Pastoraal beleidsplan 2013-2018
Sta op, kies voor Leven
Ulft, maart 2013
Inhoudsopgave 1. Voorwoord
3
2. Inleiding: Waarom een nieuw pastoraal beleidsplan?
4
3. Onze missie: Waar staan we voor?
5
4. Waar willen we naar toe?
6
4.1
Uitgangssituatie
6
4.2
Toekomst perspectief
6
4.3
Differentiatie in het pastoraal programma
7
4.4
Pastoraatsgroepen
10
5. Gevolgen van de concentratie van het pastorale programma
11
6. Organisatie en middelen
12
6.1
Het parochiebestuur
12
6.2
Het parochiebestuur en de locatieraden
12
6.3
Het pastoraal team en de pastoraatsgroepen
13
6.4
De relatie bestuur – team
13
6.5
Locale gemeenschappen
13
6.6
De relatie parochie – locale gemeenschappen
14
6.7
Centrale voorzieningen
14
7. Fasering
15
8. Tot slot
15
2
1. Voorwoord
Op 13 november 2009 verscheen het eerste pastorale beleidsplan van De Verrijzenis Parochie met als titel “Samen nieuwe wegen gaan”. In dat beleidsplan werd de visie van De Verrijzenis Parochie voor de jaren 2010 - 2015 nader uitgewerkt. De pastorale situatie in De Verrijzenis Parochie is de laatste jaren in sneller tempo veranderd dan in 2009 te voorzien was. We hebben te maken met vergrijzing , afname van betrokkenheid bij geloof en parochie, afname van kerkbezoek, moeite om nieuwe vrijwilligers te vinden voor allerlei taken, zeker voor de toekomst minder pastorale werkers, afname van het aantal beschikbare priesters, krimpende financiële middelen. Deze situatie vraagt om bezinning op de toekomst van onze parochie en om een nieuw beleidsplan. Het voor u liggende beleidsplan Sta op, kies voor Leven is ingrijpend, maar noodzakelijk. We beseffen dat veel parochianen vooral emotioneel moeite zullen hebben met de consequenties van het nieuwe beleid. Bij de uitvoering van dit beleid zal met name dat aspect aandacht krijgen. Wij hopen met dit nieuwe beleidsplan De Verrijzenis Parochie voor de toekomst een goede basis te geven,waarin met nieuw elan, een levendige geloofsgemeenschap kan blijven bestaan.
Ulft, maart 2013 Het bestuur van De Verrijzenis Parochie
3
2. Inleiding: Waarom een nieuw pastoraal beleidsplan? Iedereen weet het: als Kerk hebben we op alle terreinen te maken met een situatie van krimp. Het aantal mensen, dat deelneemt aan ‘de kerk’ wordt almaar kleiner; de financiële middelen worden minder; het aantal vrijwilligers en pastores neemt af. Met al dat minder kunnen we niet blijven doen wat we deden én ook niet zoals we het deden. Het Bisdom reageert op deze situatie van krimp door verdergaande schaalvergroting: oude parochies zijn gefuseerd tot één nieuwe en het eind daarvan is nog niet in zicht. Regionale samenwerking zal een volgende stap zijn. Ook voor de 11 gefuseerde gemeenschappen van De Verrijzenis Parochie komen daarmee nieuwe buren in zicht. De evaluatie van het vorige beleidsplan ‘Samen nieuwe wegen gaan’ en het project ‘Bouwen aan de toekomst’ geven geen optimistisch beeld. Het in december 2012 gehouden draagkrachtonderzoek laat zien, dat we met z’n allen vooral druk zijn met het in stand houden van wat er is. Met name geldt dat voor liturgie. Tegelijkertijd zien we een sterke afname van deelnemers aan liturgische bijeenkomsten. Door de zorg die we besteden aan de organisatie van alles wat raakt aan liturgie komen wij als pastores onvoldoende toe aan die zaken die ook bij de Kerk horen: zorg om en voor elkaar en verdieping van ons geloof. Kortom: als we op de oude voet verder gaan, lukt echte vernieuwing van het pastoraat niet. Als pastoresteam hebben we - samen met het bestuur van De Verrijzenis Parochie, in het kader van bouwen aan de toekomst in 2012 een en ander in beeld gebracht. Een belangrijke oorzaak van de stagnatie in de parochieontwikkeling ligt op het emotionele vlak. Er is verdriet en teleurstelling over de teruglopende kerkelijke betrokkenheid. Er is verdriet en boosheid over het verlies van zelfstandigheid door de fusie. We ervaren een sterk ‘wij-zij’ denken. Gemeenschappen blijven teveel op eigen erf. Daar zoekt men de veiligheid van het bekende. Grenzen naar de buren worden alleen overgestoken als het echt moet. Verder constateren we een vergrijzing van kerkgangers,vrijwilligers en leden van de pastorale teams. Veel vrijwilligers worden, door hun kijk op het bisdoms-beleid, minder enthousiast. ‘Ze’ willen het allemaal anders dan wij het willen. De taak en verantwoordelijkheid van een bisschop en (door hun zending ) ook van pastores ( o.a. het waken over de kwaliteit van het vieren van de sacramenten en de vitaliteit van geloofsgemeenschappen) lijken niet altijd begrepen te worden. Als pastores ervaren we, dat we door parochianen veelal worden gezien als een verlengstuk van ‘de bisschop’ en als zodanig vaak als tegenstander i.p.v. een gewenste medespeler in het parochiële veld. Er is niet genoeg gezamenlijkheid in gevoel en in doen en laten. Conclusie is: De Verrijzenis Parochie is niet vitaal genoeg gebleken en daardoor onvoldoende op gang gekomen. Door de voortgaande krimp moet er nu actie ondernomen worden. De bestaande situatie is onhoudbaar en kan en mag niet langer doorgaan wil onze parochie toekomstperspectief hebben.
4
3. Onze missie: waar staan we voor? “Wat zoekt u de levende bij de doden?” (Lucas 24, 6; NBV) en “Hij gaat jullie voor naar Galilea, daar zullen jullie hem zien, zoals hij jullie heeft gezegd.”( Marcus 16, 7b; NBV). Deze woorden zetten ons aan tot actie om Hem in ‘Achterhoeks Galilea’ te gaan zien. De Verrijzenis Parochie is een gemeenschap van christenen. Dat betekent, dat we ons herkennen in de gelovige levensweg van Jezus Christus. Als parochianen van De Verrijzenis Parochie willen we in de eerste plaats paasmensen zijn. We geloven, dat - God zij dank - de dood niet het laatste woord heeft. We zoeken de Levende niet bij de doden. We gooien het - als bij de wonderbare visvangst, op gezag van de Opgestane - over een andere boeg. We vertrouwen dat daar onze toekomst ligt. We willen optimistische en vertrouwvolle mensen zijn, mensen die geloven in de toekomst. We willen geloven en vertrouwen, dat er altijd wegen zijn die ons uit duisternis in het licht brengen. We geloven, dat die wegen altijd beginnen bij ontmoeting over de eigen grenzen heen, in de vrije keuze om met elkaar op te trekken. Daarbij zijn we een sacramentele gemeenschap. We geloven in de kracht van de sacramenten en van daaruit leven we. God kan - hier en nu - aan het licht komen in ons doen en laten, vormgegeven vanuit de Traditie en het zoeken naar nieuwe vormen van Kerk-zijn. Zijn naam Emanuel - Ik Zal Er Zijn Voor Jou geeft daaraan richting. De Verrijzenis Parochie is deel van het grotere geheel van Bisdom en Wereldkerk. We zijn in eenheid verbonden met onze paus en onze bisschop. Onze missie is: Sta op, kies voor Leven. In moeilijke tijden willen we elkaar juist daarop aanspreken. In De Verrijzenis Parochie leven we opgewekt samen.
5
4. Waar willen we naar toe? In het volgende schetsen we langs welke wegen wij denken de toekomst in te kunnen gaan. We maken keuzes waardoor het o.i. mogelijk wordt onze naam Verrijzenis Parochie waar te maken. De keuzes zijn pijnlijk en vragen offers, niet alleen financiële maar ook emotionele. Maar - als we ook voor onze kinderen en kleinkinderen iets van ‘Kerk’ overeind willen houden - zijn ze onvermijdelijk. We moeten nu aan de toekomst van onze parochie gaan werken. 4.1 Uitgangssituatie De Verrijzenis Parochie heeft momenteel ongeveer 3 fte 1 aan professionele krachten. Te voorzien valt dat we het in de toekomst met minder zullen moeten doen. Het is dus zaak daar nu al een toekomstgericht pastoraal programma voor op te zetten. De Verrijzenis Parochie bestaat uit 11 geloofsgemeenschappen. Hoewel er verschil in draagkracht is, kunnen we constateren dat de geloofsgemeenschappen op meerdere fronten kwetsbaar zijn. Elke gemeenschap heeft te kampen met dezelfde bekende ontwikkelingen, maar het effect ervan is niet overal hetzelfde. Voor het bestuur en pastoraal team is duidelijk, dat de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van meerdere gemeenschappen nu al haar grenzen heeft bereikt. De oorzaken die mede ten grondslag liggen aan de afgenomen kerkbetrokkenheid en vitaliteit van de geloofsgemeenschappen zijn voor een groot deel een gevolg van de tijdgeest. Daar hebben we geen directe invloed op. Wat we kunnen is zoeken naar wat wel mogelijk is. Daarvoor zullen we keuzes moeten maken in het pastorale programma. De komende jaren zal dat voor alle gemeenschappen gevolgen hebben . Het totale pastorale programma kan niet meer in alle geloofsgemeenschappen aangeboden worden. Verder constateren we als pastores, dat de inhoud van het programma niet voldoende aansluit bij hoe bijvoorbeeld jonge mensen van nu met zingevingsvragen en spiritualiteit willen omgaan. 4.2 Toekomstperspectief We voorzien dat de parochie in de toekomst in één kerk – het Eucharistisch centrum de Petrus en Paulus kerk in Ulft – samenkomt om in het weekend het geloof in God te vieren. Daar wordt het traditionele, liturgische programma voor alle parochianen aangeboden. Het is een plek waar alle generaties zich thuis moeten kunnen voelen. Het is ook de centrale plek waar de parochie samenkomt bij en voor gezamenlijke vieringen en bijeenkomsten. Daarnaast zien we, dat er op weg naar deze situatie vooralsnog in twee kerken in het weekend (eucharistie) gevierd zal worden, te weten de H. Martinus in Gendringen 2 en De Goede Herder in Dinxperlo. Tevens kunnen daar de sacramenten worden voorbereid en gevierd.
1
Eén fte is een fulltime medewerker
2
Ontwikkelingen rond H. Martinuskerk in Gendringen houden mede verband met de mogelijke Zaligverklaring van Theodora Visser.
6
Vrijwilligers van de overige, acht gemeenschappen, die actief willen zijn en blijven in het traditionele, liturgische programma mogen op deze drie plekken een nieuw thuis vinden. Aan de pastoraatsgroepen en het team de belangrijke opdracht om dit proces van ingroeien en thuis raken te gaan verzorgen. Voor zover in locale pastoraatsgroepen nog niet is voorzien, ligt hier ook een taak voor Locatieraden. Naast deze drie centra zien we allerlei geloofsgroepen ontstaan, van verschillende omvang, karakter en programma. De overeenkomst zit in het feit dat elke groep zichzelf ziet als een onderdeel van De Verrijzenis Parochie. Sommige van deze groepen zijn ontstaan uit de bestaande geloofsgemeenschappen, andere groepen zijn nieuw opgekomen uit locale initiatieven. De komende periode zal voor de overige acht geloofsgemeenschappen van De Verrijzenis Parochie zeer belangrijk worden. Als de eucharistie en de sacramentenvoorbereiding en -vieringen zich concentreren op drie plekken, dan is de grote vraag of er voldoende programma overblijft of ontstaat om zelfstandig als locale geloofsgemeenschap te blijven functioneren. Van de locale gemeenschappen wordt gevraagd om zelf te komen tot vormen van pastorale nabijheid. Voor het ontwikkelen van een dergelijk programma kunnen locatieraden en pastoraatsgroepen een beroep doen op ondersteuning van het pastoraal team. 4.3 Differentiatie in het pastoraal programma: 1. Kerntaken, oftewel Kerk die vertrouwd is 2. Nabijheid, oftewel Kerk die zorgzaam is 3. Ondernemerschap, oftewel Kerk die zich vernieuwt. De inhoud en betekenis van elk van de ontwikkelingslijnen lichten we hieronder toe. Ad 1 ) Kerntaken Kerntaken zijn die onderdelen die de parochie tot een r.-k. parochie maken. Concreet gaat het om: Eucharistie- en Woord- Communievieringen, sacramentenvoorbereiding, catechese, uitvaarten, individuele pastorale begeleiding, crisis pastoraat en noodhulp (i.s.m. P.C.I.) Gezien het belang van de folklore feesten voor de gemeenschappen dragen we zorg voor het liturgisch deel daarvan. We willen deze kerntaken goed verzorgd en georganiseerd uitvoeren. Parochiebestuur en pastoresteam garanderen de uitvoering. Het pastoraal team voert dit programma uit, met ondersteuning van vrijwilligers. Ad 2) Nabijheid Onder pastoraat van de nabijheid verstaan we de verantwoordelijkheid van de locale geloofsgemeenschap voor activiteiten waarin het gaat om de nabijheid aan elkaar in (“decentreren”). Uitvoerders en vormgevers aan deze nabijheid zijn een lokale Pastoraatsgroep, samen met parochianen, zo nodig ondersteund door het pastorale team. Concreet gaat het om: bezoekwerk, inloopof soosactiviteiten, bijbel- of gespreksgroep, meditatieve wandeltochten. De locale pastoraatsgroep zorgt voor een pastoraal jaarplan. Er wordt gedaan wat wenselijk en/of haalbaar is en op basis van eigen creativiteit uitgevoerd kan worden. Dat plan wordt afgestemd met het pastoresteam en gefaciliteerd door het bestuur. Ad 3.) Pastoraal ondernemerschap. Door de Kerntaken te concentreren op drie plekken en het programma van Nabijheid nadrukkelijk in handen te leggen van de locale geloofsgemeenschappen (decentreren) beogen we tijd en ruimte te creëren voor vernieuwing van het pastorale programma, het zgn. Ondernemerschap. Die vernieuwing betreft alle facetten van het pastorale programma: inhoud, vorm en organisatie. In dit ondernemerschap kunnen alle parochianen participeren. Een eerste gedachtebepaling is op gang gekomen. Concreet denken we dan aan: het inloophuis in het Eucharistisch centrum, An7
ders Vieren, bedevaarten en jongvolwassenen. Gaandeweg zal dit programma verder ontwikkeld worden. Deze ( in principe projectmatige) activiteiten of experimenten kunnen uitlopen op een vaste activiteit van de parochie. Dat kan zijn in de lijn van ‘kerntaken’ of ‘nabijheid’. Het pastoraal team geeft hieraan leiding, bijgestaan door projectteams van parochianen. Hierbij kan samenwerking gezocht worden met andere bondgenoten (o.a. oecumene) of andere partners. Hieronder geven we een en ander in schema weer. Ook geven we concrete invulling als voorbeeld. Concentreren ↓ Kerntaken ↓
Decentreren ↓ Nabijheid ↓
Vernieuwen ↓ Ondernemerschap ↓
Uitvoerders: Pastoraal team met parochianen
Uitvoerders: Locale pastoraatsgroep met parochianen
Uitvoerders: Pastoraal team en projectteams van parochianen
Programma: *Eucharistie en WOCOvieringen *Toedienen van en toeleiden tot de Sacramenten *Uitvaart liturgie *Individueel pastoraat *Noodhulp (PCI) *Lokale ‘folkloristische activiteiten’ Plaats van handeling: Eucharistisch Centrum en vooralsnog 2 kerkgebouwen
Programma: *activiteiten die locale nabijheid zichtbaar maken
Programma: *Inloophuis *Anders Vieren *Bedevaarten *Geloofsverdieping *Jongeren *Jongvolwassenen
Plaats van handeling: Locaties, afhankelijk van activiteit en vitaliteit
Plaats van handeling: De Verrijzenis Parochie
Kerntaken: De parochie verzorgt ieder weekeinde tenminste een Eucharistieviering, in het Eucharistisch centrum en daarnaast, in andere kerken, (woord- en communie-) vieringen. Elke vrijdagmorgen is er in het Eucharistisch centrum een Eucharistieviering. Ieder jaar verzorgt de parochie een catechetisch programma om mensen voor te bereiden op de sacramenten: Doopsel, Eerste Heilige Communie, Vormsel. De parochie stelt parochianen in staat een kerkelijk huwelijk te sluiten. De voorbereiding vindt centraal plaats. Minimaal één keer per jaar organiseert de parochie een gezamenlijke ziekenzalving. Elke eerste vrijdag van de maand wordt er in het Eucharistisch centrum gelegenheid geboden het Sacrament van Boete en Verzoening te ontvangen. De parochie verzorgt de uitvaart ( en begrafenis of crematie) voor haar overleden parochianen. De parochie zorgt dat er een voorziening is waar mensen een beroep op kunnen doen voor financiële of materiële noodhulp. Mensen in religieuze of psychische nood of anderszins in crisis kunnen een beroep doen op professionele pastorale hulp. De parochie zorgt voor het liturgisch deel van katholieke- en dorpsfeesten in de geloofsgemeenschappen.
8
Nabijheid. De inhoud en de zorg voor dit programma van (pastorale) nabijheid ligt zoals aangegeven bij de locale geloofsgemeenschappen. Dit programma betreft vooralsnog alle gemeenschappen. De eigen kleur en traditie, de ontstaansgeschiedenis, de samenstelling en de grootte bepalen welke activiteiten een gemeenschap wil en kan ondernemen. De locale gemeenschap heeft de mogelijkheid om bestaande activiteiten, die passen bij het profiel van de gemeenschap, door te zetten, of eerdere activiteiten te hernemen. Ze kan een eigen netwerk aan contacten beheren en samenwerkingsverbanden aangaan. Alles natuurlijk binnen het kader van het totale parochiebeleid. Deze activiteiten dienen wel gedragen en grotendeels uitgevoerd te worden door de leden van de betreffende locale geloofsgemeenschap. Doorgaans zijn de eerste activiteiten van een locale geloofsgemeenschap: Ontmoetings- en inloopactiviteiten Bezoeken van zieken en eenzamen Rouw- en verliesverwerking Vormen van geloofsgesprek Gebedsmomenten Activiteiten waar de zorg voor elkaar of solidariteit met ‘derden’ vorm krijgt De leden van de gemeenschap dienen onder leiding van de pastoraatsgroep dus zelf na te denken over de vraag hoe zij gemeenschap willen zijn, hoe zij nabij willen zijn aan elkaar of aan de buurt en hoe zij een bijdrage willen leveren aan de realisering van het beleid van de parochie. Er wordt gewerkt met een werkplan. Een pastoraatsgroep coördineert de werkzaamheden en houdt zicht op waar de behoeften of pastorale vragen liggen in de gemeenschap. Pastoraal ondernemerschap Pastoraatsgroepen, het pastoresteam en het parochiebestuur zijn alert op vragen en signalen vanuit de samenleving en signalen van de mensen die betrokken zijn bij of geïnteresseerd zijn in de Kerk. Ook ervaringen die opgedaan worden in kerntaken of nabijheid kunnen aanleiding zijn tot reflectie over de wenselijkheid en de mogelijkheid van bepaalde nieuwe vormen van pastoraat. Het pastoresteam is de motor van die voortdurende reflectie, maar ook de locale gemeenschappen en het bestuur kunnen aanzetten geven om bepaalde zaken nader te beschouwen of, zoals aangegeven, voorstellen doen voor bepaalde experimenten of projecten. Het pastoresteam zorgt dat er ruimte en tijd overblijft om dergelijke projecten te kunnen begeleiden en uitvoeren. Het bestuur zorgt voor mogelijkheden om deze projecten te bekostigen. Vanuit het pastoresteam zijn bij een eerste brainstorming de volgden ideeën en wensen genoemd: Inloophuis Organiseren van ‘open huis’ in het Eucharistisch centrum in Ulft door de week. Een gastvrije en open kerk, waar mensen op verhaal kunnen komen. Een project dat een diaconaal karakter heeft en bij zal dragen aan het leggen van onderlinge verbanden tussen mensen en locale geloofsgemeenschappen. 9
Anders Vieren Organiseren en verdiepen van andere vormen van ‘vieren in gebed’, naast de Eucharistievieringen en woord- en communievieringen. We willen komen tot een pastoraal en liturgisch programma dat meer aansluit bij de mensen die zich ‘zoekers binnen geloven en kerk’ noemen. Geloofsverdieping Uitbouwen van het oecumenische project “Vorming en Toerusting”, actualiseren van geloofskennis door een cursus Grondslagen van ons Geloof, opzetten van groepen rond de Schrift, opzetten van stilte- meditatiegroepen. Bedevaarten Het (mee-) organiseren van bedevaarten als activiteiten die bijdragen tot geloofsverdieping en het opbouwen en versterken van de parochie. We denken hierbij aan Kevelaer, Banneux, Lourdes, waar de Maria devotie centraal staat. Pelgrimages naar Het Heilig Land of Rome kunnen weer andere doelgroepen aanspreken. Jongeren Organiseren van jongeren activiteiten, o.a. Diaconaction; uitbouwen van de contacten met de jongerengroepen uit de regio; contacten met scholen intensiveren. 4.4 De pastoraatsgroepen Tijdens het recente draagkrachtonderzoek is nogmaals duidelijk geworden dat de regionale pastoraatsgroep geen goed organisatiemodel is. Op alle fronten verloopt het stroef, zowel qua samenstelling, acceptatie als de taak en de werkwijze. Met het oog op bovenstaand toekomstperspectief willen we een herbezinning op de pastoraatgroep starten. Wat ons betreft komt er op elke locatie een aparte pastoraatgroep, die nauw zullen gaan samenwerken met het pastoraal team om aldaar het kernprogramma te realiseren. Een bezinning hierover zal in het najaar van 2013 worden gehouden onder leiding van het pastoraal team.
10
5. Gevolgen van de concentratie van het pastorale kernprogramma. Door de beschreven situatie van krimp ingegeven denken we, dat we voor het Kerntakenprogramma voor de nabije toekomst 3 kerkgebouwen nodig hebben. Uiteindelijk volstaat in de verdere toekomst misschien alleen het Eucharistisch Centrum. Welke gebouwen verder nodig zijn, en wat de parochie zich kan permitteren aan bezit is op dit moment nog niet duidelijk. In het verlengde van de concentratie van het kernprogramma naar drie plekken , zal met ingang van 2014 begonnen worden met het onttrekken van kerkgebouwen aan de eredienst. Naar verwachting zal in het verlengde daarvan begonnen worden met de vervreemding ervan. Kortom: er zullen ‘kerken dicht gaan en verkocht worden’. Op grond van ons onderzoek hebben we daarvoor het volgende schema opgesteld:
Onttrekken van kerkgebouwen aan de Eredienst Jaartal
Voortgang en Uitvoering
2013
*Beleidsvaststelling en presentatie. *Voorbereiden fase 1 *Begin uitvoering fase 1: H. Laurentius, Varsseveld
2014
*Fase 1: H.H. Martelaren van Gorkum, Varsselder-Veldhunten H. Martinus, Megchelen *Voorbereiden fase 2
2015
*Fase 2: H.H. Petrus en Paulus, Breedenbroek H. Mattheus, Azewijn *Voorbereiden fase 3
2016
*Fase 3: H. Walburgis, Netterden H. Antonius, Ulft *Voorbereiden fase 4
2017
*Fase 4: H. Mauritius, Silvolde
??
Goede Herderkerk, Dinxperlo H. Martinus, Gendringen
Uiterlijk 1 januari 2019 (of eerder bij herbestemming) zijn de betreffende acht kerkgebouwen aan de eredienst onttrokken. 11
6. Organisatie en middelen Het pastoraal beleid dat hier beschreven wordt, vraagt om een goede organisatie en een aantal centrale voorzieningen. Het is aan het bestuur om deze voorzieningen te realiseren. Het pastoraal beleidsplan biedt het kader voor het bestuurlijk handelen. 6.1 Het parochiebestuur De Verrijzenis Parochie wordt bestuurd door één parochiebestuur. De werkzaamheden van het bestuur kunnen worden samengevat in drie taakvelden, te weten: het met het pastoresteam mede waken over de identiteit van de parochie, wat betreft missie, visie en beleid zoals in het pastorale beleidsplan is aangegeven het bewaren van de eenheid en het versterken van de band tussen de gemeenschappen, die deel uitmaken van de parochie het scheppen van voorwaarden zodat het pastorale programma gerealiseerd kan worden, het faciliteren van het pastorale programma. Identiteit van de parochie Bij onze fusieparochie is er niet vanzelf en vanaf het begin sprake van een gedeelde identiteit. In het samenwerken en samengaan zal die moeten worden opgebouwd. In de missie zijn daartoe een aantal belangrijke kernwaarden geformuleerd, zie 3 pastorale beleidsplan. Eenheid en diversiteit In De Verrijzenis Parochie van morgen streven we bewust diversiteit na, die hopelijk gestalte zal krijgen op drie vitale kerkplekken èn in meerdere geloofsgroepen en projecten. Dit geheel zal de kerkelijke presentatie vormen die De Verrijzenis Parochie nastreeft. Voorwaarden Het parochiebestuur stelt middelen ter beschikking en voert een beleid om de middelen ook op langere termijn te garanderen. 6.2 Het parochiebestuur en locatieraden Het parochiebestuur kent de volgende samenstelling en portefeuilles: Drs. J.G.M. Pauw, waarnemend pastoor voorzitter A.T. J. Koster, vice-voorzitter Vacature secretaris Vacature penningmeester J.W.M. Boland, penningmeester a.i., secretaris a.i. kerkbalans en begraafplaatsen W.B.J.M.A. Aalders, werkveld gebouwen T.J. Lankveld, werkveld gebouwen G.R. Helmreich, werkveld personeel en vrijwilligersorganisatie In de uitvoering van haar taken wordt het bestuur op de locaties bijgestaan door locatieraden. Zij verzorgen het beheer van de locatie. Zolang een geloofsgemeenschap een eigen (kerk-)gebouw heeft te beheren is een locatieraad nodig. Ook na onttrekking aan de Eredienst is beheer gewenst, tot aan het moment van vervreemding. 12
6.3 Het pastoraal team en pastoraatsgroepen De parochie beschikt over een pastoraal team. Dit team heeft nu een omvang van 3,0 fte. Op dit moment zijn geen wisselingen in de samenstelling van het team te verwachten. Parochiebestuur en pastoraal team houden er rekening mee dat in de nabije toekomst regionale samenwerking zal ontstaan met een naburige parochie. Grofweg 1,5 fte zal worden ingezet voor de kerntaken op de drie liturgische kerkplekken, 0,5 fte voor ondersteuning en begeleiding van lokale geloofsgemeenschappen naar geloofsgroepen en 0,5 fte voor het ontwikkelen van vernieuwende projecten, zoals beschreven onder Ondernemerschap. De resterende 0,5 fte zal opgaan aan overleg, studie, dagen van het vicariaat, parochieblad en website etc. Het pastoraal team wordt in haar werkzaamheden bijgestaan door de pastoraatsgroepen. De pastoraatsgroepen zullen met enige regelmaat samenkomen voor afstemming en toerusting. Zie ook 4.4. Na vervreemding van het kerkgebouw zal de functie van het lokale beheer verdwijnen en is alleen nog pastorale coördinatie gewenst, voor zover er locale activiteiten zijn. Voor de projecten genoemd onder ondernemerschap, zal het team het voortouw nemen om deze verder uit te werken in een projectplan, en waar nodig een projectgroep formeren. 6.4 De relatie bestuur-team De pastoor zit zowel aan de teamtafel als aan de bestuurstafel. Hij is de vanzelfsprekende “linking pin”. In de periode dat er een waarnemend pastoor is aangesteld is een lid van het pastoresteam tevens aanwezig bij de bestuursvergaderingen Het bestuur heeft twee maal per jaar een bijeenkomst met het pastorale team. Het pastorale team presenteert verder voor ieder kalenderjaar een werkplan met begroting. De pastoor houdt (minimaal) om het jaar een functioneringsgesprek met alle beroepskrachten. Hij laat zich daarbij assisteren door een bestuurslid. 6.5 Lokale gemeenschappen Locale geloofsgemeenschappen dragen de zorg voor de pastorale nabijheid. Dat kan uitvloeisel zijn van gericht pastoraal beleid, soms kan dit ook spontaan ontstaan in diverse groepen. Van belang voor het pastoraal beleid van de parochie is dat die groepen ondersteund worden die de doelstellingen van de parochie onderschrijven en op één of andere manier daadwerkelijk meewerken aan de realisering van de doelstellingen. Die gemeenschappen moeten open staan voor nieuwe deelnemers en een openheid hebben voor de vragen en noden van mensen die zich in de omgeving van de gemeenschap bevinden. Verder is van belang dat het pastoraat op de locaties verenigbaar is met de parochieorganisatie d.w.z. de namen van deelnemers zijn bekend, er is een coördinator of coördinatiecommissie (als er geen locatieraad of pastoraatsgroep is) die gesprekspartner is van het pastoraal team en het parochiebestuur. Deelnemers aan de groepen laten zich uitnodigen bij belangrijke parochiegebeurtenissen.
6.6 De relatie parochie - lokale gemeenschappen In de toekomst zullen activiteiten die niet onder het pastoraat van de Nabijheid verstaan worden onderdak vinden op één van de drie kerkplekken, of bij bijzondere gelegenheden in het eigen dorp 13
in een gehuurde locatie. Het aartsbisdom Utrecht heeft beleid ontwikkeld aangaande ‘pastoraal steunpunt’ en ‘liturgisch steunpunt’. Als Verrijzenisparochie houden we ons aan deze ontwikkelingen.3 Het parochiebestuur verzorgt een regelmatig contact met de lokale beheerders. Jaarlijks worden alle lokale gemeenschappen en groepen in gezamenlijkheid in de gelegenheid gesteld van gedachten te wisselen over de uitgestippelde pastorale koers en de behaalde resultaten. Tevens wordt jaarlijks de financiële situatie van de parochie met de locaties besproken. 6.7 Centrale voorzieningen Naast een goede organisatie zijn een aantal centrale voorzieningen nodig om het pastorale beleid vorm en inhoud te kunnen geven:
3
Het centrale parochiesecretariaat is een voorwaarde voor het functioneren van de organisatie. Dit secretariaat is geopend tijdens kantooruren. Het is de entree voor de gehele parochie. De professionele kracht op het secretariaat kan worden bijgestaan door vrijwilligers.
Er komt één centrale ledenadministratie, onder Navision, waarin alle leden van de nieuwe parochie staan geregistreerd. Deze ledenadministratie valt onder het secretariaat van de parochie, en wordt behartigd door vrijwilligers. De lokale secretariaten kunnen bij het opzetten hiervan een belangrijke rol spelen.
Er komt één media- of communicatiebeleid voor de gehele parochie. Met de grote veranderingen op komst is dit onmisbaar. De parochie zorgt voor de uitgave van een centraal parochieblad “De Verbinding” en een centrale website, www.deverrijzenisparochie.nl. Pastoraatsgroepen of coördinatiecommissies kunnen in overleg en in afstemming met deze centrale organen de communicatie verzorgen voor hun eigen gemeenschap. De pastoor is in principe de centrale persoon voor de interne en externe communicatie.
Het door het bestuur in 2012 vastgestelde vrijwilligersbeleid wordt parochiebreed ingevoerd. In dit beleid zijn de verantwoordelijkheden beschreven voor het centrale niveau (bestuur en pastoresteam) en voor het locale niveau (locatieraden en pastoraatsgroepen) Het is van belang dat ieder met zijn eigen talenten zich kan welbevinden in het vrijwilligerswerk.
Er komt één gebouwenbeleid voor de gehele parochie. Uitgangspunt is om het bestaande bezit aan onroerend goed in overeenstemming te brengen met de pastorale doelen van de parochie. Concreet betekent dit dus: het verminderen van het aantal kerkgebouwen, door ze te onttrekken aan de eredienst en vervolgens te verkopen. Naar verwachting zal dit proces in 3 tot 4 jaar zijn beslag krijgen. De ontwikkeling en het tempo wordt bepaald door het verloop van de concentratie in het pastorale programma en de zich aandienende herbestemming van gebouwen.
Zie: Het pastoraal-liturgisch beleid in de parochies van het Aartsbisdom Utrecht, 2 februari 2011
14
Financiën: het ligt in de verwachting dat de komende jaren de inkomsten via de Aktie Kerkbalans teruglopen. Mede door de noodzakelijke verandering van de parochie zullen de inkomsten van de Aktie Kerkbalans nog sneller teruglopen. Het bestuur zal een pro-actief beleid voeren om de inkomsten op peil te houden. Hoewel de markt niet meezit is het verkopen van overbodige gebouwen tevens één van de mogelijkheden om kosten te besparen en vermogen op te bouwen. Verder kan in het geval van concrete projecten samenwerking gezocht worden met fondsen.
7. Fasering Het lopende kalenderjaar zal kunnen worden aangemerkt als een overgangsjaar. Het zal een periode zijn van communiceren met alle betrokkenen om de effecten in beeld te brengen voor een ieder. Dat is in een ingrijpende fase, waar goed de tijd voor wordt genomen. Bestuur en team zullen op alle locaties informatieavonden geven. Vanaf 1 september 2013 wil het pastoraal team een deel van het programma verder concentreren naar de drie vitale kerkplekken. In het najaar 2013 zal het parochiebestuur, in nauw contact met de lokale geloofsgemeenschappen, de sluiting van de eerste kerkgebouwen gaan voorbereiden. Uiteraard kan een en ander vervroegd worden als zich een geschikte partij aanmeldt voor een kerkgebouw. Vanaf 1 januari 2014 zullen leden van het pastoraal team de geloofsgemeenschappen gaan begeleiden op weg naar een nieuwe toekomst.
8. Tot slot Bovenstaande schets van heden en toekomst van De Verrijzenis Parochie stelt ons voor drastische maar onontkoombare keuzes. We menen, dat die slechts gemaakt kunnen worden vanuit de bereidheid samen op te staan en te kiezen voor Leven.
Ulft, 14 maart 2013 De Verrijzenis Parochie Pastoresteam en bestuur.
15
