Pestprotocol obs De Vlonder

Pestprotocol obs De Vlonder Inleiding Waarom een pestprotocol? Pesten komt helaas op iedereen school voor, ook bij ons. Het is een probleem dat wij onder ogen zien en bij ons op De Vlonder serieus aan willen pakken. Het is belangrijk dat alle ouders/verzorgers (hierna genoemd: de ouders) dit pestprotocol lezen zodat bepaalde signalen herkend zullen worden en we elkaar kunnen helpen! Wat is ons doel? “Alle kinderen moeten zich in hun basisschoolperiode veilig voelen, zodat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen”. Door regels en afspraken zichtbaar te maken kunnen kinderen en volwassenen, als er zich ongewenste situaties voor doen, elkaar aanspreken op deze regels en afspraken. Door elkaar te steunen en wederzijds respect te tonen stellen we alle kinderen in de gelegenheid om met veel plezier naar school te gaan! Leerkrachten en ouders uit de ouderraad en de medezeggenschapsraad onderschrijven gezamenlijk dit pestprotocol.

Wat is pesten, wat is plagen? Wat is pesten? Bij pesten is het ene kind sterker en het andere kind zwakker. Het is steeds hetzelfde kind dat wint en hetzelfde kind dat verliest. Vaak gebeurt pesten niet één keer, maar is het gepeste kind steeds weer de klos. Het sterkere kind; de pester, heeft een grotere mond en anderen kijken tegen hem of haar op. De pestkop heeft geen positieve bedoelingen; wil pijn doen, vernielen of kwetsen. Het gepeste kind voelt zich eenzaam en verdrietig, hij of zij is onzeker en bang. Pesten is bijvoorbeeld:         

Altijd een bijnaam geven, nooit bij de eigen naam noemen Zogenaamde leuke opmerkingen maken over een klasgenoot Een klasgenoot voortdurend ergens de schuld van geven Briefjes doorgeven over een ander Beledigen Opmerkingen maken over kleding Isoleren Buiten school opwachten, slaan of schoppen Op weg naar huis achterna rijden

1

 Naar het huis van het slachtoffer gaan  Bezittingen afpakken  Schelden of schreeuwen tegen het slachtoffer Deze lijst kan nog verder worden uitgebreid: je kunt het zo gek niet bedenken of het is al bedacht. Leerkrachten en ouders moeten daarom alert zijn op de manier waarop kinderen met elkaar omgaan. Wat is plagen? Kinderen die elkaar plagen, kunnen elkaar wel aan. Nu eens plaagt de één, dan weer de ander. Een geplaagd kind kan terug plagen. En na een tijdje maken ze het samen weer goed. Plagen gaat niet ten koste van steeds hetzelfde kind, pesten wel. Verschil tussen plagen en pesten Plagen mag wel, pesten niet. Maar wanneer is het nog plagen en wanneer wordt het pesten? Bij plagen is er sprake van incidenten. Plagen gebeurt vaak spontaan, het duurt niet lang en is onregelmatig. Bij plagen zijn de kinderen gelijk aan elkaar, er is geen machtsverhouding. Plagen gebeurt zonder kwade bijbedoelingen en is daarom vaak leuk, plezierig en grappig. Bij plagen loopt de geplaagde geen blijvende psychische en/of fysieke schade op en is in staat zich te verweren. Waarom pesten kinderen? Kinderen die pesten kennen vaak geen andere manier om hun problemen op te lossen. Een pester wordt vaak ‘beloond’ voor zijn gedrag: anderen vinden hem stoer en hij/zij krijgt indirect dus positieve aandacht. Het kan ook zijn dat anderen bang voor hem/haar worden en dat hij/zij zijn/haar zin kan doordrijven. Oorzaken van pestgedrag kunnen zijn:     

Een problematische thuissituatie Voortdurend gevoel van buitengesloten ervaren Voortdurend in een niet-passende rol worden gedrukt Voortdurend met elkaar de competitie aan gaan Een voortdurende strijd om macht in de klas of in de buurt

Waarom wordt een kind gepest? Waarom een kind gepest wordt is niet goed te verklaren. Zowel meisjes als jongens kunnen het slachtoffer van pestgedrag zijn. Kinderen die gepest worden, zullen dat niet snel aan hun ouders vertellen. Ze zullen er eerder voor zorgen dat je er niet zo snel achter komt. Hoe weet je of je kind gepest wordt? Het kan lang duren voordat je merkt dat je kind gepest wordt. Als jij, als ouder, voelt dat er iets mis is, dan is dat meestal ook zo. Waarom vertelt een kind vaak niet dat het wordt gepest? Zij schamen zich en vinden het moeilijk om erover te praten. Ze zijn bang om niet te worden geloofd. Of ze hebben een schuldgevoel, denken dat ze stom zijn en dat het hun eigen schuld is dat ze gepest worden. Vertellen voelt dan als klikken en daarmee doen ze voor hun gevoel weer iets wat afgekeurd

2

wordt. En als iets wat kan leiden tot nog meer pesten. Schaamte omdat ze niet voor zichzelf op kunnen komen, speelt ook vaak een grote rol. En misschien denk je daar niet zo snel aan: kinderen willen hun ouders niet ongerust maken. Ze willen dat hun ouders juist trots op ze zijn. Mogelijke signalen            

je kind heeft vaak hoofdpijn of buikpijn je kind kan veel blauwe plekken hebben op ongewone plaatsen schoolresultaten gaan plotseling achteruit hij of zij gaat niet graag meer naar school hij of zij isoleert zich van anderen hij of zij gedraagt zich agressiever dan je van hem of haar zou verwachten, is opeens aanhankelijker je kind is boeken of andere spullen kwijt kleding is steeds weer kapot of het kind wil bepaalde kleding niet meer dragen hij of zij begint broers of zussen of jou te pesten hij of zij komt laat op of van school of vraagt of jij wilt halen en brengen hij of zij neemt geen andere kinderen mee naar huis of speelt niet bij anderen hij of zij wil geen verjaardag vieren, wil niet alleen naar een sportclub

Als het gedrag opeens heel erg verandert, dan is de kans groot dat er iets aan de hand is. Het kan natuurlijk ook iets anders zijn dan pesten. Wat kan pesten doen met een kind? In eerste instantie zul je niets merken aan een kind dat wordt gepest. Een kind kan lichamelijke klachten krijgen. Het zal het pesten gaan ontlopen door bijvoorbeeld in pauzes naar de w.c. te gaan en daar te blijven. Het kan zover komen dat een kind niet meer naar school durft of in extreme gevallen zelfs het huis niet uit durft. Het kind zal misschien zeggen dat het zich niet lekker voelt of doen alsof het ziek is. Meestal durft een kind er niet over te praten omdat hij of zij dan bang is dat het pesten nog erger wordt of dat het niet geloofd wordt. Pesten, een probleem  

  

Pesten moet als probleem gezien worden door alle direct betrokken partijen: leerlingen (gepeste kinderen, pesters, de zwijgende groep), leerkrachten en de ouders. Leerkrachten zijn alert op mogelijk pestgedrag, zij proberen pestproblemen te voorkomen. Los van het feit of pesten wel of niet aan de orde is, wordt het onderwerp pesten met de kinderen besproken. Dit gebeurt bij ons op school tijdens de lessen in sociaal-emotionele ontwikkeling en tijdens de jaarlijkse ‘stop-pesten-dag’ waarbij het onderwerp pesten bespreekbaar wordt gemaakt en waarna, ieder jaar opnieuw, met de kinderen samen regels worden vastgesteld. Wanneer pesten ondanks inspanningen van ouders en leerkrachten toch de kop opsteekt is er een plan van aanpak dat hierna beschreven wordt. Op onze school is een pestcoördinator aangesteld, Anneke ten Pas. Zie ook de schoolgids. Kinderen en ouders kunnen natuurlijk altijd bij hun eigen leerkracht terecht. Voor de kinderen bestaat de mogelijkheid een briefje te schrijven en dat in de gele brievenbus te doen in de toiletruimte van de bovenbouw. De brievenbus wordt geleegd door de pestcoördinator en zij zal het kind benaderen.

3



Als door de school niet naar tevredenheid gereageerd wordt op pesten kunnen ouders altijd contact opnemen met een bovenschools vertrouwenspersoon (zie schoolgids).

Preventief beleid Zoals gezegd is er op De Vlonder ieder jaar een ‘stop-pesten-dag’ , in alle groepen wordt gesproken over pesten en alles wat daarmee samen hangt. Met elkaar worden in elke groep regels opgesteld waarbij de afspraak wordt gemaakt dat alle kinderen zich zullen houden aan die regels. De regels hangen zichtbaar in de klas. Verder zijn er natuurlijk ook schoolregels/ schoolafspraken:     

Als je ruzie hebt probeer je het eerst met praten op te lossen, lukt dit niet dan ga je naar je meester of juf! Als je wordt gepest of als je ruzie met een ander hebt en je komt er zelf niet uit, is het verstandig om naar je juf of meester te gaan. Dit is geen klikken! Je hebt als leerling een verantwoordelijkheid om pestgedrag bij je meester of juf aan te kaarten. Alle leerlingen zijn verantwoordelijk voor een goede sfeer in de groep. Luister naar elkaar! We hebben de afspraak: Stop is stop!

Onderwerpen als veiligheid, omgaan met elkaar, rollen in een groep, aanpak van ruzies etc. komen in iedere groep aan de orde. Dit gebeurt spontaan of naar aanleiding van een incident, maar in ieder geval ook structureel binnen de methode “Leefstijl”. Het voorbeeld van de leerkrachten (en thuis de ouders) is van groot belang. Er zal minder gepest worden in een klimaat waar duidelijkheid heerst over de omgang met elkaar, waar verschillen worden aanvaard en waar ruzies niet met geweld worden opgelost maar uitgesproken. Agressief gedrag van leerkrachten, ouders en de leerlingen wordt niet geaccepteerd. Het is een goed idee om thuis als ouders op het internetgedrag van de kinderen letten. Als ouder kun je door bijvoorbeeld in de ‘vriendenlijst’ van je kind te staan op Hyves het een en ander in de gaten houden. Reactief beleid Signaleren van pestgedrag kan door:   

De leerkracht De leerling Ouders (zowel de gepeste leerling als de pester). Denk hierbij bijvoorbeeld aan het gedrag van een leerling thuis en het gebruik van internet (Hyves, MSN, Facebook, Twitter).

Het is belangrijk dat er goed gereageerd wordt op pestgedrag: Aanpak van ruzies en pestgedrag in vier stappen: 1. Wanneer leerlingen voor langere tijd ruzie met elkaar hebben en/of elkaar pesten proberen zij er eerst zelf (en samen) uit te komen door middel van praten. 2. Op het moment dat een van de leerlingen er niet uitkomt wordt het probleem aan de meester of juf voorgelegd.

4

3. De leerkracht brengt de partijen bij elkaar voor een verhelderingsgesprek en probeert samen met hen de ruzie of pesterijen op te lossen. Bij herhaling van pesterijen / ruzies tussen dezelfde leerlingen volgen sancties (zie bij consequenties). 4. Bij herhaaldelijke ruzie / pestgedrag houdt de leerkracht een bestraffend gesprek met de leerling die pest / ruzie maakt. De fases van bestraffen treden in werking (zie bij consequenties). Ook worden de namen van de ruziemaker / pester en de gepeste leerling in de klassenmap genoteerd samen met de datum. Bij iedere melding in de map omschrijft de leerkracht ‘de toedracht’. De leerkracht maakt ook een kort verslagje van gesprekken met gepeste, pester. Zo nodig worden de ouders/verzorgers en de andere leerkrachten geïnformeerd. Dit gebeurt zeker bij regelmatig pestgedrag. Ook hier wordt een kort verslag van gemaakt. Leerkracht(en) en ouders proberen in goed overleg samen te werken aan een bevredigende oplossing. De leerkracht biedt altijd hulp aan de gepeste en begeleidt de pester, indien nodig in overleg met de ouders en / of externe deskundigen. Consequenties:   

Als de leerkracht het idee heeft dat er ‘onderhuids’ gepest wordt stelt de leerkracht in de klas een algemeen probleem aan de orde om langs die weg bij het probleem in de klas te komen. Als de leerkracht ziet dat een leerling wordt gepest (of de gepeste, medeleerlingen of ouders komen het bij hem/haar melden) en vervolgens leveren stap 1 t/m 4 (zie hierboven) geen positief resultaat op voor de gepeste, dan grijpt de leerkracht in. 5 fases volgen: De fases zijn afhankelijk van hoe lang de pester doorblijft gaan met zijn / haar pestgedrag en geen verbetering vertoont in zijn / haar gedrag:

Fase 1:  De leerkracht heeft een gesprek met de pester: bewustwording van wat de pester met het gepeste kind uithaalt.  Afspraken maken met de pester over gedragsveranderingen (en notitie van het gesprek) De naleving van deze afspraken komen aan het einde van iedere week (voor een periode) in een kort gesprek aan de orde.  Een of meerdere pauzes binnen blijven (met bijvoorbeeld een schriftelijke opdracht zoals een stelopdracht over de toedracht en zijn of haar rol in het pestprobleem).  Nablijven tot alle kinderen naar huis vertrokken zijn. Fase 2: Een (vervolg)gesprek met de ouders, als voorgaande acties op niets uitlopen. De medewerking van de ouders wordt nadrukkelijk gevraagd om een einde aan het probleem te maken. De school heeft alle activiteiten vastgelegd in de klassenmap en de school heeft al het mogelijke gedaan om een einde te maken aan het pestprobleem. Fase 3: Bij aanhoudend pestgedrag kan deskundige hulp worden ingeschakeld zoals schoolmaatschappelijk werk of de schoolarts van de GGD. Fase 4: Bij aanhoudend pestgedrag kan er voor gekozen worden om een leerling tijdelijk in een andere groep te plaatsen, binnen de school.

5

Fase 5: In extreme gevallen kan een leerling tijdelijk geschorst of verwijderd worden. Zie de schoolgids. Fase 2 t/m 5 vinden altijd plaats in overleg met de directeur.

Begeleiding van de gepeste leerling:         

Medeleven tonen en luisteren en vragen stellen (bijvoorbeeld: hoe en door wie word je gepest?) Nagaan hoe de leerling zelf reageert, wat doet hij /zij voor, tijdens en na het pesten De leerling laten zien hoe je zou kunnen reageren. Huilen of heel boos worden is juist vaak een reactie die een pester wil uitlokken. Zoeken en oefenen van een andere reactie (bijvoorbeeld je niet afzonderen) Het gepeste kind in laten zien waarom een kind pest Nagaan welke oplossing het kind zelf wil Sterke kanten van de leerling (het gepeste kind) benadrukken Belonen (schouderklopje) als de leerling zich anders/beter opstelt Praten met de ouders van de gepeste leerling en de ouders van de pester(s) Ouders, indien nodig, tips geven (bijvoorbeeld door uit te leggen dat zij het gepeste kind niet te veel moeten beschermen door het kind bijvoorbeeld altijd naar school te brengen. Hiermee plaats je het gepeste kind juist in een uitzonderingspositie waardoor het pesten zelfs nog kan toenemen).

Begeleiding van de ouders van de gepeste leerling:       

Houd de communicatie met uw kind open, blijf in gesprek met uw kind Als pesten niet op school gebeurt, maar op straat, probeert u contact op te nemen met de ouders van de pester(s) om het probleem bespreekbaar te maken Pesten op school kunt u het beste direct met de leerkracht bespreken. Door positieve stimulering en complimentjes kan het zelfrespect vergroot worden of weer terug komen Stimuleer uw kind tot het beoefenen van een sport Steun uw kind in het idee dat er een einde aan het pesten komt Uitleggen wat oorzaken van pestgedrag kunnen zijn

Begeleiding van de pester:        

Praten; zoeken naar de reden van het ruzie maken / pesten (baas willen zijn, jaloezie, verveling, buitengesloten voelen) Laten inzien wat het effect van zijn / haar gedrag is voor de gepeste Excuses aan laten bieden In laten zien welke sterke (leuke) kanten de gepeste heeft Pesten is verboden in en om de school: wij houden ons aan deze regel; straffen als het kind wel pest – belonen (schouderklopje) als kind zich aan de regels houdt Kind leren niet meteen kwaad te reageren, leren beheersen, de ‘stop-eerst-nadenkenhouding’ of een andere manier van gedrag aanleren Contact tussen ouders en school; elkaar informeren en overleggen. Inleven in het kind; wat is de oorzaak van het pesten? Bij ouders opperen dat lid worden van een sportclub of andere club misschien een idee is zodat het kind kan ervaren dat contact met andere kinderen wel leuk kan zijn

6



Indien gewenst inschakelen van hulp: sociale vaardigheidstrainingen; Jeugdgezondheidszorg; huisarts; GGD

Begeleiding van ouders van pester:        

Neem het probleem van uw kind serieus Raak niet in paniek: elk kind loopt kans pester te worden Probeer achter de mogelijke oorzaak te komen Maak uw kind gevoelig voor wat het anderen aandoet Besteed extra aandacht aan uw kind Stimuleer uw kind tot het beoefenen van een sport Corrigeer ongewenst gedrag en benoem het goede gedrag van uw kind Maak uw kind duidelijk dat u achter de beslissing van school staat

Tip voor ouders en leerkrachten: Maak onderstaand artikel van “Pestweb” bespreekbaar met uw kind/de kinderen: Hoe kun je een klasgenoot helpen? Het is vervelend om te zien dat een klasgenootje wordt gepest. Je wilt wat doen, maar je weet niet wat. Misschien ben je ook wel een beetje bang dat de pester jou ook gaat pesten als je er wat van zegt. Toch is het belangrijk dat je wel wat doet. Zolang anderen niets zeggen, denkt de pester dat iedereen het goed vindt wat hij doet. Hoe kun je elkaar of je klasgenootje helpen? Geef je klasgenootje het gevoel dat hij of zij er niet alleen voor staat!           

Elkaar groeten bij de deur, als je de klas binnenkomt: "Hoi" zeggen. Aardig zijn tegen hem of haar. Maak eens een praatje. Loop of fiets eens samen op. Vraag hem of haar mee te doen in een groepje. Samen dingen doen en anderen laten merken dat jij wel met hem of haar wilt samenwerken of samenspelen. Niet meelachen om stomme grappen. Doe zelf nooit mee met het pesten. Zeg tegen de pestkoppen dat ze moeten ophouden. Vertel het aan je leerkracht. Samen in de klas afspreken dat er niet gepest wordt.

Als je ziet dat er over een klasgenootje een haatsite is gemaakt op Hyves of een naar filmpje staat op YouTube kun je zorgen dat het filmpje of het profiel weggehaald wordt: 1. Op YouTube kun je een filmpje "markeren". Dan klik je op de tekst "markeren" onder het filmpje. Daar kun je een reden aangeven waarom jij vindt dat het filmpje weg moet. Kies dan voor: "haatdragende of beledigende inhoud" en daarna voor: "pesten". Dan krijgt YouTube een melding dat het filmpje gemarkeerd is. Hoe meer mensen zo'n melding doen

7

hoe groter de kans is dat ze het filmpje weghalen. Hiervoor moet je wel een account hebben bij YouTube. 2. Als er op Hyves een nepprofiel is gemaakt of er nare dingen staan kun je klikken op: "dit is niet ok". Hiervoor moet je wel ingelogd zijn. Hier kun je ook aangeven dat het over pesten gaat. Na een aantal meldingen gaat Hyves kijken naar het profiel en dan kunnen ze het voor bepaalde tijd verwijderen. De kleine dingetjes die jij doet kunnen je klasgenootje heel erg helpen! Samen sta je sterk! Ondertekening:

Rob Oude Nijhuis, directeur

Anneke ten Pas, namens het team

Nanda Krisman, namens de ouderraad

Jaap Jonker, namens de medezeggenschapsraad

Hattem, 18 mei 2011

8