Passende zorg alsDE PIJNDAGEN norm 16 & 17 januari 2015 - TivoliVredenburg, Utrecht
One size fits all?
DE PIJNDAGEN 2015 Passende zorg als norm
One size fits all?
VOORWOORD
Een patiënt met chronische pijn zit voor u en u luistert naar zijn of haar verhaal. U heeft er waarschijnlijk al vele gehoord en het blijft u aangrijpen hoezeer pijn het leven van mensen beïnvloedt. Uiteraard wilt u uw patiënt die behandeling bieden die het best bij zijn of haar diagnose en achtergrond past. Maar wat is de beste behandeling? Welke studies wegen mee in het bepalen van de evidentie van pijnbehandelingen? Wat kunnen we van elkaar leren over de uitkomsten van onze behandelingen en de wijze waarop we deze uitvoeren? Deze vragen en nog veel meer staan centraal tijdens de Pijndagen 2015. Tijdens deze tweejaarlijkse bijeenkomst komen alle zorgverleners in Nederland en Vlaanderen die betrokken zijn bij pijnpatiënten samen, om in discussie te gaan over de meest efficiënte en effectieve behandelmethodes voor de diverse pijnsyndromen. De pijngeneeskunde in al zijn facetten en met alle soorten professionals heeft zich ontwikkeld tot een professioneel vakgebied dat toe is aan een volgende (professionele) stap. Deze stap willen we met u zetten, met als uitgangspunt: passende zorg als norm voor alle chronische pijnpatiënten in Nederland en Vlaanderen.
Jan Willem Kallewaard, Voorzitter Sectie Pijngeneeskunde NVA Mede namens de VAVP, de NVAsP en de congrescommissie
2
DE PIJNDAGEN 2015 Passende zorg als norm
One size fits all?
08.30 - 09.15
Ontvangst en registratie
09.15 - 10.30
Waarom pijneducatie? Paul van Wilgen
Pijneducatie in de klinische praktijk Doeke Keizer
Moderator: Robert van Dongen
Pathofysiologie van lumbosacraal radiculaire pijn: transitie van acuut naar chronisch? Koen van Boxem
Chronische pijn als vervolg Echoworkshop op acute pijn: pijnmeting en de anticiperende rol van de pijnverpleegkundige Rianne van Boekel en Jacqueline van Dijk (pag 9)
Psychologische factoren die voorspellend zijn voor chronisering van pijn Han Samwel
dag Workshop (2,5 uur)
lichamelijk onderzoek
Evert Buijs & Menno van Hogezand
1
REFRESHER COURSES
10.30 - 11.00
Pauze
11.00 - 12.30
De waarde van kleine RCT’s: een pro-con debat Maurits van Tulder Professor Health Technology Assessment, Director Department Health Sciences & Master Health Sciences VU University Jos Kleijnen Director, Kleijnen Systematic Reviews Ltd, York, UK & Professor of Systematic Reviews in Health Care, Maastricht University
12.30 - 13.45
Lunch
13.45 - 15.00
Kunnen gezondheidseconomen helpen in de behandeling van chronische pijn? Lieven Annemans Professor of Health economics at Ghent University and Brussels University, Guest Professor at the Bern University of Applied Sciences, Lecturer and Advisor in Health Economics and HTA
15.00 - 15.30
Pauze Prof.dr. Lieven Annemans is hoogleraar in de Gezondheidseconomie aan de Ugent en de VUB. Hij was gedurende 8 jaar voorzitter van de Vlaamse Gezondheidsraad en is erevoorzitter van de internationale vereniging voor farma-economie. Dit jaar verscheen van zijn hand het boek: De prijs van uw gezondheid. Is onze gezondheidszorg in gevaar? Hierin introduceert hij een herstelplan voor de 3 Francqui gezondheidszorg. Hij werd recent laureaat van de Belgische Leerstoel en is een veelgevraagd spreker in talrijke media.
VRIJDAG 16 JANUARI
DE PIJNDAGEN 2015 Passende zorg als norm
One size fits all?
15.30 - 16.45
Hoe economisch gezond zijn onze richtlijnen? moderator: Lieven Annemans
Lumbosacraal radiculaire pijn: Epidurale corticosteroïden Koen Van Boxem
Ruggenmergstimulatie
Palliatieve zorg
moderator: Frank Huygen Anatomie en fysiologie van het dorsal root ganglion Frank Wille
Revalidatie
Echoworkshop Workshop (2,5 uur) Lichamelijk onderzoek Evert Buijs & Menno van Hogezand
Techniek van het plaatsen van een DRG stimulator Harold Nijhuis Resultaten 12 maanden observationele studie met DRG stimulatie Liong Liem
Jean Pierre Van Buyten
VAVP 16.45 - 17.45
Symposium
17.45 - 19.30
Borrel
REFRESHER COURSES
LUSTRUM TivoliVredenburg feest vrijdag 19.30 - 23.30 uur
4
lustrumfeest met walking dinner
Loungy rock, classic jazz, pop, rythm en blues: een mix van wereldse muziekstijlen omlijst het dagprogramma. Rondom het walking dinner tijdens het lustrumfeest smelten de muziekstijlen samen tot een allround, live podiumprogramma. De gevarieerde muziekstijlen bieden voor alle gasten een eigen startpunt voor een ontspannen avond!!
DE PIJNDAGEN 2015 Passende zorg als norm 08.30 - 09.15
Ontvangst en registratie
09.15 - 10.30
moderator: Robert van Dongen
One size fits all?
High frequency studie Nadia Kriek ICON studie IIse de Coo
Casuïstiek: 3 wortelblokken met een complicatie
Pauze
11.30 - 12.30
Opleiding en toetsing in de Pijngeneeskunde De opleiding tot geregistreerd pijnspecialist Kris Vissers
Training en certificering in de Interventionele Pijngeneeskunde: Fellow of Interventional Pain Practice
REFRESHER COURSE
Pijn bij Kanker: Pijn? Praat erover...! gespreksleider: Diederik Jekel (pag 7)
Panel: Ernst Daniel Smid Nick van Dasselaar Wendy Oldenmenger Yvonne Engels
Jan Van Zundert
12.30 - 13.45
Lunch
13.45 - 15.00
Toekomst van de Pijngeneeskunde Kris Vissers
2
Echoworkshop
Christel Jans-Pfrommer Jasper de Jong Eric van den Bosch
SubQ studie Erik Jan van Gorp
10.30 - 11.00
dag
Hoofd- en aangezichtspijn
Echoworkshop
Cluster hoofdpijn
Krista Roon
Hoofd- en aangezichtspijn
Jan Pieter ter Bruggen
REFRESHER COURSE
Actualiteiten: patientvolgsysteem, Mint, taakherschikking, evidence database, etc. Ledenbijeenkomst, open voor alle aanwezigen! Jan Willem Kallewaard 15.00 - 16.00
Afsluiting en borrel
5
ZATERDAG 17 JANUARI
DE PIJNDAGEN 2015 Passende zorg als norm
One size fits all?
SPREKERS MODERATORS
Prof. dr. Lieven Annemans Drs. Rianne van Boekel Dr. Eric van den Bosch Dr. Koen Van Boxem Dr. Jan Pieter ter Bruggen Drs. Evert Buijs Dr. Jean Pierre Van Buyten Drs. IIse de Coo Dr. Nick van Dasselaar Drs. Jacqueline van Dijk Dr. Robert van Dongen Dr. Yvonne Engels Drs. Erik Jan van Gorp Drs. Menno van Hogezand Prof.dr. Frank Huygen Drs. Christel Jans-Pfrommer Drs. Diederik Jekel Drs. Jasper de Jong Drs. Jan Willem Kallewaard Dr. Doeke Keizer Prof. dr. Jos Kleijnen, MD, PhD Drs. Nadia Kriek Drs. Liong Liem Drs. Harold Nijhuis Dr. Wendy Oldenmenger Dr. Krista Roon Dr. Han Samwel Ernst Daniel Smid Prof. dr. Maurits van Tulder Prof.dr. Kris Vissers Prof. dr. Paul van Wilgen Drs. Frank Wille Dr. Jan Van Zundert
6
Professor of Health economics at Ghent University and Brussels University, Guest Professor at the Bern University of Applied Sciences, verpleegkundig pijnconsulent, klinisch epidemioloog, PhD student Radboudumc anesthesioloog-pijnspecialist anesthesioloog-pijnspecialist neuroloog anesthesioloog-pijnspecialist anesthesioloog-pijnspecialist arts-onderzoeker neurologie anesthesioloog-pijnspecialist pijnverpleegkundige, verplegingswetenschapper, PhD student UMC Utrecht anesthesioloog-pijnspecialist junior prinicipal investigator RadboudUMC anesthesioloog-pijnspecialist arts orthomanuele geneeskunde, manuele geneeskunde hoogleraar anesthesiologie pijngeneeskunde anesthesioloog-pijnspecialist wetenschapsjournalist, schrijver, acteur, presentator anesthesioloog-pijnspecialist anesthesioloog-pijnspecialist huisarts Director, Kleijnen Systematic Reviews Ltd, York, UK & Professor of Systematic Reviews in Health Care, Maastricht University Lecturer and Advisor in Health Economics and HTA arts-onderzoeker anesthesioloog-pijnspecialist anesthesioloog-pijnspecialist coördinator van het Expertisecentrum Palliatieve Zorg Rotterdam, verpleegkundig onderzoeker voor de afdeling interne oncologie van het Erasmus MC neuroloog klinisch psycholoog zanger, presentator en acteur Professor Health Technology Assessment, Director Department Health Sciences & Master Health Sciences VU University anesthesioloog-pijnspecialist epidemioloog, psycholoog, fysiotherapeut anesthesioloog-pijnspecialist anesthesioloog-pijnspecialist
DE PIJNDAGEN 2015 Passende zorg als norm
One size fits all? AANMELDEN PRIJZEN DEELNAME*
Geheel congres
Vrijdag
Zaterdag
Medisch specialist en lid
€ 345,-
€ 245,-
€ 195,-
Medisch specialist geen lid
€ 395,-
€ 295,-
€ 245,-
Niet medisch specialist en lid
€ 295,-
€ 195,-
€ 145,-
Niet medisch specialist geen lid
€ 345,-
€ 245,-
€ 195,-
bedragen zijn inclusief BTW *lid = lid NVA, VAVP, DPS, V&vn pijnverleegkundigen
Accreditatie is aangevraagd bij NVA, VAVP, NVN, VRA, NHG, NAPA, V&VN en V&VN-VS
7
DE PIJNDAGEN 2015 Passende zorg als norm
One size fits all?
Pijn? Praat erover...! Diederik Jekel Wetenschapsjournalist, schrijver, acteur, presentator van het televisieprogramma ‘Kennis van Nu’ en regelmatig te gast aan de tafel van Matthijs van Nieuwkerk in ‘De Wereld Draait Door’, geeft presentaties en communicatietrainingen en is dagvoorzitter.
www.diederikjekel.nl
Pijn bij kanker komt veel voor. Het blijkt echter dat veel artsen niet naar pijn vragen bij hun patiënten. Het blijkt ook dat veel patiënten weinig vertellen over hun pijn aan hun arts. Hoe kan dit? Hoe kan sprake zijn van passende zorg bij zoveel gebrek aan communicatie? Wat moet er gebeuren om patiënten en hun behandelaren (beter) met elkaar te laten praten over pijn bij kanker? In een interactieve paneldiscussie onder leiding van wetenschapsjournalist en televisiepresentator Diederik Jekel, wordt gedebatteerd over dit vraagstuk om samen met de aanwezigen tot een voorstel te komen om in de toekomst beter te gaan communiceren over pijn bij kanker. Deze sessie richt zich op patiënten, naasten en zorgprofessionals die dagelijks te maken hebben met pijn bij kanker.
Gespreksleider: Diederik Jekel Panel
Het panel bestaat uit Ernst Daniel Smid (zanger, presentator en acteur), dr. Nick van Dasselaar (anesthesioloog en pijnspecialist), dr. Wendy Oldenmenger (o.a. onderzoeker gespecialiseerd in kanker gerelateerde pijn) en dr. Yvonne Engels (onderzoeker).
Ernst Daniel Smid Naast zanger, presentator en acteur is hij bestuurslid en ambassadeur van de Stichting Pijn bij Kanker.
www.stichtingpijnbijkanker.nl
8
DE PIJNDAGEN 2015 Passende zorg als norm
One size fits all?
Heeft u de pijndagen al in uw agenda staan? Noteer maar: 16 en 17 januari in TivoliVredenburg Utrecht. Want voor iedereen die zich bezig houdt met pijnbestrijding is het een must om erbij te zijn!
PIJNDAGEN 2015:
een congres dat u niet mag missen!
Naast het bijpraten met vakgenoten wordt u op de hoogte gebracht van de huidige staat van evidence voor bepaalde behandeltechnieken en methodes in de breedste zin van het woord. Dus bijvoorbeeld ook ten aanzien van revalidatie en psychologische hulpverlening. Ook is het mogelijk deel te nemen aan workshops lichamelijk onderzoek en echo. Jan Willem Kallewaard, voorzitter van de sectie pijngeneeskunde en het organiserend comité verheugen zich al op de dagen: ‘We hebben dit jaar interessante sprekers, zoals bijvoorbeeld Lieven Annemans, die op uitermate heldere wijze uiteen kan zetten wat het belang is van kosteneffectiviteit. Daarnaast is er een groot pro con debat door Maurits van Tulder en Jos Kleijnen over de zin en onzin van kleine RCT ‘s. Een zeer actueel onderwerp in deze tijd waarin de vergoedingen onder druk staan en discussies over (kosten)effectiviteit van behandelingen aan de orde van de dag zijn.’ De organisatie vindt het belangrijk dat alle betrokkenen bij de pijnbestrijding meediscussiëren over de toekomst. Kris Vissers: ‘Pijnbestrijding is bij uitstek een multidisciplinaire aangelegenheid. Onder meer de huisarts, revalidatiearts, de neuroloog, de anesthesioloog en alle verpleegkundige disciplines leveren een belangrijke bijdrage aan het zorgtraject van de patiënt. De sessies worden dan ook vanuit verschillende invalshoeken ingevuld.’ Dat pijnbestrijding leeft in Nederland blijkt wel uit het aantal initiatieven en congressen dat wordt georganiseerd rondom pijnbestrijding. Desondanks is er nog een hoop werk te verzetten om ervoor te zorgen dat iedere patiënt de juiste behandeling krijgt. Kris Vissers: ‘Het thema komt onder andere voort uit het feit dat we steeds vaker merken dat wanneer externe partijen vaststellen dat er onvoldoende evidence voor een behandeling bestaat, deze niet meer mag worden uitgevoerd. De patiënt die voorheen baat had bij dergelijke behandelingen wordt hiermee ernstig benadeeld. Pijnpatiënten hebben passende zorg nodig: niet te veel en niet te weinig. Op dit moment lijkt het wel of iedereen moet passen in een bepaald schema, terwijl dat juist bij pijnbestrijding niet mogelijk is. Daarom vinden we het belangrijk dat iedereen deelneemt aan de discussie over hoe we de pijnbestrijding het beste kunnen organiseren.’ TivoliVredenburg is de locatie waar de pijndagen worden gehouden. Het nieuwe muziekpaleis is onlangs geopend en ligt midden in hartje ‘Utreg’. Een indrukwekkend gebouw zowel van buiten als van binnen. Het gebouw bestaat uit vijf losstaande zalen die ontworpen zijn door vijf architecten. Met als resultaat een bonte verzameling aan kleuren en materialen waardoor iedere zaal zijn eigen uitstraling heeft gekregen. De locatie leent zich ook uitstekend voor het lustrumfeest voor zowel de dansers onder u als de mensen die even gezellig willen bijpraten met collega’s.
9
DE PIJNDAGEN 2015 Passende zorg als norm
One size fits all?
Over V&VN
V&VN staat voor Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland. We zijn er voor verpleegkundigen en verzorgenden. Met elkaar zorgen we ervoor dat we ons beroep goed kunnen uitoefenen. Maar ook dat we plezier houden in ons werk en trots blijven op ons vak. We maken ons daarom samen sterk voor alles wat dat
Chronische pijn als vervolg op acute pijn: pijnmeting en de anticiperende rol van de pijnverpleegkundige
mogelijk helpt maken.
Jacqueline van Dijk en Rianne van Boekel houden een presentatie waarbij tevens voldoende ruimte is voor discussies en het stellen van vragen. Jacqueline heeft het over het meten van pijn en wat pijnscores kunnen betekenen. De voordracht van Rianne gaat over de taakinvulling van pijnverpleegkundigen in de acute pijn service en op de chronische pijnpoli. Hoe voorkom je chronische pijn in een beginstadium en hoe doorbreek je de vicieuze cirkel bij de chronische pijnpatiënt ter voorkoming van erger.
www.venvn.nl
Sprekers
Jacqueline van Dijk, pijnverpleegkundige, verplegingswetenschapper, PhD student UMC Utrecht Rianne van Boekel MSc, verpleegkundig pijnconsulent, klinisch epidemioloog, PhD student Radboudumc Nijmegen
10
DE PIJNDAGEN 2015 Passende zorg als norm
One size fits all?
TIVOLIVREDENBURG UTRECHT Een jaar later dan gepland ging het nieuwe muziekpaleis in juni 2014 dan toch open. De bouw werd onder andere vertraagd door archelogische vondsten. Op 3 juli jongstleden werd het gebouw officieel geopend door Koning Willem Alexander. Tivoli en Vredenburg hebben de afgelopen 30 jaar meer dan 40.000 concerten en dansnachten verzorgd in Utrecht. In de geschiedenis kruisten de wegen al vaker. Met het samenkomen van Tivoli en Vredenburg is de cirkel weer rond.
www.tivolivredenburg.nl
11
DE PIJNDAGEN 2015 Passende zorg als norm
One size fits all?
CONGRESCOMMISSIE PIJNDAGEN 2015 NVA/SPG NVA/SPG NVA/SPG NVA/SPG VAVP VvNN WIP WIP Benelux BNS DPS
Contact: Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie T 030 - 28 23 385 E
[email protected]
12
J.W. Kallewaard (voorzitter) Dr. S. Schiere (waarnemend voorzitter) M. Bijkerk (penningmeester) mw. C. Jans-Pfrommer Dr. K. Van Boxem Prof. dr. F. Huygen Prof. dr. K. Vissers Dr. J. Van Zundert Dr. R. van Dongen Dr. R.H. Boerman
afbeeldingen: Shutterstock.com © Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie, 2014
Utereg m’n stadsie Herman Berkien
Het Utrechtse “volkslied”
Als ik boven op de dom sta kijk ik even naar benee dan zie ik het ouwe graggie het Vreeburg en Wijk C Ja dan sprink me hartjie ope ik ben trots wat daggie wat er is geen mooier plekkie as Utereg me stad as Utereg me stad