MAASTRICHT NOORDOOST
Uitvoeringsprogramma 2011 - 2012 Wittevrouwenveld/Wyckerpoort
25
Colofon: Fotografie Tekst Redactie Vormgeving
Bert Janssen, Philip Driessen, Bettie van der Linde, gemeente Maastricht John Cüsters Kerngroep Wittevrouwenveld / Wyckerpoort gemeente Maastricht
Onder de vlag van Maastricht Noordoost werken buurtkaders, gemeente, Servatius en Woonpunt samen aan sterkere wijken. Meer informatie over Maastricht Noordoost is te vinden op de website: www.maastrichtnoordoost.nl. Contact:
[email protected] Aan deze uitgave kunnen geen rechten worden ontleend. Maart 2011
.../PlankaartFysiekeProjectenWvvWyckerpoort.dgn
28-2-2011 14:12:55
Inhoud Voorwoord
3
Inleiding
5
Leeswijzer
6
Deelprogramma sociale en economische versterking
7
•
Jeugd, onderwijs en opvoedingsteuning
7
•
Werk en werkgelegenheid
9
•
Veiligheid
11
•
Integratie en participatie
13
•
Lichamelijke en geestelijke gezondheid
16
•
Wonen
17
Deelprogramma ruimtelijke vernieuwing
18
•
Algemeen
18
•
Wittenvrouwenveld/Wyckerpoort + centraal A2 gebied
19
•
Wittevrouwenveld
20
•
Wyckerpoort
21
•
Geusseltpark
22
•
Verkeer
23
•
Kaart
25
23 Verkeer In de buurten Wittevrouwenveld en Wyckerpoort wordt onderzoek gedaan naar oplossingmogelijkheden voor verkeersknelpunten. Onderzocht wordt welke route het openbaar vervoer gaat volgen in de nieuwe heringerichte situatie; welke straten mogelijk éénrichtingsverkeer moeten worden; op welke wijze de oversteekbaarheid van de Scharnerweg verbeterd kan worden etc. Een aparte werkgroep van bewoners en deskundigen buigt zich over dit thema.
22 •
Mosa Porselein en zuidwand Old Hickoryplein. F5A+B In het WOP is de herontwikkeling van het terrein van Mosa Porselein en van de zuidwand van het Old Hickoryplein voorzien na 2020. In 2011 en 2012 wordt op beide plaatsen tijdelijk gebruik gestimuleerd. Inmiddels zijn de ruimten op de begane grond aan het Old Hickoryplein (weer) gevuld met buurtgebonden winkels, zoals De Fietsendoctor, kringloopwinkel, kunstenaarsateliers, Kedoe en Zoe en een buurtwinkel met kleding. Op het terrein van Mosa Porselein hebben zich tijdelijk kunstenaars gevestigd. Daarmee wordt de (tijdelijke) ruimtelijke situatie benut voor kansen op sociaal gebied (creatieve broedplaats die levendigheid brengt).
3 Geusseltpark De ontwikkelingen in het Geusseltpark zijn van belang voor met name Nazareth en Wittevrouwenveld. Beide buurten krijgen een rechtstreekse verbinding met het park, waarin ondermeer sportieve en recreatieve voorzieningen worden gerealiseerd. De bouw van het nieuwe Geusseltbad is inmiddels gestart. De aanleg van fiets- en wandelpaden, nieuwe groenvoorzieningen en nieuwe waterpartijen start na 2012. In 2011-2012 is het omleggen van een belangrijke electriciteitskabel (50 KV) voorzien.
Voorwoord Beste bewoners van Wittevrouwenveld en Wyckerpoort, Voor u ligt het eerste uitvoeringsprogramma van het WijkOntwikkelingsPlan (WOP) Wittevrouwenveld/Wyckerpoort. In het programma staat beschreven wat er de komende twee jaar in uw wijk gaat gebeuren. Als u het programma leest dan ziet u dat de we ook de komende periode ‘woorden’ weer omzetten in ‘daden’. Het is een hele lijst van sociale en fysieke projecten, met als meest in het oog springend de start van het A2-project. Het zijn allemaal projecten die niet door één organisatie alleen kunnen worden verricht. We doen dat daarom in een brede samenwerking met alle partijen die uw buurt een warm hart toedragen. De gemeente, Servatius, Woonpunt, Trajekt, GGD, MosaLira, Politie Limburg Zuid en nog vele anderen. Dergelijke processen zijn niet vanzelfsprekend en vergen veel energie. De afgelopen jaren hebben aangetoond dat het alleen lukt als we er met zijn allen in investeren. En dat moeten we dus blijven doen. Daarbij doe ik ook een beroep op u. Want het wordt alleen een succes als ook u meedoet. Willen we die gewenste verandering in gang zetten dan kan dat alleen als bewoners, samen met ons, hun verantwoordelijkheid nemen. Ik heb daar alle vertrouwen in. Ik ben nu namelijk een jaar stadsdeelwethouder in uw wijk en ik raak bij al mijn bezoeken steeds weer geïnspireerd door uw enthousiasme, uw betrokkenheid en uw ideeën voor verbeteringen in de buurt. De komende jaren gaan we dus samen hard aan de slag om uw wijk nog mooier te maken. Ik reken op u en u kunt op mij rekenen. Albert Nuss Stadsdeelwethouder Noordoost
Mosa Porselein
21 • Frankenstraat. G-13 Wonen & werken in een creatief kwartier. Dat is het perspectief voor de Frankenstraat. Panden worden verhuurd aan bewoners en ondernemers die de straat een eigen karakter geven. In de straat wordt de openbare ruimte in overleg met bewoners en ondernemers opgeknapt. Er is ruimte voor detailhandel, kunst, cultuur en ambacht. Wittevrouwenveld centrum
Wyckerpoort •
Winkelcentrum Voltaplein
Woningen Viaductweg, Kolonel Millerstraat, Generaal Eisenhowerstraat. F1 Vanaf 2009 heeft Servatius voor haar woningen (F1A) het sociaal plan in werking gesteld. De vroege inwerkingtreding van het sociaal plan heeft te maken met de sloop van de flats langs de President Rooseveltlaan. De sloop is pas voorzien na 2015, echter om mogelijke overlast te ontlopen, kunnen de bewoners nu al verhuizen. Ook Woonpunt (F1B) gaat uit van sloop na 2015. Voor deze woningen treedt het sociaal plan nog niet in werking. Generaal Hodgestraat, Generaal Corlettstraat, Overste Senecalstraat, Meerssenerweg. F3 Woonpunt is momenteel bezig met de renovatie van deze 91 eengezinswoningen. Na de renovatie binnen, die in 2011 volgens plan wordt afgerond, volgt mogelijk nog een renovatie buiten, waarbij via onder meer gevelisolatie energiebesparende maatregelen worden getroffen. •
Buurtpark
20
5 Inleiding
Letters en cijfers (bijvoorbeeld A1) achter locatie verwijzen naar de kaart op pagina 25
Wittevrouwenveld •
Woningen Bauduinstraat 44-112.
G-12 Servatius en Woonpunt hebben het sociaal plan in werking gesteld voor deze woningen aan de Bauduinstraat. Alhoewel de sloop pas is voorzien na 2015, geeft de corporatie de zittende huurders nu al de mogelijkheid te verhuizen. De vroege inwerkingtreding van het sociaal plan heeft te maken met de sloop van de flats langs de President Rooseveltlaan, precies achter de woningen aan de Bauduinstraat. Om mogelijke overlast te ontlopen, kunnen de bewoners nu al verhuizen. De woningen blijven voorlopig staan als buffer om de rest van de buurt af te schermen van bouwgeluiden uit het centrale A2-gebied. • Renovatie ABH-buurt. 06+G1 In 2011 worden de 92 grondgebonden woningen aan de Burgemeester Van Akenstraat, Burgemeester Hennequinstraat en Schepen Bemelmansstraat gerenoveerd. Servatius knapt de buitenschil op en treft duurzaamheidsmaatregelen. Volgend op de werkzaamheden aan de woningen wordt in het voorjaar 2011 begonnen met de volledige herinrichting van de straten en het opknappen van de openbare ruimte.
ABH - buurt
•
Woningen Stadhoudersstraat, Tillystraat, Mondragonstraat 1-15 (oneven). G2+G3+G5 Servatius is gestart met het onthuren van de woningen aan de Stadhoudersstraat en Tillystraat. Na het vertrek of de herhuisvesting van de huidige bewoners worden de woningen niet opnieuw verhuurd. Na sloop volgt vervangende nieuwbouw. Het nieuwbouwprogramma en de fasering zijn nog niet bekend. Servatius knapt acht woningen aan de Stadhoudersstraat (nummers 37-51) aan de buitenkant op. Volgens plan gebeurt dit in 2011. • Nieuwbouw Essent-terrein. G14 De zuidwand van het nieuwe buurtpark wordt bebouwd met deels grondgebonden en deels gestapelde woningen. Er is nog geen concreet bouwplan. De verwachting is dat dit er komt in 2012. De nieuwbouw zal de sociale controle en daarmee het gevoel van veiligheid in het buurtpark vergroten.
Op 23 februari 2010 heeft de gemeenteraad van Maastricht zijn goedkeuring verleend aan het Wijkontwikkelingsplan (WOP) voor Wittevrouwenveld/Wyckerpoort. Dit plan bevat een breed scala van met elkaar samenhangende maatregelen op sociaal en ruimtelijk gebied waarmee de buurten Wittevrouwenveld en Wyckerpoort in de periode tot 2020 worden vernieuwd. Het WOP is een vervolg op het Wijkactieplan (WAP) voor Maastricht Noordoost, waarmee de gemeenteraad op 25 mei 2008 instemde. Het WAP bevatte zo’n twintig acties voor verbeteringen in Noordoost op de korte termijn. Andere belangrijke grondleggers voor het WOP zijn de Structuurschets Maastricht Noordoost en het plan tot ondertunneling van de A2 van het consortium Avenue2. Daarnaast kijken de partijen die aan de vernieuwing van Noordoost werken ook steeds naar goede voorbeelden elders in het land, zoals die onder meer naar voren komen in de periodieke uitwisseling met andere ‘Vogelaarwijken’ in Nederland. Bewezen goede aanpakken zijn bijvoorbeeld die van Bureau Frontlijn in Rotterdam (waarbij de vraag van de burger leidend is) en van De Vreedzame Wijk in Utrecht (waarbij kinderen leren met conflicten om te gaan en zich verantwoordelijk te voelen voor het klimaat in de wijk). In het WOP is vastgelegd dat de partners die aan de vernieuwing van Noordoost werken elke twee jaar, in overleg met de bewoners en buurten, een uitvoerings-
programma maken met de acties, projecten en maatregelen voor de volgende twee jaar. Het voor u liggende uitvoeringsprogramma beschrijft de acties, projecten en maatregelen in Wittevrouwenveld/ Wyckerpoort voor de jaren 2011-2012. Na de eerste maatregelen die zijn uitgevoerd onder het WAP en het eerste jaar WOP (onder andere afronding centrumplan Wittevrouwenveld met nieuwe winkels en woningen, opening JongerenFoyer Maris Stella, de KunstKetel en het Wijkservicepunt, aanstelling van wijkagenten, reïntegratiemedewerkers en een combinatie-functionaris) vindt de Stuurgroep Maastricht Oost dat de wijkvernieuwing met kracht moet worden voortgezet. Dit betekent dat de gemeente, corporaties en andere partners ook in de komende twee jaar extra blijven investeren in de twee buurten. Op veel plekken in de wijk start in 2011 de fysieke vernieuwing met ingrepen aan woningen, straten en openbare ruimte. Dit is nodig om op langere termijn de gewenste verbetering tot stand te brengen. Bewoners en ondernemers zullen daarvan hinder ondervinden en door de ingrepen kan de leefbaarheid tijdelijk onder druk komen te staan. De Stuurgroep is zich hiervan bewust en heeft maatregelen getroffen om de tijdelijke negatieve gevolgen voor de leefbaarheid zoveel mogelijk tegen te gaan.
6
19
Begrippenlijst Vogelaarwijk Maastricht Noordoost (Limmel, Nazareth, Wittevrouwenveld en Wyckerpoort) is door het Rijk (minister Ella Vogelaar) benoemd als één van de wijken waar de komende jaren wordt geïnvesteerd om de leefbaarheid te vergroten.
Wijk Maastricht Noordoost bestaat uit twee wijken: Limmel/Nazareth en Wittevrouwenveld/Wyckerpoort.
Wittevrouwenveld/ Wyckerpoort, centraal A2-gebied
Naar verwachting start Avenue2 in 2012 met de realisatie van de tunnel. Avenue2 en het Projectbureau A2 Maastricht streven ernaar om de overlast uit het centraal A2-gebied tot een minimum te beperken.
In 2011 en 2012 worden de (voorbereidende) werkzaamheden voor de ondertunneling van de A2 zichtbaar in de wijk. In deze periode worden flats / woningen (10-42) langs de Dr. Schaepmanstraat, Bauduinstraat, Viaductweg en Pres. Rooseveltlaan gesloopt. Nadat voldoende terrein is vrijgemaakt worden in opdracht van Avenue2 de tijdelijke N2 en tijdelijke bruggen voor voetgangers en fietsers aangelegd.
Omdat er bij de uitvoering van het A2-plan en aangrenzende wijkontwikkeling de komende jaren veel gaat veranderen in de wijk, wordt in loop van 2011 de centrale Servicelijn Maastricht Oost geopend. Bij die ene vraagbaak kan iedereen per telefoon en internet terecht voor informatie, klachten en schades.
Buurt Limmel, Nazareth, Wittevrouwenveld en Wyckerpoort zijn afzonderlijke buurten.
Groene woonmilieus
Stedelijke woonmilieus
Leeswijzer In dit uitvoeringsprogramma staan de acties, projecten en maatregelen voor de sociale en economische versterking van Wittevrouwenveld/Wyckerpoort, gevolgd door de projecten voor de ruimtelijke vernieuwing van de wijk. Ter inleiding worden steeds de doelen vermeld waarop wordt gekoerst. De acties voor 2011 en 2012 in beide deelprogramma’s versterken elkaar op diverse punten. Voor de vernieuwing van Wittevrouwenveld/Wyckerpoort geldt de volgende hoofddoelstelling:
De vier buurten van Noordoost in de buurtprofielen Maastricht 2010: Wyckerpoort (40), Wittevrouwenveld (42), Nazareth (43) en Limmel (44). Hoe roder de kleur, hoe groter de afwijking naar beneden van het Maastrichtse gemiddelde.
In 2020 is de kwaliteit van leven in de wijk Wittevrouwenveld/Wyckerpoort toegenomen.
Kop Wyckerpoort en Wittevrouwenveld
18 geschreven waarin worden opgenomen: doel, doelgroep, activiteiten, uitvoerende partij, tijdpad en begroting. Bij de uitvoering kunnen tal van partijen een rol spelen, van gemeente, corporaties tot Trajekt, de GGD, het Veilige Buurten Team en Veer-Ein!. • Project Zwerfafval. Vanaf 2011 start het project Zwerfafval. Door middel van extra inzet van opbouwwerk worden bewoners medeverantwoordelijk voor en bewust gemaakt van de leefbaarheid van hun woonomgeving. Sleutelfiguren uit Noordoost gaan samen met de bewoners slagvaardig aan de slag met het (laten) opruimen van zwerfafval, het aanpakken van vervuilers en maken van afspraken voor een meer structurele werkwijze. Het streven is om de aanpak na afloop van het project een structurele plaats te geven, bijvoorbeeld dicht bij de Veilige Buurten Teams.
Deelprogramma ruimtelijke vernieuwing Algemeen Het hiervoor genoemde streefbeeld Wonen is eveneens van toepassing op de ruimtelijke vernieuwing van Wittevrouwenveld/ Wyckerpoort. Het beschreven woonmilieu is een uitwerking van een stedelijke visie op kansrijke woonmilieus in Maastricht. In die visie worden globaal drie ringen onderscheiden: het centrum (met kansen voor centrumstedelijke woonmilieus), een
7 binnenring (met kansen voor stedelijke woonmilieus) en een buitenring (met kansen voor groene woonmilieus). De herstructurering van wijken draagt stadsbreed in (zeer) belangrijke mate bij aan het realiseren van groene en stedelijke woonmilieus. Voorwaarde om in Wittevrouwenveld/ Wyckerpoort de gewenste stedelijke woonmilieus te kunnen maken, is het wegnemen van de fysieke barrières tussen beide buurten (via ondertunneling van de A2) en hun omgeving (binnenstad, Geusseltpark, Landgoederenzone). De woningvoorraad krijgt geleidelijk meer variatie (ook door de nieuwbouw langs de Parklaan), groenstructuur en openbare ruimte verbeteren sterk en ook op cultuurhistorisch gebied worden kansen benut. Tijdens de geleidelijke transformatie wordt het gebrek aan parkeerruimte opgeheven, wordt de bevolkingssamenstelling meer gevarieerd (met toenemende kansen om binnen de wijk wooncarrière te maken) en verbetert het draagvlak voor voorzieningen. Er wordt geïnvesteerd in aantrekkelijke veilige verbindingen met de binnenstad en met het Geusseltpark en de Landgoederenzone. De ruimtelijke vernieuwing van Wittevrouwenveld en Wyckerpoort vindt gefaseerd plaats en zal (inclusief uitvoering van het A2-plan De Groene Loper) omstreeks 2025 zijn voltooid. Voor 2011 en 2012 staan de volgende projecten en werkzaamheden op het programma.
De kansen voor bewoners om zich te ontwikkelen zijn gestegen en worden goed benut. Wittevrouwenveld/Wyckerpoort is een gevarieerde en levendige wijk met een stedelijk karakter. Op diverse plekken in de wijk, rond het centrum en langs de nieuwe Parklaan, liggen nieuwe woonwerklocaties voor reeds gevestigde en nieuwe ondernemers en instellingen. Deze hoofddoelstelling is uitgewerkt in zes streefbeelden op de gebieden: • Jeugd, onderwijs en opvoedingsondersteuning • Werk en werkgelegenheid • Veiligheid • Integratie en participatie • Lichamelijke en geestelijke gezondheid • Wonen
Deelprogramma sociale en economische versterking Jeugd, onderwijs en opvoedingsondersteuning Streefbeeld: Wittevrouwenveld/Wyckerpoort biedt kansen voor alle jongeren om hun talenten te ontdekken en te ontplooien. De wijk is een stimulerende, inspirerende en educatieve omgeving voor kinderen en ouders, met goede voorzieningen. Ouders en kinderen krijgen opvoedingsondersteuning indien
noodzakelijk of gewenst. Nagenoeg alle (niet-leerplichtige) jeugdigen hebben via minimaal een (start)kwalificatie een betaalde baan of worden hiernaar begeleid. In 2011 en 2012 zetten we de lijn voort om via extra investeringen de uitgangspositie van jongeren in Wittevrouwenveld/ Wyckerpoort te verbeteren. Andere prioriteiten in dit programma zijn het verbeteren van de samenwerking tussen de verschillende organisaties in onder meer het Centrum voor Jeugd en Gezin en het vergroten van de samenhang tussen de verschillende projecten. Concreet worden de komende twee jaar de volgende acties, projecten en maatregelen uitgevoerd. • Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG). In februari 2010 is in het Wijkservicepunt Wittevrouwenveld/Wyckerpoort het eerste CJG-in-de-buurt in Maastricht geopend. In dit centrum kunnen kinderen, jongeren en ouders elke ochtend terecht voor al hun vragen op het gebied van opgroeien en opvoeden. In het CJG-netwerk werken alle organisaties die geheel of zijdelings te maken hebben met jeugdzorg met elkaar samen. Doel is om voortaan de hulp voor probleemkinderen of –gezinnen te coördineren op basis van één plan, zodat de zorg niet langer versnipperd raakt en effectiever kan verlopen. Vanuit het CJG wordt een activiteitenprogramma ontwikkeld, met in elk geval ontmoetingsactiviteiten in het kader van de landelijke pilot ‘Allemaal opvoeders’, zoals Opvoedparty’s en Eigen Kracht Conferenties. Daarnaast staat de stads- en regiobrede invoering van de beproefde
8 opvoedmethodiek Triple P op de agenda: het Positief Pedagogisch Programma, gericht op het voorkomen van (ernstige) emotionele en gedragsproblemen bij kinderen tot 16 jaar door het bevorderen van competent ouderschap.
• Verlenging onderwijstijd. Verlenging onderwijstijd is een door het ministerie van OC en W gefinancierd project waarbij de schooldag met één uur wordt verlengd. Het project loopt momenteel, onder de naam Talentenschool, bij de groepen 6, 7 en 8 van basisschool De Letterdoes. De deelname is niet verplicht. Het project, dat startte in 2009, loopt ook door in 2011 en 2012. Daarnaast wordt in deze jaren, onder dezelfde naam van de Talentenschool ook de Wie-kent-school voortgezet. Hierin maken kinderen op zaterdag op een speelse manier kennis met mogelijke latere beroepen. Vakmensen vertellen op de Wie-kent-school over hun werk en de kinderen bezoeken werkplekken. Ook de deelname aan de Wie-kent-school is overigens niet verplicht. • Dagarrangementen. Sinds september 2009 is er een coördinator dagarrangementen voor de stadsdelen Maastricht Noordoost en Noordwest.
17 Zijn opdracht is een sluitend en doorlopend aanbod aan opvang, onderwijs en vrijetijdsactiviteiten te ontwikkelen voor onder meer basisschool De Letterdoes in Wyckerpoort. De dagarrangementen, waarbij voor kinderen voor en na schooltijd opvang en/of activiteiten worden opgezet (van huiswerkbegeleiding tot culturele activiteiten, sport en muziek), hebben twee doeleinden. Enerzijds beogen ze de ontwikkelingskansen van leerlingen te vergroten, onder meer door de ontwikkeling van sociale vaardigheden. Anderzijds is het de bedoeling dat ouders zo meer gelegenheid krijgen om werk/studie en zorg te combineren. Het project dagarrangementen loopt in september 2011 af. De bedoeling is dit voort te zetten, waarbij aansturing en afstemming moeten worden verbeterd. Voor de concrete invulling van de naschoolse (vrijetijds)activiteiten zorgen de combifunctionarissen. Bij De Letterdoes werkt een activiteitenbegeleider sport. • Leefwereldgroep. De preventieve aanpak door de Leefwereldgroep wordt voortgezet. Dit project is begonnen door een kleine groep enthousiaste professionals vanuit school en peuterspeelzaal. Er hebben zich het afgelopen jaar ook andere partijen bij aangesloten zoals Groene Kruis Domicura. De Leefwereldgroep richt zich op de ondersteuning en waar nodig versterking van de opvoedvaardigheden van gezinnen. In dit project werken organisaties samen om al in een heel vroeg stadium bij mensen binnen te komen en op die manier te voorkomen dat problemen zich opstapelen. Gestreefd wordt naar een uitbreiding van het aantal gezinnen van drie in 2010 naar negen in 2011.
lopende project (G)oud gecontinueerd. Drie huisartsenpraktijken in Noordoost doen aan dit project mee.
Wonen Streefbeeld: Conform het beeld uit de Nota Woonmilieus en de Structuurschets Maastricht Noordoost heeft Wittevrouwenveld/Wyckerpoort zich in 2020 verder ontwikkeld tot een gevarieerd woonmilieu met een stedelijk karakter. Met het realiseren van de gewenste woonmilieus, is de variatie in de woningvoorraad vergroot en zijn creatieve oplossingen gevonden voor groen en parkeren. Nieuwe verbindingen zijn gelegd en oude barrières opgeheven. Het leefklimaat is aanzienlijk verbeterd. Het imago is positief: veel kenniswerkers, werkers uit de creatieve sector, starters, gezinnen en senioren willen in Wittevrouwenveld/Wyckerpoort blijven of gaan wonen. Op het gebied van het wonen worden in de komende twee jaar veel maatregelen getroffen zoals herhuisvesting van bewoners, renovatie en verkoop van
woningen en uitvoering van infrastructurele werkzaamheden ten behoeve van het A2-plan De Groene Loper. Tijdens de fysieke ingrepen wordt de tijdelijke overlast en achteruitgang van de leefbaarheid zo veel mogelijk voorkomen en beperkt. Bij deze leefbaarheidsprojecten is maatwerk het devies. De meeste maatregelen en projecten die betrekking hebben op het thema wonen en woonomgeving staan in het deelprogramma ruimtelijke vernieuwing. Kortheidshalve wordt daar naar verwezen. Aanvullend worden vanuit het deelprogramma sociale en economische versterking in 2011 en 2012 de volgende maatregelen getroffen. • Pilot woningtoewijzingsbeleid. Samen met de buurtplatforms, de bewonerscommissies, het buurtopbouwwerk, het Woningburo, de buurtschool en de woonconsulenten van de corporaties wordt in 2011 inhoud gegeven aan een pilot-project met een ander toewijzingsbeleid voor sociale huurwoningen. Doel is te onderzoeken in hoeverre het mogelijk is woningen toe te wijzen aan mensen die actief willen bijdragen aan straat, buurt of wijk. Het streven is hier medio 2011 mee te beginnen. • Leefbaarheidsprojecten. In 2011 wordt zowel in Wittevrouwenveld als in Wyckerpoort een bijeenkomst gehouden met de buurtbewoners waarin de knelpunten in de leefbaarheid worden besproken en doelen worden gesteld. In een tweede bijeenkomst wordt minimaal één doel verder uitgewerkt, afhankelijk van de wensen in de buurt. Hiervoor wordt een projectplan
Samen met bewoners aan de slag naar een leefbare wijk
9
16 Lichamelijke en geestelijke gezondheid Streefbeeld: Het merendeel van de inwoners van Wittevrouwenveld/Wyckerpoort voelt zich lichamelijk en geestelijk gezond. De bewoners nemen zo veel mogelijk verantwoordelijkheid voor hun eigen gezondheid. De hulpverlening is toegankelijk en laagdrempelig. Een groot deel van de bewoners sport en beweegt actief, er zijn nieuwe recreatieve voorzieningen in de wijk en de lucht- en geluidskwaliteit is aanzienlijk verbeterd. De effecten van de acties op het gebied van de gezondheid zijn vaak pas op langere termijn te zien. Ze vragen bovendien om veel samenhang. In 2011 gaat de GGD, één van de hoofdrolspelers op dit gebied, een traject starten om samen met burgers en de partnerorganisaties de samenhang te vergroten en de aanpak meer geconcentreerder in te zetten op risicogroepen. Acties, projecten en maatregelen op het gebied van gezondheid zijn: • Aanpak overgewicht jeugd. De GGD wil in 2011, samen met diverse partijen in de stad en regio, nader beleid ontwikkelen voor de preventie van (ernstig) overgewicht bij kinderen en jongeren. Dit leidt naar verwachting tot meer gerichte acties in risicowijken zoals Wittevrouwenveld/Wyckerpoort. Voor de bestrijding van overgewicht wil Maastricht graag aansluiten op het landelijke project Jongeren Op Gezond Gewicht (JOGG).
Sterk aan dit project is de gezamenlijke aanpak door school, ouders, verenigingen, ondernemers en de buurt. We hopen dat dit leidt tot een pilotproject in Noordoost. Ook de onder het WOP aangestelde combifunctionarissen sport spelen een belangrijke rol in het gezonder maken van de jeugd in Wittevrouwenveld/ Wyckerpoort. • De wijkverpleegkundige terug in de wijk. Een belangrijk nieuw landelijk project in Noordoost is ‘Zichtbare Schakel’. Er zijn in Noordoost 2,4 fte extra wijkverpleegkundigen. Zij vormen een extra laagdrempelig aanspreekpunt voor de bewoners in de wijk en kunnen ‘achter de voordeur’ meer preventieve acties in gang zetten. Ook kunnen zij de zorgafstemming met en tussen huisarts, welzijnsinstelling en andere hulpverleners verbeteren. Preventie gezondheidsproblemen bij ouderen. Er zijn in Noordoost relatief meer ouderen die weinig bewegen dan gemiddeld in heel Maastricht. Ook voelen relatief veel ouderen zich (zeer) eenzaam. De GGD wil in 2011 voorstellen ontwikkelen voor nader beleid voor ouderen. Daarnaast wordt het al langer
•
Naast de voornoemde projecten wordt in 2011 een inventarisatie uitgevoerd om ook voor Noordoost de cijfers in beeld te krijgen van respectievelijk de deelname van kinderen aan voorschoolse voorzieningen, het schoolverzuim van jongeren en het vroegtijdig schoolverlaten van jongeren in het middelbaar onderwijs. Het verbeteren hiervan is een doelstelling in het WOP. Naar aanleiding van deze meting wordt in samenspraak met alle betrokkenen een aanpak geformuleerd.
Werk en werkgelegenheid Streefbeeld Op het aan de wijk grenzende bedrijventerrein Beatrixhaven en op andere plekken in Noordoost zoals de glasfabrieken en de fabrieken van Mosa, is sprake van industriële vernieuwing. Daarbij worden kansen voor duurzaamheid benut. In de wijk zijn onder andere via de A2-school nieuwe arbeidsplaatsen gecreëerd, ook voor mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt. Er is sprake van een grote diversiteit aan werkgelegenheid en iedereen die daartoe in staat is, werkt of wordt gestimuleerd tot (vrijwilligers)werk. In de analyse van de resultaten van het programma Werk en werkgelegenheid tot dusver kwam naar voren dat er nog te weinig verbinding is met de ondernemers in Noordoost. Het versterken van deze relatie is een belangrijke prioriteit in het uitvoeringsprogramma voor 2011 en 2012. De komende twee jaar staan de volgende
acties, projecten en maatregelen op het programma. • Servicepunt Werk en Bemiddeling. De opname in het Wijkservicepunt van het Servicepunt Werk en Bemiddeling, dat wordt bemenst door een reïntegratiemedewerker voor de buurt, wordt in 2011 en 2012 voortgezet. De resultaten overtreffen tot dusver de geplande aantallen in het WAP. De reïntegratiemedewerker in Wittevrouwenveld/ Wyckerpoort bereikt veel meer mensen dan verwacht. Daarnaast worden er ook meer mensen dan voorzien toegeleid naar werk of participatie. Het Wijkservicepunt bewijst daarmee zijn nut als laagdrempelige functie, waar mensen makkelijk in en uit lopen. • Kamers met kansen. In september 2009 is aan het Aartshertogenplein in Wittevrouwenveld de JongerenFoyer Maris Stella geopend. Jongeren tussen 18 en 25 die thuis, op school en/of werk problemen hebben, krijgen in dit foyer in een beschermde woonsituatie een nieuwe kans. Zo wordt voorkomen dat ze verder in de problemen raken. Voorwaarde is dat ze een zinvolle dagbesteding hebben of zicht daarop. De jongeren (tien in totaal) wonen normaal gesproken anderhalf jaar in de foyer en krijgen gedurende deze tijd individuele coaching en groepstrainingen. In 2011 zullen, geheel volgens planning, de eerste jongeren die met succes het traject in de foyer hebben doorlopen, doorstromen naar een zelfstandige woning. Drie jongeren hebben de foyer tussentijds moeten verlaten. Aandachtspunten zijn wel de penibele financiële situatie waarin de jongeren
10 verkeren (zodat ze niet of nauwelijks kunnen sparen voor hun zelfstandige periode na de foyer) en de veiligheid in en om het huis. Hierover zijn met de buurt aanvullende afspraken gemaakt. De JongerenFoyer Maris Stella is verbonden met Kamers met Kansen Nederland. Ze maakt, samen met onder meer het stadsbrede programma jongeren@work, onderdeel uit van de integrale aanpak om jongeren naar een startkwalificatie of werk toe te leiden.
• Versterking wijknetwerken. De fysieke aanwezigheid van verschillende organisaties in het Wijkservicepunt bevordert de mogelijkheden voor de medewerker van het Servicepunt Werk en Bemiddeling om mensen aan nieuw werk te helpen. Op deze manier is het beter mogelijk werkgelegenheidskansen in de wijk te signaleren en erop in te spelen. Ook krijgt de medewerker een beter zicht op de mogelijkheden van de werkzoekenden. In 2011 wordt gestreefd naar versterking van de wijknetwerken, speciaal gericht op het vinden van werk. • Budgetcoach. Ook de inzet van de budgetcoach, die twee dagdelen in de week aanwezig is
15 in het Wijkservicepunt, wordt in 2011 en 2012 gecontinueerd. Het bereik van de coach voldeed in 2009 en 2010 aan de verwachtingen en streefaantallen. •
Gastvrouwen (of gastheren) in het Wijkservicepunt. Het Servicepunt Werk en Bemiddeling levert een werkervaringsplaats in het Wijkservicepunt. Werkzoekenden uit WittevrouwenveldWyckerpoort kunnen hier als gastvrouw of gastheer werkervaring opdoen. Zij worden zo begeleid naar regulier werk. De werkervaringsplaats wordt in 2011 en 2012 gecontinueerd. • A2-school en Social Return. De inzet via de A2-school en Social Return wordt voortgezet. Social return wil zeggen dat opdrachtnemers van aanbestedingen in de wijkontwikkeling minimaal 5% van de aanneemsom inzetten voor arbeidsplaatsen en/of leerwerkbanen voor mensen met een achterstand op de arbeidsmarkt. De A2-school is opgericht door de gemeente, de corporaties en Avenue2. De school is officieel gestart op 1 november 2010 en stelt zich ten doel uitkeringsgerechtigden met een geringe kans op de arbeidsmarkt te scholen in werkzaamheden aan de ondertunneling van de A2. In 2011 en 2012 moet de A2-school vijftig leerwerkbanen invullen met werkzoekenden. Op 1 november gingen acht deelnemers tussen 19 en 27 jaar van start. • Maatschappelijke stages. Vanaf het schooljaar 2011-2012 zijn leerlingen in het middelbaar onderwijs verplicht een maatschappelijke stage te
•
Doorontwikkeling Wijkservicepunt Wyckerpoort/Wittevrouwenveld. In 2011 en 2012 wordt het Wijkservicepunt in Wittevrouwenveld/Wyckerpoort doorontwikkeld tot het Informatieplein voor het stadsdeel Noordoost. Op dit plein richten de bij Noordoost betrokken organisaties een gezamenlijk loket in, waar de bewoners met al hun vragen over wonen, werken, veiligheid, leefbaarheid, welzijn, gezondheid en zorg terecht kunnen.
In het wijkservicepunt nieuwe stijl komt een gedeeld loket van Servatius, Woonpunt, Kredietbank Limburg, Servicepunt Werk & Bemiddeling, Veilige Buurten Teams, Trajekt, Vrijwilligerscentrale, Stichting Mondriaan, gemeente Maastricht (Werkplein en Wmo-loket), MEE en mogelijk het Starterscentrum. De vrijwilligers en professionals van de organisaties kunnen hierdoor hun activiteiten goed op elkaar afstemmen. In 2011 stelt het vernieuwde Wijkservicepunt een kalender met de geplande activiteiten voor het komende jaar op en maakt deze kenbaar aan de bewoners van Noordoost.
• Kwartiermaken. Stichting Mondriaan en Trajekt zijn in 2010 gestart met het project Kwartiermaken. Doel is de kwetsbare mensen in Wittevrouwenveld, die dreigen te vereenzamen en daardoor vatbaar zijn voor depressiviteit, meer aansluiting te laten vinden bij de buurt(genoten) en toe te leiden naar algemene buurtactiviteiten. Op deze manier moet worden voorkomen dat de betreffende bewoners blijvend in een isolement raken. Om dit te bereiken, worden onder meer activiteiten georganiseerd en wordt bekeken of eventueel individuele buddy’s of maatjes kunnen worden ingezet. Het project Kwartiermaken wordt in 2011 voortgezet. • Resto VanHarte Op 1 juni 2010 is in het Trefcentrum Wittevrouwenveld de 23e Nederlandse vestiging van Resto VanHarte geopend. Dit buurtrestaurant biedt een zeer laagdrempelige gelegenheid aan buurtbewoners om elkaar te ontmoeten. Resto VanHarte Maastricht serveert twee avonden in de week, op woensdag en vrijdag, een goedkope maaltijd voor zes euro (drie euro voor minima). In het restaurant werken twee parttimers en verder vrijwilligers, stagiaires of mensen in een reclasserings- of reïntegratietraject. Resto VanHarte is een particulier initiatief en een goed voorbeeld van een partij die zelf de verantwoordelijkheid neemt om de binding in een buurt te versterken. De Stuurgroep ondersteunt het initiatief van harte.
14 • Kunstketel/Kookketel. In 2008 werd in de Frankenstraat in Wittevrouwenveld de Kunstketel geopend, een initiatief van Trajekt en Kumulus om in de wijk kinderkunstprojecten op te zetten. De Kunstketel is inmiddels, een kleine drie jaar later, uitgegroeid tot een pleisterplek waar niet alleen kinderen, maar ook volwassenen cursussen kunnen volgen op het gebied van kunst en cultuur. De Kunstketel organiseert daarnaast andere activiteiten, zoals een tentoonstelling, themabijeenkomsten of theaterbezoek. In 2011 en 2012 wil de Kunstketel haar aanbod verbreden, en ook activiteiten en cursussen op het gebied van koken gaan ondersteunen (Kookketel). • Kunst in de Wijk. Het project Kunst in de Wijk bevordert dat kunstenaars activiteiten organiseren in hun eigen wijk. Dit stimuleert de gedeelde identiteit en gemeenschapszin in de wijk, bevordert dat meer mensen in Noordoost aan kunst en cultuur gaan doen en versterkt de eigen kracht van bewoners en bewonersgroepen. Met deze doelstellingen draagt het project ook bij aan de ambities van Maastricht en de omringende steden om in 2018 de Culturele Hoofdstad van Europa te worden.
11 In 2010 heeft het kunstcollectief Veer-Ein! uit Noordoost al enkele spraakmakende activiteiten georganiseerd, zoals Schuttingtaal (van Esther Janssen) en een fototentoonstelling (Bert Janssen). In 2011 zal Veer-Ein! verzelfstandigen tot stichting, die door Kunst in de Wijk kan worden ingehuurd voor diverse kunstprojecten in de openbare ruimte. Veer-Ein! wil jaarlijks een groot project doen in de openbare ruimte. In 2011 is dat het beschilderen van de basisschool in Nazareth, met kunstenaars en leerlingen. Er worden verder afspraken gemaakt over het gebruik van de Rijdam-locatie. Hier komt in de spuitcabine een ad-hoc bioscoop voor het vertonen van filmpjes van jongeren en bewoners uit de buurt. Ook komt er een expositieruimte en wordt in 2011 een begin gemaakt met wijktheater in het project Babylon: bewoners uit Noordoost, afkomstig uit de hele wereld, vertellen verhalen aan andere bewoners. Rijdam zal zo kunnen uitgroeien tot een icoon voor Community Art, waar de participatie en integratie van wijkbewoners op tal van manieren wordt gestimuleerd. • Ondersteuning buurtplatforms. De komende twee jaar worden de buurtplatforms in Wittevrouwenveld en Wyckerpoort ondersteund door extra inzet vanuit het opbouwwerk. De opbouwwerkers in Noordoost stellen hiervoor in 2011 een Plan van Aanpak op met te ondernemen acties.
volgen. Tijdens deze stage doen leerlingen gedurende minimaal dertig uur vrijwillgerswerk. Ze leren zo de samenleving beter kennen, verbreden hun horizon en ontwikkelen hun burgerschapsvaardigheden. De partners die werken aan het realiseren van het WOP stellen zich ten doel in Noordoost plekken in te richten waar middelbare scholieren uit Maastricht hun maatschappelijke stage kunnen volgen. Dit vergroot de verbinding van scholieren met de buurt, bevordert het vrijwilligerswerk en zorgt ervoor dat jongeren positief kunnen worden ervaren en beleefd. • Starterscentrum in het Wijkservicepunt. Om de relatie met de ondernemers in Noordoost te versterken, worden in 2011 de mogelijkheden onderzocht van de opname van een dependance van het Starterscentrum in het Wijkservicepunt in Wittevrouwenveld/Wyckerpoort. Vanuit dit centrum kunnen met name startende, maar ook gevestigde ondernemers individueel worden begeleid en gestimuleerd. Het Starterscentrum kan zo een bijdrage leveren aan het realiseren van de doelstellingen op het gebied van werk en werkgelegenheid.
Jongeren aan het werk via A2-school
Frankenstraat tijdens de Kunsttour
Veiligheid Streefbeeld: In 2020 is Wittevrouwenveld/Wyckerpoort een veilige, schone en prettige woon- en werkwijk. Jong en oud voelen zich veilig in huis, op straat, op school en in de wijk. De bewoners hebben vertrouwen in de lokale overheid en in elkaar en kunnen de hierbij behorende rol en verantwoordelijkheid dragen. Daar waar als gevolg van fysieke ingrepen de leefbaarheid tijdelijk onder druk komt te staan, worden effectieve tijdelijke maatregelen getroffen. De komende twee jaar staan de volgende acties, projecten en maatregelen op het programma. • Mentoren op straat en Buurtbemiddeling. De methodieken van Mentoren op straat en Buurtbemiddeling worden in 2011 en 2012 geborgd en opgenomen in de reguliere inzet van de gemeente. Mentoren signaleren en melden problemen op straat. Er zijn elf mentoren actief in Noordoost. Buurtbemiddelaars zijn opgeleide en onafhankelijke vrijwilligers die bemiddelen bij burenruzies. • Veiligheidshuis en Jeugdinterventieteam. De inzet in Noordoost van het Veiligheidshuis en het Jeugdinterventieteam wordt gecontinueerd. Het Veiligheidshuis volgt een persoonsgebonden aanpak bij jeugdige en volwassen veel- en meerplegers, risicojongeren, daders van huiselijk geweld en overlastveroorzakers. De sleutelfunctionarissen van de diverse hierbij betrokken organisaties werken hiervoor
12 onder één dak met elkaar samen. Onder verantwoordelijkheid van het Veiligheidshuis is in Noordoost sinds 2009 ook een Jeugdinterventieteam (JIT) actief. Dit team begeleidt jongeren tot 23 jaar, die dreigen te ontsporen met onderdak, geld en schulden, school, werk, gezin en familie, vrije tijd of vrienden. Het JIT combineert corrigerend optreden met zorg en heeft als uiteindelijk doel jongeren weer toe te leiden naar werk en/of school. • Veilige Buurten Team. Op het gebied van de veiligheid in Wittevrouwenveld/Wyckerpoort wordt de komende twee jaar veel verwacht van de twee in november 2010 gestarte Veilige Buurten Teams. De inbreng van de buurtbewoners is leidend voor de inzet van de teams. Iedere acht weken houden de teams een buurtpeiling en interviews waarin de bewoners kunnen aangeven wat er op het gebied van de veiligheid (inclusief verkeersveiligheid) vooral moet gebeuren. Na deze peiling bepalen de bewoners en de teams samen tijdens een buurtbijeenkomst de prioriteiten: welke acties moeten in de komende acht weken met voorrang
Veilige Buurten Team Wyckerpoort
13 worden ondernomen? Dit wordt vastgelegd in de buurtagenda, die vervolgens wordt uitgevoerd. De resultaten hiervan worden na afloop van de acht weken aan de bewoners teruggekoppeld waarna een nieuwe cyclus begint van peilen, prioriteren en uitvoeren. De Veilige Buurten Teams bestaan uit de wijkagent, de opbouwwerker van Trajekt, de wijkgebonden medewerker van de gemeente (afdeling toezicht en handhaving) en medewerkers van de corporaties Woonpunt en Servatius. Doordat zij zich laten leiden door de wensen van bewoners, moet het gevoel van onveiligheid in de buurten afnemen. Het einddoel is dat bewoners door de nieuwe aanpak meer medeverantwoordelijk gaan voelen én nemen voor de leefbaarheid in hun buurt. De eerste ervaringen zijn positief. Het aantal bewoners dat actief betrokken is bij het werk van de Veilige Buurten Teams neemt toe. Zij krijgen ook meer vertrouwen in de partners in de teams, die hun beloftes nakomen en acties uitvoeren. • Kennen en gekend worden. Buurtbewoners voelen zich in de regel veiliger naarmate ze elkaar beter kennen en meer contacten hebben in de buurt. Daardoor ontstaat ook meer positieve sociale controle en meer handelingsbereidheid. Veel activiteiten op het gebied van participatie (zie later in dit programma) hebben als doel de onderlinge buurtcontacten te bevorderen. Naast deze acties blijft de gemeente, onder andere via de SAARA-analyse, de ontwikkeling van jeugdgroepen en hangjongeren in Noordoost volgen, wordt de aanpak van drugsoverlast in het project
BorderlineS voortgezet en blijven ook de drugsrunners extra aandacht krijgen.
Integratie en participatie Streefbeeld: Gelijk doch verschillend. Wittevrouwenveld/ Wyckerpoort biedt voldoende kansen om te participeren op allerlei vlak waardoor sociale stijging op het gebied van wonen, werken en vrije tijd mogelijk is. De samenstelling van de wijken is gemengd, mensen voelen zich thuis, zijn in allerlei verbanden actief als deelnemer of vrijwilliger, en zijn bereid zich voor de buurt in te zetten. Er zijn voldoende voorzieningen aanwezig, waardoor de sociale binding in de buurten wordt versterkt. Er zijn tal van bewonersinitiatieven die de sociale samenhang bevorderen. Waar nodig wordt passende maatschappelijke ondersteuning verleend. Op het gebied van integratie en participatie worden in 2011 en 2012 op een breed front activiteiten ontwikkeld. Op tal van manieren werken de betrokken partners hard om bewoners meer betrokken te maken bij hun buurt en buurtgenoten. Dat gebeurt met activiteiten die soms al langer bestaan (zoals het project met Taalmaatjes in ’t Vrouwehuis), maar ook door het verwelkomen van nieuwe bewoners in het project “Welkom-in-de-Wijk” van Trajekt. Ook kunnen bewoners met elkaar het initiatief nemen voor activiteiten of projecten, die zij graag in hun buurt gerealiseerd willen zien. Voor dit laatste worden de “vogelaargelden” ingezet, die tot en met 2011 doorlopen. Hiervoor worden
ook de ‘Vogelaargelden’, die tot en met 2011 doorlopen, ingezet. Concreet gaat het om de volgende acties, ingrepen en projecten: • Ruimte voor bewonersinitiatieven. Tot en met 2011 zijn er ‘Vogelaargelden’ beschikbaar voor initiatieven vanuit de buurt. In de afgelopen jaren zijn de middelen vooral besteed aan het realiseren van speelvoorzieningen en organiseren van activiteiten om ontmoeting te stimuleren. Ook in 2011 is er weer ruimte voor deze of andere eigen initiatieven van bewoners zelf. • Vergroten jongerenparticipatie In Noordoost zijn 8 jonge wijkambassadeurs tussen 9 en 15 jaar aan de slag. Samen werken ze aan verbeteringen voor de wijk en geven alle kinderen uit Noordoost daarin een stem. De jonge wijkambassadeurs leveren ideeën, doen goede dingen voor hun buurt en staan mee aan de basis voor veranderingen. • Vrouwencentrum ’t Vrouweveld Vrouwencentrum “’t Vrouweveld” aan de Burgemeester van Oppenstraat biedt allerlei cursussen en activiteiten aan, van zangkoor via naailes tot hardlopen. Een belangrijk onderdeel is “Samenspraak”, waarin mensen de Nederlandse taal kunnen leren van een taalmaatje.
