Pestprotocol Prakticon Pesten op school
Hoe ga je er mee om?
Pesten komt helaas op iedere school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en op onze school serieus aan willen pakken. De school maakt gebruik van herstelrecht om dader en slachtoffer weer met elkaar in gesprek te laten komen. Daar zijn wel enkele voorwaarden aan verbonden: VOORWAARDEN Pesten moet als probleem worden gezien door alle direct betrokken partijen: leerlingen (gepeste leerlingen, pesters en de zwijgende groep), leerkrachten en de ouders/ verzorgers De school moet proberen pestproblemen te voorkomen. Los van het feit of pesten wel of niet aan de orde is, moet het onderwerp pesten met de leerlingen bespreekbaar worden gemaakt, waarna met hen regels worden vastgesteld. Als pesten optreedt, moeten leerkrachten dat kunnen signaleren en duidelijk stelling nemen en tot handelen overgaan(zie stappenplan). Wanneer pesten ondanks alle inspanningen toch weer de kop opsteekt, moet overlegd worden met de directie over een directe aanpak. Wanneer het probleem niet op de juiste wijze wordt aangepakt of de aanpak niet het gewenste resultaat oplevert dan is de inschakeling van een vertrouwenspersoon nodig. De vertrouwenspersoon kan het probleem onderzoeken, deskundigen raadplegen en het bevoegd gezag adviseren. Op onze school zijn twee vertrouwenspersonen aangesteld.
HET PROBLEEM DAT PESTEN HEET: v De piek van het pesten ligt tussen 10 en 14 jaar, maar ook op andere leeftijden wordt er gepest. v Een pestproject alleen is niet voldoende om een eind te maken aan het probleem. Het is beter om het onderwerp regelmatig aan de orde te laten komen, zodat het ook preventief kan werken. HOE WILLEN WIJ DAAR MEE OMGAAN?
v Onderwerpen als veiligheid, omgaan met elkaar, rollen in een groep, aanpak van ruzies etc. kunnen aan de orde komen. v Andere werkvormen zijn ook denkbaar, zoals; spreekbeurten, rollenspelen, regels met elkaar afspreken over omgaan met elkaar en groepsopdrachten. v Het voorbeeld van de leerkrachten (en thuis de ouders) is van groot belang. Er zal minder gepest worden in een klimaat waar duidelijkheid heerst over de omgang met elkaar, waar verschillen worden aanvaard en waar ruzies niet met geweld worden opgelost maar uitgesproken. Agressief gedrag van leerkrachten, ouders en de leerlingen wordt niet geaccepteerd. Leerkrachten horen duidelijk stelling te nemen tegen dergelijke gedragingen. v Een effectieve methode om pesten te stoppen of binnen de perken te houden, is het afspreken van regels voor de leerlingen. Signalen van pesterijen kunnen o.a. zijn: v altijd een bijnaam, nooit bij de eigen naam noemen v zogenaamde leuke opmerkingen maken over een klasgenoot v een klasgenoot voortdurend ergens de schuld van geven v briefjes doorgeven v beledigen v opmerkingen maken over kleding v isoleren v buiten school opwachten, slaan of schoppen v op weg naar huis achterna rijden v naar het huis van het slachtoffer gaan v bezittingen afpakken v schelden of schreeuwen tegen het slachtoffer v digitaal pesten Deze lijst kan nog verder worden uitgebreid: je kunt het zo gek niet bedenken of volwassenen en dus ook leerlingen hebben het bedacht. Leerkrachten en ouders moeten daarom alert zijn op de manier waarop kinderen met elkaar omgaan en duidelijk stelling nemen wanneer bepaalde gedragingen hun norm overschrijden. REGEL 1: Uitgangspunt is dat het inschakelen van de leerkracht niet wordt opgevat als klikken. Als je wordt gepest of als je ruzie met een ander hebt en je komt je er zelf niet uit dan mag je hulp aan de leerkracht vragen. REGEL 2: Een medeleerling heeft ook de verantwoordelijkheid om het pestprobleem bij de leerkracht aan te kaarten. Alle leerlingen zijn immers verantwoordelijk voor een goede sfeer in de groep.
REGEL 3: Samenwerken zonder bemoeienissen: School en gezin halen voordeel uit een goede samenwerking en communicatie. Dit neemt niet weg dat iedere partij moet waken over haar eigen grenzen. Het is niet de bedoeling dat ouders naar school komen om eigenhandig een probleem voor hun kind op lossen. Bij problemen zullen de directie en de leerkrachten hun verantwoordelijkheid moeten nemen en indien nodig overleg voeren met de ouders. De inbreng van de ouders blijft bij voorkeur beperkt tot het aanreiken van informatie, tot het geven van suggesties en tot het ondersteunen van de aanpak van de school. REGELS DIE GELDEN IN ALLE KLASSEN: 1. Doe niets bij een ander , dat je zelf ook niet prettig zou vinden 2. Kom niet aan een ander als de ander dat niet wil. 3. We noemen elkaar bij de voornaam en gebruiken geen scheldwoorden 4. Als je kwaad bent ga je niet slaan, schoppen, krabben e.d. Probeer eerst samen te praten. Ga anders naar de leerkracht. 5. Niet: zomaar klikken. Wel: aan de leerkracht vertellen als er iets gebeurt dat je niet prettig of gevaarlijk vindt. 6. Vertel de leerkracht wanneer je zelf of iemand anders wordt gepest. 7. Blijft de pester doorgaan dan aan de leerkracht melden. 8. Word je gepest praat er thuis ook over, je moet het niet geheim houden. 9. Uitlachen, roddelen en dingen afpakken of anderen buitensluiten is niet goed. 10. Niet aan spullen van een ander zitten 11. Luister naar elkaar 12. Iemand niet op het uiterlijk beoordelen. 13. Nieuwe leerlingen willen we goed ontvangen en opvangen. Zij zijn ook welkom op onze school. 14. Opzettelijk iemand pijn doen, opwachten buiten school, achterna zitten om te pesten is beslist niet toegestaan. 15. Probeer ook zelf een ruzie met praten op te lossen. Deze regels gelden op school en daarbuiten. AANPAK VAN DE RUZIES EN PESTGEDRAG IN VIER STAPPEN: Wanneer leerlingen ruzie met elkaar hebben en/of elkaar pesten proberen zij en wij: STAP 1: Er eerst zelf ( en samen) uit te komen. STAP 2: Op het moment dat een van de leerlingen er niet uitkomt heeft deze het recht en de plicht het probleem aan de mentor voor te leggen. STAP 3: De mentor brengt de partijen bij elkaar voor een gesprek en probeert samen met hen de ruzie of pesterijen op te lossen en de relatie te herstellen; misschien worden er nieuwe afspraken gemaakt. Bij herhaling van pesterijen / ruzies tussen dezelfde leerlingen volgen sancties
STAP 4: Bij herhaaldelijke ruzie/ pestgedrag neemt de leerkracht duidelijk stelling en houdt een gesprek met de leerling die pest /ruzie maakt. De fases van sanctionering treden in werking (zie bij consequenties). De leerkracht biedt altijd hulp aan de gepeste en begeleidt de pester, indien nodig in overleg met de ouders en/of externe deskundigen.
CONSEQUENTIES De leerkracht heeft het idee dat er sprake is van onderhuids pesten: In zo’n geval stelt de leerkracht een algemeen probleem aan de orde om langs die weg bij het probleem in de klas te komen. De leerkracht ziet dat een leerling wordt gepest (of de gepeste of medeleerlingen komen het bij hem melden) En vervolgens leveren stap 1 tm 4 geen positief resultaat op voor de gepeste. De leerkracht neemt duidelijk een stelling in. De sanctie is opgebouwd in fases; afhankelijk hoelang de pester door blijft gaan met pestgedrag en geen verbetering vertoont in zijn / haar gedrag: FASE 1: v Een of meerdere pauzes binnen blijven v Nablijven tot alle leerlingen naar huis vertrokken zijn v Een schriftelijke opdracht zoals een stelopdracht over de toedracht en zijn v of haar rol in het pestprobleem v Door gesprek: bewustwording voor wat hij met de gepeste leerling uithaalt; herstelrechtgesprek tussen dader en slachtoffer. v Afspraken maken met de pester over gedragsveranderingen. De naleving van deze afspraken komen aan het einde van iedere week (voor een periode) in een kort gesprek aan de orde.(stopcontract) FASE 2: v Een gesprek met de ouders, als voorgaande acties op niets uitlopen. De medewerking van de ouders wordt nadrukkelijk gevraagd om een einde aan het probleem te maken. FASE 3: Bij aanhoudend pestgedrag kan deskundige hulp worden ingeschakeld. Fase 4: v Bij aanhoudend pestgedrag kan er voor gekozen worden om een leerling tijdelijk in een andere klas te plaatsen, binnen de school. Ook het (tijdelijk) plaatsen op een andere school behoort tot de mogelijkheden. Fase 5: v In bijzondere gevallen kan een leerling geschorst of verwijderd worden. BEGELEIDING VAN DE GEPESTE LEERLING: · Medeleven tonen en luisteren en vragen: hoe en door wie wordt er gepest · Nagaan hoe de leerling zelf reageert, wat doet hij/zij voor tijdens en na het pesten · Huilen of heel boos worden is juist vaak een reactie die een pester wil
uitlokken. De leerling in laten zien dat je op een andere manier kunt reageren. · Zoeken en oefenen van een andere reactie · Het gepeste kind in laten zien waarom een kind pest. · Nagaan welke oplossing het kind zelf wil en wat het nodig heeft van de dader · Sterke kanten van de leerling benadrukken · Belonen als de leerling zich anders opstelt · Praten met de ouders van de gepeste leerling en de ouders van de pester(s) · Het gepeste kind niet overbeschermen . Hiermee plaats je het gepeste kind juist in een uitzonderingspositie waardoor het pesten zelfs nog toe kan nemen. BEGELEIDING VAN DE PESTER: · Praten; zoeken naar de reden van het pesten . · Laten inzien wat het effect van zijn/ haar gedrag is voor de gepeste. · Excuses aan laten bieden en moeite doen om de relatie te herstellen · In laten zien welke sterke (leuke) kanten de gepeste heeft · Pesten is verboden in en om de school: wij houden ons aan deze regel; · Kind leren niet meteen kwaad te reageren, leren beheersen, of een andere manier van gedrag aanleren. · Contact tussen ouders en school; elkaar informeren en overleggen. · Zoeken van een sport of club; waar het kind kan ervaren dat contact met andere kinderen wel leuk kan zijn. · Inschakelen hulp; sociale vaardigheidstrainingen e.d. * Oorzaken van pestgedrag kunnen zijn: v Een problematische thuissituatie v Voortdurend gevoel van anonimiteit (buitengesloten voelen) v Voortdurend in een niet-passende rol worden gedrukt v Voortdurend met elkaar de competitie aan gaan v Een voortdurende strijd om macht in de klas of in de buurt · ADVIEZEN AAN DE OUDERS : Ouders van gepeste kinderen: a. Houd de communicatie met uw kind open. b. Als pesten niet op school gebeurt, maar op straat, probeert u contact op te nemen met de ouders van de pester(s) om het probleem bespreekbaar te maken. c. Pesten op school kunt u het beste direct met de leerkracht bespreken d. Door positieve stimulering kan het zelfrespect vergroot worden. e. Stimuleer uw kind tot het beoefenen van een sport f. Steun uw kind in het idee dat er een einde aan het pesten komt Ouders van pesters: a. Neem het probleem van uw kind serieus b. Raak niet in paniek. c. Probeer achter de mogelijke oorzaak te komen d. Maak uw kind gevoelig voor wat het anderen aandoet e. Besteed extra aandacht aan uw kind f. Stimuleer uw kind tot het beoefenen van een sport
g. h.
Corrigeer ongewenst gedrag en benoem het goede gedrag van uw kind Maak uw kind duidelijk dat u achter de beslissing van school staat
Dit PESTPROTOCOL heeft als doel: “ Alle kinderen moeten zich op school veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen”. Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen, als er zich ongewenste situaties voordoen, elkaar aanspreken op deze regels en afspraken Door elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen stellen we alle kinderen in de gelegenheid om met veel plezier naar school te gaan! Leerkrachten en ouders uit de ouderraad en de medezeggenschapsraad onderschrijven gezamenlijk dit PESTPROTOCOL