Permanente Vorming KU Leuven - Opleidingen Kwaliteitszorg

AANBOD 2013-2014

Permanente Vorming KU Leuven - Opleidingen Kwaliteitszorg DEPARTEMENT MAATSCHAPPELIJKE GEZONDHEIDSZORG EN EERSTELIJNSZORG

Welkomstwoord Het verlenen van hoogstaande kwalitatieve zorg is een centrale bekommernis voor iedereen die in de gezondheidszorg werkzaam is. Dit geldt zowel voor de eerstelijnszorg, de woonzorgcentra en ziekenhuizen als de laboratoria. Om deze sectoren nog beter te kunnen ondersteunen in hun streven naar topkwaliteit, heeft het departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en Eerstelijnszorg van de KU Leuven ervoor gekozen om het onderzoek, onderwijs en de dienstverlening rond kwaliteit en patiëntveiligheid te bundelen. Zo willen wij u nog beter dan vroeger ondersteunen om samen te streven naar topkwaliteit. Het is mij als decaan van de Faculteit Geneeskunde dan ook een genoegen om in deze brochure het KU Leuven opleidingsaanbod voor het academiejaar 20132014 rond kwaliteit van zorg te mogen voorstellen: drie meerdaagse opleidingen voor een specifiek doelpubliek - laboratoria, zorgorganisaties en medewerkers uit de eerstelijn. Daarnaast bieden wij u een opleiding klinische studies. Dit alles wordt aangevuld met drie avondsymposia, die vrij toegankelijk zijn voor de deelnemers aan de langdurige opleidingen, maar die ook afzonderlijk gevolgd kunnen worden. De opleidingen voor laboratoria en zorgorganisaties leiden tot een universitair getuigschrift. Alle opleidingen worden gegeven door een ervaren team van professoren, aangevuld met experten uit het werkveld, en maken gebruik van de meest recente onderzoeksbevindingen uit binnenen buitenland. Ik nodig u dan ook graag uit om het aanbod in deze brochure te verkennen en tevens kenbaar te maken aan uw collega’s, en hoop u te mogen ontmoeten tijdens onze activiteiten. Met collegiale hoogachting,

Prof. dr. Jan Goffin Decaan Faculteit Geneeskunde

Inhoud Overzicht

5

Opleiding “Kwaliteitszorg in een Biomedische, Biotechnologische of Farmaceutische Omgeving”

6-7

Opleiding “Kwaliteit van Zorg in Zorgorganisaties”

8-9

Opleiding “Kwaliteit van Zorg in de Eerstelijn”

10-11

Opleiding “Klinisch Onderzoek en Klinische Studies”

12

Avondsymposia

13

Praktische gegevens

14

©UZ Leuven

4

Deze opleidingen in kwaliteitszorg zijn multidisciplinair en praktijkgericht en spelen in op de groeiende vraag naar kwaliteitszorg en -bewaking. Hierbij worden denkkaders, procedures, technieken en werkwijzen aangereikt die de kwaliteit van het professionele handelen kunnen verhogen. • Welke vereisten stelt de regelgeving en wat betekent dat in de praktijk? • Welke kwaliteitsaspecten zijn van toepassing in klinische studies? • Hoe ga je te werk bij het invoeren en onderhouden van systemen voor kwaliteitsmanagement? • Wat is de betekenis van nationale en internationale kwaliteitsnormen (ISO, GXP, ICH …)? • Wat is het verschil tussen accreditatie, certificatie en erkenning en wat heb je in de praktijk nodig? Hoe kunnen procesbeheersing en -verbetering de kwaliteitszorg ondersteunen? • Door wie en op welke manier wordt een kwaliteitssysteem gecontroleerd (audits ...)? • Hoe helpt mijn elektronisch medisch dossier me om de praktijk te verbeteren? • Kan je een huisartspraktijk laten accrediteren? • Hoe pak je een verbeteringsproject aan in de eigen praktijk of omgeving? • Hoe kunnen we de patiëntveiligheid verhogen? • Is weerstand bij verandering normaal? • Wat betekent patiëntcentrale zorg in de praktijk? • Is er een optimaal kwaliteitsbeleid? • Wat is het Model for Improvement?

Overzicht opleidingen en symposia Opleiding Kwaliteitszorg in een Biomedische, Biotechnologische of Farmaceutische Omgeving* + 3 avondsymposia

Oktober 2013

November 2013

December 2013

Januari 2014

Februari 2014

Maart 2014

April 2014

Mei 2014

Oktober 2014

17, 24

7, 21, 28

5, 12

9, 16, 23, 30

13, 20, 27

13, 20, 27

24

8, 15

paperverdediging

20, 27

3, 17, 24

10, 24, 31

28

23

Opleiding Kwaliteit van Zorg in Zorgorganisaties + 3 avondsymposia

Opleiding Kwaliteit van Zorg in de Eerstelijn* + 3 avondsymposia

Opleiding Klinisch Onderzoek en Klinische Studies

Avondsymposium

17

10, 24

5

21

X

5

13

30

13

X

24

13, 27

X

* mogelijkheid om aparte modules te volgen

5

Opleiding “Kwaliteitszorg in een Biomedische, Biotechnologische of Farmaceutische Omgeving” Met Getuigschrift KU Leuven DOELSTELLING

DOELGROEP

CONTACT

Mag ik erop vertrouwen dat het resultaat van mijn bloedanalyse correct is? Bevat dit doosje het medicijn dat vermeld staat op de verpakking? Voldoen we aan de vereisten van de opgelegde erkenningsnormen voor pathologische ontleedkunde, klinische biologie en genetische laboratoria? Kwaliteitszorg is geen louter theoretisch concept, maar heeft een concrete impact op het leven van mensen. De samenleving stelt hoge verwachtingen aan kwaliteit en veiligheid en dus legt de overheid steeds vaker verplichtingen op met betrekking tot kwaliteitszorg in laboratoria en bedrijven actief in de biomedische, biotechnologische of farmaceutische sector.

De opleiding is bestemd voor iedereen die werkt in een biomedische, biotechnologische of farmaceutische omgeving, zoals kwaliteitsmanagers en -verantwoordelijken, laboratoriumdirecteurs, klinisch biologen, artsen (-specialist in opleiding), apothekers, hoofdlaboranten / analisten, laboratoriummedewerkers, paramedici, wetenschappelijk medewerkers uit academische of industriële laboratoria, medewerkers uit de farmaceutische industrie of biotechnologiebedrijven, auditoren van laboratoria.

KU Leuven - Faculteit Geneeskunde Onderzoekseenheid Biomedische Kwaliteitszorg Herestraat 49 bus 602, 3000 LEUVEN tel. + 32 16 33 03 82, fax + 32 16 34 79 49 [email protected]

Kwaliteitszorg is meer dan het invoeren van een model of van enkele vaktechnische en administratieve aanpassingen. Het is een integraal proces dat de betrokkenheid vereist van alle medewerkers in een organisatie. In de praktijk leiden initiatieven van kwaliteitsmanagement meestal snel tot betere resultaten. Spijtig genoeg worden die initiatieven, omwille van onvoldoende bekendheid met de materie, in vele gevallen slechts fragmentarisch in plaats van systematisch doorgevoerd.

CONCEPT De theoretische sessies worden plenair gegeven. De interactie met en tussen docenten en deelnemers, vanuit de verschillende sectoren, is een stimulans om een ruimer inzicht te krijgen in de problemen en mogelijkheden van de verschillende werkomgevingen. De theoretische leerstof wordt verdiept en toegepast op de werksituatie van de deelnemers tijdens praktijkvoorbeelden en interactieve sessies. Inschrijven kan voor de volledige opleiding, maar ook voor aparte modules.

EVALUATIE “Er zijn maar weinig programma’s beschikbaar die een overzicht geven van verschillende aspecten van kwaliteit. Dit programma deed dat wel. Het is een bron van inspiratie voor een brede groep van mensen die binnen de bio-paramedische en farmaceutische wereld aan kwaliteit werken.” (Delphine) “Kwaliteitszorg is een continue verbetering van een proces van mensen, door mensen, voor mensen. Daar wou ik gewoon meer over weten. Deze cursus bespreekt alle aspecten van “kwaliteit” en van “zorg”. De theorie wordt afgewisseld met praktische kennis en ervaring van de docenten. Je leert er processen analyseren en (Martine) verwerft er inzicht in management en beheer.”

6

Als eindevaluatie schrijven en verdedigen de deelnemers, bij voorkeur per twee, een paper. Deelnemers die met succes de volledige opleiding volgen (module A-F + capita selecta), inclusief het schrijven en verdedigen van de paper, ontvangen een getuigschrift van de KU Leuven. Hierbij is een aanwezigheid van minstens 80% van de lestijd noodzakelijk. Deelnemers die geen paper schrijven maar wel minstens 80% van de lestijd aanwezig waren, ontvangen een attest van deelname.

Administratief medewerker: Elke Hombroeckx Academisch coördinator: prof. dr. Els Dequeker

PROGRAMMACOMITÉ Het vormingsprogramma staat onder supervisie van het programmacomité: • Prof. dr. Peter Declercq (Faculteit Farmaceutische Wetenschappen, KU Leuven) • Em. prof. dr. Marc De Ley (Faculteit Wetenschappen, KU Leuven) • Prof. dr. Katelijne De Nys (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven - UZ Leuven) • Prof. dr. Els Dequeker (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven - UZ Leuven) • Em. prof. dr. Karel De Witte (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, KU Leuven) • Prof. dr. Johan Kips (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven) • Dr. Philippe Van de Walle (Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid)

WEBSITE www.med.kuleuven.be/nl/permanente-vorming/ opleidingen-kwaliteitszorg

INHOUD

Kwaliteitsmanagementsysteem •

MODULE A (21 u.): 17/10/2013, 24/10/2013, 7/11/2013, 21/11/2013, 28/11/2013 Wat is kwaliteitsvolle zorg in de gezondheidszorg? • • • •

Inleiding in kwaliteitszorg Wie zijn de stakeholders? Belangrijke denkers en principes Nut van kwaliteitsmanagement. Normen en normeringsinstituten.

• • • • • • • •

Verschillende elementen van een kwaliteitsmanagementsysteem Praktijkvoorbeelden Standard Operating Procedures en documentbeheer Organisatie, functie en training Rapportering Interne en externe kwaliteitscontrole Klachten, correctieve en preventieve acties Toestellen en omgeving Interne audit Management review

Riskmanagement Kwaliteitsnormen en richtlijnen • • • • • • • • •

ISO, CEN en nationale normen GCP GLP en de overheid GXP (GCP, GLP, GMP, GDP) in de farmaceutische industrie ICH HACCP IVD directieve - CE-normering Weefsel- en celdirectieve Toepassen van normen

Multidisciplinaire kwaliteitszorg • •

Archivering van gegevens en patiëntenstalen: juridische en ethische aspecten Biobanken

• •

Kwaliteitsmanagement en riskmanagement Patiëntveiligheid

Praktijkvoorbeelden en interactieve sessies

MODULE C (15 u.): 23/01/2014, 30/01/2014, 13/02/2014, 20/02/2014 Procesbeheersing – Procesverbetering • • • • • • •

Kwaliteitsindicatoren - Key performance indicators Kwaliteitsindicatoren - ziekenhuisomgeving Kwaliteitsindicatoren - labo omgeving LEAN, 6 Sigma, Lean 6 sigma Benchmarking SWOT analyse EFQM - kwadrant model

Denkers van kwaliteit •

Kwaliteitsgoeroes en hun verwezenlijkingen

Praktijkvoorbeelden en interactieve sessies

MODULE B (15 u.): 5/12/2013, 12/12/2013, 09/01/2014, 16/01/2014

Logistieke processen • •

Logistiek management Procesopvolging met kwantitatieve data

Praktijkvoorbeelden en interactieve sessies

MODULE D (7,5 u.): 27/02/2014, 13/03/2014 Accreditatie, certificatie en erkenning • • •

Accreditatie en certificatie Ziekenhuiserkenning en -accreditatie/certificatie Medische kwaliteitsbewaking en -opvolging

Veranderingsprocessen, leerprocessen en motivatietechnieken • •

MODULE E (10,5 u.): 13/03/2014, 20/03/2014, 27/03/2014 Methodevalidatie en statistische verwerking van data • • •

Statistische verwerking van gegevens Validatie en ISO-accreditatie Computer- en softwarevalidatie, 21 CFR Part 11 – Electronic Records, Electronic Signatures

Praktijkvoorbeelden

MODULE F (12 u.): 24/04/2014, 08/05/2014, 15/05/2014 Vereisten van laboratoria en testruimten • • • • • • • • • •

Infrastructuur conform de vereisten Radioprotectie Steriele omgeving - clean room Werken met GMO’s, pathogenen … Infrastructuur van lokalen conform de vereisten voor uitvoering van testen, productie of proces Milieuwetgeving en -vergunning Hygiëne Transport van biologische en chemische substanties Transport van geneesmiddelen Afvalverwerking (ziekenhuis en biologisch / chemisch afval)

Praktijkvoorbeelden

CAPITA SELECTA (9 u.): 07/11/2013, 12/12/2013, 09/01/2014, 30/01/2014, 13/02/2014, 24/04/2014 • • • • •

Wetgeving van diagnostische laboratoria in België Verloop van een GLP audit EU directieve en Belgische Wetgeving voor klinische studies Bijzonderheden over fase 1 studies Kwaliteitsprojecten

Praktijkvoorbeelden en praktijkoefeningen

Inschrijven ook mogelijk voor aparte modules

Change Management: theorie en praktijk Change Management in de eigen organisatie

Praktijkvoorbeelden

7

Opleiding “Kwaliteit van Zorg in Zorgorganisaties” Met Getuigschrift KU Leuven

“Vier jaar geleden maakte ik vanuit het bedrijfsleven de overstap naar een ziekenhuis. Veel kon ik leren op de werkplek, maar ik verlangde ook naar een opleiding die op een interactieve wijze een waaier aan zorgkwaliteitstopics belicht, mét ruimte voor netwerken. En kijk … een excellente interne organisatie, met zorg gekozen externe sprekers, een heterogene groep … Deze opleiding biedt een échte meerwaarde.” (zorgmanager)

DOELSTELLING

DOELGROEP

Bieden wij dagelijks in onze zorgorganisaties aan alle patiënten de kwaliteit van zorg die we zelf als patiënt zouden wensen? Misschien niet altijd, misschien niet aan iedereen, misschien niet na 22u, misschien niet op elke afdeling, maar wel op afdeling A en wel indien die ene collega aanwezig is ... Hoe komt dit? Hoe kunnen we dit verklaren? Welke uitdagingen zijn er? Wanneer zouden we zelf tevreden zijn als patiënt? Deze vragen en uitdagingen vormen de basis van de opleiding Kwaliteit van Zorg in Zorgorganisaties.

Kwaliteitsfunctionarissen, stafmedewerkers, directieleden, artsen, leden van het middenkader, en alle medewerkers van algemene, psychiatrische en revalidatieziekenhuizen, eerstelijnsorganisaties, woonen zorgcentra en andere zorgorganisaties met bijzondere interesse in kwaliteit en patiëntveiligheid.

“Hand in hand met de actualiteit, werden de oerprincipes van ‘kwaliteit’ aangeleerd en toegepast op situaties in de eigen organisatie. Tegelijkertijd word je door de wijze van doceren uitgenodigd de eigen vaste denkpatronen op de helling te zetten, waardoor er een extra opportuniteit ontstaat om de leerstof en nieuwe inzichten te integreren.” (hoofdgeneesheer)

CONCEPT De doelstelling van deze opleiding is medewerkers en leidinggevenden uit zorgorganisaties samen te doen nadenken, kennis uit te wisselen en nieuwe inzichten te geven over de talrijke uitdagingen met betrekking tot de kwaliteit van zorg en patiëntveiligheid. Tijdens deze opleiding worden denkkaders aangereikt maar worden ook vaardigheden aangeleerd. De interactieve werkvorm is een belangrijke pijler waarbij er ruimte is om eigen problemen, inzichten, ervaringen en uitdagingen te delen met de andere deelnemers. Het doel is een groep van enthousiaste deelnemers te selecteren uit tal van instellingen en sectoren om op deze wijze een zo divers mogelijke groep te hebben. Samen leren, onder de deskundige leiding van ervaren docenten, is het streefdoel.

“Het eindwerk en de groepsdiscussies waren voor mij stimulerend, al wat je hebt geleerd kan je toepassen in de praktijk en het cursusmateriaal gebruik ik dagelijks. De cursus was perfect georganiseerd, vond plaats in een aangenaam kader met interessante lesgevers en dit met respect voor de principes van volwassenonderwijs. Kortom een aanrader.” (verpleegkundig directeur) “Het interessante was dat ik vanuit ons woonzorgcentrum enerzijds bij kon leren in deze opleiding maar anderzijds ook eyeopeners kon aanbrengen voor de collega’s uit eerstelijn en ziekenhuizen.” (stafmedewerker)

8

Tijdens deze opleiding zullen een twintigtal deelnemers participeren aan interactieve colleges en groepsdiscussies en werken aan een verbeterproject in de eigen organisatie. Het principe “all teach all learn” dat vanuit onze collega’s van het Institute for Healthcare Improvement te Boston wordt aangereikt, dragen we hoog in het vaandel. De sessies worden geleid door een team van ervaren docenten in samenwerking met experten uit tal van zorgorganisaties.

EVALUATIE Om het ‘Getuigschrift van Permanente Vorming in de Kwaliteit van Zorg in Zorgorganisaties’ te verwerven, schrijven en presenteren de deelnemers een beleidsnota aan hun directiecomité. Deze beleidsnota beschrijft een kwaliteitsprobleem uit de eigen organisatie, waarbij een voorstel tot aanpak op basis van de inhoud van de opleiding wordt voorgesteld. De beleidsnota wordt samengevat op een poster die mondeling toegelicht wordt aan de andere deelnemers van de opleiding. Een aanwezigheid van minstens 80% van de lestijd is noodzakelijk.

CONTACT KU Leuven - Faculteit Geneeskunde Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap (CZV) Kapucijnenvoer 35/4, 3000 LEUVEN tel. + 32 16 33 69 72, fax + 32 16 33 69 70 [email protected] Administratief medewerker: Mia Veuchelen Academisch coördinator: prof. dr. Walter Sermeus en dr. Kris Vanhaecht

PROGRAMMACOMITÉ / STUURGROEP Het Getuigschrift van Permanente Vorming in de Kwaliteit van Zorg in Zorgorganisaties wordt georganiseerd in samenwerking met het Institute for Healthcare Improvement Open School, Boston, USA – I.H.I., www.ihi.org.

WEBSITE www.czv.kuleuven.be/ en Twitter: #qczv

INHOUD DAGDEEL 1: 20/01/2014, 13.00u-18.30u Inleiding in het kwaliteitsbeleid en Wetgeving We starten met een overzicht over kwaliteit van zorg en bespreken de belangrijkste onderzoeksresultaten over de prevalentie van adverse events en enkele toonaangevende internationale rapporten. Vanuit deze rapporten komen we tot de dimensies van kwaliteit van zorg en gaan na wat deze anno 2013 betekenen volgens het Institute for Healthcare Improvement (IHI). Tijdens het tweede onderdeel van deze eerste bijeenkomst bespreken we de wetgeving rond kwaliteit van zorg, zowel op regionaal, nationaal als Europees vlak.

DAGDEEL 2: 27/01/2014, 13.00u-18.30u De menselijke bijdrage en Impact van adverse events op Second Victims Zorgorganisaties zijn één van de meest complexe bedrijven. Vele medewerkers hebben elk een bijdrage aan het zorgproces. Op basis van het Reason Swiss Cheese Model bekijken we deze complexiteit. We onderzoeken daarnaast de menselijke bijdrage aan adverse events: the human contribution. Wanneer er kwaliteitsverlies is of een klinisch incident veroorzaakt schade, dan is de patiënt het eerste slachtoffer. Daarnaast kunnen ook medewerkers getraumatiseerd geraken door hun (on)rechtstreekse betrokkenheid bij zulk incident, zij zijn het Second Victim. Welk impact heeft dit op het kwaliteitsbeleid van een zorgorganisatie? Worden zorgorganisaties soms de Third Victim?

DAGDEEL 3: 03/02/2014, 13.00u-18.30u Kwaliteitsgoeroes en Model for Improvement Om de huidige kwaliteitsinitiatieven te begrijpen is het belangrijk enkele goeroes uit de vorige eeuw beter te kennen. We analyseren de theorie van Walter Shewhart, Edwards Deming, Armand Feigenbaum en Philip Crosby. Vanuit deze theorieën komen we tot het IHI Model for Improvement dat, uitgaande van Deming’s PDSA cyclus, als basismodel voor verbeterinitiatieven gebruikt wordt binnen deze opleiding. We bespreken het model en testen samen de waarde van dit model tijdens een improvementgame.

DAGDEEL 4: 17/02/2014, 13.00u-18.30u

DAGDEEL 7: 24/03/2014, 13.00u-18.30u

Veranderen, teamwerking en analyse van gegevens

De plaats van zorgprocessen in het kwaliteitsbeleid

Elke verbetering leidt tot verandering maar niet elke verandering leidt tot verbetering. Welke knelpunten kunnen we verwachten tijdens een verbetertraject? Hoe betrekken we de verschillende disciplines? Hoe houden we rekening met datgene dat hen drijft en motiveert? Kunnen we ons voorbereiden op eventuele conflicten? Het meten van kwaliteitsinitiatieven kan ook gebeuren door de interprofessionele teamwerking te analyseren, en op basis van feedback te zoeken naar een optimale werkvorm. In een tweede onderdeel van dit dagdeel gaan we dieper in op analyse van objectieve gegevens. We bespreken basismethodieken voor analyse van gegevens en het interpreteren van statistische resultaten.

Het organiseren van zorgprocessen via zorgpaden heeft al een lange traditie en heeft zijn meerwaarde reeds bewezen. Momenteel kiezen meer en meer zorgorganisaties ervoor om hun zorgprocessen en zorgpaden verder te verbeteren via methoden als Lean Management en 6 Sigma. Hoewel velen vertrouwd zijn met deze concepten, zijn de theorie en de tools achter dit jargon minder gekend. Hoe integreren we deze zorgprocessen in ons kwaliteitsbeleid en is er een relatie met de logistieke en ondersteunende processen in onze organisaties?

DAGDEEL 8: 31/03/2014, 13.00u-18.30u Opvolgen van resultaten

DAGDEEL 5: 24/02/2014, 13.00u-18.30u

Nieuw

Interne en externe communicatie Tijdens deze sessie werken we rond basisprincipes van het communicatiebeleid dat alom aanwezig is. Je kan immers niet nietcommuniceren. We richten ons op externe communicatie zoals crisiscommunicatie op basis van de inzichten van crisisinterventie bij dringende hulpverlening. We focussen op interne communicatie met je medewerkers. Zij dragen immers bij tot het uitwerken en uitdragen van je kwaliteitsbeleid en kwaliteitsbewustzijn. Kunnen we onze medewerkers omvormen tot medewerkers van ons kwaliteitsbeleid?

DAGDEEL 6: 10/03/2014, 13.00u-18.30u De plaats van patiënten bij kwaliteitsprojecten en in het maatschappelijk debat Patientcentered care is één van de zes basisdimensies van kwaliteit maar waarschijnlijk het moeilijkst te implementeren in de dagelijkse zorgverlening. Hoe definiëren we “patiënt centraal” volgens het IHI? Welke gevaren zijn er aan het meten van patiëntenervaringen of kunnen we toch beter klachtenbrieven gebruiken? Zijn er adviezen die het Vlaams Patiëntenplatform heeft voor de zorgorganisaties en is Test-Aankoop vriend of vijand? In deze zesde en zeer interactieve sessie bespreken we dit alles en bouwen samen aan een voorstel voor onze eigen directie om de zorgorganisatie nog meer patiëntgericht te maken.

Indicatoren worden te pas en te onpas gebruikt in beleidsplannen. Maar dienen indicatoren nu eerder voor het extern kwaliteitsbeleid of zijn het interne hulpmiddelen? Wat leerde Avedis Donabedian ons erover en is zijn visie nog steeds actueel? We bespreken dit in samenwerking met experten uit organisaties en overheid.

DAGDEEL 9: 28/04/2014, 13.00u-18.30u Accreditatie en Certificatie Tijdens deze voorlaatste sessie bespreken we de zin en onzin van accreditatie en certificatie. Zijn er valkuilen of worden er onmogelijke verwachtingen gecreëerd door consultants en de overheid? Is een totale ziekenhuisaccreditatie de beste keuze of kiezen we eerder voor accreditatie van een bepaald zorgproces, afdeling of laboratorium? Tal van vragen worden besproken door ervaringsdeskundigen en auditoren.

DAGDEEL 10: 23/05/2014, 09.00u-17.00u Voorstelling eindwerken deelnemers en Kwaliteit elders bekeken Tijdens de laatste bijeenkomst stellen de deelnemers hun beleidsplan aan elkaar voor dat ze schreven voor hun eigen directie. Tot slot van deze tiendaagse opleiding denken we outof-the-box en halen we nog wat inspiratie bij de brandweer en het hotelwezen. Wat kunnen we leren vanuit deze service industrie, wat zijn servuxies en hoe kunnen we inspelen op de steeds toenemende verwachtingen van onze klanten?

9

Opleiding “Kwaliteit van Zorg in de Eerstelijn”

Nieuw

Met attest van deelname en accreditatiepunten DOELSTELLING

DOELGROEP

Tot voor enkele jaren werden de meesten onder ons nog opgeleid volgens de opvatting dat we goede artsen zijn en gepaste zorg verlenen door het vergaren van kennis en vaardigheden en deze dan correct toe te passen. Ondertussen weten we dat dat niet zo is. Bij 40% van de patiënten geven we te veel, te weinig of verkeerde zorg. Vele patiënten lopen schade op waarvan de helft te voorkomen is.

De opleiding is bedoeld voor iedereen die actief is in de eerstelijnsgezondheidszorg: we richten ons in dit eerste jaar vooral naar huisartsen. De cursus staat open voor andere collega’s in de eerste lijn zoals tandartsen, kinesisten en verpleegkundigen.

Daarnaast is er ook vanuit de overheid een veranderend inzicht. De tijd dat elke nieuwe behandeling kon worden geïmplementeerd is voorbij. Gezondheid kent wel degelijk een prijs: de middelen zijn eindig en daarom wil men dat ze effectief en efficiënt gebruikt worden.

CONCEPT

Bijgevolg wordt het noodzakelijk dat we vanuit de beroepsgroep zelf een antwoord geven op deze ontwikkelingen. De tijd dat we ons beroep uitoefenen vanuit gewoonte, overlevering en zonder maatschappelijke verantwoording is voltooid verleden tijd. De zorg die we aanbieden moet voldoen aan kwaliteitscriteria. Deze worden door de Wereld Gezondheidsorganisatie omschreven als volgt: zorg moet effectief zijn (Evidence Based Medicine) en efficiënt (de beschikbare middelen moeten optimaal worden aangewend) en daarenboven veilig, patiëntgericht, voor iedereen toegankelijk, en ethisch verantwoord. Om te weten of onze zorg daaraan voldoet is het nodig om deze zorg te meten en te verbeteren waar mogelijk.

Tijdens deze opleiding zullen een twintigtal deelnemers participeren aan interactieve colleges en groepsdiscussies en werken aan een verbeterproject in de eigen praktijk. De sessies worden geleid door een team van ervaren docenten.

EVALUATIE Er is geen evaluatiesessie, cursisten ontvangen geen getuigschrift maar wel een attest van deelname voor de sessies waarop ze aanwezig waren.

De heer F. is een man van 60 die tijdens een wachtdienst op raadpleging komt met een spierverrekking na een onhandige beweging. Dokter P. geeft hem een IM injectie met diclofenac, die wat meer pijn veroorzaakt dan hij verwacht. De patiënt gaat naar huis. ’s Anderdaags blijkt dat de heer F. dringend opgenomen is met longoedeem. Hij nam namelijk coumarine waardoor deze hartpatiënt na de IM inspuiting een massale bloeding deed met hartdecompensatie als gevolg. Dokter P. hield dit incident jarenlang voor zich en voelde zich daar niet goed bij. Later besprak hij het op de LOK vergadering met een visgraatanalyse: waar zaten de oorzaken en hoe was dit incident te voorkomen? Collega’s toonden begrip en waren zelf tevreden omdat ze met deze bespreking op zak niet in dezelfde valkuilen zouden trappen.

CONTACT KU Leuven - Faculteit Geneeskunde Academisch Centrum Huisartsgeneeskunde (ACHG) Kapucijnenvoer 33, blok J, bus 7001, 3000 LEUVEN tel. + 32 16 37 66 21, fax + 32 16 33 74 80 [email protected] Administratief medewerker: Martine Goossens Academisch coördinator: prof. dr. Patrik Vankrunkelsven

PROGRAMMACOMITÉ De doelstelling van deze opleiding is om de basisprincipes van kwaliteitszorg te verkennen. Daarna willen we de instrumenten bespreken die ons toelaten om onze zorg te verbeteren. We kunnen leren uit onze fouten, ons elektronisch medisch dossier beter gebruiken, zelf kwaliteitsverbeteringsprojecten doorvoeren in onze praktijk of onze praktijk laten doorlichten door derden. Het is de bedoeling dat we deze inzichten praktisch oefenen en kennis uitwisselen.

Prof. dr. Bert Aertgeerts Dr. Harrie Dewitte Dr. Geert Goderis Prof. dr. Birgitte Schoenmakers Prof. dr. Patrik Vankrunkelsven Prof. dr. Hub Wollersheim

De interactieve werkvorm is een belangrijke pijler waarbij er ruimte is om eigen problemen, inzichten, ervaringen en uitdagingen te delen met de andere deelnemers.

WEBSITE www.achg.be/onderwijs/voortgezet-medisch-onderwijs

10

INHOUD

Inschrijven ook mogelijk voor aparte modules

DAGDEEL 1: 17/10/2013, 14.00u-19.15u A. Wat is kwaliteitsvolle zorg in de gezondheidszorg? (samen met groep “Kwaliteitszorg in een biomedische, biotechnologische of farmaceutische omgeving”) •

• • •

Historiek. Vanwaar komt plots die aandacht voor kwaliteit in de gezondheidszorg? Deden we het tot nu toe dan niet goed? Wie zijn de stakeholders: beleid, ziekteverzekeraars, patiënten, artsen … wat is hun belang? Internationaal: Institute for Healthcare Improvement; definities Belangrijke denkers en principes. Wat zijn indicatoren? Waarom gebruikt de overheid ze? Hoe zit het met de relatie structuur-proces-outcome in een eerstelijnspraktijk?

B. Notities van EBM en hoe kom ik er snel aan? • • • •

Hoe wordt EBM opgebouwd? Waar vind ik de gepaste informatie? Wanneer zoek ik een richtlijn, een artikel of een systematic review? Op welke manier kom ik het snelst achter de juiste informatie? Wat is een evidence linker?

DAGDEEL 2: 5/12/2013, 14.00u-19.15u A. Patiëntveiligheid (samen met groep “Kwaliteitszorg in een bio-medische, biotechnologische of farmaceutische omgeving”) • • • • •

Definities: soorten incidenten Epidemiologie Begrip second victim Preventie Voorbeelden uit de praktijk

B. Hoe leren we uit incidenten in de praktijk? • • •

Leren uit incidenten (Routh Course Analysis, Prisma, Visgraat) Preventie Praktijkvoorbeelden

DAGDEEL 3: 13/02/2014, 14.00u-19.15u

DAGDEEL 4: 24/04/2014, 14.00u-19.15u

Kan het Elektronisch Medisch Dossier me helpen om de kwaliteit van de praktijk te verbeteren?

Kwaliteitsverbeteringsproject in de eigen praktijk

•

• • •

Hoe gebruik ik mijn elektronisch medisch dossier nog beter voor kwaliteitsbewaking? Wat mogen we van een goed medisch pakket verwachten? Hoe bepaal ik doelpopulaties? Hoe maak ik een interne audit? Bijvoorbeeld rond chronische ziekten zoals hypertensie, diabetes, COPD? Hoe zet ik daarmee een verbeteringstraject op?

A. Welke externe toepassingen bestaan er? •

• •

Indicatoren in de huisartspraktijk: begrip, gebruik, praktijkvoorbeelden. Waar worden ze nu daadwerkelijk gebruikt? Accreditatie van de huisartspraktijk: het EPAinstrument (European Practice Assessment) Een andere praktische toepassing is Pay for Quality, wat is het en hoe staan wij er tegenover?

B. Hoe pakken we een intern verbeteringsproject concreet aan? •

•

Hoe definiëren we een probleem dat voor verbetering in aanmerking komt in de praktijk? Wie betrekken wij bij het proces? (FOCUS) Praktische oefeningen en toepassing van de PDCA cyclus.

11

Opleiding “Klinisch Onderzoek en Klinische Studies” Met attest van deelname en accreditatiepunten

12

DOELSTELLING

DOELGROEP

CONTACT

Als arts en medewerker in de gezondheidszorg worden wij geregeld betrokken bij klinisch onderzoek of klinische studies. Deze studies zijn bedoeld om betere behandelingen en geneesmiddelen voor ziektes te vinden, om bestaande behandelingen te verbeteren, om meer over een ziekte te weten te komen of om ziektes beter te kunnen opsporen. Tijdens deze opleiding wordt er ingegaan op onder meer de juridische (Europese en Belgische wetgeving, verzekering, intellectuele eigendom …) en ethische aspecten van klinisch onderzoek en dit alles om kwaliteitsvol onderzoek te kunnen leveren. Tevens worden conceptuele aspecten (zoals het destilleren van de vraagstelling) en basis statistische gegevens besproken.

Dit pakket richt zich in het bijzonder tot wie als (hoofd)onderzoeker maar tevens tot wie als andere betrokken partij optreedt in klinische studies, zoals medewerkers van een ethisch comité, medewerkers van een clinical trial bureau, studiecoördinatoren ...

KU Leuven - Faculteit Geneeskunde Onderzoekseenheid Biomedische Kwaliteitszorg Herestraat 49 bus 602, 3000 LEUVEN tel. + 32 16 33 03 82, fax + 32 16 34 79 49 [email protected]

CONCEPT De sessies worden plenair gegeven. De interactie met en tussen docenten en deelnemers, vanuit de verschillende sectoren, is een stimulans om een ruimer inzicht te krijgen in de problemen en mogelijkheden van de verschillende werkomgevingen.

EVALUATIE Er is geen evaluatiesessie, cursisten ontvangen geen getuigschrift maar wel een attest van deelname voor de sessies waarop ze aanwezig waren.

PROGRAMMACOMITÉ Het vormingsprogramma staat onder supervisie van het programmacomité: • Prof. dr. Peter Declercq (Faculteit Farmaceutische Wetenschappen, KU Leuven) • Em. prof. dr. Marc De Ley (Faculteit Wetenschappen, KU Leuven) • Prof. dr. Katelijne De Nys (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven UZ Leuven) • Prof. dr. Els Dequeker (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven UZ Leuven) • Em. prof. dr. Karel De Witte (Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, KU Leuven) • Prof. dr. Johan Kips (Faculteit Geneeskunde, KU Leuven) • Dr. Philippe Van de Walle (Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid)

Administratief medewerker: Elke Hombroeckx Academisch coördinator: prof. dr. Katelijne De Nys

WEBSITE www.med.kuleuven.be/nl/permanente-vorming/opleidingen-kwaliteitszorg

INHOUD • • • • • • • • • • • • • • •

Introductie Overzicht van préklinisch onderzoek naar early clinical drug development Overzicht van soorten studies en design Principes van Nuremberg / Verklaring van Helsinki / Ontstaan GCP - ICH Overzicht van GCP en GMP ISO 14155 EU directieve en Belgische Wetgeving voor klinische studies Rol van FAGG (GCP inspecties en monitoring) Farmacovigilantie Juridische aspecten van studies en verzekeringen Wetenschappelijk advies Registratie van een product in Europa en US Wetenschappelijk advies Statistische verwerking van gegevens toegepast op klinische studies, Power berekening en verwerking gegevens Gerandomiseerd vs. Observationeel onderzoek

Avondsymposia

1. Kwaliteitsbeleid in Nederland: 10 jaar voorsprong op Vlaanderen? Vaak wordt gezegd dat Nederlandse zorgorganisaties heel wat meer ervaring hebben dan onze Vlaamse ziekenhuizen. Maar is dit ook zo, en heeft meer ervaring ook tot gevolg dat de kwaliteit er hoger is? Heeft de accreditatie van alle Nederlandse ziekenhuizen geleid tot een geïmplementeerd en gedragen kwaliteitsbeleid? Wat is de rol van de inspectie voor gezondheidszorg in dit alles en wanneer kom je onder verscherpt toezicht te staan? En heeft het jaarlijks meten en rapporteren van om en bij de 1000 kwaliteitsindicatoren dan echt een meerwaarde? Deze vragen vormen de basis van een boeiend avondsymposium waarin we kritisch willen kijken naar het Nederlandse zorglandschap en lessen willen trekken voor het Vlaamse kwaliteitsbeleid. We geven twee Nederlandse topexperten het woord en laten hierop reflecteren door enkele leidinggevenden en beleidsmakers uit Vlaanderen.

DATUM: november 2013 LOCATIE: Onderwijs en Navorsing, Campus Gasthuisberg

Improvement te Boston. Van 2007 tot 2011 was hij hoofdinspecteur curatieve gezondheidszorg bij de Inspectie Gezondheidszorg en verantwoordelijk voor het inspectiebeleid voor huisartsen, verloskundigen, paramedici, ziekenhuizen en medisch specialisten, GGZ-instellingen en psychiaters, zelfstandige behandelcentra en privéklinieken en de alternatieve geneeswijzen. Hij is gewezen bestuurder van het CBO te Utrecht en het Reinier de Graaf ziekenhuis in Delft. Hij heeft vele bestuurlijke en vertegenwoordigende functies vervuld en was eerste voorzitter van het Centrum Klantervaring Zorg. Sinds 2005 is hij Officier in de Orde van Oranje Nassau.

COÖRDINATIE: Dr. Kris Vanhaecht, KU Leuven GASTSPREKERS: Prof. dr. ir. Kees Ahaus en Dr. Wim Schellekens Prof. dr. ir. Kees Ahaus is directeur van het Kennis- en Implementatieinstituut CBO te Utrecht. Hij is deeltijds hoogleraar Healthcare Management bij de Faculteit Economie en Bedrijfskunde van de Rijksuniversiteit Groningen, zijn onderzoekslijnen zijn accreditatie en transparantie van kwaliteit, continu verbeteren (bijvoorbeeld door lean) en geïntegreerde zorg. Hij heeft een specifieke interesse in onderzoek rond Cost of Poor Quality en Value Driven Healthcare. Als nevenfuncties is hij voorzitter van de beroepsvereniging van kwaliteitsfunctionarissen o.a. in de zorg, is hij lid van de Dutch Academy for Quality en is hij voorzitter van het Centraal College van Deskundigen in de Zorg- en Welzijnssector. Dr. Wim Schellekens is huisarts van opleiding en momenteel strategisch adviseur governance, kwaliteit, veiligheid en innovatie o.a bij Vita Valley. Hij is faculty member van het Institute for Healthcare

2. Naar waardecreatie van Point-of-Care Testing (POCT). Welke randvoorwaarden zijn er nodig? DATUM: februari 2014 COÖRDINATIE: Prof. dr. Els Dequeker en prof. dr. F. Vanstapel, KU Leuven 3. Huisartsen klaar voor “Pay for Quality”? DATUM: mei 2014 COÖRDINATIE: Prof. dr. Patrik Vankrunkelsven, KU Leuven

Voor meer informatie in verband met deze symposia verwijzen wij u graag door naar de website van het Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en Eerstelijnszorg: https://gbiomed.kuleuven.be/dep/DPH

13

Praktische gegevens DOCENTEN De docenten zijn experten uit onderwijs, industrie en overheid, met een uitgebreide ervaring in kwaliteitszorg en/of in een specifiek domein van de opleiding. Een overzicht van de docenten per opleiding vindt u telkens op de website.

INSCHRIJVING De uiterste datum van inschrijving is 1 oktober 2013. Inschrijven voor avondsymposia en aparte modules kan ook nog in de loop van het academiejaar. Inschrijven gebeurt via een formulier op de website van de respectieve opleiding, of via e-mail. Wij bevestigen uw vraag tot inschrijving en sturen een factuur. Indien u een volledige opleiding met getuigschrift volgt, ontvangt u bij aanvang een KU Leuvenstudentenkaart waarmee u kunt genieten van verschillende voordelen, waaronder toegang en korting in faciliteiten van de KU Leuven (bibliotheken, studentenrestaurants …).

LOCATIE Alle opleidingen vinden plaats in Leuven op een plaats die vlot bereikbaar is met auto en openbaar vervoer. Parkeergelegenheid is voorzien.

ACCREDITATIE

Opleiding “Kwaliteitszorg in een Biomedische, Biotechnologische of Farmaceutische Omgeving” OPLEIDING MET GETUIGSCHRIFT VAN PERMANENTE VORMING KU LEUVEN De opleiding wordt gegeven op 20 donderdagen van 14.00u tot 19.15u. Ze start op 17 oktober 2013 en eindigt op 15 mei 2014. Tijdens schoolvakanties is er geen les. De evaluatiesessie volgt in het najaar 2014.

DEELNAMEPRIJS Opleiding Kwaliteitszorg: € 2750* Module A, B, C, D of F: € 800 Module E of capita selecta: € 400

WEBSITE www.med.kuleuven.be/nl/permanente-vorming/opleidingen-kwaliteitszorg * Kortingen voor derde inschrijving vanuit eenzelfde bedrijf/ instelling, voor groepsinschrijving van onderwijsinstellingen en KU Leuven personeel. Meer info op website.

Ten behoeve van de deelnemers-artsen wordt erkenning tot accreditatie aangevraagd bij de Dienst voor Geneeskundige Verzorging van het RIZIV, onder de rubriek ‘Ethiek en Economie’.

EDUCATIEF VERLOF Een verlenging van de erkenning van ‘betaald educatief verlof’ is aangevraagd. Dit is enkel van toepassing voor de opleidingen die leiden tot een getuigschrift.

BETALING De deelnameprijs is inclusief studiegeld KU Leuven, cursusmateriaal (elektronisch - pdf), koffiepauzes en broodjesmaaltijden. Betaling met opleidingscheques van de Vlaamse overheid is mogelijk. De concrete voorwaarden per opleiding vindt u telkens op de website.

ANNULERINGSVOORWAARDEN Annulering van een inschrijving dient steeds schriftelijk te gebeuren (per gewone of aangetekende brief, per fax of per e-mail). Bij annulering tot 1 oktober 2013 wordt 10% van de inschrijvingsprijs in rekening gebracht voor de gemaakte administratiekosten. Bij annulering na 1 oktober 2013 blijft het volledige bedrag verschuldigd. Wel kunt u de documentatiebundel aanvragen, of kunt u zich laten vervangen na schriftelijke melding uiterlijk 2 werkdagen voor aanvang van de opleiding.

Opleiding “Kwaliteit van Zorg in Zorgorganisaties” OPLEIDING MET GETUIGSCHRIFT VAN PERMANENTE VORMING KU LEUVEN De opleiding wordt gegeven op 9 maandagen, telkens van 13.00u tot 18.30u. Ze start op 20 januari 2014 en eindigt op 28 april 2014. De afsluitende sessie met voorstelling van de eindwerken is op vrijdag 23 mei 2014, van 09.00u tot 17.00u.

DEELNAMEPRIJS € 1750

WEBSITE www.czv.kuleuven.be/ 14

Opleiding “Kwaliteit van Zorg in de Eerstelijn” OPLEIDING MET ATTEST VAN DEELNAME EN ACCREDITATIEPUNTEN De opleiding wordt gegeven op 4 donderdagen van 14.00u tot 19.15u. Ze start op 17 oktober 2013 en eindigt op 24 april 2014. Een deel van de sessies loopt samen met de opleiding Kwaliteitszorg.

DEELNAMEPRIJS Opleiding Kwaliteit van Zorg in de Eerstelijn: € 240 Aparte modules: € 75

WEBSITE www.achg.be/onderwijs/voortgezet-medisch-onderwijs

Opleiding “Klinisch Onderzoek en Klinische Studies” OPLEIDING MET ATTEST VAN DEELNAME EN ACCREDITATIEPUNTEN De opleiding wordt gegeven op 8 donderdagen van 18.00u tot 21.15u. Ze start op 10 oktober 2013 en eindigt op 27 maart 2014. Een deel van de sessies loopt samen met de opleiding Kwaliteitszorg.

DEELNAMEPRIJS € 800

WEBSITE www.med.kuleuven.be/nl/permanente-vorming/opleidingen-kwaliteitszorg

v.u.: Prof. Els Dequeker Herestraat 49 bus 602, 3000 Leuven

FACULTEIT GENEESKUNDE Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en Eerstelijnszorg gbiomed.kuleuven.be/dep/DPH