noodzakelijk is om de beoogde voordelen van de samenwerking op het terrein van dit deelprogramma te kunnen realiseren. Facultatieve projecten zijn wettelijke projecten. Facultatief wil zeggen dat de deelnemer voor de keuze staat om de betreffende projecten zelfstandig of in regionale samenwerking te doen. Immers door de landelijk programma’s en de wetgeving moeten gemeenten deze projecten ter hand nemen. Voor een deel lopen deze projecten al vanuit het project Drechtsteden Digitaal en is de financiering ervoor al geregeld in Zie het hoofdstuk 9 van het Strategisch Plan.

2


de vorm van de bijdrage van € 3, = per inwoner. Voor een deel is aanvullende financiering nodig, geraamd op € 3,50 per inwoner. De verantwoordelijkheid voor de financiering van deze projecten ligt bij de gemeenten. In februari jl. is vanuit het IP&A-programma een model voorstel bij de gemeenten aangereikt dat gebruikt kan worden als basis voor een raadsvoorstel. Ons is bekend dat de besluitvorming over dit deelprogramma inmiddels in de gemeenten loopt. • De projecten uit deelprogramma 3 betreft lokale projecten van uiteenlopende aard. Dit cluster wordt volledigheidshalve hier vermeld, maar is en blijft - behoudens regionale coördinatie op doublures, capaciteitsvraag en cumulatie van wijzigingen - een aangelegenheid van de betreffende organisaties, zowel inhoudelijk als qua financiering en uitvoering. • De projecten uit deelprogramma 4 zijn gericht op het kunnen functioneren als SCD met gebruikmaking van uniforme, gestandaardiseerde systemen en applicaties voor alle deelnemers. Het gaat hier in belangrijke mate om de effectuering van de kernbeslissingen die opgenomen zijn in het Bestuursplan SCD van december 2006. De uitvoering van deze projecten is in volle gang. De financiering is 3 oktober 2007 geregeld in de Drechtraad en de kapitaallasten zijn opgenomen in de SCD-begroting 2008, die vastgesteld is in de Drechtraad van 12 december 2007. Bij de stukken voor uw vergadering van 18 juni treft u overigens een brief met een verantwoording van de aanwendingen tot nu toe van de verschillende hiervoor genoemde kredieten en de kredieten, die verstrekt zijn voor realisatie van de huisvesting van het SCD, de GBD en het OCD.

Deelprogramma IB nader toegelicht Het onderhavige voorstel richt zich op de inhoud en financiering van deelprogramma 1B, reden om dit nader toe te lichten en te onderbouwen. Deelprogramma 1B betreft de vernieuwing van de regionale infrastructuur gericht op (a) de integratie van 8 infrastructuren, (b) een verbetering van de kwaliteit en (c) een verlaging van de beheersinspanning i.v.m. de geplande afname van de personeelsomvang (target SCD). Hiervoor wordt de gehele infrastructuur in een periode van ca. 3 jaren vervangen door een nieuwe geïntegreerde en ondeelbare infrastructuur. De nieuwe infrastructuur die tot stand komt als de aangedragen projecten worden uitgevoerd, is qua opzet ondeelbaar en apparatuur is nog maar beperkt locaal of aan een regionale organisatie(-onderdeel) toewijsbaar en moet voldoen aan strikte centrale specificaties. Daarmee ligt het voor de hand om in het verlengde van de verantwoordelijkheid voor het beheer, ook het eigenaarschap van deze nieuwe infrastructuur en apparatuur bij het Servicecentrum te leggen. Een belangrijk voordeel van deze aanpak is, dat beheer en eigendom in één hand komen, waarbij aanzienlijke kostenbesparingen te realiseren zijn, zowel in de aanschaf als in het beheer. Binnen dit deelprogramma 1B worden de volgende projecten gerealiseerd: project uitwijkvoorziening (nog PM), project (ontwerp en bouw) Kantoorautomatisering, Project uitrol kantoorautomatisering per klant, Basisvoorzieningen telefonie, uitrol telefonie per werkplek en enkele overige projecten, zoals werken op afstand, service bus koppelingen, technisch beleidsplan en instrumentering I&A. We lichten deze kort toe. Project uitwijkvoorziening Dit project is nog niet uitgewerkt, maar er is wel een PM-post opgenomen om in 2009 een uitwijkvoorziening te realiseren. De NDD+ heeft in verband met prioriteitstelling ingestemd met uitstel van dit project tot 2008 (vooronderzoek) resp. realisatie in 2009. Het programma zal in 2008 een voorstel indienen. Hoewel onderzoek moet plaatsvinden, wordt in ieder geval overwogen of dit kan in één van de bestaande rekencentra van de deelnemende gemeenten. Project (ontwerp en bouw) Kantoorautomatisering

3


Dit project heeft tot doel de gehele nieuwe GRID-architectuur· te ontwerpen, selecteren en initieel te bouwen. Er vindt binnen dit project een eerste totale installatie plaats op basis waarvan alle aanloopissues uitgetest kunnen worden en een stabiel platform beschikbaar kan worden gesteld alvorens uitrol plaatsvindt (initiële installatie). Project uitrol per klant Doel van dit project is het daadwerkelijk migreren van klanten van de oude naar de nieuwe situatie in tranches van ca. 100-150 werkplekken. Activiteiten zijn het overhalen en inregelen van de applicaties; het ontsluiten van die applicaties in de nieuwe infrastructuur, het overzetten van bedrijfs- en gebruikers data, het plaatsen van nieuwe en weghalen en afvoeren van oude werkplekken. Gedurende de uitrol wordt de initiële installatie opgeschaald, wat mogelijk is omdat de nieuwe infrastructuur zeer flexibel schaalbaar is. Daarom valt binnen de scope de verwerving van nieuwe hardware, van nieuwe software licenties incl. Citrix etc., het verwerven van servercapaciteit en randapparatuur. Dit is omgerekend in een gemiddelde investering per werkplek. Basisvoorzieningen telefonie Binnen dit project valt de ontwikkeling, selectie en initiële bouw van het telefonie concept (kernbeslissing). Voorts valt eronder de verwerving van de benodigde AVAYA basiscentrale, het inrichten van het technisch beheer en het inrichten van het functioneel beheer. Belangrijk element is het inregelen van de content in de vorm van nummerplannen etc. Uitrol per werkplek Doel van dit project is het daadwerkelijk migreren van klanten van de oude naar de nieuwe situatie. Hieronder valt ook het migreren van smartphone/PDA indien en voor zover dit, door het lijnmanagement is geautoriseerd. In de opstelling zijn onder exploitatie tevens de gebruikstikken begrepen. Het aantal laptops, smartphones en PDA’s is gelimiteerd: bovenmatige afname zal door het betreffende lijnmanagement additioneel moeten worden bekostigd. Kredietbehoefte en jaarlast voor deelprogramma 1B In onderstaand overzicht zijn de benodigde investeringen voor de diverse projecten uit deelprogramma 1B opgenomen. Het in totaliteit benodigde krediet is bepaald op € 15,9 miljoen. Op grond van de spelregels van de GR Drechtsteden vloeit hier een jaarlast uit voort van € 6.341.000, -. Deze jaarlast ligt ca € 0,6 miljoen onder de huidige jaarlast van de acht organisaties2 volgens de begrotingen 2008 en leidt tot een gemiddeld tarief van € 1.904, - voor de som van kapitaallast en exploitatielasten per werkplek per jaar. De reden om deze jaarlast in een tarief per werkplek in plaats van in een bedrag per formatieplaats uit te drukken is, dat hiervan een sterkere prikkel uitgaat naar de deelnemers om bij te dragen aan volumebeheersing en er een betere aansluiting is met de daadwerkelijk in gebruik zijnde werkplekken terwijl het systeem eenvoudig uitvoerbaar blijft. Het SCD draagt binnen de vastgestelde kosten van dienstverlening overigens haar eigen toegerekende aandeel in het gebruik van de infrastructuur i.c. ca. 1/7e deel.

2

Gedoeld wordt hier op de GR Drechtsteden zelf, de 6 gemeenten en de regio Zuid-Holland Zuid.

4


Deelprogramma I-B GRID GR ICT-infrastructuur Drechtsteden investering afschrijving kapitaallasten

post Telefonie * Basis (vast) * Uitrol (variabel) * Gebruik Data * LAN (lease) * Uniforme werkplek * Basisbouw (vast) * Uitrol en vervanging apparatuu * werkpleklicenties * Technisch beleidsplan * Instrumentering I&A Telling aantal werkplekken gemiddeld te verwachten werkplektarief

exploitatie

€ €

390.000 854.000

10 € 5 €

51.000 197.000

€ € €

€

-

0 €

-

€

€ € € € € €

624.000 10.005.000 2.457.000 936.000 588.000 15.854.000

81.000 2.301.000 902.000 216.000 136.000 3.884.000

€ € € € € €

10 5 3 5 5

€ € € € € €

18.000 167.000 771.000

totale jaarlasten

€ € € € 838.000 € € 30.000 € 603.000 € - € - € 30.000 € 2.457.000 € € €

69.000 364.000 771.000 838.000 111.000 2.904.000 902.000 216.000 166.000 6.341.000 3.330 1.904

De uitrol van de projecten kent een tijdshorizon van 3 jaar. Dat leidt ertoe dat het krediet in jaartranches kan worden opgenomen. Dat ziet er als volgt uit. INVESTERING IN JAARTRANCHES kredietaanvragen Jaartranche 2008 Jaartranche 2009 Jaartranche 2010 Totaal

bedrag € 5,9 miljoen € 5,0 miljoen € 5,0 miljoen € 15,9 miljoen

Overdracht van activa als belangrijke randvoorwaarde Omdat er gedurende de planperiode een gefaseerde overgang van oude naar nieuwe infrastructuur plaatsvindt en het beheerpersoneel al over is naar het SCD, leidt overdracht van de verantwoordelijkheid en eigendom naar het SCD tot een duidelijkere verantwoordelijkheidsstelling en eenvoudiger beheer. Daarom vindt overdracht van de (economische) eigendom van de huidige infrastructuur, voor zover die in de nieuwe situatie ook bruikbaar is, plaats aan formeel de GR Drechtsteden, materieel het SCD. De overdracht zorgt voor een directe gelijkschakeling in kosten tussen deelnemers en er is geen sprake van concurrentie tussen oude en nieuwe situaties. Het voorstel is 1 januari 2008 als datum van overdracht te hanteren en de overdracht te laten plaats vinden tegen vergoeding van de boekwaarde per ultimo 2007. Die vergoeding wordt bepaald op basis van de spelregels die de deelnemers met elkaar vastgelegd hebben in het kader van de besluitvorming over de SCD-begroting 2008. Conform voorschriften van de GR Drechtsteden zal geen hogere boekwaarde worden vergoed dan opgenomen in de begroting van de deelnemer. Investeringen die door gemeenten noodzakelijkerwijs nog worden gedaan tussen 1 januari 2008 en de datum van besluitvorming in de Drechtraad over dit voorstel, vallen eveneens onder deze afspraak, indien en voor zover deze ICT-voorzieningen ook na overgang naar het SCD technisch en functioneel nog goed bruikbaar zijn en ook overigens passen binnen de afgesproken spelregels. Het verstrekken van een vergoeding is een afwijking van het Bestuursplan SCD, waarin is bepaald dat geen boekwaarden worden overgenomen en eventuele vervroegde afschrijvingen ten laste van de deelnemer blijven. De rechtvaardiging hiervoor is dat deze afspraak was gericht op de middelen die de SCD zelf gebruikt en niet op de lokaal gebruikte middelen. Ten tijde van het maken van

5


deze afspraak was niet aan de orde dat ook deze middelen aan het SCD zouden worden overgedragen. De overnamewaarde loopt mee in dit voorstel; ook hiervoor wordt een krediet gevraagd. Deze overnamewaarde is als volgt vastgesteld.

Boekwaarde omschrijving totale boekwaarde waarvan reeds eigendom van de GR Drechtsteden Overnamebedrag

Bedrag € 3.733.000,00 € 1.175.000,00 € 2.558.000,00

De specificatie per deelnemer is als volgt (afrondingsverschil):

Boekwaarden per deelnemer: Deelnemer

Alblasserdam Dordrecht Hendrik Ido ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht RegioZuid Holland Zuid Overname bedrag GR Drechtsteden Totale boekwaarde

Boekwaarde per deelnemer € 32.000 € 1.354.000 € € 294.000 € 61.000 € 684.000 € 134.000 € 2.558.000 € 1.175.000 € 3.733.000

Aantal werkplekken als verdeelsleutel en ingangsdatum Op basis van eerdere besluitvorming wordt de bijdrage van de deelnemers aan de kosten van het basispakket van het SCD gebaseerd op de formatieve omvang (aantal fte) van de klantorganisatie. Voor de jaarlasten van deelprogramma 1B is dit een minder voor de hand liggende verdeelsleutel. We stellen dan ook voor om het feitelijk aantal werkplekken te hanteren als verdeelsleutel voor de jaarlijkse lasten van deelprogramma 1B. Het aantal werkplekken heeft een meer causaal verband met de kosten van ICT-voorzieningen en vormen een betere prikkel voor kostenbeheersing. Het aantal werkplekken wordt jaarlijks vastgesteld op basis van het aantal in gebruik zijnde vaste en mobiele computers, die aangemeld zijn voor service bij het SCD. Omdat de activa van de gemeenten en de regio Zuid-Holland Zuid met terugwerkende kracht op 1 januari 2008 worden overgenomen ligt het voor de hand het nieuwe werkplektarief ook per die datum door te voeren. Besluitvormingsproces De besluitvorming over deelprogramma 1B is een voorbeeld van de hiervoor aangeduide mogelijkheid, dat er besluitvorming nodig is door zowel de Gemeenteraden als uw Raad. Dat heeft te maken met het feit, dat de gemeenten moeten instemmen met het overdragen van hun activa en het afnemen van de ICT-infrastructuur als een dienst van het SCD tegen een vergoeding per werkplek per jaar in het kader van het in uitvoering nemen van deelprogramma 1B, terwijl uw Raad het eigendom van die activa moet willen aanvaarden, de benodigde kredieten voor deze uitvoering moet voteren en het leveren van de ICT-infrastructuur als een dienst moet organiseren (SCD). Concreet betekent dit dat dezer weken een soortgelijk voorstel in de Gemeenteraden behandeld wordt. Vanwege de gebondenheid aan vastgestelde vergaderschema’s is het voor sommige

6


gemeenten niet mogelijk de besluitvorming hierover vóór 18 juni af te ronden. Het lijkt ons geen bezwaar het besluit in uw Raad toch te nemen, maar dat te doen onder het voorbehoud van instemming met de voorstellen door alle betrokken Gemeenteraden. Zo kan eind juni de balans worden opgemaakt en worden doorgewerkt aan de uitvoering van dit deelprogramma, als daar positief over besloten is. Tenslotte merken we op dat de begroting SCD moet worden gewijzigd, wanneer u conform de voorstellen besluit. Voor uw vergadering van september 2008 wordt hiervoor een voorstel voorbereid.

7

STRATEGISCH PLAN PROGRAMMA IP&A DRECHTSTEDEN 2007 tot 2011

Opgesteld i.o.v.: H.W.M. Wesseling, Netwerkdirectie Drechtsteden Portefeuillehouder Informatievoorziening, Processen & Automatisering door: M.A. Muijres, programmamanager IP&A Drechtsteden i.s.m. B.J.P. Kokx, procesregisseur Drechtsteden versie 26-03-2008 (Vorige versies: 9/11/2007 en 13/12/2007)

STRATEGISCH PLAN PROGRAMMA IP&A DRECHTSTEDEN 2007 T/M 2010

Inhoudsopgave

Blz.

1.

INLEIDING ..................................................................................................... 4

2.

STRATEGISCHE PARAPLU ........................................................................... 7 2.1 ONTWIKKELINGEN ..................................................................................................................... 7 2.2 STRATEGIE ............................................................................................................................... 8 2.3 INRICHTINGSCONCEPT ............................................................................................................... 9

3.

ÉÉN PROGRAMMA VOOR SAMENHANG, ORDENING EN PRIORITERING ....... 10

4.

KOSTEN-BATEN PERSPECTIEF IP&A-PLAN .................................................. 11 4.1 BEOOGDE BATEN ..................................................................................................................... 11 4.2

RECAPITULATIE INVESTERINGEN ............................................................................................... 12

4.3 FINANCIËLE EFFECTEN VOOR DEELNEMERS............................................................................... 14 5.

DEELPROGRAMMA I REGIONALE ICT INFRASTRUCTUUR ............................. 14 5.1 INLEIDING................................................................................................................................ 14 5.2

BELEIDSKADER DEELPROGRAMMA REGIONALE ICT INFRASTRUCTUUR

........................................ 15

5.3 MIGRATIESTRATEGIE: GELEIDELIJKE VERNIEUWING EN GEEN BIG BANG ....................................... 19 5.4 PROJECTENPORTFOLIO ........................................................................................................... 21 5.5 KOSTEN EN FINANCIERING ....................................................................................................... 23 6.

DEELPROGRAMMA II REGIONALE INFORMATIE -EN PROCESINRICHTING .... 28 6.1 INLEIDING................................................................................................................................ 28 6.2 AMBITIENIVEAU ....................................................................................................................... 29 6.3 INHOUD DEELPROGRAMMA II REGIONALE INFORMATIE- EN PROCESVOORZIENING ....................... 30 6.4 VERPLICHTE EN FACULTATIEVE PROJECTEN .............................................................................. 34 6.5 DYNAMISCH BESTUREN VAN DE PORTFOLIO............................................................................... 35 6.6 BEKOSTIGING VAN DEELPROGRAMMA II REGIONALE I&P-PROJECTEN ......................................... 36

7.

DEELPROGRAMMA III LOCALE PROJECTEN ................................................. 38 7.1 INLEIDING................................................................................................................................ 38 7.2

PROJECTENPORTFOLIO ............................................................................................................ 38

7.3 FINANCIERING EN BESTURING .................................................................................................. 39 8.

DEELPROGRAMMA PROJECTEN SCD ........................................................... 40 8.1 INLEIDING................................................................................................................................ 40

Versiedatum 26 maart 2008

pagina 2 van 52


8.2 PROJECTENPRORTFOLIO ......................................................................................................... 40 8.3 SAMENHANG MET ANDERE DEELPROGRAMMA’S ......................................................................... 41 8.4 FINANCIERING EN RISICO’S ....................................................................................................... 41 9.

PROGRAMMASTRUCTUUR EN ORGANISATIE INCL. CONTRAMAL ................. 42 9.1 INLEIDING................................................................................................................................ 42 9.2 DE ROLLEN ............................................................................................................................. 42 9.3 DE PROGRAMMASTRUCTUUR.................................................................................................... 43 9.4 TAKEN, VERANTWOORDELIJKHEDEN, BUDGETHOUDERSCHAP, CONTROL EN AANBESTEDINGEN .... 44 9.5 DE FINANCIERING VAN HET PROGRAMMAMANAGEMENT .............................................................. 46 9.6 STRUCTURELE ORGANISATIE PROGRAMMA EN REGIE IP&A DRECHTSTEDEN ............................... 46 9.7 DE ORGANISATIE VAN AFSTEMMING EN BESLUITVORMING (CONTRAMAL IP&A) ............................ 48

10.

MEERJARIG UITVOERINGSPLAN .................................................................. 51


pagina 3 van 52


1.

INLEIDING

Drechtsteden Drechtsteden is een samenwerkingsverband dat geformaliseerd is in de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden (GRD) die rechtspersoonlijkheid bezit. Hierin nemen de 6 gemeenten Alblasserdam, Dordrecht, Hendrik-Ido-Ambacht, Papendrecht, Sliedrecht en Zwijndrecht uit het gebied deel 1. Deze 6 gemeenten maken ook onderdeel uit van het samenwerkingsverband regio Zuid Holland Zuid. Ook dit is een gemeenschappelijke regeling met rechtspersoonlijkheid Beide samenwerkingsverbanden hebben een duidelijk eigen profiel en takenpakket, maar er is veel bestuurlijke en organisatorische samenhang en samenwerking tussen beide samenwerkingsverbanden, mede omdat de 6 gemeenten het cement in beide verbanden vormen. Dat is er ook de reden van dat de 6 gemeenten, Drechtsteden en Regio Zuid-Holland Zuid veel samen optrekken op het terrein van beleid, vernieuwing, onderhoud en beheer van processen, informatievoorziening en automatisering. De komst van het Servicecentrum Drechtsteden (SCD), dat diensten gaat verlenen op onder andere het terrein van informatisering en automatisering, biedt een unieke kans om deze samenwerking een krachtige impuls te geven, gericht op kwaliteitsverbetering, borging van continuïteit en het verbeteren van de doelmatigheid. Dit zijn geen op zichzelf staande doelen maar dienen samen een hoger doel, namelijk het verbeteren van de dienstverlening aan burgers, bedrijven in instellingen in het gebied. In de planvorming rondom de komst van het SCD heeft het accent aanvankelijk gelegen op de organisatorische vormgeving van de dienstverlening op het terrein van IP&A (Drechtsteden (Informatievoorziening, Processen & Automatisering). Taken, werkprocessen, organisatiestructuur en manier van werken waren hierbij de dominante thema’s. Gaandeweg dit proces van planvorming is duidelijk geworden, dat ook de inhoudelijke kant van de ontwikkeling van IP&A in de scoop betrokken moet worden. Die inhoudelijke kant kreeg op dat moment vorm in het programma Drechtsteden Digitaal. Maar de samenhang tussen de inhoudelijke ontwikkelingen op terrein van IP&A en de impact van de vorming van de SCD op IP&A werd allengs duidelijker en prangender. Niet in de laatste plaats vanwege zichtbare concurrentie tussen projecten vanuit enerzijds de inhoudelijke - vaak betrekking hebbend op de dienstverlening aan de burger- ambities op het terrein van IP&A en anderzijds de ambities om het SCD als dienstverlenende organisatie een goede start te geven. Een euro kan nu eenmaal maar een keer worden uitgegeven en de personele capaciteit is niet onuitputtelijk. Het is juist deze concurrentie tussen ambities die aanleiding is geweest het programma IP&A Drechtsteden in te stellen en die tevens de basis heeft gevormd voor de opdracht om met een integrale visie en werkagenda voor de opgaven op het gebied van IP&A voor de jaren 2007 – 2010 te komen. Dit met als doel vanuit die integraliteit met daadkracht en passie aan de slag te gaan met de uitvoering.

Programma Drechtsteden Digitaal als katalysator voor belangrijke vernieuwingen In het kader van dit programma zijn veel innovatieve initiatieven ontwikkeld en in uitvoering genomen. Dit heeft erin geresulteerd dat de regio een toonaangevende positie inneemt in gemeenteland als het gaat om digitalisering en elektronische dienstverlening aan de burger. Wat hiermee is bereikt is zeer waardevol en moet goed geborgd en vastgehouden worden. Drechtsteden komt daarmee in een volgende fase. In de pioniersfase was er ruimte om ontwikkelenderwijs de grenzen, vormen en inhoud van de samenwerking op te zoeken. Dat heeft

1

Binnenmaas is weliswaar deelnemer aan Drechtsteden, maar niet voor dit programma.


pagina 4 van 52


geleid tot een veelheid aan initiatieven en projecten die of in uitvoering zijn of binnenkort in uitvoering genomen moeten worden. Over enige tijd leidt dat vanzelf tot de behoefte aan meer beheercapaciteit; projecten worden dan reguliere producten en diensten die beheerd moeten worden. Tegelijkertijd staan de ontwikkelingen niet stil. Veranderingen op het terrein van weten regelgeving en de door het kabinet ingezette lijn van decentralisatie van rijkstaken naar gemeenten vereisen voortdurende aanpassingen van gemeenten in hun organisatie en dienstverlening en daarbij vormt I&A een dominant instrument.

De komst van het Servicecentrum als kans om te borgen en te blijven verbeteren. Op het terrein van de ondersteunende functies en de noodzakelijke doorontwikkeling biedt het Servicecentrum mooie nieuwe kansen. Er ontstaat een dienstverlenende organisatie waarin de acht deelnemers hun krachten op het terrein van de middelenfuncties, waaronder I&A bundelen, met als doel zich meer te kunnen richten op hun primaire taken ten behoeve van de samenleving. Zo ontstaat een platform voor overleg, afstemming en uitvoering. Tijdelijke hulpstructuren die de afgelopen periode vruchtbaar hebben geopereerd kunnen nu worden geformaliseerd. Deze formalisering in Drechtsteden-verband zorgt ervoor: (1) Dat de continuïteit van de aan de SCD over te dragen dienstverlening geborgd wordt; (2) Dat de ontwikkelingsagenda op een gestructureerde wijze georganiseerd en gerealiseerd kan worden; (3) Dat nieuwe informatietechnologische condities gecreëerd worden om de regio als geheel en vooral ook de SCD zelf, alsmede de SCD in haar interactie met de deelnemende organisaties goed te laten functioneren en de nieuwe processen en de beoogde efficiency daadwerkelijk te kunnen realiseren. De SCD is daarmee een sterke vorm van samenwerking in zichzelf, maar tevens ook een katalysator voor veel meer samenwerking op het gebied van vernieuwingen, dienstverlening, processen, informatievoorziening en automatisering. Deze brede doelstelling is onderbouwd met resp. een visienota IP&A Drechtsteden2 en het Informatieplan Drechtsteden3. Uit het informatieplan vloeit een projectenportfolio voort. Het programma IP&A Drechtsteden heeft de opdracht om de projectenportfolio van de 8 samenwerkende organisaties te realiseren. Het Programma IP&A Drechtsteden is een tijdelijke hulpstructuur onder leiding van (de portefeuillehouder IP&A van) de NDD+. De visie is opgebouwd vanuit een aantal gestructureerd in kaart gebrachte ontwikkelingen, die vervolgens om een antwoord vragen van gemeenten, individueel of samenwerkend. Dit antwoord is in eerste instantie een conceptueel inzicht in welke regionale strategische doelen bereikt moeten worden (richten). Vervolgens is de vraag hoe de strategie gerealiseerd kan worden. Dit kan door een visie te ontwikkelen op de toekomstige inrichting van processen, informatievoorziening en technologie (inrichten). Ten slotte is de vraag hoe het totaalpakket aan gevraagde veranderingen te adresseren en organiseren: de projectenportfolio (verrichten).

Naar een slagvaardige aanpak die recht doet aan belangen en verantwoordelijkheden De realisatie van de locale en regionale ambities op het gebied van IP&A, die in dit plan beschreven worden, vergen veel van de betrokken organisaties en hun medewerkers. Aanpassingsvermogen,

2

Strategisch beleidsconcept Informatisering Drechtsteden, opgesteld door Dhr. Pijpers i.o.v. portefeuillehouder; behandeld in beleidsgroep Kaderstelling op 6 september 2007, commentaar verwerkt. ;bijgevoegd als bijlage 1 . 3 RAPPORTAGE I-PLAN DRECHTSTEDEN, opgesteld door een werkgroep o.l.v. Dhr. Pijpers en vastgesteld in de NDD+ van 24 mei 2007. Versiedatum 26 maart 2008

pagina 5 van 52


capaciteit en geld zijn noodzakelijke randvoorwaarden voor een succesvolle uitrol. Even belangrijk is dat er een slagvaardige manier van werken komt, die recht doet aan de belangen van iedere partij afzonderlijk, maar ook voldoende kracht organiseert om wat gemeenschappelijk is ook gemeenschappelijk te realiseren. Dit plan borduurt voort op eerdere discussies die hierover gevoerd zijn in de NDD+ en het PFO Middelen in juni 2007, waar draagvlak bleek voor een verdere krachtenbundeling op dit terrein 4. Eerste stap hiervoor is het instellen van een krachtig programmamanagement met voldoende inhoudelijke kennis en adequate ondersteunende capaciteit. De basisfilosofie in dit plan is dat de integrale projectenportfolio van Drechtsteden onder leiding van dit programmamanagement in interdisciplinaire teams wordt uitgevoerd. Veel van de IP&A-activiteiten zullen straks vanuit het SCD ondersteund worden, immers de meeste professionele resources zitten in de service-eenheden van klantcluster 4 van de SCD. In verband met een goed evenwicht tussen vraag, regie en aanbod is een goede verankering met het bestuurlijk niveau van de deelnemers en het topmanagement in de regio essentieel. . De colleges, het DB van ZHZ en het Drechtstedenbestuur moeten zich voldoende gehoord en betrokken weten in het veranderproces dat loopt. Het PFO Middelen+ zal daarom dienen als platform, waarop de belangrijkste inhoudelijke en financiële aspecten van de planuitvoering worden besproken en voorbereid voor besluitvorming, ofwel in het Drechtstedenbestuur, ofwel in de andere besturen, danwel in beiden . Het PFO+ zal de uitvoering van het plan monitoren en krijgt over de voortgang ervan periodiek gerapporteerd. Bij excepties gebeurt dat tussentijds. De leden van het PFO+ kunnen de verkregen informatie gebruiken om de eigen organisatie op de hoogte te houden van het verloop. Om de verantwoordelijkheid van de ambtelijke top voor bedrijfsvoering te borgen en het commitment te verankeren, wordt de NDD+ structureel in positie gebracht. Dat gebeurt langs drie lijnen, namelijk in de vorm van het voorbereiden van het bestuurlijke traject, in de vorm van het optreden als gesprekspartner voor de portefeuillehouder en programmamanager en als beslisorgaan voor zaken die door het topmanagement mogen worden afgedaan. In de verschillende hoofdstukken van dit plan wordt dit nader ingevuld. Kostenontwikkelingen in onderlinge samenhang Ook hier geldt, de kosten gaan voor de baat. Zo onderkennen we in deze context de volgende kostenontwikkelingen: (1) De herinrichting van de infrastructuur in de regio om zowel de beheersefficiency te bewerkstelligen als de processen in de regio zonder infrastructurele beperkingen conform de einddoelen van de ontwerpateliers SCD in te kunnen richten i.c. deelprogramma Regionale ICT infrastructuur; (2) De intensivering van de samenwerking om de veranderopgave vanwege e-Overheid en wetgeving tegen aanzienlijk minder meer kosten uit te voeren dan het geval is bij individuele uitvoering i.c. deelprogramma regionale informatieen procesinrichting; (3) Het coördineren van de uitvoering van lokale projecten i.c. deelprogramma locale projecten. Dit wordt in de navolgende hoofdstukken verder uitgewerkt. Daarbij wordt voor wat betreft de financiële aspecten een relatie gelegd naar budgetten uit het voormalig project Drechtsteden digitaal, naar de budgetten uit lopende begrotingen van de deelnemers en naar de businesscase uit het Bestuursplan SCD 5. (4) De oprichting van de SCD als zodanig, met:

4 5

Zie in dit kader de startnotitie ‘financiële sturing SCD-proces 2007; kredieten en budgetten’ d.d. 19.06.07 Versie d.d. 15-12-2006, die de basis vormde voor de besluitvorming over de komst van het SCD.


pagina 6 van 52


a.

een structurele besparing van de jaarlast van ondersteunende diensten voor de gezamenlijke deelnemers op macroniveau door concentratie van die dienstverlening bij het SCD;

b.

eenmalige transitiekosten voor de oprichting van de SCD in enge zin resp. de Inrichting van informatievoorziening, processen en automatisering voor de SCD i.c. deelprogramma 4 projecten SCD.

2.

STRATEGISCHE PARAPLU

2.1

O N T W I K K EL I N GE N

6

In de agenda van de e-Overheid zijn veel ontwikkelingen opgenomen, die een veranderopgave vormen voor de gemeenten. Samengevat zijn de ontwikkelingen de volgende.

Maatschappelijke norm Het maatschappelijk gevoel van bijdetijdse service wordt de norm voor service van publieke instanties, zoals verwoord serviceconcepten 7. Dit leidt tot nieuwe eisen aan diversiteit aan kanalen, zoals balie, telefoon, papier en digitaal (e-loket). Deze kanalen moeten onderling consistent zijn en steeds meer tot snelle en directe afhandeling leiden. Hieraan verbonden is de norm van integraal afhandelen: burgers en bedrijven komen voor een “one stop shop”; voor één transactie aan één loket. Volgende aspect van die maatschappelijke norm is niet meer uitvragen wat de overheid collectief al weet of had moeten weten: de overheid mag één feit maar één keer uitvragen en alle overheidsinstanties moeten die informatie met elkaar delen. Ten slotte zijn er de verwachtingen inzake toelaten, handelen en handhaving, die de norm zijn voor de informatie die de publieke sector redelijkerwijs beschikbaar moet hebben en onderling moet delen om: (1) met juiste informatie toestemming te verlenen om iets te mogen doen (vergunningen); (2) tijdig en juist te handelen op basis van informatie, bijv. kindsituatie, speeltoestellenconditie, crimineel verleden, ondergrondse leidingen en wat dies meer zij; (3) misbruik en oneigenlijk gebruik van overheidsvoorzieningen zoveel mogelijk te beperken of te corrigeren.

Vertrouwen in de overheid Het vertrouwen in de overheid kende in de afgelopen jaren enkele dieptepunten. Het slim gebruik van moderne concepten voor dienstverlening kan een bijdrage leveren aan het verbeteren van dat vertrouwen. Een overheid die duidelijk is in wat er nodig is, wat er mogelijk is en hoe zaken lopen: kunnen een transparant en leverbetrouwbaar imago ontwikkelen.

Van verleidingsstrategie naar wettelijke opdracht De centrale overheid volgde aanvankelijk een verleidingsstrategie om de gehele publieke sector de bovenstaande vernieuwingsslag te doen maken. Allengs worden steeds meer van deze concepten

6

Dit hoofdstuk bevat een samenvatting van het rapport ”Strategisch beleidsconcept Informatisering Drechtsteden”. 7 Burger Service Code, [email protected], Nora 2.0 25 april 2007. Versiedatum 26 maart 2008

pagina 7 van 52


opgenomen in wetgeving. Daardoor krijgen de ontwikkelingen een wettelijk en dus dwingend karakter. Voorbeelden zijn omgevingsvergunning, WKPB en Basis registraties.

Organiseren naar continue veranderingen De sectorale opzet van de centrale overheid had tot gevolg dat de gemeenten overspoeld werden door initiatieven. Hoewel een tegenbeweging 8 voor enige dosering zorgde is er sprake van een zeer breed en ambitieus veranderpakket. Organisaties staan voor grote uitdagingen om deze ontwikkelingen door te voeren. Die uitdagingen liggen in het verwerven en behouden van nieuwe en hogere (op voortdurende verandering gerichte) competenties van management, staf en personeel in een steeds krappere arbeidsmarkt resp. in grote investeringen in ontwerp, ontwikkeling en implementatie van processen en systemen. Samenwerking en standaardisatie zijn manieren om minder personeel te hoeven aan te trekken of behouden, een aantrekkelijker werkgever te zijn voor de hoogwaardige functies en investeringen te delen (schaalgrootte).

Kwaliteit- en kostenbesef De gemeenten staan onder druk en ervaren ook de maatschappelijke verantwoordelijkheid om betere diensten te verlenen met een hogere kwaliteit tegen lagere kosten. Dit legt een druk op voortdurende rationalisering van processen, systemen en bedrijfsvoering, waarbij ICT een grote rol speelt.

Gemeentelijke ICT-markt In de ICT-industrie zien we dat de dominante software leveranciers voor de gemeentelijke sector dit verandertempo niet bij kunnen benen. Het gevolg is dat er veel nieuwe toetreders zijn voor de ondersteuning van deeltaken van gemeenten. Deze qua inhoud nuttige specialisatie leidt tot nieuwe problemen van integratie en afstemming over informatieketens heen, waarvoor gemeenten zelf een oplossing moeten vinden. Een tegenreactie van de publieke sector is het ontwikkelen van een gemeenschappelijke architectuur die basis is om invloed te nemen op de markt om deelproducten te maken die als een bouwstenensysteem in elkaar passen 9.

2.2

S T RA TE G IE

De strategie van Drechtsteden kan als volgt worden samengevat. Drechtsteden wil de noodzakelijke ontwikkelingen pro actief ter hand nemen. Drechtsteden heeft qua digitalisering een voorhoede positie bereikt en wil die vasthouden zonder persé aan kop te willen staan. Drechtsteden heeft – zich bewust van de voor- en nadelen van samenwerking – gekozen voor vergaande samenwerking tussen de deelnemers en wil de in 2006 om andere, beleidsinhoudelijke en strategische redenen opgerichte netwerkorganisatie Drechtsteden –ook voor dit doel gebruiken. Doel van de samenwerking is: 8

Van ballenbak naar routeplanner, EGEM, december 2006, programma Andere Overheid. Een goed voorbeeld is het initiatief GovUnited; op 28 juni 2007 heeft het PFO Middelen ingestemd met lidmaatschap m.u.v. Alblasserdam, o.a. aanbesteding Andez III. 9


pagina 8 van 52


(1) de veranderopgave tegen aanzienlijk minder meer kosten uitvoeren dan het geval is bij individuele uitvoering; (2) de operationele kosten van het primaire proces van dienstverlening structureel te verlagen door vergaande stroomlijning en digitalisering van processen en (3) de operationele kosten van bedrijfsvoering te verminderen door samenwerking in de SCD. Vanwege de oprichting van de SCD per 1 januari 2008 en de start van de dienstverlening per 1 april 2008 ligt de prioriteit (urgentie en belang) bij het opnieuw inrichten van de processen en systemen voor de bedrijfsvoeringondersteuning binnen de SCD. Ter bewerkstelliging van de voorhoedepositie heeft Drechtsteden (i.c. trekker Dordrecht) weliswaar een eigen ontwikkeling van digitale oplossingen in gang gezet, maar tevens aansluiting gezocht bij het landelijk initiatief GovUnited. Drechtsteden consolideert die eigen ontwikkeling in 2008 en beziet of en met name hoe overschakeling op het landelijk initiatief plaats kan vinden.

2.3

I N RI CH T IN G S C ON CE P T

Omdat er sprake is van landelijke en voor een toenemend groot deel via wetgeving aangestuurde veranderingen, zijn de volgende inrichtingsconcepten in essentie niet uniek voor Drechtsteden. De snelle, geïntegreerde, multi channel dienstverlening zorgt voor een ontwikkeling naar een Front Office. In dit Front Office kan de dienstverlening samenhangend worden ingericht en uitgevoerd. Balie, telefoon, papier en e-loket worden in samenhang gemanaged (bijv. publieke dienstverlening en klant contact centrum). Er wordt zoveel mogelijk intelligentie naar dit Front Office toegebracht om routinematige transacties met burgers en bedrijven direct af te kunnen handelen. Dat wil zowel zeggen breed opgeleid en goed ondersteund personeel aan balies en call center(s), als internetprogrammatuur die zelfservice biedt in de vorm van de “Overheid geeft antwoord” tot het afhandelen van standaard transacties. De positie van de Back Offices verandert hierdoor naar een 2e lijns expertisecentrum dat de ontwerpen voor de 1e lijns diensten voor hun expertisegebied met name qua inhoud inbrengt, de niet routinematige zaken in behandeling neemt en de totale uitvoering van hun expertisegebied evalueert en zonodig bijstuurt. De positie van Back Offices verandert voorts doordat gegevens niet meer bij burgers en bedrijven worden uitgevraagd als die nodig zijn, maar pro actief en eenmalig worden verzameld. Dit verzamelen gebeurt met name in nieuwe Basis Registraties waarvan de gemeenten de beheerder zijn en die fysiek bij Drechtsteden aanwezig zullen zijn. Voor een ander deel vindt het verzamelen plaats in basisregistraties van landelijke instanties en overige gegevensverzamelingen, waardoor Drechtsteden volcontinue in staat moet zijn die gegevens digitaal op te vragen. De ontkoppeling van Front Office en Back Office maakt het ook mogelijk om de interne en externe dienstverlening dicht bij de klant te organiseren, maar de uitvoering toch op afstand te plaatsen zoals in regionale uitvoeringsorganisaties. Hiermee behaalt de regio schaalvoordelen terwijl gelijktijdig de kwaliteit en servicegraad kan toenemen. Front Office (FO), Back Office (BO) en Basis Registraties (BR) moeten onderling verbonden zijn. Hiervoor is in de gemeentelijke sector het begrip Mid Office (MO) geïntroduceerd. Het Mid Office draagt primair zorg voor de koppelingen tussen de verschillende systemen (“dun” mid office). Maar veel functionaliteit is niet specifiek voor Front Office of Back Office of Basis Registraties, maar generiek. Deze functionaliteit wordt ook in de Mid Office omgeving gepositioneerd (“dik” mid office). Hierbij is te denken aan de inter- en intranet omgeving, aan documentmanagement systemen, aan identificatiesystemen (DigiD extern; Mozaïek intern), aan voortgangsbewaking (zaken), gezamenlijke Versiedatum 26 maart 2008

pagina 9 van 52


interactie met landelijke voorzieningen e.d. Omdat gegevens in praktische zin niet altijd goed ontsloten kunnen worden, worden gemeenschappelijk gebruikte gegevens geplaatst in een in het Mid Office opgenomen gegevensmagazijn. De informatietechnologie (applicaties en infrastructuur) moet deze ontwikkelingen mogelijk maken en daarin boven haar eigen doelstellingen qua flexibiliteit, beheersbaarheid, beveiliging en continuïteit waar maken. Al deze veranderingen vertonen een grote samenhang tussen organisatie, processen, informatievoorziening en ICT. Het concept FO-MO-BO-BR is daarom zeker niet alleen een technologisch concept. De ontwikkeling heeft een grote invloed op interne verhoudingen, op processtromen en op competenties van personeel.

3.

ÉÉN PROGRAMMA VOOR SAMENHANG, ORDENING EN PRIORITERING

Het inrichtingsconcept is vertaald in een projectenportfolio, de zog. Top-3510 Deze portfolio is onderverdeeld in vier deelprogramma’s, die qua verdeling recht doen aan verschillende belangen en daarmee een afgewogen geheel is. Deelprogramma 4, projecten SCD, is één van de onderdelen van een totaal inrichtingsconcept van het SCD. Daarom zijn sommige projectdelen zelfstandig uit te voeren (vaak specifiek IP&A georiënteerd). Maar andere delen zijn direct afhankelijk van (bijv. Serviceplein van doorontwikkeling Mozaïek) ) of randvoorwaardelijk voor (scannen; DIV voor digitaliseren dienstverlening en processen) de projecten in deelprogramma 2 regionale informatieen procesinrichting en omgekeerd. Waar nodig worden binnen deelprogramma 4 voorlopige ICT-infrastructuurvoorzieningen geboden om de voortgang te bespoedigen, maar dit leidt tot niet wenselijke beheercomplexiteit, kosten en risico’s. De integratie en vernieuwing van de technologie binnen deelprogramma 1B Regionale ICT infrastructuur is de mogelijkheid om dit structureel op te lossen. Zonder dit deelprogramma zullen de kosten van de SCD structureel hoger worden dan nu voorzien. Dit geldt met name ook voor de afhankelijkheid van één DIV-proces van het product Mozaïek. Maar tegelijkertijd werkt de technologie uit deelprogramma 1 Regionale ICT infrastructuur na implementatie voor alle andere onderdelen van de deelnemende organisaties. Het is qua gebruik dus geen exclusief domein van het SCD als het eenmaal draait, ook al ligt het beheer wel volledig bij het SCD. Dat roept vragen op over het eigendom en de bekostiging. Hierop wordt in paragraaf 4.3 terug gekomen. De deelprogramma’s worden in de volgende volgorde behandeld: •

Deelprogramma 1 Regionale ICT Infrastructuur: hoe om te gaan met regionale (ondeelbare) infrastructuur;

•

Deelprogramma 2 Regionale informatie –en procesinrichting: hoe om te gaan met regionale informatievoorziening;

•

Deelprogramma 3 locale projecten: wat locaal is en blijft;

•

Deelprogramma 4 projecten SCD: wat noodzakelijk is om als SCD diensten te verlenen.

En slotte wordt behandeld de besturing van het programma.

10

Zie Rapportage I-plan Drechtsteden.


pagina 10 van 52


4.

KOSTEN-BATEN PERSPECTIEF IP&A-PLAN

4.1

B E O O GD E

B ATE N

Doel van de samenwerking is: (1) de veranderopgave op het terrein van IP&A tegen aanzienlijk minder meer kosten uit te voeren dan het geval is bij individuele uitvoering; De raming van deelprogramma 2 regionale informatieen procesinrichting leidt tot een financiële last van 3,5 jaren ad € 6,50 per inwoner per jaar= totaal € 22,75 per inwoner. Per saldo mag van gemeenschappelijke projecten een aanzienlijk voordeel worden verwacht in vergelijking met lokale uitvoering (herhalingsvoordeel). Vergelijking van de raming van deelprogramma 2 regionale informatieen procesinrichting (3,5 jaren ad € 6,50= € 22,75) met de vuistregel van EGEM (1 keer € 50,00) kan een eerste indruk geven van het besparingspotentieel i.c. 260.000 (inwoners) * (€ 50-/-€ 22,75) = € 7 miljoen. (2) de operationele kosten van het primaire proces van de gemeenten en dus de dienstverlening aan burgers en bedrijven structureel te verlagen door vergaande stroomlijning en digitalisering. De achterliggende argumentatie voor samenwerking op het gebied van IP&A is dat niet alleen de investering, maar ook de kennis en competenties om de grote ontwikkelingen aan te kunnen, individueel niet meer te organiseren is. De samenwerking IP&A is de basis voor modernisering van dienstverlening en processen. Hoewel de business case alleen per specifiek projectvoorstel te maken is, zijn deze potentiële baten aanmerkelijk. In de financiële dienstverlening circuleert een besparingspotentieel van enkele 10-tallen procenten.

Communicatie via meerdere kanalen We gaan klanten verleiden om gebruik te maken van het voor de klant beste en voor D rechtsteden goedkoopste kanaal Euro per contact (relatief)

€

Contactmoment Eerste contact

Kanalenstrategie

Middelen

Massam edia

Krant, tv/radiospot, poster, mailing, brochure, etc.

Lopend contact

€

Meer weten (informatie)

Digitaal

Zelfhulp

Klanten perjaar ( schatting)

Factor 27

W ebsite Klantdossier on-line

Factor 9

DHZ-Applicaties @mail

€

Vraag

Telefonie

Melden

Telefoon (KCC) Klantbeeld

Factor 3

Ondersteunen

€ Versiedatum 26 maart 2008

Keuren Intensief b egeleiden Vragen 2e lij n

Telefoon Medewer ker

Klantbeeld

Factor 1

Spreekkamer

pagina 11 van 52


4.2

RE CAPI TUL A TIE I NVE STE RI N GE N

Recapitulerend is het overzicht van het programmabudget IP&A als volgt (actueel prijspeil):

programma IP&A Drechtsteden totaal resume Cluster IA Regionale Basisinfrastructuur Cluster IB Regionale Infrastructuur Cluster II: Regionale I-projecten Cluster III: lokale projecten Cluster IV Projecten SCD Cluster IV B ICT-middelen projecten Totaal

€ € € € € € €

project begroting 6.240.000 15.854.182 5.699.200 1.788.800 2.500.000 1.450.000 33.532.182

Deelprogramma I betreft een investeringskrediet incl. de projectleiding voor volledige vernieuwing van de infrastructuur en afbouw van de oude infrastructuren. Deze investeringen vinden plaats in 2007 t/m 2010 met een accent in 2008. Met name in verband met de onderscheiden financieringsconstructie en de daarbij behorende besluitvormingsprocedure is Programmacluster I onderverdeeld in: (1)

Deelprogramma I.A basisinfrastructuur Drechtnet en Rekencentrum Drechtsteden

Dit investeringskrediet van € 6.240.000 is door de Drechtraad op 12 december 2007 verstrekt en resulteert incl. kapitaallasten, rente en exploitatie in een totale jaarlast van ca.€ 870.000. Voor deze jaarlast wordt de post initiële investeringslast, die in de begroting van het SCD is opgenomen aangewend. Het betreft een krediet onder verantwoordelijkheid van de GR Drechtsteden. (2)

Deelprogramma I.B Integratie regionale ICT-infrastructuur

Dit investeringskrediet € 15.854.182,-- resulteert incl. kapitaallasten, rente en exploitatie in een totale jaarlast van ca. € 6.341.000,--. Deze jaarlast wordt opgenomen in de begroting van het SCD (begrotingswijziging) en versleuteld in de bijdrage van de deelnemers. Het betreft een krediet onder verantwoordelijkheid van de GRD; de kredietaanvraag is aan de orde in de Drechtraad van 18 juni 2008. Overigens wil hiermee niet gezegd zijn dat er in 2008 al meteen een financieringsbehoefte is van 15,9 miljoen euro. Het krediet is het saldo van investering die tijdens de gefaseerde uitvoering van het programma successievelijk gedaan worden en ontvangsten door de SCD t.g.v. in de bijdrageregeling opgenomen kapitaallasten. De investering wordt in een drietal tranches gedaan: jaartranche 2008 (voorjaar 2008), jaartranche 2009 (najaar 2008) en jaartranche 2010 (najaar 2009). De directeur SCD is accountable voor het leveren van diensten tegen deze doelstelling. Het aandeel van de SCD in deze kosten kan worden gedekt uit de reguliere post uit zie de begroting SCD. . In de begrotingen van vallen de kosten van eigen technisch beheer en kapitaallasten op infrastructuur en apparatuur vrij. Dit biedt de ruimte om de verhoging van de bijdrage aan het SCD grotendeels te dekken. Waar dit ontoereikend is volgt suppletie uit eigen middelen die altijd lager is dan wanneer deze investeringen stand alone zouden worden gedaan. De in dit voorstel over te nemen bestaande ICT-middelen worden op uniforme11 wijze vergoed tegen boekwaarde per ultimo 2007, maar maximaal tot de boekwaarde van de deelnemer. Het totaalbedrag van de vergoeding bedraagt € 3.700.000 (afgerond), incl. de eigendommen van de GR Drechtsteden zelf. (3)

11

Deelprogramma II regionale informatieen procesinrichting

Conform de gedragslijn voor kernbeslissingen volgens regels van de GRD.


pagina 12 van 52


Deze projecten tot een bedrag van € 5.699.200 betreft de vorming van een door de samenwerkende gemeenten tot stand te brengen reservering voor het uitvoeren van regionale projecten, die dynamisch worden bestuurd. Deze projecten bestaan in feite uit een drietal clusters. Een eerste deel betreft verplicht te achten projecten m.a.w. onlosmakelijk verbonden aan de samenhangende informatiesystemen. Dit is een vaste jaarlast van ca. € 1,-- voor het verplichte deel en dit valt ruim binnen de reeds eerder overeengekomen bijdrage van € 3,00 per inwoner per jaar. Voor een ander deel bestaan deze uit facultatieve projecten (met name digitalisering dienstverlening en processen) en projecten voor de invoering van weten regelgeving (facultatief qua samenwerking, maar uiteraard door iedere gemeente verplicht door te voeren). Met de facultatieve projecten wordt bedoeld dat er voor sommige projecten de keus ligt deze lokaal of regionaal te realiseren. Voor het deel van de projecten dat het label ‘verplicht’ draagt, maakt de inmiddels besloten regionale opschaling van andere onderdelen van het IP&Aprogramma (Rekencentrum o.a.) het noodzakelijk ook deze projecten samen op regionaal niveau te realiseren. De termen ‘ verplicht’ en ‘facultatief’ hebben dus geen betrekking op de vraag ‘of een gemeente aan een project deelneemt; op grond van nieuwe wettelijke verplichtingen moeten alle projecten de komende jaren uitgevoerd worden. Duidelijk is, dat gezamenlijke uitvoering op regionaal niveau voordeliger is dan uitvoering van deze projecten per gemeente. De ramingen in dit plan zijn gebaseerd op gezamenlijke, regionale uitvoering. Het totale pakket kost € 6,50 voor het geheel per inwoner per jaar, onder de aanname dat alle partijen deelnemen. Immers anders vervalt een gedeelte van het herhalingsvoordeel. Dit geldt voor 3,5 jaren i.c. 2008 t/m 2011 (2011 half jaar) voor de deelnemers. De kosten komen in plaats komt van de eigen reserveringen voor (overeenkomstige) projecten, indien en voor zover die zijn getroffen. De reservering loopt beheersmatig (administratief) via de SCD en qua besturing via de NDD+ als vertegenwoordiging van de deelnemende gemeenten. De deelnemers treffen zelf de voorziening in hun locale begroting. Voor de SCD is dit een 0-begroting, immers de diensten worden tegen kostprijs geleverd. De gemeenten hebben in februari 2008 een model voorstel voor besluitvorming over dit deelprogramma ontvangen. (4)

Deelprogramma III locale projecten

Deze projecten tot een totaalbedrag van € 1.788.800 betreft locaal gefinancierde projecten. Besluitvorming op het niveau van de Drechtsteden is hier niet aan de orde. Eventuele additionele kosten die het programma resp. de SCD maakt voor inzet in een locaal project worden conform projectovereenkomst doorberekend aan de locale organisatie. (5)

Deelprogramma IVA projecten SCD

Dit deelprogramma tot een totaalbedrag van € 2.500.000 betreft de projecten die direct gericht zijn op de inrichting van informatievoorziening en automatiseringssystemen van de door de SCD te leveren diensten. Het betreft een investeringskrediet van de GR Drechtsteden, dat al verstrekt is op 3 oktober 2007. Het krediet levert een al voorziene kapitaallast incl. rente op, die opgenomen is in de SCDbegroting. (6)

Deelprogramma IVB Inhuizing SCD

Deze projecten tot een totaalbedrag van € 1.450.000 betreft de projecten die tot doel hebben om de kantoorautomatisering en de telefonie in te richten in met name het Dienstengebouw, alwaar het SCD wordt gehuisvest . Het betreft een investeringskrediet dat al verstrekt is door de Drechtraad op 3 oktober 2007 als onderdeel van het huisvestingskrediet van de SCD c.s.. Het krediet levert een al voorziene kapitaallast incl. rente op, die opgenomen is in de SCD-begroting.


pagina 13 van 52


(7)

Kosten van programmamanagement

De kosten van het programmamanagement – de programmamanager, ondersteunende capaciteit en ad hoc advies zoals second opinions – zijn bepaald als een opslag van 4% van alle programmakosten en inbegrepen in bovenstaande bedragen.

4.3

F INA N CIË LE

EF FE CT EN V O O R DEE LN E MER S

De effecten van de financiële voorstellen zijn per deelnemersorganisatie wisselend. Deelprogramma I.A basisinfrastructuur Drechtnet en Rekencentrum Drechtsteden is begrepen in het basispakket van de SCD en leidt niet tot additionele uitgaven. De kosten-baten moeten worden bezien in de context van de vorming van de SCD. Deelprogramma I.B Integratie regionale ICT-infrastructuur vervangt de eigen kosten van ICTinfrastructuur (vrijval). Afhankelijk van het huidige kostenniveau is er sprake van een klein voor – of nadeel per gemeente, maar de totale kosten voor de regio nemen af van nu ca. € 6,9 miljoen naar na realisatie van dit plan ca. € 6,3 miljoen (actueel prijspeil), m.a.w. meer functionaliteit en kwaliteit bij een een ca. 10% lager kostenniveau De specificatie is opgenomen in hoofdstuk 5. Deelprogramma II regionale informatieen procesinrichting leidt – bij volledige deelname - tot een last van € 6,50 per inwoner per jaar. Dit vervangt echter grotendeels onvermijdelijke locale lasten. Afhankelijk van de volledigheid waarmee een deelnemer geanticipeerd heeft op de betreffende ontwikkelingen is er sprake van een wel of niet toereikende locale reservering. De afweging is een locale, immers van gezamenlijke realisatie van de betreffende – onvermijdelijke – veranderingen mag een voordeel worden verwacht ten opzichte van locale uitvoering. Deelprogramma III locale projecten is in blijft een locale aangelegenheid en daarmee is er – behoudens 4% coördinatielasten – geen sprake van een financieel effect voor het collectief van de Drechtsteden. Deelprogramma IVA projecten SCD en Deelprogramma IVB Inhuizing SCD zijn qua jaarlast begrepen in de begroting van het SCD en leiden niet tot additionele uitgaven. De kosten-baten hiervan moeten eveneens worden bezien in de context van de vorming van de SCD. Kosten van programmamanagement zijn inbegrepen in de bovenstaande ramingen van de deelprogramma’s d.m.v. een vaste opslag van 4%.

5.

DEELPROGRAMMA I REGIONALE ICT INFRASTRUCTUUR

(HOE OM TE GAAN MET REGIONALE INFRASTRUCTUUR) 5.1

I N LE I DI N G

Deelprogramma 1 regionale ICT infrastructuur I betreft de vernieuwing van de regionale infrastructuur gericht op (a) de integratie van 8 infrastructuren, (b) een verbetering van de kwaliteit en (c) een verlaging van de beheersinspanning i.v.m. de geplande afname van de personeelsomvang. Hiervoor wordt de gehele infrastructuur in een periode van ca. 3 jaren vervangen door een nieuwe geïntegreerde en ondeelbare nieuwe infrastructuur. Dit cluster komt tegemoet aan de volgende afgeleide doelen: •

het - vanwege centralisatie van organisatieonderdelen en applicaties - transparant en ongehinderd in de regio kunnen (samen)werken zonder infrastructuur belemmeringen;


pagina 14 van 52


•

het - vanwege toenemende afhankelijkheid van ICT – met minimale risico’s voor beschikbaarheid en continuïteit kunnen werken;

•

het - vanwege nieuwe dienstverleningsconcepten – realiseren van een beschikbaarheid van dienstverlening(ssystemen) voor burgers en bedrijven buiten kantoortijden;

•

het - vanwege het grote aantal vernieuwingen en veranderingen - adaptief, flexibel en schaalbaar kunnen inspelen op de vraag;

•

het - vanwege de openheid beveiligingsvoorzieningen;

•

het - vanwege de met de oprichting van de SCD beoogde personeelsreductie – beperken van de beheerskosten door een, met beperkt, maar overigens goed gekwalificeerd personeel en tegen zo laag mogelijke integrale kosten, beheersbare infrastructuur.

van

informatievoorzieningen

–

bieden

van

goede

Projecten zijn housing rekencentrum, Drechtnet, vervanging computers en servers door een nieuw server based computing systeem, vervanging telefonie en inhalen van achterstallig onderhoud dat direct van belang is voor de vernieuwing. 5.2 5.2.1

BELE IDSKA DER DEE LP R OGRAM MA RE GI ONA LE

ICT

I NF RA S T R UC T UU R

scope van infrastructuur / Dienstenpakket

Deelprogramma regionale ICT infrastructuur betreft de materiële kant van de basisdienst van het SCD i.c. de technische infrastructuur. De SCD draagt niet alleen zorg voor het in stand houden en beschikbaar stellen van een technische infrastructuur aan de deelnemers (de beheersactiviteiten door de medewerkers van de SCD: oorspronkelijk business plan SCD), maar ook het beschikbaar stellen en in standhouden van de infrastructurele middelen zelf (de hardware, systeemsoftware en generieke kantoorautomatisering, maar niet de bedrijfssoftware: uitbreiding op het oorspronkelijk voorziene dienstenpakket). M.a.w. de deelnemers beschikken over een volledig werkende kantoorautomatisering en de infrastructuur voor het draaien van hun bedrijfsapplicaties en de communicatieverbindingen voor spraak en data en dit alles volgens de modernste standaards. Deze is eigendom van de SCD en de SCD brengt daarvoor een bijdrage in rekening bij de deelnemers via een gemiddeld integraal bedrag per werkplek per jaar (ICT as a service) Onder infrastructuur wordt in dit verband de totaal benodigde spraak en data technologie bedoeld, nl.: •

systeemsoftware zoals Microsoft, Oracle etc.

•

applicatieservers

•

exchangeservers

•

storage servers

•

telecomvoorziening (centrale, werkplek en mobiele apparatuur)

•

netwerkvoorzieningen en externe koppelingen (excl. bekabeling)

•

kantoorautomatisering zoals:

•

o

werkplekken, laptops, telefoons, PDA

o

Officepakketten voor tekstverwerking, agenda, mail e.d.

o

Randapparatuur zoals printers, copiers en scanners en/of multifunctionals;

Kosten van gebruik (aansluitingen externe koppelingen, kosten van spraak (tikken)).


pagina 15 van 52


5.2.2

Geïntegreerde en ondeelbare infrastructuur

In de huidige situatie is de infrastructuur specifiek per deelnemende organisatie. De integratie zou op zichzelf beschouwd kunnen plaatsvinden door aanpassingen op de huidige infrastructuur. Dit vergt een miljoenen investering, die niet bijdraagt aan de andere doelstellingen, te weten verhoging kwaliteit, flexibiliteit en adaptief vermogen en vermindering beheerspersoneel. Zo zouden 8 verschillende werkplekconcepten en 8 locale rekencentra in stand blijven. Daarom is een tweede optie in beeld, nl. de ontwikkeling van een geheel nieuwe infrastructuur vanuit één nieuw professioneel rekencentrum en met een gestandaardiseerde en op afstand vanuit het Servicecentrum te beheren werkplekconcept. De nieuwe infrastructuur is door haar technische eigenschappen – server based computing en één flexibel schaalbaar rekencentrum – ondeelbaar geworden. M.a.w. er is – behoudens een “leeg” SBC-werkstation 12 - nagenoeg geen onderdeel van de infrastructuur direct toewijsbaar aan een klant en de specificaties moeten Drechtsteden breed exact gelijk zijn. Deze ondeelbare infrastructuur heeft (tot dusver nog niet onderkende) consequenties voor financiële verhoudingen en eigendomsverhoudingen. Voor de nieuwe ondeelbare infrastructuur is geen directe kostentoerekening mogelijk, dus ontstaat het vraagstuk van kostenverdeling m.b.v. verdeelsleutels. Door dit nieuwe concept vindt tevens een complete vernieuwing van de bestaande infrastructuur plaats. Bij sommige organisaties is sprake van verouderde, dus op korte termijn te vervanging, infrastructuur. Andere organisaties kunnen bijv. de vanuit een verhuisplan geplande investeringen achterwege laten en gebruik maken van deze algemene vernieuwing. In een enkel geval zal op termijn niet inpasbare apparatuur vervroegd moeten worden afgeschreven. Dit leidt tot enige frictiekosten, waarmee overigens binnen de ramingen rekening is gehouden. In de nieuwe situatie is er sprake van één geïntegreerde en SCD stelt als eigenaar en investeer een generieke SCD beheert decentrale ondeelbare nieuwe infrastructuur ter infrastructuren criterium infrastructuur. Dit heeft twee beschikking redenen: LL L M H HH LL L M H HH • Faciliteren van de samenwerking, want het in stand houden van gescheiden infrastructuren is een beperking voor de samenwerking, die gebaat is bij het kunnen werken op iedere Drechtstedenwerkplek op iedere applicatie van Drechtsteden.

Personeel Efficiency Kwaliteit continuiteit kaderstelling snelheid van implementatie mate van connectiviteit aanpasbaarheid aan nieuwe omstandigheden toekomstvastheid Standaardisatie + uniformering

X X

X X X X X

X X X X

X

X

X

X

X

X

X

X X • Bereiken van de Financieel in investering Financieel in jaarlast X X beoogde efficiency, want één geïntegreerde infrastructuur is kosteneffectiever te exploiteren, zeker met inachtneming van hogere beschikbaarheids- en continuïteitseisen.

Beide varianten zijn in de bijgaande tabel vergeleken.

12 SBC staat voor server based computing. Bij Server Based Computing worden bijna alle taken terug gehaald naar de server (lees Rekencentrum Drechtsteden). De uitwisseling van data bestaat alleen nog uit beeldscherminformatie, toetsenbordaanslagen en muisbewegingen. Hierdoor wordt het mogelijk om goedkope en centraal te beheren “thin clients” toe te passen. Een “thin client” hoeft zelf over zeer weinig bronnen te beschikken, en is zeer sterk afhankelijk van de server. Daardoor is het tevens eenvoudig om vanuit alle locaties alle applicaties te benaderen. Vandaar dat het concept met name in gedecentraliseerde omgevingen veelvuldig wordt toegepast.


pagina 16 van 52


Volledige vernieuwing vergt weliswaar een aanzienlijk hogere directe investering en neem meer doorlooptijd in beslag, maar presteert op alle andere fronten en zeker op de langere termijn aanzienlijk beter. Deze variant is uitgewerkt in de projecten van deelprogramma I en impliceert tevens de positionering van de SCD als eigenaar en investeerder van de nieuwe infrastructuur. Inmiddels is de “second opinion” op dit programma-onderdeel door een onafhankelijk (want niet bij ontwerp en realisatie betrokken) adviesbureau afgerond. Uit deze “second opinion” blijkt dat de inhoud en omvang van de architectuur en investeringsvoorstellen wordt onderschreven. Dit bureau adviseert om op onderdelen een iets modernere technologiekeuze te maken (bijv. nog verder gaande virtualisatie van servers), omdat de markt heeft aangetoond dat deze technologie zich ten opzichte van de periode van opstellen van de ICT-architectuur inmiddels voldoende heeft bewezen. Wij zullen die adviezen nader onderzoeken en waar mogelijk volgen. Dit zou kunnen leiden tot een nog hogere beschikbaarheid en flexibiliteit, maar gezien het gecombineerde volume van Drechtsteden zal dat geen materiële impact hebben op de verwerving en installatie van servers en opslagcapaciteit en dus de projectbegroting. Deze “second opnion” onderschrijft – behoudens ondergeschikte wijzigingsvoorstellen - het technologiebeleid van Drechtsteden.

5.2.3

Eigendomssituatie

In de vorige paragraaf werd aangegeven dat de nieuwe infrastructuur door zijn aard en opzet niet deelbaar is. Daarmee geeft de inhoudelijke status al een oplossing voor de betreffende eigendomssituatie, nl. voor rekening en risico van het SCD tegen standaard versleuteling van kosten over de deelnemers. Vervolgvraag betreft de eigendomssituatie van de bestaande infrastructuur. Hiervoor kunnen twee opties worden onderkend, nl.: (1)

De oude infrastructuur blijft eigendom van de deelnemers en de nieuwe infrastructuur wordt op basis van de verdeelsleutels voor dienstverlening door de SCD toegerekend aan de gebruikersorganisatie.

(2)

De oude infrastructuur wordt overgedragen aan de SCD en de SCD belast ongeacht samenstelling de infrastructuurkosten op basis van de verdeelsleutels voor dienstverlening door de SCD door aan de gebruiker.

De vernieuwing van de infrastructuur vindt gefaseerd plaats, volgens gezamenlijke – nog te bepalen prioriteitsstelling. Omdat er gedurende de planperiode een gefaseerde overgang van oud naar nieuw plaatsvindt en het beheerpersoneel reeds over gaat naar de SCD, leidt overdracht van de verantwoordelijkheid en eigendom naar de SCD tot een duidelijkere verantwoordelijkheidsstelling en eenvoudiger beheer (optie 2). De overgangsfase heeft twee gevolgen: (1)

De deelnemende organisaties hebben geen kennis en capaciteit meer in huis om de kosten te kunnen managen en zijn afhankelijk van de SCD;

(2)

De deelnemende organisatie mogen geen financiële last hebben van deze migratie en het moment waarop de migratie plaatsvindt.

Daarom vindt overdracht van de (economische) eigendom plaats aan de GRD / SCD, die de kosten van de ICT-infrastructuur, ongeacht de technische achtergrond van die werkplek, via de begroting in rekening brengt bij de deelnemers . De doorbelasting vindt plaats met behulp van de feitelijk op nader te bepalen peildata in gebruik zijnde werkplekken in dienstverlening door de SCD. De overdracht van deze activa vindt plaats tegen vergoeding van de boekwaarde per ultimo 2007, die wordt bepaald op


pagina 17 van 52


basis van de spelregels die de deelnemers met elkaar vastgelegd hebben in het kader van de besluitvorming over de SCD-begroting 2008 13. Dit is een afwijking van het Bestuursplan, waarin is bepaald dat geen activa worden overgenomen en eventuele vervroegde afschrijvingen ten laste van de deelnemer blijven. De overdracht zorgt voor een directe gelijkschakeling in kosten tussen deelnemers en er is geen sprake van concurrentie tussen oud en nieuw. De SCD draagt binnen de vastgestelde kosten van dienstverlening haar eigen toegerekende aandeel in het gebruik van de infrastructuur i.c. ca. 15 %. 5.2.4

Ontwikkeling van de kwaliteit

De nieuwe infrastructuur betreft zowel integratie van 8 bestaande, als kwalitatieve verbetering en vervanging van de bestaande infrastructurele voorzieningen. De verbeteringen zijn: (1)

Geïntegreerde infrastructuur (alle applicaties vanuit alle locaties en werkplekken én ambulant beschikbaar volgens één met minder personeel (target SCD) te beheren technisch concept);

(2)

Grotere robuustheid (beschikbaarheid; meer applicaties op bedrijfskritisch niveau in service);

(3)

Hogere bedrijfscontinuïteit (uitwijkvoorziening);

(4)

Grotere flexibiliteit bij toenemende (bijv. meer digitalisering papier en tekeningen) of afnemende (bijv. saneren applicaties) capaciteitsvraag;

(5)

Groter adaptief vermogen om de veelheid van wijzigingen door te kunnen voeren.

(6)

Hoger beveiligingsniveau volgens de laatste methodieken en door gebruik van een geïntegreerde infrastructuur.

5.2.5

Overige beleidsuitgangspunten

M.b.t. volume: •

In de begroting van het deelprogramma Regionale ICT infrastructuur is opgenomen het aansluiten van alle in Drechtnet (de glasvezelring, zoals die medio 2007 feitelijk in gebruik was) verbonden locaties; het inpassen van niet aangesloten locaties vergt een separaat te financieren project ten laste van de deelnemer.

•

Het volume van de in de begroting van het deelprogramma Regionale ICT infrastructuur opgenomen te vervangen werkstations c.s. bedraagt - naar organisatie-eenheid geoormerkt 3330 stuks.

M.b.t. methode: •

De financiering van deelprogramma Regionale ICT infrastructuur – te verwerven middelen en projectleiding en migratiekosten – vindt plaats door middel van een kredietaanvraag door GR Drechtsteden. Omdat niet het gehele investeringsbedrag tegelijk nodig is, kan dat in nader overeen te komen tranches plaatsvinden.

•

Het (economisch) eigenaarschap van de oude infrastructurele middelen wordt aan de SCD overgedragen tegen boekwaarde per ultimo – conform boekhoudregels van de GRD - per 1 juli 2008. Dit heeft een terugwerkende kracht tot 1 januari 2008, omdat de besluitvorming in stappen in de eerste helft van 2008 wordt geëffectueerd.

•

De kosten van de ICT-infrastructuur worden –via de bijdrage van de deelnemers,- conform de aantal werkplekken in gebruik per peildatum van de kosten van dienstverlening door de SCD aan de deelnemers in rekening gebracht.

13

Zie de brief van het Drechtstedenbestuur aan de colleges van 19 oktober 2007.


pagina 18 van 52


M.b.t. financieringsbehoefte: •

De investeringsaanvraag vindt plaats bij de Drechtraad als beoogd eigenaar van de nieuwe infrastructuur.

M.b.t. procedure: •

Het deelprogramma Regionale ICT infrastructuur wordt ingevoegd in de SCD-begroting via begrotingswijziging en door het bevoegd gezag ingediend.

•

Concerncontrollers van de deelnemende organisaties brengen de uit deze besluiten voortvloeiende wijzigingen in de begrotingen van de deelnemende organisaties in procedure en rapporteren voor de coördinatie terug aan de programmamanager IP&A.

•

De SCD stelt – geassisteerd door de programmamanager IP&A - inventarislijsten van de ICTinfrastructuur op en bewerkstelligt de overdracht van de( economische) eigendom.

5.3

M I GRA T IE S T RA TE GI E :

5.3.1

GE L E I DE L I J K E V E R N I E UW IN G E N GEE N B IG B A N G

inleiding

De (niet realistische) werkmodaliteit (van voor de opstart van het programma IP&A Drechtsteden) was dat er volgens een big bang scenario per 1 januari 2008 één nieuwe geïntegreerde infrastructuur aanwezig zou zijn. Het huidige realistische scenario is dat er tot in het vierde kwartaal 200814 gebouwd wordt aan de nieuwe infrastructuur, waarna in de twee volgende jaren een geleidelijke overgang van de oude naar de nieuwe infrastructuur mogelijk is. Er zal gedurende een overgangsfase van ruim drie jaren sprake zijn van een geleidelijke afbouw van de oude infrastructuren en opbouw van de nieuwe infrastructuur. Deze migratie zal plaatsvinden in kleinere tranches van 100 tot 150 werkplekken van vergelijkbare samenstelling, dus waarschijnlijk niet voor een integrale deelnemende organisatie of locatie. De deelnemende organisaties hebben ondermeer in relatie tot de dienstverlening van de SCD vooralsnog beperkingen, omdat niet vanuit iedere werkplek alle systemen te ontsluiten zijn. Hiervoor worden wel voorlopige voorzieningen ingericht. 5.3.2

Planning en urgentie van programmacluster I

In de gesprekken is tussen de deelnemers en het programma eerder een gedeeld inzicht ontstaan dat de voortgang van Drechtnet en Rekencentrum op het kritieke pad lag en dat dit urgent was in de besluitvorming. Vanuit Dordrecht werd – naar huidige inzichten volkomen terecht – opgemerkt dat het belangrijk is om de activiteiten als bedoeld onder de noemer van het Technisch Beleidsplan Dordrecht (TBD) met grote voorrang uit te voeren, mede omdat krediet is verstrekt en een commitment is aangegaan. Rekencentrum en Drechtnet vallen buiten de scope van dit TBD. Echter alle partijen beseften dat door de regionale ontwikkelingen het Rekencentrum en Drechtnet op het kritieke pad waren komen te liggen van het TBD. 5.3.3

Problematiek van kredieten en besluiten in relatie tot voortgang

In de gesprekken is naar voren gebracht dat het in de denklijnen belangrijk is om een onderscheid aan te brengen tussen kosten die onvermijdelijk samenhangen met de SCD-vorming en de overige infrastructuurkosten. Deze benadering leidt er toe dat de kosten van Rekencentrum Drechtsteden, Drechtnet kunnen worden verbonden aan de oprichting van de SCD in enge zin 14

Was 1 juli 2008; later i.v.m. besluitvorming over gunning rekencentrum c.s.


pagina 19 van 52


Een grotere toegevoegde waarde kan worden gecreëerd door de infrastructuur te standaardiseren en integreren. In de uitrol van de nieuwe technologie zit een eenmalige inspanning, nl. het eenmalig bij het tot stand komen van de samenwerking integreren van 8 verschillende infrastructuren naar 1 gestandaardiseerde infrastructuur. Uiteraard is dit in projectactiviteiten niet te scheiden, maar vanuit vuistregels is te beredeneren dat de integratie ongeveer een dubbele inspanning is ten opzichte van een gewoon vervangingsproject (ca. 1,3 m€). Voor deelprogramma Regionale ICT infrastructuur is – indien en voor zover nog niet gedekt i.c. deelprogramma I-B – een krediet van de Drechtraad noodzakelijk en voor dat krediet is instemming van de deelnemers nodig met de doorbelasting van jaarlijkse kosten. Omdat dit niet geheel budgetneutraal verloopt is hiervoor instemming van de besluitvormende organen van de deelnemers nodig. Voor de voortgang was het nodig de procedure op te knippen zonder het zicht op de samenhang te verliezen. Daarom is de handelwijze als volgt: handhaven van het integrale plan 2007 – 2010, echter te realiseren in drie plateaus (zie hierna). Plateau 1 (programmacluster IA): Rekencentrum en Drechtnet Deze investeringen resp. de daaruit voortvloeiende kapitaallast kan worden gedragen door de SCD. Voor de SCD was een post initiële investeringslast gereserveerd van € 1,0 miljoen per jaar. Wij denken met de verdieping op de gevolgen van de samenwerking in de regio en het hebben van een SCD voor de infrastructuur - als opgenomen in het strategisch plan programma IP&A – voldoende te hebben aangetoond dat er een structurele noodzaak is om beroep te doen op de reservering. De Drechtraad heeft hiermee inmiddels ingestemd. Voor het programma ligt dit in de periode 4e kwartaal 2007 tot derde kwartaal 2008. Plateau 2 (tussenprogramma op naam van Dordrecht): Technisch Beleidsplan Dordrecht (TBD) Dit plateau is erop gericht om de activiteiten van het TBD zo spoedig mogelijk uit te voeren. Dit is immers een geprioriteerde activiteit voor de gemeente Dordrecht en van belang voor de noodzakelijk mitigatie van continuïteitsrisico’s. Dit kan -– door onder de kredieten van de gemeente Dordrecht het TBP uit te voeren. Additionele bepaling is dat de formele en financiële uitvoering teruggedraaid wordt op het moment dat een regionaal akkoord op Programmacluster I het TBP overruled. Voor het programma ligt dit plateau in de eerste helft van 2008.

Plateau 3 (programmacluster IB): regiobrede vervanging van de infrastructuur Dit plateau is erop gericht om de infrastructuur in de regio op een uniforme standaard tot stand te brengen door vervanging van de huidige middelen door een standaardvoorziening. Dit plateau komt in de plaats van een zelfstandig vervangingstraject door de deelnemers zelf. Voor het programma ligt dit met name in de tweede helft van 2008 (met terugwerkende kracht tot begin 2008) tot en met 2010.


pagina 20 van 52


5.4 5.4.1

P R OJ E C TE N P O R TF O LI O Projecten van de portfolio

Deelprogramma I Regionale infrastructuur omvat de volgende projecten en investeringen:

Deelprogramma I Regionale ICT-infrastructuur nr. 1 4

2 3a b 5a b 8 9 10

5.4.2

Project regionaal rekencentrum Drechtnet TOTAAL DEELPROGRAMMA IA

€ € €

begroting 3.432.000 2.808.000 6.240.000

regionaal remote support (inbegrepen in 9) regionale vernieuwing telefonie uitrol telefonie ontwerp uniforme werkplek en RC Uitrol uniforme infrastructuur en werkplek technisch beleids plan overig (6, 7, 8 oud) instrumentering I&A (a. en b.) regionale uitwijkvoorziening TOTAAL DEELPROGRAMMA IB

€ € € € € € € € €

390.000 854.000 624.000 12.462.000 936.000 588.000 15.854.000

TOTAAL GENERAAL

€

22.094.000

Project conditionering ruimte regionaal rekencentrum.

Dit project heeft tot doel de kelderruimten van het dienstengebouw aan de Noordendijk te voorzien van specifieke installatietechniek voor een grootschalig rekencentrum. Om de gedachten te bepalen: hierin moeten straks ca. 300 zogenaamde bladeservers worden geplaatst. De installatietechniek bestaat uit: •

(nood)stroomvoorzieningen;

•

Koelinstallaties

•

Overige voorzieningen, zoals rekken voor computers, beveiligingsvoorzieningen e.d.;

•

Installatiewerkzaamheden door leverancier.

Hiervoor is een aanbesteding gedaan. De bouwtechnische voorzieningen zijn opgenomen in het huisvestingsplan. De tijdelijke rekencentrumfunctionaliteit betreft de versterking van het rekencentrum van de gemeente Dordrecht indien en voor zover de capaciteit hiervan – vooruitlopende op de totstandkoming van de definitieve oplossing in het dienstengebouw – opgeschaald moet worden voor de SCD. Hierbij is bijvoorbeeld te denken aan het draaien van het financieel pakket en de salarisadministratie van de SCD. De afschrijving is gesteld op 10 jaar in lijn met de reëel te verwachten gebruiksduur van deze installatietechnische voorziening. 5.4.3

project Drechtnet

Dit project heeft tot doel om: •

het netwerk binnen het Reken Centrum Drechtsteden tot stand te brengen (de zog. Back bone), dat alle computers en de opslagapparatuur in het rekencentrum verbindt;

•

het Drechtnet tussen de panden van de deelnemers van Drechtsteden aan te leggen;

•

het integreren van de netwerken binnen en tussen de panden alsof er sprake is van één transparant en alle panden, werkplekken, computers en randapparatuur omvattend geheel.


pagina 21 van 52


Er bestaat weliswaar een fysiek Drechtnet in de vorm van glasvezelnet, maar de actieve componenten om e.e.a. daadwerkelijk te gebruiken zijn nog niet voorzien. Binnen de scope valt het verbinden van alle locaties Drechtsteden, het tot stand brengen van een QOS (quality of service) voor zowel spraak (VOIP telefonie) als data, het screenen en (door de deelnemende organisaties) zonodig doen upgraden van het LAN en het inpassen van alle actieve componenten (één nummerplan opstellen en implementeren). De projectraming omvat de volgende posten: •

(extern bemenste) projectleiding;

•

netwerk back bone Reken Centrum Drechtsteden

•

idem, redundante aansluitingen

•

Drechtnet (QOS spraak en data; screenen en upgrade LAN; verbinden alle locaties Drechtsteden) i.c.: o

organisatie koppelvlakken

o

aanpassingen breedbandnet

o

centraal extern koppelvlak

o

migraties netwerken naar Drechtnet en externe koppelvlak naar centraal extern koppelvlak

De afschrijving is – vanwege overwegend actieve componenten = gespecialiseerde computers gesteld op 5 jaar in lijn met de reëel te verwachten gebruiksduur en de gebruiksduurondersteuning van de leverancier. 5.4.4

project uitwijkvoorziening

Dit project is niet uitgewerkt, maar er is wel een PM-post opgenomen om in 2009 een uitwijkvoorziening te realiseren. De NDD+ heeft in verband met prioriteitstelling ingestemd met uitstel van dit project tot 2008 (vooronderzoek) resp. realisatie in 2009. Het programma zal in 2008 een voorstel indienen. Hoewel onderzoek moet plaatsvinden, wordt in ieder geval overwogen of dit kan in één van de bestaande rekencentra van de deelnemende gemeenten.

5.4.5

overige projecten

Hieronder zijn samengevat een aantal projecten dat het deelprogramma completeert. Het betreft: •

werken op afstand, een geprioriteerde voorziening voor thuis en/of op dienstreis op de bedrijfssystemen te kunnen werken.

•

service bus, betreft een standaard middel voor digitale koppeling een pilot die anticipeert op de geleidelijke invoering van het concept van Front Office, Mid Office, Back Office en Basis Registraties, waarin veel koppelingen nodig zijn. Vanuit de gebruikersorganisaties is veel vraag naar koppelingen.

•

technisch beleidsplan, betreft die onderdelen van het technisch beleidsplan Dordrecht die regiobreed ingezet worden met name de zog. Back end voorziening. De specifieke elementen voor Dordrecht zijn inmiddels ondergebracht als locaal project.

•

instrumentering I&A, betreft alle hulpmiddelen voor de I&A-afdelingen om hun eigen beheerswerkzaamheden voor projecten, licentiebeheer, budgetbewaking, service levels en de ITIL-processen goed uit te kunnen voeren op de nieuwe infrastructuur.


pagina 22 van 52


5.4.6

project (ontwerp en bouw) Kantoorautomatisering

Dit project heeft tot doel de gehele nieuwe GRID-architectuur 15 te ontwerpen, selecteren en initieel te bouwen. Er vindt binnen dit project een eerste totale installatie plaats op basis waarvan alle aanloopissues uitgetest kunnen worden en een stabiel platform beschikbaar kan worden gesteld alvorens uitrol plaatsvindt (initiële installatie). 5.4.7

Project uitrol per klant

Doel van dit project is het daadwerkelijk migreren van klanten van de oude naar de nieuwe situatie in tranches van ca. 100-150 werkplekken. Activiteiten zijn het overhalen en inregelen van de applicaties; het ontsluiten van die applicaties in de nieuwe infrastructuur, het overzetten van bedrijfs- en gebruikers data, het plaatsen van nieuwe en weghalen en afvoeren van oude werkplekken. Gedurende de uitrol wordt de initiële installatie opgeschaald, hetgeen mogelijk is omdat de nieuwe infrastructuur zeer flexibel schaalbaar is. Daarom valt binnen de scope de verwerving van nieuwe hardware, van nieuwe software licenties incl. Citrix etc., het verwerven van servercapaciteit en randapparatuur. Dit is omgerekend in een gemiddelde investering per werkplek. Afschrijving was aanvankelijk gesteld op 4 jaren, maar in verband met de accountingvoorschriften bijgesteld naar 5 jaren. 5.4.8

Basisvoorzieningen telefonie

Binnen dit project valt de ontwikkeling, selectie en initiële bouw van het telefonie concept (kernbeslissing). Voorts valt eronder de verwerving van de benodigde AVAYA basiscentrale, het inrichten van het technisch beheer en het inrichten van het functioneel beheer. Belangrijk element is het inregelen van de content in de vorm van nummerplannen etc. In verband met VIOP (voice over internet protocol) wordt uitgegaan van – in lijn met de accountingvoorschriften - een gebruiksduur van 5 jaren (was 4 jaren). 5.4.9

uitrol per werkplek

Doel van dit project is het daadwerkelijk migreren van klanten van de oude naar de nieuwe situatie. Hieronder valt ook het migreren van smartphone/PDA indien en voor zover dit, door het lijnmanagement is geautoriseerd. In de opstelling zijn onder exploitatie tevens de gebruikstikken begrepen. Het aantal laptops, smartphones en PDA’s is gelimiteerd: bovenmatige afname zal door het betreffende lijnmanagement additioneel moeten worden bekostigd. 5.5 5.5.1

K OS TEN

E N FI NA NC IE RI N G

Jaarlast van de regionale ICT infrastructuur

De financiering is bij de keus voor variant 2 een aangelegenheid van de GR, die daarvoor een tweetal kredietaanvragen indient. De eerste kredietbehoefte betreft de basisvoorzieningen Drechtnet en Rekencentrum Ruimte(programmacluster IA). Dit krediet is op 12 december 2007 door de Drechtraad verstrekt en deze investering leidt tot een basisinfrastructuur Drechtnet en Rekencentrum Drechtsteden (conditionering ruimte), die op jaarbasis ca. € 0,9 miljoen kost. Deze jaarlijkse kosten worden gedekt binnen de apparaatskostenbegroting van de SCD.

15

GRID (Gemeenschappelijke Regionale Infrastructuur Drechtsteden) is een server based computing architectuur (feitelijke verwerking niet op de bureaucomputer, maar op de rekencentrumcomputer), kosten- en ruimte besparende “thin clients” en tevens een uniform serverpark voor applicatie hosting (bladeservers) en collectieve data opslag (SAN = storage aria network). Versiedatum 26 maart 2008

pagina 23 van 52


De tweede kredietaanvraag (of aanvragen) betreft de integratie en vervanging van de totale ICTinfrastructuur (programmacluster IB). Deze wordt voorgelegd aan de Drechtraad van 18 juni 2008. De jaarlijkse lasten van de infrastructurele middelen ter grootte van € 6,3 miljoen worden via de SCDbegroting versleuteld naar de deelnemende organisaties, die daarentegen geen eigen investeringen behoeven te doen en geen eigen kapitaal- en exploitatielasten meer hebben. Dit is een wijziging volgende op het Bestuursplan, dat er nog vanuit ging dat de infrastructuur met uitsluitend aanpassing van Drechtnet integreerbaar zou zijn. De integratie en vervanging van de regionale infrastructuur is derhalve een zelfstandig op het Bestuursplan volgend nieuw besluit. Dit leidt tot de volgende opstelling.

investering en jaarlast Deelprogramma I Regionale ICT-infrastructuur Programma onderdeel Deelprogramma IA Deelprogramma IB Totaal Deelprogramma I

omschrijving Totale investering Drechtnet en rekencentrum € 6.240.000,00 Regionale (integratie en vervangin € 15.854.000,00 22.094.000,00 €

Jaarlast € 870.000,00 € 6.341.000,00 € 7.211.000,00

De jaarlast die voortvloeit uit de integratie en vervanging van de regionale ICT-infrastructuur bestaat uit de kapitaallasten en de exploitatiekosten. Dit leidt tot een kostenniveau van € 6,3 miljoen per jaar gemiddeld en dat is bij de in gebruik zijnde werkplekken een gemiddeld werkplektarief van € 1.904,--. Dit is in de volgende tabel gespecificeerd.

Deelprogramma I-B GRID GR ICT-infrastructuur Drechtsteden investering afschrijving kapitaallasten

post Telefonie * Basis (vast) * Uitrol (variabel) * Gebruik Data * LAN (lease) * Uniforme werkplek * Basisbouw (vast) * Uitrol en vervanging apparatuu * werkpleklicenties * Technisch beleidsplan * Instrumentering I&A Telling aantal werkplekken gemiddeld te verwachten werkplektarief

exploitatie

€ €

390.000 854.000

10 € 5 €

51.000 197.000

€ € €

18.000 167.000 771.000

€

-

0 €

-

€

838.000

€ € € € € €

624.000 10.005.000 2.457.000 936.000 588.000 15.854.000

10 5 3 5 5

€ € € € € €

81.000 2.301.000 902.000 216.000 136.000 3.884.000

€ 30.000 € 603.000 € € € 30.000 € 2.457.000

totale jaarlasten € € € € € € € € € € € € € €

69.000 364.000 771.000 838.000 111.000 2.904.000 902.000 216.000 166.000 6.341.000 3.330 1.904

De kredietbehoefte ligt verspreid over de planperiode, omdat de invoering en met name de uitrol gefaseerd plaatsvindt in de jaren 2007 t/m 2010. De kredietaanvragen kunnen derhalve worden onderverdeeld in jaartranches. INVESTERING IN JAARTRANCHES kredietaanvragen Jaartranche 2008 Jaartranche 2009 Jaartranche 2010 Totaal


bedrag € 5,9 miljoen € 5,0 miljoen € 5,0 miljoen € 15,9 miljoen

pagina 24 van 52


De overnamewaarde van de activa van de deelnemers loopt als onderdeel van de kredietaanvraag mee. . Deze overnamewaarde is als volgt vastgesteld (vlootschouw, zie NDD+ d.d. 6 maart 2008):

Boekwaarde omschrijving totale boekwaarde waarvan reeds eigendom van de GR Drechtsteden Overnamebedrag

Bedrag € 3.733.000,00 € 1.175.000,00 € 2.558.000,00

De specificatie per deelnemer is als volgt (afrondingsverschil):

Boekwaarden per deelnemer: Deelnemer

Alblasserdam Dordrecht Hendrik Ido ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht RegioZuid Holland Zuid Overname bedrag GR Drechtsteden Totale boekwaarde

Boekwaarde per deelnemer € 32.000 € 1.354.000 € € 294.000 € 61.000 € 684.000 € 134.000 € 2.558.000 € 1.175.000 € 3.733.000

In de volgende paragrafen worden de huidige en toekomstige jaarlasten in kaart gebracht, alsmede de consequenties voor de deelnemers. 5.5.2

Inventarisatie huidige (materiële) kosten ICT-infrastructuur

In de afgelopen periode heeft een inventarisatie plaatsgevonden van de huidige materiële kosten van technisch ICT- beheer. Dit inzicht was nodig om (1) na te kunnen gaan hoe de daadwerkelijke kostenontwikkeling is bij invoering van de nieuwe regionale ICT-infrastructuur en (2) om inzicht te kunnen geven wat de impact hiervan is op de jaarlast van de deelnemende organisaties. Onder materiële kosten van technisch beheer worden in dit verband verstaan alle ICT-kosten aan leveranciers – zowel kapitaallasten als exploitatiekosten – voor netwerken, datacommunicatie, spraak communicatie, kantoorautomatisering (incl. de standaardpakketten zoals Office en e-mail) en centrale verwerking (rekencentrum/servers voor verwerking van bedrijfsapplicaties zoals financiële administratie en dataopslag). De jaarlast van de huidige 10 infrastructuren van de 8 deelnemende organisaties (dus voor invoering van de ICT-infrastructuur IB) is in samenwerking met de controllers van de deelnemende organisaties als volgt vastgesteld. De in de begrotingen van de deelnemers en GRD opgenomen ICT-kosten zijn in totaal ca. € 6,9 miljoen. In totaal zijn 3330 werkplekken (PC’s en laptops) geïnventariseerd. De huidige ICT-kosten bedragen gemiddeld per werkplek € 2.081,--. Het betreft het kostenniveau jaar 2008 na toerekening SCD. Dit wil zeggen dat de deelnemende organisaties van hun interne ICT-kosten een bedrag hebben afgetrokken dat toegerekend is aan de aan de SCD overgedragen activiteiten, mensen en middelen. De ICT-begroting van de GRD is inclusief de nieuwe dochters. Versiedatum 26 maart 2008

pagina 25 van 52


De kosten per deelnemer zijn in de volgende tabel opgenomen.

Jaarlasten nu (voor deelprogramma IB ICT infrastructuur I-B) per deelnemer en in totaal (afronding op € 100,--)

Deelnemer Jaarlast

Alblasserdam Dordrecht Hendrik Ido ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht RegioZuid Holland Zuid GR Drechtsteden TOTAAL

5.5.3

€ 206.200 € 1.801.600 € 453.000 € 272.300 € 237.800 € 416.800 € 849.000 € 2.694.100 € 6.930.800

Aantal Werkplek tarief werkplekken na toerekening SCD € € € € € € € € €

90 1.059 146 160 130 270 512 963 3.330

€ € € € € € € € €

2.291 1.701 3.103 1.702 1.829 1.544 1.658 2.798 2.081

Begrotingseffecten op totaal niveau en per deelnemende organisaties

In de huidige situatie komen de infrastructuurkosten direct ten laste van de deelnemende organisatie. In de nieuwe situatie is er sprake van één geïntegreerde en ondeelbare nieuwe infrastructuur. Daarom is een directe toerekening aan deelnemende organisaties niet meer mogelijk. Een veel toegepaste verdeelsleutel is die per werkplek (o.a. shared service center Oosterhout). De verandering van methodiek, die afgedwongen wordt door de nieuwe inhoudelijke infrastructuur, kan op het niveau van de individuele deelnemende organisaties leiden tot een verschuiving in de kostenbelasting. De wijze van kostentoerekening is een belangrijk gesprekthema geweest. Netto betalen of ontvangen was een thema, maar ook het effect van de status van de huidige ICT-middelen. Verder de vraag of de verdeelsleutel van de formatie voor de kosten van de SCD-dienstverlening ook representatief is voor de verdeling van de kosten van de infrastructuur c.q. of andere verdeelsleutels minder verschuiving teweeg zou kunnen brengen. Tegenover de doorbelaste kosten staat de verlaging van de interne kosten als gevolg van het wegvallen van de eigen kapitaal- en exploitatiekosten uit de begroting. De gekozen kostenverdeling op basis van aantal werkplekken is een alternatief, dat als voordeel heeft dat het meer recht doet aan de verschillende besluiten van de deelnemers en er een prikkel uitgaat naar kostenbeheersing door deelnemers. Een juiste beoordeling van de begrotingseffecten voor deelnemers kan plaatsvinden door de kosten van de deelnemers – na aftrek van de aan de SCD toe te rekenen ICT-kosten en correcties vanwege de uitplaatsing van activiteiten, personeel en middelen naar regionale organisatie ZHZ en GR – te vergelijken met de begrote doorbelasting van ICT–kosten per werkplek per jaar. Bij deze comptabele cijfers moet echter mee gewogen worden, dat dit niet altijd een juiste weergave is van het meer structurele kostenbeeld. Immers de laatste jaren zijn investeringen – anticiperend op de komst van de SCD - soms aangehouden en de kapitaallasten niet meer representatief (veel reeds afgeschreven middelen). Dit leidt tot het volgende begrotingstechnische effect op regionaal niveau (huidige cijfers).


pagina 26 van 52


Uit de voorgaande situatie is te af te leiden dat de kosten dalen: •

Was

:

€ 6.930.800,--

•

Wordt

:

€ 6.341.000,--

•

Minder

:

€ 589.800,--

De effecten per deelnemer afzonderlijk zijn aangegeven in de onderstaande tabel.

Jaarlasten voor- en na invoering ICT infrastructuur I-B per deelnemer en in totaal (afronding op € 100)

Deelnemer



Jaarlast voor invoering I-B € 206.200 € 1.801.600 € 453.000 € 272.300 € 237.800 € 416.800 € 849.000 € 2.694.100 € 6.930.800

€ € € € € € € € €

Jaarlast na invoering I-B 171.400 2.016.600 278.000 304.700 247.500 514.100 975.000 1.833.700 6.341.000

Effect op de jaarlast na invoering I-B € (34.800) € 215.000 € (175.000) € 32.400 € 9.700 € 97.300 € 126.000 € (860.400) € (589.800)

pagina 27 van 52


De effecten per gemiddelde werkplek zijn aangegeven in de onderstaande tabel. Werkplektarieven voor- en na invoering ICT infrastructuur I-B per deelnemer en in totaal: Deelnemer


6.

Aantal Werkplek tarief Werkplek tarief werkplekken voor na na invoering invoering toerekening I-B I-B SCD € € € € € € € € €

90 1.059 146 160 130 270 512 963 3.330

€ € € € € € € € €

2.291 1.701 3.103 1.702 1.829 1.544 1.658 2.798 2.081

€ € € € € € € € €

1.904 1.904 1.904 1.904 1.904 1.904 1.904 1.904 1.904

€ € € € € € € € €

Verschil werkplek tarief na invoering I-B (387) 203 (1.199) 202 75 361 246 (893) (177)

DEELPROGRAMMA II REGIONALE INFORMATIE -EN PROCESINRICHTING

(HOE OM TE GAAN MET REGIONALE INFORMATIEVOORZIENING EN PROCESSEN) 6.1

I N LE I DI N G

Deelprogramma 2 regionale informatieen procesinrichting betreft de vernieuwing van de informatievoorzieningen als gevolg van e-overheid en de wettelijke maatregelen. Dit deelprogramma cluster operationaliseert het inrichtingsconcept dat hiervoor is aangeduid met FO-MO-BO-BR 16. Met dit cluster wordt tegemoet gekomen aan de strategische doelen: (1) het pro actief te hand nemen van de noodzakelijke ontwikkelingen; (2) het vasthouden van de voorhoede positie van Drechtsteden qua digitalisering; (3) het realiseren van de veranderopgave tegen aanzienlijk minder meer kosten dan het geval is bij individuele uitvoering. Projecten zijn e-dienstverlening (doorontwikkelen functionaliteit en meer diensten), afmaken mid office systeem; invoeren basisregistraties, BSN, WKPB e.d. Programmacluster II Regionale I-projecten betreft verschillende categorieën, nl. projecten die: A.

de algemene informatiearchitectuur moderniseren (het zog. Dik midoffice);

B.

de digitale dienstverlening stapsgewijs verder uitbouwen (fase 1, 2, 3 en 4 e-dienstverlening) en

C.

zorg dragen voor de door wet, regelgeving of bedrijfsvoering geïnitieerde nieuwe informatievoorziening te realiseren (bijv. Basisregistraties).

Bij de ramingen is het principe “paard naar de haver brengen” gehanteerd. D.w.z. dat er niet alleen softwareresultaten worden opgeleverd, maar implementeerbare processen en systemen incl. gegevensschoning en completering. Daarmee wordt tevens voorkomen dat deelnemers op het moment van implementatie met onverwachte kosten worden geconfronteerd.

16

Front Office, Mid office, Back Office, Basis Registraties.


pagina 28 van 52


De status van de onderdelen van het programmacluster II is wisselend. Sommige projecten zijn in uitvoering en leveren op korte termijn resultaten. Een programma-onderdeel als basisregistraties strekt zich uit over een 8-tal basisregistraties, waarvan de eerste in 2008 wettelijk operationeel moeten zijn en andere nog wachten op definitieve weten regelgeving. In deze toelichting is nadere informatie opgenomen over de opgenomen projecten de raming en de kostenverdeling naar deelnemende gemeenten. Van alle projecten zijn zog. projectvoorstellen opgesteld, die details bevatten van doel, middelen, onderlinge afhankelijkheden, risico’s en delivarables. Feitelijk ontstaat met dit voorstel voor de uitvoering een nieuw plus-pakket voor de SCD en wordt vooral ook invulling gegeven aan paragraaf 3.3. van het O&F rapport met betrekking tot projectmatig werken in het I&A-domein. Dit pluspakket betreft de beschikbaarstelling van projectkennis en capaciteit. Deze kennis en capaciteit is door middel van een trekkingsrecht voor een deel binnen de basisformatie (en dus kosten) van de SCD beschikbaar, maar voor een deel zal aanvullende capaciteit nodig zijn waarvoor deelnemers via de projectbegrotingen zorg dragen voor bekostiging.

6.2 6.2.1

A MB IT IE NIVE AU Inleiding

De indruk uit de (eerste) afstemronde is dat de lijn van denken en werken (gemeenschappelijke projecten; gemeenschappelijk fonds op bijdrage per inwoner) – afgezien van precieze invulling en praktische uitwerking – steun heeft. Dat geldt ook voor de onderkenning dat met name de mid office systemen een dermate centrale plaats in de informatiehuishouding innemen dat deze de facto als verplicht worden geaccepteerd. Wel is ook sprake van een dringende behoefte om de (investeringskosten) in de doorontwikkeling strikt te kunnen besturen en beperken. Daarom is in dit plan een scherpe afbakening van door te ontwikkelen functionaliteit aangebracht en wordt de besturing gekanteld van aanbod gestuurd naar vraag gestuurd (budget voor modificatie komt uit een vraagproject) Uit de wijze van bespreken blijkt ook dat cluster II als een dynamisch programmacluster wordt gezien en een intensieve samenwerking en afstemming duurzaam nodig maakt. Daartoe wordt in dit document ruim aandacht gegeven aan de inrichting van de samenwerking. 6.2.2

Ambitieniveau Mid office

Inhoudelijk bespreekpunt inzake mid office betreft met name het ambitieniveau. Dordrecht was bang dat de bepaling “na 2008 geen doorontwikkeling van het Dortse mid office” Dordrecht zou blokkeren in het kunnen realiseren van haar ambities. De meeste andere deelnemers zijn (of waren) bang dat er sprake zou kunnen zijn van te hoge ambities die uitgaan boven de in die gemeenten gewenste ambitie en dus bereidheid tot medefinanciering. In het voorstel programmacluster II is een zeer expliciet ambitieniveau opgenomen, nl. vier (releases van) benoemde functionele verrijkingen van het midoffice. Hierna wordt een pas op de plaats gemaakt en worden de ontwikkelingen van met name Govunited beoordeeld om (gezamenlijk) vast te stellen wat de volgende stappen zijn17. Het beeld van de 17

Mozaïek is de naam van een “dik” midoffice systeem, dat door de gemeente Dordrecht zelf is ontwikkeld. De scope van het midoffice – dik – is afgestemd op de dominante trend die zich aftekende en dit is o.a. bevestigd in de Europese aanbesteding Midoffice suite 2006 (Alphen aan de Rijn, Nieuwegein, Delft, Ede en Zoetermeer (Andez), begeleid door Wouter Keller van M&I/Argitek. Inmiddels is dit traject in uitvoering gebracht bij Govunited. De architectuur van Mozaïek sluit naadloos aan op de door Govunited gehanteerde architectuur en Drechtsteden heeft als de facto voorhoede gemeente een sterke inbreng gehad in die landelijke architectuur. De locale uitwerking is o.a. gedocumenteerd in het document “Programma van eisen Regionale midoffice architectuur Drechtsteden Digitaal”, opgesteld door het programma Drechtsteden digitaal. Deze regionaal overeengekomen scope blijft de maat voor het doorontwikkelen binnen het programma IP&A Drechtsteden. De relatie tussen de Drechtstedelijke ontwikkeling en de landelijke ontwikkeling via Govunited is en blijft zeer intensief. De scope die Versiedatum 26 maart 2008

pagina 29 van 52


programmamanager na de besprekingen is dat het expliciet gemaakte ambitieniveau voor Dordrecht toereikend is om haar ambities te realiseren en voor de andere deelnemers voldoende afgepaald is om er steun aan te kunnen verlenen. Dordrecht heeft nadere informatie gevraagd over de vergoeding van de boekwaarde van de applicatieportfolio mid office Dordrecht. Er is geen vergoeding gepland en dus is de huidige lijn dat het gebruiksrecht van de applicaties om niet is gegund aan de deelnemers van Drechtsteden. Ten slotte is informatie uitgewisseld over de betekenis van het mid office concept in de onderlinge samenwerking en het functioneren van de SCD i.r.t. de deelnemers. Inhoudelijk wordt onderkend dat het mid office een harde randvoorwaarde voor samenwerking in Drechtsteden verband is. 6.2.3

Ambitieniveau e-dienstverlening

Een tweede inhoudelijke bespreekpunt betreft de uitrol van de e-dienstverlening. Met name twee gemeenten vinden dat het aantal in 2008 te ontwikkelen zaken/proces (25) te weinig is. Vanuit het programma is aangegeven dat dit project slechts tot op zekere hoogte opschaalbaar is. De reden is dat de opschaling plaats vindt met externe capaciteit en er een minimale eigen betrokkenheid moet zijn en de invoering zich op één punt – mid office beheer - concentreert. Het project uitrol edienstverlening 2008 is in deze versie (ten laste van de latere jaren) opgeschaald tot 100 zaken/processen of meer, echter tegen hogere gemiddelde kosten (meer externe inhuur). 6.2.4

Ambitieniveau en scope project Basisregistraties

Een derde inhoudelijke bespreekpunt betreft de basisregistraties. Deelnemers merken op dat ze de lijn van implementeerbare resultaten (paard naar haver principe) onderschrijven, maar wijzen erop dat het oplossen van aanmerkelijk meer dan gemiddeld vervuilde of incomplete gegevens niet afgewenteld moet worden op de gemeenschappelijkheid. Een suggestie is om gegevensconversie en schoning en completering aan te merken als een locale aangelegenheid. In dit plan zijn deze reacties geadresseerd door de volgende clausule op te nemen: in voorkomende gevallen met een substantiële problematiek van gegevensschoning en completering worden de meerkosten teruggelegd bij de betreffende deelnemer(s) (de vervuiler betaald). Alblasserdam heeft aangegeven voor de planperiode al gecommitteerd te zijn aan een andere samenwerking op het gebied van basisregistraties. Dit was al aangemerkt als een facultatief onderdeel, waarmee de positie van Alblasserdam finaal is en recht doet aan de samenwerking (comply or explain). 6.3 6.3.1

I N H O UD

DE E LPR O G RA MM A

II R E G I ON ALE I NF ORM ATI E -

EN

PROCESVOORZIENING

De portfolio

Met voorloper Drechtsteden Digitaal is een ontwikkeling op gang gekomen om de vernieuwing van de informatievoorziening naar het regionale niveau te trekken. De aanleiding hiervoor is het feit dat deze ontwikkelingen aanspraak doen op hoogwaardige schaarse capaciteit en grote kennis en investeringsmiddelen. Het strategische uitgangspunt “door samenwerking minder meer kosten veroorzaken dan afzonderlijke uitvoering” speelt hier met name. Deelprogramma regionale informatieen procesinrichting betreft vanuit oogpunt van eOverheid en wetgeving onvermijdelijke projecten. De projecten werden tot dusver overwegend lokaal opgepakt. Digitalisering Drechtsteden was tot dusver een speerpunt in gemeenschappelijk op te pakken projecten. Als uitvloeisel van het regionale I-plan worden een 35-tal projecten, waaronder 10 regionale I-projecten, gemeenschappelijk opgepakt.

Govunited op dit moment met fase drie afdekt (de zog. Andez III aanbesteding) omvat nog lang niet alle functionaliteit die de locale Mozaïek suite omvat. Versiedatum 26 maart 2008

pagina 30 van 52


Het bepalen en besturen van de veranderopgave is primair de verantwoordelijkheid van de deelnemers (de contramal), Hierbij moet op regionaal niveau de consolidatie plaatsvinden, waarbij tegenwicht moet worden geboden aan de bottom up geventileerde wensen. Dit heeft voor de eerste keer plaatsgevonden in het proces van totstandkoming van de Rapportage I(nformatie)plan Drechtsteden. Dit heeft geleid tot de in de onderstaande tabel opgenomen projectenportfolio: De portfolio Regionale I-projecten betreft verschillende categorieën, nl. projecten die: A. de algemene informatiearchitectuur moderniseren (midoffice) B. de digitale dienstverlening stapsgewijs verder uitbouwen (fase 2, 3 en 4e-dienstverlening; loket en gedigitaliseerd proces) C. zorg dragen voor de door wet, regelgeving of bedrijfsvoering informatievoorziening te realiseren (bijv. Basisregistraties).

geïnitieerde

nieuwe

Deze categorieën worden in de hierna volgende paragrafen toegelicht.

6.3.2

Ad 1. midoffice architectuur en intranetportaal

De functionaliteitsontwikkeling van het mid office (project 1) kent nog twee releases. Release 2007/1 betreft het afmaken van de geplande functionaliteit in de configuratie Dordrecht. Dit is eind 2007 afgerond en de functionaliteitsontwikkeling voor Dordrecht wordt dan bevroren. Release 2007/2 betreft het omvormen van de configuratie Dordrecht naar de configuratie Drechtsteden. Dit leidt niet tot nieuwe functionaliteit maar tot oplossingen voor het kunnen functioneren van het mid office voor alle deelnemende organisaties in de regio. Na release 2007/2 is sprake van bevroren functionaliteit en wordt een pas op de plaats gemaakt in de autonome ontwikkeling van het mid office en ook t.o.v. de koploperspositie die Drechtsteden in het algemeen en Dordrecht in het bijzonder hebben bereikt. Het beleid is om vanaf dit functionele niveau: •

alleen nog vraag gestuurd door te ontwikkelen;

•

De landelijke ontwikkelingen te monitoren, met name GovUnited, om vast te stellen of c.q. wanneer een overstap naar een landelijke ontwikkeling aan de orde is.

De doorontwikkeling betreft het zo nodig – expliciet vraaggestuurd - inspelen op ontwikkelingen binnen Drechtsteden die een verdere modificatie van het mid office verlangen. Deze modificaties drukken dan ook op het programma dat die hogere eisen stelt. De volgende modificatiebehoefte wordt op dit moment voorzien: •

FAQ’s, BAVAK en Intelligente webformulieren (zie hierna par. 2.4) vanuit project 8 doorontwikkelen e-dienstverlening (door deelnemers geuite behoefte) resp. correspondentie/document-generator vanuit deelprogramma 4 projecten SCD Communicatie, fase eindplateau;

•

krachtiger gegevenspakhuis vanuit de behoefte van het project basisregistraties, project 2.

Het intranet portaal (project 9) betreft het tot stand brengen van een regio breed intranet op basis van het beleid van Dordrecht, m.a.w. regio-proof maken en geen nieuwe functionaliteit.

6.3.3

Ad 2. fase 1, 2, 3 en 4 e-dienstverlening

Dit project heeft de opdracht om de digitale dienstverlening stapsgewijs verder uitbouwen.


pagina 31 van 52


Het project omvat enerzijds het uitbouwen van geplande functionaliteit en anderzijds het daadwerkelijk ontwikkelen en implementeren van zaaktypen. De functionaliteitsontwikkeling (project 8) betreft : •

(1) invoeren frequent asked questions pakket (FAQ’s), incl. conversie van content, het uitbreiden van de content van de 25 eerste P&D met FAQ’s 18; gepland in 2008, projectbudget 285.000,--;

•

Het uitbreiden van de functionaliteit met (1) maken van afspraken (BAVAK) en (2) intelligente webformulieren, gepland in 2008 (met mogelijk overloop naar 2009), projectbudget € 75.000,--;

•

Het selecteren en integreren van een correspondentie/documentgenerator vanuit cluster IV Communicatie, fase eindplateau.

De uitrolactiviteiten betreffen: Plateau 1 (niet in dit deelprogramma; wel opgenomen in deelprogramma locale projecten) betreft het afronden van de uitrol van de huidige functionaliteit bij de laatste twee gemeenten *Sliedrecht 4/9 live; Zwijndrecht volgt) met een eerste set van zaaktypen en geïmplementeerde gedigitaliseerde processen. Implementatie startbeeld Zaaktypen

Dordrecht

Papendrecht

Hendrik Ido Ambacht

Alblasserdam

Sliedrecht

Zwijndrecht

150

150

20

15

15

10

0

Plateau 2 (project 7.a) betreft:

Het programma voor het jaar 2008;

Het ontwikkelen van 100 19 aanvullende zaaktypen tot een totaal van 250;

Het implementeren van 100 zaaktypen met gemiddeld 4 varianten voor iedere deelnemende organisatie als een locaal te prioriteren selectie uit de 250 beschikbare zaaktypen;.

Deze uitrol is begroot op: o

25 * * € 2.500,-- is € 62.500,--

o

75 * € 3.750,-- is € 281.250,--

o

Totaal afgerond € 350.000,--

18

Hierbij wordt hergebruik gemaakt van de kennis en resultaten van het Klant Contact Centrum van Dordrecht. 19

In de eerste versie zijn wij uitgegaan van een volume van 25 zaaktypen en daaruit voortvloeiende implementaties. Op verzoek van 2 gemeenten is nagegaan of en zo ja tot hoever dit volume uitbreidbaar is. Wij achten een uitbreiding tot een volume van 100 haalbaar. Hieraan zijn 2 voorwaarden verbonden: • Externe inhuur (50% hogere kosten per zaaktype; was € 2.500,--, wordt € 3.750,--); • Vergaande harmonisatie per zaaktype per gemeenten (dus geen grote variatie tussen gemeente ter borging van het herhalingsvoordeel); • een collectief ontwerpproces (alle gemeenten nemen tegelijk deel aan één ontwerpatelier voor een zaaktype of conformeren zich aan de uitkomst). Indien een gemeente een afwijkend ontwerp en implementatie van een zaaktype wenst, moet die rekening houden met een extra uitgave van € 3.750,--.

wil


pagina 32 van 52


Plateau 3 (project 7.b) betreft:


Het ontwikkelen van 200 aanvullende zaaktypen tot een totaal van 450;

Het implementeren van 150 zaaktypen met gemiddeld 4 varianten voor iedere deelnemende organisatie als een locaal te prioriteren selectie uit de 450 beschikbare zaaktypen;

Deze uitrol is begroot op € 500.000,--.

Plateau 4 (project 7.c) betreft:


Het ontwikkelen van 100 aanvullende zaaktypen tot een totaal van 550;

Het implementeren van 100 zaaktypen met gemiddeld 4 varianten voor iedere deelnemende organisatie als een locaal te prioriteren selectie uit de 550 beschikbare zaaktypen;

Deze uitrol is begroot op 250.000,--.

Na plateau 4 is het volgende eindbeeld bereikt: Implementatie eindbeeld plateau

Zaaktypen

Dordrecht

Papendrecht

Hendrik Ido Ambacht

Alblasserdam

Sliedrecht

Zwijndrecht

1

150

150

20

15

15

10

0

2

+100 =250

250

120

115

115

110

100

3

+200=450

450

320

315

315

310

300

4

+100=550

550

420

415

415

410

400

6.3.4

Ad 3. wet-, regelgevings- of bedrijfsvoeringsprojecten

In het informatieplan heeft Drechtsteden samenwerking de volgende projectenportfolio opgenomen. •

Basisregistraties (project 2): dit project strekt zich uit over een 8-tal basisregistraties, waarvan de eerste in 2008 wettelijk operationeel moeten zijn en andere nog wachten op definitieve weten regelgeving. Voor de definitieve goedkeuring en de uitvoering zullen deelprojecten worden gedefinieerd en moet een besturing met een regionale stuurgroep worden ingericht 20.

•

GIS (project 3): de scope van dit top-35 project is op grond van de voorhanden informatie niet goed te bepalen en de projectleider heeft de opdracht om een goed vooronderzoek te doen op basis waarvan de scope nader kan worden bepaald.

20

Voorbeeld BAG De noodzakelijk activiteiten voor de opbouw en beheer van de Basisregistratie Adressen en Gebouwen zijn o.a.: • Het opbouwen van een referentiebestand (Opbouw) • Uitzoeken van verschillen (Opbouw) • Archiefonderzoek (Opbouw) • Voorbereiden en vaststellen van formaliseringsbeslissing (Opbouw) • Aansluiting op de Landelijke voorziening inclusief VROM-audit (Opbouw) • Aanschaf BAG-applicatie door SVHW (Opbouw+Beheer) • Inrichten van de gegevensstroom van bronproces naar BAG-beheerder (Beheer) • Inrichten van terugmeldingen (uitzoeken van geconstateerde afwijkingen) (Beheer)


pagina 33 van 52


•

WKPB (project 4): deze nieuwe wetgeving omvat een digitale en integrale informatieplicht van gemeenten in enkele fasen. De voorhanden verkenningen zijn ontoereikend om een projectvoorstel te kunnen doen. Er is een vooronderzoek opgenomen om de scope en aanpak en middelen aan te kunnen gegeven.

•

BSN (project 5): dit is een kleiner project dat op korte termijn afgerond moet en kan worden. Actueel is ons door de wetgever de ingangsdatum bekend gemaakt i.c. 1 november 2007.

•

Bouw Vergunningen Volg Systeem (project 6): dit betreft een specifieke toepassing op basis van meer algemene middelen, dat minder urgent is en in 2008 na een gedegen vooronderzoek en regionale afstemming kan worden opgestart. Er is een nog ander te bestuderen samenhang met de omgevingsvergunning. Een vooronderzoek moet aangeven hoe dit traject daadwerkelijk opgepakt kan worden.

•

Leerplicht Administratie GRD (project 10): dit betreft een specifieke toepassing op basis van meer algemene middelen, dat urgent is en in 2007 afgerond moet worden. Dit wordt echter door de GR zelf bekostigd en is qua uitvoering en financiering aan te merken als een locaal programmacluster III project en als vervallen aangemerkt in programmacluster II Regionale Iprojecten

•

Regionaal KCC betreft een zeer recent initiatief om na te gaan of en in welke vorm en op welke wijze eventueel een regionale samenwerking voor de toepassing van moderne concepten van inrichting van klant contacten mogelijk is. Ter facilitering van dit proces is een stelpost voor de verzorging van een haalbaarheidsonderzoek c.q. vooronderzoek 21.

6.4

VERPLICHTE

E N F A C U L TA TI E V E P R OJ E CT E N

De 10 onderkende Regionale I-projecten hebben deels een verplicht karakter en deel een facultatief karakter. Met een verplicht karakter wordt bedoeld dat de uitvoering van dit project noodzakelijk is om de beoogde voordelen van de samenwerking op het terrein van de cluster II projecten te realiseren. De verplichte projecten betreffen: 1. (afronden) regionaal mid office i.c. het afronden van openstaande – dus geoormerkte ontwikkelpunten en het positioneren als regionale oplossing (1*) in plaats van een van een centrale oplossing afgeleide locale oplossing (6*1); 2. Afronden functionaliteit e–dienstverlening i.c. het upgraden van de – geoormerkte functionaliteit voor e-dienstverlening op basis van klantwensen; 3. Het herpositioneren en implementeren van de intranetoplossing van Dordrecht – onlosmakelijk deel van het mid office – als regionale intranet, met name ook als regiobreed toegangskanaal tot alle informatie en systemen. De facultatieve projecten betreffen op de eerste plaats de invoering van die generieke projecten (zoals uitrol e-dienstverlening). De uitrol e-dienstverlening betreft de gefaseerde ontwikkeling en invoering van nieuwe zaaktypen 22 incl. de aansluiting met c.q. aanpassing van back office processen. Immers

21

In de eerste afstemronde in oktober 2007 werd door enkele deelnemers de vraag gesteld of er niet sprake kon zijn van een regionaal initiatief t.a.v. KCC. In de tweede afstemronde in november is reeds sprake van een regionaal initiatief KCC. Dit betreft een initiatief van de hoofden dienstverlening onder de noemer van “14078 nr.” Binnen dit initiatief wordt achtereenvolgens een position paper opgesteld, vindt een regionale mini-conferentie plaats en wordt bij positieve resultaten tot op dat moment vervolgstappen genomen naar telefooncentrum in de context van (Multi-channel) klantcontact, een geharmoniseerde visie op dienstverlening en een implementatiestrategie (routepad 2010). 22 Zaaktype: een zaak is transactie die een burger of bedrijf opent bij een gemeente – Multi channel, dus ongeacht of dit door middel van een e-formulier, een brief, een formulier, telefonisch of persoonlijk contact plaatsvindt –, waarvan een eerste vastlegging in een voortgangbewakingssysteem plaatsvindt, die doorgeleid wordt naar de Versiedatum 26 maart 2008

pagina 34 van 52


voor een effectief en efficiënt proces is het nodig dat front office, mid office en back office goed op elkaar afgestemd zijn. Facultatieve projecten zijn voorts wettelijke projecten. Het is wel zo dat de keuzevrijheid hierbij bestaat uit gezamenlijke organiseren of lokaal, immers aan wettelijke projecten kan zich een gemeenten niet onttrekken.Facultatief wil zeggen dat de deelnemer voor de keuze staat om de betreffende projecten zelfstandig of in regionale samenwerking te doen. Immers door de landelijk programma’s en de wetgeving moeten gemeenten deze projecten ter hand nemen. Zo onderkennen we vier clusters van projecten, nl.:

Onderdeel A regionale midoffice ontwikkeling;

Onderdeel B digitalisering dienstverlening en processen;

N.B. Onderdeel A en B kunnen worden gezien als de voortzetting van Drechtsteden Digitaal. •

Onderdeel C1 wetgevingstrajecten;

•

Onderdeel C2 tot stand brengen initiële gegevensverzameling voor basisregistraties onder verantwoordelijkheid van het regionale programma IP&A Drechtsteden.

6.5

D YNAM ISC H

BES TU RE N V AN DE P OR T F OL I O

Het samenstellen van de portfolio van regionale informatievoorzieningprojecten is een verre van eenmalige aangelegenheid. Bedrijfsvoering en wetgeving zijn voortdurend in beweging en zelfs de nu gedefinieerde portfolio is qua scope en impact niet op alle delen helder. Consolidatie is niet louter een proces van optellen, maar ook van toetsen van kansen en bedreigingen, haalbaarheid en prioritering (niet alleen willen, maar ook moeten en kunnen) en dat in een dynamische besturingscyclus. Deze enorme dynamiek en het strategische doel om pro actief en in de voorhoede de noodzakelijke vernieuwing aan te pakken vereist op twee punten een besturingsmaatregel. (1) De eerste maatregel betreft een pro actief proces van het organiseren van besluitvorming en financiering van projecten. Dit kan door op regioniveau structureel een bedrag bijeen te brengen (fonds) en de besteding te delegeren aan de NDD+. Zo kan er daadkrachtig en gestructureerd worden gewerkt aan regiobrede vernieuwing vanuit bedrijfsvoering en/of vanwege wettelijke verplichtingen, zonder complexe besluitvorming in jaarlijkse en/of tussentijdse begrotingscycli per onderscheiden project. Er wordt gewerkt met een meerjaren informatieplan, waarover jaarlijks ex post en ex ante evaluatie en bijsturing plaats kan vinden door het bevoegd gezag. (2) De tweede maatregel betreft het aanstellen van een autoriteit 23 op regioniveau, die: dit proces van tot stand komen van de strategische lange termijn agenda kan organiseren en kan vertalen in een projectenportfolio; de besluitvorming kan voorbereiden voor de NDD+ en de bovenliggende bestuurlijke colleges; de uitvoering en zo nodig bijsturing van het totale veranderprogramma in onderlinge samenhang kan organiseren en monitoren.

behandelaar en waarvan de voortgang wordt bewaakt en te raadplegen is door management en via internet door burger of bedrijf. 23 In de vakliteratuur wordt zo’n functionaris aangeduid met CIO (chief information officer). Dit is een functionaris op of dicht tegen bestuurlijk niveau aan die op een strategische wijze zorg draagt voor opstellen en uitvoeren van de IP&A- agenda. Drechtsteden zou met het aanstellen van een intergemeentelijk CIO een spraakmakende primeur hebben. Versiedatum 26 maart 2008

pagina 35 van 52


In feite wordt hier voorgesteld om een transformatie door te voeren van (tijdelijk) programmamanagement naar een (structurele) positie van een CIO (chief information officer) of programmadirecteur IP&A (zie hoofdstuk Besturing). 6.6

B E K OS T I G I N G

VAN DEELPROGRAMMA

II R E GI O NA LE I&P- P R O J E C T E N

De onderliggende businesscase is dat het goedkoper en minder risicovol is om voor alle deelnemers een gezamenlijk project te doen in vergelijking met door alle deelnemers zelf uit te voeren projecten. Een dergelijke kostenvergelijking is echter niet mogelijk omdat de deelnemers geen of slechts ten dele een projectbegroting hebben gemaakt. Per saldo mag van gemeenschappelijke projecten een aanzienlijk voordeel worden verwacht in vergelijking met lokale uitvoering (herhalingsvoordeel). Het regionale fonds voor informatievoorzieningprojecten kan gevormd worden door een veelvuldig gebruikte bijdrage per inwoner. Uitgangspunten m.b.t. methode: •

bekostiging van de projecten door een bijdrage per inwoner per jaar per deelnemer;

•

opdeling in verplichte en facultatieve projecten;

•

bekostiging bouwt verder op de bestaande bijdrage per inwoner van € 3,00 per jaar per deelnemer voor het binnen het programma IP&A Drechtsteden.

Uitgangspunt m.b.t. financieringsbehoefte: •

de raming van programmacluster II bedraagt € 5,7 miljoen voor de periode juli 2007 tot en met december 2010.

Uitgangspunt m.b.t. verdere procedure: •

Concerncontrollers nemen de voorbereiding ter hand om wijzigingen in de begrotingen van de deelnemende organisaties door te voeren.

•

Het fondsbeheer wordt belegd bij de NDD+, die een fondsbeheerder kiest.

De bijdrage per deelnemer is in de volgende tabel opgenomen, waarbij tevens – voor zover opgegeven – de reeds voor corresponderende projecten gereserveerde gelden van de deelnemers zijn vermeld. De projectramingen zijn opgesteld tegen de achtergrond van een regiobrede aanpak van de facultatieve projecten. Als het herhalingsvoordeel minder is kunnen de kosten per deelnemer oplopen. De raming van Programmacluster II leidt tot een financiële last van 3,5 jaren ad € 6,50 per inwoner per jaar, in totaal voor 3,5 jaren € 22,75 per inwoner. Sommige gemeenten hebben al aanzienlijke bedragen gereserveerd voor lokale projecten met dezelfde doelstelling, andere gemeenten hebben nog geen reservering aangebracht voor deze projecten. Gemiddeld is al ca. 40% over de planperiode gereserveerd met een spreiding van 0% tot 60%, als teken van verschillen in beleid om wel of niet pro actief te reserveren voor voorzienbare veranderingen. De effecten van regionalisering van deze projecten op de locale begrotingen is daarmee ook divers. In de begrotingen van de deelnemende organisaties is wisselend geanticipeerd op de veranderingen die de aanleiding zijn voor de projecten van deelprogramma regionale informatie –en procesinrichting. In het algemeen is er te weinig geanticipeerd op zekere veranderingen. Een gemeente moet op enig moment onvermijdelijk (alsnog) aanvullende financiële middelen vrij maken voor de zekere veranderingen, al dan niet te realiseren via regionale samenwerking. Het deelprogramma heeft een aantal onderdelen, waaruit gemeenten een keuze kunnen maken. •

Onderdeel A regionale midoffice ontwikkeling, hetgeen leidt tot een bijdrage van € 1,01 per inwoner per jaar voor de planperiode van 2008 t/m 2010 in totaal € 3,55.


pagina 36 van 52


•

Onderdeel B digitalisering dienstverlening en processen, hetgeen leidt tot een bijdrage van € 1,28 per inwoner per jaar voor de planperiode van 2008 t/m 2010 in totaal € 4,48.

N.B. Onderdeel A en B kunnen worden gezien als de voortzetting van Drechtsteden Digitaal en kunnen worden afgewikkeld binnen de structurele reservering die reeds is overeengekomen ad € 3,00 per inwoner per jaar, oftewel € 9,00 voor de planperiode 2008 t/m 2010. •

Onderdeel C1 wetgevingstrajecten leidt tot een bijdrage van € 1,92 per inwoner per jaar voor de planperiode van 2008 t/m 2010 in totaal € 6,72.

•

Onderdeel C2 tot stand brengen initiële gegevensverzameling voor basisregistraties onder verantwoordelijkheid van het regionale programma IP&A Drechtsteden leidt tot een bijdrage van € 2,25 per inwoner per jaar voor de planperiode van 2008 t/m 2010 in totaal € 7,87.

Zie ook de hierna volgende tabel.

Deelprogramma Regionale I-projecten nr. A

1 8 9

B

Project ontwikkeling regionaal midoffice

project begroting € 364.000

Afronden functionaliteit e-Dienstverlening Regionaal Intranet portaal telling

€ € €

374.400 187.200 925.600

€ € € €

7 a Uitrol e-Dienstverlening, plateau 2 b Uitrol e-Dienstverlening, plateau 3 c Uitrol e-Dienstverlening, plateau 4 vooronderzoek gemeenschappelijke KCCvoorziening 11 telling

inwoners 261061 € 261061 261061

€ € €

1,43 0,72 3,55

364.000 520.000 260.000

261061 261061 261061

€ € €

1,39 1,99 1,00

€ 26.000 € 1.170.000

261061 1044244

€ €

0,10 4,48

€ €

8,03 10,50

subtotaal eGovernment gereserveerd (Drechtsteden Digitaal) C1

3 4 5

6 10 2

C2

per inwoner totaal per jaar 1,39 € 0,40 0,41 0,20 1,01 0,40 0,57 0,28

€ € € € € € € € €

0,03 1,28 2,29 3,00 0,01 0,01 0,11

€ € € € € € 7,87 € 7,87 € € € 22,62 € 22,75 €

0,28 1,50 1,92 2,25 2,25 6,46 6,50

regionaal GIS / vooronderzoek WKPB / vooronderzoek Invoering Burger Service Nummer Bouw Vergunningen Volg Systeem (eventueel over te gaan in omgevingsvergunning) vervallen basisregistraties/ontwikkeling telling

10.400 10.400 104.000

261061 242647 261061

€ € €

0,04 0,04 0,40

€ 260.000 € € 1.272.960 € 1.657.760

261061 261061 242647 1529538

€ € € €

1,00 5,25 6,72

basisregistratie/gegevens telling

€ € 1.909.440 € 1.909.440

242647 242647

€ €

Totaal afgerond


€ € € €

€ € € € € € € €

€ € 5.662.800

€ €

pagina 37 van 52


7.

DEELPROGRAMMA III LOCALE PROJECTEN

(WAT LOCAAL IS EN BLIJFT) 7.1

I N LE I DI N G

Deelprogramma locale projecten betreft coördinatie van lokale projecten. Dit deelprogramma zorgt ervoor dat: (1) er een beperkte speelruimte is om tegemoet te komen aan locale projectmatige veranderingen; (2) gestuurd kan worden op de totale vraag naar personele capaciteit voor veranderingen in verhouding tot de beschikbare capaciteit; (3) bewaakt kan worden dat projecten – indien en voor zover relevant – niet handelen in strijd met regiobrede beleidskaders, architecturen en richtlijnen; (4) gestuurd kan worden op het totale verandervermogen van de regio. De door de NDD+ geprioriteerde locale projecten worden weliswaar vanuit resourceplanning van personele capaciteit en (bij)sturing op eventuele samenloop in wijzigingen door het programma gecoördineerd, maar de realisatie vindt plaats onder eigen verantwoordelijkheid van de gemeenten, ZHZ en de GR Drechtsteden. Indien en voorzover aan de orde komt neemt het programma vanaf 1-42008 de uitvoeringsverantwoordelijkheid op zich. Immers de lokale capaciteit is ten gevolge van de oprichting van de SCD. 7.2

PR OJ E C TEN PO R TF O LI O

De vastgestelde locale projecten zijn in de volgende tabel opgenomen. ‘cluster’veranderen!

cluster III (coördinatie) Locale projecten Project

nr.

begroting

verhuizing ICT gemeentehuis Z 1 Systemen beheer openbare ruimte S 2 Uitrol uniforme werkplek Zwijdrecht 3 doorontwikkeling RIS D en P en HIA 4 digitaliseren werkprocessen D 2007 5 6 a V&H digitaliseren 2007 / D 6 b V&H digitaliseren 2007 /M.ZHZ KCC burgers D 7 Tijdelijke uitbreiding Rekencentrum D 8 Bouw Vergunningen Volg Systeem S 9

€ € € € € € € € € €

150.000 105.000 100.000 180.000 140.000 250.000 30.000

Uitrol e-dienstverlening, (rest) plateau 1 Z project invoering technisch beleidsplan (overige zaken) 11 Leerplichtadministratie GRD 12 Cluster III: lokale projecten

€

80.000

€ € €

450.000 235.000 1.720.000

10

opslag programma management 4% € 6.000 4% € 4.200 4% € 4% € 4.000 4% € 4% € 7.200 4% € 5.600 4% € 10.000 4% € 4% € 1.200

begroting incl. programma management € € € € € € € € € €

156.000 109.200 104.000 187.200 145.600 260.000 31.200

3.200 €

83.200

4% € 18.000 € 4% € 9.400 € € 68.800 €

468.000 244.400 1.788.800

4% €

Ten opzichte van de “rapportage I–plan Drechtsteden” (ook wel top 35) zijn enkele wijzigingen aangebracht: Versiedatum 26 maart 2008

pagina 38 van 52


(1)

de specifiek voor Dordrecht bestemde activiteiten uit het technische beleidsplan zijn toegevoegd aan de generieke activiteiten onder cluster I regionale Infrastructuur;

(2)

Voor uitrol van te vervangen werkplekken voor Dordrecht, GR, Zwijndrecht en anderen wordt het volgende beleid gevoerd: de werkplekken worden conform oud beleid vervangen ten laste van de opdrachtgever, echter gebruik makend van de nieuw gesloten leveranciersovereenkomsten. Hierdoor blijft de apparatuur ook in de nieuwe GRID-architectuur inzetbaar en is tegen de hoge boekwaarde overdraagbaar. Ook de uitrolkosten komen ten laste van de opdrachtgever, maar kunnen niet overgenomen worden omdat de inrichting van de apparatuur niet conform GRID-architectuur plaatsvindt.

(3)

tijdelijke uitbreiding Rekencentrum Dordrecht a.g.v. extra belasting voor tijdelijke ondersteuning van de SCD wordt aangemerkt als een regio-issue (uitbreidingsbehoefte SCD, geraamd onder programmacluster I), zodat voor Dordrecht slechts specifieke maatregelen resteren o.g.v. autonome ontwikkelingen van Dordrecht zelf;

(4)

digitaliseren werkprocessen 2007 is voor Dordrecht een doublure ten opzichte van het regiobrede I-project en kan als eerste fase van het regioproject worden ingebracht, mede ter vermijding van dubbele kosten voor de “first mover”;

(5)

Leerplichtadministratie is een project voor één enkelvoudige opdrachtgever, die zelf doorberekend aan deelnemende gemeentes binnen en buiten Drechtsteden en is om die reden overgekomen van cluster II;

(6)

Op verzoek van Papendrecht worden 2 locale projecten (nrs. 2 en 4) afgevoerd, omdat de projecten af zijn.

(7)

Met Regio ZHZ is afgesproken dat hun projectenlijst nader wordt afgestemd op basis van een door Regio ZHZ in afstemming met het programma te ontwikkelen informatieplan.

(8)

De gemeenten Dordrecht heeft voorgesteld een aantal locale projecten toe te voegen aan de top-35. Samen met het programma is beoordeeld in hoeverre dit strikt noodzakelijk is. Deze analyse heeft geleid tot het intrekken van een aantal projecten, het inpassen van locale projecten binnen de scope van bestaande projecten (minimale scopewijziging) en tot een tweetal vervolgprojecten in het kader van de leerplicht. Dit conform procedureafspraak ter besluitvorming voorgelegd aan de NDD+.

Er zijn vragen gesteld over locale projecten, die echter voor alle gemeentelijke deelnemers gelden of zouden kunnen gelden. Met name KCC, V&H en Vergunningvolgsysteem. Er blijkt behoefte aan nadere afstemming te zijn of sommige locale initiatieven niet tot een regionaal niveau opgetild kunnen worden. Dit sluit aan bij de door ons voor deelprogramma regionale informatie –en procesinrichting onderkende dynamiek. Dit onderwerp wordt conform die gedragslijn in behandeling genomen en kan leiden tot bijstellingen in de projectenlijst. Op basis van de reacties van deelnemers wordt verwacht dat het aantal locale projecten nog toeneemt. 7.3

F I N A N C I E RI N G

EN BESTURING

De financiering is een locale aangelegenheid. Hiervoor worden in het kader van de SCD of van het programma IP&A geen kredietaanvraag gedaan. Er is instemming met de lijst van projecten en de verhouding tussen programma (coördinatie op samenloop met veranderingen en capaciteitsvraag) en locale management (opdrachtgever; budgethouder). Tot bijstelling in de lijst van locale projecten wordt besloten door de NDD+ op initiatief van de deelnemende organisatie na impactstudie en advies van de manager Programma IP&A Drechtsteden.


pagina 39 van 52


Locale IP&A-projecten c.q. projecten met een belangrijke IP&A-component kunnen alleen op deze wijze ingesteld worden (onder regionale coördinatie en afstemming van prioriteiten).

8.

DEELPROGRAMMA PROJECTEN SCD

(WAT NOODZAKELIJK IS OM ALS SCD DIENSTEN TE VERLENEN) 8.1

I N LE I DI N G

Deelprogramma projecten SCD betreft de inrichting van de bedrijfsvoeringondersteunende processen en systemen, zoals personeelsadministratie, financiële administratie, Facilitaire zaken, DIV, communicatie. In deelprogramma 4 wordt nadrukkelijk onderscheid gemaakt tussen het startplateau per 1 april 2008 (de SCD kan functioneren in de nieuwe organisatie met de nieuwe functies op de nieuwe locatie, maar zonodig met de oude processen en systemen) resp. het eindbeeld als beschreven in de ateliers 24. Waar nodig worden tussenplateaus gedefinieerd om deelresultaten op te kunnen leveren, bijv. eerste stap is gemeente a, tweede stap is gemeente b. 8.2

P R OJ E C TE N P R O RT F O LI O

Vertrekpunt voor de projectenportfolio is het deelprogramma van de Rapportage I-plan Drechtsteden. Deze projectenlijst is bijgesteld naar aanleiding van het opstellen van de inmiddels opgeleverde projectvoorstellen. Dit heeft geleidt tot bijstelling van zowel projectscope en planning als de projectraming.

Deelprogramma IV Projecten SCD nr.

Project Cluster IV A I&P projecten 1 serviceplein 2 personeelsadministratie 3 financiële administratie 4 DIV (incl. DMS) 5 Communicatie 6 Belastingapplicatie 7 Facilitaire Zaken (topdesk) 8 Juridische Zaken 9 I&A informatiesystemen (naar cluster I) 10 digitalisering Weving & Selectie 11 regionale scanvoorziening 12 invoering IPS (bijgekomen) 13 voorlopige infrastructuur voorzieningen 14 regionaal contractbeheer (bijgekomen) stelpost onvoorzien Totaal

projectbegroting € € € € € € € € € € € € € € € €

270.400 321.200 219.440 275.600 208.000 156.000 369.200 4.160 72.800 83.200 104.000 364.000 52.000 2.500.000

Cluster IV B ICT-middelen projecten Kantoorautomatisering telefonie Totaal

€ € €

1.000.000 450.000 1.450.000

Totaal Generaal

€

3.950.000

Bovenop de in de top-35 vastgestelde projecten is bij nadere analyse gebleken dat de volgende projecten onlosmakelijk verbonden zijn aan het inrichten van de processen van SCD: 24

Ateliers zijn de ontwerpgroepen, ingesteld voor de voorbereiding van de realisering van de SCD.


pagina 40 van 52


(1) regionale scanvoorziening; (2) regionaal contractbeheer; (3) voorlopige infrastructuur voorziening (tot aan afronding nieuwe infrastructuur); (4) Mozaïek Medewerkers IPS 25 integraal personeelsregistratie systeem voor o.a. systeemtoegang, digitale documententoewijzing (mozaïek) en zelfservice (serviceplein). Ook zijn projecten samengevoegd i.c. DMS met DIV. De wijzigingen zijn ten laste gebracht van de posten onvoorzien, maar blijven binnen de kredietaanvraag. Tevens is volledigheidshalve als deelprogramma IV B toegevoegd de kredieten die binnen huisvesting bestemd zijn voor de inrichting van kantoorautomatisering en telefonie in het nieuwe Dienstgebouw en eventuele andere i.v.m. oprichting SCD c.s. aan te passen huisvestingssituaties. De projecten en de ramingen zijn opgenomen in de bijgaande tabel. 8.3

S AME N HA NG

ME T A N DE RE DEEL PROGRAM MA ’ S

Er is sprake van onderlinge afhankelijkheid van projecten van zowel deelprogramma Regionale ICT infrastructuur als deelprogramma Regionale informatie –en procesinrichting. De afhankelijkheid van deelprogramma Regionale ICT infrastructuur is er, omdat vanuit het Dienstengebouw en soms op locatie informatiesystemen worden gebruikt die ook op locatie resp. centraal beschikbaar moeten zijn. Daarvoor moeten de 8 verschillende infrastructuren geïntegreerd worden. De afhankelijkheid van deelprogramma regionale informatieen procesinrichting is er ook. Een voorbeeld is DIV, waarbij mid office toepassingen voor zaken en digitale documenten en de ontwikkeling en invoering van digitale processen noodzakelijk zijn om het eindbeeld van het DIV-atelier te kunnen realiseren om vanuit het Dienstengebouw alle documenten digitaal beschikbaar te kunnen stellen aan de 3330 werkplekken in de regio. 8.4

F INA N CIE RI N G

EN R ISI C O ’ S

De financiering vindt plaats in het kader van de transitiekosten van de oprichting van de SCD. Hiervoor is inmiddels door de Drechtraad separaat een kredietaanvraag van € 2,5 miljoen goedgekeurd.Tevens is binnen een verstrekt krediet van € 4,0 miljoen voor de huisvesting van de nieuwe dochters van de GR Drechtsteden (SCD resp. Noordendijk 248 met name) een krediet van 1,45 miljoen voorzien voor de kantoorautomatisering en telefonie voor dit pand. De kapitaallasten zijn opgenomen in de exploitatiebegroting 2008 van het SCD. Niet voor alle projecten is het projectvoorstel helemaal sluitend op het in de ontwerpateliers beoogde eindbeeld. Daardoor is er sprake van een nog niet bepaald financieel risico met name vanaf 2009. De nadere analyse wordt opgepakt als de deliverables voor de startdatum 1 april 2008 zijn veiliggesteld. Door deelnemers is in de eerste afstemronde van oktober 2007 een kanttekening geplaatst bij het oplossen van achterstallige situaties bij deelnemers. Indien en voor zover deelnemers de huidige situatie niet op orde hebben, kan en mag dit probleem niet naar de `gemeenschappelijkheid` worden doorgeschoven. In concreto is de aandacht gevestigd op belastingssysteem. Op grond van deze kanttekening is de clausule opgenomen dat in voorkomende gevallen met een substantiële problematiek de meerkosten teruggelegd worden bij de betreffende deelnemer (s) (de vervuiler betaald). Voor de goede orde dit betreft uiteraard niet het proces van convergeren naar één standaard oplossing in de regio (bijv. één DIV-pakket), want dit is niet achterstallig.

25

I-personeelsregistratie systeem t.b.v. gebruik serviceplein, toegang tot systemen, toewijzing documenten in mozaïek etc.


pagina 41 van 52


9.

PROGRAMMASTRUCTUUR EN ORGANISATIE INCL. CONTRAMAL

9.1

I N LE I DI N G

Voor de realisatie van het Programma IP&A Drechtsteden is een hulpstructuur in het leven geroepen onder leiding van een programmamanager. In verband van Drechtsteden onderscheiden we: (1) Drechtsteden als samenwerkingsverband;: de regierol en vraag coördinatie van de NDD+; (2) Drechtsteden als leveranciers van I&A producten en diensten: de aanbodrol van het SCD i.o resp. tot aan oprichtingsdatum de huidige I&A-afdelingen; (3) De individuele gemeenten en directies: de vraagrol van de gebruikersorganisaties, waarbij rekening gehouden moet worden met de grote diversiteit binnen gemeenten (multi business concern). In feite raakt dit het thema “contramal”, dat in het bestuursplan SCD is vermeld maar nog geen uitwerking heeft gekregen. Vanuit het programma IP&A wordt het niet ingeregeld zijn van de contramal als een serieus risico gezien, reden waarom initiatieven genomen zijn om deze contramal voor dit domein tot stand te brengen. Deze initiatieven zijn gebaseerd op de drie hierna beschreven hoofdrollen, nl. regie, vraag en aanbod. Het programma kent drie niveaus: programma(manager), programmacluster(manager) en project(leider). De contramal moet dusdanig inricht zijn dat op alle drie de niveaus eenduidige counterparts zijn benoemd. Belangrijk aspect is ook de organisatie van de afstemming binnen de deelnemende organisaties, bijv. tussen inhoud, locale vraag en financiën. 9.2

DE

9.2.1

R OL LE N

De Regierol

De regie op niveau van Drechtsteden wordt ingevuld door het betreffende topmanagement i.c. de algemeen directeuren, de secretaris Drechtsteden en de regiodirecteur/secretaris Zuid-Holland Zuid, die een bestaand afstemmingsoverleg voeren in de vorm van de Netwerk Directie Drechtsteden+. De NDD+ is verantwoordelijk voor de overkoepelende besturing van een aantal concernportefeuilles en dienstenportefeuilles. De NDD+ heeft een portefeuillehouder IP&A benoemd. In NDD+ worden de hoofdlijnen afgestemd van:

Koers van de informatievoorziening en ICT

Prioritering van projecten binnen het belang van de koers en de onderhanden projectenportfolio

Instellen van projecten o.b.v. projectvoorstellen

Strategische control op de uitvoering van de projectenportfolio.

De programmamanager IP&A draagt zorg voor processen en producten die het NDD+ in staat stellen aan deze verantwoordelijkheid invulling te geven. De accountability van de programmamanager is als volgt: (1) Doen verrichten van taken op het gebied van informatievoorziening, processen –en automatisering (pakketten, maatwerk en infrastructuur); (2) Sturen op het optimum over alle projecten, zo nodig sub optimum enkelvoudig project; (3) Coördineren van vraag en aanbod van schaarse resources voor de inzet op IP&A-projecten; (4) Coördineren van de vraag en aanbod van nieuwe projectvragen;


pagina 42 van 52


(5) Sturen op de volledige scope van projecten i.c. ontwerp, ontwikkeling én implementatie (paard naar de haver principe). 9.2.2

De aanbodrol

De directie van het SCD is verantwoordelijk voor het inrichten en instandhouden van een apparaat voor de levering van I&A producten en diensten dat aansluit bij de ambities van de samenwerkende Drechtsteden. Deze aanbodrol wordt op afzienbare termijn formeel tot stand gebracht door overdracht van activiteiten, mensen en middelen aan de SCD. Nu is de aanbodrol nog belegd bij de I&A afdelingen van de afzonderlijke gemeenten. Gezien de zeer nabije oprichting van het SCD voor o.a. I&A en de vele relaties en bewegingen die daardoor ontstaan wordt het resourcemanagement daarvan belegd bij de managers van de service-eenheden I&A beleid en advies, implementatie verandertrajecten en applicatie & technisch beheer. Deze treden z.s.m. in het programma op als “senior supplier”26. 9.2.3

De vraagrol

De gemeenten en directies zijn georganiseerd in onderscheiden directies/beleidsterreinen en in een hiërarchie in 3 of 4 echelons. De informatiehuishouding is steeds minder een eiland en de verbeteringen van de bedrijfsvoering vereisen steeds vaker gemeenschappelijke voorzieningen en koppelingen. Daarmee is de vraagrol er een van vrijheid in gebondenheid. Voor beheer kan de vraagzijde een beroep doen op de mantelovereenkomst. Deze is tussen directie SCD en klantorganisatie leidend voor beheerstaken. Onder beheer wordt verstaan klein onderhoud (< €25.000 en geen nieuwe applicatie anders dan stand alone PC applicatie) en exploitatie. Groot onderhoud en projecten vallen onder de scope van deelprogramma regionale informatieen procesinrichting en hiervoor is afstemming in Drechtstedenverband nodig. De capaciteitsvraag en de inhoud van besluiten kunnen op gespannen voet staan met de gemeenschappelijke ambities. Besluiten over toevoeging van projecten aan deelprogramma II – en indien en voor zo ver van toepassing over de overige deelprogramma’s - worden genomen door de NDD+. 9.3

DE

PROGRAMMASTRUCTUUR

Het programma wordt geleid onder integrale verantwoordelijkheid van een programmamanager IP&A. Hij stuurt in het verlengde van de vier onderkende deelprogramma’s een viertal Programmadeelmanagers aan, die verantwoordelijk zijn voor het realiseren van de met de betreffende projecten beoogde businessdoelen. •

De deelprogrammamanagers stellen projectleiders aan voor de uitvoering van elk afzonderlijk project.

•

De projectleiders sturen operationeel de projectmedewerkers, die functioneel rapporteren aan de lijnchef (dit kan ook een manager van de SCD zijn, indien en voor zover hij eigenaar is van een project).

•

De programmamanager IP&A heeft twee ondersteuningsgroepen, nl.:

26

o

Een designoffice dat verantwoordelijk is voor een integraal samenhangend ontwerp voor zowel ontwerp als architecturaal toezicht op de realisatie;

o

Een bureau programmacontrol dat verantwoordelijk is voor de opzet en onderhoud van de handreikingen voor programmamanagement I&A en de monitoring van de opzet en

Senior supplier is een term uit de Prince-methodologie voor projectmanagement.


pagina 43 van 52


voortgang van de projectportfolio. Deze monitoring omvat procesmatige beoordeling van functionaliteit (resultaat en deliverables), tijd en geld (=projectbudgetbeheer). •

De programmamanager I&A rapporteert hiërarchisch, functioneel en operationeel aan de (portefeuillehouder van de) NDD (+).

•

De programmaclustermanagers rapporteren hiërarchisch aan de going leidinggevende resp. functioneel en operationeel aan de programmamanager I&A.

•

De projectleiders rapporteren hiërarchisch aan de going concern leidinggevende resp. functioneel en operationeel aan de clustermanager. De projectleiders rapporteren d.t.v. de programmaclustermanagers tevens aan de klanteenheden.

•

De projectmedewerkers rapporteren hiërarchisch aan de going concern leidinggevende resp. functioneel en operationeel aan de projectleider.

concern

Op alle drie de niveaus van het programma vindt afstemming plaats met de klanteenheden. Dit leidt tot de volgende organisatieplaat:

Uitwerking Programmastructuur Deelnemers Algemene directie

Portefeuillehouder NDD (+)

Drechtbestuur

Programmamanager IP&A

SCD

NDD +

Klanteenheid: directies

Design office

9.4

Programma control

Controller SCD

Klanteenheid: management

Deelpr. I

Klanteenheid: gebruikers

Project 1 Project x Project Y Project z Cluster ClusterII Cluster I Cluster I Cluster I

T AKE N ,

Deelpr.II

V E RA N TW O O RD E LIJ K H E D E N ,

Deelpr.III Deelpr. IV

Klantcluster Klantcluster Klantcluster Klantcluster

B U D GE T H OU DE R S C HAP ,

ServiceServiceeenheid eenheid

C ON T R OL

EN

AANB ES TE DI N GE N

De SCD is zowel klant van het programma (deelprogramma Regionale ICT infrastructuur en deelprogramma projecten SCD) als – met name na oprichting SCD – resourcemanager (de serviceeenheden belast met IP&A-taken). Dat betekent dat die verhouding niet wijzigt door de oprichting van de SCD. In de gesprekken is gebleken dat per deelprogramma eenduidig het opdrachtgeverschap resp. budgethouderschap moet worden belegd:


pagina 44 van 52


Voor deelprogramma 1, Regionale ICT infrastructuur wordt voorgesteld dit eenduidig te beleggen bij de zakelijk directeur GRD. Voor deelprogramma 2, regionale informatieen procesinrichting is vanwege de dynamische samenwerking en de impact in de interne bedrijfsvoering en processen en de dynamische besluitvorming binnen de deelnemende organisaties het voorstel om dit te beleggen bij de NDD+, die nadere afspraken kan maken over budgethouderschap van het gemeenschappelijke fonds en feitelijk administratief beheer kan beleggen bij de betreffende Service-eenheid van de SCD. Deelprogramma 3, locale projecten betreft locale projecten, waardoor opdrachtgeverschap en budgethouderschap eenduidig zijn. Deelprogramma 4, projecten SCD betreft de SCD i.o., waardoor formeel opdrachtgeverschap en budgethouderschap bij de zakelijk directeur GRD belegd wordt. De programmamanager is verantwoordelijk voor de verplichtingenprocedure (voortdurende beheersing van reserveringen, verplichtingen en betalingen) en de aanbestedingsprocedure (toepassen en handhaven aanbestedingsbeleid; gevraagd en ongevraagd signaleren en adviseren over risico’s). Tussen programmamanager en klanteenheid bestaat op alle niveau;s een klant-leverancier verhouding, waarbij het hogere niveau daarenboven een coördinerende verantwoordelijkheid heeft. Dit is als volgt •

•

•

1e echelon o

De portefeuillehouder samenwerkingsagenda.

NDD+

coördineert

IP&A

in

relatie

tot

o

De programmamanager is opdrachtnemer van de portefeuillhouder NDD+.

de

integrale

e

2 echelon o

De programmamanager coördineert de gehele IP&A portfolio.

o

De Programmacluster manager is opdrachtnemer van de stuurgroepvoorzitters (programmacluster II) resp. de secretaris GR (programmacluster I en IV)

3e echelon o

Programmacluster manager coördineert de portfolio, mede in relatie tot de andere programmaclusters.

o

Projectleider is opdrachtnemer van lijndirecteur of manager.

De spelregels worden geleidelijk aan ontwikkeld. Vooruit lopende op definitieve uitwerking heeft de programmamanager opdracht gegeven om een verplichtingenadministratie in te richten en alle verplichting – voor zover niet reeds gedaan - in kaart te brengen. Bij het aangaan van verplichtingen wordt de bovenstaande opdrachtgevers- en budgethoudersconstructie gevolgd, waarbij de programmamanager na toets en advies de voorstellen voor aangaan van een verplichtingen doorleidt naar de budgethouder. Belangrijk aspect van organisatie betreft ook volgen en handhaven (Europese) aanbestedingsregels. De programmamanager heeft voor een (risico)analyse reeds onderzoek ingesteld. Deze analyse heeft geleid tot een aanbestedingsbeleid voor het programma dat door de NDD+ is geaccepteerd als kader voor het programma. Dit is in samenwerking met de staf van de GRD uitgevoerd. Het mag vanzelfsprekend worden geacht dat de budgethouder verantwoordelijk is voor handhaving van de voorschriften.


pagina 45 van 52


9.5

DE

FI NA N CIE RI N G V AN HE T P R OGRAM MAMA NA GEM EN T

Voor het managen van de totale portfolio van 4 programmaclusters en (nu) 35+ projecten heeft de NDD+ een programmamanagement in het leven geroepen, waarbij de programmamanager extern is aangetrokken en de overige rollen als clustermanager, design office en programmabureau vooralsnog intern zijn belegd. Dit programmamanagement functioneert voor de periode juni 2007 t/m december 2010. De kosten van het totale programma bedragen meer dan 30 miljoen euro. De potentiële inzet betreft: •

De programmamanager voor ca 3 - 4 dagen per week;

•

Een beperkte reservering voor ondersteuning voor programma planning en control in de brede zin des woords;

•

Een beperkte reservering voor inschakeling van second opinions, doorlichting, quality assurance en advisering.

Het budget wordt gevormd door een opslag op de projecten toe te passen. Het formele budgethouderschap ligt bij het Drechtstedenbestuur dat de uitvoering ervan opdraagt aan de zakelijk directeur. De portefeuillehouder IP&A van de NDD+ kan optreden als materieel budgethouder voor dit budget. De hoogte van het bedrag is afgestemd op 4% van de som van de projectbegrotingen. Dit percentage is het kengetal voor de besturing en control in een context van “tight control”. De inzet van de programmamanager betreft ca. 50% van het gevraagde budget. Een financiële belasting van gemiddeld € 375.000,-- per jaar voor alle deelnemers samen, voor de duur van de uitvoering van dit programma (juli 2007 t/m/ december 2010) in totaal voor deze periode 1,2 m€. Het is niet bij voorbaat aan de orde om het volledige bedrag in te zetten, maar de portefeuillehouder uit de NDD+ moet over een bedrag kunnen beschikking om in voorkomende gevallen daadkrachtig te kunnen reageren op onvoorziene problemen, met verantwoording achteraf aan het Drechtstedenbestuur, dat het budget beheert. 9.6

S T R UC T URE LE

OR GA NIS ATI E P R OGR AMMA E N RE GI E

IP&A D RE CH TS TE D EN

De IP&A-projecten worden op dit moment vorm gegeven in een integraal regionaal programma. De programmamanager betreft een coördinerende rol op de totale portefeuille IP&A, waaronder meerdere opdrachtgevers en budgethouders fungeren. De programmamanager rapporteert voor de coördinatie aan de NDD+ en rapporteert voor de uitvoering van de programmaclusters aan de betreffende opdrachtgever. Daarbij is de programmamanager verantwoordelijk voor het opstellen, opstarten en realiseren van de projecten (het werkend opleveren van nieuwe of gewijzigde processen en systemen) in hun onderlinge samenhang. Vervolgens worden deze in beheer genomen bij de organisaties zelf (inhoudelijk en functioneel) resp. de SCD als leverancier van diensten op IP&A-terrein aan de 8 deelnemers (Serviceeenheid Applicatie en Technisch Beheer). Tevens is voorzien in een service-eenheid Advies & Beleid, bedoelt om de regio en deelnemende organisaties van beleidsvoorstellen en adviezen te voorzien op IP&A-terrein. Waar het huidige programmamanagement een tijdelijke organisatie betreft, staat vast dat er in de regio duurzaam sprake is van samenwerking en dus van IP&A projecten. Tegelijkertijd is de verwachting gewettigd dat in het IP&A-domein de komende jaren sprake zal zijn van een continue verandering. Wet- en regelgeving noopt daartoe en ook de ambities van gemeenten leveren die behoefte op. In een beperkt aantal gesprekken is de positie van de programmamanager besproken resp. het advies om over te gaan tot het aanstellen van een regionale “CIO”.


pagina 46 van 52


Het voorstel is de regie over deze veranderagenda op regionaal niveau te beleggen en wel bij de portefeuillehouder Organisatieontwikkeling uit de NDD+, die de rol van CIO krijgt. De ontwikkeling van een organisatie en het doorvoeren van veranderingen in procesarchitectuur, informatiseringmodellen en automatiseringsvoorzieningen gaan immers veelal hand in hand. In de uitvoering ervan wordt hij ondersteund door een regionaal aangestelde IP&A-strateeg (programmadirecteur). Als opdrachtgevers treden dan de gezamenlijke organisaties in de vorm van de NDD+ en het PFO-M+ op. Door deze verantwoordelijkheid buiten het SCD te beleggen blijven de rollen van opdrachtgever, opdrachtnemer/leverancier en regievoerder scherp onderscheiden en blijft het profiel van het SCD eenduidig aanbod/dienstverlening. De kosten van het creëren van deze functie worden meegenomen bij de verdere uitwerking van de portefeuille Organisatieontwikkeling. De besluitvorming richt zich in deze fase op de principiële vraag of de regio de regieverantwoordelijkheid door creatie van deze functie op regionaal niveau structureel wil beleggen. Indien de regio besluit tot het structureel maken van deze rol, zijn er mogelijkheden om de kosten van programmamanagement terug te managen (van tijdelijke programmamanager naar structurele IP&A-strateeg/CIO). De uitvoering van het Programma IP&A Drechtsteden vindt plaats in multidisciplinaire projectteams. De IP&A-capaciteit voor deze projectteams wordt betrokken van de service-eenheden van de SCD die

Beleidscyclus: Programmadirecteur CONTRAMAL: (Service-eenheid I&A Beleid & Advies) Beleidsgroep Kaderstelling ureau mma b Progra

CONTRAMAL: Verandermanagement

CONTRAMA: Going concern

Verandercyclus: (Service-eenheid Implementatie verandertrajecten) e Chang

er manag

Beheercyclus Serviceteam Applicatie & Technisch beheer

belast zijn met IP&A-taken. De SCD heeft hiervoor een beperkte capaciteit standaard beschikbaar in het formatievolume voor het basispakket dienstverlening. De SCD kan door en boven worden aangesproken op het organiseren van voldoende aanvullende capaciteit van toereikend kwalitatief niveau: een pool van projectleiders en O&I-adviseurs indirect van SCD. Bekostiging van deze aanvullende capaciteit moet dan plaatsvinden uit de continue stroom aan projectgelden. Zo wordt voorkomen dat teveel externe inhuur moet plaatsvinden tegen hoge kosten en met weinig mogelijkheid tot behoud van kennis en ervaring. Tevens moet de SCD zorgen voor voldoende betrokkenheid in de projecten (gewild zijn) en dat zorgt ervoor dat zich niet ongemerkt ‘vet’ in de organisatie nestelt.


pagina 47 van 52


9.7

DE

O R GA NI S ATI E V AN A F STE MMI N G E N B ESL UI TV O RMI N G ( C O NT RA MAL

IP&A)

Profielen rollen IP&A programma en functionaris Het programma IP&A heeft behoefte aan de invulling van een aantal rollen voor de implementatie en realisatie van het programma. Nu het programma IP&A door de opstartfase begint te geraken wordt die behoefte ook praktisch gevoeld op de verschillende niveaus voor aansluiting en afstemming met de gemeenten en organisaties waarvoor het programma de project uitvoert. Hiertoe worden twee regelkringen onderscheiden: 1.

Voor het formuleren en vaststellen van beleid, kaders, architecturen en plannen;

2.

Voor afstemming inzake realisatie en implementatie.

Ad 1 Voor formuleren en vaststellen Beleid en kaders De rol van de gemeentelijke vertegenwoordiger in de beleidgroep kaderstelling t.b.v. de regionalisering in brede zin is al ingevuld per gemeente. Die werken we hier niet uit. We adviseren tot het oprichten van een subgroep kaderstelling en beleid voor informatieplanning, dienstverlening en procesontwerp de zogenaamde strategische informatieplanning. Deze rol kan worden vervuld door: •

E

Beleidsfunctionaris Informatie- en procesmanagement of Concern informatieen procesmanager.

AD E BELEIDSFUNCTIONARIS INFORMATIE- EN PROCESMANAGEMENT De beleidsfunctionaris I&P zorgt voor inhoudelijke afstemming van de informatieplanning in de eigen gemeente en is de vertegenwoordiger in de regionale beleidsgroep kaders op het gebied van informatieen procesmanagement. Hij/zij: • Vertaalt de regionale informatieplanning naar lokaal beleid, • Is de adviseur van de lokale directieraad, • Heeft zitting in de regionale beleidsgroep kaderstelling, • Werkt mee aan kaders en regels op het gebied van de Informatievoorziening, • Werkt mee aan de ontwikkeling van de gemeentelijke procesmodellen voor o.a. dienstverlening en communicatie, • Heeft zitting in de lokale stuurgroep innovatie/informatie. Ad 2

Voor afstemming inzake realisatie en implementatie

Deze regelkring behelst alle aspecten die te maken hebben met realisatie van het programma en implementatie van de resultaten. Hiertoe dienen een aantal rollen te worden vervuld op managementniveau, op stafniveau en op uitvoeringsniveau. Deze rollen zijn: • A Bruggenhoofd informatieen procesmanagement • B Stuurgroepvoorzitter informatieen proces ontwikkeling • C Coördinator voor de planning en implementatie v/d technische infrastructuur • D Financieel bestuurlijk vertegenwoordiger IP&A Hieronder geven we per rol een opsomming van de elementen per rol. AD A

BRUGGENHOOFD INFORMATIE- EN PROCESMANAGEMENT

Deze rol is nodig bij de invoering en coördinatie van de verschillende informatiemanagement projecten per gemeente/ regionale organisatie.


pagina 48 van 52


Hij/zij: • vertegenwoordigt de organisatie op IP&A uitvoeringsgebied in de regio en intern en ziet het belang van regionale samenwerking in en ondersteunt deze beweging, • ziet de regio Drechtsteden als netwerkorganisatie en niet de eigen organisatie als klant van de Drechtsteden, • heeft kennis van de eigen organisatie en weet voor het juiste vraagstuk de juiste mensen te betrekken en te mobiliseren, • is in staat veranderingen in de organisatie te bewerkstelligen en om complexe veranderprojecten zoals de invoering van de basisregistraties te vertegenwoordigen, • heeft een denken werkniveau om de organisatie van innovatieve veranderingen, zoals implementatie midoffice, te overtuigen, • herkent de gevolgen van bepaalde acties/keuzes binnen de eigen organisatie en organiseert draagvlak, • is op de hoogte van landelijke ontwikkelingen en wetgeving op IP&A gebied; • zorgt voor de eigen betrokkenheid in het regionale IP&A programma, • is enthousiast en kan enthousiasmeren, • heeft communicatieve en organisatorische vaardigheden, • heeft voldoende mandaat, • heeft een helikopterview / en kan over de gemeentelijke kokers kijken en handelen, • heeft een analytisch denkvermogen, • is doelgericht, • kan goed luisteren, • is proactief in denken en handelen, • is een regisseur met overtuigingskracht, • Voorziet de gemeentelijk opdrachtgevers van rapportages, • Is lid van de lokale stuurgroep innovatie. AD B STUURGROEPVOORZITTER INFORMATIE- EN PROCES ONTWIKKELING De houder van deze rol is over de gemeentelijke afdelingen heen aangewezen als de lijnverantwoordelijke voorzitter en sponsor van de ontwikkelingen en projecten in de eigen organisatie. Hij/zij: • Is lid van het directieteam en zit de lokale Informatie & Proces innovatie vergaderingen voor, • Zorgt in een driehoek met gemeentesecretaris en financieel bestuurlijke vertegenwoordiger voor afstemming op lokaal bestuurlijk niveau, • Bespreekt de voortgang van de afzonderlijke projecten, • Bewaakt de samenhang in de gemeente als het gaat om mogelijke raakvlakken van projecten en planning, • Baant de weg vrij voor het bruggenhoofd indien weerstanden zich voordoen. AD C COÖRDINATOR PLANNING EN IMPLEMENTATIE V/D TECHNISCHE INFRASTRUCTUUR Deze rol richt zich volledig op de lokale invoering van de projecten in cluster 1, de technische infrastructuur. Hij/zij: • Zorgt voor frequente afstemming met clustermanager 1 en de aangestelde projectleiders, • Zorgt voor aansluiting van de planning van cluster 1 binnen de eigen organisatie en ziet toe op een goede communicatie, • Rapporteert intern aan de stuurgroep over de voortgang van de invoering van cluster 1 projecten en de migratie van de eigen IT infrastructuur.


pagina 49 van 52


AD D FINANCIEEL BESTUURLIJK VERTEGENWOORDIGER IP&A De houder van deze rol is nodig bij de afstemming op bestuurlijk niveau op het gebied van financiële inpassing en verantwoording. Hij/zij: • Zorgt voor frequente afstemming met de gemeentesecretaris, • Ziet op borging van de financiële aspecten in de begroting(en) binnen de gemeente en verzorgt de control daarvan, • Heeft zitting in de regionale IP&A commissie. De contramal is hierna schematische weergegeven.

Schematische weergave contramal IP&A


pagina 50 van 52


10.

MEERJARIG UITVOERINGSPLAN

Het programma organiseert de projecten in plateaus. Die plateaus zorgen ervoor dat de diverse projecten die samen nodig zijn om een resultaat te bereiken in de bedrijfsvoering op een afgestemd moment opleveren. Inmiddels zijn nagenoeg alle projectvoorstellen beoordeeld en waar nodig bijgesteld op haalbaarheid en onderlinge samenhang. Hierbij is het adagium geweest zowel willen als moeten en kunnen. In de plateaus is tot uitdrukking gebracht wat per se bij de aanvang van de SCD gereed moet zijn om de dienstverlening ongestoord te doen verlopen. Er is een kruisverband gelegd tussen projecten van alle programma’s en de in te richten service-eenheden om vast te stellen of iedere eenheid qua condities in staat is de continuïteit van diensten te kunnen verlenen. Vanuit het grote veranderperspectief zijn de volgende data in ieder geval cruciaal.

Plateauplanning en deliverables Eind 2010: I = eindbeeld Ateliers; Basisregistraties ingevoerd, A = één (volledig vernieuwde) infra 1/1/2010 één PSA; één Digitaal Document Proces; ten minste 400 gedigitaliseerde werkprocessen; delen van Basisregistraties 1/1/2009 één Financiële Administratie; alle gemeenten Digitaal Document Proces ( één DIV proces); één mid office; ten minste 150 nieuwe gedigitaliseerde werkprocessen 11/2008 Drechtnet Fase 2; oplevering GRID: eerste tranche applicaties en werkplekken 10/2008 alle gemeenten Digitaal Document Proces ( één DIV proces); één mid office 1/4/2008 Start SCD: O,F en P integraal; I werkbaar niveau; regionaal mozaiek; Serviceplein Regiobreed; SCD van ICT voorzien, interim connectiviteit tussen alle hoofdlocaties 1/1/2008 Drechtnet Fase 1; PSA naar Beaufort; financieel pakket K2F

1 januari 2008 Drechtnet fase I operationeel. Vanaf dat moment is interim connectiviteit te realiseren over de met Drechtnet verbonden locaties (specifieke ontsluiting van een werkplek naar een applicatie op een ander rekencentrum). Dit is belangrijk voor de migratie Personeel en Salaris Administratie van Zwijndrecht en Sliedrecht en de inhuizing van de medewerkers van de SCD in de PSA van Dordrecht. Omstreeks april 2008 inrichting Dienstengebouw met de infrastructuur voorzieningen telefonie en kantoorautomatisering en de basisfunctionaliteit voor de service-eenheden. Die basisfunctionaliteit ligt per project anders, afhankelijk van de mogelijkheden in organisatie, proces en systemen. Een selectie is:

Één virtueel serviceplein, benaderbaar vanuit alle 3330 werkplekken in de regio;

Één intranet als centrale toegang (conversie content in kwartaal 2 en 3);


pagina 51 van 52


Het midoffice systeem Mozaiek is regionaal beschikbaar (daarna volgt geleidelijke invoering);

Financiële administratie geconcentreerd en voor SCD en Papendrecht in de doeladministratie Dordrecht en de overige in de oude systemen.

In oktober 2008 wordt het plateau bereikt waarop ook voor de twee nog niet met digitale documenten werkende gemeenten alle post digitaal wordt aangeboden, de ontwikkeling van het midoffice functioneel afgerond is en DIV de finale integratie van het werkproces rond heeft en dus alle post en documenten op één wijze worden behandeld, doorgeleid en gearchiveerd. Eind 2008 is de eerste beschikbaarstelling van een eerste tranche van applicaties en werkplekken op de nieuwe infrastructuur mogelijk. Nadere prioritering moet uitwijzen welke service-eenheden resp. applicaties in de eerste tranche worden opgenomen. Dan is ook Fase 2 van Drechtnet (volledige integratie van de netten, centrale externe koppelingen) operationeel. Eind 2008 zijn per gemeente ca. 100 zaaktypen (gedigitaliseerd proces van afhandeling van burgerdiensten over FO en BO) bovenop het huidige aantal ontworpen en ingevoerd. Eind 2010 is het eindbeeld van de ateliers gerealiseerd, is de infrastructuur volledig vernieuwd en transparant voor gebruik en beheer en zijn in totaal ruim 400 zaaktypen gedigitaliseerd. De basisregistraties zijn ingevoerd (onder voorbehoud van de wetgevingstrajecten). Van alle projecten zijn de projectvoorstellen opvraagbaar. Vanuit deze projectvoorstellen een “project deliverables kalender” opgesteld. Deze deliverables zijn de basis voor de sturing binnen het programma, maar ook voor het afstemmen van de implementatieplanningen met de deelnemersorganisaties. De kalender wordt beheerd door het programmabureau.


pagina 52 van 52

#

'

;

! "# $ %

& $ & '

! ( )

&

*

+ '

,

#" ,

- ' 0 '' '

, 1'

." , ( *

+

/

'

,

" &

.

2

3 '

4

25

' '

' 6 7

6 /

'

"

2

"

/

9

,

8

/ '

'

"

/

/ +

,

'

' /

+

" ) /

#"

,

, :

/

#

/

'

/

'

,

) ,

'

/

0

,

,

"

,/

'

6 7 6

,

/

"

,

#

) "$ . % ,

6

' ! "# $ % ,

/

" ,

7 ' ! "# $ %

2 2 2 2 2 2

'

'

<

+ =

'

+ :

9

/ ,

'

' )

/

/ $

6 7

,

/

8

' ' ( ) ' 9

# '

>

'

8

" ' / '

5

'

0

'

+

,

#" , - -

/

2

, ,

2

." ,

! "# ,

/ /

2 2

") , ". ,

/

'

/

& - ? : &

@

'

/

'

"

' ''

+

! "# $ % '

,

+

1' ( *

/ ''

'' '

, '

!" ,

'

,

5

: '

"

1'

Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden Begroting 2009 INHOUDSOPGAVE

! % (

&

)

*

"

#

$

' # % +

,

#

$

"- # *

. / . % (

! !

3

'

"

% (

'

! *# +

0 "

)

# "

)

)

"

1

'

2

% %%

#

$ %& ' $ (

# *

)) $ #

" 4

"

"

6

# '

''

-'

#

. # # #

5

'

#

8 +

6

'

5

1 ;

# 5

' #

5 5

''

2 $ :

+" : 5 '

"

5

6+ 5

5 # '

5

# "

# 5 +

# 5

5

#

# .

*

'"

#

# '

# $

' 6

5 5

5

+ +"

9 #

5

# 5

# 5 '

+

# +" 5

- # 5" #

7

# # '

5 +

' #

5 "+ 5 4

<

' "

#

#

" # 5

$ =

# '

6

+

-

9

+ ' "#

'

#

#

# ' 5

" +

# 19. 2

6

#

+

"

#

5 - +4 -

:

"

'

"

' 6+

#

&

*

"

-

-

5 +" # + ' )

!

;

+ #

#

9. '

+" 9 +

" 4

'

'

#

' -5 "

65

5

+" )+" #

# #

'

'

+"

'

# -

'

# " '"

+

#

# + - :

-

'

-+ 5 ' '

5

$# ' #

4 6 5 '" 9. =

#

" 5

"

-

-

#

5

)

'

'

5 -

$ +

)

#

'

" >>

"

&

)

-

"

#

&

# & ,

.

5 65 : +" 6

'"

'"

#

9

-

#

#

$

5 #

5

5 )

' #

"

5

' +

<

'

-

#

# 5 "+

# & 0 # 9.

; !

# $

5

'

'

7

5 # -

! 5

' $5

' ' "

$# #

#

! 1 6 ?2 & -

-

# ? 1' # 6 ?

!

"

-

+

$ 1 6 $?2 " # '

-5 " '

'

# '

" $# 5

# # )' " 6 ?

" " 3<@

'

"

=

2 &

#

"

" # #

) +

"

'

3

@

'

' =

+

#

?

"

#

+"

'

6+ #

# #

4 0 o o o o o o

-

2 -

" +" # ) ? 6)(? "

'

6 9

5 5

' 5

5 1 6%?2

"+

)

-

-

# 5 6)(? 1+ ." '

-

# ) 1 6 (?2 # 6(%? " '" 6

#

!

"

#

# *

"

+

&

'

# '

+"

' # 5

"

# +

:

'

#

5

* 5 = # # ' 6 # # # # $+"

#

"

-

5

#

) " #

& 5 "+

' '

& ' ) $

#

#

'

#

! $+ " # 5 # *# & '

'

#

) * #

#

5 # ' '

#

'" 4 5 * +

#

# @ #

# '"

=

'

# "

' = 5 '"

5

--

* " #

'

# '

-

'

9. =

'" A% + '" # 8 =: " ' "# ; -

# B

#

6+ , * B ; ,!96

"

" # "

6)(? ! #

# , =

# ) "' # 5

6

, , # +

" 9

5 '

6, '

& ' # #

' #

:

'

$

6,

=

' 5

#

65 #

' = 5 #

' +

; " #

# "- #

'

'" "

:

'

#

)

#

# #

#

< '"

'

#

" '

,, 6 &*/ ,

6)(?

' # " 5

&*/ 8 ,

#

# "-"

' # 5

+ -

=

=

5 #

' +

•

' # )6 + ,, = ' 0 # + + + ' # C , * ' # # # +

# #

' 5

• •

6 6% -

#

+ # D '

" 5

5 ,, =

#

# -

+

& 6)(? #

# #

."

@

6 A

: #

"

'"

;

" '

! :

#

#

# '"

6

#

6

# - -

-

65

'"

#

'

'"

"

6)(? * ! = # ' 5 # #

A

# F ! "'

5 )

# "

5 #

#

#

"

#

/ '

E5 #

; "

#

#

'

$

'

-

C

# # *

#

# 65 , #

#

"

,

-

#

5

# # #

#

5 #

#

#

- -

'

" 6 - ' "# & $5

#

#

# 5 6) -

$

"

#

"

# 6+ 5

#

-

'

'

-

-

# #

5

A%

:

+

' # "

'

# # 6)(?

3

#

#

' #

"

' #

'

'

)+ '"

'

'

)+ '"

'

6)(?

%

# #

# #

#

'

#

*3

#

'

#

'

)+

'

'"

#

# "

/

'

#

6)(? ! &

$

5

'"

'"

' -

* '

+

G #

G F -

-

# 5

'

'

#

/

# #

#

'

#

$'

' # A '

(

0 #

'

'" ' "- #

'

#

+ , ( + - . . - /0

#

)

) '

H '

)5

# 4

>> # #

' >> '

'

"

#

#

-

'

-+ $# 9. =

# "

-+ #

'

" 6

" ' 5

))

&

$+

' 5

5 9 5

+"

+

#

#

5

# #

!

#

& "

'" 5

)5 5

.

@

#

# "

-

5 +

< 5

-#

#

= # " 6

#

' '

9 5 5

"

' #

"&

" 65

1

-

.

6

5

5 5

#

+" &

# ' # # 5 5 # +

$

5

'

+ # " #

'"

'

0

*

# # # 5 + #

#

"

'

#

$

& #

#

'

" < +"

'"

" '

#

# 6

5 "

+

#

" !

#

# ' $+

'

5 ) )

# /

#

# 5 # ' +

9 + 5 '"

# -

' #

'

# -

'

Project/activiteit Uitwerking Regionale Economische Visie

Omschrijving/resultaat In 2008 is de Economische Visie vastgesteld. Het is ‘een kop’ op het beleid en de strategieën die er al zijn c.q. in ontwikkeling zijn. De uitwerking van de economische visie vindt zijn weerslag in de verschillende onderdelen van het programma economie.

Uitvoeringsprogramma De bedrijventerreinenstrategie geeft aan hoe de Drechtsteden willen Bedrijventerreinenstrategie omgaan met bestaande en nieuwe terreinen. In navolging op de (1+1=3) activiteiten uit 2008 worden ook in 2009 activiteiten uit het uitvoeringsprogramma uitgevoerd. Detailhandel en horeca In 2008 vindt de actualisatie van de Structuurvisie Detailhandel & (1+1=3) Horeca plaats. Fase 1 is de evaluatie zelf, fase 2 is de bijstelling van de visie tot strategie voor 2008-2012 met doorkijk naar 2015. Welke regionale acties fase 2 met zich meebrengt blijkt in 2008.

Uitvoeringsprogramma Kantorenstrategie (1+1=3)

In 2008 is gestart met het Uitvoeringsprogramma van de Kantorenstrategie. Omdat de ambities ver uitstegen boven de middelen, is gestart met het onderdeel monitoring en database. De overige activiteiten van het Uitvoeringsprogramma kunnen pas opgepakt worden wanneer daarvoor extra financiering is gevonden (de hiervoor geraamde benodigde middelen passen niet binnen de geraamde claim voor 2009). In 2008 wordt bezien of er andersoortige financiering kan worden gevonden (bijvoorbeeld activiteiten op het gebied van regionale promotie en acquisitie via de ROM-D), of moeten de ambities worden bijgesteld zodat een en ander financieel blijft passen.

' $ / &

%

%

&

)5 ' - 5 + # 5

' " 1 " 5 #

F #

'

+

'

:

2

#

5 5 #

8

-

' 1'

!

'

2 :

+ "

!

5

I # -

<

H5 E 1 ' 2% ?# # / ( B7 / ( 1 # % ?5 ) ' @ # 6 : # # + 5 '" & ) # " # / %B7 * 1# ' # 2 # # " 6+ : 5 * ' ! # ' " # , ' 5 ) $# $0 1# ' 2 # 8 # 5 6 ) + ' " # # ' # # # ' + 5 " " # # + ' #

-' < ' ' ' # # # 5 " 5

-

#

-'

" #

5 5 -' " " " 5

1 #

-' # ' "-

=

+

5

' #

#

'

# ' #

" 5

$# " #

- # #

+

2 ' 5

"

5

6

' 5

*

" #

#

6

" +

5

'"

#

-' F

5

) ' '

+ : # # # J #

8 @

@

/

0 ' '

" "

# (

."

@ #

+ /

%=7 '

#

#

# # '"@ #

' )

5

# 5

5

& #

# 0

#

+

#

." " '

)

' 5

+ #

)

"

" &

# #

."

-

6 #

+ 2

-'

-+

'

'' =3

#

#

-'

* # @ : 5

' #

#

" +5 # ' + 5

6

-'

+

+ 5

$

-

:

5

*

#

'

! # "

#

+ #

#

)

0&

'

#

# ?6

# ; 5 #

:*! #

" '

0* 5 5 5

"

;

A %

#

# -

A 6 % '

-

#

! #

K )5 5 5 + 0'

0& # # #

5 #

-

+ : 4

#

$ 5

# ' -#

#

' # # #

# 5

" # ' 5

"

# '" 5

)B

)5

'

4 #

#

#

# ' #

# 0

:

+

-

5 '

# '

#

4

" #

#

' #

#

5 # 5 5

=

46

'

.

+ $5

' K

$

5 '

" #

"

"

)

#

'"

-

5

" '" 5 , ' 5

' # 5 #

# $

' ' ' '

+

)

#

#

# ;

' 5 # ) ? '" +

-

$+

) # #

#

# $ = = = = = = =

% @ J # : 5 ' , ' ! # .

' !

& F

5 '

*

'

%

1

% #

-

K

#

+ 65

#

=

+

# " ; # '

- 5 5

#

+

- #

# #

' + " # ' # " # +

= 1

# '

4

+

- 5 +

-

2

&

5

-

#

&

* 5

5

#

! #

'

%

H $

+

#

' +

1

'

' + 1

# + 26

#

#

# #

#

-2#

6+

0 C

+

6 C '

65 #

6

6 #

5

#

+

C =

C #

5 # ' "'

#

F ' +

=

'

C C

$

2

#

:

5

'

-

#

-

J # * 5 / -

" # 5 # #

'"

=

# -

0 5 5

# #

+" 0

#

" #

# "

: " ' #

9

% # ! @

"

2C

C =

5" # -' 5 ' + " ?C # # ' # ' "# ' + % # ' + ?# 5 : 9

$ J #

1#

#

5 -

C

C

#

:

C 5

0 ? " :

C '

C C

9

& " 2

3 5

: ,

!3

9

2

)

+

"

-

5 5 # # ' 6 5 E " 6' 26 # = 5

I # ' 1 '

-

#

5 6+ 6

0 0 6#

+

#

'

# 6+

5

6: # #

: J

@

'"5

5

5 9

: '

# +

5 + '

0

" 5 ' + " 5

' 6 " 5

= * 5 #

6

:

#

J # # " " @ "

'

' # 5

#

.

' 5

: -

: # '" : '

'"

9 # & : # 8 < : - 5

6 5

5

5 #

# :

#

5 # '

'

5 5

5 5

#

#

#

'# = 1 1/ ' 1 1

2C 21 # 21 # 21 #

# 5

#

'

2C 2C 2

* 5

# !

# "

2

! '

" '

#

3 #

,

!3

# # "

"

' !

" '

1 2

6

#

'

4

*

"

#

56

4

0

6# -

)6 + #

# # 5 # 1 " 6

'

# #

+ #

#

5

#

6 ' 5 ,

#

#

+" #

+

# 5 '

5 5

# < +" -

7

5' 65

6 5 )

5

5 # " G

#

5

F

5

' 5 "+

$6 5 : 5

#

+ # 65 : # #

'

#

2 #

F 5

5 G

+ 5 5

'

# 6

#

'"

$

"

& F

'

# "

5

%

+

' "# #

+

'

'

: '" ' "+

#

6 ' "#

'

#

#

=@ 4 0/ ' 6# : ' " # %= # # =/ 0 5 ' 5 -

5 6

# '

* # +"

4 # ' 6 5 ' 5 6 " " 5 " # 5 5 & != '

5 ' 5 #

5 #

5 5 5#

# $

5

' #

& 8 +

# @

5

6 ' #

# ." 6

$

=/ -- #

+

%

= #

&

' '

, 5 5

'

5

'

5 %= %=

,

' "

!

5

& != '

'

."

'

+"

#

#

%=

5

H , , & ! , L

#

& K

# #

" ' 65 6 F' 5 '

#

%

, $ % =, ' , #

# "

#

6 # "

= = = = = =

)

65 '

+

#

5

2

=H

" 1@/ H 2 5 # # 5 -

=:

+" 65 H # +" = H 5 & $ 1& !F F@/ H 2

= = = = = = = =

, # ! E E5 ' @/ H 1 M N 2 @ , , 65 +"

( =: + =, ' =& ! = ' !

- ' 5 -# + #

, # 5 -

%

&

1"

9 $ @ !

= %

=

%

+

"

25

65 %

%

&

#

'

#

" # " #

<

#

#

-

"

5

#

6

'

#

-

5 #

# ' # #

"

5 ! 5 + # * +

+

# 5 # " " # = # '

!

' 5 5 "

/ < '

+

'" "

=

5

+"

#

-

+ 5

" # +"

'

# 5 -

'

+

"

+

'

+

#

5

' -

+

#

# 0

#

#

'

5

'

5

F

#

C #

5

#

#

#

'

# 6

+

'

9 #

5

5

,

:

'

5

6' C

# + # " KE 5 ' 5 7 5 # 5 "

'

#

'

+

# # '

#

'

+

'

4+"

C

5 ' #

5 "

+

+ 5 '

5 #

5 5

#

#

# +

"

" "

# ' '

#

#

# 5

#

65

&

$= 4

=

#

5

+ #

'

5

'"

5 #

5

" 5 #

' '

'

+ -

# # 6

# #

5

5

-

#

#

:

:

#

# #

5

'

' + -

6 8 +" # 5 # ;

65

#

#

65

' 5 '

6+ ! 6 #

" ' # '

+

5 =5 = +" #

4

6 #

+

K, "

5

6'

# " 65 6

5

# #

5

+

! '

#

"

-

#

" =

<

5 +

5

# ' 6

#

# 4 '" 4 '"

+

F'

+

+

*

5

#

'#

=

"

H '# 5

# #

$ @

5

'

# ' 3* 6 7 * -" # ' "# # # " 5 # # " ' # ' : 5 " + 6 "+

+ ' '

6

0

#

C

-2C --

C --

C

- '" # 5 # # + ' 5 6

' + <

5

#

6

' 5 +

"

# '

"

5 I 5

# '

%

#

-

6 =

+ 5

# #

" # # # ' #

#

'

*

=:

! 1

+

8

#

#

# '

# #

5 # # # #

6

"

5 # ' #

5 5

5 #

! ' ! ! ! H

" #

5 '

6

+

-

# ."

+ #

#

'

65

+

' 6

5

'

&

# !

2

3

, 9

&

!3 2 - 5

) #

" =

"

# 5

4

'

# * " +"

+ ' * + ' 5

. ' ' H

F

'

5 '

#

9 # 5

# " 5

5 +

# #

4

4 #

4

"

-

#

'

+

-

5 = '

# "

# #

'

#

#

4

'

' =

" '

# =

'

. :

6

+ # #

" 6

2

5

-

1

6

# +

#

5

'

5

!

' ! J #

2

5

3

5 , * ' 7 5 "

9 ' 5 7 5 & + ' F' 5

!3 #

2

) # 5

)= O

6

9

5

# 5 #

' *

# ' # 6. # +

#

' #

# 68

# 4 # '

6+ ." =

*

5

5

# 65

' "

'

# "

'

-

# -

@ "

"

8

1: =& =/ ' 5" + 1 + 1@ ! ' + ($ 1 # 2 " <

#

F@ 21 # 21 # 1: =& =/

21

#

2

2 2 '

#

F/ '

2

1

2

'

,

+ ! J # 5

2

3

, &

!3 # # 5

#

! '

# !

2

#

3

" '

#

) 5

+"

# 5

, &

+

!3 5

# #

$+ +

'

5

2

) ' "

(=

(= 5

% +"

6 " # %5

8

# # =:

=

-

8

5 " &

# ' 0 -

# #

#

I

." * # ' -

' '#

#

#

5

5 &

5

J #

J #

'

5

-+ 5

2

'" 5

' # #

6 : #

# 5 # 0 ! # C * + ' *! # 5 C =5 C , # + ' # C ' # ' "5 5 # C :*!= C . " 5 C @ " ' -- C

C

!

2

& + # # --

3 ' #

,

#

: 5

"

!3 2 ) @ " P

'

'

#

# 5 ' J # '

-Q #

# 1 ;

#

+ '

5 "-

#

# %=

# +

+

5 + F

'

# ' "'" 85 " + #

9

#

:

& ! & !F!&7 / 3= " '

# '

# )F $ : # 5 "9 5 '

# '

#

#

#

#

6

#

'

%= #

5

#

' #

# 2

#

# #

-# '

4 3 ''I =

# ' ' & +

"

;

=

: %=

6 # #

5 # "

# J #

&

$+

#

#

#

#

$=

:

' #

$= # ' : &

J # #

' 5

=

L 5

F

" -

' #

& =

"

"

6 -#

:

5 #

# # I

# 65

"

) / #

5 6 #

+ # 65

+ 6

5

'

.

#

& '

#

" ' $

"

=

5 %

"

'

= ' 5 )= 65

4

$# " #

" "

<=

=

-

)+

1/ &

= ' "

#

%

+"

'

%

. $ & #

7

." , +

# #

' #

5

&

"

'

5 ' ' !

% ? #

# # $ 3

#

"

#

#

#

5

# #

+

#

=

-

6

+ # 6 !

+ 2 5 +

. + # # ' # 6 5 5"

# 5 '' # # # 5

. ' 5

" "

# #

5

'

# 5 6 5

# ' "# .

' )5

# &

# '

%

''

J ' "#

# *

= ' #

5 ''

$+ 5"

$

%

&

#

# )

# 1

' " 2 " + #

" ' - 6#

# 6 5 "+ # $ #

+

+ 6 # #

5 ' "#

#

#

#

5

' + #

"#

' +

# +

"

" )

H

+ # 5

+ +

* # '

# #

5 "+

"

#

# !

"

5 18

# 5

#

#

"

#

6

5

5

# ' " 5 # 5

#

" ' 8 #

# ' ! 5 -

5 "

# # ' #

# J #

5 ' #

' # + #

'

& !

"

)'

'"

#

5

# #

' #

-

# ! #

2 <

%

#

#

. ' #

6 ." = : 5 # ' ' #

' :

#

# 5

' "#

' "#

'

5

8 #

#

." = # '

C

5 " #

'

5

5

+ +

#

-

' $ &

"0 %

%

&

-

"

KE

'

"

+ -5

: #

+

6 '" '

"

' 6 #

' -'

6

5 ' # #

# 5

#

#

5

' 6 #

'

5

' 5 '

# ' + +"

" '

-

6

" -

' -

+

0

&

& '

#

6 # "

+

'

' -' 5 +" 6+

4

B

#

# " # # 5 # 5

+"

#

+

*

' '

#

#

5" 6 #

# # '

" "

#

'

#

0 ! ! ! # : # + +

#

5 # '

#

" -

#

#

# #

#

6 ' #

5

# ' #

'

'

(

#

# "

' #

#

$ !

% #

& 5

+ 5

#

-

"

"

#

* '

5 # " 5

# 4 L

5 5 '

" #

+" 6+

"

#

#

5

D

5

# '

L

$

#

3

5" 5 9 + #

)

' #

+ #

"

5

+

#

+

"

5

+

!

# ' #

#

-

#

#

5 '

5 5 -

' 4 & -

-

!

$

E& = #

' & + #

# #

+

! # * ' # #

5

#

#

' # '

K

5 '

+

'

+

# 1 , * *

' #

#

5

"

5

" ! " 6

+

# #

'"

5 #

F)

#

'

!

5 1' "# 2

-

'

$

# 5

:

'

" '"' " ' #

' '

# $

+ #

"

/

# 5

! &

# $5 '

# 6 #

'

# 6 ,= +

# & # # ' "+ ' #

5 6 #

# "5 5 #

+"

+

'

' -

,, 6

'" 6 5

' #

# )

# & < "

& '

# +

'

#

5

#

* 5

5 # ' "-

6

' " -

5 !

#

# #

#

-# # 5

#

# +

#

# # , +" 5 # + ' "# +

'

5

5" 5 -

"

$# 6+ 8

2# # # , +

'

5

#

5"

'

#

5

#

4+ 6

) #

'

5

#

# #

+ #

"' )

5" 6 6

#

"

'

< 5

"

'

-

# #

6

-

#

6

#

'"'

$B

'

' "

5" #

& 5

'"

5

5 -8 5

+

6

6 "

#

#

# 5 8 5 I

" K 4 = 5

#

#

-

+ -

+ - + 5

# '"

' #

6 #

. ! :

/

# )'

(

' #

#

.

/ '

5 # ) K@ # # 5

-

-

'" ./

5

=

#

"4

# $

# '

#

# 8 * ' K

# '

5

# '

1./

#

+"

# , #

# -

5

# "

5

%

'

' 1 J@2 - 5

# #

+

# "

'

#

8

2 # -

# #

# # -

' &

* '

#

" 7

# #

@ +

# 46

' + +" # & # ' #

'" " # 5 5

-

"

&

5 5

$5

"

&

# #

#

"

5 5

' #

#

!

#

#

'

Wat zijn de kosten? @ Realisatie 2007

bedragen x 1.000

lasten

Totaal

baten

10.206

Begroting 2008

saldo

lasten

Begroting 2009

baten

saldo -2.467

8.901

8.901

0

7.775

-2.131

9.707

7.240

lasten

baten

saldo

Uitsplitsing programma Bestuur

3.512

2.575

-937

1.288

568

-720

1.271

1.271

0

Economie, bereikbaarheid en toerisme

1.424

838

-587

1.502

744

-758

1.537

1.537

0

Fysiek

1.313

847

-465

2.268

1.555

-713

1.439

1.439

0

Sociaal

3.957

3.815

-142

4.649

4.373

-276

4.654

4.654

0

H ' #

# "

# & & #

5 + F ' " $ ' A%

'

#

' "

F

+" ' # )# # & '" # # 5 '" + '" / '

0

#

'

)6 5 #

+

#

'

&

"

#

! # #

-

# #

#

' '

# +" # '

)

# 5 #

,

-

5 '"

!

5 " $5

"

5 5 !

'

#

5

#

'" #

#

"

'

;

5 #

5

'"

# * 5 ? 6 ? 6)(?

) "0

"

$

& 5 '" A $6 A 6 ( 7 1 8

66

'"

#

9

/ ' :& / @ 85 " 9

"

6)(?

'

$

#

0

/ & 5 = = ) ($ ) )

& 5 " ; A A A A A A

% 8 #8

7

$

# 6

$

%

# 5

#

. 3

*

.

&

*

"5

5

5

# +

' 5 5 5

#

# -+

#

'

# C

A

" #

2 *

"

5

"

#

-' #

-

1

# #

5

5"

'" "

#

: "

+ 6#

-

" ''

#

1 #

' # #

'

#

#

5

"

2

5

' 5

'" '

:

!

#

<

*

#

# '

#

"

+

-

6

#

"

#

# #

#

0

"

#

+

5

5

;

5

3

:

) E

'"

#

' 1!

;

#

#

# 2. ! /

'

& #

# -

' #

#

'"

# ! ' 9 ,

< ''I = " -

, #

''

1- ; '

5 5 "

-

'"

" # !

'

' #

" 6 '"

# # #

/ -

# #

# B

5 L@

1

$

# + -6

# "

#

'

"

0

6 '"

2 @

#

:

#

5 # #

'

+ + G 5 5

-

" G

#

L@

-

5

;

" #

#

2

# ' #

#

0

'

+ R '"

R

; * : Programma Manden Maken Realisatie 2007

Begroting 2009

lasten

baten

saldo

lasten

baten

saldo

lasten

baten

saldo

11.201

10.444

-757

18.214

18.214

0

0

0

0

H !

# '

# -

Begroting 2008

5

) & -

6+

#

'

& ' "

5 "+

$+" )

#

$

#

#

0

; :

'

5

'

5

*

# + 5

: #

# + "+

-

+ -

5"

" #

#

,,

,

#

#

0 ?

"

%? #

+

"

5 ?#

+

,, =

) ?# %

#

'

'

+

+" '

#

"

-

'

#

'"

5

#

+

'

+" (

!

'

!

-

)

* +

$

* +

+

% ?

5 #

&

6# #

5

"

#

5 6 , "

&

5 @ # +

# $

#

'

+" + #

6 -

#

6, E " # ' $ '

5

#

5 #

+ -

"

6,

"

5

+ '

+"

+" 6 = = $ 65

5

O

'

'

+

65 $

+ , , #

-

+

' ,

, #

' #

' + + *

6

'

# 5

5

."

-

' + + , # 5

-

#

#

'

6, " #

-'

% ?

:

-

#

'

#

3 #

' & ' #

5 "+

5

5 5 #

+

#

#

$

;

#

5

#

5

6+

J,!F3,& , & "

#

5

5 +

6+

# 5

1 -

:

-

'

' #

# 5

5 5 &

+

25 -

1 ,&2 , " #

'

#

1 $+

"- # 5

J,!F3,&

'

2+

#

'

5 #

"

#

# '

, + '' ' , 5 #

# ' #

+

#

+

*

$ #

+

5 5

5

6

+ 5

# 6 + 5 5" , * "

# 5

'

+

# '

6+" ' #

5 ' " ,"5 5 H 5 # + ' # < &

5 5

" 5 #

+ '

+ 5

5

'

+ #

" ,, 8"

' 1

" 2

"

5 +

#

+

+

'

6 5

+ 6

'

6

'

6

# "

'

3

#

' -

' "-

*

#

5 * + ' + # +" 6 # +" 5

'"

5

5

'

"

5" "

#

+

+" #

6 , *

" # 6

5"

#

'"

6

'

+

5

5'

+"

6

$6

'

5

'

6

:

'

"

5"#

5

- #

'

Werk + = ;

5

5 5

*

: #

,, =' %? #

, ?# ;

3

" +

5 ,, =

+

5

?

'

+

"

:

-

5

+ #

=

5 -

#

,

# 5

5 "+

#

#

# *

' " 5

+

)

F 5

3,& "

+ +" 6

J,!6 5 $# # 5 # $

' '

+

+

5"

+ $ #

5

" 9

" " #

#

'

# #

$+"

- 5

5

: "

5

+ =

+

#

;

5

'

#

# '

5 '

'' # ! 5

5 >> , ' "-6 # 5 +

-

< &

+

+

' $

"

'

: #

# *

+ #

; @

>!

*

:

. = Realisatie 2007

bedragen x 1.000

Programmakosten Apparaatskosten Totaal

?

Begroting 2008

lasten

baten

saldo

18.726

19.019

294

lasten

baten

27.704

27.704

5.677 33.381

Begroting 2009

saldo

lasten

baten

saldo

0

27.704

27.704

0

5.735

58

5.508

5.508

0

33.439

58

33.212

33.212

0

3

; & #

5

5

*

$5

:

5

#

+

--

#

#

; 7

5

3

#

#

# , +

#

65

5 '

'

$

" P

#

'

5

#

+

Q

"

-

:

'

; @

,

# F = #

< &

$ '

: #

,

< 6

#

+ #

+

" # 5 "+

"

>!

+

*

5"

#

'

: # Realisatie 2007

bedragen x 1.000

Begroting 2008

lasten

baten

saldo

377

1.459

1.082


lasten

baten

Begroting 2009

saldo

lasten

baten

saldo

406

406

0

422

422

0

83

84

1

99

99

0

489

490

1

521

521

0

) ; & ! ;

5

5 $

*

:

5

' "

' :

; &

#

5

3

$+ 5

#

! 5 ' -

#

5 #

-

'

:

5

) #

#

& ' "

=

$ ?

# ' 5

6

' ' ) ?+"

+

: & ' '

#

#

5 '

#

:

$

#

@

-

< &

5

:

'

; @

"

>!

+

*

5"

#

'

:

' Realisatie 2007

bedragen x 1.000

Begroting 2008

lasten

baten

saldo

5.662

5.880

218


lasten

baten

Begroting 2009

saldo

lasten

baten

saldo

3.704

3.704

0

3.691

3.691

0

759

767

8

734

734

0

4.463

4.471

8

4.425

4.425

0

Inkomen ; • • •

5 5 ) ?# ! * +

; & #

* : # + 5

5 $5

3

# #

!

5

' "+ ' #

' # + #

#

&

+

6 --

' I

# F' # $ ' "# 5 '

' -5 ' ' 5 "+ 5

' #

'

$5 '"

5

+

#

' # # 1 # ' " # ' '" # 5 # 6 -- + ' 5 # : " '"5 5 # # #

2

5

' 6

5

F'

" 5"

= #

#

+ -

#

+

# #

$

+

'

#

+

# #

'

5

+

65

#

: ' #

>!

#

#

-

5

# ; @

-# #

# + &

< , &

# 5

'

# #

#

< +

'"

0#

5

-'

:

# #

5 "+

"

# # '

% ? #

+

# #

:

+" '

6

" 6

' *

bedragen x 1.000


" "

#

5 " 6'

" 5

'

5 +

: Realisatie 2007

Begroting 2008

lasten

baten

saldo

lasten

baten

70.633

72.784

2.151

68.234

68.234

8.843 77.077

Begroting 2009

saldo

lasten

baten

saldo

0

68.234

68.234

0

8.900

57

8.347

8.347

0

77.134

57

76.581

76.581

0

. ;

5

5

'

*

:

#

; !

'

5

3

: 5 #

#

'"

' #

# '

5

+

'

+"

' 5 5

+

#

#

#

+ #

,, 6

+ 5

: ' 5

#

; @

#

:

+ '

#

< , &

5

>!

*

" '

5

"

5

#

: ' Realisatie 2007

bedragen x 1.000


Begroting 2008

lasten

baten

saldo

3.794

4.899

1.105

lasten

baten

Begroting 2009

saldo

lasten

baten

saldo

4.859

4.859

0

5.047

5.047

0

1.561

1.571

10

1.472

1.472

0

6.420

6.430

10

6.519

6.519

0

Zorg ; ;

5 5 ) ?# , # +

; , # # & 5 ' "#

* : #

5

'" 5

5

3 #

+

# '"

"

6

'"'

5

6

+ # #

'

5 , # #

5

5 #

#

' "#

,

0

#

5 -

=

#

,

=

# #

# + - :

65 #

'"5 ,

-

+

#

6

#

6 -

'

# #

'"

'" #

'" # # , + # 5 ''

# # +

=&

# *

# #

#

=& #

5

-+"

# #

#

1, 2 6 " # F " ' '" ' : : 6 '' + -

= "

6 #

'

* +

-

+

, + #

#

: ,

#

--

5

' "

:

5 '

'

+ # "

%

6#

6

5

6

< & # , #

5

: "

5

5

5 "

#

"

# , *'

; @

>!

#

,

* , *

:


0

)

;

,

# #

+

Realisatie 2007

bedragen x 1.000

)

Begroting 2008

lasten

baten

saldo

lasten

baten

32.126

35.050

2.924

32.006

32.006

3.871 35.877

5

*

'

, #

"

# +

baten

saldo

0

32.448

32.448

0

3.909

38

4.307

4.307

0

35.915

38

36.755

36.755

0

-5 5

#

'

% ?

" #

#

+

' "

5

: '

J 5 # 5 5 5 # 6 # 6 5 -

#

lasten

#

6

*

saldo

:

!

#

Begroting 2009

3

5

;

'

+

# #

''

5 5

# ' # #

5

# '

#

# " 6 " ' "- #

6 ' "# 5 # #

+

+

#

*

"

#

'"

# 5 "+ * + 5

' "+

< & # ; @

'" # =

5

>!

=

"

"

: "

5

'

5 *

bedragen x 1.000


5 "

"

# #

'

+

: # Realisatie 2007

Begroting 2008

lasten

baten

saldo

282

525

243

lasten

baten

Begroting 2009

saldo

lasten

baten

saldo

58

58

0

60

60

0

2.980

3.009

29

3.316

3.316

0

3.038

3.067

29

3.376

3.376

0

(

! 3 "

' +

-

# #

6) 6% -

#

#

# # '

#

#

-

+

#

6 6 #

D

# -

"

#

-

5 ,, =

#

#

# ,, = 6 5 #

# '

, * # + # + &

# 5

# '

' - -

# ,

)6

6

E5 # '

6

- &

'

#

=-

#

-

'

A

'

#

+

"

:

#

'

#

6

3

6

:

#

#

# 7

+ ' 4 - ' --

5

#

<

# # + K

4

#

+

A

*

5 5 ' 5 # +

#

;

K- ; ' -

# -

'

#

6

" +" '

# "

5

- ; ' #

G ' 5"

=-

-

:.

'

5

#

%? F&3H 0 + #

3

'

65 #

+ #

-

#

'

#

1E 332 + " # " 2

# 5

#

+

-#

#

# 1

# 6

#

E -

#

5 "

-

# #

#

#

6

#

" ' +5 / ' +5

'"

-6

'' 1

-

2+

,

' # -

+ '

#

"

#

#

# " #

5

5

'

5

''

;

#

#

5 ' +5

# #

-

"

' #

# ' ' +5 6 # ' 6 ' +5 ' "# + # " ' +5

' '

6 5

' +5 '

#

:

' >>

#

+

E

# #

'

!

: 5

#

#

' +5

-

# ' -

-

'

5

"

"

-

-

# / 5 "+ &

# ' '" "

#

5 / '" 5

2

' 5

# 1

" '

" '

# "

5 + -

5 +

' +5

# )# '

# 5

"

6 "

-

5

?#

-

" "

(5 5

3

#

/

5

'

"

#

0 +

5 '

* +

+ @

)

+

1

5

#

#

+"

2 ' "-

# "

-

#

+

+

bedragen x 1.000

Totaal

'

"

* Realisatie 2007 lasten

baten

155.684

166.049

Begroting 2008

Begroting 2009

Saldo

lasten

baten

saldo

lasten

baten

saldo

10.365

160.746

160.946

200

161.389

161.389

0

Uitsplitsing programma Reíntegratie Kinderopvang Inburgering Bijstandsverlening Minimabeleid WMO Schuldbemiddeling en Budgetadvies Apparaatskosten

18.726

19.019

294

27.704

27.704

0

27.704

27.704

0

377 5.662

1.459 5.880

1.082 218

406 3.704

406 3.704

0 0

422 3.691

422 3.691

0 0

70.633

72.784

2.151

68.234

68.234

0

68.234

68.234

0

3.794 32.126

4.899 35.050

1.105 2.924

4.859 32.006

4.859 32.006

0 0

5.047 32.448

5.047 32.448

0 0

282

525

243

58

58

0

60

60

0

24.084

26.433

2.349

23.775

23.975

23.783

23.783

0

)

200

#

)

; :

) %

5 '

!

5 #

*

:

:

# , #

#

1

67

5 #

8 '" -

:

+

8

#

#

'

'

6 "

< • • ; @

>!

#

' 6 #

# # 5

#

#

' 5

# -

6 '

5" '

"

6

#

''

'

: #

# #

*

'

"

"

# #

# +

: !

+

"

#

66

1'

; A

2

66@

)

66

)

(%

(%

H "

'"

" ! = ' / '

" '

! :

#

,

# '

#

# 5

6)(? * # # A # # 5 F ! ") 7

-

$

;

$

' #

5 6+

'

-

#

-

5 9 /

# #

' + ' '

& +

+" 6 +

+"

" 5

+

5

#

5 & # & -

) 5 #

; #

5 # # % ?# " =

#

#

'

5

+

#

'

'

# 5 6 @S *6 @S 3 6

#

# 5

+

5 "+

+

5 ''

"

# : - :/ !*F !,* 5 ' .

#

5

#

5

#

#

, 5 ** 9 +

/ 5

-

# -

# #

!

#

# 5 #

# ' # +

#

9 5 1 '

# $

/ '

"

#

5=

"

''

'

! 2 # '

8 (

: :

" )5

&

# + 3 D ' + ' 5 #

1. 32 #

3

2

3 D

#

!

#

.

' "

# 5

:

3

5

# + ; :

0

#

#

+

#

)

; :

5

)

5

) ' *

&

:

' '

1& #

5 5

'

2 '

' # ' 5 ' 6 1 6 " # ' 5 : & ' 6 ; 5 # # 5 # # +" " ' 6' # ' ' +" 5 # # # 5 "+ # '

2# #

' "+

' ' # '

&

+

" ; 6 5 '" ' " 5 # #

#

#

+

# '

"# #

# 1T

&

?26 #

+ #

'"

+

+

'

6 9.

'"

#

#

#

: #

&

5

#

: 5

#

+ # 6:

&

+

' ' &

+

/

)

1 / '

'

#

* '

? 3 * +

'

'

+

5 =

" #

-

6

"

+ "

'"

+ +

' #

+ 5

6+

' 5

# " #

5 #

#

:

#

5 "

5 ' : '

6

5 # +" '

'

5 # 5 " * " # # # 5 5 #

,

+ '

O #

"

&

"

#

# " !

&

' 5 ' +

#

$6 5 2# @

# '

< +

-

G

" + # #

+ 5

6

& + '"

+ ' #

# #

6#

5

'

#

5 "

6

5

6

+

5

& #

5

" 6

"

1

6

# '

-

6

0 6' # '

#

" 2

5 )) : ' # 5

3

: '

+

&

5 # * '

#

G

5

#

'

5 #

#

&

&

5

5 )

' %

; '

#

#

-

- + #

"

'' - 6

# "

5 +

#

&

5 '

+

0A &

5

5

5

#

#

+

+

+

#

; &

5

3

$+

:

&

'

+

#

# #

+

5

'

# 5 # * 65

5#

5

# '

"#

6

' "-

?' . &

! '

6# #

!

5 ' 5

+ #

6

' : '

#

* '"

5 6

5 # 5" 6 ' #

6 &

#

&

&

5

#

5

7

5 +

" '

5 # 5 +" :

#

5 "

5

#

+

5

"

U

&

E " # 6# " , &

+ 3

+

#

# '

+

5

5

5

'

"

5

:

&

'

=

-

'

# # : &

1

'

# " 5

5 # ' 4 2+" 5 " # +

<

' 85 " + " 5

5

+

5 =

-

#

" H

' * "

" ' "#

5

#

5 # 5 # # ' + + # * # # # 5 " 5 # 5 '" 5 # 5 + -; ; '

&

#

' + '

'

#

. :

#

5 "

5

5 # 6

#

#

5 '

< :

6# 6 + +"

5

' =

" # #

' =

#

+

#

#

' =

'

'

=" +

5

-

# +

# # "

'

'

-

#

I

-

#

# -

' " 5

"

I '

5

5

5

65

#

' #

"

5'

5' '

#

'

+

#

&A

66 ;

"

' ) :

$ "

'

' +

+

# 5 #

#

5

'"

#

#

#

# #

+ +

' # '

+

F 5

# 5

5

!

5

#

5

-

#

A

% # ' #

# $'

' # 6%?

* ; @

6# >!

5

* &

5

#

5 # # 6 ?

#

5

#

'

# ' # 5 +

# 5 #

+

$ '"

#

!

; A

2

#

'

" -

"

#

"-

: '

+

1'

66

66@

66 %

)

%

)

)

%

)

)(

%

)

))

%

#8

0

;

3

)

'

5

*

:

5

:

# #

# '

'

6

#

5

'

66 #

# #

6

6" #

+

'

#

= 6

'

#

=6

+ #

5

#

!

" $

#

-

'

#

# '

'

$

#

!

#

#

6 --

;

5

:

:

#

+

#

)

5

# # ' #

+ I -

# = $# +

' :

# #

#

* ' I

'

+ ' # * '

5

5 5

#

#

# 5 :

# 2

:

#

# 5

5

+" #

#

# #

# #

5

6

# 5

:

&

#

6

+" #

'

5 5 +

6

'

- - G

# + +

5

/

#

#

4 6 :

H #

# 5

5 "

&3H =

"

# + 5

-

' + #

#

+"

# #

% +

#

# ' '

' "

# #

#

'

# -

" '"

F -

&@S /

6 "

#

F

'"

# '

# +" #

#

2

$

O # " # #

D ;

+" + -

1' "# 5

--

#

# #

' '

+

#

#

#

"

F

"

#

! # = # #

# #

+ -

-# -

-I #

# + -

+ # # 5

:

5 #

=

#

#

#

5 5

+ # 5

#

+ -

1 -

#

#

# : "

'

"-

-

# F -I

# $5 $+"

6

# # 6

-

:

#V V

#

#

" #

# #

"

" -

#

' &3H

+

# -

#

"

:

< : 5

5

:

# I #

#

#

# " 5

#

+

5 "+

#

"- I

5 #

5

=

5 ; @

>!

*

: #

1'

+

; A

66

2

66@

66

0 7#

#

#

)

)

$

$

H '" '

# $

#

' -

" ' # 5 # 6

' :

6)(? )6 + 5 "+ #

' +"

#

#

# #

#

# =

- 4 '"

'

=

'" )+" #

)# 5 "+

6 &@S / =

#

' -

#

#

#

"

#

+

5

-

# #

+"

3 ! ? / '

: @

6 6 B ; & / '

85 " . 8:8 . 8:8 9. 9 #

" 1; A $

= 6%( 6 $ %6 $ $6 %6 ) 6$% )6 $ 6 6 16 6

!*4

+"

#

2

$ $ %% ( % %% ) % # #

.

8:8 +

#

#

'

;

5

5

*

: #

'

'

-

"

)+ 6:

# 85 "

@

# &

+

'

+ # -

# '

/

"

' #

'

#

--

! 6 5

,

# 5 # # ' 6@ 6 ' ' # '"5 ' 5 5 5" ' +

1,*82 ; * =

5

3 5 6

'

: # " +

=

: #

5

'

# 6

= = = = 7

C # '

#

"

#

,*8=5

6" --

# 6

# # : #

# #

#

6'

#

-

6

# + 5"

C

# + C ' +5 = ' C ' 5 # # C # # -+ # # # ,*8= # + , .# #

-

+

0

'

# # #

' ' -

, # + '

#

"

5 " ' #

" #

6

"

'

+

< : #

5

: $6

5

-"

+ '

5 -

" ; / '

#

' + # +

#

*

:

$

#

# +

#

#

' '

"

' +5

G

#

" ' )

' &

5 #

#

-

)

65 #

$5

; A 66@

66

#

)#

'

# -

' 1'

#

=

#

@ +

# 5 5 #

5

5"

+

#

6

'

#

(

2 66

(

$

$

H " #

# ! #

'" ' -

"

6)(?

# /

'" 5 +

# # +

%

' '"

$ #

#

'

' '

' )5

+" 6

#

!

" 1; A

? / ' : @

= &

/

/ '

5

'"

'

6+

#

2 =

% 6 $6 6 6 (6 6 6 16

'

85 " 9 !

(

( (( % % $) ) #

#

+

(

$

#@ ; :

,

>

5 *

*

)

5

*

'

:

+

1*3 2

#

+ -

K #

+ '

'

#

*3 5

#

# :

*3

#

#

; '

5 +" 4 ' # *3 -; : ' ' '

6 ' =

5' '"

+

5 *3 ' # --

#

'"B *3 # #

:

+

5 #

4# : *3 B#

# -

-

#

#

*3

-

5 6

# +

5 --

'

#

3

: #

5

'

# - ; ' 6 K #

"

*3 #

'

"- #

-

: ' #

6

#

6 +

# 5 5

#

7

+

# 9.

'

#

:

+

'

#

'

"'

F '

+

5

#

;

5

' #

: '

*3

# # 5

/

9. I

# 6

+

5 #

5" " 5

5

'

# " #

6

5

0 +

I

5 : *3

# #

*3

'"

5

"

5

'

5 ' 5

'

*

# 5 5

" "- I

"

# ,"5

' +

5

'

+"

5

5

*3

*3 ' # " '

# " -

) #

-

-

'

5 :

5 *3

<--

#

' '

5

"- #

: '

65

#

5 #

"

# +"

+

;

, ' + 5 ' 5 " 5 '

5 '

+ O

#

< ,

+

#

" #

< 6'

+

5 +

5

: 5 -

6

#

5

/

+ +

5

"

I

5 ' +

-

#

' =#

# #

# #

' , "

+ '

#

+ "- #

5 B 5 ''

5

#

5

; @

>!

* *

: +

+

; A

66

#

H / #

1'

66@

#

+

#

)(

*3

"

'

'

' "

) #

2

#

' -

)(

))6 "

'" #

=

=

65

'

#

$ #

#

#

"

#

+

5

-

# #

+"

3 !

: @

&

/

'

85 " 9. 9 "

'

# #

# *3

" 1; A

? %6 6 %6) $6% 6 6) )6 6 6 16

/ '

'

6)(?

'" )+" #

- 4 '"

66

9.

($ (% # 6 +"

-

)

2

( ( ) ) (

- 4 #

9. =

#

&+ % B < 9&

- +- ( + - &$

3.1 Weerstandsvermogen : 5 # 5 4 # : 5 4 5 # # +

# +"

#

=

' #

-

5 -# +

+"

-

$ 5 #

' '

#

5 + ; A

1'

#

Stand per 01-01 Algemene reserve

Stand per 31-12

500

0

0

500

517 710 4.500

0 0 0

0 400 0

517 310 4.500

0

0

400

300 468 1.383 166 100 0

0 0 0 0 0 0

0 0 0 70 0 0

300 468 1.383 96 100 0

Totaal

9.044

0

470

8.574

'

5 @ 9. = ; & ' /

# #

; #

5 5

; # 9. # # # # # # # ." # "' # ; # 5 # " ' # " "

#

5 A% , ." ' #

5 # #

# # # ' "

# + # 6

6 '' 9. =

# '

#

#

#

'

"

#

"

#

+ #

# '

# #

, =

@

'

#

$

# 4

!

# ' A

:

' 4 # # A%

'

#

#

6

$5

5 "+

'

# "

# #

# 6

5

# $

#

'

+"

# &

#

#

; 8

' 5 "+ <; &

2009 toevoeging onttrekking

400

'"

' #

#

Bestemmingsreserve BDS BWS SDD exploitatiereserve SDD W W B-inkomen SDD organisatie en innovatie SDD minimabeleid SDD invoering W I SDD W MO HH BLVS Leerplicht IBD exploitatiereserve Manden Maken

+ &

;

#

20

! # 6% '" / *

# #

"

* '

#

# 5

<; :

' + '

#

#

;

# # 5 '

#

# +

5

# # '

'

#

#

# #

; # + '

# #

1+

' #

6

"

#

: .

#

#

A

2

#

= ' # & '

&

,, # +

; #

#

#

#

5

#

?

= #

.

# ,, +

#

5 5 #

'

! # 9.

"

#

5 '

'

# "

'"

6

; "

#

#

;

6

A # 6 ;

5

#

# '" # # 5 '" #

#

#

#

. #

5

M

# ;

#

# ='

'

' #

# # 5

& #

-

' &

' '

J /

5 #

# 5

-

"

#

'

# '

'

5

+

# '

,

! #

* '

# 5 #

5

# ' ' #

# #

# #

+

'

5 "+

" #

"

; -

# # 5 # $ ' "

"

< F # #

' +

'"

< ' @ =

+ &

-

# 5 6

;

# '

" #

=

$

#

#

#

#

! +

#

#

* #

=.

'"

/ ) #

'"

#

+

#

: #

@ # A %

8 "

6

=: 6'

&

#

'

+ # # $

' ' # " '

# # 5

# 6 -

'

#

#

6

.

# ' #

&

+ -

#

* -

=

#

'

# 5 :

-

-

8 =: ./ =

#

' "- ' " O #

#

& :

# -

#

<

# *

- ;

# "

#

'

5 #

;

' 6

+"

#

+

5 # 85 " # &

' 6+"

# # '

+

= 6

' # # :

# 6

5 * 3

#

' "' * 5 '

$+" 5 6 #

! '

#

# #

#

-

+ 9. '

# '

" # ' #

I

#

#

'

"

#

' #

+

&@S /

' " ' 5

; #

#

;

9. = '"

3 #

&3H = -

# # 3 ='

'

#

#

O

#

6

+"

#

+

.

5

'" '

5

:

;

#

3

.

! 3 "

#

= 6+

' 2'

!

'

"- # K&

! # 5 ' "6 5 "+

.

" &

#

6

)+"

9.

#

. 19. =

=

0

- & # - * + 9. # #

:

6

#

9

# * #

+

) 8

" #

# :

#

#

# =: 5

8

5

"

# #

3 3

+

+

"

"

!

"

#

'

" #

)% - 6

K +" 4' 65 # ' "- # ! ' # # #

-

;

'

4'

#

A

# '' #

' #

-

#

5

$# #

6 '

"

# '

4 5 # #

# +

=

"

+

5

5

6

#

#

% #

# # # 9. ' "9. ' "'" 5 9. 1# 25 7 5 6 # 6 # 5 " - # # " 9. ' ' " # +" # 5 # ' # # ' # 8 # + " # 3 # 6 5 6 - 5 F # # # ' "

# # # '

" '

+ 9.

# " '" #

#

' 65

'

# " #

' 5 '" 9.4

"

( *

. '

# 6

#

'

#

5

-

'

-

9.

! # '

' ' 5

3 * '"

. 5

'

# :

' # + # + ' - ; ' + ' E #

9. = #

-

= # *# 5

)

#

5 6

#

5

*

6

)5

#

'

# 9.

# 6 *. 7

6 #

#

5 / . *= '

# ' # 5

3 9. =

-

#

#

'

:. =' ' "' ' 5 5 '"' 6 - " ' 5 ' 6 6 # 5 # # # 9. U

#

/ 9

'" '"

5

#

#

#

*

"+

!

' 5 #

#

&

5

7 9*

#

9* 5

' (

. " #

' -

"

&

+" "

S +

& #

)5 = &

5 '"

# #

4

#

5 26

"

'

# ! 5 S

# #

'

" 6" # #

6

6 #

"

# "- # '" # ' "- #

'

5 6 @S *6 ' '

<

-

# '

# "- #

' + 9. =

+

6 5 '

6 ' 6

-

# "

< #

#

5 D

#

@S 3= I

'

$5 5

I # #

+"

6

1# #

=

"

# +

'

' 5

9.=

9.= = # 9.C

"

6 5

)# 5 "+

65 9.=

#

# "

'

, ' ' ' 5

#

#

9. '

A

# '

# #

)

"

-

#

9 #

#

'" # #

9.

- '

#

# &

-

#

' +" -

# #

' +

#

-

-#

/ .

' C

-

2 & 0

I

C

-

#

5 ,

&

#

6

+

6

6'

!

$ "

=: #

#

2

# # ?#

6' #

# # ; ' 5 # " >> " 6 )6 ? # ' #V V # )6 ? # A ) " 6 A 6$ " 5 + 1@ # # G , + 6 # # " 0 ?# ' # # ' # # G 6 # 5 #

5 '

'

"

#

>> -

'" 9

" # "

5

. -

1 E

4 #

+

5

+

#

#

H +

' 5 "

#

S @ # '

6 -

/

=

-

,

'

&

'

# '"5

'"

5 ,

4 5 -

"

-

,

1 5

'

4

8 *

# *# #

4 C --

-

# 0

-

-

#

+

:

,

#

I4

5 ! 9.

+

/ = +

'" '"' #

'

1 I'

' #

#

G

+

5

# '

--

G

'

65

* ' '"

# #

' 4

5 / '

5 '

'

#

I "

#

5 , : -

'

"

- ' 6

#

" # -

5

! ' +"

"

# #

'

5

' =

+ 5

#

, 9. '

)

*

-

#

#

#

5

# -

3

9.

&3H =

; 6 =

5 !

# 6& #

#

- 5

9. '"

#

# 6 # &3H = 8 =: +" ' #

# '"

# '

#

5 &

3

6

8

#

6

6 # 5

" + ' 9. ! ' !

#

65

'

:

#

' + -

"

"

# # 5 "

6+ #

'

6

%

203.298

11.781

191.517

203.298

0

203.298

7.729

0

-11.781

11.781

3.689

0

0

112

503

240.449

1.600

238.849

0

1.386

4.760

28.232

8.127

2.181

166.242

18.214

9.707

240.449

0

240.449

3.367

1.386

4.760

28.232

8.627

2.181

166.442

18.214

7.240

Baten

0

-1.600

1.600

3.367

0

0

0

500

0

200

0

-2.467

Saldo

219.357

1.200

218.157

0

1.493

5.124

30.391

8.370

2.348

161.395

0

9.036

Lasten

219.357

0

219.357

700

1.493

5.124

30.391

8.870

2.348

161.395

0

9.036

Baten

0

-1.200

1.200

700

0

0

0

500

0

0

0

0

Saldo

0

-1.100

1.100

600

0

0

0

500

0

0

0

0

0

-1.000

1.000

500

0

0

0

500

0

0

0

0

Saldo 2011

0

-900

900

400

0

0

0

500

0

0

0

0

Saldo 2012

1'

Resultaat na bestemming

Resultaatbestemming

Resultaat voor bestemming

4.040

0

0

549

8.748

0

10.365

-757

-2.131

Lasten

Saldo 2010

!

Algemene dekkingsmiddelen

0

Onderzoekcentrum Drechtsteden

437

Servicecentrum Drechtsteden 0

8.245

Ingenieursbureau Drechtsteden

1.704

166.049

10.444

8.075

Saldo

Raming 2009

)

Belastingdienst Drechtsteden

1.704

Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten

155.684

11.201

Manden maken

Sociale Dienst Drechtsteden

10.206

Baten

Begroting 2008

$ - $ B &%&

Bureau Drechtsteden

Lasten

Realisatie 2007

# +

Programma

# &( + , 9 $ (

; A 2

# &

'

# 68

#

$+" #

#

'

-

# +

#

#

#

-5

#

+

3

W A %

# # <;

!

"

,

# !

# / ' 5

'

# #

&

, 5 ! #

"

" $5

# +

#

#

5 '

A%

6

5 "+

' #

" $+"

& '

5

'

#

#

' 1'

'

@

& '

H

* ; *

M "

#

+"

# :

-

# ! =

M

7

#

/

'

**

/

5 )5 5

'

' 5

'"

#

'"

'

; A

'"

$ (

/

5 * '

# #

H $

#

.

-

20

1M 2 1=2 M

! /

; A

# +

0 G #

#

G F

-

' #

5

#

%

'

# '

# '

(

'

'

# 8 ; #

+

) '

"# '

&

' " &

6'

6

9.

# & +" #

*

:

/

;

6+

$

F

? 6 $? 6 (? 6 ? 6 ? 6%? = %?

)

$ )X "

$ "

"

)X

-5 "

#

-

' 6

'" "

# /

+ # 5

9. =

# "

) #

'"

#

# "

# ) ? 6)(?

' 6 ?1 #

# 6

$ 5 #

#

?

9. = -

"

5

)

) ' / . , " ! E 7 "

@

'" !

' 5

< ,

J # 0

5 -

' . = "

< 5" ,<

66

& 5 & 5 J & 5 & 5 & 5 & 5 & 5

#

" " " " " " "

." '

" # + , *=:!

, *= ; ,!9

,, =5 ' ,, = ! # & = ()6 ? # ! #

#

)2

6%? +"

'

=

#

#

'

' , *= J #

#

5 $

* )

#

)

+ "

"

# ! #

:

65

$

7 @ " 7 *

'

'

) ' -

X 7

6

+ '

, / 7

"

/

# #

&

' A%

'

'

#

! # %="

/

%

! )

0

3

) B

0

' / @ '

>

X

*

)

'

-

#8

,, =

/ -

/

,

"

3

) ' )

#

5

*

/

/

/

-

"

) # (X

"

)

#

* aantal fte

Bureau Drechtsteden Sociale Dienst Drechtsteden Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten Ingenieursbureau Drechtsteden Servicecentrum Drechtsteden * Belastingdienst Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden Totaal

#

22,7 280,9 26,9 74,5 347,8 55,5 14,6 822,9

* exclusief additioneel pakket en pluspakket

)

Personeelskosten x 1000 1.587 15.629 1.525 4.525 19.317 3.100 942 46.625

Kosten per fte x1 69.900 55.600 56.700 60.700 55.500 55.900 64.500 56.700

5. VASTSTELLING Als ontwerpbegroting vastgesteld en aangeboden aan het algemeen bestuur op 24 april 2007.

Het dagelijks bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden De secretaris,

De voorzitter,

G.J. Vogelaar

R.J.G. Bandell

Algemeen Bestuur Vastgesteld door het algemeen bestuur van de Gemeenschappelijke Regeling Drechtsteden op 18 juni 2008.

De secretaris,

De voorzitter,

$

Bijlage 1: Financiële vertaling meerjarenprogramma (doelenboom) (bedragen x

-

3

66

,

!3

9

!

/

%

& !

%=

5

--

J #

'

=

%

#

H

5

'

5 ' &

1)

5

5 %

-

%

. " =

"

5

1 M

N '

/ -

22 8

#

#

"

= '

#

"

= '

' ' H

F

'

5

8

# "

' ' ' !

'

+

# ' 1 M

*

5

#

5

"

5

N

@

2 ' "+

J # + # 5

/ -

* 5 #

, * 6 )6 $

#

# +

&

5

@

=

C 5 # #

+ #

@ *= 6

, *=

# / '

5

F

! "$

' . .

9 #

@

8

@

."

E5

#

'

' J # 9 3 1 M N 2 : +

% 3 D

# 5

#

: + F'

1 M

N

$

: 5 # " . # ! ' " 5 + .4 B 5 # 5 # 6 5 6' ' 5 ' 8 # 5 ' 6 + # # # * ' 6 6 ;

# 5

#

2

%

%

-

3

66

,

!3

9

! $(

' @

3 D 1 M

N

J # (= J # = ! + # 3 D '

5 # ' #

J # ' / # + * 5 7

' 5

%(

# 5

#

+

'

) # ;

'

"

# # %= 5

'

#

'

+

+ '

5

=

2

@ @ + <;

'

'

J 5 5 *

"-

# '

# #

=

"#

= * +

%

' & # : 9 1 M N 2 @ :9 1 M N 2 J 5 :9 1 M N 2 :9 1 M N 2 * :9 1 M N 2 ' 1 M N 3 D +

'

J # #

:

9 " =#

J # ' J 5

F

:9 #

:9

* +

# "

.

" "

:9

(

2 "

3 D # ' "-

# =

+ # '

M

'

5 #

5

#

# "

5 .

5

5

*

5

#

'

,

5

#

#

#

+ 4

+ ! " * " @ # 5 @ " H

: " ' 7

+

3 + "

#

' '

" #

=

#

J '

!*= '

+

%

#

3 ' 7 5 #

5

'

C

+ #

5 +

=

%

%

%

-

3

' 1 M

66

,

!3

9 (

8 N

!

' (

=

%$(

2 -

-

, * #

#

&

' # 1 2# + 7 ' " ' # K # I4 : # , *= 1 ; = 25 # 5 C" " " . ' -5 5 '# = -1 5 ' 2 * + -# # ' = ' # 9 # + #

I

, *B

. # "5

' 5

&

--

= -+

!

5

6+

5 +" 3

!

1. 1 M

2 N 2

5 1

* + -- #

"

. - ;2 =

=

5

+ # @ "

&

# 5

0

+

*

'

+ 5 "

5 '' F

'

5

8:8=

' 5 '' 5

'

5

# "

5

C

# C ' #

'' ' . #

B

%

2B *

"#

# #

* -

E

5'

/ # #

1 2

/

'

#

+ 6

-

:

'

! +

"

#

' .* =

*

'

5

5

: / '

' -

"6-

%

B '

@ / (1 M '

:

N

/ 2 1 M

%

#

%6 7 N

6

" 5 #

C

#

C

" =

'

& #

2

" #

"

/ %7 # # # '

%

/

(

(%

%

-

3

66

3

,

*!

,

'

!3

9

*

1 M

N

2

*

# *!

'

+

!

'

#

"

' "

:*!= .

& # # ' J 5 ! 5

'

-

C -

4

6 5

:*!= F

="

! #

!

5 # ' "# 1 @ "

#

# 2 ' O # "

#

' # #

# ' H 5 ,

H

"

J

((

B ' '

51 M 5 -

N

2

H 5

%= ,

'

5

L

# 5 5 ." 6

@ ' 5 # '

#

'

5 6

#

6 +

6 '

6#

" @ 5 0 5

6

5 5

" # F5

5 2

15

L

'

5

# #

5

-

#

5 6

,

5 # @

,

# =

# "

,

:

%$

'

5

@/ H @/ E H 1 M N 2 @ ' 5 1 M N 2

((

'

5 "

%$

'

'

"

5

5

#

1 M *

!

# '

1

#

5 ' 1 5 : " + * , 5

5 '

5 #

' 5 # 6 5

-2 #

"

' 6# '

6 =

%

B # E& = N 2 5" #

<

5

' 5"

J '

'

+ "Q

5

+

2

' * 5

P

: *

+

"

=# ' "- # ! 5 # # ' # 5" ' @ + # # # . # =

"

' C#

E& = 5" 6

=

(

%

: *=

%

%

%

=

-

3

66

@ -

&3H =

,

!3

/ #

&3H =

D

!E

'

"#

*

*34

-

'

5 D ! * ' 5" 5

* 5

9

I

'

!

'

=

5 "# 6

#

#

' "- # =F5 ' "# # #

# "

5 / #

" #

/

#

#

"

/

# , '

#

"

"

< 5"

! #

# " ,

# ? # #

& '

C

#

H

(

%

)

% %

$

%

(

Dordrecht

H.I. Ambacht

Papendrecht

Sliedrecht

Zwijndrecht

Totaal

1.000)

Alblasserdam

Bijlage 2: Bijdragen per gemeenten (bedragen x

179 3 33 5 3 26 4 4

1.132 17 293 30 22 166 27 23

237 3 33 6 5 35 6 5

301 4 54 8 6 44 7 6

227 3 43 6 4 33 5

425 6 87 11 8 62 10 9

2.501 37 543 65 49 367 54 50

796 7 2.741 177 1.502 1.007 4 981

21.189 321 2.363 44.348 2.920 10.238 5.922 38 16.140

475 18 1.561 102 1.138 850 4 564

1.155 6 4.161 259 1.820 1.146 4 1.430

1.208 16 3.259 219 1.948 1.034 4 1.213

2.881 54 8.476 510 3.928 1.915 6 2.820

27.704 422 2.363 64.546 4.188 20.574 11.874 60 23.147

69

409

99

110

84

149

920

1.172

10.351

1.291

2.092

1.554

2.605

19.065

76

608

84

136

101

169

1.174

-

2.634

466

545

498

801

4.944

Programma

Bureau Drechtsteden Algemene inwonerbijdrage Regionaal Platform Verkeersveiligheid Waterbus Voorrangscommissie Klachtencommissie Bijdrage wonen Natuur en Milieu Educatie Wet Educatie en Beroepsonderwijs Sociale Dienst Drechtsteden Reintegratie Kinderopvang Inburgering Bijstandsverlening Minimabeleid WMO-HV WMO-ex WVG Schuldbemiddeling en Budgetadvies Apparaatskosten Leerplicht en voortijdig schoolverlaten Servicecentrum Drechtsteden Onderzoekcentrum Drechtsteden Belastingdienst Drechtsteden

Totaal

8.789 119.191

%%

6.982 13.294 11.459 24.932 184.647

bijlage 8 agendapunt 9


datum 19 mei 2008 steller doorkiesnummer

Onderwerp

Initiatiefvoorstel milieuzonering

e-mail

Bijlagen -Initiatiefvoorstel GroenLinks Drechtsteden Gevraagde beslissing Ter bespreking Verdere procedure Nog niet bekend Communicatie Nog niet bekend Financiële consequenties Nog niet bekend Toelichting Op 18 maart jl. is door GroenLinks Drechtsteden een initiatiefvoorstel over milieuzonering ingediend. De herziene versie van dit voorstel treft u als bijlage aan. Op 16 april is het onderwerp oriënterend besproken in de raadscarrousel. U kunt zich nu uitspreken over dit voorstel. U krijgt een mondelinge toelichting van de portefeuillehouder uit het Drechtstedenbestuur. In de informatiekamer eerder op de avond wordt ook aandacht aan dit onderwerp besteed.

DRECHTSTEDEN

GROENLINKS

Initiatiefvoorstel

Milieuzonering Aan : de leden van de Drechtraad De fractie van GroenLinks Drechtsteden stelt u voor het convenant “Stimulering Schone Vrachtauto’s en Milieuzonering” te ondertekenen en daarmee te kiezen voor invoering van het beleidsuitgangspunt van milieuzonering in het kader van het regionaal mobiliteitsbeleid en het regionale programma Luchtkwaliteit. Achtergrond Milieuzonering is gericht op het stimuleren van de beperking van de vervuiling van lucht en geluid en dus verhoging van de leefbaarheid. Het is hierbij van belang om te onderkennen dat milieuzonering in dit kader betrekking heeft op het beperken van de vervuiling die veroorzaakt wordt door voertuigen en niet op de inrichting van woon- industriegebieden. Momenteel wordt milieuzonering in Nederland toegepast in de volgende steden: Amsterdam (medio 2008), Breda, Eindhoven, ’s-Gravenhage (medio 2008), ’sHertogenbosch, Maastricht, Rotterdam en Tilburg. Daarnaast wordt in een aantal steden onderzocht of en hoe men milieuzonering kan gaan toepassen, zoals Helmond, Leiden, Delft, Zaanstad, Schiedam, Leidschendam-Voorburg en Nijmegen. Milieuzonering wordt tot op heden vooral gezien als maatregel om te bewerkstelligen dat er binnen een bepaalde norm wordt gebleven. Het Regionaal programma Luchtkwaliteit 2006 - 2010 voor de Drechtsteden heeft ook die insteek. Landelijk wordt echter steeds meer gestreefd naar vergroting van de leefbaarheid, naar een optimale situatie. Milieuzonering lijkt in eerste instantie alleen maar betrekking te hebben op het nastreven van effecten in de gebieden die binnen de aangewezen zone liggen. Dit is echter niet het geval. Immers effecten zullen ook zichtbaar / meetbaar worden op de aanrij- en afvoerroutes van de verschillende zones. Het effect zal dus groter zijn. Voor de Drechtsteden, die in feite voor hun ontsluiting van het Rijkswegennet gebruik maken, zal de aanwijzing van milieuzones dus niet alleen tot gevolg hebben dat de verschillende verblijfsgebieden schoner worden, maar ook de ontsluitingswegen en mogelijk zelfs de Rijkswegen. Bedacht kan daarbij worden dat de verdeling over de verschillende vervoermiddelen vooralsnog bij het huidige mobiliteitsbeleid niet zal wijzigen, maar het totale aantal verplaatsingen wel. De totale uitstoot zal dus nominaal ook toenemen. Ontwikkelingen in Nederland In eerste instantie was het convenant, “Stimulering Schone vrachtauto’s en Milieuzonering”, dat in 2006 is opgesteld door de staatsecretaris van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu, een aantal gemeenten en vervoerderorganisaties, gericht op de vrachtwagens. Het platform dat is opgericht ten behoeve van de invoer van die milieuzonering is nu echter doende om de mogelijkheden te onderzoeken ze uit te breiden naar andere typen voertuigen, zoals kleine bestelauto’s. Door de convenantpartners wordt ook gezocht naar anderen die de allonge van het milieuconvenant willen ondertekenen en dus samen gaan werken om de verschillende steden milieuvriendelijker te maken. Deze samenwerking zorgt er ook voor dat de maatregelen voor de mobilisten begrijpelijk blijven en vergroot de duidelijkheid naar alle partijen.

1/4

DRECHTSTEDEN

GROENLINKS

Gegevens op lokaal en regionaal niveau Drechtsteden Hieronder is aangegeven hoe de situatie is in de Drechtsteden bij bestendigen van het huidige beleid. De kwaliteit van de lucht is nl. in 2010 onvoldoende op een aantal gebieden. Verder is, op basis van de gegevens van de Stichting Natuur en Milieu, een berekening gemaakt van de gevolgen van de luchtverontreiniging. Daarnaast is nog aangegeven wat de rol van de provincie was in de aanbesteding van het Openbaar vervoer. Op deze wijze wordt duidelijk hoezeer een aanscherping van het beleid op dit terrein aan de orde is voor de Drechtsteden. Door de stichting Natuur en Milieu is berekend dat er in Nederland per jaar 5.000 burgers eerder overlijden en er ongeveer 10.000 gezondheidsklachten hebben als gevolg van luchtverontreiniging. Omgerekend naar de Drechtsteden, zijn dat ongeveer 75 mensen die eerder overlijden. Dit getal zal, omdat de Drechtsteden zich binnen een web van Rijks- en provinciale wegen bevinden, evenals aan een van de drukst bevaren binnenvaartroutes, naar verwachting eerder hoger dan lager zijn. Lokaal In het Regionaal Programma Luchtkwaliteit 2006 – 2010 Drechtsteden staan de volgende gegevens, over gebieden die na 2010 nog niet aan de norm voldoen Stikstofdioxide o Alblasserdam. Oost en West Kinderdijk Toegangswegen o Dordrecht Langs de hoofdroute Wegen bedrijventerrein Dordt West o Hendrik Ido Ambacht Rondom Noord-Einde Stukje Antoniuslaan Stukje Langeweg / Krommeweg Deel van de Hendirk Ydeweg o Papendrecht Langs Burgemeester Keijzerweg ketelweg o Sliedrecht Langs de Parallelweg Stationsweg o Zwijndrecht --Fijn stof (De grenswaarde overschrijdingen 35 maal per jaar) o o

o

Alblasserdam. -Dordrecht Laan van de Verenigde Naties Rijksstraatweg Krispijnseweg Stationsweg Provinciale weg Hendrik Ido Ambacht Rondom Noord-Einde Langs de Hendirk Ydeweg

2/4

DRECHTSTEDEN o

o

o

GROENLINKS

Papendrecht Langs Burgemeester Keijzerweg ketelweg Sliedrecht Langs de Parallelweg Stationsweg Zwijndrecht --

Provinciaal Bij de aanbesteding van de openbaar vervoer concessie voor de Drechtsteden, de Alblasserwaard en Vijfherenlanden (DAV-concessie) door de provincie Zuid Holland is niet de voorwaarde opgenomen dat de vervoerder met schone voertuigen zijn diensten dient aan te bieden. Indien milieuzonering wordt ingevoerd en bussen ook onder het convenant worden geplaatst betekent dit dat de vervoerders worden verplicht om schone voertuigen te gaan gebruiken. Financiën Opbrengsten De baten van het convenant kunnen uit de volgende onderdelen bestaan: - langer levende inwoners en een gezonder klimaat, - lagere kosten voor de gezondheidszorg, - de opbrengst bij overtredingen (nu nog voor het Rijk maar via de bestuurlijke boete mogelijk voor de gemeenten), - het Rijk heeft de Drechtsteden in drie tranches € 3.796.000 subsidie toegekend. Hiervan kunnen de eerste twee tranches € 1.896.000 vrij besteed worden aan luchtkwaliteitsmaatregelen, terwijl de derde tranche beschikbaar is gesteld op basis van maximaal 50 % cofinanciering. Investeringen De investeringen voor het uitvoeren van het beleid, die voortvloeien uit de ondertekening van het convenant Stimulering Schone Vrachtauto’s en Milieuzonering, zijn nog onduidelijk. Deze worden voor een groot deel pas duidelijk bij de uitwerking van het Programma van aanpak en milieuzonering en stimulerende maatregelen. Dit is nl. een van de uitwerkingen van het convenant. Er kan steeds per geselecteerd instrument een kosten-batenanalyse worden gemaakt, voordat tot uitvoering wordt besloten / overgegaan. Deze investeringen bestaan vooralsnog uit: - Ambtelijke voorbereiding (doordat achterop kan worden gesprongen zijn deze relatief beperkt). - Voorlichting / communicatie gedurende de invoer van zonering - Kosten van handhaving. Vervolg Uit het bovenstaande is duidelijk geworden dat de Drechtsteden met name in de kwetsbare gebieden baat hebben bij een verdergaande beperking van de luchtverontreiniging. Uit het bovenstaande wordt ook duidelijk dat de landelijke ontwikkelingen voortschrijden en dat de Drechtsteden hiervan gebruik kunnen maken. Een belangrijke rol in die landelijke ontwikkeling spelen daarbij de verschillende convenantpartijen. Immers de verschillende overheden, in overleg met de transportsector, bespreken hier de invoer van maatregelen die kunnen worden uitgevoerd. Zorgen voor goed overleg met alle betrokken sectoren is belangrijk gebleken voor een goede invoer van maatregelen.

3/4

DRECHTSTEDEN

GROENLINKS

Voorstellen voor beleid: Het voorstel luidt derhalve. Milieuzonering wordt een integraal onderdeel van het mobiliteitsbeleid en het regionale programma Luchtkwaliteit. Proces: De Drechtraad wordt voorgesteld om aan de hand van een opiniërende voorbereiding in de raadscarrousel van 21 mei 2008 en na lokale meningsvorming uiterlijk 18 juni te besluiten dat: 1. de Drechtsteden de allonge convenant Stimulering Schone vrachtauto’s en Milieuzonering ondertekent, 2. het principe van milieuzonering als beleidsinstrument in het kader van het regionale milieu- en mobiliteitsbeleid wordt ingezet, 3. het Drechtstedenbestuur op te dragen het door de Drechtraad vastgestelde beleidsuitgangspunt van milieuzonering en de handhaving uit te werken in het te actualiseren mobiliteitsplan en het te actualiseren Regionaal programma luchtkwaliteit. GroenLinks Drechtsteden: -

Anne Gouweloos

-

Bert de Jong

-

William Nederpelt

-

Wim van Pelt

4/4



datum steller J. van Dijk doorkiesnummer

Onderwerp

Begrotingswijziging 2008 Sociale Dienst Drechtsteden

078 6398513 e-mail [email protected]

Gevraagde beslissing Ter vaststelling Verdere procedure en communicatie De Drechtraad stelt de begrotingswijziging vast, waarna deze wordt gecommuniceerd met de provincie Zuid-Holland. Financiële consequenties Zie begrotingswijziging Toelichting De wijzigingen zijn veelal technisch van aard: • De begroting is bruto gemaakt overeenkomstig het Besluit Begroten en Verantwoorden (BBV). Resultaat is dat de budgetten voor baten en lasten stijgen met de bedragen van terugvorderingen en verhaal. o Bijstandsverlening: + € 3,7 miljoen. o Minimabeleid: + € 0,8 miljoen. • Aanpassingen op basis van nieuwe/ aangepaste beschikkingen, en wijzigingen naar aanleiding van de septembercirculaire gemeentefonds o WWB-Inkomensdeel: - € 7,4 miljoen o WWB-Werkdeel: - € 0,9 miljoen o Ioaw/Ioaz/Bbz: - € 1,6 miljoen De genoemde neerwaartse bijstelling is het effect van een bijstelling in de te verwachten kosten voor levensonderhoud 2008. Ook hier wordt een neerwaartse bijstelling gemaakt voor de drie genoemde regelingen van € 1,0 miljoen. o WMO-hh en pgb: + € 1,9 miljoen o Uitvoeringsbudgetten WMO: + € 0,2 miljoen o Wet Inburgering: - € 0,5 miljoen • In deze begrotingswijziging zijn op het onderdeel Werkdeel WWB alle uitgaven opgenomen die we met de huidige inzichten voorzien ten laste van deze doeluitkering. • Het budget voor de regeling voor de Kinderopvang is neerwaarts bijgesteld met € 0,6 mln. De “kosten” van € 0,6 mln blijven in omvang wel bestaan, ze vinden echter een andere dekking. De financiering van deze kosten gaat nu via het Werkdeel WWB. Het resterende bedrag van € 0,4 mln zal nog steeds middels gemeentebudget worden gefinancierd. Deze resterende kosten voldoen namelijk niet aan de criteria van besteding conform het Werkdeel WWB. • De budgetten Ex-wvg zijn voor het jaar 2008 neerwaarts bijgesteld met € 1,7 mln. Dit op basis van realisatiecijfers over het jaar 2007 en rekening houdend met de stijgende klantenaantallen.


•

Het budget voor de wet op de lijkbezorging is afgeraamd naar nihil. Deze begrotingspost had enkel betrekking op de gemeente Dordrecht. De regeling blijft van kracht, echter zal ook de gemeente Dordrecht op basis van werkelijk gemaakte programmakosten 2008 worden afgerekend. Dan hebben alle deelnemende gemeenten dezelfde verrekeningssystematiek (= nacalculatie). Apparaatskosten • De lasten stijgen per saldo met € 0,4 miljoen, door: o De loonkosten van niet-formatieve personeelsleden voor Route 23 en SROI zijn nu apart in de begroting opgenomen. Deze loonkosten worden vanuit het werkdeel WWB gefinancierd en leiden dus niet tot een hogere gemeentelijke bijdrage. o + 1,0 extra fte conform besluit genomen bij de voorbereiding van de begroting 2008, in de vergadering van de BC van mei 2007. Het gaat om 1 fte ouderenconsulent schuldhulpverlening. o -/- 2,0 fte (1 adviseur inkoop en aanbesteding en 1 adviseur communicatie A) die van de SDD worden overgedragen aan het SCD conform afspraken gemaakt bij de inrichting van het SCD. Het hiermee gemoeid zijnde budget wordt omgezet in materieel budget ter financiering van diensten die vanaf 1 april 2008 van het SCD afgenomen moeten worden, in plaats van dat ze ‘ in huis’ worden georganiseerd. Deze formatieafname leidt daarom niet tot budgetdaling. o +0,75 fte inkoopcoördinator en contractbeheerde SCD. Dekking van deze formatie wordt gevonden in de door het SCD te realiseren besparing. Deze formatie-uitbreiding leidt daardoor niet tot budgetstijging. • De baten stijgen met € 0,9 miljoen doordat de dekking door doeluitkeringen en dienstverlenings-overeenkomsten wordt verhoogd. Met deze begrotingswijziging is deze dekking dan een bedrag van ruim € 1,7 mln. Dit zijn voor een bedrag van bijna € 0,8 mln middelen die afkomstig zijn uit de uitvoeringsbudgetten WMO, waarvan conform afspraak 68,21% wordt overgedragen aan de SDD1. De overige ruim € 0,9 mln vormen incidentele dekkingsmiddelen, waarvan als gevolg van hun aard elk jaar opnieuw de beschikbaarheid en inzet bezien moet worden. Recapitulatie begroting SDD 2008 bedragen x € 1.000

Totaal

Primaire begroting

Begrotingswijziging

Lasten

baten

saldo

lasten

166.242

166.442

200

saldo

lasten

baten

saldo

0

160.746

160.946

200

28.325

28.567

242

-621

1.055 3.933

1.055 4.175

0 242

-649 -229

-863

-242

27.704

27.704

0

-649 -471

0 -242

406 3.704

406 3.704

0 0

73.603

73.603

0

-5.369

-5.369

0

68.234

68.234

0

4.058 31.849

4.058 31.849

0 0

801 157

801 157

0 0

4.859 32.006

4.859 32.006

0 0

58

58

0

0

0

0

58

58

0

23.361

23.077

-284

414

898

23.775

23.975

-5.496

baten

Begroting na wijziging

-5.496

Uitsplitsing programma Re-integratie Kinderopvang Inburgering Bijstandsverlening Minimabeleid WMO Schuldbemiddeling en Budgetadvies Apparaatskosten

1

484

In 2008 worden de financieringsafspraken tussen gemeenten en SDD geëvalueerd, waarbij ook deze uitvoeringsbudgetten meegenomen zullen worden.

200


Alblasserdam

Dordrecht

H.I. Ambacht

Papendrecht

Sliedrecht

Zwijndrecht

Totaal

Met de begrotingswijziging worden de bijdragen van de gemeenten als volgt (bedragen x € 1.000)

Sociale Dienst Drechtsteden Reintegratie Inburgering Bijstandsverlening Minimabeleid WMO-HV WMO-uitvoering WMO-ex WVG Schuldbemiddeling en Budgetadvies Apparaatskosten

804 2.740 328 1.502 58 970 4 931

21.519 1.342 44.347 2.599 10.238 395 5.702 37 15.538

481 1.561 85 1.138 44 818 4 538

1.162 4.161 274 1.820 70 1.103 4 1.369

1.221 3.258 157 1.948 75 995 4 1.169

2.923 8.476 589 3.928 152 1.844 6 2.678

28.110 1.342 64.543 4.032 20.574 794 11.432 58 22.223

Totaal

7.337 101.717

4.669

9.963

8.827 20.596 153.109


Vergadernotitie

datum 19 mei 2008

voor de Drechtraad van 18 juni 2008

steller J. van Dijk doorkiesnummer 078 6398513

Onderwerp

e-mail [email protected]

Begrotingswijziging 2008 Service Centrum Drechtsteden Gevraagde beslissing Ter vaststelling

Verdere procedure en communicatie De Drechtraad stelt de begrotingswijziging vast, waarna deze wordt gecommuniceerd met de provincie Zuid-Holland. Financiële consequenties Zie begrotingswijziging Toelichting In december 2007 is de basisbegroting 2008 voor het SCD door de Drechtraad vastgesteld. Er was daarbij sprake van een basisbegroting omdat een aantal ontwikkelingen en onzekerheden wel bekend waren, maar nog niet in de basisbegroting verwerkt konden worden, omdat er onvoldoende zicht was op de omvang ervan. De financiële consequenties van die ontwikkelingen en onzekerheden zijn nu meer duidelijk en worden met de voorliggende begrotingswijziging in de SCD-begroting verwerkt. Bij de aanbiedingsbrief van het Drechtstedenbestuur van 19 oktober 2007 aan de colleges van B&W en het dagelijks bestuur van regio Zuid-Holland Zuid, is de basisbegroting 2008 van het SCD gerelateerd aan het oorspronkelijke financiële kader in het Bestuursplan. De gezamenlijke begrotingen van SCD, BDD (inmiddels hernoemd tot Gemeentebelastingen Drechtsteden) en SGB (inmiddels hernoemd tot Onderzoekcentrum Drechtsteden) bleven daarbij binnen het geactualiseerde kader: Totaalbeeld Oorspronkelijk budget 2006 Indexering voor twee jaren conform staand beleid GR Drechtsteden Geactualiseerde budgetruimte 2008 Effect doorgevoerde wijzigingen in oorspronkelijke budgetten Totaal Budgetten volgens begrotingen - SCD - BDD - SGB - Totaal Budgettaire ruimte

mln € 30,0 1,5 31,5 4,2 35,7 28,2 4,8 1,4 34,4 1,3


Van deze budgettaire ruimte wordt nu € 0,9 miljoen benut voor wijzigingen in formatie en schaalniveaus (zie hierna). In de aanbiedingsbrief is een aantal ontwikkelingen en onzekerheden genoemd: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

Formatieomvang en schaalniveaus Besluitvorming over pluspakketten Deelprogramma 1B van het IP&A-programma Latere start van het SCD Projectkosten Transitiekosten

De financiële consequenties van deze ontwikkelingen worden hierna uitgewerkt; punten 1, 2 en 3 hebben daarbij een structureel effect op de SCD-begroting, punten 4, 5 en 6 zijn incidenteel, en hebben alleen betrekking op begroting 2008. 1. Formatieomvang en schaalniveaus Bij de basisbegroting is aangegeven dat de schaalniveaus waren gebaseerd op een voorlopige waardering. Inmiddels heeft een second opinion plaats gevonden. Dit heeft geleid tot een stijging van een aantal schaalniveaus. In de formatieomvang was sprake van een aantal knelpunten. Om deze weg te nemen heeft een verschuiving binnen de formatie plaatsgevonden en is de formatie enigszins verruimd. Aanpassing van formatie en schaalniveaus hebben geleid tot een kostenstijging van € 0,9 miljoen, welke een structureel karakter heeft. 2. Pluspakketten Naast het basispakket aan dienstverlening kent het SCD een pluspakket en inmiddels ook een additioneel pakket. Het pluspakket en additioneel pakket bestaan uit extra dienstverlening, waarvoor deelnemers specifieke afspraken hebben gemaakt met het SCD. Aan de afname van diensten uit het pluspakket hebben de betreffende deelnemers zich voor drie jaar verbonden. Additionele diensten worden van jaar tot jaar of ad hoc met deelnemers overeengekomen. De kosten van pluspakket en additioneel pakket worden alleen door de deelnemers die deze afnemen voldaan. Het pluspakket kent een omvang van 22,5 fte en een jaarbudget van € 1,5 miljoen. Het additioneel pakket heeft in 2008 een omvang van 21,3 fte en € 1,6 miljoen aan jaarlijkse kosten. Een deel van de kosten van het additioneel pakket, € 1,0 miljoen Communicatie voor Dordrecht, was al in de basisbegroting opgenomen. Deze kosten verschuiven nu naar het additioneel pakket (bedragen x € 1 miljoen):

Basis begroting

€ 28,2

Plus € 1,5 Additioneel € 1,6

Basis € 28,1 pakket

Totaal € 31,2

communicatie Dordrecht € 1,0 wijzigingen formatie, € 0,9 inschalingen


3. Deelprogramma 1B van het IP&A programma In 2007 zijn door de Drechtraad de kredieten voor deelprogramma I A en IV van het strategisch IP&A plan beschikbaar gesteld. De kapitaal- en exploitatielasten die hiermee samenhangen zijn reeds opgenomen in de basisbegroting van het SCD die in december 2007 is vastgesteld. Voor de juni-vergadering van de Drechtraad is een voorstel geagendeerd omtrent het in uitvoering nemen van deelprogramma 1 B van het Strategisch IP&A-plan en het overnemen van in gebruik zijnde ICT-voorzieningen, waarvan een kredietaanvraag onderdeel uitmaakt van € 2,6 miljoen voor de vergoeding van over te nemen activa en € 5,9 voor de jaartranche 2008. Voor een uitgebreide toelichting en onderbouwing verwijzen we naar die aanvraag. De jaarlijkse kapitaal- en exploitatielasten die hiermee samenhangen zijn € 6,3 miljoen. Voor dat bedrag wordt de begroting van de SCD nu gewijzigd. De bijdragen van de deelnemers aan de kosten van deelprogramma 1B bedraagt voor 2008 € 1.904 per werkplek. In de SCD-basisbegroting zaten tot een bedrag van € 1,7 miljoen kosten die nu onderdeel zijn van deelprogramma 1B en versleuteld zijn in het werkplektarief. De begroting voor het basispakket dienstverlening neemt hiermee nu dus af. Daar staat tegenover dat het SCD zelf ook het werkplektarief bijdraagt; de kosten van het basispakket stijgen hierdoor met € 0,7 miljoen. Per saldo dalen de kosten van het basispakket met € 1,0 miljoen. De kosten van het pluspakket en additioneel pakket wijzigen nauwelijks door de inbreng van 1B: (bedragen x € 1 miljoen).

1B € 6,3 € 1,5 € 1,6

Werkplek tarief

€ 1,5 € 1,6

€ 0,7 € 28,2

€ 28,1

€ 27,1

€ 31,2

€ 36,5

Materiële lasten € 1,7

De structurele begroting van de SCD, inclusief deelprogramma 1B, heeft hiermee een omvang van € 36,5 miljoen. De volgende punten hebben een incidenteel effect op de SCD-begroting 4. Latere start van het SCD De dienstverlening van het SCD is gestart op 1 april 2008. Ook het overgrote deel van de medewerkers is per die datum in dienst getreden van het SCD. Een groot deel van de kosten van basispakket, pluspakket en additioneel pakket dalen daarom met een kwart in vergelijking tot de structurele jaarbegroting. De begrotingen worden derhalve verlaagd met € 6,8 miljoen voor het basispakket, € 0,4 miljoen voor het pluspakket en eveneens € 0,4 miljoen voor het additioneel pakket Een aantal kosten is in het eerste kwartaal van 2008 gemaakt: - Salaris- en apparaatskosten leden MT-SCD en ondersteuning. - Salaris- en apparaatskosten medewerkers Loopbaancentrum. Het loopbaancentrum was in 2007 nog een afzonderlijk begrotingsprogramma met een aparte bijdrage van de gemeenten. Dit afzonderlijke begrotingsprogramma en de aparte bijdrage zijn komen te vervallen.


- Kosten van contracten met leveranciers, zoals voor salarispakket en financieel pakket De kosten in het eerste kwartaal die hier mee samenhangen zijn € 0,6 miljoen. De kosten voor deelprogramma 1B wijzigen niet door de latere start van het SCD. Het SCD neemt met ingang van 01-01-2008 het eigendom van de technische infrastructuur over, en heeft dus het gehele jaar kapitaal- en exploitatielasten. 5. Projectbudget De projectkosten voor de vorming van het SCD zijn voor een deel in 2008 doorgelopen. In de aanbiedingsbrief van 19 oktober 2007 is een overschrijding van de projectkosten met € 0,8 miljoen gerapporteerd. Hiervan is op basis van een besluit van de Drechtraad in december € 0,25 miljoen in 2007 gedekt, zodat in 2008 € 0,55 miljoen aan kosten resteert. 6. Transitiekosten SCD is gestart in een situatie dat nog niet alle processen en systemen op het gewenste niveau van uniformiteit en standaardisering zijn. Niet gestandaardiseerd werken betekent dat op meerdere locaties met meerdere systemen moet worden gewerkt. De extra kosten hiervoor worden begroot op € 0,55 miljoen. Om te komen tot de gewenste situatie zijn transitieplannen gemaakt en in uitvoering genomen. De transitie brengt verdere extra kosten met zich mee, die op dit moment niet volledig zijn in te schatten, en waarvoor de begroting nu ook niet wordt gewijzigd. Die verdere kosten hangen vooral samen met (extra) inhuur die nodig is om de continuïteit van de dienstverlening te waarborgen tot de bezetting van het SCD volledig is, en om te komen tot uniforme en standaardwijze van werken. Het SCD spant zich in de transitiekosten te beperken en zal over de feitelijke ontwikkeling rapporteren bij de 1e en 2e marap. In eerste instantie wordt binnen de SCD-begroting gezocht naar dekking voor de verdere transitiekosten, bijvoorbeeld door incidentele onderschrijdingen op begrotingsonderdelen, en de begrotingsruimte die ontstaat door toepassing van de nacalculatie 2008 van het accres. Indien binnen de SCD-begroting onvoldoende dekking voor de extra transitiekosten te vinden blijkt te zijn, wordt de Algemene rente-opbrengst 2008 van de GRD aangewend, en in laatste instantie het rekeningoverschot 2007. Post onvoorzien In de basisbegroting is een bedrag van € 1,3 miljoen als onvoorzien opgenomen. Daarbij is aangegeven dat deze post zal worden gebruikt voor het opvangen van kosten voor tijdelijke maatregelen in de personele bezetting, voor extra kosten van vorming en opleiding, en voor de uitvoering van het cultuur- en communicatieprogramma. Voorgesteld wordt de post onvoorzien nu geheel aan te wenden voor die doeleinden. Recapitulatie (bedragen x € 1000 ) Basispakket Structurele jaarbegroting Latere start Kosten eerste kwartaal Projectbudget Transitiekosten Begroting na wijziging

Pluspakket

Additioneel pakket 1.597

Deelprogramma 1B 6.341

Totaal

27.120

1.482

- 6.780 + 600

- 371 -

- 399 -

-

- 7.550 + 600

+ 550 + 550

-

-

-

+ 550 + 550

22.040

1.111

1.198

6.341

36.540

30.690


Begrotingswijziging Voorgesteld wordt de begroting voor het begrotingsprogramma SCD als volgt te wijziging: Bedragen x € 1.000 Lasten Baten Saldo

Basisbegroting 28.232 28.232 0

Begroting 2008 Wijziging 2.458 2.458 0

Na wijziging 30.690 30.690 0

Bijdrage per deelnemer Voor de kosten van het eerste kwartaal 2008, het projectbudget en de transitie (samen € 1,7 miljoen) wordt vooralsnog binnen de SCD/GRD-begroting naar dekking wordt gezocht. Voor deze kosten worden op dit moment dan ook geen gemeentelijke bijdragen opgenomen. De specificatie van de bijdrage per deelnemer in 2008 is als volgt (bedragen x € 1.000): Deelnemer Alblasserdam Dordrecht HI Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht ZHZ DVO’s Regio ZHZ GR Drechtsteden Totaal

Basispakket 843 6.722 929 1.505 1.118 1.874 1.107 2.413 3.828 20.340

Pluspakket

988

Additioneel pakket 1.114

123

1.111

84 1.198

* Deze bijdrage zit in de € 975.000 die bij regio ZHZ is opgenomen.

Deelprogramma 1B 171 2.017 278 305 247 514 * 975 1.834 6.341

Totaal 1.014 10.842 1.207 1.810 1.365 2.511 1.107 3.388 5.746 28.990

Inhoudelijke toelichting bij onderwerpen agendapunten 10 en 11 10. Hamerstukken 1. Begrotingswijziging 2008 Sociale Dienst Drechtsteden (bijlage 9) Technische wijzigingen in de begroting van de Sociale Dienst Drechtsteden en een recapitulatie van de begroting 2. Begrotingswijziging 2008 Servicecentrum Drechtsteden (bijlage 10) De begroting van het Servicecentrum die in december 2007 door de Drechtraad is vastgesteld, was een basisbegroting. Er is nu meer zicht op financiële consequenties van ontwikkelingen en onzekerheden die met deze wijziging in de SCD-begroting worden verwerkt. 3. Begrotingswijziging 2008 Gemeentebelastingen Drechtsteden (bijlage 11) In december 2007 is de begroting 2008 voor de GBD (toen nog geheten BDD) door de Drechtraad vastgesteld, met een jaarbudget van € 4,76 miljoen. Aangezien de GBD eerst per 1 juli 2008 operationeel wordt, moet de begroting worden aangepast. Er zijn geen ontwikkelingen en/of wijzigingen die leiden tot een structurele bijstelling van de begroting. 11. Stukken ter kennisname De Drechtraad wordt voorgesteld kennis te nemen van: 1. Rapportage besteding kredieten (bijlage 12) De rapportage geeft de stand van zaken weer van de besteding van de investeringskredieten die in 2007 door de Drechtraad beschikbaar zijn gesteld. Het betreft de financiële stand per 31 maart 2008. Geen van de kredieten is per die datum volledig afgerond. 2. Milieu in de Drechtsteden 2007; de stand van zaken (bijlage 13) De brochure geeft inzicht in de actuele milieukwaliteit 2007, voor zover bekend. Daarnaast wordt aangegeven wat de Drechtsteden in 2007 gedaan hebben om de milieukwaliteit te verbeteren én welke stappen in 2008 ondernomen worden. 3. Regionaal programma luchtkwaliteit (bijlage 14) Kennisnemen van het programma luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-1015, de daarin opgenomen maatregelen en het bestedingsvoorstel. Het programma is vastgesteld door de gemeentenen het Drechtstedenbestuur en ondertekend. U krijgt het programma daarom ter kennisname aangeboden. 4. Haalbaarheidsstudie walstroom voor de binnenvaart (bijlage 15) Kennis nemen van de haalbaarheidsstudie walstroomvoorzieningen voor de binnenvaart in de Drechtsteden en het door het Drechtstedenbestuur genomen besluit.



datum 19 m ei 2008 steller J. van Dijk doorkiesnummer

Onderwerp

Begrotingswijziging 2008 Gemeentebelastingen Drechtsteden (GBD)

078 6398513 e-mail [email protected]

Gevraagde beslissing Ter vaststelling Verdere procedure en communicatie De Drechtraad stelt de begrotingswijziging vast, waarna deze wordt gecommuniceerd met de provincie Zuid-Holland. Financiële consequenties Zie begrotingswijziging Toelichting In december 2007 is de begroting 2008 voor de GBD (toen nog geheten BDD) door de Drechtraad vastgesteld, met een jaarbudget van € 4,76 miljoen. Aangezien de GBD eerst per 1 juli 2008 operationeel wordt, moet de begroting worden aangepast. Er zijn geen ontwikkelingen en/of wijzigingen die leiden tot een structurele bijstelling van de begroting. Uitgangspunt is dan ook dat alle begrotingsbedragen met de helft worden verlaagd. Er worden in het eerste halfjaar van 2008 wel kosten gemaakt om de GBD tot stand te brengen. Deze worden apart inzichtelijk gemaakt. De transitiekosten in het eerste halfjaar hebben betrekking op: - Salaris- en apparaatskosten van de directeur; de GBD-directeur is aangesteld per 1 januari 2008. - Kosten van ingehuurde ondersteuning bij de vorming van de GBD. - Enkele noodzakelijke materiële lasten zoals de kosten van het contract met Centric voor de GBD-applicaties. - GBD draagt al vanaf 1 april bij aan de kosten van het SCD-basispakket, en betaalt vanaf 1 januari het werkplektarief voor deelprogramma 1 B van het IP&A plan. Dit is gedaan om complicaties bij de verdeling van de kosten van het SCD te voorkomen. In totaal worden de kosten over het eerste halfjaar begroot op € 470.000 De begroting 2008 van de GBD wordt derhalve: - verlaagd met € 2,38 miljoen, dat is de helft van het structurele jaarbudget; - verhoogd met € 0,47 miljoen voor de kosten van het eerste halfjaar 2008.


Begrotingswijziging Bedragen x € 1.000 Lasten Baten Saldo

Basisbegroting 4.760 4.760 0

Begroting 2008 Wijziging - 1.910 - 1.910 0

Na wijziging 2.850 2.850 0

Bijdrage per deelnemer Voor de kosten van het eerste halfjaar geldt, dat hiervoor in eerste instantie dekking binnen de GBD/GRD-begroting wordt gezocht. Voor het bedrag van € 470.000 wordt derhalve nu geen gemeentelijk bijdrage opgenomen. Dit is in lijn met de handelwijze die gevolgd wordt met de transitiekosten van het SCD. Van Alblasserdam wordt geen bijdrage gevraagd omdat deze gemeente dit jaar nog niet aan de GBD deelneemt. Gemeente Alblasserdam Dordrecht Hendrik Ido Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Totaal

Bijdrage 2008 (x € 1.000) 1.268 225 262 240 385 2.380

bijlage

12 agendapunt

11


datum

19 mei 2008 steller

J. van Dijk

Onderwerp

Rapportage besteding diverse kredieten Bijlagen

doorkiesnummer

078 6398513 e-mail

[email protected]

Rapportage besteding kredieten Gevraagde beslissing Kennisnemen van de rapportage over de besteding van de beschikbaar gestelde investeringskredieten Verdere procedure en communicatie Niet van toepassing Financiële consequenties Geen. Toelichting De rapportage geeft de stand van zaken weer van de besteding van de investeringskredieten die in 2007 door de Drechtraad beschikbaar zijn gesteld. Het betreft de financiële stand per 31 maart 2008. Geen van de kredieten is per die datum volledig afgerond. De rapportage leidt nu niet tot voorstellen voor bijstelling van de kredieten. De stand van zaken van de kredieten zal voortaan een regulier onderdeel van de marap worden. Voor zover nodig zullen daarbij bijstellingsvoorstellen worden gedaan.

Rapportage besteding kredieten Deze rapportage geeft de financiële stand per 31 maart 2008 weer. In 2007 zijn door de Drechtraad de volgende kredieten beschikbaar gesteld: Krediet 1 2 3 4 5 6

Huisvesting panden Hellingen en Noordendijk 248 Inrichting SCD-gebouwen Informatiseringsprojecten SCD (IP&A-plan deelprogramma IV) Regionaal Rekencentrum en ontsluiting Drechtnet (IP&A-plan deelprogramma I A) Meubilair SDD Leerplichtapplicatie BLVS

Drechtraad 2007 maart, juni

Bedrag (x € 1.000) 11.080

oktober oktober

4.000 2.500

december

6.240

december december

700 275

1. Panden Hellingen en Noordendijk 248 Bij het huisvestingsconcept is voor de volgende huisvesting gekozen: - Sociale dienst Hellingen - Ingenieursbureau Hellingen - Servicecentrum Noordendijk 248 - Belastingdienst gemeentehuis Sliedrecht - Onderzoekcentrum gemeentehuis Zwijndrecht Een deel van het Servicecentrum is ook in het pand aan de Hellingen gehuisvest. Panden Hellingen en Noordendijk 248 zijn eigendom van de gemeente Dordrecht. Mede in verband met de BTW-positie van de gemeente is er voor gekozen de verbouwing door GR Drechtsteden te laten financieren. Na de verbouwing worden de panden voor 15 jaar door de GRD van de gemeente Dordrecht gehuurd. De kapitaallasten van de verbouwing worden daarbij met huurprijs verrekend. De werkzaamheden aan de panden zijn in het 2e kwartaal van 2008 afgerond. De SDD gebruikt nu alle voor hen bedoelde delen van het pand Hellingen. Het IBD is op 11 april naar de 2e en 3e verdieping van het gebouw verhuisd. Daarnaast is een deel van de serviceeenheid Communicatie in de Hellingen gehuisvest. Noordendijk 248 is in de loop van april en mei geleidelijk in gebruik genomen door het SCD. Er is een enkel onderdeel nog niet in het gebouw getrokken: de service-eenheid Geo verhuist naar verwachting na de zomer. De service-eenheid Implementatie Verandertrajecten heeft in verband met het IP&A-plan veel tijdelijke medewerkers, die niet in Noordendijk 248 kunnen worden gehuisvest. Deze worden elders ondergebracht.

De stand van de investeringen is per 01-04-2008 als volgt: Bedrag x € 1.000

Krediet

Noordendijk 248 Hellingen Tijdelijke huisvesting Inrichting en project Programmamanagement Totaal

6.700 3.530 250 150 450 11.080

Uitgegeven of verplicht 6.821 3.286 150 100 368 10.725

Nog te besteden 162 147 15 0 31 355

Totaal 6.983 3.433 165 100 399 11.080

Ter toelichting De kolom Krediet: geeft de bedragen die door de Drechtraad met het investeringskrediet beschikbaar zijn gesteld. Uitgegeven of verplicht: dit zijn de door leveranciers gefactureerde bedragen en lopende verplichtingen/opdrachten die nog niet (geheel) zijn gefactureerd. Nog te besteden: bedragen waar nog opdrachten voor moeten worden gegeven Totaal: de som van Uitgegeven of verplicht en Nog te besteden. Er is binnen de onderdelen van het krediet een kleine budgetverschuiving De totale uitgaven bevinden zich binnen het beschikbare krediet. Mogelijk onstaat door nagekomen kosten bij de afwerking van de panden een kleine kredietoverschrijding. 2. Inrichting SCD-gebouwen Het krediet heeft betrekking op de inrichting van de panden waar het SCD, de GBD en het OCD worden gehuisvest, en de ICT-, en telefoon-voorzieningen voor met name Noordendijk 248. Ook de inrichting van de servicepleinen wordt via dit krediet bekostigd. Voor het SCD is nieuw meubilair aangeschaft. In de Hellingen wordt voor het IBD het bestaande, nog relatief nieuwe, meubilair gebruikt. Voor het meubilair van de SDD is een afzonderlijk krediet beschikbaar gesteld. Het OCD zal gebruik gaan maken van het nieuwe meubilair dat de gemeente Zwijndrecht aanschaft. Voor de GBD zal gedeeltelijk nieuw meubilair worden aangeschaft. De ICT- en telefoon-voorzieningen van de Noordendijk 248 zijn vanaf maart fasegewijze, per etage gerealiseerd. Bedrag x € 1.000 Inventaris en interieur ICT-voorzieningen Telefonie Programmamanagement en onvoorzien Totaal

Krediet 2.300 1.000 450 250 4.000

Uitgegeven of verplicht 2.010 1.003 202 160 3.375

Nog te besteden 390 0 145 90

Totaal 2.400 1.003 347 250

625

4.000

Er is binnen de onderdelen van het krediet een kleine budgetverschuiving. Tot nu toe blijven de kosten binnen het krediet, maar naar verwachting is er in totaal een beperkte overschrijding.

3. Informatiseringsprojecten SCD Het krediet heeft betrekking op het implementeren van de standaardapplicaties die SCD en GBD gaan gebruiken volgens de kernbeslissingen uit het Bestuursplan. Het betreft ondermeer het financiële pakket, salarispakket, applicaties voor facilitaire zaken, documentaire informatievoorziening, virtuele servicepleinen, en de standaardapplicaties voor belastingen. Een aantal werkzaamheden/applicaties zijn in april afgerond, zoals de virtuele servicepleinen, de inrichting van het salarispakket en een deel van de financiële administratie, invoering van IPS (gegevens van alle medewerkers via het intranet te raadplegen), en communicatie. In mei en verder worden de resterende applicatie in productie genomen. Bedrag x € 1.000 Totaal

Krediet 2.500

Uitgegeven of verplicht 2.000

Nog te besteden 500

Totaal 2.500

De uitgaven blijven binnen het beschikbare krediet. Naar verwachting is er in totaal een beperkte onderschrijding. 4. Regionaal rekencentrum en ontsluiting Drechtnet Voor het regionaal rekencentrum worden de kelderruimten van Noordendijk 248 voorzien van specifieke installatietechniek voor een grootschalig rekencentrum. Die installatietechniek bestaat uit (nood)stroomvoorzieningen, koelinstallaties, beveiligingsvoorzieningen, rekken voor computers. Oplevering van het regionaal rekencentrum staat gepland voor oktober 2008. Tot die tijd werkt het SCD als tijdelijke voorziening met het rekencentrum van de gemeente Dordrecht dat hiertoe wordt versterkt. Ontsluiting Drechtnet omvat het ontsluiten van het glasvezelnet voor alle, ruim 3300, werkplekken van de SCD-deelnemers. De eerste fase is afgerond, waarbij vanuit alle gemeentehuizen en andere werklocaties verbinding is met het SCD. De tweede fase wordt naar verwachting opgeleverd in november 2008, en betreft het volledig integreren van de netwerken binnen en tussen de panden waarbij er sprake is van één transparant en alle locaties, werkplekken, computers en randapparatuur omvattend geheel. Bedrag x € 1.000

Krediet

Uitgegeven of verplicht 2.750 1.193 857

Nog te besteden 400 0 0

Totaal 3.150 1.193 857

Rekencentrum - (Nood)stroomvoorziening - Koel- en overige voorzieningen - Installatiekosten - Tijdelijke functionaliteit - Projectleiding

3.150 1.200 900 600 300 150

519 0 181

0 300 100

519 300 281

Drechtnet - Netwerk back bone - Redundante aansluitingen - Update LAN, verbinden alle locaties - Migraties naar centraal niveau - Projectleiding

2.850 1.000 200 1.000

1.069 380 145 109

1.781 600 45 800

2.850 980 190 909

500

218

281

499

150

217

55

272

Programmamanagement (4% opslag)

240

240

-

240

6.240

4.059

2.181

6.240

Totaal

De kosten van projectleiding vallen hoger uit dan geraamd. Er is minder eigen personeel beschikbaar, waardoor extra externe inhuur noodzakelijk is. De meerkosten kunnen vooralsnog binnen het totaalkrediet worden opgevangen. Een deel van de benodigde hardware is via een lease-contract aangeschaft. Dit betekent dat een deel van het krediet kan worden verlaagd. Deze verlaging is nog niet in dit overzicht verwerkt. De lease-constructie leidt tot wat lagere jaarlijkse lasten. De verwachting is dat de totale uitgaven binnen het beschikbare krediet blijven. 5. Meubilair SDD Voor de aanschaf van het meubilair voor de Sociale Dienst is een krediet beschikbaar gesteld van € 700.000. Het meubilair is in april afgeleverd. De kosten vallen wat lager uit dan het beschikbare krediet. 6. Leerplichtapplicatie BLVS Voor een adequate uitvoering van de taken van Bureau Leerplicht en Voortijdig Schoolverlaten wordt de leerplichtapplicatie vervangen. Hiervoor is een krediet van € 275.000 beschikbaar gesteld. Een deel van de applicatie is inmiddels in gebruik genomen, volledige oplevering volgt nog. Tot nu toe is € 130.000 aan kosten gemaakt. Voor de realisatie van de leerplichtapplicatie worden bijdragen van derden ontvangen uit de middelen voor “aanval op de uitval”. De netto kapitaallasten zullen hierdoor lager uitvallen dan begroot.



datum 16 mei 2008 Steller M. van den Bosch/R.J. Giskes

Onderwerp

Milieu in de Drechtsteden 2007; de stand van zaken

doorkiesnummer (078) 6396075 e-mail [email protected]

Bijlagen Brochure Milieu in de Drechtsteden 2007: stand van zaken-bericht. Gevraagde beslissing Ter kennisname Communicatie Er is een persbericht uitgegeven naar aanleiding van het verschijnen van de brochure. Bovendien wordt de digitale versie van de brochure op de website van de Drechtsteden geplaatst, zodat belangstellenden deze kunnen lezen/downloaden. Financiële consequenties De kosten van deze activiteit zijn gedekt uit het budget voor monitoring, groot € 42.000,--, onderdeel van het budget 2008 voor groen, water en milieu. Toelichting Voor u ligt het resultaat van de 0-meting milieu- en leefomgevingskwaliteit Drechtsteden. Het is een stand van zaken-bericht 2007. De brochure geeft inzicht in de actuele milieukwaliteit 2007, voor zover bekend. Daarnaast wordt aangegeven wat de Drechtsteden in 2007 gedaan hebben om de milieukwaliteit te verbeteren én welke stappen in 2008 ondernomen worden. Hiermee wordt gevolg gegeven aan de bestuurlijke besluitvorming in 2007 over een nieuwe opzet voor de monitor. Deze opzet houdt in dat de monitor wordt toegespitst op het rapporteren over de regionale (Drechtstedelijke) milieu-inspanningen en de effecten daarvan. Het stand van zakenbericht vormt een opmaat naar de monitor 2008 en het bijbehorende jaarverslag 2008, die in 2009 uitgebracht worden. Met het stand van zaken-bericht is zoveel mogelijk aangesloten bij de thema’s en indicatoren uit het basismodel regionale milieumonitor (onderdeel voorstel Doorontwikkeling Monitor Milieu- en leefomgevingskwaliteit), waarmee het Drechtstedenbestuur eerder akkoord is gegaan. Het basismodel gaat uit van 8 thema’s; het thema gebiedsgericht milieubeleid komt als thema niet terug in de brochure. Drechtsteden zet hier (nog) niet actief op in, al gebeurt dit lokaal her en der wel. In 2008 wordt bekeken of dit een thema wordt. De overige zeven thema’s zijn wel uitgewerkt. De thema’s bevinden zich in verschillende fases van de beleidscyclus. Over water, groen en ecologie en energie wordt momenteel beleidsmatig/programmatisch nagedacht. Dit resulteert in ambities en opgaven voor water, een uitvoeringsprogramma Groenblauw netwerk en een nota Klimaatbeleid. De resultaten verschijnen in de loop van 2008. Op verzoek van het PFO Ruimte, Groen, Milieu zal t.b.v. de monitor 2008 extra aandacht worden besteed aan de criteria waaraan de monitor dient te voldoen. Ook zal extra inzet worden gepleegd

pagina 2 van Milieu in de Drechtsteden 2007; de stand van zaken

op het gebied van de het formuleren van meetbare doelstellingen en indicatoren voor diverse projecten. Dit zal vanuit het project monitoring actief worden ondersteund. Ten aanzien van de informatievoorziening en het stand van zaken-bericht kunnen de volgende conclusies en aanbevelingen getrokken worden: Conclusies Informatievoorziening De informatie t.b.v. monitoring is verspreid en daardoor lastig vindbaar of is soms helemaal niet beschikbaar. De gegevens van contactpersonen voor informatie worden niet of nauwelijks actief beheerd. Ook worden informatie over het beleid en gedetailleerde milieu-informatie niet of nauwelijks beheerd. In het kader van het verdrag van Aarhus zijn wel afspraken gemaakt dat milieu-informatie beschikbaar gesteld zou moeten worden. In het kader van dit verdrag moet het voor burgers duidelijk zijn waar ze met vragen als: “Welk risico loop ik met de nabijheid van bedrijf x?” of “Is de bodem van pand x verontreinigd?”, terecht kunnen. De onderliggende informatie daarvoor kan ook beleidsmatig interessant zijn: Waar liggen de bedrijven met risico en hoeveel zijn dit er? En: Welke bodemverontreinigingslocaties zijn nog niet onderzocht? Stand van zaken-bericht De Drechtsteden spannen zich op vele fronten in om de milieukwaliteit en de leefomgevingskwaliteit te verbeteren. Dit wordt op de thema’s water, groen en ecologie en energie (nog) te weinig ondersteund met meetbare doelstellingen en meetresultaten. Deze thema’s staan nog aan het begin van de beleidscyclus. Het is belangrijk om in 2008 hier extra inzet op te plegen, zodat de effecten van de ‘inspanningen’ de komende jaren te volgen zijn. Dit wordt ondersteund vanuit het project Milieumonitor. Aanbevelingen Informatievoorziening • Cijfermateriaal en kaartmateriaal pro-actief verzamelen en beheren (door de Milieudienst Zuid-Holland Zuid), zodat informatie snel beschikbaar is; • De ontsluiting van groen-, water-, en milieu-informatie verbeteren via de website van de Drechtsteden door daarop, naast het stand van zaken-bericht, informatie over de diverse thema’s, beleidsdocumenten en programma’s te plaatsen. Deze informatie moet gemakkelijk toegankelijk voor zowel internen als externen zijn. • Aanlevering van informatie t.b.v. de milieumonitor voortaan plaats laten vinden via projectverantwoordingsformulieren. Hierin de indicatoren opnemen. Stand van zaken-bericht • De monitor 2008 koppelen aan een jaarverslag 2008, waardoor de jaarlijkse inspanningen van de Drechtsteden direct zichtbaar worden gemaakt via meetgegevens. • De opgenomen indicatoren en meetgegevens in 2007 beschouwen als 0-meting voor het stand van zaken-bericht 2008 (uit te brengen in 2009); • Nieuwe indicatoren en meetgegevens in de toekomst eveneens beschouwen als 0-meting voor de in de daarop volgende jaren uit te brengen monitoren; • Actief ondersteunen van lopende beleidstrajecten bij de formulering van meetbare doelstellingen en indicatoren ten behoeve van een 0-meting.

Milieu in de Drechtsteden 2007

inhoudsopgave

Drechtsteden verbeteren de leefomgeving

3

Luchtkwaliteit

4

Risico’s van vervoer en gebruik gevaarlijke stoffen

8

Geluid

12

Bodem

16

Energie

20

Groene gebieden ontwikkelen en verbinden

24

Water

28

Colofon

32

de Drechtsteden 2007” laat zien dat we op veel terreinen aan verbetering ervoer gevaarlijke stoffen, geluid, bodem, energie, groen en water. We geven ondig overzicht van de milieuproblemen en laten zien welk beleid de voeren om deze problemen te verminderen en de kwaliteit van het milieu te zullen in de toekomst ook gaan monitoren of we de gewenste verbeteringen iken.

de Drechtsteden 2007” is de eerste regionale monitor nieuwe stijl. In de onitor was er nog ruimte voor lokale onderwerpen, zoals afval. Nu alleen onderwerpen en programma’s die we regionaal oppakken. We milieukwaliteit in de Drechtsteden aan de van hand van indicatoren. Voor energie worden deze nog ontwikkeld. In 2008 gaan we veel stappen zetten. apsgewijs aan de verbetering van de leefomgeving in de Drechtsteden.

Milieu in de Drechtsteden 2007 Drechtsteden verbeteren de leefomgeving

e Regionaal Portefeuillehouder Ruimte, Groen en milieu Drechtsteden

De Drechtsteden werken samen aan de verbetering van de leefomgeving. Dat moet ook, want we leven in een dichtbevolkt gebied waar gewoond en gewerkt wordt en druk verkeer is. Dit belast de leefomgeving, dit belast onze inwoners. Soms blokkeert het nieuwe ontwikkelingen. We moeten dus bestaande milieuproblemen oplossen en voldoen aan de normen. Met slim beleid voorkomen we nieuwe toekomstige problemen en we zorgen ervoor dat milieu-aspecten van begin af aan bij het ruimtelijk en economisch beleid worden betrokken Deze “Milieu in de Drechtsteden 2007” laat zien dat we op veel terreinen aan verbetering werken: lucht, vervoer gevaarlijke stoffen, geluid, bodem, energie, groen en water. We geven een kort en bondig overzicht van de milieuproblemen en laten zien welk beleid de Drechtsteden uitvoeren om deze problemen te verminderen en de kwaliteit van het milieu te verbeteren. We zullen in de toekomst ook gaan monitoren of we de gewenste verbeteringen en effecten bereiken. Deze “Milieu in de Drechtsteden 2007” is de eerste regionale monitor nieuwe stijl. In de vorige milieumonitor was er nog ruimte voor lokale onderwerpen, zoals afval. Nu presenteren we alleen onderwerpen en programma’s die we regionaal oppakken. We beschrijven de milieukwaliteit in de Drechtsteden aan de van hand van indicatoren. Voor water, groen en energie worden deze nog ontwikkeld. In 2008 gaan we veel stappen zetten. Zo werken we stapsgewijs aan de verbetering van de leefomgeving in de Drechtsteden. Marcel Doodkorte Regionaal Portefeuillehouder Ruimte, Groen en Milieu Drechtsteden

ven: Bron RuimteGeven

bijvoorbeeld jonge kinderen en mensen met ademhalingsproblemen. Er grenswaarde afgesproken. Deze is in 2010 voor fijn stof 40 μg/m3 en stikstofdi Nederland heeft echter uitstel gevraagd bij de EU om pas in 2015 aan de nor voldoen.

Luchtkwaliteit

Bedrijven in onze regio dragen maar weinig bij aan de luchtverontreinigin provinciaal onderzoek. De Drechtsteden hebben vooral last van de uitstoot doo de snelwegen en binnenstedelijke wegen. Dit laatste is deels het gevolg van h vervoersbeleid van de Drechtsteden gemeenten om te kiezen voor bundeling v Daarnaast is de achtergrondconcentratie hier al hoog. Dat komt doo stikstofdioxide wat niet in de regio zelf wordt geproduceerd, maar al (bijvoorbeeld Rijnmond, Antwerpen) in de lucht terecht is achtergrondconcentratie van fijn stof in de regio is nu ongeveer achtergrondconcentratie Welke stappen zijn gezet?van stikstofdioxide (NO2 ) is ongeveer 31,5 μg Sliedrecht is deze iets lager, namelijk 30 μg/m3.

regio is goed op weg, maar ook van anderen afhankelijk

Naar verwachting zal de achtergrondconcentratie de komende jaren sterk verm Inventarisatie diverse zoals stimulering toepassen Ten eerste isrijksmaatregelen, in beeld gebracht waar de problemen zich van vooralhet voordoen, wat devan roetfilters, s openbaar vervoer, schonere binnenvaartschepen en afspraken in Europees ve veroorzakers zijn en wie een oplossing kan bieden. Om met het laatste te beginnen, de schonere vrachtauto’s. regio kan het niet alleen: Er is een brede inzet nodig: • Welke Het Rijk stappen zet zich in opzijn de verbetering gezet? van de achtergrondconcentratie. • Rijkswaterstaat zal de luchtproblematiek rondom de A16 en A15 oplossen • Inventarisatie de provincie zal de openbaar vervoerconcessie aanpassen zodat voor 2015 sprake is Ten in beeld gebracht vaneerste schoon is openbaar (bus) vervoer. waar de problemen zich vooral voordoen, wat d zijn en wie een oplossing kan bieden. Om metvoordoen het laatste • De Drechtsteden richten zich op de knelpunten die zich langs te de beginnen: de reg alleen: er is een brede inzet nodig: binnenstedelijke aanlegplaatsen voor binnenvaart en de luchtkwaliteit • Het Rijk wegen, zet zichbijindeop de verbetering van de achtergrondconcentratie. in •het algemeen: het verbeteren het openbaar vervoer, bevorderen Rijkswaterstaat zal devan luchtproblematiek rondom de gebruik A16 en A15 oploss waterbus, en parkeren op afstand. • de bevorderen provinciegebruik zal defiets openbaar vervoer concessie aanpassen zodat voor

van schoon openbaar (bus) vervoer. • De Drechtsteden richten zich op Het is belangrijk dat het Rijk algemene maatregelen treft de knelpunten die zich voord binnenstedelijke wegen, bij de aanlegplaatsen voor binnenvaart en d Gezien de hoge achtergrondconcentratie fijn stof en stikstofdioxide is het vooral in het algemeen. belangrijk dat het Rijk dedat beoogde maatregelen treft. Als ze dit voor 2015treft doen, dan zal Het is belangrijk het Rijk algemene maatregelen deGezien luchtkwaliteit in onze regio, zelfs direct langs de snelwegen bijna overal voldoen aan de hoge achtergrondconcentratie fijn stof en stikstofdioxide is het voora het Rijk de beoogde maatregelen treft. Als ze dit voor 2015 doen, dan zal de de grenswaarde van 40 µg/m3. onze regio, zelfs direct langs de snelwegen bijna overal voldoen aan de grens μg/m3. Concentratie stikstofdioxide (NO2 in µg/m3) 2006 en 2015 hoogst berekende waarden Concentratie stikstofdioxide (NO2 in μg/m3) 2006 en 2015 hoogst berekende wa

Uitgangspositie Bedrijven, autoverkeer maar ook de scheepvaart stoten fijn stof en stikstofdioxide uit. Een te hoge en langdurige concentratie van deze stoffen kan voor gezondheidsproblemen zorgen bij bijvoorbeeld jonge kinderen en mensen met ademhalingsproblemen. Er is daarom een grenswaarde afgesproken. Deze is in 2010 voor fijn stof 40 µg/m3 en stikstofdioxide 40 µg/m3. Nederland heeft echter uitstel gevraagd bij de EU om pas in 2015 aan de normen te hoeven voldoen. Bedrijven in onze regio dragen maar weinig bij aan de luchtverontreiniging, zo blijkt uit provinciaal onderzoek. De Drechtsteden hebben vooral last van de uitstoot door verkeer langs de snelwegen en binnenstedelijke wegen. Dit laatste is deels het gevolg van het verkeers- en vervoersbeleid van de Drechtsteden gemeenten om te kiezen voor bundeling van het verkeer. Daarnaast is de achtergrondconcentratie hier al hoog. Dat komt door fijn stof en stikstofdioxide wat niet in de regio zelf wordt geproduceerd, maar al ergens anders (bijvoorbeeld Rijnmond, Antwerpen) in de lucht terecht is gekomen. De achtergrondconcentratie van fijn stof in de regio is nu ongeveer 30 µg/m3,De achtergrondconcentratie van stikstofdioxide (NO2 ) is ongeveer 31,5 µg/m3). Alleen in Sliedrecht is deze iets lager, namelijk 30 µg/m3.

Bron: Regionaal programma Luchtkwaliteit 2006 - 2015

A15 H.I.Ambacht Alblasserdam Papendrecht Sliedrecht A16 H.I.A Zwijndrecht Dordrecht N3 Papendrecht Dordrecht

2006

2015

46,4 45,7 42,5 44,7

34,4 34,6 31 32,7

60,4 60,4 53,9

43 44,1 38,4

41,8 53,3

30,7 35,2

Door rijksmaatregelen zal de situatie in 2015 sterk verbeterd zijn. Dan blijv overschrijdingen in Zwijndrecht (44,1 μg/m3.) en Hendrik Ido Ambac Rijkswaterstaat is hier aan zet en zal de nodige maatregelen moeten nemen. Wat de regio kan doen?

Door rijksmaatregelen zal de situatie in 2015 sterk verbeterd zijn. Dan blijven er nog wel overschrijdingen in Zwijndrecht (44,1 µg/m3.) en Hendrik-Ido-Ambacht (43 µg/m3). 2Rijkswaterstaat is hier aan zet en zal de nodige maatregelen moeten nemen.

Naar verwachting zal de achtergrondconcentratie de komende jaren sterk verminderen door diverse rijksmaatregelen, zoals stimulering van het toepassen van roetfilters, schoner openbaar vervoer, schonere binnenvaartschepen en afspraken in Europees verband over schonere vrachtauto’s.

Wat de regio kan doen? In 2006 zorgde ook het lokale verkeer langs de hoofdontsluitingswegen op een groot aantal plaatsen voor overschrijdingen van de grenswaarde voor stikstofdioxide. In 2015 laten berekeningen zien dat als we niets doen nog enkele overschrijdingen te verwachten zijn langs de Dokweg in Dordrecht, langs de Hendrik Ydenweg in HendrikIdo-Ambacht en de Ruigenhil in Alblasserdam. De regio heeft een eigen Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 opgesteld dat een groot pakket aan maatregelen bevat. Dit programma maakt onderdeel uit van het Nationaal Programma Luchtkwaliteit. Belangrijk is dat alle partners verplicht zijn dat uiterlijk in 2015 de luchtkwaliteitproblematiek in de Drechtsteden is opgelost. In 2007 zijn al resultaten geboekt. • de aanleg van de tunnel Laan der Verenigde Naties in Dordrecht • de rotonde Ambachtszoom/ Krommeweg/ Sophialaan in Hendrik-Ido-Ambacht. • enkele maatregelen getroffen in het kader van het Hoogwaardig Openbaar Vervoer waaronder de Busbaan N3/ Laan der VN in Dordrecht en de wijziging voorrangssituatie Crayensteinstraat – Deltalaan in Sliedrecht. De maatregelen zorgen er voor dat de doorstroming verbetert.

Aanleg walstroom Schepen die aanleggen aan kades dragen ook bij aan een slechtere luchtkwaliteit. De concentratie stikstofdioxide voor direct omwonenden stijgt daar met 1 tot 2 µg/m3. Daarom hebben we een haalbaarheidsonderzoek naar de aanleg van walstroomvoorzieningen voor de binnenvaart uitgevoerd. Walstroom zorgt ervoor dat de uitstoot van stikstofdioxide en fijn stof nabij de aanlegkades afneemt, evenals de geluidsbelasting. Een schip dat aan wal ligt bij een kade hoeft geen eigen generator en dus vervuilende brandstof te gebruiken, maar maakt gebruik van een vaste stroomaansluiting aan wal. Met de inzet van groene stroom wordt ook een bijdrage geleverd aan de CO2 reductie. In totaal gaat het in de Drechtsteden om 25 walstroomkasten op 14 kades.

Welke stappen gaan we in 2008 zetten? In 2008 gaan we de projecten uit het Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden uitvoeren. Zo verwachten we het besluit te nemen over de aanleg van walstroomvoorzieningen en worden HOV maatregelen de komende jaren uitgevoerd. Ook kijken we naar de mogelijkheid om in de Drechtsteden aardgas als alternatieve brandstof aan te bieden (aardgasvulpunten) en de introductie van aardgas in het gemeentelijk wagenpark. Verder vindt een grote publiekscampagne plaats. Daarmee komt de luchtproblematiek onder de aandacht van het grote publiek en kan het publiek zien wat ze zelf aan een betere luchtkwaliteit kunnen bijdragen.

Risico’s van vervoer en gebruik gevaarlijke stoffen risico’s zijn bekend en zijn van invloed op toekomstige ontwikkelingen Welke stappen zijn gezet? Inventarisatie risico van bedrijven Het risico van grote bedrijven is bekend en valt onder landelijke en provinciale regelingen. De ligging van deze bedrijven kan van invloed zijn op de ruimtelijke ontwikkeling van de regio. Er zijn in de Drechtsteden 39 risicolocaties. Het gaat om 10 opslagplaatsen, bijvoorbeeld van olie, 20 LPG stations en 9 grote bedrijven. De meeste van deze risicolocaties liggen op voldoende afstand van woningen en andere gebouwen en voldoen aan de veiligheidsnormen. Bij vrijwel alle bedrijven wordt een 10-6 contour voor het plaatsgebonden risico gevonden die op of in de nabijheid van de inrichting is gelegen. Alleen in het geval van Du Pont is een kwetsbaar object, (de Merwehal) binnen de contour gelegen. Hiervoor dient een oplossing gezocht te worden. Overschrijdingen van het groepsrisico komen alleen voor bij het rangeeremplacement Kijfhoek en Du Pont. De 9 bedrijven vallen onder het Besluit Risico’s Zware Ongevallen (BRZO). Deze bedrijven moeten een preventiebeleid hebben en er moet een actueel bedrijfsrampenbestrijdingsplan in werking zijn. Voor de meeste BRZO-bedrijven geldt dat ze daarnaast ook een veiligheidsrapport moeten opstellen en onderhouden (VR-plichtig). Enkele bedrijven vallen onder het provinciaal gezag. De Milieudienst ZHZ controleert de bedrijven die onder het gemeentelijk gezag vallen. Op de kaart ziet u de locaties van opslagplaatsen, LPG stations en bedrijven en de risicocontouren eromheen.

Bron: Provincie Zuid-Holland, risicokaart

Risicokaart bedrijven (BRZO), LPG-stations en opslagplaatsen

Risicocontour 10-6/jaar

Uitgangspositie Bij het vervoer van gevaarlijke stoffen via weg, spoorweg en water kunnen ongelukken gebeuren waardoor risico’s ontstaan voor omwonenden. Ook het gebruik van gevaarlijke stoffen bij bedrijven kan risico’s opleveren. Het is daarom belangrijk een overzicht te hebben van bedrijven en transporten en hun veiligheidsrisico’s, de verwachte veiligheidscontouren, ligging en het aantal mensen in de directe omgeving. Een ramp bij een bedrijf dat in een woonwijk ligt zal immers een groter effect hebben dan een ramp bij een bedrijf verder weg. Het mogelijk effect van een ramp wordt aangeduid met groepsrisico: dit is de totale kans per jaar dat een groot aantal personen overlijdt als gevolg van een ongeluk bij transport of het werken met gevaarlijke stoffen.

BRZO-bedrijven LPG-stations Opslagplaatsen

pagina

Inventarisatie risico spoorwegen Dordrecht-Zwijndrecht Het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor is in de afgelopen jaren toegenomen. De grafiek laat dat zien. Met de groei is ook het groepsrisico toegenomen en is de 10-6 contour verder van het spoor komen te liggen. Gezien de marktverwachtingen is de prognose in het onderzoek Basisnet dat het transport, als er geen wettelijke beperkingen opgelegd worden, Inventarisatie risico spoorwegen Dordrecht-Zwijndrecht ook inHet devervoer toekomst nog zal groeien. Daarom moeten we blijven monitoren hoe het vervoer van gevaarlijke stoffen over het spoor is in de afgelopen jaren toegenomen. van gevaarlijke stoffen over de spoorwegen zich ontwikkelt.

Basisnet In 2005 is het Rijk begonnen met de ontwikkeling van het Basisnet; het zodanig definiëren van een transportnetwerk dat de continuïteit van het transport en de veiligheid rondom het netwerk worden gewaarborgd. Hiervoor worden zowel risicoplafonds als vervoercondities vastgelegd waaronder het transport van gevaarlijke stoffen en ruimtelijke ontwikkelingen in de nabijheid van vervoersassen kunnen plaatsvinden.

De grafiek laat dat zien. Met de groei is ook het groepsrisico toegenomen. Gezien de marktverwachtingen, die zijn gedaan voor de ontwikkeling van het Basisnet, zal het Kader: Basisnet transport gevaarlijke stoffen groeien. Daarom moeten we blijven monitoren In 2005 is hetvan Rijk begonnen metverder de ontwikkeling van het Basisnet; het zodanig definiëren van een dat de continuïteit van het transport en de veiligheid rondom het hoe transportnetwerk het vervoer van gevaarlijke stoffen over de spoorwegen zich ontwikkelt.

netwerk worden gewaarborgd. Hiervoor worden zowel risicoplafonds als vervoercondities vastgelegd waaronder het transport van gevaarlijke stoffen en ruimtelijke ontwikkelingen in Wel zal het risico afnemen nu de Laan der VN in Dordrecht ondertunneld is en wissels de nabijheid van vervoersassen kunnen plaatsvinden.

verbeterd worden en de Betuwelijn in gebruik is genomen. Het transport van het brandbare gas LPGafnemen door SHELLnu zal bijvoorbeeld vanafVN 2008inviaDordrecht de Betuweroute worden Wel zal het risico de Laan der ondertunneld is en wissels afgewikkeld. verbeterd worden en de Betuwelijn in gebruik is genomen. Het transport van het brandbaar

Inventarisatie risico van wegvervoer In het kader van het Basisnet heeft het Rijk onderzocht wat de risico’s zijn van het vervoer van gevaarlijke stoffen via de wegen in de Drechtsteden, de A15, A16 en N3. Binnen de 10-6 mogen geen kwetsbare bestemmingen, zoals woningen en scholen, liggen. Dit is in de Drechtsteden niet het geval behalve op het tracé Hendrik-IdoAmbacht - Alblasserdam (omleidingroute) waar 2 woonwagens zijn gelegen binnen de 10-6 contour. Hier moet een oplossing voor gevonden worden. Er is nergens sprake van een probleem met het groepsrisico: in de Drechtsteden liggen de woningen op voldoende afstand van de snelwegen.

gas LPG door SHELL zal bijvoorbeeld vanaf 2008 via de Betuweroute worden afgewikkeld. Spoorvervoer van gevaarlijke stoffen in ton

Risicocontouren snelwegen voor de bestaande situatie en nieuwe ontwikkelingen

Spoorvervoer van gevaarlijke stoffen in ton

Omschrijving wegvak

toxische vloeistoffen

A15 Kp Ridderkerk HI Ambacht A15 HI Ambacht Alblasserdam (brug) A15 Alblasserdam Papendrecht (N3) A15 Papendrecht-Sliedrecht

1000 1500 1400 1950

zeer toxische vloeistoffen 0 0

2800 2800 10550

zeer brandbare vloeistoffen toxische gassen brandbare gassen

13250 12750 15700

2200 700 2200 700

A16 Dordrecht C s’Gravendeel A16 s’Gravendeel provinciegrens A16 Kp Ridderkerk Dordrecht C

27 27 27

N3 Papendrecht-Dordrecht

25

Bron: onderzoek Basisnet 12250 12300

5550 5550

0 5000 Kijfhoek-Dordrecht 2002

10000 15000 20000 Kijfhoek-Dordrecht 2005

Dordrecht-Zwaluwe 2002

Dordrecht-Zwaluwe 2005

Welke stappen gaan we in 2008 zetten? Bron: NS Cargo Bron: NS Cargo

De toename vanvan het van gevaarlijke leidt tot meer risico voor De toename hetvervoer vervoer van gevaarlijke stoffenstoffen over hetover spoorhet leidtspoor tot meer risico meer omwonenden in een groter gebied. Dit leidt vooral in de bocht in Dordrecht voor meer omwonenden in een groter gebied. Zo lag in 2002 bij het station Dordrecht (kilometervak 1 en 9) tot een onwenselijk risico. De woningen liggen hier dicht bij het spoor. risicocontour op 18 meter. Dit is in 2005 51 meter kilometervakken geworden. Dit leidt in Dordrecht. De In dede toelaatbare tabel wordt dit geïllustreerd voor enkele vooral in de bocht in Dordrecht (kilometervakdie 1 enbij 9) tot een onwenselijk risico. De moeten liggen wordt oriëntatiewaarde voor het groepsrisico, voorkeur rond de 1 zou hier met een waarde van 47bijduidelijk woningen liggen hier dicht het spoor.overschreden. In de tabel wordt dit geïllustreerd voor enkele kilometervakken in Dordrecht. De oriëntatiewaarde voor het risico, die bij voorkeur rond Gerealiseerd vervoer 2002 Gerealiseerd vervoer 2005 de 1 zou moeten liggen wordt hier met een waarde van 47 duidelijk overschreden. 10-6 GR/oriëntatiewaarde 10-6 GR/oriëntatiewaarde

Km 1 16m 20.400 Km 2 16m 0,604 Km 9 18m 21.490 Km 10 18m 17.240 Bron: onderzoek Basisnet Bron: onderzoek Basisnet Groepsrisico spoorlijn Dordrecht - Zwaluwe

Km-vak Km 10 tussen station en spoorbrug naar Zwijndrecht Km 9 bij station Dordrecht Km 1: bocht tussen station en tunnel Dubbeldamse weg Km 2 t.h.v. Laan der VN

Ligging 10-6risicocontour in meters 58 65 65 32

46m 41m 51m 51m

Gerealiseerd vervoer 2002 10-6 GR/oriëntatiewaarde 18m 17,240 18m 21,490 16m 20,400 16m 0,604

45,030 1,330 47.400 38.210

Gerealiseerd vervoer 2005 10-6 GR/oriëntatiewaarde 51m 38,210 51m 47,400 46m 45,030 41m 1,330

10

Het Rijk en de provincie Zuid-Holland zijn bezig met voorstellen voor het vervoer van gevaarlijke stoffen (Basisnet). Een toename van het vervoer van gevaarlijke stoffen dwars door de regio vinden wij niet wenselijk. Wij zetten ons in om de veiligheid rond het spoor structureel te verbeteren en om toekomstige ontwikkelingen zoals Maasterras verantwoord mogelijk te maken. In de regio Zuid-Holland Zuid is in 2007 gestart met de structuurvisie Externe Veiligheid. Deze wordt in 2008 afgerond. Deze visie zal de beleidsinzet weergeven ten aanzien van externe veiligheid binnen de regio. Dit is van belang voor de ruimtelijke ontwikkelingen in de Drechtsteden. De Structuurvisie zal beschrijven hoe we omgaan met knelpunten, zones die gehanteerd worden, verantwoording groepsrisico en risicocommunicatie. De toezegging van het Rijk dat het knooppunt A16 - N3 wordt aangepakt zal leiden tot een verbetering van de veiligheidssituatie op de N3. In 2008 stellen de Drechtsteden een omgevingsanalyse op en formuleren ze hun kernboodschap.

11 5

Welke stappen zijn gezet?

Geluid Normen mogen per gebied verschillen. Echte overlast wordt aangepakt

Vermindering overlast rail- en wegverkeer De Drechtsteden maken werk van de geluidsanering. De Wet Geluidshinder van ongeveer 20 jaar geleden gaf aan, dat gemeenten ervoor moesten zorgen dat nieuwe overschrijdingen van de geluidsnormen voorkomen werden. Er werd een begin gemaakt met de aanpak van bestaande geluidsoverlast. Daartoe is een lijst gemaakt van bestaande overlast. Op de A-lijst is de overlast vanwege wegverkeer opgenomen. De raillijst, alleen in Dordrecht, bevat overlast door spoorwegen. De saneringen worden betaald via het ISV-budget (Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing). Sanering van geluidsbelaste woningen Gemeente Alblasserdam Dordrecht HI Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht Drechtsteden raillijst

te saneren woningen (A-lijst) 303 188 78 6 520 33 1128 52

gesaneerde woningen t/m 2004 79 112 75 4 150 14 434 39

nog te saneren ISV-programma 2005 t/m 2009 101 76 3 2 62 9 241 13

resteert per 1-1-2010 123 0 0 0 308 10 441 0

In 2005 t/m 2007 zijn de projecten uit het programma 2005 t/m 2009 voorbereid en in gang gezet. Eind 2007 was de sanering van 17 woningen in Sliedrecht, 3 in Alblasserdam en 12 woningen van de A-lijst in Dordrecht en 1 woning van de raillijst volledig afgerond. Bron: milieudienst ZHZ en Convenant ISV2 Drechtsteden, aanvullende gegevens Dit is inclusief nog programma-onderdelen uit ISV 1 die in uitvoering zijn

Uitgangspositie Het wonen in een stedelijke regio met activiteiten, bedrijvigheid, verkeer- en vaar- spoor- en snelwegen brengt geluid met zich mee. Dit kan leiden tot geluidsoverlast bij omwonenden. De geluidsnormen kunnen overschreden worden. Een eenmalige overschrijding is nog tot daar aan toe. Langdurige overschrijdingen van de geluidsnormen dienen aangepakt te worden. En bij nieuwe projecten dienen overschrijdingen voorkomen te worden. We willen: 1. de overlast bij woningen langs rail- en wegverkeer verminderen 2. de geluidsbelasting in kaart brengen en monitoren 3. de overlast door industrielawaai verminderen

12

Opstellen Geluidbelastingskaarten In het kader van de Europese richtlijn ‘Omgevingslawaai’ hebben de Drechtstedengemeenten door de Milieudienst geluidbelastingskaarten op laten stellen. Op de kaarten is de geluidsbelasting door wegverkeer, railverkeer en industrie in beeld gebracht voor het jaar 2006. Bovendien is het aantal woningen bepaald dat binnen een bepaalde geluidbelastingsklasse valt. Er zijn in de Drechtsteden veel woningen die een te hoge geluidsbelasting hebben. Dit is vooral vanwege het verkeer over de A15, A16, binnenstedelijke hoofdwegen en railverkeer en vanwege industrie. Aantal woningen met te hoge geluidsbelasting opgenomen in geluidbelastingklassen

Aantal woningen met te hoge geluidsbelasting opgenomen in geluidbelastingk

a. Vanwege railverkeerslawaai

Vanwege railverkeerslawaai 65-69 70-74 75 Alblasserdam 0 0 0 Dordrecht 321 80 6 H.I. Ambacht 0 0 0 Papendrecht 0 0 0 Sliedrecht 27 12 2 Zwijndrecht 240 9 0 De voorkeurswaarde is waarde 55 dB(A) De uiterste waarde 68 dB(A) N.B.: De voorkeurswaarde is waarde 55 dB(A)

De uiterste waarde 68 dB(A) wegverkeerslawaai Alblasserdam Dordrecht H.I. Ambacht Papendrecht

55-59

60-64

65-69

70-74

1339 9333 2288 3582

1457 9906 1270 2370

458 4200 201 46

1 394 1 0

13



AantalAantal woningen woningen met temet hoge tegeluidsbelasting hoge geluidsbelasting opgenomen opgenomen in geluidbelastingklassen in geluidbelastingklassen De vier gezoneerde bedrijventerreinen

Vanwege Vanwege railverkeerslawaai railverkeerslawaai met hun zonegrens 65-69 65-69 70-74 70-7475 75 Aantal woningen met 0te0hoge 0geluidsbelasting opgenomen in geluidbelastingklassen Alblasserdam Alblasserdam 0 0 0 Dordrecht Dordrecht 321 32180 80 6 6 Vanwege railverkeerslawaai H.I. Ambacht H.I. Ambacht 0 0 0 0 0 0 65-69 0 0 70-74 0 075 Papendrecht Papendrecht0 0 Alblasserdam 0 0 0 Sliedrecht Sliedrecht 27 27 12 12 2 2 Dordrecht 321 80 6 Zwijndrecht Zwijndrecht240 2409 9 0 0 H.I. Ambacht 0 is waarde 0 De voorkeurswaarde De voorkeurswaarde is055 waarde dB(A)55 dB(A) Papendrecht 0 dB(A)68 dB(A) 0 0 De uiterste De uiterste waarde 68 waarde Sliedrecht 27 12 2 b.Zwijndrecht vanwege wegverkeerslawaai 240 9 0 wegverkeerslawaai wegverkeerslawaai De voorkeurswaarde55-59 is waarde 55 dB(A) 60-6465-69 65-69 55-59 60-64 70-74 70-74 De uiterste waarde 68 dB(A) Alblasserdam Alblasserdam 1339 13391457 1457458 458 1 1 wegverkeerslawaai Dordrecht Dordrecht 9333 93339906 99064200 4200394 394 55-59 22881270 60-64 1270201 65-69 201 1 70-74 1 H.I. Ambacht H.I. Ambacht 2288 Papendrecht Papendrecht3582 35822370 237046 46 0 0 Alblasserdam 1339 1457 458 1 Sliedrecht Sliedrecht 1454 14541798 17981199 119926 26 Dordrecht 9333 9906 4200 394 Zwijndrecht Zwijndrecht4076 40763253 3253565 565 1 1 de totale geluidsbelasting mag aan de zonegrens niet meer zijn dan 50 dbA Toelichting: H.I. Ambacht 2288 1270 201 1 De voorkeurswaarde De voorkeurswaarde is waarde is 48 waarde dB(A)48 dB(A) Het geluid van de bedrijven tesamen op de bedrijfsterreinen strekt zich uit Papendrecht 3582 2370 46 0 De uiterste De uiterste waarde 63 waarde dB(A)63 dB(A) woongebieden. Per bedrijfsterrein wordt een plan van aanpak gemaakt. De voorkeurswaarde is waarde 48 dB(A) Sliedrecht 1454 1798 1199 26 Wegverkeer Wegverkeer langs auto(snelwegen) langs auto(snelwegen) buitenstedelijk, buitenstedelijk, uiterste uiterste grenswaarde: grenswaarde: 53 dB 53 dB Zwijndrecht 4076 3253 565 1 De uiterste waarde 63 dB(A) De voorkeurswaarde is waarde 48 dB(A) Industrielawaai Industrielawaai Wegverkeer langs auto(snelwegen) buitenstedelijk, uiterste grenswaarde: 53 dB Kader: De uiterste waarde 63 dB(A)50-54dB 50-54dB 55-59 dB55-59 dB 60-64 dB60-64 dB65 dB 65 dB Zonebeheerplan Groote Wegverkeer langs auto(snelwegen) Alblasserdam Alblasserdam 299 299 15buitenstedelijk, 15 10uiterste 10grenswaarde: 0 053 dB Lindt/DordtWest Dordrecht Dordrecht 4636 4636 503 503 75 75 10 10 c. vanwege industrielawaai Industrielawaai H.I. Ambacht H.I. Ambacht 1054 1054 42 42 8 8 9 9 van2 Dordrecht heeft het 50-54dB 637 33 55-59 dB33 60-64 dB5College Papendrecht Papendrecht637 5 Het 265 dB Alblasserdam 299 15 10 0 het Groote Sliedrecht Sliedrecht 316 316 68 68 0 zonebeheerplan 0 2 2 voor Dordrecht 4636 503 75 10 eind 2007 Zwijndrecht Zwijndrecht5577 5577 190 190 3 Lindt/Dordt-West 3 5 5 H.I. Ambacht 1054 42 50 dB(A) 8 vastgesteld. 9 Dit is een mijlpaal in de De voorkeurswaarde De voorkeurswaarde is waarde is 50 waarde dB(A) Papendrecht 637dB(A)55 dB(A) 33 5 aanpak van 2 de geluidsproblematiek in De uiterste De uiterste waarde 55 waarde Sliedrecht 0 het Zeehavengebied. 2008 Bron: MZHZ, Bron: MZHZ, deze 316 tabel dezekan tabel ook68 kan woningen ook woningen bevatten bevatten waar al 2waar eerderal gevelmaatregelen eerderBegin gevelmaatregelen zijnzal getroffen zijn getroffen of waarofhogere waar hogere Zwijndrecht 5577 190 3 de zonegrens 5 van het Zeehavengebied grenswaarden grenswaarden zijn verleend zijn verleend De voorkeurswaarde is zijn waarde 50de dB(A) Grenswaarden Grenswaarden zijn gebaseerd gebaseerd op Wet op geluidhinder de Wet geluidhinder en gelden en voor gelden nieuwe voor woningen nieuwe woningen herzien worden. De uiterste waarde 55isdB(A) De waarde dB(A) Bijvoorkeurswaarde een aantal Bij een woningen aantal woningen zijn al 50 wel zijn gevelmaatregelen al wel gevelmaatregelen getroffen. getroffen. Hier zijnHier de getallen zijn de getallen nog nietnog op gecorrigeerd. niet op gecorrigeerd. Ook de Ook de Bron: MZHZ, deze tabelopvan kan ookgeluidbelasting woningen bevatten al grenswaarden eerder zijn gevelmaatregelen zijnzijn getroffen of waar hogere woningen woningen waar opwaar grond grond de van de geluidbelasting hogere waar grenswaarden hogere verleend zijn verleend zijn hier nog hier nietnog vanaf niet getrokken. vanaf getrokken. De uiterste waarde 55 dB(A) grenswaarden zijn verleend Het Grenswaarden zijn gebaseerd op de Wet geluidhinder en gelden voor nieuwe woningen

over

Bron: Plan van aanpak zonebeheer Drechtsteden

Toelichting: de totale geluidsbelasting mag aan de zonegrens niet meer zijn dan 50 dbA Het geluid van de bedrijven tesamen op de bedrijfsterreinen strekt zich uit over woongebieden. Per bedrijfsterrein wordt een plan van aanpak gemaakt.

Zeehavengebied te Dordrecht

Bij een aantal woningen zijn tabel al welkan gevelmaatregelen Hier zijn de getallen nog niet op gecorrigeerd. Ook de Bron: milieudienst ZHZ, deze ook woningen getroffen. bevatten waar al eerder In 2008 Inworden 2008 de tabellen daar op daar aangepast. op aangepast. Op datOp moment moment is zijn de hier lijst is de pas lijst definitief. pas definitief. In de In de woningen waar opworden grond vande de tabellen geluidbelasting hogere grenswaarden zijndat verleend nog niet vanaf getrokken. gevelmaatregelen zijnrekening getroffen ofgehouden waarmet hogere grenswaarden zijn verleend lijst is lijst wel is rekening wel gehouden demet geluidschermen. de geluidschermen.

Welke stappen gaan we in 2008 zetten?

vermindering vermindering van overlast van overlast door industrielawaai: door industrielawaai: plan van planaanpak van aanpak zonebeheer zonebeheer Welke stappen gaan we in 2008 zetten? Binnen Binnen dezijnDrechtsteden de Drechtsteden liggen liggen twaalf twaalf met geluidsproblemen. metpas geluidsproblemen. Alle Alle Grenswaarden gebaseerd op de daar Wet geluidhinder enindustrieterreinen gelden voor woningen • In 2008 worden de tabellen op aangepast. Opindustrieterreinen dat nieuwe moment is de lijst definitief. In de bedrijven bedrijven op dieop terreinen dieal terreinen zorgen voor een voor een geheel aan geluidsoverlast aan geluidsoverlast voor omwonenden. voor omwonenden. wel woningen rekening gehouden metzorgen de geluidschermen. • geheel Sanering van geluidsbelaste uit het ISV-programma. Bijlijst eenis aantal zijn wel gevelmaatregelen getroffen. Hier zijn de getallen nog woningen Via zonebeheer Via zonebeheer moet in moet de door in toekomst de op toekomst voorkomen voorkomen worden dat nieuwe dat nieuwe overlastsituaties overlastsituaties zich zich vermindering overlast plan worden van aanpak zonebeheer niet op gecorrigeerd.van Ook de woningen waar industrielawaai: grond van de geluidbelasting hogere • voordoen. voordoen. In het In plan het van plan aanpak van aanpak zonebeheer zonebeheer wordt wordt een richting een richting aangegeven aangegeven voor de voor vier de vier • Actieplannen omgevingslawaai Binnen de Drechtsteden liggen twaalf industrieterreinen met geluidsproblemen. Alle grenswaarden zijn verleend zijn hier nog niet vanaf getrokken. In spelen: 2008aan zullen de gemeenten invoor de regio in het kader van de Europese Richtlijn samen grote bedrijventerreinen groteopbedrijventerreinen waar geluidsproblemen waarvoor geluidsproblemen spelen: bedrijven die terreinen zorgen een geheel geluidsoverlast omwonenden. werken aan actieplannen om omgevingslawaai te beperken en/of voorkomen. De Aan • deAan Noord de Noord (Zwijndrecht), Via •zonebeheer moet in de(Zwijndrecht), toekomst voorkomen worden dat nieuwe overlastsituaties zich resultaten uitpas dedefinitief. geluidbelastingkaarten zijn hiervoor de basis. Voor plekken waar de Invoordoen. 2008 tabellen daar opaanpak aangepast. Op dat moment is de een lijst • worden Groote • IndeGroote Lindt/Dordt-West Lindt/Dordt-West (Dordrecht), (Dordrecht), het plan van zonebeheer wordt richting aangegeven vooruitdedevier geluidbelasting de uiterste grenswaarden Wet Geluidhinder overschrijdt wordt • bedrijventerreinen •Staart De Staart (Dordrecht) (Dordrecht) engeluidsproblemen en waar spelen: Ingrote de lijst isDe wel rekening gehouden met de geluidschermen. een actieplan gemaakt. Het actieplan laat mogelijke en voorgenomen maatregelen in Oosteind • deOosteind (Papendrecht). (Papendrecht). • Aan Noord (Zwijndrecht), de volgende vijf jaar zien inclusief het te verwachten effect van de maatregelen. • Groote Lindt/Dordt-West (Dordrecht), Vermindering van overlast door industrielawaai: plan van aanpak zonebeheer • Aanpak zonebeheer bedrijventerreinen • De Staart (Dordrecht) en Zonebeheerplan Binnen deBij Drechtsteden liggen twaalf industrieterreinen met Het aanpak zonebeheer bedrijfsterreinen uitgevoerd zodat voor ieder Bij •alle vier alle de vier gezoneerde de gezoneerde bedrijventerreinen bedrijventerreinen isgeluidsproblemen. erplan sprake is van er sprake van geluidsproblematiek van geluidsproblematiek omdat omdat erwordt er Oosteind (Papendrecht). van de vier gezoneerde terreinen een afdoende oplossing van de geluidsproblematiek Alle op die terreinen zorgen voor een geheel geluidsoverlast voor bijbedrijven debijzonegrens de zonegrens overschrijdingen overschrijdingen van aan het van toegelaten het toegelaten geluidsniveau geluidsniveau plaatsvinden. plaatsvinden. DeLindt/Dordt-West De Groote is gevonden. Voor de overige bedrijfsterreinen wordt in 2008 een inventarisatie van metingen metingen van het van geluidsniveau hetmoet geluidsniveau liggenliggen op diverse op diverse plaatsen plaatsen langs langs deze zonegrens deze zonegrens bovenboven de de omwonenden. Via zonebeheer in de toekomst voorkomen worden dat nieuwe • de stand van zaken gemaakt. 50 dbA. 50 Deze dbA. grote Deze grote industrieterreinen industrieterreinen zitten zitten qua geluid qua geluid ‘op slot’. ‘op Dat slot’. betekent Dat betekent dat op dat dit op dit Bij alle vier zich de gezoneerde bedrijventerreinen is er sprake van geluidsproblematiek omdat er overlastsituaties voordoen. In het plan van aanpak zonebeheer wordt een richting moment geen nieuwe geenoverschrijdingen nieuwe activiteiten activiteiten meer meer kunnen kunnen worden worden vergund vergund en daten ook datde ook huidige deDe huidige bij demoment zonegrens toegelaten geluidsniveau plaatsvinden. aangegeven voor de vier grote bedrijventerreinenvan waar het geluidsproblemen spelen: Het College van Dordrecht heeft het bedrijven bedrijven bij het wijzigingen, bij wijzigingen, uitbreidingen uitbreidingen of zelfs of zelfs alleenlangs alleen maar maar actualisaties actualisaties van de van de metingen van geluidsniveau liggen op diverse plaatsen deze zonegrens boven de • milieuvergunning Aan de Noord (Zwijndrecht), zonebeheerplan voor het Groote Lindt/ milieuvergunning in de knel in dekunnen knel kunnen komen. komen. 50 dbA. Deze grote industrieterreinen zitten qua geluid ‘op slot’. Dat betekent dat op dit • moment Groote Lindt/Dordt-West geen nieuwe(Dordrecht), activiteiten meer kunnen worden vergund en dat ook de Dordt-West huidige eind 2007 vastgesteld. • bedrijven De Staart (Dordrecht) en Titel kaart: Titel kaart: de vier de gezoneerde vier gezoneerde bedrijventerreinen bedrijventerreinen hun metzonegrens hun zonegrens bij wijzigingen, uitbreidingen of zelfs met alleen maar actualisaties Dit vanis een demijlpaal in de aanpak • milieuvergunning Oosteind (Papendrecht). van de geluidsproblematiek in het in de knel kunnen komen.

14

kaart: de vier gezoneerde bedrijventerreinen met hun zonegrens BijTitel alle vier de gezoneerde bedrijventerreinen is er sprake van geluidsproblematiek omdat er bij de zonegrens overschrijdingen van het toegelaten geluidsniveau plaatsvinden. De metingen van het geluidsniveau liggen op8diverse8plaatsen langs deze zonegrens boven de 50 dbA. Deze grote industrieterreinen zitten qua geluid ‘op slot’. Dat betekent dat op dit moment geen nieuwe activiteiten meer kunnen worden vergund 8 en dat ook de huidige bedrijven bij wijzigingen, uitbreidingen of zelfs alleen maar actualisaties van de milieuvergunning in de knel kunnen komen.

Zeehavengebied. Begin 2008 zal de zonegrens van het Zeehavengebied herzien worden.

Sanering van geluidsbelaste woningen uit het ISV-programma. Actieplannen omgevingslawaai In 2008 zullen de gemeenten in de regio in het kader van de Europese Richtlijn samenwerken aan actieplannen om omgevingslawaai te beperken en/of voorkomen. De resultaten uit de geluidbelastingkaarten zijn hiervoor de basis. Voor plekken waar de geluidbelasting de uiterste grenswaarden uit de Wet Geluidhinder overschrijdt wordt een actieplan gemaakt. Het actieplan laat mogelijke en voorgenomen maatregelen in de volgende vijf jaar zien inclusief het te verwachten effect van de maatregelen. Opstellen Meerjarenprogramma Verkeer en Milieu De Milieudienst Zuid-Holland Zuid gaat een (uitvoerings)programma Verkeer en Milieu opstellen. Het programma omvat een aantal activiteiten en producten die er op gericht zijn het effect van het verkeer op de leefomgeving (het milieu) beter in kaart te brengen. Het gaat bijvoorbeeld om kaarten, berekeningen en adviezen ten aanzien van de effecten van het verkeer op geluid, de luchtkwaliteit en externe veiligheid. Ook valt hier ondersteuning van specifieke programma’s zoals het Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 onder. Dit programma Verkeer en Milieu wordt samen met de gemeenten en de Drechtsteden uitgevoerd.

• Aanpak zonebeheer bedrijventerreinen Het plan van aanpak zonebeheer bedrijfsterreinen wordt uitgevoerd zodat voor ieder van de vier gezoneerde terreinen een afdoende oplossing van de geluidsproblematiek is gevonden. Voor de overige bedrijfsterreinen wordt in 2008 een inventarisatie van de stand van zaken gemaakt.

15

Bodem Goed beeld van mogelijk verontreinigde locaties. De regio is aan de slag met diverse saneringen

Welke stappen zijn gezet? Inventarisatie van mogelijke verontreinigingen Er is een overzicht gemaakt van locaties waar de bodem mogelijk verontreinigd is, bijvoorbeeld omdat er in het verleden een bedrijf heeft gestaan of een sloot is gedempt. In Dordrecht gaat het om 1918 locaties en in de overige Drechtsteden 1235 locaties. Daarmee is nog niet bekend in hoeverre deze locaties verontreinigd zijn. Dat is en wordt in afgelopen en komende jaren nader onderzocht via historisch en eventueel nader bodemonderzoek. De ervaring in Dordrecht leert dat veelal het aantal verontreinigde locaties en de mate van verontreiniging mee valt. Zo heeft Dordrecht 653 slootdempingen onderzocht. Deze konden over het algemeen van de lijst met mogelijke verontreinigingen worden weggestreept. Het is de bedoeling om voor 2010 een exact beeld te hebben van locaties met ernstige bodemverontreinigingen. Eind 2007 dienen nog 500 locaties in Dordrecht te worden onderzocht en voor de overige Drechtsteden is een begin gemaakt met onderzoek naar de lokaties. Mogelijk verontreinigde locaties

Alblasserdam Dordrecht H.I. Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht

werkvoorraad aan mogelijk verontreinigde lokaties 80 1918 170 250 375 360

inmiddels onderzocht en van de lijst afgehaald

-

1418

Bron: Meerjaren Uitvoeringsprogramma Bodemsanering 2005-2009 Dordrecht en Regionaal ISV-programma Bodem Er zijn in de Drechtsteden nog steeds behoorlijk veel locaties waar de bodem mogelijk verontreinigd kan zijn. Via onderzoek gaan we na welke locaties daadwerkelijk verontreinigd zijn en wat we daar aan moeten doen.Het doel is om in 2010 20% van de werkvoorraad weggewerkt te hebben.

Uitgangspositie In 1997 heeft het Rijk besloten dat alle bodemverontreinigingen voor 2030 moeten zijn gesaneerd of beheersbaar moeten zijn. Het Rijk stelt daarvoor geld beschikbaar. De gemeente Dordrecht is sinds 2003 zelf bevoegd gezag voor planning en uitvoering. Voor wat betreft de andere gemeenten is de provincie Zuid-Holland bevoegd gezag. In het ISV-budget is geld gereserveerd voor de aanpak van bodemverontreiniging. Er zijn behoorlijk veel locaties, waar de bodem mogelijk verontreinigd is. Voor iedere locatie moet worden uitgezocht of en hoe erg de verontreiniging is. Zo nodig worden locaties in een bodemsaneringsprogramma opgenomen. De gemeente Dordrecht stelt als rechtstreekse gemeente naar het ministerie een eigen bodemsaneringsprogramma op. In het Meerjaren Uitvoeringsprogramma Bodemsanering 2005-2010 staat hoe de andere gemeenten de bodemsaneringen in de periode 2005-2010 uit willen voeren. Dit betreft zowel de bodemsanering in het stedelijk als landelijk gebied van de Drechtsteden.

16

17

Welke stappen gaan we in 2008 zetten? • Inventarisatie mogelijke verontreinigde locaties De inventarisatie van locaties waar een mogelijke verontreiniging zich voordoet gaat door: de Dordtse en regionale werkvoorraad wordt onder de loep genomen. • Sanering van vervuilde locaties Ook wordt verder gewerkt aan de sanering van enkele grote locaties, zoals Neurenburgpad 2-4 , 1e fase Gips Houtbereiding/ Kop van de Nijverheidstraat, deelsanering Wieldrechtse Zeedijk en de voormalige stortplaats Oude Veerweg. Deze locaties liggen in Dordrecht. • Besluit Bodemkwaliteit In 2008 is ook een nieuw beleidskader voor het toepassen van grond en baggerspecie in werking getreden: het Besluit bodemkwaliteit. Dit Besluit biedt ook enige ruimte om optimaal aan te kunnen sluiten op de regionale situatie. Dordrecht en de overige Drechtsteden willen de gebiedsspecifieke kansen benutten die dit Besluit biedt en de verplichtingen uit dit Besluit nakomen. Met een nieuw bodembeleid wil de regio aansluiten op het Cradle to Cradle principe. Dat betekent een gesloten grond- en baggerbalans. Er gaat geen grond in en er hoeft ook geen grond de regio uit.

Voorbereiden en uitvoeren saneringen Het gaat bij bodemsanering niet om het bereiken van een totale schone bodem, want dat is een onhaalbare doelstelling. Het doel is veeleer om de bodem geschikt te maken voor het gewenste bodemgebruik. Wel moeten uiterlijk 2015 alle spoedeisende historische ernstige bodemverontreinigingen gesaneerd zijn. Dit zijn locaties die risico voor onder andere de volksgezondheid inhouden. Saneringen vinden dus plaats in het kader van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen of vanwege de ernst van verontreiniging en de hiermee samenhangende humane risico’s. Dordrecht heeft bijvoorbeeld saneringen op de locatie Stadswerven uitgevoerd. Ook is er aandacht voor de voormalige stortplaatsen Transberg, Polder Stededijk en Oude Veerweg en het sloopterrein Wieldrechtse Zeedijk. In Zwijndrecht vindt bijvoorbeeld onderzoek plaats naar verontreinigingen aan de Noordoevers en het Maasterras.

18

19

Energie Duidelijk dat ook de regio kan bijdragen aan het klimaat Energie

Duidelijk dat ook de regio kan bijdragen aan het klimaat

Uitgangspositie

Het is belangrijk omgezet? zuinig om te gaan met energie. Veelal maken we Welke stappen zijn grondstoffen (kolen, olie en gas) die op kunnen raken. Ons energiegebruik zo uitstoot van CO2, wat op de lange termijn zorgt voor een wereldwijde temperatu Gore heeft in de film “An inconvenient truth” laten zien wat de effecten voor het benutting restwarmte ErStudie zijn naar internationale afspraken om de CO2 uitstoot terug te brengen; het Ky Nederland heeft dit verdrag ondertekend. In 2006 is een haalbaarheidsstudie industriële restwarmte Drechtsteden uitgevoerd. Deze warmte kan benut worden voor woningen, bedrijven en andere voorzieningen.

InHierdoor november isgebouwen het Bestuursakkoord gemeenten en rij hoeft er2007 voor de minder warmte teklimaatinitiatief worden opgewekt en vindt er afgesloten. Het doel is om voor 2020 in Europa over te gaan naar een meer d minder uitstoot plaats van kooldioxide (CO2) en stikstofoxiden (NOx). Dit geeft invulling efficiëntere energievoorziening. De Drechtsteden willen en kunnen hieraan een aan het klimaatbeleid en draagt bovendien aan de verbetering de regionale van woninge bijdrage leveren door restwarmte tebij benutten voor hetvan verwarmen enluchtkwaliteit. andere voorzieningen. De conclusie van de haalbaarheidsstudie is dat met de restwarmte van enkele grote

Welke zijn gezet? bedrijvenstappen in de regio (Nedstaal, DRSH, HVC/Gevudo, Zavin, Hercules en Unimills),

ongeveer 15.000 woningen verwarmd kunnen worden. Dit geeft mogelijk 10% minder

Studie naar benutting restwarmte NOx. Inemissie 2006 van is CO2 eenenhaalbaarheidsstudie industriële restwarmte Drechtsteden uitge warmte kan benut worden voor woningen, bedrijven en andere voorzieningen. H erInvoor deer gebouwen mindergeweest warmte te worden opgewekt en vindt er minder u 2007 is een marktverkenning onder een selectie van 20 energiebedrijven, van kooldioxidebedrijven, (CO2) en stikstofoxiden (NOx).enDit geeft invulling warmteleverende grote projectontwikkelaars woningcorporaties. De aan het klim draagt bovendien bij aan de verbetering van de regionale luchtkwaliteit. marktverkenning gaat uit van drie clusters van warmte-leveranciers binnen de

Drechtsteden: De conclusie van de haalbaarheidsstudie is dat met de restwarmte van enkele gro Papendrecht, Alblasserdam en Sliedrecht in• deCluster regionoord: (Nedstaal, DRSH, HVC/Gevudo, Zavin, Hercules en Unimills, onge • Cluster verwarmd zuid: Eiland van Dordrecht woningen kunnen worden. Dit geeft mogelijk 10% minder emissie van

Uitgangspositie Het is belangrijk om zuinig om te gaan met energie. Veelal maken we gebruik van grondstoffen (kolen, olie en gas) die op kunnen raken. Ons energiegebruik zorgt voor de uitstoot van CO2, wat op de lange termijn zorgt voor een wereldwijde temperatuurstijging. Al Gore heeft in de film “An inconvenient truth” laten zien wat de effecten voor het klimaat kunnen zijn. Er zijn internationale afspraken om de CO2 uitstoot terug te brengen; het Kyoto-verdrag. Nederland heeft dit verdrag ondertekend. In november 2007 is het Bestuursakkoord klimaatinitiatief gemeenten en rijk 2007-2011 afgesloten. Het doel is om voor 2020 in Europa over te gaan naar een meer duurzame en efficiëntere energievoorziening. De Drechtsteden willen en kunnen hieraan een belangrijke bijdrage leveren door restwarmte te benutten voor het verwarmen van woningen, bedrijven en andere voorzieningen.

20

• Cluster west: HI Ambacht en Zwijndrecht

InDe2007 is er eenzalmarktverkenning geweest onder eentransport selectie& van 20 energ marktverkenning uitwijzen of de partijen (warmte-aanbieders, warmteleverende bedrijven, grote projectontwikkelaars levering en warmte-vragers) bereid zijn te investeren in de restwarmteleveringen in de woningcorp marktverkenning gaat uit van drie clusters van warmte-leveranciers binnen de Dr Drechtsteden. • Cluster noord: Papendrecht, Alblasserdam en Sliedrecht • Cluster zuid: Eiland van Dordrecht Voor drie clusters zijnHI ramingen gemaakt voor de totale warmtevraag gebaseerd op • deCluster west: Ambacht en Zwijndrecht De marktverkenning zal uitwijzen of de partijen (warmte-aanbieders, nieuwbouw en ketelvervanging en warmteaanbod. Deze ramingen zijn weergegeven transport & warmte-vragers) bereid zijn een te investeren restwarmtelevering in de Drechtst in onderstaande tabel en geven indicatie van in hetde potentieel en de verhoudingen tussen vraag en aanbod per cluster. Het cluster Zuid (Dordrecht) heeft het grootste

Voor de drie clusters zijn ramingen gemaakt voor de totale warmtevraag g potentieel. nieuwbouw en ketelvervanging en warmteaanbod. Deze ramingen zijn wee onderstaande tabel en geven een indicatie van het potentieel en de verhoud Bron: Marktverkenning vraag Warmtevraag en -aanbod per cluster en aanbod per cluster. Het cluster Zuid (Dordrecht) heeft het grootste potent restwarmtenet Drechtsteden Cluster Noord (Papendrecht) Zuid (Dordrecht) West (Zwijndrecht)

Vraag [TJ] 80 250 180

Aanbod [TJ] 60 1.500 140

21

De marktverkenning is gebaseerd op nieuwbouw en herstructurering die vanaf 2010 gepland is. Op de kaart is het concepttracé voor het warmtenet met een lijn getekend. De te ontwikkelen locaties zijn als cirkels weergegeven. Deze geven de grootte en de aard van de locatie aan: open cirkels staan voor nieuwbouw, bij de geblokte cirkels dient ketelvervanging plaats te vinden en de gevulde cirkels staan voor utiliteit (kantoren De marktverkenning is gebaseerd op nieuwbouw en herstructurering die vanaf 2010 gepland bijvoorbeeld bij Maasterras en Amstelwijck).

is. Op de kaart is het concepttracé voor het warmtenet met een lijn getekend. De te ontwikkelen locaties zijn als cirkels weergegeven. Deze geven de grootte en de aard van de locatie aan: open cirkels staan voor nieuwbouw, bij de geblokte cirkels dient ketelvervanging plaats te vinden en de gevulde cirkels staan voor utiliteit (kantoren bijvoorbeeld bij Maasterras en Amstelwijck).

Kaart van de mogelijke inrichting warmtenet

Kaart van de mogelijke inrichting warmtenet

Nieuwbouw Ketelvervanging Utiliteit Concept tracé Restwarmtebron Kleinere verspreid liggende projecten zijn niet in de kaart weergegeven.

Welke stappen gaan we in 2008 zetten? De regio stimuleert het gebruik van restwarmte. De marktverkenning is afgerond. Hierna zal aan de gemeenten een aanpak worden voorgelegd om in 2009 met partijen tot verdere uitwerking van het plan om restwarmte te benutten, te komen. De gemeenten in de Drechtsteden gaan hun ambities en doelen op energiegebied formuleren. Zij stellen daarvoor, eventueel ondersteund door SenterNovem, een nota Klimaatbeleid op. Er wordt zoveel mogelijk regionaal samengewerkt, ook bij de uitvoering van het beleid. De bijdrage van de gemeenten en de Drechtsteden aan de Rijksdoelstellingen met betrekking tot ‘schoon en zuinig’zijn: • 2% energiebesparing per jaar • 20% duurzame energie in 2020 • 30% reductie van broeikasgassen in 2020 De gemeenten kunnen de nota Klimaatbeleid gebruiken voor een subsidieaanvraag bij het Rijk. Die subsidie is bedoeld voor de uitvoering van het Klimaatbeleid.

Bron: Marktverkenning restwarmtenet Drechtsteden

ondertitel: De restwarmte die vrijkomt bij enkele grote bedrijven in de Drechtsteden kan in De restwarmte die vrijkomt bij enkele grote bedrijven in de Drechtsteden kan in drie drie clusters benut worden bij de electriciteitsvoorziening van nieuwbouwprojecten.

clusters benut worden bij de electriciteitsvoorziening van nieuwbouwprojecten. Welke stappen gaan we in 2008 zetten?

De regio stimuleert het gebruik van restwarmte. De marktverkenning is afgerond. Hierna zal aan de gemeenten een aanpak worden voorgelegd om in 2009 met partijen tot verdere uitwerking van het plan om restwarmte te benutten, te komen. Gemeenten kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de vermindering van de CO2 uitstoot. Niet alleen via energiebesparing, maar ook door toepassing van duurzame energie. We stellen samen een nota Klimaatbeleid op, waarin we onze ambities en doelen op energiegebied formuleren. De bijdrage van de Drechtsteden aan de Rijksdoelstellingen met betrekking tot ‘schoon en zuinig’, zijn; • 2% energiebesparing per jaar; • 20% duurzame energie in 2020 • 30% reductie van broeikasgassen in 2020 De nota Klimaatbeleid wordt ook gebruikt voor de subsidieaanvraag BANS 2 (Bestuursakkoord Nieuwe Stijl) bij het Rijk,

22

13

23

Welke stappen zijn gezet?

Groene gebieden ontwikkelen en verbinden

Uit de evaluatie van het programma “Groene Contramal” in het voorjaar van 2007 blijkt dat er al veel bereikt is. Een groot deel van de projecten uit 2000 is afgerond. Een deel is in uitvoering en een deel geheel of gedeeltelijk niet van de grond is gekomen. De kaart laat zien waar aan groen wordt gewerkt en welke verbindingen versterkt worden.

Het geheel is meer dan de som der delen: voordelen voor mens en dier

Kaart Projecten Groenblauw Netwerk

Uitgangspositie De verstedelijking van de regio, meer woningbouw, bedrijventerreinen en verkeer zou ten koste kunnen gaan van de hoeveelheid en de kwaliteit van het groen en de bereikbaarheid daarvan. Ook de samenhang binnen het groene, open landschap en de natuurgebieden en de blauwe waterstructuren binnen de regio kunnen onder druk komen te staan. In 2000 is daarom de visie “de Groene Contramal” uitgebracht. Verstedelijking en “groene” gebieden moeten in balans gebracht worden. Het doel is het realiseren van een kwalitatief, bereikbaar en samenhangend netwerk van groen-blauwe structuren en gebieden in en rond het stedelijke gebied die met elkaar en met de stad zijn verbonden. De verbindingen tussen groengebieden worden beter en voor de recreanten beter bereikbaar. Vanaf 2000 is er voortvarend gewerkt aan de realisatie van de projecten en plannen uit het uitvoeringsprogramma Groene Contramal.

24

Bron: Uitvoeringsprogramma Groenblauw netwerk Drechtsteden

Groenprojecten in uitvoering G9 Midden-IJsselmond-Buytenland G18 Crezeepolder G22 Ecologische verbindingszone 69 G26 Ecologische zone Volgerlanden G27 Ecologische verbindingszone 70 G30 Waalbos G37 Herstel oude loop Devel G38 Develbos G39 Dordwijkzone

25

Enkele belangrijke successen zijn de recreatiegebieden Sandelingen- Ambacht en het Develbos. Daarnaast zijn er belangrijke vorderingen gemaakt met twee belangrijke ecologische verbindingszones, 69 en 70. Het verbinden van de woon-, bos-, natuur- en recreatiegebieden in het buitengebied is tot nu toe minder goed gelukt. Op een aantal plekken zijn die verbindingen onderbroken, zowel ecologisch als recreatief. Uit de evaluatie is de conclusie is getrokken dat de visie uit 2000 wel gehandhaafd kan blijven maar dat aanvulling met nieuwe ambities op het vlak van samenhang en kwaliteit gewenst is: versterking en samenhang van de groen- en blauwe gebieden. Er zijn drie niveaus van samenhang:

Welke stappen gaan we in 2008 zetten? Het uitvoeringsprogramma Groenblauw Netwerk Drechtsteden 2008-2013 wordt afgerond. Dit bevat naast nieuwe maatregelen ook diverse acties en maatregelen (projecten), die ook in het vorige programma waren opgenomen, maar nog niet tot uitvoering zijn gekomen. In het programma wordt aandacht besteed aan prestatie- en effectmeting. Voor wat betreft de prestatiemeting zal het gaan om gerealiseerde projecten. Bij de effectmeting gaat het om de effecten die op projectniveau bereikt worden.

1. de verbinding tussen gebieden binnen de Groene Contramal (regionale samenhang) 2. de samenhang van de Groene Contramal met het stedelijke gebied 3. de (bovenregionale) samenhang van de Groene Contramal met de omliggende gebieden: Regiopark IJsselmonde, Nationaal Park De Biesbosch, Nationaal Landschap Het Groene Hart en Nationaal Landschap De Hoeksche Waard.

Verbindingen tussen de landschappen

Bron: Evaluatie Groene Contramal

In juni 2007 heeft het Drechtstedenbestuur de ambitienotitie vastgesteld. Vanaf dat moment wordt niet is meer over de Groene Contramal maar overover hetdeGroenblauwe Netwerk In juni 2007 de ambitienotitie vastgesteld. Vanaf dat gesproken moment wordt niet meer Drechtsteden. Naast groen, blauw en recreatie is er ook aandacht voor (mede-)gebruik door Groene Contramal gesproken maar over het Groenblauw Netwerk Drechtsteden. Naast ruimteclaims uit de beleidsvelden ruimte, wonen en water. Eind 2007 is gestart met het groen, blauw en het recreatie is er ook aandacht voor (mede-)gebruik door ruimteclaims uit opstellen van uitvoeringsprogramma Groenblauwe Netwerk Drechtsteden. de beleidsvelden ruimte, wonen en water. Eind 2007 is gestart met het opstellen van het uitvoeringsprogramma Groenblauw Netwerk Drechtsteden.

Welke stappen gaan we in 2008 zetten?

Er zijn vier projecten waar met voorrang aan gewerkt is: verschillende delen binnen

Er zijn vier projecten waar metzone voorrang aan gewerkt is: verschillende delen binnen de de ecologische zone 69, de ecologische 70, de Matenazone (Tiendzone) en de ecologische zone 69, de ecologische zone 70, de Matenazone (Tiendzone) en de Dordwijkzone. Dordwijkzone. Deze projecten zijn opgenomen in het Uitvoeringsprogramma 2005-2007 Deze projecten zijn opgenomen in het Uitvoeringsprogramma 2005-2007 en Manden Maken. en Manden Maken.

26

Daarnaast wordt het uitvoeringsprogramma Groenblauwe Netwerk Drechtsteden 2008-2013 afgerond. Dit bevat diverse acties en maatregelen (projecten), die wel in het programma waren opgenomen, maar voorheen nog niet tot uitvoering zijn gekomen. In het programma wordt aandacht besteed aan prestatie- en effectmeting. Voor wat betreft effect-meting gaat het om de effecten van het programma voor de natuurwaarden en het

27

Welke stappen zijn gezet? Beleidslijn Grote Rivieren De beleidslijn Grote Rivieren geeft gebieden aan waar rivierwater tijdelijk en permanent opgevangen kan worden. In het kader van de Beleidslijn Grote Rivieren hebben de Drechtstedengemeenten eind 2006 bij het ministerie opgave gedaan van alle lopende projecten en initiatieven in het buitendijks gebied. Op de kaart is te zien hoe het buitendijks gebied onderverdeeld is, namelijk in: stroomvoerend regime, bergend regime en artikel 2a Wbr-gebieden. Het stroomvoerend regime laat alleen riviergebonden activiteiten toe; in artikel 2a Wbr-gebied mag gebouwd worden, maar voor eigen risico. Projectontwikkeling in de Drechtsteden in relatie tot beleidslijn Grote Rivieren.

Water Bij een goede voorbereiding en aanpak is water geen bedreiging, maar kans

Uitgangspositie Ondanks dat het water overal in de Drechtsteden zichtbaar en voelbaar is werd er tot nu toe weinig in samenhang naar gekeken en gehandeld. Het is daarom tijd om ‘water op de regionale kaart’ te zetten met de nadruk op de samenhang. Er is samenhang tussen water en economie (watergebonden bedrijvigheid), verkeer en vervoer (waterbus en goederenvervoer), ruimtelijke ontwikkeling (bijvoorbeeld van de Drechtoevers), milieu (de waterkwaliteit) en kwantitatief waterbeheer (waterveiligheid) en groen/recreatie/ toerisme op en rond het water. Het watersysteem en het waterbeleid dienen met al deze ontwikkelingen te worden afgestemd. Daarbij gaat het niet alleen om water als bedreiging maar ook water als kans: meer ruimte voor water brengt nieuwe mogelijkheden. Er is behoefte aan een gezamenlijk antwoord op zaken als bodemdaling, zeespiegelstijging en klimaatverandering. Dit in samenwerking met de waterpartners en binnen wettelijke kaders, zoals de Beleidslijn Grote Rivieren en Besluit Rijksrivieren. Dit Besluit bevat een kader voor het beoordelen van de toelaatbaarheid- vanuit rivierkundig en ruimtelijk oogpunt – van nieuwe activiteiten in het rivierbed van de grote rivieren.

28

Bron: Rijkswaterstaat

29

Het ministerie heeft in 2007 de gemeenten gevraagd de zogenaamde pijplijnprojecten aan te geven. ‘Pijplijn’-projecten zijn bijvoorbeeld projecten die zijn toegestaan volgens een geldend bestemmingsplan of waarvoor al een vergunning in het kader van het Besluit beheer rijkswaterstaatswerken is afgegeven. Pijplijnprojecten hoeven niet meer getoetst te worden aan de Beleidslijn Grote Rivieren, zonder uiteraard de veiligheid uit het oog te verliezen. De volgende projecten zijn eind 2007 officieel erkend als ‘pijplijnproject’: • Alblasserdam: Mercon-Kloosterrein, Alblasserwerf, Verolmeterrein en havenkom, Cortgene/Haven, Haven-Zuid, Polder Het Nieuwland • Papendrecht: Polder Nieuwland en Noordhoek • Dordrecht: recreatiehof Bruggehof en omstreken • H.I. Ambacht: Noordoevers, Afvalbrengstation, Uitwerkingsplan Antoniapolder. • Zwijndrecht: Noordoevers

Welke stappen gaan we in 2008 zetten? De startnotitie leverde de ingrediënten op voor de kadernotitie ‘Water op de kaart’. Deze kadernotitie wordt in 2008 voorbereid en heeft tot doel aan te geven op welke punten er kansen liggen om als Drechtsteden gezamenlijk de wateropgave aan te pakken. We maken een voorstel voor een projectenprogramma voor de komende jaren. Met het programma wordt aangesloten bij vijf thema’s: • Waterveiligheid: veiligheid van de burger staat voorop • Water en ruimte: het betrekken van water bij de ruimtelijke inrichting van de Drechtsteden • Innovatie: het benoemen van kansrijke vernieuwende initiatieven • Communicatie: informatieoverdracht en draagvlakvergroting. • Deskundigheid: het bevorderen van deskundigheid door samenwerking.

Startnotitie ‘Water op de regionale kaart zetten’ In samenwerking met de andere waterpartners zijn de mogelijkheden nagegaan voor een regionale beleidsinzet. Dit is beschreven in de startnotitie uit 2007. Hierin staat dat de Drechtsteden starten met gezamenlijke aandacht voor water bij (stedelijke) gebiedsontwikkeling. Het gaat om waterbeheer en het omgaan met risico’s als gevolg van wateroverlast. De nieuwe Kaderrichtlijn Water en de Beleidslijn Grote Rivieren hebben belangrijke ruimtelijke consequenties voor de Drechtsteden en beïnvloeden de ruimtelijke mogelijkheden die in Ruimte Geven en het Groenblauw netwerk voorzien worden en een regionaal kader is daarmee gewenst.

30

31

Colofon

Geraadpleegde bronnen en beleidsnota’s periode 1-1-2007 tot en met 1-4-2008

Meer informatie:

Samen stad in uitvoering, tussenstand Manden Maken Drechtsteden Drechtsteden Ruimte Geven, fase 2

Deze Milieu in de Drechtsteden 2007 is samengesteld door het Onderzoekcentrum Drechtsteden, in samenwerking met de projectleiders en de milieudienst ZHZ en uitgebracht door de Drechtsteden. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Bureau Drechtsteden, Marije Grashorn, telefoon 078- 639 8529, Martijn van den Bosch of drs. J.M.A. Schalk van het Onderzoekcentrum Drechtsteden. De foto’s zijn afkomstig van de Drechtsteden, de nota Ruimte Geven, Jessica Buitink, Marc van Wijnen, Rob Mank en Martijn van den Bosch. De rapporten die in Milieu in de Drechtsteden 2007 genoemd zijn, zijn te vinden op de website: www.drechtsteden.nl

Meerjarenprogramma Ruimte, Groen en Milieu 2007 Werkprogramma Ruimte. Groen en Milieu 2008 Regionaal Programma Luchtkwaliteit 2006-2010 Concept Regionaal Programma Luchtkwaliteit 2006-2015 Haalbaarheidsstudie Walstroom Binnenvaart Rapportage Externe veiligheid Spoor Dordrecht Regionaal ISV-Programma Midtermreview ISV bodem- en geluidprojecten Plan van aanpak Zonebeheer Drechtsteden Startnotitie nieuw bodembeleid Zuid-Holland-Zuid Meerjaren Uitvoeringsprogramma Bodemsanering 2005-2009 Industriële restwarmte Drechtsteden Haalbaarheidsstudie+ bijlage Ambitienotitie Groene Contramal (Groenblauw Netwerk) Beleidslijn Gote rivieren/Besluit rijksrivieren Startnotitie ‘Water op de regionale kaart zetten’ Websites: www.drechtsteden.nl www.zuid-holland.nl/risicokaart www.onderzoekcentrumdrechtsteden.nl


bijlage 14 agendapunt 11 datum 19 mei 2008 steller

Onderwerp

Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 Bijlagen Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015.

R. Kooman/M. van den Bosch/R.J. Giskes doorkiesnummer (078) 6396846 e-mail [email protected]

Gevraagde beslissing Kennisnemen van het programma luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-1015, de daarin opgenomen maatregelen en het bestedingsvoorstel. Verdere procedure Na de vaststelling en ondertekening door het Drechtstedenbestuur en de Drechtstedengemeenten is het programma ter goedkeuring aangeboden aan de provincie Zuid-Holland. Communicatie N.a.v. de vaststelling van het programma is er een persbericht uitgegeven en heeft er op 7 april 2008 een persconferentie plaatsgevonden. Financiële consequenties Het tot stand komen van het Nationaal Programma Luchtkwaliteit wordt financieel ondersteund door het Rijk door middel van de toekenning van FES-gelden (FES = Fonds Economische Structuurversterking). Dit heeft in twee rondes plaatsgevonden. De Drechtsteden hebben vanuit de 1e ronde FES in twee tranches totaal €1.977.105,-- ontvangen voor het treffen van maatregelen ter verbetering van de luchtkwaliteit.. Deze gelden zijn vrij te besteden aan projecten ter verbetering van de luchtkwaliteit. In de aanloop naar het Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 heeft het Rijk de gelden uit de tweede FES-ronde toegekend op basis van het aantal knelpunten in 2006. Voor geheel Zuid-Holland is een bedrag van € 66.000.000,-- beschikbaar gesteld. In de Drechtsteden bevindt zich 3% van de Zuid-Hollandse knelpunten. Op basis van de verdeelsleutel zoals afgesproken in het BOMO+ betekent dit dat er in de 3e tranche nog €1.860.000,-- ter beschikking wordt gesteld aan de Drechtsteden. In tegenstelling tot de eerste ronde wordt als voorwaarde gesteld dat er minimaal sprake is van 50% cofinanciering door de Drechtsteden c.q. gemeenten. In het Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 is een groot aantal bestuurlijk geaccordeerde maatregelen opgenomen zodat het zonder meer mogelijk is aan deze voorwaarde te voldoen. In totaal is een bedrag van € 3.766.000,-- beschikbaar voor de uitvoering van het programma. In het Bestuurlijk Overleg Task Force Luchtkwaliteit van 17 januari 2008 zijn ten aanzien van de cofinanciering van de FES-gelden de volgende besluiten genomen: • Voor de cofinanciering van de middelen uit 1ste en 2de tranche zijn de cofinancieringspercentages van de voorlopige RSL’s leidend; • Voor de cofinanciering van de middelen uit de 3de tranche wordt 50% aangehouden.

pagina 2 agendapunt Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015

Het genomen besluit is in tegenspraak met eerdere toezeggingen van VROM dat de eerste twee ronden FES-gelden vrij te besteden zijn aan luchtkwaliteit. De provincie Zuid-Holland heeft namens de NSL-partners het volgende voorstel aan VROM gedaan: 1. De gemeenten Rotterdam en Den Haag, de provincie Zuid-Holland en het intergemeentelijke samenwerkingsverband Drechtsteden garanderen een cofinancieringspercentage van 50% voor de besteding van de middelen die zij ontvangen. Uit de 1ste, 2de en 3de tranche. Tabel 1 bevat en overzicht van alle relevante bedragen en de cofinancieringsverplichting van deze vier bestuursorganen afzonderlijk; 2. Voor de cofinanciering kunnen naast eigen middelen ook Brede Doeluitkeringen worden ingezet zoals de Brede Doeluitkering Verkeer en Vervoer; 3. De resulterende cofinanciering wordt per bestuursorgaan weergegeven waarbij het onderscheid wordt gemaakt tussen de 1ste en 2de tranche (gezamenlijk) en de 3de tranche. Hierbij wordt voor de 3de tranche een maximale FES-bijdrage van 50% gehanteerd, terwijl dit voor de 1ste en 2de tranche kan variëren tussen 0 en 100%. Het opgestelde Regionaal Programma Luchtkwaliteit 2006-2015 voldoet aan het voorstel zoals dat hierboven is geformuleerd. Het cofinanciering-percentage over de 1e en 2e tranche (1e ronde) bedraagt 31%; het percentage over de 3e tranche (2e ronde) 39%. In de tabel bij de toelichting op het programma is een bestedingsvoorstel opgenomen. Toelichting Structurering bestuurlijk proces Het programma luchtkwaliteit Drechtsteden maakt deel uit van het Regionaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (RSL) Zuid Holland als onderdeel van het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL). Het is te zien als een actualisering van het in 2006 vastgestelde regionaal programma luchtkwaliteit 2006-2010. Uitgangspunt bij het bestuurlijk proces is geweest, om het programma zowel door de regio als door de individuele gemeenten te laten vaststellen en ondertekenen. Dit is noodzakelijk omdat het programma zowel regionale als locale luchtkwaliteitsmaatregelen en -projecten bevat. Voor beide maatregelencategorieën is bestuurlijke goedkeuring vereist (incl. financiën). Rondom het NSL bestonden lange tijd nog veel onduidelijkheden. Pas op 16 november jl. heeft de Rijksoverheid een voldoende eenduidig kader bepaald voor het tot stand komen van het NSL. Vanaf 16 november 2007 is hard gewerkt om de gestelde einddatum voor het vaststellen en ondertekenen van het programma (16 april 2008) te halen. Vanwege de zeer krappe planning is zoveel mogelijk aangestuurd op parallelle behandeling van de stukken in de resp. besturen. Op 27 maart 2008 heeft het Drechtstedenbestuur ingestemd met het programma. In de Drechtraadcaroussels van 20 februari en 16 april 2008 zijn de leden van de Drechtraad tussentijds over de voortgang en resultaten geïnformeerd. In het kader van het middagprogramma voor leden van de Drechtraad op 18 juni a.s. wordt rond het programma luchtkwaliteit een excursie georganiseerd. Knelpunten op het gebied van de luchtkwaliteit Uit de saneringstool blijkt dat er in de Drechtsteden sprake is van een tweetal knelpunten: • Dokweg (Dordrecht) • Hendrik Ydenweg (H.-I.- Ambacht) De Ruigenhil in Alblasserdam komt niet als knelpunt in de saneringstool naar voren. Uit controle blijkt dat dit wordt veroorzaakt doordat de expositieafstanden in de tool niet juist zijn ingevoerd. Wordt hierop een correctie doorgevoerd komt de Ruigenhil naar voren als een knelpunt. Hiervoor is in overleg met de gemeente een maatregel bepaald.


Op de Achterhakkers/Wilgenbos in Dordrecht is eveneens sprake van een knelpunt. Ook dit knelpunt is niet uit de saneringstool naar voren gekomen. Dit wordt veroorzaakt doordat de tool geen rekening houdt met de emissie van schepen die gebruikmaken van de haven. Verder is er in het programma een reservering van €300.000,-- gedaan voor het knelpunt Hendrik Ydenweg in H.-I.-Ambacht. Dit knelpunt is met vrij eenvoudige middelen opgelost waarbij net wordt voldaan aan de grenswaarde voor NO2 in 2015. De reservering ten laste van het budget FES2 is gedaan om eventuele tegenvallers met maatregelen te kunnen compenseren. Het geactualiseerde programma Het geactualiseerde Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 is er op gericht om in 2015 te voldoen aan de Europese regelgeving op het gebied van luchtkwaliteit. Dit programma anticipeert op een wijziging in Europese regelgeving waarbij de luchtkwaliteit niet op 5 meter uit de wegrond wordt bepaald maar op 10 meter. Verder wordt er vanuit gegaan dat het verzoek van Nederland om 5 jaar uitstel te verkrijgen op het halen van de Europese grenswaarden wordt gehonoreerd. Het geactualiseerde Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 bevat alle regionale maatregelen, locale maatregelen van regionaal belang en locale maatregelen, inclusief een rapportage over de stand van zaken van de uitvoering van het lopende programma. Het programma is, net als zijn voorganger, opgezet als een voortschrijdend programma. Naarmate er meer inzicht komt in de oplossingsrichtingen en de haalbaarheid hiervan worden maatregelen aan het programma toegevoegd en/of als niet haalbaar afgevoerd. Het geactualiseerde programma dient nu echter ook als input ten behoeve van het Regionaal Programma Luchtkwaliteit (RSL). Dit RSL is de regionale bijdrage aan het Nationaal Programma Luchtkwaliteit (NSL) waarin ook rijks- en Europese maatregelen zijn opgenomen. Uitgangspunt voor het NSL is dat in 2015 wordt voldaan aan de Europese grenswaarden voor luchtkwaliteit (fijn stof en NO2). Uit het regionaal programma blijkt dat dit daadwerkelijk lijkt te lukken. De marges blijven echter ook in 2015 erg klein. Omdat het Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden, het RSL en het NSL nauw met elkaar zijn verweven, zijn de hierin opgenomen maatregelen zonder compensatie niet uit het programma te verwijderen. Hiermee gaan zowel de individuele gemeenten als de regio Drechtsteden een investerings- en uitvoeringsverplichting aan. Daar staat tegenover dat opname van maatregelen in het RSL kan leiden tot een bijdrage uit de FES-gelden. De afzonderlijke gemeenten en de regio Drechtsteden besluiten samen, op basis van het geactualiseerde maatregelenpakket, over de besteding van de FES-gelden in deze regio. Bestedingsvoorstel Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 In het Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2010 zijn voor €150.250,-- verplichtingen aangegaan ten laste van FES 1e ronde. Tevens is er voor een bedrag van €30.000,-- aan proceskosten ten laste van FES 1e ronde gereserveerd. Derhalve resteert nog een bedrag van € 1.725.750,-- uit het budget FES 1e ronde. Het Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 voorziet in generieke maatregelen en studies ter waarde van €1.611.600,-- .Deze worden ten laste gebracht van het budget FES 1e ronde. Op dit budget resteert daarom een bedrag van €114.150,--. Hiervan wordt voorgesteld €70.000,-- te reserveren voor proceskosten en €44.150,-- voor onvoorziene uitgaven. Verder voorziet het programma in maatregelen gericht op het oplossen van knelpunten ter waarde van €1.764.000,--. Deze worden ten laste gebracht van het budget FES 2e ronde. Op dit budget resteert daarom een bedrag van €96.000,--. Voorgesteld wordt dit bedrag te reserveren voor onvoorziene uitgaven. Tegenover de ter beschikking gestelde FES-gelden uit de 2e ronde stelt de regio een bedrag van €3.120.250,-- aan cofinanciering.


S= Studie

G= Generieke maatregel

FES 1e ronde Maatregel Hoofdstuk 4.3.1 Regionale maatregelen S1 Vervoersmanagement Drechtsteden S2 Onderzoek uitbreiden OV over water S3 Haalbaarheidsstudie warmtebedrijf. Co financiering 50.000 BANS S3 Markverkenning industriële restwarmte S4 Studie naar walstroom voorzieningen binnenvaart S5 bedrijven S5 Project kilometer reductie en brandstofbesparing ZHZ S5 vervolgproject kilometer reductie S6 Campagne luchtkwaliteit G1 HOV Drechtsteden G2 reductie roetemissie gemeentelijk wagenpark en contract partners G2 Onderzoek gemeentelijk wagenpark (wagenparkscans) G3 schone brandstoffen Co-financiering EFRO: €50.000 Co- Financiering initiatiefnemer: €150.000 G4 Aanleg walstroom voorzieningen Co-financiering EFRO: €1.050.000 Co- Financiering gemeenten: €100.000 G5 Project brug op motor af Hoofdstuk 4.3.2 Lokale maatregelen van regionaal belang Alblasserdam S1 Alblasserdam Lokale hoofd infrastructuur Hendrik-Ido-Ambacht S2 Hendrik-Ido-Ambacht Opstellen GVVP Dordrecht S3 Dordrecht Verkeersstructuurplan Dordt West S4 Dordrecht Ketenarrangementen OV G2 Dordrecht Gratis OV over water Hoofdstuk 4.3.3 Lokale maatregelen Dordrecht S1 Dordrecht Beleidsnota verkeerslichten S2 Dordrecht Fietsnota G2 Dordrecht flankparkeren G4 Dordrecht klimaatbeleid bedrijven Papendrecht S3 Papendrecht GVVP Totaal

K= Knelpunt

Kosten

Kosten Luchtkwaliteit

Financiële bijdrage FES 1

FES tranche

€ € €

10.000 30.000 92.280

€ € €

10.000 30.000 18.500

€ 10.000 € 30.000 € 8.500

1e 1e 2e

€ €

50.000 60.000

€ €

10.000 60.000

€ 10.000 € 60.000

2e 1e

€ €

5.000 150.000

€ €

5.000 30.000

€

70.000 € 100.000 € 25.000.000 € 450.000

€ €

€ 14.000 € 100.000 € 2.500.000 € 450.000

5.000 30.000

€ 14.000 € 100.000 ------

1e

2e 1e/2e

€

7000

€

7000

€

7000

1e

€

250.000

€

250.000

€

50.000

2e

€ 2.100.000

€ 2.100.000

€ 950.000

2e

€

€

€ 10.000

1e

75.000

2e

30.000

2e

€ €

10.000

75.000

€

10.000

75.000

€

100.000

€

30.000

€

90.000 € 10.000 € 1.000.000

€ € €

18.000 10.000 100.000

€

18.000 € 10.000 € 100.000

2e 2e 2e

23.000 27.600 270.000 12.000

€ €

2e 2e

€

€ 115.000 € 138.000 € 2.700.000 € 59.000 €

100.000

€ € € €

€ 30.000 € 6.185.056

€

23.000 27.600 ---12.000

€ 30.000 €1.611.600

2e 2e


FES 2e ronde Maatregel Hoofdstuk 4.3.1 Regionale maatregelen K1 Aansluitingen N3 met A16 (korte termijn) Co-financiering RWS €265.214 Co-financiering regio €100.000 Co financiering Dordrecht €32.601 Aansluitingen N3 met A16 (lange termijn) Co-financiering RWS €20.500.000 Co-financiering PZH €9.500.000 Co-financiering regio €10.000.000 Hoofdstuk 4.3.2 Lokale maatregelen van regionaal belang Alblasserdam K3 Alblasserdam Ruigenhil Hendrik-Ido-Ambacht K1 Verkeersafwikkeling Volgerlanden K3 Hendrik-Ido-Ambacht Hendrik Ydenweg (reservering) Zwijndrecht G1 Zwijndrecht Parkeren op afstand Hoofdstuk 4.3.3 Lokale maatregelen Dordrecht G3 Dordrecht fietsenstalling K1 Dordrecht Doorstroom maatregelen K2 luchtkwaliteit in projecten (gezondheidsmaatregelen) Zwijndrecht G1 Zwijndrecht bewaakte fietsenstallingen Totaal

Kosten

€

397.821

Aandeel luchtkwaliteit

€

Financiële bijdrage FES 2

Cofinanciering

13.250

0

13.250

€41.000.000

€1.000.000

0

1.000.000

€1.073.000

€1.073.000

€500.000

€ 573.000

€212.000 €600.000

€212.000 €600.000

€ 106.000 €300.000

€106.000 €300.000

€ 3.500.000

€350.000

€175.000

€175.000

€1.750.000 €1.000.000 €2.700.000

€350.000 €1.000.000 €270.000

€175.000 €500.000 €0

€175.000 €500.000 €270.000

€80.000

€16.000 €4.884.250

€8.000 €1.764.000

€8.000 €3.120.250

Regionaal programma Luchtkwaliteit 2006-2015

Opdrachtgever: Drechtsteden Datum:

29-01-2008

Samen stad aan het water

&

'

#( " #

/ / /. /1 /

)** ) + ,- )( # + ,- )( () # ! 0, !# + ,- )( () # ! 2 # # # ! " ( 0, # + ,- )( () # ! " +" ))! # " ! + ,- )( () # ! " " # 3 # " # 3 0" ) 2 " 04 #

. ./ ./

# ) (5 ! + ,- )( * 2( 6 ) , #( " # # - ,, (# # # " ) #" # # 77 # )+ # 6 )+ # 4 ) 0 # # 2 , #" 6 ) # (+ ! !

./. ./1 ./ 1 1/ 1/ 1/.

1/1

/ / /. /1 3 0()

* )6 6 ) #( " # ) # * ) , ( , ) ( , # (* + # # 8!) # )) ( #*),, 1/./ #)( 6 )) ( # 1/./ ,)( 6 )) ( # 4)# 1/./. ,)( 6 )) ( # !+ ( ) # #)( # ( ,)( ; #)# <# #( " # 3 ! , 2) ' )# ; #)# # #

6 "" ( # #))( * #))(

. 1 % ( "

! " # # ) 4

. . .

+ !! # ,

. . 1 1

# ! * )4 9

# ) ) ( 2 () # #

)6 6 ) )6 6 )

,

6 ))

1 . :

( #

% % % % :

/

#( " #

!

"

"

#

%

$

#

! %

#

%

&&

! '

& ! # ! &

* $

.

" -+

#

( ! # " $

!! +$

%

%

& + !#

/

2 "

&

!

% '#

'#

"

"

"

" 3

4 %

%

$

&

%

"

%

'#

# "

5 " % " +$

, '

'

"

&& "

#'

" '

-

"

'

!

1 1 &&

" !

2 '#

' " !

'

" +$

2

%

% &

# ! #

# '

<'#

" '

'

&

-'

&

-' '

!

77 " 1

! "

"

'# -' -

6

! 8,9 : ; # " & # "

%

!

& "

-

!#

-! && 0 % " ! 1 !# '#

# "

'#

,

!

&& "

""

"

%

" !#

) "

#

" '

"

(

#

'

%

& (

!

" -

#

,9

8> 9 : 1 " %

% !# !!

+

"

#

" !

"

!

,9 - '

#

"

;

1 % " ' " ! 8! : ( " ? "

! +

'

"

'

"

#

" ! "

' '

( "

"

" & %

# 1

@

,+ 1 12 (

!

'

# +" ! 8

:

&

E

5 A "! B = 0C

% 8B DC # = # 8B C

&

%

'

" " ! #

&

"

"

#

!

"

- : #! ! ! - :

/

-

1

"!

*

= # (+ ! 7

4 #!

= 2 % ! 1

& 1

! " ! -

G

! +$

%

!

Gemeente Dordrecht

H-I-Ambacht

3 2. $

!#

!

F

-

"

" 8

!

0: 2

'

#

" #

2

'

H 82. $: &

" #

" # % " # 2 !#

'

' 2. $ " #

"

'#

"

!#

F categorie Bedrijventerrein Kantoren Industrieterrein Woningen/Kantoren Bedrijventerrein Bedrijventerrein Woningen Woningen

" &

' 2. $

% '

Projectnaam Dordtse KilIV Gezondheidspark Zeehaven Maasterras Antoniapolder Langeweg Zuidwende Noordoevers/ Volgerlanden Oost Volgerlanden West

"

'# -

!# "

&

!

3 ' # "

25 ha 40 ha

" " '

"

Omvang (netto) 65 ha 103.000 m2 58 ha

-

" #

&

=

!#

!

!#

" 8 & 2 % $ 8

% * :

#

& ? ,+ !#

/ ! "

""

"

"

"

"

!

,- )(

"

! # "" ,+ $

() # ! 0, !-

'#

!

"

1

!#

G. # 8

::

#

'# ,=

+

%

4

+

! '

!# "

"

'

% "

!#

% % (

,9 ,+ : 2 &

&

/ /

& " &

&

;

%

& !

77

&

#

2

1

!

&

(

-

' (

(

!

& 4

8 %

# "

: '

#

!

-;

$

* ! &

&#

&

"

/ / 1

2

(

'

#

%

'#

!

#

/ / / & , ! 7" )2 ( ? @))

#

# )

!2 0" )

!

#

,

3

8 # µ/m ) #" , "

,

1

> "

6 " " ("

#"- )) " '

(

6 2)

.

=$

.=

/

. =1

=:

$=

=$

1.=

1 =1

))(

=1

1$ = A - 0# "

#"- )) " '

,

!2 0" )

))(

.

=$

.=1

. =1

=:

=:

=1

1$ =

/ =$

11=

1 =1

" #"- )) " '

,

!2 0" )

))( *6 4

"

%/$

./1

/

:/

./$

1 /$

./

/

/

/

.%/1

, # 2 0 ) 2 (? 2 4 # ! ) ) # " ) 2 ( ! * 2 + - " + " ! - )) " # " 2 77 # " ) # !* ) !/ ' " B 0# " # # ) ! 2 * ) ) (" * 6

. /. # " !) # + " -

# ! ( B 0# )#"/

*

# 6

#

<

2

( !

!

#

" :-

8

< IJ

2 % 2 1

2

(

! !

#

/ / / ; 0# ! 7 8 )2 ( ? @))

#

,

!2 0" )

'#

#

3

$=

6 2)

=

%=

))(

#

8 # µ/m )

# )

#" , " '

;

9

6 " " ("

#"- )) "

2

%

! ' &&

=

1=.

=$

.:=.

.=

=

. =

1=$

$ =.

%=1

1=.

.=

A - 0# " #"- )) " '

,

!2 0" )

$=

=

%=

))(

=$

.:=.

=

. =

1=$

$ =.

%=1

1=:

.=

" #"- )) " '

,

!2 0" )

=

))( *6 4

"

. = 1=1

. =

, # 2 0 ) 2 (? 2 4 # ! ) ) # " 2 77 # " ) # !* ) !/

. =1 )2 ( ! *

% #

2 +- " +

$ 8< µ J

#

.=:

=

:

%=1 "

8 2

.=:

!

- )) " # "

:

:=. # "

!) #

# !

#

#

( B 0#

*

# 6

(

-

"

! %

&#

&

"

# 1 "

!#

< "#

!

=

<

#

8 " &'

!#

:

#

/ / / / / & , ! 7" ) 2 ( .? @ ) )

> "

6 " " ("

#

3

8 # µ/m )

# )

&( " #"- )) " '

,

$=

!2 0" )

=:

=

))(

=:

11=:

=

=

.:=:

=.

. =:

. =%

)* #" #"- )) " '

,

. =

!2 0" )

=

=

))(

=.

=

1 =

$=

%=:

. =:

%=$

.

%=1

(2() !! " ) 6 #"- )) " '

,

. =1

!2 0" )

=$

=.

))(

.=

1 =:

'

,

. =

!2 0" )

))( *6 4

"

2 < IJ

=

1 =1

.$ =

.1=

( "

&

-

. =%

.=1

=1

=

=

.1=1

, # 2 0 ) 2 (? 2 4 # ! ) ) # " ) 2 ( ! * 2 + - " + " ! - )) " # " 2 77 # " ) # !* ) !/ ' " B 0# " # # ) ! 2 * ) ) (" * 6

=

=

6 2)

=:

1=$

$ =%

=1

.%=$ #" , "

#"- )) "

.=

#

. =$ # " !) # + " -

# ! ( B 0# )#"/

*

# 6

#

/ / / ; 0# & 7 8 ) 2 ( 1? @ ) )

9

6 " " ("

#

3

8 # µ/m )

# )

&( " #"- )) " '

,

!2 0" )

))(

$ =:

=%

.=

=

. =:

%=.

1=1

.=

=

= =1

=

)* #" #"- )) " '

,

. =

!2 0" )

=

=

))(

=

. =:

1=

.=:

=:

=:

%=

=.

=1

1=%

.=%

=1

=

(2() !! " ) 6 #"- )) " '

,

!2 0" )

. =

=

.=1

))(

.=

..=1

$=

:=

#" , " #"- )) " '

,

!2 0" )

*6 "

=

%=

))(

4

$=

)2 ( ! *

2

#

2 +- " +

" 4

&

/ /.

? @))

,

!2 0" )

))( #"- )) " '

,

*6 4

"

- )) " # "

2

(

# "

!) #

# !

< IJ

=

*

# 6

#

*

# 6

#

%

! % !

( B 0#

&

" 1

#

> " #

# )

3

8 # µ/m )

. =1

=

=1

%=.

:=1

1 =%

.1=%

. =:

:=

%=.

=$

=.

%=

1=$

1=

!2 0" )

))(

!

'

6 " " ("

#"- )) " '

"

%=1

.

/ /./ & , ! 7" )2 (

1=$

$ =.

1 <

#

.=

=

. =

, # 2 0 ) 2 (? 2 4 # ! ) ) # " 2 77 # " ) # !* ) !/

@

1=.

=$

.:=.

=.

6 2)

:= .=.

1 =1

.=.

$ =% :=1

. =

, # 2 0 ) 2 (? 2 4 # ! ) ) # " ) 2 ( ! * 2 + - " + " ! - )) " # " 2 77 # " ) # !* ) !/ ' " B 0# " # # ) ! 2 * ) ) (" * 6

. = # " !) # + " -

# ! ( B 0# )#"/

0

< IJ

,= 2

=

#

#

%

! "

#

8

:&

!

/ /./ ; 0# ! 7 )2 ( ? @))

6 " " ("

#"- )) " '

,

=

=1

%=.

:=1

.1=%

. =:

:=

=.

%=

1=$

1=

1 =% #"- )) "

'

,

%=.

*6

:= .=.

, # 2 0 ) 2 (? 2 4 # ! ) ) # " 2 77 # " ) # !* ) !/

"

.=.

=$

!2 0" )

))(

4

3

8 # µ/m )

# )

. =1

!2 0" )

))(

#

1 =1 )2 ( ! *

2 +- " +

% # µ J =: 2

$ %

$ =% :=1

. = "

8

!

- )) " # "

:

. = # "

#

&#

*

# 6

#

#

8<

&

"

# "

%

1

< "# !

!#

' =

<

#

+

,- )(

& , ! 7"

1

( B 0#

'

%

/ /

# !

% #

#

/ /

!) #

" #

#

% #

'

() # ! 2 # # # ! " ( 0,

-

#

> " !

#

!#

&

+& ? !

#

!

% 8

IJ

&

'

=

:

2

0

=

IJ

=

% '

!

# '

# %

"

!

'#

#

"

D

) 2 ( ://? @))

8 # C D6 .9

#"- )) " # .

6 " " ("

8 # C D6 9

"

C-

%

D-

( !

C-

= -

-<

= -

=-D

= -

9

-

C-0

;

#

12 (

D-D !

= -

-C

-D

-

C-=

-

-0

-

-=

D-

-=

-

=-

C-=

-0

-<

C-

-

-D

C-=

0

-

= -D

-

0-

= -D

-0

0-=

%

-C

=-0

C-=

-0

=-=

=-D

-<

-D

" #

" & !

" 2 !#

% '

'

%

%

-

!

" #

& ))

# # ) # C D6 .9 8%

:

1

+

(

@ 81 2 (

!

(

@ 81 2 (

!

1

/ /

"

" -

#

-

2

"

%

#

#

%

<

'

&

" #"

8 #

# )

3 0" ) 4 ,

3 0" ) !# (-

-

3 0" ) ! *4))

< -=

-C

#

<<-=

=-<

-0

=-

-< - C

#

< -

=-<

- =

-

- C

: 4 :

; 0# & 7

+

&#

& ? !

D

&

8

! " &#

:

&

%

'

( # "

) µ/m

=

! D! # %

3

) 2 ( %? ) @))

6 " " ("

" %

"

&

0

8C D6 .9 C-D = -=

-D

D-0 C-D

-

C-D = -

!

&

#"- )) " #

D-0 C-D

12(

"

#

9 #

'

0 &#

( ! ;

"

-= -=

<-C

<-

<-C

=-C

=-C <-

= =-0

<-

=-

-D

=-0 <-

C C-D

-

-

<-

C-

-0

-

<-< <-0

C-D

=-

<-0

<

-D ==-< =-D =-

=-D

C

. #

<

'

#

%

#

%

<

+" ! '

& #

-

#

2

/.

+

? ,+ %

&

1

=

'

,- )(

() # !

+"

#

'

$

%

&

;

# ! "

! $

1

" &

#

%

"'

; 8

# : ,+

*

'

#

K

" L L 0I J = +" L = =LDI J !# ) " 2 $

" <> ,+

F

!

!#

•

(

"

+

4

#

,+

•

•

" !

!#

&

'

))! # +

/ 1 !# " &

!

"

& "

-! +"

"

;

K 1

' &

&

"

' %

" !# '

!

=

= I J M 8 "

:

"

1 # !

!

•

! % &

" / %

• " $ : !#

'

/1

+

"

,- )(

1 #

!#

&

" ;

1

'# &# !#

! 1

!

" *" " #' &8 $

#

K

'

!

! "

"

"

'

() # ! "

%

&& !

# ' $

K

"

# 3 # " #

? ,+

'

'#

"

"

!

" " ,+

-

, N

% . 0I J

"

=

$ "

&

" +"

!

# /

!

! % 8< I J =

! !

!

%

" $

? ,+

#

!# "

9 %

;

9

J

( ! %

"

!# "

+

/

#

! 6

4

$/

/

#

'

& $

!# 1 3 '

"

2

(

'#

&

, 1

3 0" )

4

O

#

&

*

#

!

!

!

/

=

J

=

; $/:

$

. #

1

=< I J = , J+ !!

!#

2

& (

"

"

!

2 " 04 #

.

&

"

"

!#

! %

$

;

#

1

" $

"

!

4 1

,+ =

1

! % ! 4

" ,

'#

"" ,+

"

""

;

58

!

9

" % "

P. #

$

%

1

55

"" 9

"

&

- !#

9 % "

2 .

;

"" .

"

+ !

'

5+

4

! #' $;1;

:

# !

1

+ 8 #

!

! #&

#

!

&

!#

& ! #'

4

!

9 !

' !

:

% #

4 ' # -

%

2

' & :

3

"" % #

J9 ,+* ,+

0 #

( ! 2 ! 1

J# !

,+*

#

!

$;1; - !# !

'

1 2 ( %A& * A "

!

IJ

; # ) ,+

1

)

#

# !

#&

8( ! ,+ ! #

O

.

:'# $

) &

*

' 4

!

!# O .

! $

F% '#

!# ;

1 !#

: !

' # ;(

2,- 3 ) %+- % . # Q ; -% 91; !# " ' ) " ! !# 8 : ,+ = ! -0 I ,+ J # " " 2 9 !# % ! # = -= I J % !# $ '# + "

! #

: #

!

%

!

""

-

' &

" !# - I ,+ J =

8! #

&

"

IJ

9

,

"

" =

=

"

"

$

% !#

2 !

-= I J

%

'#

"

=

<:

$

8

IJ

=

% "

:

%

!

% 2 % , ! # %

8

!#

# "

%

1

& ! -D I J

8

!#

4 % !#

: !# =

2 $

!

J( ! 81 2 ( : '

!

8

'

; & 1

&#

,+* ! 2 $ "" 8

9 F

%

! # $ !# !#

'

% & !

*

)2 ( $ ?

>

6 !!

8 # D0) ) 9

3 " 07!# ) ) 6

.

%

<0

3

D

1 C

; % 91; %

!

=<

==

$

%

D

.

#

S A

4

1 2 $ ! # -D

./

& !

!

=

J

#

!# 9 ,+

# -=

# ) (5 ! (+

./

!

# '# J

,- )(

*

=

9

-

2( 6 )

%

,

! " #

#( " #

)

&

! # &

#

" !

% "

' RR

!!

#

&#

" ! %

&# " !

& '

&

" !

+

&

./

#

,+ ' #

&

"

&#

" ! 8

% -

!

# # "

)

#"

""

#

# )

# " &

" ! #

*

" !

# 9

$

& " !

> #

!

# ! $

& "

.

# # "

#

&# " *

8$, :

=

: # &&

'# 5

& %

#

&

" :

#

<:

8 " ,

*

#

!

,

+ !! # <

'

81 2 ( ! "

' & " ! <

% $

#'

A

# - ,, (#

2

&

&

: 1

1

-

" & "

A

&#

&

(

-

&#

!

&

" #

,+ 8

-

# %

=

'# !

!

!#

' !

&#

)

&

"

% '

./ /

,

'#

,+

&

2

"

&

# "

; 0# ! 7

) # " ( 0, # &# & # E: % ! #

+

,- )( # $ " '# ' &#

# #

'

"

!

%

8 $ :! #

&

&

8

!

)

'

&" !

!#

&& "

!

%

,

E

+" !

! #

"

' !

83S,:

!

&# '#

!

"

&

%

! 1 %

$,

& " !

)2 (

?

#"

#

"

# )

!

& 7

' ! " # 8 # C D6 .9

# " @))

=

=

=

=

T = = =

&#

T

U = =

&! #

=

=

!

=

"

# =

!

%

&

'

% %

1

& %

$ $

. " $

"

'

8"

! " G 0µ J =

=

!

:

'

?

H #

<

$ #

"

&) # 2

# ! &

"

?

( / 8 !

=: $

1

#

#

!

? 8

=

I J

$ ! !

#

=

CI J

-

-' =I J =: 3S,

"!

%

!

./ / ) # " ( 0, )

#

+

,- )(

"" #

#

&

# &

#

"

,+

"

&

" ! #

" ! •

&

! !

& 9 ' ! " + ! " < %

%

" & !

& " "" "

""

#& !

! 9

' '

'#

"

& #

"' 9

#

8

9: ""

K 22 ' #

S(

!#

2 !#

&# %

"

&

&

,+

, %

' ,+ " !

&) # 2

# ! &

( / 8 !

%

1

I J

=

,+ - ' !

? =

I J 8 µ J

=

"

: -

!

µ J #

,+ % '

&

.

%

•

&#

! "

2 &

&

"

,+ F

&

&

. )

#

=

:

8

= I J #

=

!

' &&

! , S

#

'

2 ,

:

&

!

' !#

8'

,9 "

# =: 1

"

-

! "

1 "

"

'

&

4

! "

&&

? %

"

,

" !

"

'

+$ 8 +$K

0: ! "

"!

'

,+

./.

77

# )+

#))(

# 6

)6 6 )

)+

# 4 )

4

,

! " #

2

% , '5

!

$ !

#

)

' E'

E

%

' "

.

"

'

! # -

!

'

&

'

'

#

-"

-

# ! +

'

' 8

#

!

'#

$/:

! #

%

'

'

A

" ! &

"

!

8

:

! &

'

;

%

"

" !

,

J

' $

+

# ! ! #&

G

H 3

+

,- )(

8+ * " ) "

9 #

A

"! '#

8

2 $ ! ,

" '#

" !

#' &

'

)

# - "

'#

:

! " 83 :

"'

, 3 !

1 4 < 8S

!

" " !

,+ )6 6 )

&

' & ! " " #

-'# " "

+ !

"

! $

#))( !

?

!#

" #

!

- $ 1

'

'

%

"

,+ #

$

+" ! % % ' ! & " ' !# "

!

& !

-,

84 +: $

/

! "

!

"

# &

!

: 2

-

2 " # !

' !

8

? 2 (

?

#&

# - ,, (#

+ 14,

! !

4

+

'

&

:

, ( 6

!

"

7" -

##

8

9

,

,

/

O

E

E

/

O < E

= E

%

O = E

O

E

O

O

E

E

#&

2 ! &&

,9

!

&&

" # !

! " #

-

3

!

,9

&&

"

' '

!

!

%

&&

'#

!

)2 (

? 77

# * 0!6 ) )

( #

* (+

,- )( 5

+"

&

5

-= E

.

#

O

'

5 '

-= E

O

-= E

-D E

-C E

- E

-< E

-< E

! "

%

!

&

#

%

F

• •

8

:

" !

#

! #'

% ! %

'

'# !

!#' #

#' " #

!

!

"

07 ! # -

#

) ) # ) (( #

#&

# ) 2 " !* () ) ! # /

2

( ! 3

%

DD D

;

#

12 (

<< = !

< <

( ! "

D =0

0

0-0

D<0-

=

=C

9

=D =

0

?

00

C

0

"

E

= DC0

D =

G

!#

#'

) 2 ( .?

1

K

K

#

% !

!

%

H !#

•

-< E

3 =D C < D =0

C

-

D CC

D-<

00

D-<

=-

C

-

00

=

D

= 0C

<-D

0

<< 0

E

0

D-

=0 =

= -D D-

0

)

! # " !

%

'

#

% " ! & ? '

%

&#

" ,+ ! 2

&

% '

& "

"' ' % !#

"

&=

! &

#' "

2

!#

"

!

'

+

#

8#

D:

&

' !# (

'

%

)

#

!# "

& % '

"

& !# "

!

,+ ! #

&

#

"

(

"

J4 I J

"

! % '

=

!# %

& F < - =

( ,+

"

%

J4

!

!

#

,+

- = % 1

'# '#

A

#& % ' 2 ' " '

"

%

% (

! &

#& "

'#

! 5 '#

#& 8

! " : %

" " # "

"

"

! #!

" #

-

$/

P $/ - "

# "

!

!#

S $/ & #

-

5 5

' '

" "

!

D

'

% " "

"

V

" F

V

"

S A

"

'#

% "

4

"

%

4

4 V

!

? A" S( .

4

!

A"

"

5 8

:F

'

8

' &

= C =D C E

:F

8

:F

F " &

F

=

& '# "

$ /

&

!

A

&

&

) $ /

#

#' $ $ $

5 8

:F

'

! #

,

'#

< 8

'

8

&

:F

< =C0 E

:F

F " &

F

&

%

F 9 S A

%

,+ I J = < -D < -< < - 0 < < - = < -0

A

9 4

!

( ! &=

+$ -

,+ I J = = =D = < - =8 < - =

&&

"!

& !#

:

' $/-

< #

=

"

1 #

A

F "

F

2 "

#

"

F

%

? A" S( .

!

' #

" $ $ $

9 "

" ,+

2

C

,+

=D

,+

S =D << =C 0 < - < =D- C =D D =C =

,+ I J

&

!!

% !

&

F 9 $# %

8% 8%

1 ( 9

: : , 8% 81 2 ( ! 81 2 ( ! : 89 :

@

+

'

: :

' "

2

" $/ & " !

&

"

' && !

" % '

&

=

#

'

# "

-

9

-

"

'

&

8

:

"

8

&

:

E

%

,+ -

'

!

./1

0

# # 2

2 4 " #

, # #" ! !#

! -

"

;

" '#

1

H " # "

6 & !#

;

"

"G

!

H

6

2

-

" # 1 !# G ! & '#

&==

9

#

=E

" 2

6 )

'#

!

!# =E !# !

" # " #

G

H

%

#' 1 & % & 8%

G

"

! S +4 ' # # !

H '

!#

% '

!

%

!

"

'

+

!#!

#

#

# #

'

"

; #&

,J( #&

-

! !

A J

#

H

" #

"

! # #

'#

! "

1

G

#'

8 "

%

#

& :

#

" #& ,

:

!# 0J,= % '

3 ' " #& '#

3 = DE !

!

- <E

* 5

! DE '

"

5

1

= E

" ,=J(

0 E

3 ' '

' ; G

,9

'

! !

5 ! !

" ! # %

"

#&

# ! ' •

G 2

!

&&

" # &

E ? ,+ 8 " " #

:

,9

!

./

# (+ ! !

)

A ! # &# & "

#

8

"

" '

' #

"

"" '

1 "

-!

# 1 !#' ) %

A

!

" : + &#

" "

'

! " !

" ! # 8+ : " & % '

#

#

* &

! "

#&

"

&8 $

(

!

" "

'

% &#

! #

"

#

!#

' '

'

" " #

%

&

F

# C

'# ! "

! #!

&&

-

-'

!

K

'

&& &

"

4

" "

"

" ,

"! " # '

# '#

#

,+ H

!

%

" #

' '#

,+

1

&

"

#

#

#

&# & G ,+ " ! "

'

F

'

"

P

&:

,9

"

,

%

' ! "

1

! 1

!

H " #

'

# •

% '

"

" ' . +

- == ! ! ' & "" "

" #

!

H

"

#

! #& ! && #

"

& ))

# # ) # C D6 .9

%

8%

1 + ( !

@

:

#

(

8

#" #

#

4

!

-

3 0" ) ! *4))

< -=

-C

=-

-<

<<-=

=-<

-0

-

- C

< -

=-<

- =

-

- C

-C

=-D

- <

-=0

-

- C

81 2

@ (

81 2

:

%

8%

:

"

< - = < -= 8( ! *"

-= :

4

!

- D 8%

&

:'# "

"

#

"

'# !

'

" ! '

!

*

'

8% 8% @

: : , 8% 81 2 ( ! 81 2 ( ! :

: :

'

& # '# F S

1 (

3 0" ) !# (-

:

1 4 ( !

9 $# %

# )

3 0" ) 4 ,

=D << =C 0 < - < =D- C =D D

!# 5

,+ I J

=

1 1/

#( " #

9

&

+"

+$ 0

!

'

G

!

!

!# 9

, "

!

H

H

1 " " !

! 2 8,

&& !# "

!#

!#

!

" G ! !

G

" : 1

4 !

&&

H

-' #

" # " #

4

" " # # !#

""

% " #

#

'

"

,9

' ,9

& *!

# '#

""

1

#

1

" %

5

%

9

%

- "!

"

"

% 1

!

"

-

'#

& "

-

8

2

:! & '# ?

" !

'# " #

% '

! "

" #

%

, C '#

"

#

#

'#

A

!

' " #

P

!

" !

2 ! !#

" 1

"

"

5

,9

"

# "

"

% '#

)

1

'

" !

% "

' " "

%

# '

&&

%

0 B=0 %

-

!

!

# !

'

8> 9 #

> 9 :% &

* 2

& &

=

' > 9 !#

"!

1/

&

) # * ) , ( , ) ( , # (* + #

)

A

V '# ! "

!

# 8!) #

# ! * )4 9

" !

"

#&

%

" &

'

8

"

!!

V "

"

&

"

=: ! # % ! "

V

"

' /

"

+ ,+

%

8%

4

!

: 8%

:

1 @ + # 81 2 ( :

(

1 4 @

(

#

/

+ ,+

8C D6 .9

$#

8%

:

-

-

%

8%

:

- C - <

, 8%

@

:

-

-D 1 81 2 ( ( 81 2 (

81 2 ( : 8( !

))

#

-= <-=

#

1/.

"

8C D6 .9

:

-<

@ !

:

!

:

-0

( #*),,

%

& %

"

'#

'

'#

&

# V F

% '# % " "

2 " !#

"

'#

" !

1

!

&

"

! ! #

&

% '# J &

-

'#

" # " #

!# & %

!

%

A"

J & %

W

% ' !

(

'# " # %

'

J &' %

!#

'#

" # & A"

(

-

#

! . #

' !

'

<

89 :"

"

"

&

"

83: 8/:

!

% "

"

&

-

'

#

!

"

"

-'#

&

! ' G"

! " &

H

"

&

% !

' &

"

%

!

;

'#

'

"

# "

!

2

"

&

!

&

"

"

#'

&

1

!#

F ?

F

" # F

. #

J

F

! 8 F "

?

-

!

'

&&

" # '#

" #

!#

' :

!

1

!#

E

! &&

K

E

"

&

&

K

E #

" '

'

K ' "

2

E

-

F "

. #

> 9

S & S &

F

!

> 9

> 9

F F

?

1/./

!#

#)( 6 ))

& /

'

4

6 )#)

+" 0 "

=

6

&

> 9

( #

#

! " #

% !!

2

!# > 9

!

P( & "

5

%

"

&!

& " % ; 1 ;1;: & " %

;

%

'

!

!

8

"

;

1 ; 2

S %

'

#

# ! ;

!

S W

" !

%

$ ! %

"

2 9 1

;

-

% & ! 2 &

' !

% '#

SS

1

'#

&

# ! & & " 1 • •

! +" < & !

!#

!

% <

%

!

#

"

F !

8 !

: & " J &

" !

K # -

"

#

& &

'

1

!

" !

! !

K SS ;1;

•

%

;

'#

!

!

#

" & "

" !

!

#

-

*

&&

1

!

SS ;1; 4 !#

"

;

#

1

!

!

& " ; #)#

?

#

B

-

B

-

'

4

6 )#)

6

#

! " #

3 !(+ D0) ) M J

. # ?

E

2 . #

&

S &

8

& /

2

B

-

B

-

:

" #

'

4

- )

,

? #

)

2+ ! # ; ) ! ;

!

5

#

!

! % % ;

" -%

/ 2- 22

! 3 !

222

! ! 5 3 + !

;

' '

' ' " 5

#

%

.

#

'

+

-

! '

! #

%

'

&

J

! " 0"

0F &

' !

' ;

" 4

' '

#

2

#

#

!

9 %

!

%

# " !

"

" '

!

))

(

; #)# # 2 " # ) 2+ ! # ; ) ! ; 5

?

B=

- 8

B=

-

'

4

- )

?

3 !(+ D0) )

:

M

. # ?

E

2 . #

&

S &

& ./

8

:

) ) (2) )

B=

-

B=

-

B

"! #"

B

,

*

#

- ) 6

2 " 07

! " #

2 # !# , !# "

"" V

V

" ! 4

#& % '

!

!

' &

! '

; ;

8,+*: % -

2

"

)

'

"

; ' 1

!

& '

%

"

!

; -

)

#

&'

!

S G +" H ! # ,+ 2

8S+ :

&& #

;

0

>

F ( &'

!

% %

2

;

!!

!

! % "

#

'

)

"

2

" " %

"

1

'

& " " #

8

!

4

"=

'# 3 M

!

#&

) %+- 1 8 M:

'# : C

=

2 "

-

-

V -% "

! -% 91

-'

!

:

2

!

)

1

!

%

! 1

! #&

'

%

!

!

! !

# & "

% & "D 4 !

;

'# % "

" #

& 5 3 "

8

+ = "!

-

1

!#

%

0% ! & " ; 1

"

" A

4 %

'#

(

"

& !! '

, $

2

'

' '

# !

" 8

!

-

D

-! !

#

-' 5 !

" ! !

'

- "

:

" +" !

"

"

'

2

+" !

"

#

"

V

!

&

!

"

%

"

! 1

# ! "

!

))

% &

#

%

&

(

. #

" !! + "

BC

D -

B<

D -

B

S &

8

S &

8

9

'

%

) 6

2 " 07

& ) +! #"

!#

BD

- -

BD

-

: :

B== 0D -

0

!

& % %

!

#

#

7

E > 9

*

"

-

? 2

"

'

) ) (2) )

?

. #

&

%

" '

'

"

!

#&

%

!#

!

$

! " # *" " &

))

%

" &

!

#& %

(

' " '

) , 4 , ## # !- ) 6

?

1 !# '

B

-

B

-

* ) !! # ! " #

"

" #

#"+! <(

!#

! 3 !(+ D0) ) M 0

. # ?

E

2 . #

&

S &

8

:

S &

8

:

B

-

B

-

B<

-

C

& 1/

) (!

6 4

B # #

# 4

2## #4))

2 % %

'#

2 % "

; &

8'

! " )

! #

& :2 1 !# " +

1

+

< !# ,+ !

$ * 8 # : L 0I J = =LDI J & !

- .

" '# -'#

" &

$

"' ,+

"

"! " "

+

"

; %

1

-

" " +"

!# %

L &

L

!# '

"

& #

'

=

,

!

& ?

$

!# '

"

" # !

1 !

!

" % % % !

" '

"

! :- 9

8 '#

8

!

:

%

'

'

== " 8 : % " ' " ! ,+ $ "

" '

'

! 2

%

8

:-

! 1 #

'

! • • • • • • •

9 1

&

!

% % ; # " !

1 1

"

'

'

F

K !

K

!

' '

K

"

!

8P

F

K '

#

1

! #&

! #

' !

:5K

#' K

#&

! ' % '

!

' !

! #

'

$ '

' '#

!

0F '

&

%

F

=

•

%

' ' '

,+ • •

'#

' K

#

"

!#

#

$

'

K

!

K •

!

' <

!

V

!#

!

• 1 ))

2

(

!

(

B ) ) (2) ) "! #" # # # 2## #4))

?

B

-

B

-

-

!

B

,

S+

K '

%

) (!

6 4

B

!

& ) +! 7

#"

. # ?

E

2 . #

> 9

B

-

B

-

S &

+" ! !

&/

% ;

!

' 3<

3 " 04 #

2 +

! '

!

-

!#

V %

!

#

"

"

& &&

!

!# ! "

#&

% ' 1

% !#

%

&&

!

G

H

;

;

'

#

4

!

! -

' % " #

$

2 "

0 " !

!

! " ! "

! # ? ,, ' & # ! &! "

&

# . #

" 1 + " #

C !

#

"

'

%

=

,

" !

"

! ! %

4

! " % ! " $;1; ! ' !

9

'

" '

" !

# #

" '

$

!

!

"

#

# # !

"

#

!

&& "

% !

# '

'

#

" '

" #

! !#! "

#

"

G% # 2

" '

&

" ! !

2 % !# ! #& !

# & " % ! # ' ! #

+

!

#

!# & "

& !

" .

& 6

!

! &!

!

!

#& '

H

%

! !

+

'

&

#

!#

!

" 2

# " " ,+* 1 " #

'

!

))

&&

V 0 ! " " #

" % !

" # !# !

" 1

,+*

" (

% &

" #

!

!

S+ "

"

#&

"

4

!

"

#

3 " 04 #

3 !(+ D0) )

* ) !! #

( 0#

#

# "

6 ( +4

!

&!

+## #

M J

? . # ? 2 # ?

B

-

B

-

"

;1;

#

&

. # ?

E

2 . # S &

> 9 $;1;

B=

-

B=

-

B

' A

-

4 ( * A

0

, ( 6

"+

# 2 ) # " ! 72 !* ) #

M J

D

=

8

4$:

B0

-

. # ?

E

2 . #

> 9

S &

$;1;

B <

-

B <

-

B

#"

?

B

, , ( 6 ) ) 2 ( " D! 6 + (

B

-

B

-

# " + + B) 6

# - ,, (#

M J

. # ?

E

2 . #

> 9

S &

B

-

B

-

, ?

&/

3 - +! -

" #

# 4

3

!

(

#

#

!#

!

S

" !

8

%

"'

:

"

!

F • • • •

2

" !

!

K

& !

K #

K

! '

#

"

8

'#

%

:" 3

8

!! !

"

"

" # %

!

# '

&! "

'

%

#

'

!

"

+

" !

2 %

" # #

"

!#

G% # 2

" '

8'

!

! '

! !#! "

" '

&

!

#

!# ! #& !

#

"

9

.

:

#& '

H

%

!

!

"

!

&:

!

%

%

!! #

"

" #

! &&

V

! !

-

==

!

! ! "

&& & "

!

&

+

'

&

%

))

#

# "

(

+ 2( , ! ) 6 * ) #

?

B

-

B

-

(+

!# "

!

,- )(

3 !(+ D0) )

. # ?

E

2 . #

> 9

S >

B

-

B

-

#

B

9

'

/

F

"

'

%

D"

%

!

'#

! " #

!

%

#

&

% !

!

% 1 !

& ? & " "

!

%

'

"

&

!

%

1

%

%(

( !

L

#&

:

" !

% % A

"

E !

! #' A

'

!

%

1+

%

!

"

! ! !

!

& &

. %

& &

1+

!

% !

1+ ! A

-' ! !

'

#

&

! % !

.

!

%!

&

V

# '

!

+

!#

! "

# %

"

+ -' %

! &

% "

& ' &&

-

!

-

!

! "

" 8%

!

1+ %

% !#

!

' "

,+ % ! 1+ % / ! " # %

% =E & % '

" $ % % 1+

%

!

& % ' 8'

!

& 1+

! : %'#

/

!

( " &

% '

!

"" 1+

% 1

" # !

'# ! &

" #

" " #

$

'

#

!!

"

1

=<

"

" #

0

'#

' B

% !

& -X % . %)

" 1+

"

% 4 " 1

"

+ !#

"

&

"

%

!

)

#

4

6

" #

(

6 !!

) (!

2. $ " # ' " ' A"

4 (

-%

12(

"

"

" E

!

!

! % "

; ## & " " # 1+

1

"

"

!!

"

% "

= D

!

"

(

,

'

C D

=E

&

=E 3

%! "

0

"

?

1+

!

%

(

#

& "

FX

<= C

"

"

D

# =D C0< < <

& &

,+ ! # << $

! # <<

J

< J

J <

J J

J

,+ $

=

1+

%

" S S

%

L9 8( ,4.

,9 ??:

& '

' !

#

9

'

&

-

& !

0F

%A

& ! #

!

#

%

2

9

'

. 1

%

& " FB

' !

0F

!

% !

"

"

!

#

1+

D

" !

-

# -X

#

" &

A !#

"

% !

% "

"

"

" #

=

9

'

3 ' (

0F

#

D

" !

3 '

"

!

-

&!

A

!

+

&

"

& '

; 9

'

. ! % '

0F

,= J

+

# !

DK

, " #'

, ! ! "

*

#

&

3 ' "

,=

&

"

" !

%

"

!

!

"' 9

'

0F

0

)* #" . +"

/ #' .

/ #'

'

#

9

'

& !

,= !

0 +

!

./

A

!

&

!

!

#

! '

.

!

0F

1+ 1

!

-

&

,= 8

'# !

#

:

% '

!

!

!

&( " 9 (

. .

9 " "

2 "

1+

!

'# 9

9 !

( &

9 '

1

! % ! "

# " "

! 1 !#

!

!

" 1+

0F

% "

#

! #&

!

!

' ""

# #

0

=0

S A %

L% "

"

#'

9

8

:

#

!

!

! '

0F

0

A - 0# " ! % ! " !

!

! !

1 $ "

9

! "

!

!

-

"

(

'#

:

! # ,9 ! !

! / 1

-

!

" !# &

" '

# &

&

&

#

" ?

-

0F

# #

?

'

D

!

'

( '

# 0F " #

'

#" , "

"

! ! A

!

" !

"

'

!

! "

!

!

4 !

6 2)

1+ %

8! # 1 '

"

&

"

0F " # #

% 29 8

1+

! &

&

D ;;

: A

' "

&

'#

0F " #

"

9

#

#

8

'

+

;

;

.

!

9

%

' !

"

% +" ; # 9

' !

"

'

( " 1 ! & # ""

! '

#

D:K

" '#

#

'

=D

$

1+

%

/ %A

&

(

8

:

!

(

"

B

-

B

-

S

3 '

"

.

J!

!

%A

&

B

D

-

B

<=

J & '

!

,=J

-

, +" / #'

.

1+

%

./ !

9

!

,=

.

(

.

( S A

1+ J9 "

B

-

B

-

B

-

B

-

B

L

-

B

==

-

B

=

-

% ! (

"

!

!

!

,9

%A

& !

%

!

B

!

-

B !

1+

"#

( %A

J

. %)

-

B

-

0

' O

B &

?

?

-

"$

"

? # !

=

! " #

B

-

B

-

3 !(+ D0) ) M J

. # ?

E

2 . #

> 9

B

-

B

-

F

S >

"

"

"

,

/ (

"+

6 !!

%

6

#

( 0,

- )

#*) ,

! 5

4

!

J.

1+

!

!

# )

" !

+"

#

! # +"

!

4

1 J9

% " =

*) #

#

!

!# J3

.

=C

% ,

! .

8

-

'

1

"

'

"

"

8

9

#

1 &

"

!

&&

2

!

3

-' ' #-

&:

!# ' !

'

#

"

'

"

"

%

( , 9

%

.

=

%

3

1

3

%

3

;

= 2

(

!

0 =

#

=

3

"

D

3

( !

C

3

9

? ,

"

&

,

& % '

" & ! # #& '# " " &

&

" . #'

&

& (

" o o o o

&

#

'

"

" & !

&

'

&" '

"

!

! "

&

"

"

"F

"

9

'

0F

"

' & !

A" = % '

"

8"

& & 1 " # + ' V : "

&

'#

%

" -12 (

< 9 ! !

+ -( !

9 ?

"

& #

" 0 "

! !

" F

? #

!

'#

<

•

!

*" 2

•

& K

!

#

D

*"

K •

! !

!

"

*

#

2 •

'

&

&#

&8 $

: %

K '

!

8

" # 2 '#

: -

! # '

% !

-

! "

% ! ! & &#

"

!

#

D!

!

&

9

)

'

0F

#

- !#

A &

&#

!

#

-

+2 " ! " !

,+

% &

+"

"

'# !#

" ,9 '

)

? 1

" !

" ! % ' 1 !#

+

"

& #

% ' "

&& "

% %

"

'#

&

!

"

" -

+

-

1 B

! %

2 " &

!

!

A" =

-!

=<

# %

&

#

6

%

"

-

9

' K'#

&

0F .

;

1

;

"

"

'

&

"!

; "+

6 !!

7 ?

7(

B<

-

B<

-

!

-

6

#

, 8 4

+

( 0,

- )

#9

#*) ,

#

# )

*) #

!

& ) +! ( &

. # ?

E

2 . #

B<

-

> 9

+"

#

#

) # * ) !! # ?

B<

-

B<

-

4

4

+

!

&

# 81 ! + , !9 ( &

. #

<

?

E

2

B<

. #

-

> 9

+"

#

#

#" ?

B

,

B0

-

B0

-

6

#

!

( 0, - )

&

# * ) , 8- )

# * ) , ! ) # !9/ ( &

J'

3=

. # ?

E

2 . #

> 9

B0

-

B0

-

S &

./

0

E&

#

2 ) # " ! 77 # F

2 9

-

'

V

!

% :

8

'

" !

" +"

& !

" #

!

#

%

)

V "

G

"

2

H

"

#

<

'

8

:

!

"

" 8! #

:

#

#

! "

" #

% % P9 8! ! ! 1 !# 83 "

" !

&& && "

"

5 1

" !

#

" #

! :

! %

"

'

V

!

! " #

" # +

"

" !

:'#

"

-' ,

+" !

" # '

!#

"

8

!# ! # :

" 9 #

' "!

0F !

" !

" &&

4

' "

"

"

!!

" $ %

% '

!

!# '

" #

"

&

"

<

&

" 5 ' " " #

1 & %

! " ! 1 !

" 2 ? '

"

#

" #

!# "

!

; !

" !

! 1

H

"

J

"

% %

"

# "

&

" #

% " # "

!#

1

&&

'#

'

!

V

% ))

G "

!

" '

"

!

" #

!#

"

' "

+

(

0 ! 4 + (* + # #

?

#

3 ) # " ! 77 # D

) ( !)

)) " )!

B

. #

3 !(+ D0) ) M J

0

-

B

-

?

> +- B

&

E

2

B

. #

&

-

B

S &

-

,

1/ 2

)#(

) (!

6 4

B # #

#

! " #

0

# ! "

$

' ' J4

( '

/

+

(

' "

# ,+ 8C D6 .9

!

. # 14, ,+

=<-

" ! !

4 +

#

+

,+

8C D6 .9

< -<0 && &&

% 1+

&

-

-
" %

8C D6 .9

- =

!

% "

$ # !

8C D6 .9

,+

&

%

,+ "

#

,+ 8C D6 .9

-

'

-

9? 8C D6 .9

4

"

$/ !

"

; ! "

!#

#

!

%

"

" '# " &== ! " 4 " " " ' % " (

&

A"

<=

2 ;

1 &

&

> +

" &

1

! !#

"

" # !

E

$

4

/

8 > +X " !

#

$

'# "

! > +

, > +

'

' !

'

1

&& +" ! +"

" 1

'

' *

!

"

" ;

"

:

'

%

+" ,+

+" $

=<-= -= +" " -

))

(

)#(

?

J

=

8

:

(

% J

- ) (!

=

6 4

B # #

# 2## #4))

3 !(+ D0) ) @)D

B

%

. #

8 > +:

B

?

E

2 . #

> 9

S &

0

E3 +

BC

-

B

-

* #= 6

) 7F/

2 1

"

; "

& #

"

'# "

:

!# %

&

% 8

" &

8,=

1 !

!

"

#

% !

,

" !

"

! $ % % !

-! & "

+

$ ,=

' #

'

" !#! ,= 8

" #

!

" " %

" #

'

!

; +"

!

! #

8,=:

"

2

1

!#

! " !

" #

1 -' && :

'# '

<<

9

'

0

# ))

(

0

?

3+

B

-

B

-

*

)7

3 !(+ D0) ) M J

. # ?

E

2

B

-

> 9

B

-

S &

/

.

=

.

+

" #

" ,= ( !

# *

#

" & % B

" %

-

#

-!

2

&

6

! !

% ' )

# "

%

$

/

/

'

3 6

K" " #

$ !

!

" B =C0 D $ B "B= 0

$

1

"

! ' " &

"

'#

#

& &

!

! &

'

# 1

'

!

<

+" " " #

#

#

1

#

"

,= (

!

'

&& +" ! +"

+" ,+

/

B=C0 D

+" $

E

E =

I J

8

=

: < 0I J

- /?

8

:

I J

"

=

8

:

B<

?

I J

=

8

:

"

? # !

9 % "

'

0 !

' &A "

'# &

" ! #

0

"

#

" $#

,

0-

#&

,

&A %

"

'

8'

" " " #

% G

" "

!

H

,

-'# $2 ? % !# Y :

0- # !# ,9 "

<

))

(

.D

?

B=C0 D B=

6 0#

3 !(+ D0) )

-

M J

0-

. #

<- 8 49 :K B

. #

B

. #

%

-

- 8$

B=

?

:

0 E

2

B =

> 9

B =

S &

J

))

B

C= 0

(

.D

?

.

)#

6 0#

3 !(+ D0) )

B<

, D

. #

B C

49 ;1

?

E

2 . #

> 9

1/./

,)( 6 ))

& /

(2() !! " ) 6 ?

) % ;

A

8

( # 4)# ,)(

&

7" # 7 ) ! +

=: ! #

%

++ ( !

"

-

& "

'# " #

+"

% !

!

" " # #

"

!

+" !

" #

&

# ) ) ( 2 () #

8

&

8

=:F

'

!

: ( ! ; 1 & #

" ! ,
, "

"

-, % ' ( & '

#

" 8!

!

J" ( ! -3 &

8

-

4

:" ( ! ! "

+

$

'

%

'

?

:

&

!

1 L.

"

1

"

+ " '

? L1

L "

<

#" B , 4 2 * # ! (( # + " ?

B0

-

B0

-

#

#)(

#7 )! +

++ D

2 !(+ D0) )

#M J

. # ?

E

2

B0

. #

> 9

-

B0

S &

& /

#" , "

+" ! 12 ( !

6 2)

?

* ! (( #

6

#

( 0, '

,

# 4

4

!* () #

A !

"

#

"

" .

!

" ,+

!!

&#

!

!

# &&

-

% "

" ! +"

& "

' !

"

!

+ " ! +

' 1

'# ! #& '

@ % 4

"

&

"

! " #

,9

;

$ " ! " # 2. $ " #

-

'#

9

; "1

%

#

-

#

' ' " !

" ))

#

(

;

1

'

* ! (( #

?

"

B

-

B

-

#

6

#

( 0, 4

,

# 4

4

* () #

3 !(+ D0) ) M J

. # ? 2 4 . #

# > 9

S &

& ./

B=

-

B=

-

B0

-

"

"

? '

2

, "

( ;

!! + % !

+ + * () #

4

"

! 8#"+!

! .

! !

!

'

2 "9 ! 2. $ " #

-

%

<0

.

" #

!

! 1

! " # " ,= L ( ! !#

#

%

/ 222-

' &

#' !

!

-

"

"

!

% '

!

!

"

,L(

!

!

&

#

2

#

"

"

:K

"

"

1

F • • •

" ,= L ( "( L

K 8

%

&

))

: "

"

&<= '

" ,= J(

' %

/ %

J$ #

& #

,- (

, 83 ' #

"

3 "

" $# 8' "

"

&

: '

(

?

,

!! +

BC

-

BC

-

+ + * () #

"

! #"+!

2 "

3 !(+ D0) ) ( &

. # ?

E

2 . #

> 9

S &

& 1/

"

?

B D

-

B D

-

B0

-

#) )#

6

#

%

#

'

! !

"

%

!

! ! %

.

!# 1 ! % 3 ; # # 1 !#

" )) ?

'

"

#' !

! -

! %

#"

: ! -! #

&

& %

& !#

8 &

!

"

'

(

"

'

! !

" #

B

, 6

B

-

B

-

( 0,

" # 4

,

#) )#

6

#

#

'

3 !(+ D0) ) M J

0

. # ?

E

2 . #

> 9

B

-

B

-

S &

/ A - 0# " 1

? ) ,

!

#

* ) 7! ) # "

"

! '

%

! !# " "

!

-

" ' -

!

" !

"

! '#

! "

"

# " # $ F

'

! •

#

"

" " %

•

%

A' - " '

! !

))

#

2 "

0

) ,

?

#

A"

F!

(

:

"

!

" '

#

K

!

9

" &

8

" &

"

?

% !

"

"

. ' " &

"

&

#

* ) 7! ) # " 24

B=

-

B=

-

"

3 !(+ D0) ) @)

. # ?

E

2

B=

-

B 0

-

S & 8 :

B 0

-

S &

B= =

. #

> 9

/

"

?

-

) !

% ' * "

'

* B)

")

# # 4 6 2

! + +

" # !

&

!

"

&&

"

"

2

'

" &

% &

" "

6 2

'#

&& #

!

!

# "

#

!

&& % 2 " "

1 "

&& !

! !

A"

%

%

))

(

) !- )

?

2+ ! * B )

- "

#

- "

#

")

# # 4 6 2

# "

6 2

3 !(+ D0) ) M J

. # ?

E

2

B

2 "

"

. #

- "

#

B

> 9

B

S &

B

/

#" , "

+" !

6 2)

? 4

A

,

!) 7- , , ( #

!

' (

" &

(

!

'

8" #

" ! /

J

+

'

' -9 "

: % "

#

7 '

: 1 =

-=I J

(

! "

%

!

))

&

! J 8

#"

?

() # " #

6 2)

B

-

B

-

!B

%

"

6 =

6 6

-

# & *

) () ) #

3 !(+ D0) ) M J

. # ?

E

2

-

. #

> 9

B

S &

B C D

/

#" , "

6 2)

-

?

#" , G " #-

" + " % 1 @ J * " $ $ $ ? A" & S( " &

F

%

'# "

(

% ;

"

'

(

A"

F :F

'

8

'

@ &

&&

" + '# ! " 5 8

#

1

8

D

0< =
:F :F

F < $/ !

& A

)

A

! #

&

#

$/

"

"

"

!

,

#'

'#

F

$ $ $

"

5 8

:F

'

8

'

0= D

:F

8

:F

F ? A" S(

&

$

'

E

F " &

F

< S(

# ?

!

,+

'

&#

8C D6 .9/

<-

&

#

(

<

" & 1 ! ,+ ! # 8 -< I J =: %

&# ' # "

1

@

#

&&

( % 1 J

# @ *

"

(

#

' :

(

&

'#

# $ $ $ ? A" S(

(

8

< E '

' '#

,+

" (

A"

"

" 5 8

8

'

8

&

F

:F

'

:F :F

F " &

%

F

<

'# "

$/

&

!

A &

)

# "

!

'#

F "

5 8

:F

'

8

'

8

0= D

:F :F

F

$

'

E

F " &

F

< S(

#

!

,+

%

! " !

D / J

! # "

,

#' $ $ $

A

$/

"

&

D

!

"

? A" S(

( &&

8C D6 .9/ / J

/

"

+

# ,+

. # ,+

14,

+

#

8C D6 .9

,+

8C D6 .9

.

8C D6 9 @

#

,+

.

1 + (

+ 9? .

8C D6 9

8C D6 9

.

8C D6 9

,+

< -D

- =

<<-

-

- 0

=D-=

< -

-
< -

- D

- 0

=C-<

# 81 2 ( :

1 @ 4 # ( @ 81 2 ( :

,

! #& (

'

!# " '

" ' &

(2() !! " ) 6 ? +

2 ( !

" ' '

'

#

"

) # '# " !

? - ?

B=

./

,+

1 ! #

9

@

#

& %

"

" '

"

!

> 9

( " *"

"

%

&

8

"

*"

"

#

: 1 ,+ !

# %

A" "

# $ $ $ ? A" S( .

"

8

' &

8

:F :F

<= E

F " &

F '#

0 S+, / " & #

0 V* " !

&

)

A

#&

"

!

! #

5 8

:F 8 8

F

:F :F

" S(

'#

' '

! #

"

,

F

!#' #

! &

A J *

F "

&

1

!

"

$ $ $

F

&

" &

? A"

" :F

'

% $

5 8

#

#' C<=C C = E

S( .

&

" &

$

'

F

S( # '

" !

!#

)

'

=-DD 8C D6 .9/

,+

%

$ ( !

!

"

-

J &

+

'

&

F%

! F/ %

# -,

!

' #

F$

"

+

9

( !

" '# ! " '

"

1

'# #"

&

?

' 2

-

=<

'

'

5

# '

5 "

F1 # 1

!

V $

;

"

"

&

!

'

"

Y Y 4 /

& "

+

# ,+ 8C D6 .9

. # ,+

14,

+

# 9 ? ,+ 8C D6 .9

8C D6 .9

F +

,+

,+

#

8C D6 .9

8C D6 .9

.

8C D6 9 < -

-

<=-DD

=- 0

, ))

" (

#! +

?

0=

-

0=

-

+

#

(

- 0

-

( ! 3 !(+ D0) )

. # ?

E

2 . # S &

B > 9

0=

-

B

-

B 0=

-

=

1/./.

,)( 6 ))

& /

"

% & % . 8 ! " &

"

( #

? 3 ( " !# #

) '

,

!(

'#

! 9 "

. 6 : !#

8% 9 : " 8. . 9 : 1 "

9A

%

#

"

! "

8 CC0:& '

"

'

-

'

!

. #!

" % & 2

'

"

'

! .

" ! '#

!

. F?

2 -

' &

"

' " J & !

! ! "

"

' " "

# 9

' '

))

F, %

!

(

'

* ! (( # 3 ( " !#

?

B

-

B

-

) '

,

D

!(

!

#

3 !(+ D 0) ) @)D

. # ?

E

2 . #

> 9

S &

& /

"

?;

% &

-

B =

-

BC

-

)

&

!

& ,

! & &

!#

B =

' &

!

& " ! "

& &

&

! -

& % &

" "& &

,

%

% ! &

"' E

2

"

5 ,

!

& F

%

&

"

" &

!

<

9

'

F

& !#

" #

"!

* ! (( # 7 ))

!#

'

)

3 !(+ D0) )

(

?

B =D

-

B =D

-

( &

. # ?

E

2 . #

> 9

S &

B 0

-

B 0

-

B

& ./

)* #"

<

? * ! (( #

6

#

"

!

( 0, '

,

# '

1 !

' "

# A

+"

' "

(

&# "

& '

!

"

-

#

!

* ! (( #

?

8 S :

& A

!! !

(

!* () # "

2 " !

& "

4

!

#

&

))

#

!

"

!

6

#

( 0, '

,

# '

4

* () #

3 !(+ D0) )

-

D0)

. # ? 2 . #

> 9

S &

/ A - 0# " % "

B0

-

#

B # #

:

#

& !

3 & '#

. !

- 8 " -

? & ) (( # !4

"& "

B= B=

"

! "

#

& 83

:

!# % 2 "

4 ! "

!

,9 !

!

A"

))

(

) ( !) ) (2+

?

#

D

-

D

-

2 - )), &!) #

7

! # ! ) (( #

#

3 !(+ D0) ) M J

. # ?

E

2 . #

> 9

S &

-

B <

/ 1

B B

"

? ; () # , * ) ,

!

#

"

! '

%

! !# " "

" "

& !# ? ! # & $

"

•

#

. ' ! " &

' '#

2

!

"

- !# 4 "# !

'#

" 8

"

! % ' !

J

#

:

&! ! #

M +

# -

B0 "

'#

:

!

!

! *"

! "

'#

#

"

"

A

V 1 D E: +" ! "

" ! " "

8

?

B " %

"

#

& 0 " "

: "

&

"

K " &

"

S A!

"

" !

•

" 8 ! F

!

'#

! '

4 0

" !

" # "

1 !

% " % "

!

% ' "

0

!

! '

A" '#

! #

8! ' '

"

C

!

))

(

?

; () # , * ) , "

# "

#

B 0

-

B 0

-

#

'

6 * # #

3 !(+ D0) ) M J

. # ?

E

2

"

2

"

. #

#

B 0

"

-

B 0

> 9

S &

B 0

./ # 1

"

!

?4

"

!

'

, #

"

* !

! &

& "'

'# &

!

#

7

!

! # 4

)#

"

& !

' 2

!

!

&

! E8

%

E

"

%

"

! (

"

DE:

'

%

&

& ,

!#

& !

#

1

""

#&

# $

)

& &

!

& !

!

.

"

& ! " 1 $

% &

"

'

-

-

!

!

"

'#

(

' !

! " "

!

! '

8!

%

:

" "

2

!

))

=E & !

"

"

(

!

) ( !)

2 - )), 7 * () ) ! #

6 ?

B 0

-

B 0

-

! # ! ) (( #

A"

#

# +6

3 !(+ D0) ) M J

. # ?

E

2 . # S &

B= > 9

-

B 0 B

0

0

. 9

&

)

%

!

!

!

!

1/

"

!

!#

" #

? ( 6 ) ) 2 ( " 2 " 04 #

"

4

! " % ! "

"

!

& 6

! '

" '

!

" !

! !

"

#

'

$ ! #

&&

'

%

$

" & !

!

# & " % ! # ' ! #

#

!# & "

&

#

&! !

"

' !

!

1

#

%

'

9

# !

"

#

' '

'

&

, !

& 2

"

!

+

!

! &!

" #

!

"

"

!

%

!

# " # # 2

"

' G%

" %

'

!# ! #& !

% '

1 H ! !#! "

!#

#

"

!

!

" 2

! " # !

'

&&

V 0

" "

!#

S+ " #

&

" "

!

!

#

"

))

!

(

. #

#&

4

( 6 ) ) 2 ( " 2 " 04 # B C<

-

B=

-

B C<

- 8. ( ,9

?

S &

"

" ,+*

,+*

3 !(+ D0) ) M J

!

:

E

2 . #

%

"

1

?

" #

> 9

B

-

B

-

B D

D

/

)* #"

) & &

? 3 - )), &

'

!

1

!

!

+

# )

!

& &

!

%

'

&

#

(

'

?

!

2

# 7

BD

-

BD

-

!4

&

!

2 "

"

6 ))

! # ! ) (( # 8 # 9 2 0 - # , (

!

& E

97

!

&

!#

A"

B # #

3 !(+ D0) )

. # ?

E

2 . #

> 9

S &

/

"

# 2 %

?

B

-

B

-

B <

-

!

6 6 ))

( #

- !#

! '#

!

&! ! ! "

8

:

!

&

! !

' ! !

!

&&

!!

%

'

#

-

! !

:-

"

'

&

! 1

2

-

2 &

! "

'

+"

#

& #'

'

8

& ! " "

'#

&

!

%

'

"

&

! "

!

!

! %

' !

! ! #

!

-

!# &

$ ! !

& 8

"

:

"

C

% 2 %

'# -

!

#

(

& • • • ?

, 3 ' 9

8 , %

" "

L$

'

"

(

! ,=F

:K 89 L+

. #

:K

889

.

:

# &

"

8 "

" ! " ! 25 : ""

S

" % "

2

))# " $ ! " :-

. '

'

#

"

% &

22 "

!?

"

,= %

&

-

(

! !

% ,

!

, # LM +

L$ &&

'

!

'

" S !!

# #

-

" !

8.

"!

F

!

! #

A

, 8

! " & % #

# :

)

( #

!

"

!

& "

o

4

,='

&

L

1

# "

8 " ""

9"

!

'# ! ,

% " #

" 0: % ' # G

'

! 3 ' H !# !

!

# , 8! "

" 5

1

*

! "

"

! " #

: 1

"

!

!

" #

2 "

"

%

'

% !

, &

# 9 3# $

'#

0 "

! "" '# -

# !

(

&

,# 8'

:- " !

" "

!

+ 9 $ 1

Krispijnseweg

5 Nassauweg

1

centrum

2

Laan

Verenigde 3

der

Naties 4

6

N3

Campanula A16

Hugo van Gijnweg

Thorbeckeweg manweg

)

'

!

""

,

# '# " -

& 3# &

8

!

&

,J1

3#

!

# ? S

&&

! "

! %

# 9 $ 1

"

"

"

3#

&&

'

" *

: "

! &

2

E %

+

"

' ! 9 $ 1

&& '

"

!

8 7

$ :

, =

8

&

!

J : + ' "

F • • •

#

" " J1

& "

"

S

"

)

"

8

8G 3 3#

' ,

"

3 &H :K

J 8

! !

:K

: 1

%

A

S(

'

22

&

&

"

!# 2

& !

'#

&&

' /

+

"

# ,+ 8C D6 .9

. # ,+

(

+

8C D6 .9

8C D6 .9

,+

< - D ,

8C D6 .9

-<=

C-C

%

% ,

' ! o

% .

8C D6 .9

,+

&

! () B # * ( #

0 & ))# " '

&

" ,-

. • % •

! # F F # F

D &+ 6 ) ) * ( # H

-

"

"

" ! )) ?

!

F &; # &

25

! ! !

J J,=

J( $

,J J+

#

#

/ /

'

&

! "

! " &

" 8! # :

: " # 8 : +" ' '

" %

"

! . " " 8" '

' &

#' .

&

&

8

F

" !

C

.

!

!

!

F 4 %

# F 2

&( "

$ ! ,= ( !

, !

. % !

.

#

" ! 1

!# !

.

K% ' '

;

! '#

82. $ "

% ' +

# F% $

!

8 1

% ,% "

! 9

"

" &!

'

# '

$ :'#

3 '

= "

J : % '

" '

7

J 8 "!

2

!

#

#

75

'# ' !#

& '#

A &

&&

' +

"

#

0

# ,+ 8C D6 .9

. # ,+

14, 8C D6 .9

+ 8C D6 .9

,+

#

8C D6 .9

,+

8C D6 .9

<<-D

=

-<=

C-=

< -D

=

-<=

D-<

!

&&

"

$

L

# #

" A"

8%

: % '

# "

$ $

'

$

8

$

%

#

!

8

&

. +

&&

&

: % S( 22

+

1 " !

'

!

: 2

" ! :

! $

" # #

#

+

#

/

# +

.

+

"

'

"

& 2

,

F 5 8

" '

" :F

<
:F

=

$ ? A" S(

'

8

&

:F

<0=

F " &

F

%

<

'# "

$/

&

!

A &

)

#

A

$/ ,

#'

! #

'#

F

$ $ $

"

5 8

:F

'

8

'

:F

8

CD 0
:F

F ? A" S(

&

F " &

F

<

%

'

"

"

#'

&

-

!

'

!#

( & "

F%

)

! 6 %

J &

+

&

'

&

'

'

& !

F% & ' 4

-

#'

! 6

"

'

,

"

E! &

/

+

"

# ,+ 8C D6 .9

. # ,+

(

+

+

# 9 ? ,+ 8C D6 .9

8C D6 .9

F

8C D6 .9

,+

8C D6 .9 .

8C D6 9

,+

%

< -0

, 8< - 0 +4, - IJ = + ! 4 # ' # 2

=-

<=- <

-<0 #

: 2 % #

" #

'# !

! #

. !#

' "

+4, #

#

F' & %

14, " '#

( !#

:# ! #

'

! %

!# #

=

'# 8 '

A

IJ ,

- 0

- 0

% =-

#

!

! ! " !

! 1 !

# & "

# #

<

; #)# ))

(

#

!

?

!

6 6 ))

B=

6 6 ))

( #

))# "

( #

'

#

"

3 !(+ D0) ) )

! 8'

@)D

- 2

B=

-

. # ?

E

2 . #

> 9

S &

2

B=

-

B

-

B

))

(

?

?

=

, 0

-

0

-

. #

M J

-

?

8"

- . 2 /:

E

2

0

. #

-

> 9

S &

0

S &

8

))

:

-

0

(

% %

?

3 ' 8

"

,L

M J

0

M J

0

2:

B<

-

B<

-

. # ?

E

2 . #

> 9

S & ))

(

B<

-

B

-

B

-

%

?

9

B=

-

B=

-

"

$

8

2:

. # ?

E

2 . #

> 9

S &

B=

-

B

-

B

/ 1

"

3 ' 1 '

" !

#

? +

,- )(

% " #

# * Z

, %

0

# ""

'

"

%

-

' "

#

"

! "

' !

" A

" " ! "

2

3 '

" 9" !

! % "

#

'

"

-

-

+ 33%

!

V

" "

%

!

#

&&

"

"

/ ! % '

"

" 3 ' &

"

! 1 3 ' !#

" & !

8

:" #

!

'

! ! "

! #'

-

" '# A

?

' D &

-

"

1 " " #

!

'# '

F !

+

"K "

B #"

" !* ) ,

L/

A

!

! ))

(

!

?

6 6 ))

B 0

-

B 0

-

( #

3 !(+ D0) )

. # ?

E

2 . # S &

B 0

-

B 0

-

> 9 8

:

#

1/1

!+ ( )

#

#)(

# ( ,)(

%

"

))

( # (+ !

&

$

? "

#

,

6 ))

<=

<=

<=

$

3

( # '#

<=

3 ; # 3 %

? 9

!

3 - 3=

%

3< 8

=

:

$

!

!

8 2 "

" :

' % !

V F

: ! "

" "

+

!

#' &<

J

S ,+ I J

=

.

8C D6 9

,+

S I J ,

,+ =

!

$#

8%

:

=D <<

-<0

%

8%

:

=C 0

-<0

=C- <

< - <

-<0

=C-00

, 1

@

(

8%

81 2 ( 81 2 (

:

!

!

:

:

=D-C0

=D- C

- 0

=0-C

=D D

- 0

=D-

" ;

=

8 ' 3 1+

9

=

-
-
9 % ,+

-<= "

"

V

" '

<== '#

!

%

!

!#

' 2 "

'

& 5

"

&

0

/

; #)#

/

<#

#( " #

;

" % !

"

"

" K " %

' #

"

, '# ' '

# %

'

'#

( !

' 8

!

! #

"

/

, 2)

&

% ' '

!

&&

' "

"

# 1

;

% !

B= "

1

-

'

'#

5 -

"

A "! B = 0C ! !

"

#

8B DC

!#

- : # &

#! *

E'

&&

/.

'

)#

2

#))( *

)6 6 )

&

-3 B =C=

$

"

!

2 F

"

"

$

'#

/

1+

% &

&

! '

9

, !#, "

' !

!

B =

&

!#

!

+

'

>

V

!#

B

& +

!

-

! #!

9

"

'

" " !

&

"

1

!!

6 "" ( # #

:

'

!

+" ! 8

# :' 4 &&

#

"

3 !

& K "

! '

"

" !

#

!

&&

"

B

B

B

B

%

B B '

#&

B !

B B

+ !

<

B

B

B =

B

=

D B

D

#

!

"

(

&

,=

.

B

(

(

B

#

=

B

B

#

!

S

B

&!

"

;1;

=

B

B

"

B

B B D 0

%

!

B=

-

"

"

1

F •

•

" # G " !#

'# H 1+ !

% &!

B

0

-

"

B D <

,

:

"

-

' && B

! ! #

'

" # '

! # 8, '

! #

"

" F #

&

89

&

KB

,

!

"

&

'#

&

K

:

&

#'

!

:K # #'

2

F < "

•

•

!

/

EK

B

!

"

!#

#&

"

E

!

%

!

1 " #

K

!

•

-1 ! ;1;K

" #

'#

?

"

8' !

"

1

! !#

" #

2

• •

&

!

& • •

&

!

"

!

K

! B=

-

#

"

C

F B =C=

-

"

B D 0 B =

?

B D <

+ 4

B B

& B D <

<

B

; #)#

2

#

#))(

0 0C -

B & %

& B

=

-

! !

!

)6 6 )

#

> 9 #!

C

-

-

#

/1

J J

-

' J

-

-

"

!

B

0

0

% ! 2

> 9 # !

-

)

! > 9

F F

=C= 0C C

"

-

= D

?

0

2 " "

#

0 ; ; ! ;

0

-

1 1

! ! "

0! 1

: %

! # : %

8 " +" !

:' -

-! !

"

" 8" %

2 ' &

J J

D

? 6

8

! *

E

! !

!

. +$+ " > 9

% -

%

=E #

! B

" " &

& "

! "

"!

0

8

:" % '

5

'

! " '#

2 !

!

&

# #

" 0

B=0

-

! 3

'

! #

!

%

&

#

•

!#

%

&

"

!

> 9

F

!

!

K *"

K

•

> 9 " "

*

&

"

! % E

& *

!#

!# !

'

" #

0

#

!

'

!

S

!

:

1

&&

'

(

B

,=

"

S &

<=

!

49 B

#

>

> +F

S &

&

/ (

3

S

S &

3< (

3= B

&

FB

<

"

#

!

3 + ' 8 "

"

'

#

%

"

#

V

!

3

3 1+

9

9

9 ;1;

9

9<9 !

9=$

" #

!

+

+

9=1

9

<=

%

&

9

1

$

> 9

#&

&!

"

"

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

/

0

=C0 D

<

0

C

= D

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

/

<

=

=

=

0

<

D

B

B

BC

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

> !# > 9

0

<

=

=

D

=

V

J

> 9

1

9

:

(

&

B

,=

49 B

<=

<=

"

!

3

S &

8'

?

3< %

>

.

<==

S &

&

"

/ (

1

$

> 9

> 9

%

9

9=

&

%

1

3

3 %

(

/

2

9<%

"

1

9

9=%

( !

9

!

!

+

<

!

+"

&

#

"

&

0

0 = << 0 =<

+

%

3 4

B

/

B

B

B

B

B

B

B

B

B

C

=D

C

=C0 D

0

B

> > 9

B

B

B

B

B

B

B

B

B

=

0

=

D

V

=

=

0

!#

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

B

=

0

=

D

S &

=

=

0

=

"

S &

> 9 .

?

/ %

3

3= %

"

(

!

%

&

>

!

&

<==

2

&

#

#

3 ;

1

/= ( !

/= 1

/

3 ;

!

&

1

" &

@

8

D < < 0

:

B

BD

B 0

BD

B

B

B

B=

0=

B

B

B 0

B

B

B=

B

B 0

0=

B

B <

B

B <

B

B=

0

B C D

B= =

77

)

3 0()

=

!

!

-

-

'

'

#

#

@

!

.

!

.

#"

9

P

•

,+

%

!

P

S

$

D

&

$

%

*

!

•

F

& !

!#

$

-

(

8'

&

,+

&

•

•

•

•

%

D

$

%

!

•

*

9

-

(

F

& !

•

•

2 +- #

3

)

"

! "

&

0

&

! "

)

8 C

,+

!

77

"

J

"

"

J

"

! $

8 C

,+

!

77

$

:5

! "

:

:5

! "

"

"

"

"

=

#

""

""

#

77

-

-

'

'

-

!

!

!

.

!

.

•

•

•

•

•

•

•

. + %

(

8'

. + %

(

8'

! ""

*

F

! ""

*

& !

!#

&

,+

F

& !

!#

&

9

9

! 8. <-

!

!

! 8. <-

%

!

!

" +:

P

" +:

S

&

!

#

$

D

& #

!

D

$

!

$

!

"

"

"

)

! "

!

0

&

! "

"

)

"

!

0

77

.

"

"

"

J

"

!

$

8 C

:

.

,+

77

$

!

"

# "

:5

! "

#

:

!

!

-D

"

-D

<

D[ ""

:-

&

-2 &

&

O

&

F

"

$ T X

-

-

[ !

-0 8 " * : spoorwegemplacementen onder voorwaarde dat door de aanleg of uitbreiding daarvan of door een wijziging van de activiteiten op een spoorwegemplacement de toename van het aantal dieseltractie-uren niet meer bedraagt dan 2500 uur op jaarbasis.

"

!

4

.

•

8'

!#

&

,+

!

%

P $ 0

&

:

8 C

!

,+

J

:5

! "

"

BIJLAGE 2 IBM PROJECTEN DRECHTSTEDEN DR-B-01 Dordrecht zeehavens

Projectnaam

DR-B-01 Dordrecht Zeehavens

Regio

Drechtsteden

Project omschrijving

Bedrijventerrein

Totale omvang

58 ha

Omvang per (gemeentelijk) bestemmingsplan

2 (Dordrecht)

Stedelijkheidsgraad (CBS) Verwacht tijdstip van goedkeuring van het bestemmingsplan Fasering realisatie

Bestemmingsplan vaststelling 2007-2020 Uitgaan van: 2009 Jaar ingebruikname: 2011: 10 ha 2016: 50 ha 2020: 58 ha

Contactpersonen

Contactperso(o)n(en): Contactpersoon Drechtsteden: A. van Tilburg PZH: Rick Hogervorst

Validatie

Validerende instantie en contactpersoon:

Ligging van het project

Coördinaten: X = 103,100 Y = 423,000

Toename aantal motorvoertuigbewegingen Congestiefactor Fractie licht/middelzwaar/zwaar Opmerkingen

n.v.t. n.v.t. n.v.t.

DR-B-02 Dordtse kil IV

Projectnaam

DR-B-02 Dordtse kil IV

Regio

Drechtsteden


Bedrijventerrein

Totale omvang

65 ha


2 (Dordrecht)


Bestemmingsplan vaststelling 2007-2020 Uitgaan van: 2009 Jaar ingebruikname: 2011: 10 ha 2016: 30 ha 2020: 65 ha

Contactpersonen

Contactperso(o)n(en): Contactpersoon Drechtsteden: A. van Tilburg PZH: Rick Hogervorst

Validatie



Coördinaten: X = 103,200 Y = 419,200


n.v.t. n.v.t. n.v.t.

DR-B-03 Langeweg Zuidwende

Projectnaam

Langeweg Zuidwende

Regio

Drechtsteden


Bedrijventerrein

Totale omvang

40 ha


2 (Dordrecht)


voor 2009

Contactpersonen

Contactperso(o)n(en): Contactpersoon Drechtsteden: A. van Tilburg

Jaar ingebruikname: nb fasering gedurende 7 jaar 2011: 10 ha 2016: 40 ha 2020:

PZH: Rick Hogervorst Validatie



Coördinaten: X = 102,500 Y = 427,500


n.v.t. n.v.t. n.v.t. Het is niet bekend wanneer het project wordt uitgevoerd. Er wordt uitgegaan van realisatie van 10 ha in 2010 en de overige 30 voor 2016. Coördinaten bepaald op basis van geografische omschrijving van de ligging.

DR-B-04 Antonia Polder

Projectnaam

Antonia Polder

Regio

Drechtsteden


Bedrijventerrein

Totale omvang

25 ha

Omvang per (gemeentelijk) bestemmingsplan Stedelijkheidsgraad (CBS)

Hendrik Ido Ambacht

Verwacht tijdstip van goedkeuring van het bestemmingsplan Fasering realisatie

2008

Contactpersonen

Contactperso(o)n(en): Contactpersoon Drechtsteden: A. van Tilburg

Jaar ingebruikname: 2011: 13 ha 2016: 12 ha 2020:

PZH: Rick Hogervorst Validatie



Coördinaten: X = 104,500 Y = 428,500


n.v.t. n.v.t. n.v.t. Het is niet bekend wanneer het project wordt uitgevoerd. Er wordt uitgegaan van realisatie van 13 ha in 2010 en de overige 12 voor 2016. Coördinaten bepaald op basis van geografische omschrijving van de ligging.

=

DR-K-01 Spoorzone Drechtsteden Dordrecht


Uitgaan van 2008-2010

Contactpersonen

Contactperso(o)n(en): PZH: Rick Hoogervorst Contactpersoon Drechtsteden: A. Baan

Validatie



Coördinaten: X = 104.200 Y = 424.500


n.v.t. n.v.t. n.v.t. Binnen het project wordt naast kantoren ook een bedrijventerrein (2,8 ha) en een woningbouwlocatie (930 woningen) aangelegd. Het project is ook bekend onder de naam 'Maasterras'. Het project is opgedeeld in twee bestemmingsplannen, het andere bestemmingsplan valt onder de gemeente Zwijndrecht.

Jaar ingebruikname: 2011:15.500 m2 2016:60.000 m2 2020:90.000 m2

<

DR-K-02 Spoorzone Drechtsteden Zwijndrecht

Projectnaam Regio Project omschrijving Totale omvang

DR-K-02 Spoorzone Drechtsteden Zwijndrecht Drechtsteden Kantoorlocatie (en bedrijventerrein incl. woningbouw) Kantoren: 140.000 m2

Omvang per (gemeentelijk) bestemmingsplan Stedelijkheidsgraad (CBS)

2 (Zwijndrecht)


Uitgaan van 2008-2010

Contactpersonen

Contactperso(o)n(en): PZH: Rick Hoogervorst Contactpersoon Drechtsteden: A. Baan

Validatie



Coördinaten: X = 103.700 Y = 425.300


n.v.t. n.v.t. n.v.t. Binnen het project wordt naast kantoren ook een bedrijventerrein (6,5 ha) en een woningbouwlocatie (1500 woningen) aangelegd. Het project is ook bekend onder de naam 'Maasterras'. Het project is opgedeeld in twee bestemmingsplannen, het andere bestemmingsplan valt onder de gemeente Dordrecht.

Jaar ingebruikname: 2011:45.000 m2 2016:90.000 m2 2020:140.000 m2

DR-K-03 Gezondheidspark Dordrecht

Projectnaam

DR-K-03 Gezondheidspark Dordrecht

Regio

Drechtsteden


Kantoorlocatie (en bedrijventerrein incl. woningbouw) Kantoren: 103.000 m2

Totale omvang Omvang per (gemeentelijk) bestemmingsplan Stedelijkheidsgraad (CBS)

2 (Dordrecht)


Uitgaan van 2007

Contactpersonen

Contactperso(o)n(en): PZH: Rick Hoogervorst Contactpersoon Drechtsteden: P. Bekkers

Validatie



Coördinaten: X = 106.500 Y = 422.800


n.v.t. n.v.t. n.v.t. De kantoren hebben geen commerciële bestemming. Het project omvat ook 5.500 m2 winkels, 450 woningen en 2.600 m2 parkeren.

Jaar ingebruikname: 2011:8.500 m2 2016:103.000 m2 2020:

DR-W-01 Volgerlanden Oost en Noordoevers

Projectnaam

DR-W-01 Volgerlanden Oost en Noordoevers

Regio

Drechtsteden


Woningbouw

Totale omvang

2.900


Volgerlanden Oost: 1.100 Noordoevers: 950 3 (Hendrik Ido Ambacht)


Contactpersonen

Volgerlanden Oost: in procedure; Jaar ingebruikname: Verwachte realisatieniveau voor de peiljaren: 2011: 0 woningen 2016: 1.100 (oost) + ? (Noordoevers) 2020:2.050 Contactperso(o)n(en): Drechtsteden: G. van Oost PZH: Gonnie Dirks, Chris Oppenner

Validatie



Coördinaten: X = 103.998


n.v.t. n.v.t. n.v.t. De volgerlanden zijn opgesplitst in een oostelijk en een westelijk deel. Het bestemmingsplan van het westelijk deel is al vastgesteld. Het oostelijk deel kent een sterke functionele samenhang met het project Noordoevers, daarom zijn deze projecten meegenomen als zijnde één project IBM.

Y = 427.395

0

DR-W-02 Volgerlanden West

Projectnaam

DR-W-02 Volgerlanden West

Regio

Drechtsteden


Woningbouw

Totale omvang

2.000


Het bestemmingsplan wordt nader uitgewerkt in diverse uitwerkingsplannen (cq. Herziening bestemmingsplan 1999) Omvang deelplannen verschilt sterk (gemiddeld een paar honderd woningen) 3 (Hendrik Ido Ambacht)


Contactpersonen

Deelplannen worden verspreid over de jaren opgesteld. Parallel aan de projectplannen voor de woningbouwproductie. Jaar ingebruikname: 2010 Verwachte realisatieniveau voor de peiljaren: 2011: 2.000 2016: 2.000 2020: 2.000 Contactperso(o)n(en): Drechtsteden: G. van Oost PZH: Gonnie Dirks, Chris Oppenner

Validatie



Coördinaten: X = 103.500


n.v.t. n.v.t. n.v.t. Omdat de besluitvorming geschiedt op basis van uitwerking wordt het project opgevoerd als project IBM. Er zijn inmiddels 1400 woningen opgeleverd plus een scholencluster. De nog te realiseren onderdelen omvatten ca. 2000 woningen en de centrumvoorzieningen (winkelcentrum en zorgcentrum)

Y = 427.395

D

3 0()

.

#

,

6 ))

( # "

+

0, # B

'#

/2/4 / 4

6 "

2

#

4)# "

(+

,- )(

&

#

'

6 " Nr. $

2 "

1

&

+

#

"

#

. $ "

8B

- : !# &

"

5

2

&

" !

9 ! ! & !

5

*5 3

&

&

#

8B< !

-: 5 &

9 ! "

8! : !

*5

9 ! ,+\

A

& !

!

&

!

#& " '

'#

5 <

J

4

!

& & 5

'

*5 & 5 -

!

5 5

0

+

=

'

!

& "

&

"!

"

-

! 6

9

!

9

<

5

5

!

2

& V

! 8! & "

:

$ !

'#

<

& !

! 8

9 !

#

!

9 !

D '

1 ' !

!

"

D

1 (

'

,+*

"

!

!

! ! 9+ , S" &

! 10 (

-: "

A "

"

9

8B

! /

5

"

( /

C

Nr. $

2 "

+

11 2

J ! " #'

#

% !

!

!

! !

! L " 12 $

'

& 0

#

! -

! " #'

$ # ! "

" "

&&

"

# -

# ! !#

' # #&

1 !

" !

-

! 8

<: ]9 ' ] & &! ' ]8

!! ]

1 ]

0

: % ! ] ' !

]

& (

' 13 % && "

#

0

! # &

"

#

"

5 14 9 !

" &

#

0

. # 8 & + !

,

!

9 !

"+

! 15 9 !

0 16 9 ! ! "

& ' &

"

"

9 !

"

0

!

!

! "

8 :

&

& : !#

& !

" # # "

!

#

'

" '

"

!

89 ! :

#

2 0

&&

#

. .

D ,+*

#

&

" !

8

!# 9

&

1

&& : %

# & "

'#

"

<

J3M

! C (

"

0

+

'

!# &# & +" !

0 & ( "

' 0

-

"

&#

,+

% ' '

!#

&

! 6 4 2 + !4 ! #

!

. "

8

!

: 8 # : 2

>

! "

! P

A

!

8

: #

5 ! ! !

& +$

! -, " ! #

8 , :'# "

3 0()

1

4

!

0" #

# # "

!) #

Lijst met wegvakken met knelpuntkilometers NO2

Straat/Gemeente ACHTERHAKKERS_DORDRECHT

BAANHOEKWEG_DORDRECHT BURG DE RAADTSINGEL_DORDRECHT

CRAYENSTEYNSTRAAT_DORDRECHT DOKWEG_DORDRECHT

# !

(4

!

/ /

2006 2010 2006 2006 2006 2006 2006 2010 2006 2006

1063341_4243342 1043232_4248367

concentratie [microgram/m3] totale concentratie 47,72 41,33 41,93 40,81 40,91 42,31 49,19 42,78 41,03 47,23

1042010_4246680

40,69 52,47

ID_XY [decim.] 1046111_4250644 1047330_4250890 1083276_4255983 1055998_4245569 1051153_4246290 1052765_4246199

2010

JOHAN DE WITTSTRAAT_DORDRECHT KORTE PARALLELWEG_DORDRECHT KRISPIJNSEWEG_DORDRECHT KROMMEDIJK_DORDRECHT

LN DER VERENIGDE NATIES_DORDRECHT

MERWEDESTRAAT_DORDRECHT MIJLWEG_DORDRECHT

ORANJELAAN_DORDRECHT

PROVINCIALEWEG_DORDRECHT

RIJKSSTRAATWEG_DORDRECHT

=

Drechtsteden

2010 2006

HUGO DE GROOTLAAN_DORDRECHT

=

2015 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2010 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2010 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2010 2006 2006 2006 2006 2006

47,29 1042523_4242674 1045200_4242900 1044450_4242595 1042450_4244325 1054149_4247990 1044765_4248578 1051065_4242295 1052745_4235875 1062730_4243380 1062538_4243626 1062630_4243550 1041846_4238408 1039665_4243459 1040923_4245296 1039439_4241469 1081394_4255966 1068317_4257589 1040331_4230350 1040584_4236473 1040435_4233767 1040955_4238730 1040880_4237995 1062137_4248510 1064679_4250651 1068024_4256324 1073976_4240467 1075850_4239295 1039269_4207036 1038591_4208585 1037294_4213940 1037150_4210915 1037222_4212530 1037359_4210102

42,31 47,21 41,91 40,86 48,58 42,06 40,54 40,53 43,92 40,63 44,82 45,50 47,59 44,61 46,65 45,40 45,05 43,80 45,26 42,39 44,37 42,77 50,61 43,52 44,71 40,86 41,55 42,65 46,82 41,66 49,03 43,15 48,53 47,60 47,33 45,23 45,19

S.M. HUGO VAN GIJNWEG_DORDRECHT STATIONSWEG_DORDRECHT TOULONSELAAN_DORDRECHT

VRIESEWEG_DORDRECHT WILGENBOS_DORDRECHT

ANTONIUSLAAN_HENDRIK-IDO-AMBACHT

2006 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2006 2006

1037185_4211745 1056336_4227152 1054189_4246687 1060460_4247420 1059615_4246785 1059995_4247070 1060930_4247538 1044604_4249375 1045070_4249735

45,91 40,61 47,25 40,63 41,19 41,36 42,74 41,76 46,45

2006

1021368_4282749

45,23

2006

1022161_4285331

41,79

2006

1022194_4285288

40,95

2006

1020605_4280755

52,87

2010 HENDRIK YDENWEG_HENDRIK-IDO-AMBACHT

2006

43,90 1019542_4278561

2010

50,12

2015 2006

44,28 1017837_4275727

2010

50,92 43,11

2006

1018570_4276890

48,11

2006

1020459_4280396

52,87

2010 LANGEWEG_HENDRIK-IDO-AMBACHT

60,26

43,90

2006

1022623_4272199

47,20

2006

1028462_4268358

40,92

2006

1025982_4269824

42,40

2006

1017976_4274546

41,19

NOORDEINDE_HENDRIK-IDO-AMBACHT

2006

1039186_4297771

42,19

CORTGENE_ALBLASSERDAM

2006

1046555_4306923

42,17


2006

1045690_4307230

41,90

DAM_ALBLASSERDAM

2006

1049183_4304667

45,94

DE HELLING_ALBLASSERDAM

2006

1049981_4301623

45,97


2006

1053100_4301061

41,23


2006

1054550_4299555

43,51


2006

1051615_4301546

42,33


2006

1054245_4300490

43,81

EDISONWEG_ALBLASSERDAM

2006

1061046_4293758

44,93


2006

1060659_4296133

41,79


2006

1061535_4292004

42,61

GROTE BEER_ALBLASSERDAM

2006

1057054_4296243

42,34

GROTE BEER_ALBLASSERDAM

2006

1060335_4292375

41,33

PLANTAGEWEG_ALBLASSERDAM

2006

1049565_4306635

45,40

RUIGENHIL_ALBLASSERDAM

2006

1048910_4303288

46,20

RYKSWG_ALBLASSERDAM

2006

1048010_4301123

42,52

BURGEMEESTER KEIJZERWEG_PAPENDRECHT

2006

1077764_4273233

43,90


2006

1082202_4270930

41,90


2006

1079870_4272078

42,56


2006

1065960_4279761

41,18


2006

1064113_4282888

40,82

JAN STEENLAAN_PAPENDRECHT

2006

1066300_4279300

40,87

KETELWEG_PAPENDRECHT

2006

1093840_4268467

41,11

KETELWEG_PAPENDRECHT

2006

1097780_4268150

40,81

BRUGWEG_ZWIJNDRECHT

2006

1042748_4249011

42,48

=

BRUGWEG_ZWIJNDRECHT

2006

1037003_4251711

44,70

BRUGWEG_ZWIJNDRECHT

2006

1039967_4251040

42,50

BRUGWEG_ZWIJNDRECHT

2006

1038649_4251484

44,90

BURGEMEESTER DOUMAWEG_ZWIJNDRECHT

2006

1031819_4252076

40,79

BURGEMEESTER DOUMAWEG_ZWIJNDRECHT

2006

1033289_4253717

42,01

KAREL DOORMANLAAN_ZWIJNDRECHT

2006

1036937_4253134

42,71

KONINGINNEWEG_ZWIJNDRECHT

2006 2010

1035980_4256875

47,71 41,49


2006

1036970_4257960

41,55


2006 2010

1035279_4256106

46,78 40,52

MUNNIKENSTEEG_ZWIJNDRECHT

2006

1016537_4274122

47,79

MUNNIKENSTEEG_ZWIJNDRECHT

2006

1016998_4274618

44,98

OFFICIERSVLIET_ZWIJNDRECHT

2006

1027096_4262468

41,69


2006

1027710_4262890

42,10


2006

1027470_4262685

42,12

P ZEEMANSTRAAT_ZWIJNDRECHT

2006

1032247_4254429

43,88

STATIONSWEG_ZWIJNDRECHT

2006

1038257_4253315

40,87

STATIONSWEG_ZWIJNDRECHT

2006

1035428_4255862

41,72

Lijst met wegvakken met knelpuntkilometers PM10 Drechtsteden Straat/Gemeente

NW

ID_XY [decim.]

2006 totale concentratie

ACHTERHAKKERS_DORDRECHT

OWN 1046111_4250644

34,03

BURG DE RAADTSINGEL_DORDRECHT

OWN 1052765_4246199

33,32

DOKWEG_DORDRECHT

OWN 1043232_4248367

32,85

DOKWEG_DORDRECHT

OWN 1042010_4246680

34,59


OWN 1042523_4242674

33,24


OWN 1042450_4244325

33,85


OWN 1041846_4238408

33,03


OWN 1040923_4245296

33,15

MERWEDESTRAAT_DORDRECHT

OWN 1081704_4255864

32,57

MIJLWEG_DORDRECHT

OWN 1040955_4238730

33,64


OWN 1073976_4240467

32,75


OWN 1039269_4207036

32,85


OWN 1038591_4208585

32,60


OWN 1037294_4213940

32,65


OWN 1037150_4210915

32,59

STATIONSWEG_DORDRECHT

OWN 1054189_4246687

32,81

WILGENBOS_DORDRECHT

OWN 1045070_4249735

33,56

HENDRIK YDENWEG_HENDRIK-IDO-AMBACHT

OWN 1019542_4278561

37,10


OWN 1017837_4275727

33,35


OWN 1018570_4276890

32,69


OWN 1020459_4280396

33,95

LANGEWEG_HENDRIK-IDO-AMBACHT

OWN 1022623_4272199

32,93


OWN 1046555_4306923

33,10


OWN 1045690_4307230

33,00

<

DAM_ALBLASSERDAM

OWN 1049183_4304667

34,22


OWN 1049981_4301623

33,52


OWN 1053067_4300991

32,57


OWN 1051603_4301474

32,62


OWN 1054245_4300490

33,15


OWN 1061046_4293758

33,02


OWN 1060659_4296133

32,76

PLANTAGEWEG_ALBLASSERDAM

OWN 1049565_4306635

32,84

RUIGENHIL_ALBLASSERDAM

OWN 1048910_4303288

34,17


OWN

32,79

BAANHOEK_SLIEDRECHT

OWN 1102669_4263134

32,95

BAANHOEK_SLIEDRECHT

OWN 1104028_4262905

33,32

DELTALAAN_SLIEDRECHT

OWN 1126200_4264615

34,12

STATIONSWEG_SLIEDRECHT

OWN 1127088_4265871

34,99


OWN 1127794_4268448

34,37


OWN 1126590_4264010

33,26

BRUGWEG_ZWIJNDRECHT BRUGWEG_ZWIJNDRECHT KONINGINNEWEG_ZWIJNDRECHT KONINGINNEWEG_ZWIJNDRECHT LANGEWEG_HENDRIK-IDO-AMBACHT P ZEEMANSTRAAT_ZWIJNDRECHT

OWN OWN OWN OWN OWN OWN

32,80 33,08 32,89 32,65 32,93 33,17

1077764_4273233

1037003_4251711 1038649_4251484 1035980_4256875 1035279_4256106 1022623_4272199 1031473_4254241

3 0()

'

,

!6

" (

, 6 !

! +)

Algemeen 1

!

%

&

8

:

%

#

F

K

!

#' " !

#

. #

!

K !

-

"

'#

""

" " " "

F K K K !

1. !

%

K

! "

-

#'

#

! ! '

"

1.

*- ! "

&

&

Wegennet 2016## (

!

&

&

'#

1

& !#

'#

#'

'

#

.

'#

% % !

2

#'

#

"

, #'

'

&

"

"'

'# F

( . = = = ;

K &

! ! !

9

9

!

# S !!

# K % "

K

Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht

K &

! 3 '

"

K K !

J;

& &

? (

J J J

M % !!

"

K

/ 2 K

&4

#

(

!

'

# % ;

8"

& ;

,# J

=

K ! #!

:

K ,

K

!

' "

&&

! "

"

#

K

8.

:

"

&

K

K K =

J

!

' & '

%

$ &

,

' &

# +

"

K 9

""

J(

K

K .

'

!

)

"' &

#'

Sociaal-economische gegevens + "

!

! " ! "

&

' 8

!

"' !

!

* "

-

: '

! %

%

* ! &&

-! !

%

%

' #

" '# F

% ' ! :K

1 +

$ 3 '

+ "

" !

# !

% #

+ ;

( " /

89

:- 9

"

;

8%

K

K

! !

#

K K "

8 / 222 O 2 K # + K

9

J9

$

:K

8 9 3 :K

0

3 &Q #

!

K %

/ 2

Gemeente Hendrik-Ido-Ambacht 2, \

%

! ! ! # , !

K

# 8, !

# (

:K

( ;

!

"

K

K

&

' !

! "

9 !

4 4 ?

! ! ! ! ! ! !

.

4

. !

"

K A 4 1

. '

# #

'

# K

5 9"

K

K '

K

" %# J

3

K

-

K

# K

$ ! ! ! !

S

K K

$ !

! ! ! ! ! ! !

J1 9 /

K

# "

,

$ +

"K 4"

? . $ ! J9 "

1 ,

#

!

O

8 ? 9 J;

+

# #

1

& !

K -4 K

:K

# K

' !

% $ % $

#

"

K

K

Gemeente Zwijndrecht . $ ! ! ! ! ! ! ! !

#

K K $ $ 2M , 4

K K 4;4

"

S

K

K A' ' / #&

!# # K^ ,

2O 22O 222K 4 !

K

K

D

! ! !

/ .

!

) ! ! !

!

"

:K

J;

#

'

8>

, . +K K

#&

"' ! ? 4

#

3

4

J) 222

?

!

#-

? ! !

#

+" ! #

F+ :

2#'

#

D << < D = = 0 0C

:

'

" &

' "

#

0

=

=C D = 0 0 C D= 0< = =
"

"

!

D D D =0 =
!

&!

K

,

' !

% ; # 8 1 1 2 ( ! ( ! " 9 1 * 3 9 !

222K

M "

) 2 " !* () ) ! # 8I 9 0-0E D- E <0- E =- E - E <- E -=E - E

=D C < D D =0 0 C 0 00 D = 0 ==< 0 0 =

%

C CC 0 = 0C < 00

8

8I 9 - E D-<E D-<E D- E - E = -DE =E 0-=E

-

!

"

C

Drechtsteden Postbus 619 3300 AP Dordrecht Telefoon +31 (0)78 639 85 00 Fax +31 (0)78 639 85 02 Internet www.drechtsteden.nl


Vergadernotitie

datum 16 mei 2008

voor de Drechtraad van 18 juni 2008

steller R. Kooman/R.J. Giskes doorkiesnummer

Onderwerp

(078) 6396846

Walstroomvoorzieningen binnenvaart

e-mail [email protected]

Bijlagen

Geen. Het volledige rapport over de haalbaarheidsstudie is in digitale vorm beschikbaar via de website www.drechtsteden.nl onder de vergaderstukken van de Drechtraad van 18 juni 2008. Gevraagde beslissing 1. Kennis nemen van de haalbaarheidsstudie walstroomvoorzieningen voor de binnenvaart in de Drechtsteden en het door het Drechtstedenbestuur genomen besluit om: a. Op basis van de conclusies van het onderzoek besluiten tot de aanleg van walstroomvoorzieningen in de Drechtsteden; b. Hieraan de voorwaarden verbinden dat: - de totale kosten niet meer bedragen dan €2.100.000,- ; - de EFRO subsidie ten bedrage van €1.050.000,- wordt toegekend; - er een bedrag van € 950.000,- wordt aangewend ten laste van het budget Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015; c. In te stemmen met de voorgestelde verdeling van de resterende kosten, als volgt: Gevraagde bijdrage gemeenten

Dordrecht Papendrecht Zwijndrecht Alblasserdam Sliedrecht Totaal

€ 76.000 5.100 2.600 3.200 14.000 100.900

d. Akkoord te gaan met het opstellen van een programma van eisen op basis waarvan de aanleg van de walstroomvoorzieningen kan worden aanbesteed en uitvoering kan plaatsvinden. e. In te stemmen met een gecoördineerde regionale aanpak voor de realisering van dit project. f. Gemeenten te verzoeken om met de beslispunten a. t/m e. in te stemmen. Verdere procedure Als ook de gemeenten met het voorstel hebben ingestemd en de additionele financiering (EFROsubsidie; bijdrage uit budget programma luchtkwaliteit) is geregeld kan op basis van het op te stellen programma van eisen met de aanbesteding en uitvoering van het project worden begonnen.

pagina 2 agendapunt Walstroomvoorzieningen

Communicatie Naar aanleiding van het besluit van het Drechtstedenbestuur is een persbericht uitgegeven. Financiële consequenties Kosten De kosten voor het realiseren van walstroomvoorzieningen in de Drechtsteden bedragen €2.100.000,-Dekking Bijdrage budget Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2006-2015 Bijdrage EFRO subsidie: Bijdrage gemeenten Totaal:

€ 950.000,-€1.050.000,-€ 100.000,-€ 2.100.000,--

De maximum vergoeding in het kader van de EFRO-subsidieregeling bedraagt 50% van de aanlegkosten.Ten behoeve van de subsidieaanvraag moet een cofinancieringverklaring worden afgegeven voor de overige 50%. Verdelingsvoorstel bijdrage gemeenten Investering gemiddeld


€

Gevraagde bijdrage gemeenten €

1.524.000 102.250 51.250 63.750 269.000 2.011.000

76.000 5100 2600 3200 14000 100.900

Toelichting In het regionaal Programma Luchtkwaliteit Drechtsteden 2005-2010 is een onderzoek naar de aanleg van walstroomvoorzieningen in de Drechtsteden aangekondigd. Het doel van het onderzoek was antwoord te geven op de volgende vraag: Wat is de haalbaarheid en milieueffectiviteit van het gebruik van walstroom voor binnenvaartschepen binnen de regio Drechtsteden? Met dit onderzoek werd tevens uitvoering gegeven aan een door de Drechtraad over dit onderwerp aangenomen motie. In het haalbaarheidsonderzoek zijn de volgende vier deelvragen geformuleerd: • Hoe groot zijn de vermeden emissies en effecten op de concentraties in de lucht wanneer binnenvaartschepen zijn aangesloten op walstroom tijdens hun verblijf in de havens? • Welke vermindering van de geluidbelasting treedt op door het gebruik van walstroom? • Wat is de benodigde capaciteit (het elektrische vermogen) van de walstroominstallatie? • Wat zijn de investeringen en exploitatiekosten van een walstroominstallatie, mede in relatie tot de vermeden emissies?


Het PFO Ruimte, Groen, Milieu en het Drechtstedenbestuur hebben kennisgenomen van de onderzoeksresultaten, conclusies en aanbevelingen. Er is positief op de uitkomsten gereageerd. Gevraagd is de in het rapport genoemde bestaande kade in Zwijndrecht te vervangen door een nieuw aan te leggen kade. Dit verzoek is gehonoreerd. Bijgevoegd is het resultaat van de haalbaarheidsstudie, in de vorm van een samenvatting. Het onderzoek gaat er van uit dat er in de Drechtsteden 14 kades worden voorzien van walstroom. Per kade is berekend welke emissiereductie wordt gerealiseerd. Tabel 1 geeft zowel de kades als de te realiseren emissiereductie weer.

Dordrecht 1 Achterhakkers 2 Bomhaven Leuvehaven 3 Buiten Walevest 4 Kuipershaven 5 Groot Hoofd 6 Merwedekade 7 Wantijkade 8 Papendrechtse straat 9 Kolenhaven Papendrecht 10 Kooihaven 11 Molenpolder Zwijndrecht 12 Zomerlustkade Alblasserdam 13 Alblasserdam Sliedrecht 14 Schuttevaerkade

/

Vermeden NOx emissie [kg/jaar]

Contour NO2 bijdrage (µg/m3)

Max. afstand tussen bron en contouren NO2 bijdrage [m]

Vermeden CO2 emissie [ton/jaar]

Geluidsimmi ssie (Lp op 10m in dB(A))

3.921 2.741

2,5 2,0

75 120

232

63

6.487 224 254 2.928 2.975 361 1.405 1.405 917

2,5

2,0 2,0

1,0 0,5

176

63

135 60 70 -

162 384 13 15 173 176 21 38

63/71 63/71 63 63/71 63 63 63

100 120

83 54

63 63

-

10

63

2.926

2,0

70

173

63

8.361

2,5

160

495

63

In totaal is er sprake van de aanleg van 25 walstroom kasten. Gemeente Dordrecht Papendrecht Zwijndrecht Alblasserdam Sliedrecht Totaal

Aantal walstroomkasten 18 2 1 1 3 25

Op basis van deze studie wordt het volgende geconcludeerd: • Het aanleggen van walstroomvoorzieningen is technisch haalbaar. Hierbij worden de volgende kantekeningen gemaakt:


•

• • •

o de bestaande walstroomkasten worden vervangen door nieuwe walstroomkasten, omdat de capaciteit en betalingsmogelijkheden van de bestaande walstroomkasten niet meer voldoen aan toekomstige eisen; o de beschikbaarheid en geschiktheid van bestaande voorzieningen van substations en bekabeling zijn niet gecontroleerd in het kader van dit haalbaarheidsonderzoek; De toepassing van walstroomvoorzieningen heeft een positief effect op luchtkwaliteit (NOx),de leefbaarheid in de nabijheid van kaden (geluid) en op het klimaat (CO2). Voor een aantal kades geldt dat dit milieueffect (zeer) beperkt is, maar voor zeker de helft van de kades geldt dat er een aantoonbaar tot significant milieueffect is; Op de Wilgenbos/Achterhakkers in Dordrecht is het gelet op de overschrijdingen van de grenswaarde voor NO2 noodzakelijk walstroomvoorzieningen aan te leggen; Wordt de vermeden emissie vergleken met de effectiviteit van OV maatregelen (HOVD) dan scoort walstroom een factor twee beter. De economische haalbaarheid is bepaald op basis van de kosteneffectiviteit van de vermeden emissies van NOx en CO2. De kosteneffectiviteit van de kades waar een aantoonbaar tot significant milieueffect kan worden gerealiseerd is in een aantal situaties goed te noemen. Voor de kosteneffectiviteit van maatregelen ter reductie van NOx en CO2 emissies zijn geen normen, maar in het kader van de emissiehandel in NOx en CO2 heeft NOx een waarde van enkele euro’s per kg en CO2 een waarde van enkele tientallen euro’s per ton. Op grond hiervan is duidelijk dat er wel een zekere mate van kosteneffectiviteit is maar de maatregel het vergelijk met industriële emissiereducties niet kan doorstaan. Dit beeld wordt ook in andere steden bevestigd.

Samenvattend wordt geconcludeerd dat walstroomvoorzieningen technisch haalbaar zijn, een zeker tot significant milieueffect hebben en tot op zekere hoogte kosteneffectief zijn. Daarnaast kunnen er nog andere overwegingen zijn om te investeren in walstroomvoorzieningen zoals een (groen) imago en andere maatschappelijke overwegingen zoals de kwaliteit van de binnenvaart voorzieningen in de Drechtsteden. De kosten voor de aanleg van walstroomvoorzieningen bedragen €2.100.000. Uitgangspunten hierbij zijn: de walstroomkasten worden ondergronds aangelegd; er mag geen gebruik gemaakt worden van bestaande voorzieningen. Indien wordt besloten om te investeren in walstroomvoorzieningen binnen de Regio Drechtsteden is een aantal zaken van belang in het vervolgtraject: •

•

er dient bepaald te worden welke technische voorzieningen beschikbaar en geschikt zijn. Op grond hiervan moet een gedetailleerd programma van eisen worden opgesteld om aanbiedingen voor levering en installatie te kunnen aanvragen; het beheer van de walstroomvoorzieningen moet worden geregeld. Voor sommige aspecten zal de huidige netbeheerder de beheerder zijn, maar voor andere onderdelen ligt dat nog open.

Onderzoek walstroom voor de binnenvaart in de Drechtsteden

Projectbureau Drechtsteden 15 januari 2008 Definitief eindrapport 9S7140

A COMPANY OF

HASKONING NEDERLAND B.V. MILIEU

George Hintzenweg 85 Postbus 8520 3009 AM Rotterdam +31 (0)10 443 36 66 010 - 4562312 [email protected] www.royalhaskoning.com Arnhem 09122561

Documenttitel


Verkorte documenttitel

Walstroom binnenvaart Drechtsteden

Status

Definitief eindrapport

Datum

15 januari 2008

Projectnaam


Projectnummer

9S7140

Opdrachtgever

Projectbureau Drechtsteden Dhr. R. Kooman 9S7140/R0003/501693/Rott

Referentie

Auteur(s) Collegiale toets Datum/paraaf Vrijgegeven door Datum/paraaf

Han van Niekerk, Jaap Erkelens Berte Simons ………………….

………………….

Leo Brouwer ………………….

………………….

Telefoon Fax E-mail Internet KvK

SAMENVATTING Aanleiding Op een groot aantal plaatsen in Nederland worden de grenswaarden uit het Besluit Luchtkwaliteit overschreden. Het gaat daarbij vooral om overschrijdingen van de grenswaarde van de jaargemiddelde concentratie stikstofdioxide (NO2; van kracht vanaf 2010) en van de daggemiddelde grenswaarde voor fijn stof (PM10). In het Regionaal Programma Luchtkwaliteit 2006 -2010 voor de Regio Drechtsteden is een analyse gemaakt van de omvang van de problematiek en zijn concrete maatregelen geformuleerd. Een van de maatregelen is het gebruik van walstroom door de binnenvaart en binnenvaartcruises. De regio Drechtsteden wil graag onderzoeken of het gebruik van walstroom voor binnenvaartschepen effectief en haalbaar is. Doel Het doel van het onderzoek is antwoord geven op de volgende centrale vraag: Wat is de haalbaarheid en milieueffectiviteit van het gebruik van walstroom voor binnenvaartschepen binnen de regio Drechtsteden? Binnen deze onderzoeksvraag zijn vier onderliggende deelvragen geformuleerd: • Hoe groot zijn de vermeden emissies en effecten op de concentraties in de lucht wanneer binnenvaartschepen zijn aangesloten op walstroom tijdens hun verblijf in de havens? • Welke vermindering van de geluidbelasting treedt op door het gebruik van walstroom? • Wat is de benodigde capaciteit (het elektrische vermogen) van de walstroominstallatie? • Wat zijn de investeringen en exploitatiekosten van een walstroominstallatie, mede in relatie tot de vermeden emissies? Uitvoering onderzoek Voor het beantwoorden van de onderzoeksvraag is gekozen voor de volgende stapsgewijze uitvoering van het onderzoek: 1. Inventariseren benodigde informatie (afgerond door een tussenrapport); 2. Bepaling uitgangspunten; 3. Uitwerken resultaten (afgerond door een presentatie aan de klankbordgroep); 4. Opstellen eindrapportage. Resultaten Het benodigde aantal nieuwe walstroomkasten is gegeven in onderstaande tabel 0.1. Tabel 0.1 Benodigd aantal walstroomkasten per gemeente

Gemeente

Aantal walstroomkasten


Walstroom binnenvaart Drechtsteden Definitief eindrapport

18 2 1 1 3 25

-i-

9S7140/R0003/501693/Rott 15 januari 2008

Een aantal kades levert een zeker tot significant milieueffect op terwijl er ook een aantal kades zijn die geen of nauwelijks milieueffect opleveren. In onderstaande tabel 0.2 zijn de resultaten van de NO2, CO2 en geluidsemissies weergegeven. Tabel 0.2 Milieueffecten walstroomvoorzieningen

Vermeden NOx emissie [kg/jaar]

Contour NO2 bijdrage 3 (µg/m )

Max. afstand tussen bron en contouren NO2 bijdrage [m]

Vermeden CO2 emissie [ton/jaar]

Geluidsim missie (Lp op 10m in dB(A))

Dordrecht 1 Achterhakkers 2 Bomhaven / Leuvehaven

3.921 2.741

2,5 2,0

75 120

232 162

63 63

3 4

Buiten Walevest Kuipershaven

6.487 224

2,5

135 -

384 13

63/71 63/71

6 Groot Hoofd 7 Merwedekade 8 Wantijkade 9 Papendrechtse straat 10 Kolenhaven Papendrecht 11 Kooihaven 12 Molenpolder Zwijndrecht 13 Zomerlustkade Alblasserdam 14 Alblasserdam Sliedrecht 15 Schuttevaerkade

254 2.928 2.975 361 1.405

60 70 -

15 173 176 21 38

63 63/71 63 63 63

100 120

83 54

63 63

-

10

63

2,0 2,0

1.405 917

1,0 0,5

176 2.926

2,0

70

173

63

8.361

2,5

160

495

63

Op grond van de gemiddelde investeringskosten en de milieueffecten is de kosteneffectiviteit van de walstroomvoorzieningen voor de vermeden NOx en CO2 emissies bepaald; deze zijn in onderstaande tabel 0.3 gegeven. Tabel 0.3 Kosteneffectiviteit vermeden NOx en CO2 emissies; per gemeente


Investering gemiddeld €

Jaarlijkse kosten

1.524.000 102.250 51.250 63.750 269.000 2.011.000


€/jaar

Kosteneffectiviteit NOx €/kg

Kosteneffectiviteit CO2 €/ton

337.989 22.677 11.366 14.138 59.658 445.995

15,9 9,8 64,6 4,8 7,1 13,9

278 166 1.137 82 121 240

- ii -

9S7140/R0003/501693/Rott 15 januari 2008

Conclusies Op basis van de resultaten van het haalbaarheidsonderzoek kunnen de volgende conclusies worden getrokken: • Het aanleggen van walstroomvoorzieningen is technisch haalbaar. Hierbij worden de volgende kantekeningen gemaakt: o de bestaande walstroomkasten worden vervangen door nieuwe walstroomkasten, omdat de capaciteit en betalingsmogelijkheden van de bestaande walstroomkasten niet meer voldoen aan toekomstige eisen; o de beschikbaarheid en geschiktheid van bestaande voorzieningen van substations en bekabeling zijn niet gecontroleerd in het kader van dit haalbaarheidsonderzoek; • De toepassing van walstroomvoorzieningen hebben een milieueffect met betrekking tot de NOx, CO2 en geluidsemissies. Voor een aantal kades geldt dat dit milieueffect (zeer) beperkt is, maar voor zeker de helft van de kades geldt dat er een aantoonbaar tot significant milieueffect is; • De economische haalbaarheid is bepaald op basis van de kosteneffectiviteit van de vermeden emissies van NOx en CO2. De kosteneffectiviteit van de kades waar een aantoonbaar tot significant milieueffect kan worden gerealiseerd is in een aantal situaties goed te noemen. Voor de kosteneffectiviteit van maatregelen ter reductie van NOx en CO2 emissies zijn geen normen, maar in het kader van de emissiehandel in NOx en CO2 heeft NOx een waarde van enkele euro’s per kg en CO2 een waarde van enkele tientallen euro’s per ton. Op grond hiervan is duidelijk dat er wel een zekere mate van kosteneffectiviteit is, maar dat deze op zich niet voldoende is om de investeringen te rechtvaardigen. Samenvattend wordt geconcludeerd dat walstroomvoorzieningen technisch haalbaar zijn, een zeker tot significant milieueffect hebben en tot op zekere hoogte kosteneffectief zijn. Daarnaast kunnen er nog andere overwegingen zijn om te investeren in walstroomvoorzieningen zoals een (groen) imago en andere maatschappelijke overwegingen. Aanbevelingen Indien wordt besloten om te investeren in walstroomvoorzieningen binnen de Regio Drechtsteden is een aantal zaken van belang in het vervolgtraject: • er dient bepaald te worden welke technische voorzieningen beschikbaar en geschikt zijn. Op grond hiervan moet een gedetailleerd programma van eisen worden opgesteld om aanbiedingen voor levering en installatie te kunnen aanvragen; • er zijn diverse subsidieprogramma’s bekend, die mogelijk een financiële bijdrage aan de investeringen kunnen bieden. Deze mogelijkheden moeten nader worden onderzocht; • het beheer van de walstroomvoorzieningen moet worden geregeld. Voor sommige aspecten zal de huidige netbeheerder de beheerder zijn, maar voor andere onderdelen ligt dat nog open. En ‘last but not least’ zal er een goed communicatie- en PR-plan moeten worden opgesteld waarin met alle stakeholders rekening wordt gehouden. Uitvoering van deze plannen is enerzijds van belang om draagvlak voor de investeringen te creëren en anderzijds om het uiteindelijke gebruik van walstroom te stimuleren indien gebruik hiervan niet verplicht wordt gesteld.


- iii -

9S7140/R0003/501693/Rott 15 januari 2008

Bijlage 16 Agendapunt 12


datum 19 mei 2008 steller S.M. van der Stel

Onderwerp

Agendavoorraad Drechtraad 18 juni en verder Gevraagde beslissing

doorkiesnummer 078-6398531 e-mail [email protected]

Ter kennisname Verdere procedure De agendavoorraad gebruiken als basis voor de definitieve agenda van de Drechtraad, rekening houdend met actualiteit en voortschrijdend inzicht. Toelichting Op de agendavoorraad voor de komende plenaire vergaderingen in 2008 staan vooralsnog de volgende punten: 17 september - Programma recreatie - Ambitiedocument klimaatbeleid - Notitie activeren en afschrijven - Bijdrageverordening - Formele regelingen BDD - Vaststelling uitvoeringsstrategie bedrijventerreinen - Uitvoeringsprogramma groen/blauw netwerk - Meerjarenplan Natuur- en milieueducatie - Vervolg Manden maken - ROM-D - Monitor/jaarverslag 2007 milieu- en leefomgevingskwaliteit - Marap - Uitvoeringsprogramma Realisatiestrategie 17 december - Woonvisie - Milieubeleidsplan 2009-2010 - Financiële kadernota - 2e marap (incl. begrotingswijzigingen) - Wijziging Gemeenschappelijke Regeling 2009 - Meerjarenprogramma duurzaam ondernemen

PLENAIRE VERGADERING DRECHTRAAD

Recommend Documents