Chacham dr. P. Toledano
Wetten omtrent het gebruik van elektriciteit op Saba
1. Op Saba is het verboden elektriciteit aan of uit te zetten. Parasat Wajetse
3 december 2011
of niet in werking is. 3. De lamp die zich in de koelkast bevindt dient voor het begin van Saba verwijderd te worden om te voorkomen dat hij aangaat wanneer de deur wordt geopend. 4. Het is toegestaan een elektrische deken te gebruiken, mits hij werd aangezet voor het begin van Saba. Als er iets aanwezig is waarmee de temperatuur geregeld kan worden, dan is het verstandig er voor Saba een bordje op te bevestigen om eraan te herinneren het niet aan te raken. 5. Het is verboden op Saba een radio of taperecorder aan of uit te zetten.
Phoenix
Portugees-Israëlietische Gemeente
7 Kislev 5772
2. Het is toegestaan een koelkast te openen, terwijl de motor wel
1
Chacham dr. P. Toledano
Wetten omtrent het gebruik van elektriciteit op Saba 6. Hoewel het is toegestaan te regelen dat een televisie aangaat tijdens Saba, door een Sjabbat klok te gebruiken, is dit niet wenselijk, omdat het niet in overeenstemming is met de sfeer van Saba. 7. Men mag op Saba de telefoon niet gebruiken tenzij het is voor iemand die ernstig ziek is. Als de zieke persoon niet in gevaar is dient een niet-jood verzocht te worden de telefoon te gebruiken. 8. Automatische deuren mag men op Saba niet gebruiken. 9. Vele geleerden verbieden het gebruik van een microfoon op Saba, zelfs om een mitswa te doen, bijvoorbeeld in verband met de eredienst. Dit geldt zelfs als dit voorbereid kon worden voor het begin van Saba. 10. Het is niet toegestaan op Saba een lift te gebruiken, behalve de automatische liften die op elke etage stoppen. 11. Roltrappen die constant in beweging zijn mogen worden gebruikt op Saba. 12. Men mag op Saba de instellingen veranderen van een handmatige tijdschakelaar, vooruit of achteruit. 13. Hoewel er in de halacha aanwijzingen zijn waardoor het aan-en uitzetten van een CV radiator op Saba toegestaan zou kunnen worden is het in de praktijk wenselijk om dit niet te doen. 14. Als de verwarming aan is mag men het met een thermostaat die de temperatuur regelt warmer maken. Het is verboden de temperatuur te verlagen, want door dit te doen gaat de vlam uit in de boiler. Om die reden is het verstandig om de temperatuur op de thermostaat helemaal niet te veranderen. Maar men mag de temperatuur op de thermostaat veranderen wanneer de verwarming helemaal uitstaat en men verwacht dat hij op een later tijdstip aangaat. 15. Het is toegestaan op Saba een gehoorapparaat te gebruiken als het is aangezet voor het begin van Saba. 1
Mededelingen Verslag ALV
Op woensdag 23 november vond er een Algemene Ledenvergadering van de PIG plaats in Beth Shalom Het verslag van deze vergadering vindt u op ht volgende adres: http://www.esnoga.com/ALVnov2011/Verslag%20ALV%2023%20november% 202011.pdf In de Chrome browser werkt dat niet. Daar vindt u het op deze locatie: http://www.esnoga.com/ALVnov2011
Chacham Toledano Chacham Toledano hoopt weer in Nederland te zijn in de periode 12-22 december 2011.
Chanoeka bijeenkomst bij afsluiting restauratie Op dinsdagmiddag 20 december 2011 wordt in Snoge een feestelijke bijeenkomst gehouden bij de voltooiing van de restauratiewerkzaamheden, waarbij het eerste licht van Chanoeka wordt ontstoken. Hare Majesteit Koningin Beatrix zal hierbij aanwezig zijn. Leden van de PIG ontvangen binnen enkele dagen een persoonlijke uitnodiging. De Snoge zal op die datum open zijn vanaf 14:30 uur. U wordt verzocht om uiterlijk om 15:30 uur uw plaats ingenomen te hebben. De deuren sluiten om 15:45 uur. Het programma vangt aan om 16:00 uur en eindigt om 17:00 uur. Begraafplaats Zeeburg Aanstaande zondagochtend (4 december) gaat Nachshon Rodrigues Pereira na de ochtenddienst in snoge met een aantal leerlingen naar de joodse begraafplaats Zeeburg om, samen met andere jongeren, delen van de begraafplaats op te knappen. Iedereen is welkom hierbij een handje te helpen. Vertrek vanaf de Snoge om 8:30 uur, of ga rechtstreeks naar Zeeburg - zie http://eerherstelzeeburg.nl/contact/locatie.html. Voor lunch wordt gezorgd.
Jongeren
Op 20 november organiseerde de JPIG, samen met sportclub Maccabi, een gezellige activiteit waaraan ook krijgsmachtraabijn Menachem Sebbag deelnam.
Oorlogsoverlevenden
Vervolgingsslachtoffers die, tijdelijk of permanent, tussen 15 september 1941 en 30 september 1943 in Amsterdam woonden of verbleven, kunnen in aanmerking komen voor een eenmalige uitkering van € 2000. Deze aanvraag kent geen sluitingstermijn. Duitse autoriteiten hebben onlangs het Amsterdam van die periode erkend als een ghetto. Op grond van nieuwe regels hebben sommigen van bovengenoemde vervolgingsslachtoffers wellicht ook recht op een ghetto-pensioen - zie daarvoor http://www.claimscon.org/?url=news/zrbg-badv-update-112811 Voor meer informatie kunt u zich het beste wenden tot Joods Maatschappelijk Werk, tel. 020-5776 577
Parasa puzzel
Hebt u ooit een kruiswoordpuzzel ingevuld in het Hebreeuws? Dit is uw kans: de Phoenix zal van tijd tot tijd een Parasa puzzel publiceren. De puzzel heeft altijd betrekking op het eerste vers van de wekelijkse Parasa Deze week luidt het eerste vers: en Jangakob vertrok uit Beër Sjewa en ging naar Charan.
1: En hij vertrok 2: Uit Beër 3: Jangakob 4: naar Charan
Hospice Immanuel
De letter kan besteld worden bij het De Hebreeuwse chocoladeletter Chai is ook dit jaar weer verkrijgbaar voor 10 euro hospice en vanaf de laatste week in november opgehaald worden. bij het Joods Hospice Immanuel en bij Informatie en bestelling: diverse andere locaties. De chocolade
[email protected] letter Chai bestaat uit 2 letters die samen het woord Chai maken wat “leef” betekent. De handgemaakte koosjere Een hospice waar het leven gevierd letter die gemaakt is van fairtrade pure wordt chocolade met een cacaogehalte van 70% , Het Joods Hospice Immanuel, open sinds wordt exclusief voor het hospice gemaakt 15 mei 2007, biedt terminale zorg aan en een groot deel van de opbrengst is dan mensen met een levensverwachting van ook voor dit goede doel. minder dan drie maanden. Het huis met In de voormalige winkel van Jeannette de plaats voor 6 bewoners staat open voor Roeper “Bonbon Jeannette Amsterdam” allen – joods en niet-joods - die deze zorg was in de jaren ‘90 voor het eerst sinds de nodig hebben en de joodse identiteit van Tweede Wereldoorlog weer de Hebreeuwse het huis respecteren. In het hospice laat chocoladeletter te koop. Vóór de oorlog men zich inspireren door de joodse visie waren deze letters altijd verkrijgbaar. dat de dood bij het leven hoort, maar dat Lange tijd zijn er dus geen Hebreeuwse het leven altijd voorgaat en zoveel chocoladeletters geweest. mogelijk gevierd mag worden. Het Joods Sasja Martel, directeur van het Joods Hospice Immanuel is het enige joodse Hospice Immanuel, nam in 2010 het hospice in Europa. Net als andere hospices initiatief om samen met Roland Vos van is ook dit hospice voor een groot deel Roland Vos Catering & Events, en van Vos afhankelijk van giften en donaties (ANBI Kosher Catering de letter weer tot leven status). te roepen. De keuze voor deze specifieke letter werd verbonden met de joodse visie Voor meer informatie kunt u contact van het hospice dat het leven centraal opnemen met het Joods Hospice staat en zo kwam men op de letter Chai. Immanuel, Mevrouw Sasja Martel. Wie voor Sinterklaas of Chanoeka, of wat
[email protected] of voor gebeurtenis dan ook, deze letter www.joodshospiceimmanuel.nl koopt steunt het enige joodse hospice in Europa!
Ribi drs. A.W. Rosenberg
De Parasa van de week (Wajetse) Jakob droomt en dan worden in een zegen alle wensen vervuld die een mens kan hebben, zeker als hij op de vlucht is en zijn land en familie achter zich moet laten: “Zie, Ik ben met je en zal je beschermen, waar je ook gaat; Ik zal je terugbrengen naar deze bodem want Ik zal je niet in de steek laten totdat Ik alles vervuld heb wat Ik je heb beloofd.” ’s Ochtends ontwaakt hij en doet dan de eerste gelofte die in de Tora genoemd wordt: “Iem G’d met mij is en mij op mijn weg beschermt, waar ik ook ga, mij brood te eten geeft en kleding om aan te trekken, dan zal de Eeuwige mijn G’d zijn. Dan zal deze steen die ik als teken heb opgericht een Godshuis zijn en van alles wat U me zult geven zal ik U tienden geven. Eeuwen lang had een groot deel van de joodse wereld geen grammatica, en daarom hadden de verklaarders onvoldoende terminologie ter beschikking om merkwaardigheden in de tekst te benoemen. De in het Arabisch schrijvende Geoniem gebruikten de Arabische grammatica in hun werken, maar in Europa moest men langer wachten. Rasji had in de elfde eeuw nog maar enkele mogelijkheden op dit gebied ter beschikking en verwijst daarom vaak naar parallelle plaatsen in Tenach of naar het Oud Frans. Daarom nam men lang zijn toevlucht tot verhaaltjes en voorbeelden uit het dagelijkse leven om de problemen van grammatica en idioom te benoemen en voor iedereen duidelijk te maken. Het woord iem vertalen wij meestal met als, in de betekenis van indien; soms heeft dit Nederlandse als echter de betekenis van wanneer, zodra; dit is te
vergelijken met de Engelse woordjes if en when. Uit de vele joodse commentaren op de Tora blijkt, dat exact dezelfde mogelijkheden bestaan voor het Hebreeuwse iem. Men kan zich moeilijk voorstellen dat een diepgelovig mens als Aartsvader Jakob zou denken dat de belofte misschien niet vervuld zou worden en dus hier aan zijn gedrag een voorwaarde verbindt. Om dit probleem op te lossen hebben onze geleerden twee uitwegen gezien, n.l. het los laten van de volgorde in het verhaal of het uitleggen als: op het moment dat dat allemaal gebeurt is, dan zal ik een offerplaats bouwen en tienden geven. Wij weten dat de Tora soms dingen vertelt in een andere volgorde dan ze gebeurd zijn, dus kunnen wij goed begrijpen dat sommigen hier zeggen: eerst deed Jakob zijn gelofte en daarna kreeg hij zijn zegen. Veel verklaarders willen deze verandering van volgorde alleen maar zien als er geen alternatief is. Daarom neigen zij naar de tweede interpretatie die, zoals ik al zei, zeer goed mogelijk is. Een derde opvatting wijst er op, dat de zegen weliswaar is toegezegd, maar dat deze afhankelijk is van het gedrag van de mens. Als deze zich niet aan zijn verplichtingen houdt, hoeft de zegen niet te worden vervuld, en daarom moet de conditie die Jakob stelt anders worden begrepen: als ik mij houd aan mijn verplichting, dan zal de zegen over mij worden gerealiseerd en zal ik doen wat ik nu zeg. Daarvoor zal ik mij volledig inzetten. Een ander taalkundig probleem vinden wij de volgende ochtend als Jakob weer
Ribi drs. A.W. Rosenberg
De Parasa van de week (Wajetse) op weg gaat: “Jakob verhief zijn voeten”; normaal dragen de voeten de mens, terwijl hier de mens zijn voeten lijkt te dragen. Hoe moeten wij dat begrijpen? Gelukkig zijn ook hier de commentatoren het weer volledig met elkaar oneens, zodat wij met meerdere facetten worden geconfronteerd. Volgens één opvatting kostte het Jakob moeite om weg te gaan van deze voor hem heilige plaats en daarom moest hij zijn voeten tot gaan dwingen. Maar anderen zeggen: nee, hij was zo enthousiast geworden door de belofte dat zijn wegen beschermd en gezegend werden dat hij lichtvoetiger dan gewoonlijk zijn weg vervolgde. Als laatste punt wil ik wijzen op het thema van twee generaties en het verschil tussen de oudste en de jongste. De joodse traditie leert ons dat wij recht door zee moeten gaan en niet de zaak bedriegen, ook niet voor het goede doel. Jakob heeft zijn oudere broer Esau twee keer benadeeld, ook al heeft dat voor hem tot nu toe goed uitgepakt en zal de belofte die de Allerhoogste aan zijn grootvader Abraham gedaan heeft worden vervuld aan de nakomelingen van de jongste. In deze parasa zien wij hoe hem nu poëtische gerechtigheid gedaan wordt: door bedrog krijgt hij eerst de oudste dochter Lea ten huwelijk, waarna hij nog eens 7 jaar moet werken om met Rachel, de jongste te trouwen. De tweespalt tussen de broers die wij eerder zagen, leidt nu tot tweespalt tussen de zussen en hun kinderen, een tegenstelling die nog generaties de betrekkingen tussen hun kinderen zou bederven.
Daarnaast is het interessant om te zien hoe Laban zich gedraagt: als Ribka naar huis holt om te vertellen dat een dienaar van Abraham is gearriveerd, ziet Laban de ringen en armbanden die zijn zus gekregen heeft; als hij daarna naar Eliëzer holt, ziet hij deze met 10 kamelen die rijk beladen zijn. Geen wonder dus dat hij zijn gast met strijkages binnenhaalt en hem met alle hommages overlaadt. Nu komt Rachel bij haar vader zeggen dat hun neef is gearriveerd, een kleinzoon van de rijke Abraham an wie je mocht verwachten dat die ook goed in de slappe was zat. Enthousiast holt hij zijn neefje tegemoet maar merkt dan tot zijn schrik, dat deze een berooide asielzoeker is. Nou ja, de wetten van gastvrijheid gebieden om hem onderdak te geven, maar hij moet daarvoor wel werken! Wij weten ook hoe hij keer op keer de beloning van Jakob heeft veranderd, tegen alle eerdere afspraken in. Toch heeft deze niet geklaagd, maar als zijn schoonvader 20 jaar later zich verstout om alle bezittingen van Jakob te doorzoeken, zonder enig teken van gestolen waar te vinden, dan barst de bom en laat hij zijn emoties de vrije loop. En zelfs dan is het niet gedaan met de gotspe van Laban. Zo zien wij het slot van Jakobs klacht als de woorden van de klassieke gevoelens van het joodse volk: “Als niet de G’d van mijn vader en van Abraham, de vrees van Isaac met mij waren geweest, dan zou je mij met lege handen hebben weggejaagd. Mijn ellende en het gesappel van mijn handen heeft G’d aanschouwd en [ter compensatie] heeft Hij jou gisteravond op je nummer gezet!”
De jarigen van de afgelopen periode
Dhr. D. Bar Yosef (Amsterdam) Mw. S.S. Dahan - Hertog (Amsterdam) Dhr. S. Makmel (Amstelveen) Dhr. A.M.J. Pais (Amstelveen) Mw. R. Pais - Soesan (Amstelveen) Mw. B.M.M. Cohen Lobatto - Jessurun Cardozo (Uithoorn) Dhr. S.D.E. Furth (Hoofddorp) Mw. A. Turgman - Dop (Amsterdam) Mw. S.C. Haas - Martel (Amstelveen) Dhr. E.D.H. Kan (Almere) Mw. M. Jong - Kaspin (Amstelveen) Mw. S. Obadia - Tahan (Purmerend) Dhr. S. Fatal (Amstelveen) Dhr. D. Shapiro (Jeruzalem) Dhr. G. van Moppes (Amsterdam) Mw. O. Perez - Avraham (Amstelveen) Dannah H. Ossi (Amstelveen) Joel A. Ossi (Amstelveen) Sarai D. Mock (Amstelveen) Naomi R.R. Pappie (Amstelveen) David M. Minco (Amstelveen) Rivka Hodaja van Praag (Amstelveen) Hadar Mock (Amstelveen) Talia Rychter (Amsterdam) Max Samuel Ejlenberg (Amsterdam)
