Perstekst - 14 september 2010
Pluk je geluk CM lanceert campagne ter bevordering van geestelijke gezondheid Gelukkige mensen leven langer en gezonder. Ze presteren beter en hebben meer vrienden. Redenen genoeg dus om aan je geluk te werken. En dat kan ook, want je geluk heb je voor 40 procent zelf in handen. Daarom lanceert de Christelijke Mutualiteit de campagne ‘Pluk je geluk’.
1. Eén Vlaming op de zes is niet gelukkig Deze zomer deed CM een grote geluksenquête. Bijna 2 000 Vlamingen namen er aan deel. Op basis van een wetenschappelijk onderbouwd meetinstrument werd het individueel geluksgemiddelde berekend: een score op een schaal van 1 (minst gelukkig) tot 7 (meest gelukkig). De gemiddelde Vlaming scoort 4,8 op de schaal van 7. 56 procent van de Vlamingen scoort 5, 6 of 7 en noemt zichzelf dus (zeer) gelukkig. Opvallend is dat één Vlaming op de zes zichzelf als niet gelukkig beschouwt: 17 procent van de Vlamingen haalt een score van slechts 1, 2 of 3. CM onderzocht ook het gebruik van antidepressiva tijdens de jaren 2006-2007-2008. Uit deze nieuwe CM-cijfers blijkt dat: - 8 procent van de Vlamingen in 2008 regelmatig antidepressiva gebruikte waarbij dit regelmatig gebruik dubbel zo hoog lag bij vrouwen (10 procent) dan bij mannen (5 procent); - het regelmatige gebruik van antidepressiva over deze drie jaar met 9 procent steeg en meer toenam bij mannen (11 procent) dan bij vrouwen (8 procent); - het regelmatige gebruik van antidepressiva het hoogst was in de provincies West-Vlaanderen (8,5 procent) en Vlaams Brabant (8 procent). De maatstaf om te spreken van ‘regelmatig gebruik van antidepressiva’ is 90 of meer DDD per jaar. DDD staat voor Defined Daily Dose (DoorsneeDagDosis), dat is de standaarddosering voor een volwassene per dag. vrouwen
mannen
samen
2006
2007
2008
2006
2007
2008
2006
2007
2008
West-Vl
8,88 9,24 9,29 10,01 10,45
9,23 9,88 9,90 10,51 10,93
9,45 10,27 10,16 10,70 11,27
3,95 4,19 4,29 4,58 4,95
4,19 4,54 4,60 4,90 5,27
4,35 4,75 4,80 5,05 5,50
6,47 6,76 6,88 7,40 7,79
6,77 7,27 7,34 7,82 8,19
6,96 7,56 7,57 7,98 8,48
Vlaanderen
9,54
10,04
10,31
4,37
4,67
4,86
7,03
7,44
7,67
Antwerpen Limburg Oost-Vl Vl-Brabant
Percentage CM-leden die regelmatig antidepressiva gebruiken (representatief voor Vlaanderen)
1
Uit de Belgische gezondheidsenquête 2008 blijkt dat: - 26 procent van de Belgen zich niet goed in zijn vel voelt. 9 procent rapporteert depressieve problemen, 8 procent klaagt over somatische aandoeningen, 6 procent geeft blijk van angstsymptomen en 21 procent signaleert slaapproblemen; - 14 procent zegt een minder goede periode door te maken; - 6 procent een ernstige depressie doormaakte in het jaar voorafgaand aan de enquête. In vergelijking met de resultaten van de gezondheidsenquête van 2004 rapporteren meer mensen dat ze zich mentaal minder fit voelen, last hebben van een depressieve aandoening of psychotrope geneesmiddelen gebruiken. Vorige week werd bekendgemaakt dat België niet minder dan 2 000 zelfdodingen per jaar kent of gemiddeld zes per dag. Ons land heeft daarmee na Finland het hoogste aantal zelfdodingen in Europa. In 2008 waren 1 027 overlijdens in Vlaanderen te wijten aan zelfdoding. Dat zijn er bijna drie per dag. Bij mannen tussen 20 en 24 jaar en tussen 30 en 50 jaar en bij vrouwen tussen 15 en 40 jaar is het de voornaamste doodsoorzaak. Het Vlaams suïcidecijfer ligt 1,5 keer hoger dan het EU-gemiddelde.
2. Gelukkig zijn bevordert je gezondheid Het is wetenschappelijk bewezen dat gelukkige mensen op tal van domeinen positieve effecten ervaren.
Lichamelijk en psychisch functioneren o Je voelt je goed in je vel als je gelukkig bent. o Geluk heeft een positief effect op het immuunsysteem waardoor je minder snel ziek wordt. o Gelukkige mensen zijn lichamelijk gezonder. Dit heeft te maken met verschillende elementen zoals sneller reageren bij symptomen, meer preventieve maatregelen nemen, gezonder leven (meer lichaamsbeweging, matiger omspringen met roken en alcohol). o Gelukkige mensen zijn flexibeler en vindingrijker in hun denken: ze staan meer open voor nieuwe ideeën en ervaringen. Ze hebben aandacht voor wat ze doen en proberen 2
o o
tegelijk niet op een krampachtige manier vast te houden aan bepaalde ideeën. Ze plaatsen de dingen in hun context. Ze kunnen zien dat anderen dezelfde dingen vanuit een andere invalshoek zien en dat iedereen met zijn eigen waarheden werkt ipv met dé waarheid. Geluk geeft je een groter gevoel van eigenwaarde en zelfvertrouwen. Positieve emoties hebben, is een onderdeel van geluk. Ze geven energie en vervullen een belangrijke rol bij het opbouwen van fysieke reserves en dragen bij tot de verbetering van de gezondheid. Ze zorgen er mee voor dat je weerbaarder bent als je onder stress komt te staan of bij tegenslagen.
Sociaal welzijn o Gelukkige mensen zijn socialer, vriendelijker, energieker, populairder. o Gelukkige mensen wijden een groot deel van hun tijd aan hun familie en vrienden, koesteren hun relaties en genieten ervan. o Gelukkige mensen zijn vaak de eersten om een helpende hand toe te steken. o Gelukkige mensen leggen gemakkelijker contacten en behouden deze ook meer. o Een sociaal netwerk is ook bevorderlijk voor de gezondheid. Hierbij lijken verschillende mechanismen in het spel te zijn, waaronder opvang bij stressvolle gebeurtenissen, correctie van inadequaat gedrag en een minder riskante levenswijze.
Het leven o Gelukkige mensen vinden het niet moeilijk om hun dankbaarheid te uiten voor alles wat ze hebben. o Ze zijn optimistisch over hun toekomst. o Ze genieten van het leven en proberen zoveel mogelijk in het nu te leven. o Ze wijden zich serieus aan hun levensdoelen en ambities.
Het werk o Geluk zorgt ervoor dat je productiever en tevredener bent op het werk.
3. CM-project ‘Pluk je geluk’ Op 14 september lanceert de Christelijke Mutualiteit ‘Pluk je geluk’, de derde pijler van haar preventieproject CM-fit. Bij de acties ‘Twee kwartier beweegplezier’ en ‘Evenwichtig eetplezier’ lag de klemtoon op de fysieke gezondheid. Als eerste ziekenfonds trekt CM nu ook volop de kaart van de geestelijke gezondheid. Het motto ‘Een gezonde geest in een gezond lichaam’ vat perfect deze integrale benadering samen. Met haar campagne wil CM benadrukken dat geluk maakbaar is, dat je gelukkig zijn kunt leren. 50 procent van je geluk is genetisch bepaald. Hieraan kun je niets veranderen. 10 procent wordt bepaald door de omstandigheden. De overige 40 procent kun je zelf beïnvloeden door je gedrag en je gedachten. ‘Pluk je geluk’ wil Vlaanderen aanzetten om actief werk te maken van mentale veerkracht en geluk. Daarbij geeft CM het duidelijke signaal dat werken aan geluk niet iets is voor ‘softies’. Pluk je geluk steunt op de positieve psychologie. Dit is de wetenschappelijke studie van geluk en van wat het leven in waarde doet toenemen.
3
Door volop de kaart te trekken van preventie maakt CM haar opdracht als gezondheidsfonds waar. Bovendien sluit CM zich hiermee aan bij de gezondheidsdoelstellingen en acties van de Vlaamse overheid. ‘Pluk je geluk’ focust op het verhogen van je geluksgevoel en de mentale fitheid. Het CM-geluksplan geeft daarbij de richting aan. De gelukslijnen zijn gebaseerd op ‘de zeven principes van geluk’ beschreven door het Nederlandse Trimbos-instituut, een gerenommeerd expertisecentrum voor geestelijke gezondheid. Het CM-geluksplan is opgevat als een metroplan met 7 gelukslijnen. Elke gelukslijn bevat een aantal haltes met concrete tips. Zo kun je dagelijks werk maken van je geluk en dat van anderen. De reis is daarbij belangrijker dan het doel. CM gaat met haar geluksplan de boer op. Met een brede sensibiliserings- en informatiecampagne wil CM zo veel mogelijk mensen bereiken. Pluk je geluk zal Vlaanderen rondgaan onder meer via publicaties, folders en straatacties. In samenwerking met Leo Bormans organiseert CM de lezingentournee ‘Het geheim van GELUK’. Samen met de socioculturele verenigingen worden heel wat interactieve infosessies georganiseerd. Met dit project beoogt CM duurzame gedragsverandering. De ‘Pluk je geluk’-campagne zal dan ook meerdere jaren lopen. Het project beoogt gezondheidswinst op korte én op lange termijn. Daarom biedt CM ook meer intensieve cursussen aan. In februari 2011 lanceert CM de online Pluk je gelukcoach. 4.
De CM-geluksenquête
56 procent van de Vlamingen is gelukkig, 17 procent is niet gelukkig Op basis van vier vragen werd het individueel geluksgemiddelde berekend. De score plaatsten we op een schaal tussen 1 (meest ongelukkig) en 7 (meest gelukkig). Dit is de wetenschappelijk aanvaarde categorisering van geluk. De gemiddelde Vlaming scoort 4,8 op de schaal van 7. 56 procent van de Vlamingen scoort 5, 6 of 7 en noemt zich dus gelukkig. 17 procent haalt een score van 1, 2 of 3.
%
4
Mannen en vrouwen even gelukkig We zien geen verschil in geluk tussen mannen en vrouwen. Mannen halen een gemiddelde geluksscore van 4,7, vrouwen 4,8. De literatuur zegt dat dit vroeger anders was. Vrouwen waren ongelukkiger omdat ze minder deelnamen aan de arbeidsmarkt en ze financieel veel zwakker stonden dan mannen. De laatste jaren hebben de vrouwen de mannen dus ingehaald.
60-plussers het gelukkigst 60-plussers zijn gelukkiger dan mensen met een andere leeftijd. De literatuur duidt op verschillende mogelijke oorzaken. Ten eerste is het mogelijk dat mensen in de loop van hun leven beter leren omgaan met de negatieve kanten van hun gevoelens en meer zelfvertrouwen krijgen. Een andere hypothese is dat de verschillen afnemen tussen de gestelde doelen en het bereiken van die doelen. Oudere mensen brengen hun ambities beter in overeenstemming met hun mogelijkheden. Ten derde kan ook de grotere vrijheid na pensionering een belangrijke rol spelen.
Opleidingsniveau niet bepalend voor geluk Uit de literatuur blijkt dat de relatie tussen opleiding en geluk grotendeels bepaald wordt door het inkomen. Geld maakt gelukkiger, maar slechts tot op het niveau dat er genoeg inkomen is om aan de basisbehoeften te voldoen. Mensen met een hoger opleidingspeil verdienen doorgaans meer. Zij kunnen meer sparen, zijn vaker eigenaar van hun woning en hebben meer het gevoel dat ze met hun inkomen toekomen. En zijn dus gelukkiger. Deze hypothese wordt door dit onderzoek niet bevestigd. De geluksscore van personen die hoogstens een diploma lager onderwijs behaalden is 4,7. Hetzelfde cijfer zien we bij mensen die hoogstens een diploma middelbaar onderwijs behaalden. Mensen met een diploma hoger onderwijs halen een geluksscore van 4,8. Er is geen significant verschil met de andere twee groepen.
5
Beroepssituatie soms bepalend voor geluk De hoogste geluksscores vinden we bij de gepensioneerden en de huisvrouwen en -mannen. Zij zijn gelukkiger dan gemiddeld. Een mogelijke verklaring is dat bijna alle huisvrouwen en -mannen samenwonend en/of gehuwd zijn en dus genieten van de sociaal-economische status van hun partner. Voor de gepensioneerden zoeken we de verklaring bij het wegvallen van de tijdsdruk bij pensionering. Deze druk ontstaat in het ‘spitsuur van het leven’, wanneer de loopbaan, het verwerven van een woning, gezinsuitbouw en de opvoeding van de kinderen samenvallen. De arbeidsongeschikten scoren dan weer veel lager op geluk dan de andere groepen. Dit effect hangt sterk samen met hun gezondheid, blijkt uit de studie. Werk is bovendien ook een essentiële bron van sociale contacten, zelfvertrouwen en ontplooiing en geeft het leven structuur en zin.
Samenwoners gelukkiger dan alleenwonenden Relaties zijn de basis van geluk. Mensen willen andere mensen uit hun familiale en relationele omgeving dicht bij zich. De resultaten van de enquête bevestigen dit. Mensen die samenwonen zijn gelukkiger dan mensen die alleen wonen.
6
Kinderen hebben heeft geen invloed op geluk We vinden geen verschillen in geluk tussen mensen met inwonende kinderen en mensen zonder. Bij beide groepen bedraagt de geluksscore 4,8. Over kinderen is de literatuur ambivalent. Minder vrije tijd en hogere uitgaven in het gezinsbudget staan tegenover het plezier van de interactie met kinderen. Het resultaat van deze afweging valt in het algemeen positief uit, maar dit wordt niet bevestigd in dit onderzoek. Hoe gezonder, hoe gelukkiger Uit de analyses blijkt dat geluk en gezondheid positief samenhangen. Wie zich gezond voelt, rapporteert een hogere score van geluk. Dat geldt ook omgekeerd: wie gelukkig is, voelt zich subjectief gezonder. Dit werd ook eerder bewezen. Geluk bevordert de gezondheid. Gelukkige mensen leven langer, hebben minder kans om ziek te worden, herstellen sneller na ziekte, hun hart werkt beter, hun weerstand tegen ziekte is hoger en hun geestelijke gezondheid is beter.
7
Bijlage: Methodologie van het onderzoek 1 913 volwassen Vlamingen vulden een elektronische vragenlijst in. Deze werd hen toegestuurd via de digitale nieuwsbrief van CM. De vragenlijst bestaat uit een reeks vragen waaruit we de sociodemografische situatie, de subjectieve gezondheid en het niveau van geluk kunnen afleiden. In de vragenlijst wordt gepolst naar de subjectieve gezondheid aan de hand van volgende vraag:
Geluksgemiddelde De geluksscore wordt berekend op basis van de Schaal voor Subjectief Geluk die bestaat uit 4 vragen. De hoogste score is een 7, de laagste score is een 1. Het gemiddelde van deze 4 scores geeft het geluksgemiddelde. De Schaal voor Subjectief Geluk is ontwikkeld door Sonja Lyubomirsky, professor in de psychologie aan de universiteit van Californië. Ze doet al achttien jaar onderzoek naar geluk en wordt wereldwijd beschouwd als één van de grootste autoriteiten in haar vakgebied. De vragenlijst bestaat uit volgende vier vragen:
8
