Platform Eer en. Vrijheid najaarsed itie Informatie en inspiratie. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Platform Eer en Vrijheid najaarsed Informatie en inspiratie itie 2013

Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Platform Eer en Vrijheid najaarseditie 2013

2

Informatie en inspiratie

Inhoud EEN DAG IN HET TEKEN VAN DESKUNDIGHEID DEN HAAG VANDAAG: UPDATE RIJKSBELEID EN PROJECTEN KENNIS DELEN EN BOUWEN AAN VERTROUWEN DE THEMASESSIES THEMA ‘STIGMA’S DOORBREKEN’ THEMA ‘EEN KIJKJE ACHTER DE SCHERMEN’ THEMA ‘FAMILIERECHT’ THEMA ‘HET TABOE ROND MENSEN MET BEPERKINGEN’ THEMA ‘ONE TEAM, ONE GOAL’ THEMA ‘OPDRACHTGEVERSCHAP EN OPDRACHTNEMERSCHAP’ THEMA ‘INZICHT IN VERBORGEN VROUWEN’ THEMA ‘ZEVEN JONGEREN VERTELLEN’ THEMA ‘CULTUURSENSITIVITEIT VAN PROFESSIONALS’ AFSLUITING EN ONTMOETINGSPLAATS VRAGEN, REACTIES EN TIPS


4 5 8 12 13 14 15 17 18 19 22 23 25 26 28

3


Platform Eer en Vrijheid Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid biedt een landelijk platform aan een kleurrijk palet van deelnemers vanuit diverse gemeenschappen, hulpverlening, jeugdzorg, politie, scholen, welzijnsorganisaties, beleidsmakers, onderzoekers, trainers en rechtspraak, die werken op het gebied van huwelijksdwang, huwelijkse gevangenschap, achterlating en eergerelateerd geweld. Twee keer per jaar komen we bij elkaar. De landelijke ontmoetingsdag was dit keer op dinsdag 10 december 2013 in het Cultureel Educatief Centrum in Amsterdam Zuidoost. Het thema van deze najaarseditie was deskundigheid en deskundigheidsbevordering. Wij vonden het een succesvolle bijeenkomst en willen iedereen hartelijk danken voor de aanwezigheid en bijdrage. De effectiviteit van de aanpak van huwelijksdwang, eergerelateerd geweld en achterlating staat of valt bij goede samenwerking tussen betrokken partijen en bij een continue kennisuitwisseling. De volgende bijeenkomst vindt plaats rond de zomer van 2014. Wij hopen u daar weer te zien! Hartelijke groet, Bregje Bekers en Daniëlle Kretz Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid P.S. Verspreid u deze rapportage gerust in uw eigen organisatie en netwerk en breng deze onder de aandacht op uw website of social media.

Contact en digitaal platform Eer en Vrijheid op Yammer Wij horen graag wat voor u het meest waardevol was en wat u met de opgedane kennis en de nieuwe contacten heeft kunnen realiseren. Uw reacties zien wij graag tegenmoet op ons digitale platform. Deel met elkaar waar u op bezoek bent geweest, met wie u contact gehad heeft, waar u behoefte aan heeft en welke projecten van start gaan. Nog geen lid van het digitale platform op Yammer? Stuur dan een mail naar: [email protected] en u ontvangt een uitnodiging. Wanneer u deze accepteert, kunt u direct gebruik maken van dit digitale deel van ons platform en zelf vragen, casussen, documenten, filmpjes en evenementen in een vertrouwelijke omgeving delen. Heeft u vragen over het platform of de landelijke ontmoetingsdag? Neemt u dan contact op met ons via [email protected].


4


Een dag in het teken van deskundigheid Het thema voor deze najaarseditie was ‘deskundigheid en deskundigheidsbevordering’. Veel organisaties hebben hun deskundigheid, hulpvragen of zorgpunten ingebracht. Ook tijdens deze editie was Naïma Azough de dagvoorzitter. Efza Üstüner begeleidde de speeddate.

Na afloop kwamen we tot de volgende conclusies:

Meer en bredere deskundigheid blijft nodig voor diverse en complexe zaken Er is een grote wil om te willen leren hoe het ‘precies’ zit, bijvoorbeeld in het geval van huwelijksrecht in de diverse landen.

Praktijkgericht werk , leren uit een zaak of casus en dat combineren met onderzoek en beleid Regelmatig met elkaar een (anonieme) casus bespreken helpt ieders begrip en kennis van zaken een stap verder. Door deze ervaringen mee te nemen in ieders werkwijze omtrent huwelijksdwang, huwelijkse gevangenschap, achterlating en eergerelateerd geweld, krijgen we beter in beeld wat echt werkt.

Bereikbaarheid en vertrouwen hulpinstanties Helaas blijkt dat hulpinstanties nog altijd niet bekend zijn of gemakkelijk gevonden worden. Wat meespeelt is de argwaan naar de hulpinstanties. Dat kan komen door groepsdruk, of door gebrek aan vertrouwen dat er ook in het belang van de hulpbehoevende wordt gehandeld.

Al onze brillen zijn gekleurd Het soort organisatie of diens achtergrond maakt veel uit voor de manier waarop gewerkt wordt, bijvoorbeeld emotioneel of meer rationeel. Bewustwording daarvan is stap één. In een groot aantal thema’s kwam naar voren dat cultuursensitiviteit een sleutel is naar succes.


5


Den Haag Vandaag: Update Rijksbeleid en projecten Na de energieke speeddate, waar hopelijk nieuwe contacten zijn opgedaan, gaf dagvoorzitter Naïma Azough als eerste het woord aan Ralf Krooshof, hoofd afdeling Integratie & Rechtsstaat (Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid). Hij benadrukte met name dat het platform Eer & Vrijheid een belangrijke brug vormt tussen de overheid en de samenleving. Daarbij stelde hij dat het platform belangrijk is voor signalen vanuit de maatschappij en betrokkenheid vanuit alle partijen. Hij deed een beroep op alle aanwezigen om zorgvuldig met besproken zaken om te gaan en deze binnenskamers te houden, dit is een voorwaarde om in vertrouwde setting met elkaar in gesprek te kunnen gaan.

Interview dossierhouders Bregje Bekers & Daniëlle Kretz

• Platform Eer en Vrijheid

.

Het landelijke platform Eer en Vrijheid is er voor kennisdeling, ontmoeting en agendering op het gebied van huwelijksdwang, eergerelateerd geweld en achterlating. Er is de afgelopen jaren veel ervaring en expertise opgebouwd in en buiten Nederland, maar verdere verspreiding en verdieping hiervan blijven nodig. De effectiviteit van de aanpak van huwelijksdwang, eergerelateerd geweld en achterlating staat of valt bij goede samenwerking tussen betrokken partijen en bij een continue kennisuitwisseling. De organisatie van het platform is interactief: het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zoekt actief de inbreng en betrokkenheid van mensen en organisaties die in hun dagelijkse praktijk met deze thematiek te maken hebben. Van belang is daarnaast dat het platform inspeelt op de verschillende kennisniveaus, expertise en behoeftes van de deelnemers. Het platform zal in ieder geval tot 2016 landelijke ontmoetingsdagen realiseren.

• Landelijke campagne ‘Als niemand iets weet’

. De landelijke multimediale campagne ‘Als niemand iets weet’ is gericht op jongeren tussen de 14 en 25 jaar, die risico lopen om uitgehuwelijkt te worden. Daarnaast richt de campagne zich op jongeren in hun omgeving: vrienden, klasgenoten (peers). Deze jongeren kunnen signalen opvangen dat er iets aan de Platform Eer en Vrijheid najaarseditie 2013

6


hand is. Zij kunnen een vertrouwensrol vervullen en helpen bij het doorverwijzen naar de hulpverlening of zelf advies of hulp vragen. Met deze campagne willen we dat jongeren in actie komen bij (vermoedens van) huwelijksdwang. Jongeren wordt gewezen op wat slachtoffers kunnen doen, op het recht op vrije partnerkeuze en op het feit dat huwelijksdwang strafbaar is. Met deze campagne richten we ons op het probleem dat jongeren geen hulp zoeken bij huwelijksdwang en achterlating. Het idee is dat de campagne preventief werkt en dat je (bij een vermoeden van) achterlating belt voordat je naar het buitenland gaat. Om jongeren te bereiken wordt er gebruik gemaakt van diverse media-uitingen. De volgende kanalen worden ingezet om jongeren te bereiken: posters in bioscopen en in scholen, banners op websites gericht op jongeren, banners op YouTube bij filmpjes gericht op jongeren en radiospotjes uitgezonden op jongerenzenders. De campagne start opnieuw in het voorjaar 2014, de website is te bereiken op www.alsniemandietsweet.nl.

• Onderzoek omvang

.

Op dit moment is onderzoek gaande naar de aard en omvang van huwelijksdwang, achterlating en huwelijkse gevangenschap in Nederland. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door het Verwey Jonker Instituut in samenwerking met de Universiteit Maastricht en Stichting Femmes For Freedom. Er wordt onder meer een digitale uitvraag gedaan bij 120 gemeenten, in 7 gemeenten wordt een verdiepend onderzoek gedaan, er wordt wijkonderzoek gedaan in een aantal wijken en er worden sleutelfiguren en voormalige slachtoffers bevraagd. Doel is om een minimale omvang vast te stellen en om tot een educated guess te komen van de omvang van deze problematiek in Nederland. Het onderzoeksrapport wordt voor de zomer van 2014 afgerond en wordt openbaar.

• Deskundigheidsbevordering

.

1. E- LEARNING Er is in 2013 een E-learning module over huwelijksdwang, eer en verborgen vrouwen ontwikkeld. Professionals in de hulpverlening en jeugd- en gezondheidszorg kunnen zich hiermee gratis online bijscholen. Deze E-learning module is vindbaar op www.huwelijksdwang.info en voor iedereen toegankelijk. Let wel: het doorlopen van deze module kan interessant zijn voor niet-hulpverleners, maar maakt je nog geen hulpverlener. 2. RONDOM DE MELDCODE In de deskundigheidsbevordering voor professionals rondom de meldcode wordt huwelijksdwang meegenomen: Er wordt een module huwelijksdwang en eergerelateerd geweld voor de Steunpunten Huiselijk Geweld en Meldpunten Kindermishandeling ingericht. Er is een plan om alle trainers die professionals trainen om te werken met de meldcode goed toe te rusten op de onderwerpen huwelijksdwang, eergerelateerd geweld en achterlating. Zij kunnen dit vervolgens meenemen in trainingen voor de professionals die zij trainen. Het is belangrijk dat toekomstige professionals tijdens hun (beroeps)opleiding al leren over het signaleren van en handelen bij geweld in huiselijke kring. Daarvoor is een plan van aanpak opgesteld dat zich richt op de opleidingen die studenten opleiden voor een beroep in (één van) de sectoren van de wet meldcode. Met dit plan wordt beoogd de aandacht voor geweld in huiselijke kring, waaronder huwelijksdwang en eergerelateerd geweld, structureel te verankeren in opleidingen. Dit moet de handelingsverlegenheid wegnemen en aankomende professionals voldoende toerusten voor het signaleren van en handelen bij vermoeden van geweld in huiselijke kring. Het plan loopt tot en met 2015. Voor dit project werken de ministeries VWS en OCW samen met Augeo academy The Next Page, Movisie, NJI, en Rutgers WPF.


7


• Opdracht bespreekbaar maken taboe-onderwerpen

.

Gemeenschappen spelen zelf een cruciale rol in het realiseren van een mentaliteitsverandering en het doorbreken van taboes. Een aantal organisaties heeft van het ministerie van SZW via een openbare aanbesteding de opdracht gekregen een mentaliteitsverandering rondom het zelfbeschikkingsrecht landelijk op gang te brengen en te behouden door onderwerpen in de eigen kring te agenderen en bespreekbaar te maken. De organisaties leiden vrijwillige trainers op om huwelijksdwang, eergerelateerd geweld, achterlating, huwelijkse gevangenschap en homoseksualiteit bespreekbaar te maken bij hun achterban. De volgende gemeenschappen zijn betrokken: de Marokkaanse, Turkse, (Surinaams-)Hindoestaanse, Somalische, Iraakse, Afghaanse, Pakistaanse, Koerdische, Chinese, Roma en Sinti, Joodse en traditioneel-christelijke. Deze opdracht loopt tot eind 2014.

• Expertmeeting zelfbeschikkingsrecht Verschijnselen als huwelijksdwang, huwelijkse gevangenschap, achterlating en eergerelateerd geweld zijn uitvloeisels van het niet erkennen van het zelfbeschikkingsrecht en zijn ernstige vormen van geweld. Hier zijn echter vaak al jaren van schending van zelfbeschikking aan vooraf gegaan. De inperking en belemmeringen in de verschillende levensfasen willen we verder uitdiepen, allereerst in een expertmeeting. Experts uit het veld gaan samen in gesprek om te zoeken naar nieuwe manieren om (samen) te werken aan het bevorderen van de acceptatie van zelfbeschikkingsrecht en invulling van dat recht door (jonge) meisjes en jongens. Er wordt verkend waarin (jonge) mensen in de verschillende fasen van hun leven belemmerd worden en hoe ze zich ten volle kunnen ontplooien. Dit moet leiden tot inzicht in welke mogelijkheden er zijn voor diverse actoren om nieuwe initiatieven op te pakken.

• Lancering TKM special

. Als slotstuk lanceerden we deze speciale editie van het online magazine Kindermishandeling over huwelijksdwang. Dit tijdschrift, inclusief het laatste themanummer, is te lezen op www.tijdschriftkindermishandeling.nl. Na een korte vragenronde van de zaal aan de dames van het Ministerie gaf dagvoorzitter Naïma Azough het woord aan deskundige en onderzoeker Anita Nanhoe.


8


Kennis delen en bouwen aan vertrouwen Anita Nanhoe over casuïstiek als deskundigheidsbevordering Anita Nanhoe is projectmanager Huiselijk geweld en coördinator Kleinschalige Incidenten en Zedenzaken bij de Gemeente Rotterdam en onderzoeker bij de GGD Rotterdam-Rijnmond. Tevens is zij auteur van het boek ‘Mijn ouders migreerden om erop vooruit te gaan’. Op de landelijke dag sprak zij nadrukkelijk op persoonlijke titel vanuit haar eigen bedrijf Focus on Human Development. Dit gaf haar, zoals zij zelf zei, meer ruimte om vrij te spreken over het complexe onderwerp. Anita startte haar betoog over het feit dat er al veel mooie dingen gebeuren op het gebied van aanpak en hulpverlening aan slachtoffers van eergerelateerd geweld en huwelijksdwang. Ook op het gebied van deskundigheid zijn stappen gemaakt, maar er valt nog veel meer winst te behalen, zo concludeerde de onderzoeker. Zij illustreerde haar kijk op de huidige aanpak binnen het huidige beleid met een treffende praktijkcase als ervaringsdeskundige. Ze pleitte voor meer respect naar elkaar vanuit alle betrokken organisaties en instellingen. Respect in de breedste zin van het woord en in het bijzonder voor de drijfveer van waaruit de diverse partijen werken. Hetzij emotioneel, hetzij rationeel. Ze pleitte voor meer synchroniciteit tussen de twee drijfveren. Ook pleitte Anita voor meer respect voor het concept ‘eer’. Het is geen plat of statisch begrip, alle mensen ontlenen eer aan externe materiële of immateriële bronnen, zo stelde de schrijfster. De zaal was zeer onder de indruk en thema’s die zij benoemde kwamen in veel workshops terug.

Presentatie ‘Kennis delen en bouwen aan vertrouwen’ door Anita Nanhoe “Het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft een zeldzaam platform georganiseerd, een platform voor en van alle partijen die inspanning verrichten tegen eergerelateerd geweld en huwelijksdwang. Dit is een bewonderenswaardig, maar ook een uitdagend initiatief. Voor mij ligt hier de uitdaging om een voordracht te houden, waar iedere aanwezige iets aan heeft. Ik wil het daarom vandaag hebben over drie sleutelbegrippen: respect, doorontwikkeling en samenwerking. We zijn al een heel eind op weg in de aanpak van eergerelateerd geweld en huwelijksdwang. Er gebeurt veel moois, maar alles kan altijd beter. En dat is waar we met z’n allen naar moeten streven.


9


R ESPECT : EEN SLEUTELBEGRIP BIJ SAMENWERKING Voordat we starten vraag ik u om zich voor de geest te halen wat eer voor u betekent. Wat levert uw eergevoel u op? We kunnen denken aan waardering, zelfrespect, aanzien, status, betrouwbaarheid in de ogen van derden, een goede reputatie, macht, moed, betekenis, integriteit, eigenwaarde. En dan nu de volgende vraag: wat zou u voelen als uw eergevoel beschadigd raakt? Het voorgaande gezegd hebbende benadruk ik respect vanuit twee invalshoeken. Een eerste is respect voor elkaar als samenwerkingspartners: we zijn gelijkwaardig aan elkaar, onafhankelijk van het soort werk dat wij doen. En we horen elkaar als gelijkwaardigen te bejegenen. Met respect voor alle persoonlijke en (bedrijfs)culturele verschillen. Hierover volgt later meer. Een tweede invalshoek heeft te maken met ouders. Wij benoemden partijen in onze aanpak als slachtoffers en plegers. Ouders zien wij vaak als de plegers van eergerelateerd geweld en huwelijksdwang. Maar ouders verdienen een respectvolle bejegening. Het gebeurt namelijk zelden dat ouders hun kinderen bewust beschadigen. Zij willen vaak het beste voor hun kinderen, maar zij worstelen met de vraag wat het beste is. Zij willen zoals de meeste ouders hun kinderen geven wat zij zelf in hun opvoeding als gemis hebben ervaren. Allochtone ouders hebben bovendien te maken met de zware opgave om na migratie een bestaan op te bouwen in een nieuw land met nieuwe regels en gewoonten. Hun referentiekader is gevormd in het land en het milieu waarin zij gesocialiseerd zijn. Dat is een andere dan die waar hun kinderen in socialiseren. Ouders denken veelal dat zij met de tijd meegaan en stappen vooruit hebben gezet in een vrijere opvoeding en denkwijze. Maar door migratie leven zij in een omgeving waarin de drie stappen die zij vooruit hebben gezet, nog zeven stappen te weinig zijn. De meeste mensen (ook ouders) weten niet wat hen te wachten staat na migratie. Maar allen staan voor een enorme opgave: overleven, integreren en kinderen opvoeden. En alles moet tegelijk plaatsvinden. Het tempo waarin mensen integreren verschilt, maar weinigen slagen erin om dergelijke enorme stappen in het integratieproces te zetten dat zij in gelijke tred lopen met de heersende Nederlandse maatschappelijke normen. Naast een generatiekloof tussen ouders en hun kinderen zien we ook een cultuurkloof door de verschillende socialisatiemilieus. De vanzelfsprekendheden voor ouders, worden door nieuwe inzichten en voorkeuren van hun kinderen soms zwaar op de proef gesteld. De opvoeding is gezien de kloof een zware taak. Ouders trachten met gezag en macht kinderen op te voeden tot respectabele leden van de maatschappij en hun eigen gemeenschap. Drang, dwang en geweld zijn opvoedingsstrategieën die voortkomen uit schrik, onbegrip, angst en soms (hoe paradoxaal het ook klinkt) zelfs uit machteloosheid. Al deze emoties kunnen tot fatale agressie leiden. We hebben in de bejegening van ouders begrip nodig voor hun positie, geschiedenis, herkomst, denkwijze, voor de zware opgaven die gepaard gaan met migratie en voor hun worstelingen. Begrip leidt tot respect. Een respectabele bejegening wordt veel vaker beantwoord met bereidwilligheid. Daarnaast voorkomt het dat kinderen voor een nog grotere loyaliteitsvraagstuk komen te staan dan al het geval is. Alle partijen zijn geholpen met een respectvolle handelingswijze. DOORONTWIKKELING : Een maatschappelijke aanpak met casemanagement. Voor de doorontwikkeling van de aanpak eergerelateerd geweld en huwelijksdwang blijven casestudies van belang. Deze geven ons inzicht in vragen als: Zijn we op de goede weg? Waar slagen we? En wat moet anders? Herhaling van casestudies geeft ook inzicht in veranderingsprocessen. Immers: niets is zo dynamisch als integratie. Waar twintig jaar geleden veel meisjes bijvoorbeeld op hun 16euitgehuwd werden, zien we tegenwoordig dat de huwelijkse leeftijd steeds meer opgerekt wordt ten gunste van de onderwijsloopbaan. Het behalen van diploma’s is Platform Eer en Vrijheid najaarseditie 2013

10


echter niet altijd het doel van de onderwijsdeelname. We zien dat het niveau van onderwijsdeelname tegenwoordig vaker belangrijke inzet is voor bemiddeling van meisjes op de huwelijksmarkt. De volgende casus is ter illustratie. Het gaat om een Hindoestaans meisje dat op haar 19e gedwongen uitgehuwd werd. Haar vader had een partner gezocht. Mocht deze haar goedkeuren, dan zou het huwelijk plaatsvinden. Zijzelf had geen inspraak. Had zij deze jongen leuk gevonden, dan was er gezien haar opvoeding en haar verwachtingen geen probleem geweest. Maar helaas vond zij de huwelijkskandidaat niet leuk. Dit meisje zat in haar eerste jaar op de HBO. Haar mentor vroeg haar in een maandelijks voortgangsgesprek hoe het met haar ging en of thuis alles goed ging. In dit gesprek vertelde zij over het gedwongen huwelijk. Haar mentor bood aan een kamer voor haar te zoeken in een studentenhuis. Voor haar was het, gezien haar herkomstmilieu, echter ondenkbaar om een huis te delen met jongens, dus weigerde zij deze hulp te aanvaarden. Haar mentor bood vervolgens aan om een kamer in een meisjesstudentenhuis te zoeken. Dit vond zij een goed idee. Zodra hij een kamer had gevonden, zou zij van huis vertrekken. Door een huis alleen met meisjes te delen, verwachtte zij de deur van haar familie nog op een kier te houden. Voordat haar mentor een kamer had gevonden, wist zij een oudere neef (via diens vrouw) over te halen tot een gesprek met haar vader. Deze neef nam in overleg met haar vader de verantwoordelijkheid over haar huwelijk over. Zo wist hij het huwelijk te voorkomen en kreeg zij ruimte voor haar studie. Haar vader voelde zich echter overruled en worstelde nog steeds met zijn verantwoordelijkheid om haar gehuwd af te leveren. Toen zij doorstroomde naar de universiteit – die veel verder van huis was - was voor hem de maat vol. Hij zette haar de deur uit. En daar begon een zelfstandig leven, waar zij in haar opvoeding niet op was voorbereid. Op een of andere manier kwam zij terecht bij een woningstichting. Het ging dermate slecht met haar dat zij niet meer in staat was om vragen te beantwoorden. De dame van de woningstichting haalde de nodige gegevens uit haar agenda en uit het GBA-systeem. Daarmee vulde zij de formulieren in. Zij sprak met haar leidinggevende en kwam terug met sleutels van een studio. Ook had zij een afspraak geregeld bij een maatschappelijk werkster. Dit meisje moest eerst naar de maatschappelijk werkster (drie straten verder). Daarna mocht zij de sleutels van de studio ophalen. Deze hulp was heel belangrijk, maar hiermee was de worsteling nog niet voorbij. Nu moest zij zelfstandig haar weg zien te vinden in een samenleving waarin zij de valkuilen onvoldoende kende. Zo herkende zij geen drugs wanneer zij hiermee te maken kreeg. Zij was niet bekend met de geur of de effecten en wist niet waarop te letten om te zien of iemand onder invloed was. Ook kende zij de prostitutiesector niet en voorzag zij hierdoor niet wanneer zij op de verkeerde functie solliciteerde. De zorg voor de eigen veiligheid werd een belangrijke uitdaging. W AT KUNNEN WE LEREN VAN DEZE CASUS : • huwelijksdwang kan op alle leeftijden plaatsvinden. Op volwassen leeftijd zoals in deze casus, maar ook wanneer meisjes rond de 25 jaar zijn en zelfs bij vrouwen die gescheiden zijn; • huwelijksdwang vindt ook plaats bij meisjes die op de hbo (of universiteit) zitten. De mentor kan op deze onderwijsinstituten een belangrijke preventieve rol vervullen; • maatwerk (meisjesstudentenhuis) zorgt ervoor dat meisjes de stap uit huis durven te zetten om aan een gedwongen huwelijk te ontsnappen; • familieleden kunnen een preventieve rol vervullen, waardoor situaties niet hoeven te escaleren. Zij kennen de codes die binnen de familiekring gelden; • woningcorporaties zijn belangrijk voor doelgroepen die buiten de criteria van de vrouwenopvang vallen – er is na verstoting immers geen sprake meer van bedreiging - en voor wie de maatschappelijke opvang niet gepast is. De formele regels van de woningstichting staan echter in de weg; Platform Eer en Vrijheid najaarseditie 2013

11


• medemenselijkheid staat voorop. Succesvolle aanpak van eergerelateerd geweld en huwelijksdwang blijft afhankelijk van de welwillendheid van mensen. Deze mensen zorgen ervoor dat de moeilijkste deuren open gaan en er efficiënte hulp komt; • veel meisjes zijn in hun opvoeding niet voorbereid op een zelfstandig bestaan of op risico’s in de samenleving. Bovendien hebben zij na verstoting weinig/geen vangnet. Zij hebben hulp nodig (bijv. begeleid wonen) om de eerste periode te overbruggen. Dit geldt ook voor ‘verborgen vrouwen’ en ‘importbruiden’. Met het voorgaande heb ik willen illustreren dat we van iedere casus kunnen leren. Met de behandelde casus toon ik aan dat er meer partijen van belang zijn in de aanpak van eergerelateerd geweld en huwelijksdwang, dan de partijen die tot heden bij de aanpak zijn betrokken. Ik houd dan ook een pleidooi om de aanpak niet te zien in termen van een ketenaanpak, maar in termen van een maatschappelijke aanpak. De hele maatschappij is betrokken bij eergerelateerd geweld en huwelijksdwang. Vaak gaat het om meisjes die op school zitten, maar soms ook om meisjes die al een baan hebben. De betrokkenen (de dwingers en gedwongenen) bewegen zich binnen alle velden in de maatschappij. Mijns inziens dienen alle sporen te leiden naar casemanagers, die beschikken over een goede sociale kaart en een stevig netwerk. Deze casemanagers dienen per casus maatwerk te organiseren. S AMENWERKING Casestudies leveren informatie voor de doorontwikkeling van de aanpak. Doorontwikkeling betekent altijd nieuwe samenwerking in de praktijk. We komen niet ver zonder bundeling van krachten en het delen van kennis. Een probleem hierbij is het verschil in (organisatie)culturen. In de aanpak zijn professionals van diverse culturen en met diverse werkwijzen actief. We zien in de aanpak ervaringsdeskundigen, ideëel gedreven mensen, maar ook hele zakelijke mensen. Enerzijds hebben we mensen die overwegend emotioneel gedreven zijn, anderzijds mensen die vooral rationeel gedreven zijn. Dit zijn partijen die elkaar niet altijd weten te vinden. Sterker nog: emotioneel gedreven mensen irriteren zich vaak aan de rationele mensen en vice versa. Maar in de aanpak van eergerelateerd geweld en huwelijksdwang kunnen we niet zonder elkaar. We vullen elkaar aan! Laten we daarom allemaal keer op keer tot tien tellen en ons gedurende die tien tellen verplaatsen in de ander, in de wereld van de ander en in de motivatie van de ander. Zo lukt het ons om elkaar te respecteren en om stappen naar het midden te zetten. Aldus kunnen we samen met elkaar optrekken in de aanpak van eergerelateerd geweld en huwelijksdwang. T OT SLOT Respect, doorontwikkeling en samenwerking zijn drie sleutelbegrippen. Zo bestaan er meer sleutelbegrippen die van belang zijn voor een goede aanpak, een aanpak waarmee we schade trachten te voorkomen of te beperken. De casus die ik behandelde ging over mij. Ik ken de problematiek zowel uit eigen ervaring als vanuit mijn professie. Als rode draad in de aanpak wil ik daarom graag afsluiten met het volgende statement: Iedere keuze in het leven kent een prijs. Het levert iets op, maar kost ook iets. De consequenties zijn soms klein, soms groot. Maar de consequenties zijn voor mij, dus laat de keuze ook aan mij!”


12


De Themasessies Meer dan 15 organisaties hebben zelf een thema ingebracht en hierover kennissessies voor verschillende ervaringsniveaus georganiseerd. Hieronder volgt een impressie per thema.


13


De Themasessies (1) Thema ‘Stigma’s doorbreken’ met Rob Ermers van Midden Oosten Perspectief Na het door Rob opwerpen van een prikkelende stelling namen de deelnemers hun positie in; eens, oneens of ergens daartussenin. Door oprecht te luisteren naar elkaars beweegreden voor de gekozen positie ontstond er beweging. Mensen kwamen dichter naar elkaar toe en realiseerden zich dat ook anders naar de situatie gekeken kan worden. Zaken zijn niet zwart-wit en uit het eigen referentiekader stappen biedt meer openheid en begrip. Deelnemers gaven aan de manier waardoor ze via deze werkvorm met elkaar in gesprek kwamen als verfrissend ervaren te hebben. De opbouw van de stellingen was bewust zeer prikkelend, zodat mensen zich langzaam konden gaan realiseren wat een stigma is en dat ze zelf ook stigmatiseren. Stigmatiseren is van alle volkeren en tijden en veroorzaakt angst, stress en geweld. Daarmee is het ook een belangrijke basis voor eergerelateerd geweld. De oproep vanuit dit thema is; blijf met elkaar in gesprek, probeer elkaar in iedere specifieke situatie opnieuw te begrijpen en realiseer je wat je hiermee kunt bereiken, ook in het voorkomen van eergerelateerd geweld.


14


De Themasessies (2) Thema ‘Een kijkje achter de schermen’ door Lex Weijs, Cadet-vaandrig bij de Koninklijke Marechaussee Lex kijkt in zijn afstudeeronderzoek naar indicatoren waarop bij grensovergangen gelet kan worden om mogelijke huwelijksdwang of echtelijk geweld te identificeren. Gemiddeld heeft de douane 7 seconden de tijd om personen bij de grensovergang te scannen en dan ook nog te bepalen of deze persoon nader onderzoek behoeft. Bij een deel van uithuwelijkingen is het zo dat de meisjes of vrouwen tegen hun zin naar het buitenland meegenomen worden. Ze worden ofwel aan een buitenlandse partner uitgehuwelijkt, ofwel vertrekken met de onvrijwillig gekozen partner samen naar het buitenland. In veel van deze gevallen passeren deze mensen de Nederlandse douane. Eenmaal Nederland uit, kan justitie voor deze slachtoffers weinig meer doen. Lex gaat daarom in zijn onderzoek de uitdaging aan om een tool te ontwikkelen die mensen in nood beter detecteerbaar zal moeten maken. Kan een dergelijke indicatorenlijst bestaan zonder etnische profilering? Voor meer informatie is Lex beschikbaar via [email protected] of via 06-13115389.


15


De Themasessies (3) Thema 'Familierecht'. Een workshop over internationaal familierecht door advocate Samira Bouddount en gespreksleider Inaam al-Jazaeri van Educate to Emancipate In Nederland kun je als illegaal ook naar de rechtbank stappen en vragen om een echtscheiding of het aanspannen van andere familierechtelijke procedures, zoals het vragen om een zorgregeling. Ook illegalen komen in aanmerking voor gesubsidieerde rechtsbijstand (vrij vertaald: pro deo advocaat). Het maakt niet uit of het buitenlandse huwelijk in Nederland bekend is voor het verzoeken van het uitspreken van de echtscheiding aan de Nederlandse rechter. Veel mensen denken dat wanneer het huwelijk dat, bijvoorbeeld, in Marokko rechtsgeldig is gesloten niet is aangegeven bij de Gemeentelijke Basisadministratie in Nederland, het huwelijk in Nederland niet bestaat. Maar dit werkt niet zo. Getrouwd is getrouwd. Je kunt het vergelijken met het krijgen van een kind. Stel, je bent in verwachting en je vertrekt voor onbepaalde tijd naar Marokko, alwaar je kind wordt geboren. Op een gegeven moment keer je terug naar Nederland, maar je geeft niet aan dat je in Marokko een kind hebt gekregen. Dit maakt niet dat het kind er niet is. Het kind is er, alleen je hebt het niet aangegeven. Hetzelfde geldt voor het huwelijk dat je rechtsgeldig in Marokko hebt gesloten, en niet hebt aangegeven in Nederland. Het huwelijk is er, alleen je hebt het niet aangegeven. Een echtscheiding vragen van een buitenlands huwelijk dat niet in Nederland bekend is/ is aangegeven, behoort zeer wel tot de mogelijkheden. Met alle gevolgen van dien: veel mensen geven een buitenlands huwelijk niet aan, omdat ze bang zijn dat hun huwelijksvermogen onder Nederlands recht valt en ze dus in gemeenschap van goederen getrouwd zullen zijn. Maar het gebeurt dus geregeld dat er in Nederland een echtscheiding wordt uitgesproken van een huwelijk dat in Nederland niet is aangegeven, en dat de Nederlandse rechter onder toepassing van Nederlands recht de verdeling van de gemeenschap bij helfte beveelt. Wil je uitsluiten dat je bij een echtscheiding je vermogen met de ander bij helfte moet verdelen, dan moet je naar de notaris met de ander en bijvoorbeeld huwelijkse voorwaarden laten opstellen waarin je samen met de ander afspreekt hoe je het één en ander zult verdelen bij een echtscheiding. Advocate Samira Bouddount is er geen voorstander van dat rechtsfeiten die zich, al dan niet in het buitenland, hebben voorgedaan, worden verzwegen voor de Nederlandse autoriteiten. Het brengt hoe dan ook, op enig moment, gedoe met zich mee. Bovendien is bij wet (Wet basisregistratie persoonsgegevens) verplicht gesteld dat ingezetenen alle feiten betreffende onder meer burgerlijke staat die zich buiten Nederland hebben voorgedaan, zo spoedig mogelijk ter kennis aan het college van burgemeester en wethouders brengen. Er staat een boete van € 325 bij niet naleving van deze verplichting. R ELIGIEUZE HUWELIJKEN , VOOGDIJ EN ALIMENTATIE BIJ UIT ELKAAR GAAN Het sluiten van een religieus huwelijk, zonder een voorafgaand burgerlijk huwelijk, door een geestelijk voorganger, is in Nederland strafbaar gesteld voor de geestelijk voorganger (dit is geregeld in artikel 449 van het Wetboek van Strafrecht). Een religieus huwelijk wordt in Nederland niet erkend. Kinderen die uit dit huwelijk geboren worden, hebben niet automatisch een vader. De vader moet het kind erkennen. De vader heeft door de erkenning ook niet automatisch het gezag over het kind. Dit moeten partijen regelen bij de rechtbank. Dit in tegenstelling tot kinderen die geboren worden uit een burgerlijk huwelijk. Deze kinderen krijgen op Platform Eer en Vrijheid najaarseditie 2013

16


de geboorteakte automatisch als vader de man met wie de moeder gehuwd is. De man heeft dan ook automatisch het gezag over deze kinderen. Bij een verbreking van het religieuze huwelijk, is er geen wederzijds recht op partneralimentatie. Ook is verdeling van een huwelijksgoederengemeenschap niet aan de orde. Het religieuze huwelijk is het beste te vergelijken met het ongehuwd samenwonen, wanneer partijen ook daadwerkelijk samenwonen. Wanneer er wel sprake is van een religieus huwelijk maar geen samenwoning, dan is het religieuze huwelijk het beste te omschrijven als het hebben van een affectieve relatie. Kort samengevat: met een religieus huwelijk, bouw je, juridisch gezien, geen rechten op tegen over elkaar. R ELIGIEUZE HUWELIJKEN EN POLYGAMIE Mensen kiezen vaak voor een religieus huwelijk, omdat het sluiten van een burgerlijk huwelijk niet mogelijk is, bijvoorbeeld omdat ze nog getrouwd zijn met iemand anders. Vaak komt de vrouw er in de loop van het religieuze huwelijk er achter dat de man in ieder geval burgerlijk nog getrouwd is met iemand anders. Daarnaast kan een man zoveel religieuze huwelijken naast elkaar sluiten, zonder dat de vrouwen er van af weten. Er bestaat geen register waarin de religieuze huwelijken worden bijgehouden. Advocate Samira Bouddount is er geen voorstander van dat religieuze huwelijk gesloten worden, tenzij dit huwelijk vooraf is gegaan door een burgerlijk huwelijk. R ELIGIEUZE HUWELIJKEN EN VERBLIJFSRECHT Een verblijfsvergunning voor verblijf bij echtgenoot/ geregistreerd partner/ partner wordt afgegeven voor het doel verblijf bij echtgenoot/ geregistreerd partner/ partner. Zodra partijen uit elkaar zijn, vervalt het verblijfsdoel waarvoor de vergunning is afgegeven en daarmee de geldigheid van de vergunning. Veel mensen denken dat wanneer ze een vergunning voor vijf jaren in zak hebben, zij niet meer hoeven te voldoen aan het doel van het samenwonen en het hebben van een duurzame en exclusieve relatie met de verblijfgever. Dit klopt niet. De vergunning is afgegeven voor vijf jaar, onder de voorwaarde dat het verblijfsdoel de komende vijf jaar hetzelfde is. De IND kijkt bij intrekking van de verblijfsvergunning niet naar de datum van echtscheiding. De vergunning wordt ingetrokken zodra partijen niet meer op één adres staan ingeschreven, of zodra de IND zich ervan vergewist heeft dat de relatie tussen partijen niet (langer) duurzaam en exclusief is. Dat partijen nog lang niet gescheiden zijn en zelfs de echtscheiding nog niet in gang hebben gezet, is daarbij niet van belang. Wanneer je vijf jaar rechtmatig verblijf hebt gehad bij de verblijfgever (partner of echtgenoot), dan kom je in aanmerking voor een zelfstandige en onafhankelijke verblijfsvergunning. Wanneer de relatie na deze vijf jaar wordt verbroken, is er in principe geen gevaar voor het verblijfsrecht. Je moet echter wel geslaagd zijn voor de Inburgering. Wordt de relatie verbroken binnen deze vijf jaar, dan vervalt de verblijfsvergunning en moet de vreemdeling het land uit, tenzij er een andere grond is voor rechtmatig verblijf in Nederland. Voor meer informatie kunt u zich wenden tot advocate Samira Bouddount www.advocatenkantoorbouddount.nl.


17


De Themasessies (4) Thema 'Het taboe rond mensen met beperkingen' door Michelle Solleveld en Daniëlle Laros van MEE Communicatie met verstandelijk beperkte mensen kan soms uitdagend zijn. Met name als een professional meer te weten wil komen over de belevingswereld of bepaalde gebeurtenissen van het slachtoffer. Wanneer er ook sprake is van culturele diversiteit, is dit soms een extra uitdaging voor een professional. Vragen die tijdens deze workshop werden opgeworpen lagen in de trant van: • In hoeverre zijn de dingen (ab)normaal en volgens welke normen? • Is het wenselijk om het slachtoffer zo snel mogelijk uit de eigen leefomgeving te plaatsen wanneer men gevaar ziet? Of dient er ook gekeken worden vanuit een gekleurde bril? • Moet een vermoedelijk ‘gedwongen’ huwelijk beëindigd worden of is het juist taak van de professional om de relatie gezonder te maken?

Een extra dimensie waar professionals rekening mee dienen te houden volgens Michelle en Daniëlle is dat het slachtoffer uit zijn of haar leefomgeving halen er vaak in resulteert dat deze niemand meer heeft. Dit geldt natuurlijk ook voor ‘gezonde’ slachtoffers, maar daarbij wordt er vanuit gegaan dat zij meer in staat zijn zelf een nieuw (sociaal) netwerk op te bouwen. Verstandelijk beperkte mensen hebben vaak nog meer uitdagingen dan andere slachtoffers en er dient meer rekening te worden gehouden met hun eigen visie en wil. Wie meer wil weten over hoe te handelen bij een vermoeden van een beperking kan altijd terecht bij een van de vestigingen van MEE. Zie www.mee.nl.


18


De Themasessies (5) Thema 'One team, one goal' door Cecilia Pérez van het meldpunt EG Amsterdam in samenwerking met EG Team Politie Amsterdam-Amstelland en bureau Jeugdzorg In deze originele workshopvorm werd een overleg van het multidisciplinaire team nagebootst. De workshop was als het ware een demonstratie van hoe samenwerking aangegaan wordt tussen verschillende partijen vanuit het veiligheids- en strafrechtelijk perspectief. Er werden kritische vragen gesteld vanuit de deelnemers, allen ook deskundigen en/of professionals, op het gebied van eergerelateerd geweld en huwelijksdwang. De workshop was zeer nuttig, omdat alle partijen de kritische noten meenamen voor overleg binnen het eigen team van hun organisaties. Het werd duidelijk dat verschillende organisaties met verschillende prioriteiten werken. Zo gaat de politie met name over de fysieke veiligheid van slachtoffers, terwijl andere organisaties ook met nazorg te maken hebben en de eerstelijnshulp met de politie proberen op te vangen.


19


De Themasessies (6) Thema 'Opdrachtgeverschap en opdrachtnemerschap' door Jeannette Jansen van de GGD Den Haag en Soerin Narain van Stichting Hindustani Een dialoogtafel aan de hand van het voorbeeld van samenwerking tussen een gemeente en een zelforganisatie en hoe zij elkaar kunnen versterken. Kernwoord was professionele opdrachtverstrekking / opdrachtneming.

DE GEMEENTE KAN DAARAAN BIJDRAGEN DOOR : •een minder formele manier van werken; •te investeren in een duurzame relatie door onderlinge samenwerking, kennisuitwisseling en deskundigheidsbevordering te versterken en zo lokale zelforganisaties te ondersteunen; •zelforganisaties zoveel als mogelijk te beschouwen als gelijkwaardige partners en niet alleen als doelgroep en hen te ondersteunen d.m.v. consultatiefunctie, gebaseerd op wederkerigheid en gelijkwaardigheid; •duidelijke afbakening van taken, rollen en verantwoordelijkheden en dat zelforganisaties geen taken kunnen uitvoeren waarvoor niet de vereiste deskundigheid aanwezig is. 'S TERKE' ZELFORGANISATIES KUNNEN ANDEREN HELPEN DOOR : • anderen met minder bestuurlijke capaciteit te ondersteunen. • het schrijven van subsidieaanvragen voor gemeente en fondsen. Goed invullen van een subsidieaanvraag en de afrekening hiervan scheelt de gemeente tijd en geld; • te investeren in het kader d.m.v. trainingen en deskundigheidsbevordering. T IPS : • eenvoudige aanbesteding en penvoerders die helpen met formulierenstroom; • langere looptijd projecten, geen versnippering; • meer kwaliteits- dan kwantiteitscriteria, dus geen koppen tellen; • geef van beide kanten vooraf aan wat je voorwaarden zijn; • geef ook aan waarom je niet mee doet aan de aanbesteding (opdrachtnemer) of waarom je het project niet gunt (opdrachtgever). Platform Eer en Vrijheid najaarseditie 2013

20


De volgende documenten met dank aan Suzanne Bouma, onderzoeker,.079-3222724, www.panteia.nl, [email protected].

Bijlage 1: 13 voorwaarden voor succesvolle samenwerking

1. Draagvlak voor samenwerking bij de gemeente Draagvlak voor samenwerking met zelforganisaties op het niveau van lokaal bestuur, bestendigheid in beleid ten aanzien van zelforganisaties en duidelijkheid over en een focus op wat het beleid dient te bereiken dragen bij aan succesvolle samenwerking met zelforganisaties. 2. Positionering in de project- of beleidscyclus Het is van belang zelforganisaties zoveel als mogelijk te betrekken in de gehele cyclus van een aanpak: ontwikkeling, uitvoering en evaluatie. 3. Inhoud van de samenwerking Bepaling van de inhoud van samenwerkingsprojecten moet niet alleen top-down plaatsvinden vanuit een gemeente maar ook bottum-up vanuit zelforganisaties. 4. Duidelijkheid afbakening Het is van belang dat sprake is van een duidelijke afbakening van taken, rollen en verantwoordelijkheden en dat zelforganisaties geen taken gaan uitvoeren waarvoor niet de vereiste deskundigheid aanwezig is. 5. Gelijkwaardigheid en erkenning Het is van belang zelforganisaties zoveel als mogelijk te beschouwen als gelijkwaardige partners en niet alleen als doelgroep of uitvoeringsinstelling. 6. Duurzame samenwerking Het is aan te bevelen na een gedegen keuze voor samenwerking met een zelforganisatie te investeren in een duurzame relatie. 7. Geen afhankelijkheid van één persoon of één partij Grote afhankelijkheid van één persoon brengt de continuïteit van samenwerking in gevaar. Van belang is daarom taken en verantwoordelijkheden te spreiden over meerdere personen en samenwerking te verankeren in het beleid. 8. Vertrouwen In de samenwerking met zelforganisaties is onderling vertrouwen van cruciaal belang. 9. Contact Samenwerking met zelforganisaties vraagt om persoonlijk contact. 10. Manier van werken en wederzijds begrip Samenwerking met zelforganisaties vraagt om een meer flexibele aanpak en minder formele manier van werken. 11. Kritiek en zelfreflectie Samenwerking kan verbeterd worden wanneer kritiek geuit wordt en sprake is van zelfreflectie.


21


12. Monitoring en het zichtbaar maken van successen Monitoring van resultaten, evaluatie en het zichtbaar maken en verspreiden van successen zijn essentiële onderdelen van een succesvolle samenwerking. 13. Professionaliteit en capaciteit Samenwerkingspartners dienen rekening te houden met de beperkte capaciteit en soms beperkte professionaliteit in aanpak of organisatieprocessen van zelforganisaties. Bijlage 2: Stappen tot succesvolle samenwerking

Stap 1. Wie zijn geschikte samenwerkingspartners? Ken je samenwerkingspartner. Er is een grote variëteit aan zelforganisaties. Niet alleen in achterban, terrein en doelgroep. Ook in mate van professionaliteit, omvang, bestuurlijke organisatie, taalbeheersing, progressiviteit. Dit heeft implicaties voor mogelijke onderwerpen van samenwerking en het verwachtingsniveau ten aanzien van de samenwerking. • Het vinden van geschikte organisaties zal doorgaans vooral via het eigen netwerk van de gemeente plaatsvinden, bijvoorbeeld via medewerkers die in het dagelijks werk contacten hebben met zelforganisaties en sleutelpersonen die belangrijke posities in de gemeenschap innemen. Naast persoonlijke netwerken kunnen ook formele netwerken in gemeenten aanwezig zijn, zoals adviesraden of overlegplatforms. • Vanuit de gemeente dient een gedegen afweging plaats te vinden van de geschiktheid van samenwerkingspartners. Enerzijds moet worden omgegaan met de gevoeligheid en het wantrouwen ten opzichte van de professionele ketenorganisaties bij de achterban. Anderzijds bestaat er ook bij de ketenorganisaties terughoudendheid ten opzichte van de rol van zelforganisaties. Dit spanningsveld vereist gezag, overtuiging en een stabiele organisatie bij de betrokken zelforganisaties. • Bij de afweging is de signatuur van de organisatie een specifiek aandachtspunt. Inzicht in de grondslag van een organisatie is van belang en daarin bestaan grote verschillen tussen organisaties. • Het is van belang rekening te houden met de professionaliteit (heldere structuur van de organisatie, duidelijke doelstellingen, transparantie over financiering, zakelijkheid in de contacten) en beschikbare capaciteit bij een organisatie. Bij zelforganisaties is vaak sprake van een sterke afhankelijkheid van één persoon. Deze ene persoon kan gemakkelijk overvraagd worden. Daar komt bij dat organisaties vaak sterk steunen op vrijwilligers. Eventueel kan gekozen worden de samenwerking te koppelen aan het proces van verdere ontwikkeling van professionalisering. Stap 2. Op welk moment worden organisaties betrokken en op welke manier? Waardeer je samenwerkingspartner. Na het vinden van de juiste zelforganisatie(s) om mee samen te werken, is het van belang de toegevoegde waarde van deze samenwerking te benadrukken. Heb kennis van de missie en visie van de organisatie en de (lopende en voorgaande) projecten die de zelforganisatie uitvoert en laat de resultaten hiervan meespelen in de rol binnen de samenwerking. Voorkom frustratie en zie de zelforganisaties niet als informant, of doelgroep, maar als serieuze partner. • Samenwerking vraagt om een investering in vertrouwen. Dit vertrouwen begint met het erkennen van het belang van de specifieke rol die de zelforganisaties spelen. Voorkomen moet worden dat zelforganisaties een kant en klaar plan van aanpak krijgen voorgeschoteld waarin zij alleen als toegang tot de achterban worden gebruikt. • Het uitspreken van erkenning werkt alleen als organisaties tegelijkertijd ook een serieuze rol in de aanpak krijgen. Een serieuze rol in de aanpak betekent dat zelforganisaties worden betrokken in de gehele cyclus van een aanpak: ontwikkeling, uitvoering en evaluatie. Dit zorgt voor draagvlak bij de achterban, bereidheid tot samenwerking en maakt gebruik van aanwezige kennis en deskundigheid.


22


De Themasessies (7) Thema 'InZicht in verborgen vrouwen' door Gerda Nijssen van Dona Daria in samenwerking met expert Jale Simsek en Gemeente RotterdamRijnmond De verborgen vrouw is vaak letterlijk verborgen doordat ze niet vaak uit huis komt, onder anderen door een taalbarrière, maar ook onder druk van haar man. Daarom werd toenadering van de hulpinstanties belangrijk gevonden vanuit de professionals. Ook kwam duidelijk naar voren dat door de argwaan die deze vrouwen naar hulpinstanties hebben, de zelforganisaties een belangrijke schakel zijn bij het bereiken van deze vrouwen. Deze workshop ging over hoe deze vrouwen in beeld te krijgen en hulp te bieden. Het profiel van de verborgen vrouw werd geschetst als iemand: • met een taalbarrière, • met een tekort aan kennis over beschikbare middelen om uit de onzichtbaarheid te komen, • waaraan de man zijn eer ontleent, • met weinig vertrouwen in hulpinstanties en met name jeugdzorg, • die soms geen inzicht heeft in feit dat zij in een abnormale situatie leeft, omdat zij daaraan gewend is en weinig interne motivatie heeft om de situatie te veranderen, soms vooral geleid door angst.


23


De Themasessies (8) Thema 'Zeven jongeren vertellen' door Jamila Tellayee en Tahmina Ashraf van Voice of Afghan Women samen met zeven jongeren

In deze ingrijpende presentatie werd na een inleiding van voorzitter Jamila onder leiding van Tahmina zeven jongeren het woord gegeven over waargebeurde verhalen waarin eergerelateerd geweld en huwelijksdwang voorkomt. De verhalen werden in het ene geval door de persoon in kwestie zelf verteld en in het andere door een andere jongere die optrad als ‘acteur’. De verhalen waren zowel persoonlijk als universeel, door de onderwerpen die steeds terugkeerden: • Gemeenschapsdruk • Schaamtegevoel • Angst om hulp te vragen, maar ook een gebrek aan know-how • Falen van het officiële hulpvangnet: instanties, politie en justitie • Tekort aan adequate hulp • Eenzaamheid van de slachtoffers • Fysieke en emotionele dreiging. “Mijn naam is Tahmina Ashraf, ik ben 21 jaar oud. Ik spreek namens ons allemaal als ik zeg erg sceptisch te zijn over het feit dat er meer aandacht wordt besteed aan de mentaliteitsverandering van de ouderen dan die van de jongeren. Op 11 april was ik ook aanwezig bij het congres Eer en Vrijheid. Ik zag om mij heen voornamelijk allerlei belangrijke instanties en zelforganisaties die zich inzetten om de taboethema’s huwelijksdwang, eergerelateerd geweld en achterlating aan te pakken. Er werd gesproken over jongeren, er werd gesproken over hun leed, er werd gesproken over hun conflicten, er werd gesproken over de belevingswereld van de jongeren die binnen gemeenschappen leven die veel te maken kregen met eeren vrijheidsconflicten. Maar waar waren de jongeren zelf? Dat was de eerste vraag die in mij opkwam aan het einde van de dag. Waarom maakten jongeren geen belangrijk deel uit van het congres? Is het omdat de jongeren achter werden gehouden of zelf achterbleven? Het antwoord op die vraag maakt niet meer uit, aangezien wij nu hier staan. Wij staan hier namens alle jongeren in Nederland. Het feit dat niet alle culturen aanwezig zijn in onze groep neemt niet weg dat wij ook empirisch onderzoek hebben verricht binnen die culturen. Onze diversiteit neemt ook niet weg dat wij allemaal dezelfde problemen mee kunnen maken.


24


De jongeren die u hier ziet zitten, hebben allemaal direct of indirect te maken met schending van fundamentele mensenrechten omtrent eer en vrijheid. Elke verhaal is, zoals u zult horen anders, toch zijn de uitkomsten hetzelfde, namelijk schending van fundamentele mensenrechten. Deze uitkomsten zijn uiteindelijk allemaal hetzelfde, maar het vervolg op de uitkomsten verschilt per cultuur. Indien bijvoorbeeld achterlating plaatsvindt, dan pakt dit anders uit in Irak, dan in Albanië. In Irak is er geen veiligheid, maar in Albanië worden achtergelaten vrouwen niet geaccepteerd door de familie en gemeenschap. Het is jammer dat er weinig tot geen aandacht is voor bepaalde groeperingen (zoals Albanezen en Serven) en dat er zonder geldige reden vanuit wordt gegaan dat zij die conflicten niet hebben. Zo beleven wij dus de wereld om ons heen. U ziet hier allemaal jonge, actieve burgers die hard studeren of werken om de samenleving uiteindelijk draaiend te houden, maar wat geeft de samenleving hen? Dit soort verhalen… Wij vinden dat deze praktijkverhalen schendingen van mensenrechten inhouden, maar vinden anderen dat ook? Wij willen dat de mentaliteit hieromtrent verandert, maar willen de anderen dit ook? Vanuit onze persoonlijke ervaringen denken wij dat er genoeg jongeren zijn die mentaliteitsverandering willen, maar er niet over durven te spreken, want spreken dat doen de ouderen. Wij moeten luisteren.

Wij willen ons inzetten en een manier vinden om verandering te brengen voor ons en de komende generaties, dit kan puur door mentaliteitsverandering van alle jongeren in de samenleving. Hierbij roepen wij die jongeren op om verantwoordelijkheid te nemen en iets te willen betekenen voor de achterban. Want alleen zij kunnen door middel van vertrouwen als sleutelfiguren in de gemeenschap fungeren en mentaliteitsverandering tot stand te brengen. Wij hopen dat u iets heeft gehad aan ons initiatief. Deskundig noemen wij ons niet, maar onze ervaringen zijn primair van aard.”


25


De Themasessies Thema ‘Cultuursensitiviteit van professionals’ door Bayram Varli van het Expertisecentrum Samenleving Een workshop met als startpunt de persoonlijke levenslessen van Bayram Varli. Vanuit zijn toenmalige functie bij de politie is hij tot kernvragen en onderwerpen over interculturele communicatie gekomen als:

• Kijken vanuit een witte bril of een gekleurde bril, wat betekent dat? • Met welke bril kijk jij als professional? • Waar ligt de basis van eerwraak, cultuur of religie? • Wat zijn de redenen van conflictsituaties tijdens tussen westers en niet westers georiënteerde personen? • Welke oriëntatie heb jij als professional? De westerse of niet westerse? • Geregeld voelt de westers georiënteerde professional zich machteloos en onderneemt hij soms goed bedoelde initiatieven die juist averechts werken. Waar ligt dit aan? • Maar wanneer mag je handelen bij eergerelateerd geweld? En hoe doe je dat? De workshop gaf inzichten in de schuld- en schaamtecultuur die aanleiding kunnen zijn voor eergerelateerd geweld. Ook creëerden deze voorbeelden een bewustwording bij de deelnemers tot welke cultuur zij behoren. En wat de voor- of de nadelen hiervan kunnen zijn ten tijde van intercultureel communiceren. Kennis van onderlinge relaties in eerculturen, gezichtsverlies en eerherstel, bood de deelnemers handvatten voor hoe te handelen en vooral hoe niet te handelen.


26


Afsluiting en ontmoetingsplaats Met zijn allen staande in een grote cirkel luisterden we naar dagvoorzitter Naïma Azough, die de dag afsloot met enkele woorden van haarzelf en een klein aantal aanwezigen over de dag.

Ook was er een gebalanceerd optreden van een acrobaten duo dat illustreerde wat je samen vanuit een goede balans in samenwerking kunt bereiken. De muzikale begeleiding van de dag werd verzorgd door Karwan Hamid Haliq op zijn betoverende fluit.

En toen was er gelegenheid om elkaar te ontmoeten en na te praten onder het genot van een hapje en drankje, goed verzorgd door de vrijwillige gastvrouwen van Vrijwilligers en ZO (Venzo).


27


Wie hier gedurende de dag nog niet aan toe gekomen was kon alsnog een kijkje nemen bij de informatietafel, zich mooi laten maken door Fatima van Krachtbedrijf, een initiatief van Josette van Dijkuizen voor vrouwen in de opvang die een eigen bedrijf willen starten. De foto's van de dag zijn ook verzorgd door Krachtbedrijf, via fotografe Anna. Ook kon men een profielfoto voor op ons digitale platform Eer en Vrijheid op Yammer laten maken door Petra van Vliet van Spiley.

De ontvangst en registratie is verzorgd door de leerlingen van ROC Amsterdam. De wandkleden achter het podium zijn van de hand van Madelon de la Rive Box.

Hartelijk dank aan allen die deze dag tot een succes hebben gemaakt!


28


Openstaande vragen  Hoe moet je mensen interesseren?  Wie wil er mee werken aan filmmateriaal voor aanpak seksueel misbruik in migranten gezinnen? We zijn op zoek naar verhalen die we willen onderzoeken. (Marieke Stopel - [email protected])  Waar kan ik de meldcodes vinden?  Wat is de reden dat je met dit onderwerp bezig bent?  Op dit moment huilt er een kind omdat er geweld is, wat ga je voor dit kind doen ?  Wij gaan een jongerencongres organiseren in Amsterdam op een ROC school. Ideeën en tips zijn welkom. SHGA (Tuğba Pantelis – 020-6116022)  E-mail verzoek: contacten t.b.v. case studies voor Ministerie SZW, onderzoek naar huwelijksdwang, achterlating en huwelijkse gevangenschap, uitvoering Universiteit van Maastricht, Esther van Eijk mailto:[email protected]  Waar zijn de mentoren / docenten van het onderwijs?


29


Reacties op de dag !  Meer van verwacht, verzorging prima!  Lief zijn voor elkaar!  Nieuwe inzichten! Jongeren raken!  Ik vind het heel goed en leuk, heb heel veel geleerd.  Blij dat mensen oprecht hebben geluisterd!  Het was een geslaagde dag!  Graag ruimtes waar geen geluidsoverlast is!  Ik vond het top!  Mijn respect gaat uit naar de 7 jongeren die hun verhaal vandaag hebben verteld. Jullie hebben mij erg geïnspireerd!  Heel erg geraakt door de persoonlijke verhalen van de jongeren!  Aanwezigheid bureau jeugdzorg bij de volgende congres!  Nog veel te doen, maar goed op weg!  Iedereen die er vandaag was en ook degene die niet lijfelijk aanwezig waren, maar hun inzet tonen, heel erg bedankt  voor alle aandacht die eer en vrijheid nodig hebben!  Blij dat er meer jongeren waren deze keer!  Mijn complimenten, goed georganiseerd! Whats next?  Adem door!  Fijn om kennis over aanpak gegijzelden te delen!  Top! • Leerzaam!  Mooie dag, nieuwe inzichten!  Verbindingen!  Dit moet vaker! Leerzaam, puzzelstukjes (partners) komen dichter bij elkaar !  Investeren in samenwerken! • Leerzaam, deskundig en sfeervol!  Top gedaan, proficiat op een succesvolle dag!  Lekker = eten, Subliem = service, Uitstekend = gastvrijheid, Uitermate lekker = lunch, Bijzonder smakelijk = hapjes en drank!  Ik heb goed geluisterd en ben wat wijzer geworden!  • Raar maar waar? Bij de overheid leren ze cultuursensitief werken (……tig jaar na…...) Platform Eer en Vrijheid najaarseditie 2013

30


Oplossingen en tips  Bestaande organisaties, elkaar opzoeken en expertise meer delen ipv weer nieuwe organisaties opzetten, kost veel meer geld dan samenwerken.  Buiten de kaders denken, doen en heb geen angst.  Meer interactie tijdens workshops.  Elkaar leren kennen.  Samenwerken.  Samenwerken werkt, een consultant helpt alleen maar.  Veel jongeren betrekken, vaak samenwerken.  Meer voorlichtingen op basis / middelbare scholen over cultuurdiversiteit.  Meer informatie over uithuwelijken.  Meer visitekaartjes.  Meer tijd voor workshops.

Alle verzamelde reacties met dank aan Ambar Choudhry en Irshad Gobind van Stichting Hindustani.


31


“Qoutes”  “Kijk niet weg als iemand je nodig heeft”  “Geloof in jezelf, daar zit je kracht”  “Sprankelend en vrij”  “Mijn dochter, jouw toekomst ligt in jouw eigen handen, niet in die van mij”  “Love effortless, live fearless”  “Jijzelf, dat is het goddelijke geloof, daarin zit je kracht”  “Volg je hart”  “Jouw lichaam is een tempel, wees er zuinig op en laat anderen zuinig op zijn”  “Jij bent er ook” 

“Iedere keus heeft zijn prijs, omdat je die zelf betaalt, hoort de keus ook bij jou te liggen”  “1 team, 1 goal”


Platform Eer en. Vrijheid najaarsed itie Informatie en inspiratie. Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid

Recommend Documents