Paul C. Pet schrijver met licht
Colofon Redactie: Luc Verkoren Vormgeving: Herman Fuit Druk: Joh. Enschedé, Amsterdam Uitgave: Eburo B.V. Zoetermeer Met medewerking van: Ronald Bos, Alfred van Dijk, Cor Heynes, Anja Pet van Diest, Nel en Dirk Pet. © 2011 De auteursrechten op het werk van Paul C. Pet berusten bij Anja Pet van Diest te Amsterdam. Een selectie uit het archief berust bij Corbis. www.paulcpet.nl www.eburo.nl ISBN 978-94-6190-350-1 Foto voorblad: Mexico, 1965. Foto achterblad: Tunesië
Paul C. Pet schrijver met licht
Mexico, Chiapas
Paul C. Pet schrijver met licht
1
Paul C. Pet schrijver met licht Biografie door Luc Verkoren Tijdens zijn korte carrière als drukker heeft Paul C. Pet kennis gemaakt met de fotografie, die hem bijzonder boeide. Hij kocht fotoboeken en werd lid van een fotoclub. Na zijn baan als drukker te hebben opgezegd heeft hij talrijke fotoreizen gemaakt door Europa, Azie, Afrika en Noord-, Midden- en Zuid Amerika. Hij was een bewonderaar van Henri Cartier-Bresson wiens werk hem in grote mate inspireerde. Zijn eerste grote serie foto’s, gemaakt gedurende een vijf maanden lange reis door Griekenland, samen met zijn vriend Cor Heynes, werd uitgegeven onder de titel Ontdek Griekenland. Naast zijn eersteling kunnen Dänemark, Schweden, Norwegen, mit der Bahn durch Skandinavien, uitgegeven in Zwitserland, Met de trein door India, in vier talen, Holland en Eerst de hoeve, dan het hart als zijn belangrijkste werken worden beschouwd. Door zijn gehele carrière heen zijn er de KLM kalenders, die jaar in, jaar uit, grotendeels door hem werden verzorgd. De liefde van Paul ging uit naar de fotografie, naar licht en schoonheid. Na 1993 heeft Paul zich naast fotograaf als schilder ontwikkeld. Zijn werk heeft een indringend karakter en is in losse en ongebonden stijl in zwart en in krachtige kleuren op papier gezet.
1931 Op 11 april 1931 wordt Paulus Cornelis (Paul C.) Pet in Amsterdam geboren als zoon van Dirk Pet en Anna Maria Elisabeth Hegeman. Zijn vader is pianotechnicus van beroep. Er zijn twee zusters, Nel (1929) en Elsje (1938) en een broer, Dirk (1947).
1944-1948 Volgt MULO onderwijs, begint op advies van een familielid overdag als leerling bij een drukkerij en gaat naar de avondopleiding van de Grafische School. Paul maakt in het grafische vak kwaliteitswerk en bijzondere drukken, maar vindt daarin tenslotte geen voldoening. Hij ervaart het werken in loondienst als een keurslijf.
Portret Paul C. Pet, door Anja Pet van Diest
1949-1951 Vervult zijn militaire dienstplicht bij de Koninklijke Marine, keert daarna terug in het drukkersvak. 1953 Wordt lid AAFV (Amsterdamse Amateur Fotografen Vereniging). 1956-1960 Neemt van tijd tot tijd vrijaf en maakt geheel alleen een voetreis van vier maanden naar de Noordkaap. Ook reist hij o.a. naar Spanje en Portugal. 1960 Wint de fotowedstrijd verbonden aan de “Kerstsalon” van de AAFV. De Kerstsalons van de vereniging werden, met uitzondering van de oorlogsjaren, gehouden van 1929 tot en met 1961. Reist van 2 maart tot 18 augustus met zijn vriend Cor Heynes naar en door Griekenland, zegt daarna het drukkersvak
2
Paul C. Pet schrijver met licht
vaarwel en vestigt zich als zelfstandig beroepsfotograaf. Beschikt over een donkere kamer en een slaapvertrek in de woning van zijn ouders aan de Pieter Calandlaan 2, Amsterdam Slotervaart. Hij neemt om te voorzien in zijn primaire levensbehoeften gedurende anderhalf jaar een krantenwijk. 1961 Elf foto’s uit de serie Griekenland worden aangekocht door het Prentenkabinet van de Universiteit Leiden (thans bijzondere collectie van de Universiteitsbibliotheek). Hij exposeert zwartwit foto’s van Griekenland van 24 juni tot 13 juli in Kunstenaarscentrum ‘Huize Kranenburgh’ te Bergen. Paul behaalt het diploma fotograaf aan de Fotovakschool te Den Haag. 1961- 2000 Bereist Europa: België, Cyprus, Denemarken, Engeland, Frankrijk, Griekenland - meerdere malen, Ierland, Italië, voormalig Joegoslavië, Noorwegen, Oostenrijk, Portugal en Madeira (2x), Spanje en de Balearen (3x), Zweden, Zwitserland (meerdere malen) en de steden Praag, Budapest en Istanbul. Buiten Europa: Bolivia, Egypte, Guatemala, India, Indonesië, Japan, Kenia (safari), Maleisië, Marokko, Mexico (2x), Nederlandse Antillen, Noord Jemen, Peru, Singapore, Sri Lanka, Tanzania (safari), Thailand, Tunesië en de Verenigde Staten: New York (2x) en de Nationale Parken. Als Paul niet op buitenlandse reis is gaat hij vaak op pad om zijn geliefde land te fotograferen. Vooral de subtiele schakeringen van licht, lucht en water fascineren hem. Een keuze uit dit werk is onder meer te vinden in het Holland boek.
1962 Interview in Focus, 16 maart 1962, pagina 16-21, door Cor Woudstra: In Griekenland wonen óók mensen. 1963 Artikel in Focus 6 december 1963, pagina 16-22, New York, door Paul C. Pet. De omslagplaat van dit nummer is gemaakt met Rolleiflex op Kodak Ektachrome film, in opdracht van de KLM. “Een van mijn eerste New Yorkse uren bracht ik door op de daken van het Rockefeller Centre. Ik keek rond over de zich naar alle kanten uitstrekkende huizenzee, waar de 8 miljoen New Yorkers hun - zo te zien nogal benauwd - bestaan leiden.” 1968 Huwt op 21 oktober met Andrina Jacoba (Anja) van Diest (geboren 25 oktober 1943). Verhuist naar de Kierkegaardstraat 45, Amstelveen.
1995-1997 Expositie zwartwit foto’s en acryl-, pastel- en inkttekeningen op papier, van 9 september tot eind december 1995 en mei en juni 1997 bij Intra Woonkunst te Alkmaar 1998 Expositie pasteltekeningen van 1 april tot 14 mei, tentoonstelling van agrarische kunst door 12 kunstenaars in Ammersoyen te Ammerzoden 1999 Expositie pasteltekeningen van 11 tot en met 29 april bij Salon Culturel te Amsterdam
1976 Vestigt zich aan de Raamgracht 17a, Amsterdam.
2000 Expositie pastel- en inkttekeningen op 3, 4 en 5 maart op de 20e Eeuwse Kunstbeurs Artiade in de Grote Kerk te Alkmaar. Interview over het boek Eerst de hoeve, dan het hart, de Nederlandse boerderij in verhalen, gedichten en foto’s, in het NCRV programma Schuim en as op 21 mei.
1980 Betrekt een appartement aan de Herengracht 46, Amsterdam.
2001 Paul overlijdt op 12 januari te Amsterdam.
1986 Interview op 14 februari in NCRV programma Van huis uit. Expositie foto’s (kleur en zwartwit) uit India van 1 mei tot 16 juni in Galerie Saundarya Lahari in Amsterdam 1993 Paul maakt een indrukwekkend oeuvre catalogus, geïllustreerd met kleurenfoto’s en voorzien van een lange lijst van beschikbaar beeldmateriaal. Hij breidt zijn bezigheden uit en gaat schilderen. Paul C. Pet schrijver met licht
3
Beschouwing Paul en zijn vriend Cor Heynes vertrekken op 2 maart 1960 met kampeerspullen, camera, pen en papier lopend en liftend naar Griekenland. Onderweg daarheen trotseren zij koude - hun waterzak is ‘s ochtends soms bevroren - hagel, wind, regen en sneeuw. Cor houdt een dagboek bij, Paul fotografeert. De mannen laten hun baard staan, kamperen op de meest onmogelijke plekken, leven goedkoop en hebben goede contacten met de bevolking. Hun beleving van het land en zijn rijke historie lijkt niet op die van de toeristen, die op de geijkte plekken snel wat foto’s maken en dan weer haastig vertrekken naar de volgende bezienswaardigheid. Paul verhaalt in een interview hoe hij met Cor op het heetst van de dag, rustend in de schaduw van een boom nabij een tempel, een groep toeristen uit een bus ziet stappen. Paul en zijn vriend genieten in de avond en nacht van de schoonheid van het antieke bouwwerk, hun tent hebben zij vlak naast de tempel opgezet. Zo’n groep toeristen is er op het verkeerde moment en veel te kort. Paul: “Het Griekenland van de folders en van de reisverenigingen hoeft niet meer gefotografeerd te worden, dat is reeds honderden malen gedaan. Ik heb gezocht naar de mens in Griekenland, of zo u wilt: naar het Griekse volk. Het Griekse landschap, de tempels en de huizen zoals die in mijn boek voorkomen moet u dan ook zien als de achtergrond voor de Grieken die er tegenwoordig wonen. Natuurlijk ontdek je dat nooit wanneer je twee weken in Griekenland rondreist. (...) Wij sliepen soms met onze slaapzakken onder de blote hemel. In de dorpjes en steden werd er vaak een bed en een plaats aan tafel voor ons vrijgemaakt, want het is waar wat iedereen beweert: het Griekse volk is zeer gastvrij.”
Griekenland, begrafenis op Santorini, 1960
4
Paul C. Pet schrijver met licht
De foto’s van Paul worden gepubliceerd in zijn fotoboek Ontdek Griekenland, met tekst van de Griekenlandkenner Mr Henrik Scholte. Later trekt Paul met zijn echtgenote Anja kamperend door Europa. Zij zijn vijf of zes maanden per jaar op reis, niet in opdracht, maar op eigen kosten, om een exclusief beeldarchief op te bouwen. Buiten Europa maken zij liever gebruik van eenvoudige hotels. Een hoogtepunt qua comfort is ongetwijfeld de treinreis met het Palace on wheels, een koninklijke trein in India. Paul beheerst de gangbare techniek van zwartwit fotografie volledig. Die wordt gekenmerkt door een lange toonschaal met goede doortekening in hoge lichten en schaduwpartijen. Ontdek Griekenland blinkt niet uit door de kwaliteit van de lithografie, die weinig contrastrijk is. Zijn tweede fotoboek, uitgegeven bij het 25e lustrum van de Technische Hogeschool Delft heeft een wat te contrastrijke weergave van het oorspronkelijke werk als gevolg van de door de drukker toegepaste reproductietechniek. Professor Dr. W.G. Burgers (Bouwkunde TH Delft) complimenteert de fotograaf in een handgeschreven brief “met de vele fraaie en sprekende foto’s”. De hoogleraar schrijft dat het hem een genoegen is deze mijlpaal in het T.H-leven te bezitten en te bekijken. In het één jaar later volgende derde boek, Portret van de KMA, ter gelegenheid van het 140-jarig bestaan van de Koninklijke Militaire Academie KMA komen zijn foto’s volledig tot hun recht. De inleiding door Z.K.H. Prins Bernhard bij het Portret van de KMA is eveneens lovend.
Griekenland, 1960
Paul C. Pet schrijver met licht
5
Zonder de zwartwit fotografie vaarwel te zeggen vormt kleurenfotografie in zijn latere werk toch de hoofdschotel. Van regie is geen sprake, tenzij absoluut noodzakelijk. Kenmerkend is dat voor Paul’s foto’s nauwelijks wordt geposeerd, zijn modellen vergeten zijn aanwezigheid en zo doen sommige van zijn reportagefoto’s denken aan het werk van Dr. Erich Salomon. Alfred van Dijk, de journalist waarmee hij samen voor een reportage bij Ridder van Rappard op bezoek is, vertelt dat Paul in dit speciale geval wèl letterlijk boven op zijn onderwerp kruipt. De ridder is
Mr. L. R. J. ridder van Rappard
waarschijnlijk nooit zo dicht benaderd door het gewone voetvolk. Paul gedraagt zich echter meestal onopvallend en bescheiden en omdat een camera intimiderend kan zijn loopt hij vaak eerst wat rond zodat men aan zijn toestel gewend is als hij gaat fotograferen. Flitslicht komt aan zijn fotografie niet te pas, hij maakt al zijn foto’s bij bestaand licht. Schuift in alle vroegte als vanzelfsprekend met Anja aan bij kamelendrijvers die om een vuurtje zitten te eten. Hij respecteert zijn onderwerp, neemt de tijd, past zich aan en maakt bijna deel uit van de entourage. Paul fotografeert voor de Thermochemische Fabrieken in Bergum een jubileumboek over het bedrijf. De fotograaf duikt ondanks de stank van de kadavers die daar worden India, ochtendgloren in Pushkar, Rajastan, kamelenmarkt, 1985
6
Paul C. Pet schrijver met licht
India, Dabhoi Station, onderhoudswerkplaats, 1985
Paul C. Pet schrijver met licht
7
verwerkt twee dagen lang diep in het onderwerp. Zelfs de foto’s van het lelijke gebouw van het destructiebedrijf worden mooi. Paul werkt aanvankelijk met één tweedehands Rolleiflex 6 x 6 spiegelreflex en Ilford FP3 voor zwartwit of Ektachrome voor kleur. Later werkt hij met meerdere Rollei’s. De Rolleiflex is verkrijgbaar in groothoek-, normaal- en tele-uitvoering. Voor zwartwit en kleur is door het ontbreken van verwisselbare magazijnen dubbele uitrusting nodig, soms heeft Paul vier camera’s om zijn nek. Later gebruikt hij een Rolleiflex 6 x 6 (SL66SE en SLX automaat) met verwisselbare filmcassette en wisseloptiek. Dat is een stuk makkelijker werken, maar heeft weer het nadeel van het ‘lawaai’ dat de spiegel maakt als hij onopvallend aan het werk is. De keuze voor het vierkante formaat maakt hij omdat daarmee het door de lens uitgetekende beeld optimaal wordt gebruikt. Camera’s voor een liggend of staand formaat in de verhouding 2:3, 3:4 of 4:5 zijn jarenlang in de meerderheid geweest. De meeste houten reiscamera’s hebben een kwadratische achterkant met een matglas dat zowel liggend als staand kan worden gebruikt. De keuze liggend/staand moet dus al vóór het maken van de opname worden bepaald. Een vierkant formaat maakt die keuze overbodig. In de doka moet de keuze bewust worden gemaakt, omdat er geen vierkant vergrotingspapier bestaat. Daardoor dringt zich de verhouding 3:4 van het gangbare formaat 18 x 24 cm op, maar een vergroting 18 x 18 cm is natuurlijk ook mogelijk.
8
Paul C. Pet schrijver met licht
Mannen met tulbanden
India, Darjeeling traject, 1985
India, Chinese visnetten, 1985
India, wasplaats, 1985
Na de introductie van de Rolleiflex in 1929 met vierkant formaat en soortgelijke apparatuur van andere fabrikanten doet zich het fenomeen voor dat fotografen als Ad Windig, Cas Oorthuys, Emmy Andriesse, Wim Brusse, Meinard Woldringh en Charles Breijer zich al ruim voor de oorlog met succes gaan bezighouden met composities binnen het vierkant. In Compositieleer in de fotografie van J. G. Beernink (1945) komt het vierkant nog nauwelijks aan de orde en dat nog alleen met betrekking tot de klassieke licht/donker verdeling van het vlak. Paul werkt altijd op het vierkante formaat en stemt daar vooral bij zijn kleurenfoto’s overduidelijk zijn compositie op af. Niettemin heeft hij geen bezwaar tegen couperen van het beeld als dat zo uitkomt, mits verantwoord. Dit komt tot uitdrukking in zijn boek Holland waarvoor hij, profiterend van zijn grondige grafische opleiding, samen met Anja de lay-out maakt.
Mexico, Chiapas Indianen, feest van St. Andres
Paul C. Pet schrijver met licht
9
Het echtpaar maakt twee reizen van elk tien weken met de Indiase spoorwegen, destijds de op één na grootste transportonderneming ter wereld, die door één maatschappij wordt geëxploiteerd en jaarlijks bijna 3,5 miljard reizigers vervoert. Zij maken de unieke ervaring mee van de koninklijke service op het Palace on Wheels en Paul brengt het harde werk van het technische personeel van de spoorwegen in beeld in kleur en zwartwit. ‘India’ verschijnt in het Nederlands, Frans, Duits en Engels. Naast uitvoerige beschouwingen over het Indiase treinverkeer van de schrijvende co-auteurs bevat het boek pentekeningen en dagboekaantekeningen van Anja. De foto’s van Paul hebben als thema treinen, het menselijk element, stedenschoon en platteland. Paul zegt in een interview: “De opdracht voor het boek is het beschrijven en fotograferen van het spoorwegnet in India. Maar het gaat niet om treinen alleen. Het is moeilijk te zeggen wat de meeste indruk maakt. Een locomotief is een levend beest dat sist en stinkt, je beleeft het, ook al hou je er niet van. Zelfs al ben je geen echte spoorwegliefhebber, je wordt er één, als je maar lang genoeg op de Indiase stations rondhangt, vooral die waar veel stoomlocomotieven komen. De geuren, de geluiden, de chaos.” Over land en volk: “De grootste markt heeft Rajastan, het mooiste volk is het woestijnvolk. Het zuiden is bijna tropisch, de Himalaya prachtig en Calcutta is een vreselijke stad. Ik zie het niet als een hemelbestormende taak om armoede vast te leggen. De wereld en ook India zijn het waard om geleefd te worden, ook al ben je niet rijk.”
India, Darjeeling train, 1985
10
Paul C. Pet schrijver met licht
Paul en Anja observeren het Indiase landschap en de bevolking in en vanuit de trein. Paul: “Je kunt je in een Indiase trein voorstellen hoe het leven in India is en iets begrijpen van de Indiase samenleving. De rustige omgang met elkaar van Indiase families. Er zijn grote verschillen in de bevolking. Het verschil van de inwoners van het tropische Kerala in het zuiden en die van de Himalaya is als het verschil tussen Italië en Noorwegen. De bevolking van het zuiden is praktisch zwart, in het noorden meer Mongools.” Zij kunnen onderweg niet uitstappen voor een foto en moeten doorrijden tot het eerstvolgende station. Om de trein bij een bijzondere bocht te fotograferen sjouwen zij, ieder met een grote tas vol foto-apparatuur, terug langs de rails. Een zware tocht, want er is geen voetpad. Het beste moment voor het mooiste licht staat tevoren al vast. Anja maakt de zwartwit opnamen, haar echtgenoot neemt de kleurenfoto’s voor zijn rekening.
Thailand, Chieng Mai, Boeddhistische monnik bij de Wat Phra Singh Tempel, 15e eeuw
Paul C. Pet schrijver met licht
11
In 1989 verschijnt Holland. De critici zijn het er roerend over eens dat het absoluut niet het zoveelste plaatjesboek over de toeristische trekpleisters is. “Uiteraard biedt ook deze nieuwste fotovisie zicht op wat Nederland in de hele wereld zo uniek doet zijn, via typisch Hollandse beelden van zee, strand, duinen, polderlandschap, bossen, steden en dorpen, bouwkunst en folklore. Maar dan niet in de vorm van notoire plaatjes, maar via zeer artistieke opnamen waarin de subtiele schakeringen van licht, lucht en water voortdurend domineren.” (Profile, november 1989) Eerst de hoeve, dan het hart, is een mengvorm van literatuur, teksten van Maarten ‘t Hart, Robert Anker, Eva Gerlach, J.J. Voskuil, Koos van Zomeren en anderen, mooie oude zwartwit foto’s van boerenfamilies poserend voor hun boerderij en oude prenten. De kleurenfoto’s van Paul zijn er tussen gezet. Paul: “Boerderijen zijn de enige elementen in het landschap die zich zelf gebleven zijn, de boerderij hoort in het landschap. Het is mijn nostalgische keus voor oud. Oude boerderijen nu fotograferen, het oude gaat weg, mooie boerderijen worden graag gekocht door stedelingen. De buitenkant moet nog wel op een boerderij lijken, maar het mag binnen niet stinken. Oude boerderijen kennen de menselijke maat met voeten, duimen en ellen. Ik voel of iets gebouwd is met meters of met de menselijke maat.” De kracht is dat de boerderijen in het landschap staan op een door Paul bepaald moment: hij wacht rustig vijf uur langs de kant van de weg tot het licht goed is. Een foto maken duurt maar een fractie van een seconde, maar er zijn weinig momenten waarop een boerderij op zijn mooist is.
12
Paul C. Pet schrijver met licht
Indonesie, Sumatra, Zuid Palembang, 1989
Indonesie, Boroboedur
Indonesie, Java, 1989
Indonesie, Bali nabij Selat, 1989
De liefde van Paul ging uit naar de autonome fotografie, naar licht en schoonheid. Hij liep op zondagochtend vroeg graag langs de Amsterdamse grachten en genoot daarvan. Hij zag het niet als een hemelbestormende taak om sociale of politiek geëngageerde fotografie te bedrijven. Na 1993 heeft Paul zich naast fotograaf als schilder ontwikkeld. Zijn werk heeft een indringend karakter en is in losse en ongebonden stijl in zwart en in krachtige kleuren op papier gezet.
Amsterdam
Zonder titel
Paul C. Pet schrijver met licht
13
14
Paul C. Pet schrijver met licht
Zonder titel, Zuid-Holland
Wilgen bij Giessenburg, Zuid-Holland
Akker met spruiten, De Rijp, Noord-Holland
Noord-Hollandse klei
Loodsmansduinen, Texel
Paul C. Pet schrijver met licht
15
16
Paul C. Pet schrijver met licht
Boerderij in Wognum, Noord-Hoilland
Grensboom bij Terborg, Groningen
Boerderij in Cabauw, Utrecht
Boerderij bij Gaastmeer, Friesland
Ochtendgloren bij Warder, N.H. [kan dit zijn Waarder, Zuid-Holland
Paul C. Pet schrijver met licht
17
West - Friese Zeedijk
18
Paul C. Pet schrijver met licht
Nederland
Paul C. Pet schrijver met licht
19
Auteur Luc Verkoren is tijdens zijn werk als professioneel fotograaf gefascineerd geraakt door de miskenning die vele fotografen ondervinden. Vooral het slordige gebruik van beeldmateriaal van fotografen zonder toestemming, betaling en naamsvermelding heeft zijn aandacht. Mede om zijn collega’s rechtskun- Portret mr Luc Verkoren, door Loekie dige steun te kunnen ge- Verkoren-de Haan ven studeerde hij in de jaren tachtig als avondstudent rechten aan de Universiteit Leiden, met als specialisatie auteursrecht. Daarna heeft hij als jurist veel beeldmakers bij rechtzaken succesvol bijgestaan, waarmee ook hun eigenwaarde als auteur sterk groeide. In het vakblad De Fotograaf verzorgt hij al vele jaren de rubriek Recht & Onrecht. Langzamerhand raakte hij geïnteresseerd in de motivatie en persoonlijkheid van fotografen en uitvinders van wie het oeuvre hem bijzonder boeide. Onder begeleiding van Dr. Ingeborg Leijerzapf van het toenmalige Prentenkabinet van de Universiteit Leiden schreef hij voor het Lexicon Geschiedenis van de Nederlandse fotografie monografieën over Loman, Brandsma, Prinsen en Van Albada, de laatste samen met Dr. Herman Moeshart. Hiermee is hij waarschijnlijk de enige jurist die als keuzevak Geschiedenis van de Fotografie heeft gestudeerd.
20
Paul C. Pet schrijver met licht
Zweden, zonopkomst, 1988
Noorwegen, Lofoten, 1988
Denemarken, station Nijborg, 1988
Noorwegen, Laerdalsflord, 1988
Als verzamelaar van fotografica bezit hij een mooie collectie voornamelijk houten camera’s. Daarnaast is hij al vele jaren actief als hoofdredacteur van het Photohistorisch Tijdschrift, uitgegeven door de Nederlandse Vereniging van Fotografica Verzamelaars. Zijn collegae kennen hem als een warm betrokken en zeer behulpzame vriend. Bij deze uitgave toont hij zich als biograaf vol bewondering voor de levenskeuze van Paul C. Pet om in volledige vrijheid tijdens verre reizen zijn beelden te vergaren. Tevens is hij geboeid door de bijzondere gevoeligheid van Paul voor licht en schoonheid. Ermelo, juni 2011
Dr. Ing. Johan Degewij
Noorwegen, Finnmark, Samen meisje, Kautokeino, 1988
Paul C. Pet schrijver met licht
21
Opdrachtgevers ABC Press - Amsterdam ANWB - den Haag Atlantis Verlag - Zürich Benelux Press - Voorburg Courtesy Graphics Elmar uitgeverij - Rijswijk Elsevier uitgeverij Fitting Image - de Meern Gottmer uitgeverij Het Kaartenhuis - Amsterdam Heineken (Indonesië en de Cariben) Wim Hilarius Design - Koog a.d. Zaan Instituut v. Landbouwcoöperatie in Gelderland en Overijssel - Deventer KEMA - Arnhem Klats Publiciteit & Reclame - Delft KLM KMA Lito Reizen - Leiden Malmberg uitgeverij Meulenhof Nederland uitgeverij National Geographic Society - Washington Orell Füsli Verlag - Zürich TH Delft Tijdschrift Reizen Stichting Public Relations Land- en Tuinbouw* Schepman Audiovisuals - Den Haag Het Spectrum uitgeverij - Utrecht Wolters Noordhoff uitgeverij Zuid Europa Stichting - Amsterdam *Voor deze stichting maakt Paul C. Pet gedurende een reeks van jaren vele beeldreportages bij de verhalen over leven en werken op het platteland. Die reportages zijn gezichtsbepalend voor het tijdschrift 19NU. Israel
22
Paul C. Pet schrijver met licht
Dit blad verschijnt van 1965 tot 1998 en is bestemd voor opinievormers. Pet’s persoonlijke presentatie van zijn werk wordt door deze opdrachtgever als waardevol en disciplinerend beschouwd. Pet had een nadrukkelijke invloed op de redactionele kijk van 19NU op het veranderend platteland.
Israel, Tel Aviv
Paul C. Pet schrijver met licht
23
Fotoboeken door Paul C. Pet 1961 Ontdek Griekenland – uitg. Holkema en Warendorf N.V., Amsterdam tekst: Mr. Henrik Scholte 1967 Kijk de TH, uitgegeven bij het 25e lustrum van de Technische Hogeschool Delft 1968 Portret van de KMA, met een lovend ten geleide van Z.K.H. Prins Bernhard 1969 Amsterdam – Atlantis Verlag, Zürich, tekst: Paul L. Walser 1975 Holland – Silva Verlag, Zürich, tekst: Paul L. Walser, ook in het Frans: Les Pays-Bas en in het Italiaans: Olanda 1979 Holland in kleur – uitg. Elmar B.V., Rijswijk, drietalig: Nederlands, Engels, Duits 1980 Langs oude en nieuwe wegen, zwerven door Nederland en België, tekst: Herman Besselaar, uitg. Kosmos, Utrecht Antwerpen (2e druk in 1983) 1981 Klederdrachten in Nederland – uitg. Elmar B.V., Rijswijk 1981 Holland – uitg. Elmar B.V., Rijswijk, drietalig: Nederlands, Engels, Duits Tunesie
24
Paul C. Pet schrijver met licht
1981 Flandern, Städte und landschaften – Atlantis Verlag, Zürich, tekst: Frans Coppieters 1985 ANWB Atlas voor Nederland – ANWB, Den Haag en uitg. Zomer & Keuning Boeken B.V., Ede. Fotografie Paul C. Pet en Martin Kers 1985 Met de trein door India – Orell Füssli Verlag, Zürich, tekst: Geoffrey Moorhouse / Brian Hollingsworth / Anja Pet van Diest, ook pentekeningen van Anja, in het Nederlands, Frans, Duits en Engels (co-productie) 1987 Sana’a, een betovering van duizend jaar – kleurenfoto’s in map op formaat 30 x 30 cm, tekst: William Rothuizen, uitg. door Nelissen van Egteren Bouwgroep BV 1988 Dänemark, Schweden, Norwegen, mit der Bahn durch Skandinavien –Orell Füssli Verlag, Zürich, tekst: Vagn Stee, Carl-Göran Ekerwald, Gunvald Opstad, René Ellenberger, Anja Pet van Diest 1989 Holland – uitg. Elmar b.v., Rijswijk, tekst: Rien van der Helm, drietalig: Nederlands, Engels, Duits 1990 Holland (klein boekje) – uitg. Elmar b.v., Rijswijk, tekst: Anja Pet van Diest drietalig: Nederlands, Engels, Duits 1991 Amsterdam (klein boekje) – uitg. Elmar b.v., Rijswijk, tekst: Richter Roegholt drietalig: Nederlands, Engels, Duits Mexico
Paul C. Pet schrijver met licht
25
1991 Haarlem (klein boekje) – uitg. Elmar b.v., Rijswijk, tekst: Wim Helversteijn drietalig: Nederlands, Engels, Duits 1991 Bonaire – Elmar Media Service B.V. en Bonaire Trading Co. Ltd. NV tekst: Rien van der Helm 1992 Indonesië, Een fotoreis in het voetspoor van reizigers uit voorbije eeuwen – uitg. Elmar b.v., Rijswijk, tekst en research: Anja Pet van Diest 2000 Eerst de hoeve, dan het hart, de Nederlandse boerderij in verhalen, gedichten en foto’s – Sun Nijmegen en SHBO Arnhem, redactie: Arie van den Berg
Tunesie, Douz
26
Paul C. Pet schrijver met licht
Pers - Anoniem, Indien, Ein Kaiserreich für die Bahn, catalogus Orell Füssli Herbst 1985; - Anneke Verhoeven, De charme van het reizen met een Indiase trein, in Reizen, 1986; - Anoniem, Met de trein door India, boekbespreking, in Reizen 1986; - Cor van Groningen en Theo Jongedijk, Alle kamelen zo goed als nieuw, Weekeinde De Telegraaf, 1986; - Frans De Smet en Rudi Rotthier, India met de trein: Bazar op wielen, De Morgen, 8 februari 1986; - Ewald Pironet, Met de trein door India, Weekend, 12 februari 1986; - Anoniem, Het betoverend India in een treinreisverhaal, De Beiaard 1 maart 1986; - Thom Olink, Treinen in India: de tijd staat stil. Haagsche Courant, 22 juni 1986; - Anoniem, Inde, Paradis des trains, Weekuitgave SNCF, 26 februari 1987; - Bernd Schiller, Ein feiner Zug, Brigitte, november 1987; - Dänemark-Schweden-Norwegen, Mit der Bahn durch Skandinavien, in Der Eisenbahner, 16 juni 1988; - ’mf’, Reizvoller Norden, Mit der Bahn durch Skandinavien, Schwarzwälder Bote, 6/7 augustus 1988; Jemen, entree moskee, 1987
Paul C. Pet schrijver met licht
27
- Claudio Caduff, Mit der Bahn durch Skandinavien, Bundner Tagblatt, 11 augustus 1988; - W. Smit, Steden komen in kleur tot leven (Amsterdam en Haarlem), ND 16 oktober 1991 - Anoniem, Holland-kijkboek voor buitenlandse zakenrelaties, Profile november 1989; - Rob van de Dobbelsteen, Holland is mooi, Haarlems Dagblad 24 november 1989; - Hans Visser, Een nieuwe blik op tijdloos Indonesië, Noord-Hollands Dagblad, 16 juli 1992; - Benny Koerhuis, In het voetspoor van reizigers naar Indonesië, Twentsche Courant, 17augustus 1992; - Hans Bouman, Indonesiëwerkjes voor reizen in de leunstoel, Indonesië, Volkskrant 1992;
28
Paul C. Pet schrijver met licht
Egypte, Luxor, vrouw met waterkruik
Egypte, Feluccaboten bij Aswan
Jemen, Wadi Dahr, zomerplaleis laatste Imam, 1987
Guatemala, Quiche Indianen bij festival in Chichicastenango
Garden of Eden, Arches National Park, Utah, USA
Paul C. Pet schrijver met licht
29
Paul C. Pet schrijver met licht ISBN 978-94-6190-350-1 www.eburo.nl