Plaatsing van een PEG-sonde U heeft met uw behandelend arts afgesproken dat er bij u een PEG-sonde wordt aangelegd. Dit is nodig als er maar heel weinig of geen voeding via uw mond, keel of slokdarm in uw maag kan of mag komen.
Neem altijd uw vens verzekeringsgege wijs mee! en identiteitsbe
Wat is een PEG-sonde? PEG is de afkorting voor Percutane Endoscopische Gastrostomie. Dat betekent dat er met behulp van een endoscopie door de huid heen een verbinding met de maag wordt gemaakt met een dun slangetje, ook wel sonde genoemd. Hierdoor kunnen voeding, vocht en eventueel medicijnen worden gegeven. Hoe dit precies gaat, leest u verderop in deze folder. Het voordeel van deze voedingssonde is dat hij niet zichtbaar is, omdat hij onder de kleding zit. Verder is het slangetje dikker dan bij een sonde via de neus. Hierdoor raakt de sonde minder snel verstopt. Bij een goede verzorging kan een PEG-sonde lange tijd worden gebruikt. Soms wordt een PEG-sonde ook wel een voedingsstoma genoemd.
Waarom een PEG-sonde? In overleg met uw behandelend arts heeft u afgesproken dat u een PEGsonde krijgt. Dit is nodig omdat er door een ziekte, een behandeling of na een operatie naar verwachting langere tijd weinig of geen voeding via uw mond, keel of slokdarm in uw maag kan of mag komen.
Plaatsen van de PEG-sonde, gang van zaken Nadat u toestemming heeft gegeven voor het plaatsen van een PEG-sonde, vraagt uw behandelend arts de plaatsing aan bij de MDL-arts (maag-, darm- en leverarts). U krijgt informatie over de datum, tijd van plaatsing en opname. Voorafgaand aan de plaatsing heeft u een gesprek met een MDL-verpleegkundige of MDL-arts (in opleiding) voor meer informatie. Zij bekijken met u of er nog extra maatregelen genomen moeten worden, zoals bijvoorbeeld het tijdelijk aanpassen van uw medicatie.
2
Plaatsing van een PEG-sonde
Voorbereiding thuis of in het ziekenhuis Bij gebruik van bloedverdunnende middelen vertelt de aanvragend arts of de verpleegkundige op het pre-endoscopisch spreekuur of u deze medicijnen mag doorgebruiken of dat deze gestopt moeten worden. Als u alleen Ascal (acetylsalicylzuur, carbasalaat calcium, carbasalaat neuro) gebruikt, hoeft deze niet gestopt te worden. Gebruikt u andere bloedverdunnende middelen of een combinatie met Ascal en zijn hierover geen afspraken gemaakt, neem dan contact op met de polikliniek Maag-Darmleverziekten. Voorbereiding: • Tot zes uur voor de behandeling mag u een lichte maaltijd, koffie of melkproduct gebruiken. • Drinken van water (zonder koolzuur) of thee mag tot twee uur voor de behandeling, maar u moet thee zonder suiker en melk gebruiken. Ook mag u geen vruchtensappen met vruchtvlees. • Het poetsen van de tanden of het nemen van een klein slokje water om medicijnen in te nemen mag tot zestig minuten voor de ingreep.
Nuchter zijn en medicatie U wordt opgenomen op de afdeling MDL op de dag van de plaatsing van de PEG-sonde òf u ligt al in het ziekenhuis. Als de ingreep in de ochtend plaatsvindt, mag u vanaf 24.00 uur niets meer eten of drinken. Hierdoor is uw maag tijdens de ingreep zo leeg mogelijk. Gebruikt u medicijnen, dan mag u deze met een slokje water innemen. Als de ingreep ‘s middags plaatsvindt, mag u ‘s morgens tot 9.00 uur een kop thee met een beschuit gebruiken. Hierna moet u tot het onderzoek nuchter blijven. Heeft u diabetes mellitus (suikerziekte) en spuit u insuline of slikt u tabletten, dan kan het zijn dat deze medicatie moet worden aangepast. Overleg dit met de arts bij wie u hiervoor onder behandeling bent. Het is belangrijk dat u ook uw insulinepen en insuline meeneemt.
3
Voor de toediening van de antibiotica wordt een infuusnaald ingebracht. Kort voor het onderzoek krijgt u op de afdeling deze antibiotica toegediend.
De ingreep De ingreep vindt plaats op de afdeling Endoscopie en wordt uitgevoerd door een arts, geassisteerd door twee verpleegkundigen. Als u een kunstgebit heeft, is het nodig dat u dit uitdoet. Heeft u uw eigen gebit nog, dan krijgt u een bijtring tussen de tanden om uw tanden en de slang te beschermen. Om uw hartslag en zuurstofgehalte in het bloed te kunnen controleren, krijgt u een knijper aan uw vinger. Via de infuusnaald krijgt u het ‘roesje’ toegediend. Dit bestaat uit een ontspannend medicijn en een pijnstiller. Een roesje is niet altijd mogelijk of wenselijk; dit hangt onder meer af van de toestand van uw hart en longen.
De plaatsing Om ervoor te zorgen dat de PEG-sonde op de juiste plaats in uw maag wordt gezet, doet de arts eerst een gastroscopie. Hierbij wordt een buigzame slang, de endoscoop, via uw mond, keel en slokdarm in uw maag gebracht. Het inbrengen van de endoscoop kan een onprettig gevoel geven en kokhalzen veroorzaken. Pijn doet het echter niet. Ook hoeft u niet bang te zijn dat u niet goed kunt ademen, want er blijft genoeg ruimte in de keelholte om normaal te blijven ademen. Aan de punt van de slang zit een camera. De arts kan zo uw maagwand bekijken. Als blijkt dat het plaatsen van een PEG-sonde goed mogelijk is, bepaalt de arts de precieze plaats. De buikwand wordt schoongemaakt met alcohol en uw huid wordt plaatselijk verdoofd. Daarna maakt de arts een sneetje in de buikwand. Vervolgens wordt een holle naald door de buikwand in uw maag gebracht. Door deze naald wordt een lange draad in uw maag geschoven die via de gastroscoop door uw mond mee naar buiten wordt
4
Plaatsing van een PEG-sonde
genomen. Aan deze draad wordt de PEG-sonde bevestigd en vervolgens door uw mond, slokdarm en maag door de buikwand naar buiten getrokken. Een schotelvormig plaatje aan het uiteinde van de PEG-sonde in uw maag voorkomt dat de sonde naar buiten schiet. Aan de buitenkant wordt de PEG-sonde ook vastgezet met een plaatje, zodat de sonde niet naar binnen kan schieten. Deze sonde kan, wanneer hij geen problemen geeft, jaren blijven zitten. Soms is een andere methode nodig. Deze sonde heet een ballon-sonde; dat wil zeggen dat de sonde in de maag blijft zitten door een ballon aan de binnenkant van de maag die de sonde fixeert. Dit type sonde moet (afhankelijk van het materiaal) elke drie maanden gewisseld worden. De ingreep duurt ongeveer 15 tot 20 minuten.
Na de plaatsing Als u weer terug bent op de afdeling, controleert de verpleegkundige de eerste paar uren regelmatig uw bloeddruk en pols. ’s Avonds wordt uw temperatuur nog eens extra gemeten in verband met de kans op infectie. Het is mogelijk dat u nog wat last heeft van boeren. Dit komt doordat er tijdens de behandeling lucht in uw maag is geblazen. Ook kunt u een gevoelige keel hebben door het inbrengen van de endoscoop. Daarnaast zult u op de plaats van de PEG-sonde enige pijn voelen als de verdoving is uitgewerkt. Hiervoor kunt u paracetamol nemen. Twee uur na de plaatsing krijgt u water door de PEG-sonde toegediend. Hierna is het mogelijk om te starten met het toedienen van sondevoeding. Als dit allemaal zonder problemen verloopt, kunt u daarnaast ook weer gaan eten en drinken wat u gewend was.
5
Eventuele problemen tijdens en vlak na de ingreep (complicaties) De plaatsing van een PEG-sonde is over het algemeen een veilige ingreep, waarbij complicaties zelden voorkomen. De meest voorkomende complicaties zijn: • Het kan een enkele keer voorkomen dat een patiënt zich tijdens het onderzoek verslikt en er wat maaginhoud in de longen terecht komt, waardoor er een longontsteking ontstaat. Een slaapmiddel geeft aanleiding tot een verminderde ademhaling. Dit komt vaker voor bij een patiënt die voor de ingreep een slaapmiddel heeft gekregen. • Als de endoscoop moeilijk de keel kan passeren of als er vernauwingen in de slokdarm zijn, komt het in zeldzame gevallen voor dat er een scheurtje in de slokdarm of maag ontstaat. Soms kan er een bloeding in de buikwand of maag ontstaan, omdat de arts een sneetje in de buikwand maakt. Als de voorliggende darm door de ingreep geraakt is, kan er daar een gaatje (perforatie) ontstaan. • Heeft de patiënt een slecht gebit, dan kan door de bijtring schade aan het gebit ontstaan. Dit komt slechts in een enkel geval voor. Het ziekenhuis accepteert hiervoor geen aansprakelijkheid. • Enkele dagen na het plaatsen van de sonde kan er een ontsteking van de insteekopening ontstaan. Om deze kans zo klein mogelijk te maken, krijgt de patiënt voorafgaand aan de ingreep antibiotica. Het is mogelijk dat de patiënt allergisch voor de antibiotica blijkt te zijn en hierop een reactie krijgt. • Een enkele keer is het niet mogelijk om een PEG-sonde te plaatsen wegens het ontbreken van een geschikte plek voor de PEG-sonde. • Verder wijst lekkage van maaginhoud langs de sonde meestal op een te loszittend plaatje en deze moet dan strakker op de buikwand worden aangebracht.
6
Plaatsing van een PEG-sonde
Als u naar huis gaat De diëtist stuurt een machtigingsaanvraag naar uw zorgverzekering. Deze neemt de volledige kosten van de sondevoeding en alle materialen voor haar rekening. Daarnaast zorgt de diëtist ervoor dat het recept met alle benodigdheden bij een facilitair bedrijf terecht komt dat de voeding en de pomp bij u thuis zal leveren. Dit bedrijf zorgt ervoor dat u alle materialen thuis krijgt. Het is mogelijk dat een verpleegkundige van dit bedrijf u thuis nogmaals uitleg geeft over onder andere de bediening van de voedingspomp en het gebruik van een rugzak waarin u alle materialen mee kunt nemen. De PEG-verpleegkundige is voor u het aanspreekpunt wat betreft de PEGsonde. Dit betekent dat u met vragen of problemen bij hem of haar terecht kunt. Deze verpleegkundige doet ook de eerste controle (een dag na de plaatsing) en de tweede controle (7-10 dagen na plaatsing). Hoe vaak u daarna terug moet komen op het spreekuur van de PEG-verpleegkundige is afhankelijk van welke PEG-sonde u heeft. De huisarts wordt geïnformeerd over uw ontslag uit het ziekenhuis. Zo nodig kan de verpleegkundige in het ziekenhuis een aanvraag voor thuiszorg voor u doen.
Vragen Heeft u vragen over de ingreep of over de verzorging van uw huid en/of de sonde? Neemt u dan contact op met het PEG-team via de poli Maag-, Darmen Leverziekten via telefoonnummer 088 - 005 6800 (vraag naar een PEGverpleegkundige). Bij vragen over de voeding en/of de toediening van voeding kunt u contact opnemen met de diëtist: telefoonnummer 088 - 005 6134. Buiten kantoortijden kunt u contact opnemen met de Spoedeisende Hulp: 088 - 005 6680.
7
Tot slot
Bij Rijnstate kunt u telefonisch en voor de meeste specialismen via www.rijnstate.nl uw afspraak maken. Rijnstate, uw ziekenhuis in de regio Arnhem, Rheden en De Liemers. @rijnstate facebook.com/rijnstate
Rijnstate Postbus 9555 6800 TA Arnhem T 088 - 005 8888 E
[email protected] www.rijnstate.nl
093275/2016-02 Uitgave: Afdeling Marketing & Communicatie Rijnstate, 2016
Wilt u denken aan het volgende: • Neem altijd een actueel lijstje mee van de medicijnen die u gebruikt; • Neem bij ieder bezoek/onderzoek uw Rijnstatekaart mee. Laat een nieuw Rijnstatekaart maken als uw gegevens veranderd zijn.
