Parkstad Limburg Stadion
Van betaald voetbal naar meer!
GroenLinks Kerkrade Augustus 2014
1. Inleiding Dit document is een notitie van GroenLinks Kerkrade met diverse suggesties om de exploitatie van Holding Stadion Kerkrade N.V. te verbeteren. Deze is immers volledig eigenaar van het Parkstad Limburg Stadion. 1
Aanleiding is het gegeven dat de gemeente Kerkrade sinds raadsbesluiten begin 2009 meerderheidsaandeelhouder is geworden van Holding Stadion Kerkrade N.V. Vervolgens is dit aandelenkapitaal ten gevolge van nog enkele raadsbesluiten uitgegroeid tot circa 87% heden ten dage. Het gemeentebestuur heeft bij het verwerven van het meerderheidsbelang reeds uitgesproken dat de exploitatie van de vennootschap verbreed zou moeten worden, opdat deze minder afhankelijk wordt van de betaald voetbalorganisatie Roda JC Kerkrade. Van verbetering van de exploitatie is bij de samenstelling van deze notitie nauwelijks tot geen sprake. Sterker nog, met het raadsbesluit van 24 april 2013 tot vaststelling van een huurbedrag voor de betaald voetbalorganisatie op €800.000,- per jaar zijn de inkomsten op jaarbasis met €300.000,- kleiner geworden dan voorheen. Daarbij komt dat Holding Stadion Kerkrade N.V. diverse leningen heeft lopen die zijn verstrekt door de gemeente Kerkrade. Uit eerdere stukken en beraadslagingen is gebleken dat de verplichtingen die Holding Stadion Kerkrade N.V. heeft jegens de gemeente Kerkrade qua omvang praktisch gelijk zijn aan de huurinkomsten die Holding Stadion Kerkrade N.V. verwerft uit de huurovereenkomst met de betaald voetbalorganisatie. De afhankelijkheid van de betaald voetbalorganisatie is sinds de raadsbesluiten van begin 2009 dan ook niet kleiner geworden. De gemeenteraad heeft eveneens op 24 april 2013 een motie van de VVD unaniem aangenomen met als verzoek aan het college van burgemeester en wethouders ‘te onderzoeken of de verkoop van het Parkstad Limburg Stadion een optie zou kunnen zijn en zo ja onder welke voorwaarden zo'n verkoop gerealiseerd kan worden’. Deze motie is door het college overgenomen en bureau Revalue heeft opdracht gekregen een en ander te onderzoeken en uit te werken. Verkoop van (een deel van) het Kerkraadse aandelenkapitaal in de naamloze vennootschap lijkt op korte termijn niet opportuun. Van het deelonderzoek naar een permanente overkapping is eveneens gebleken dat dit financieel niet haalbaar is. Een eerste investeringsraming kwam uit op €15 miljoen. De laatste ontwikkeling is dat het college van burgemeester en wethouders dit voorjaar heeft besloten een aanvullende lening aan Holding Stadion Kerkrade N.V. te verstrekken, opdat er in het stadion kunstgras kan worden gerealiseerd. Belangrijkste argument is dat kunstgras het gebruik van het stadion multifunctioneler maakt. GroenLinks maakt dan ook graag gebruik van haar initiatiefrecht om na ruim 5 jaar geen verbetering in de exploitatie van Holding Stadion Kerkrade N.V. te zien zelf met een notitie vol suggesties te komen voor verbetering. De suggesties zijn geen kant-en-klare oplossingen om te implementeren, maar bevatten denkrichtingen die nadere uitwerking, onderzoek en discussie zullen behoeven. Het biedt een mogelijk waardevolle aanzet tot één of meerdere zinvolle debatten en besluiten om van de gegeven situatie naar een betere toekomst te gaan.
1
18 februari 2009, 25 maart 2009 en 22 april 2009
2. Van betaald voetbal naar meer Het Parkstad Limburg Stadion is primair gebouwd als onderdak voor de betaald voetbalorganisatie Roda JC Kerkrade. Dit blijkt ook uit het feit dat de betaald voetbalorganisatie aanvankelijk zelf meerderheidsaandeelhouder was van Holding Stadion Kerkrade N.V. en dat tevens de directeur van de betaald voetbalorganisatie ook de directeur van de naamloze vennootschap was. De voorzieningen van het stadion zijn dan ook primair hier op gericht. Buiten de tribunes en het veld valt ook het hoofdgebouw aan de noordzijde onder eigendom van Holding Stadion Kerkrade N.V. Het stadion zou zich bij uitstek kunnen lenen voor grootschalige evenementen. Of het stadion echter voldoende is uitgerust voor grootschalige evenementen is niet duidelijk. Reeds eerder heeft bijvoorbeeld André Rieu een concert in het Parkstad Limburg Stadion gehouden alsook worden eenmaal per vier jaar de mars- en showwedstrijden van het Wereld Muziek Concours in het stadion gehouden. Belangrijkste vertrekpunt is echter om te weten te komen of en zo ja, welke markt er is voor het Parkstad Limburg Stadion als locatie voor grootschalige evenementen. Suggestie 1 Laat een marktonderzoek verrichten naar of en zo ja, welke markt(en) voor grootschalige evenementen in het Parkstad Limburg Stadion er is/zijn. Differentieer dit onderzoek mogelijkerwijs met en zonder enige overkapping over het veld. Laat ook becijferen wat mogelijke opbrengsten kunnen zijn uit het organiseren van uit het onderzoek naar voren komende evenementen. Uit het te voeren marktonderzoek zal blijken wat voor soort evenementen het best georganiseerd zouden kunnen gaan worden in het Parkstad Limburg Stadion. Vervolgens zal moeten worden geïnventariseerd of en zo ja, welke voorzieningen er momenteel in het stadion ontbreken of dienen te worden aangepast. Evaluaties uit reeds gehouden evenementen kunnen een waardevolle bron van input zijn hiervoor. Aanpassingen mogen echter ook weer niet het primaire doel – betaald voetbal – negatief beïnvloeden. Suggestie 2 Laat onderzoeken voor de soort evenementen die uit het marktonderzoek als interessant naar voren komen welke mogelijke aanpassingen aan het stadion gedaan moeten en kunnen worden - zonder hierbij betaald voetbal negatief te beïnvloeden - en welke kosten hieraan zijn verbonden. Bureau Revalue heeft tot nog toe alleen onderzocht welke mogelijkheden er zijn voor een permanente overkapping. De voorkeursvariant – het tafelmodel – werd grofweg becijferd op €15 miljoen. Uiteraard zal met enige overkapping de multifunctionaliteit van het stadion toenemen. 2 De vraag is echter of dit een permanente overkapping moet zijn. Er zijn marktpartijen die gespecialiseerd zijn in het construeren en vervaardigen van semipermanente cq. demontabele constructies. Helaas is er tot nog toe geen opdracht verstrekt om naar een dusdanige variant te kijken. Mogelijk voordeel van een dergelijke variant is dat deze waarschijnlijk veel voordeliger is dan een permanente variant zonder dat er majeure constructieve wijzigingen aan de stadionconstructie hoeven plaats te vinden. Suggestie 3 Laat reeds bestaande marktpartijen plannen presenteren voor een semipermanente cq. demontabele overkapping op het stadion die bij bepaalde evenementen vlot kan worden opgebouwd en afgebroken. Zet voor- en nadelen van een dusdanige variant af tegen een permanente overkapping. Met de eerste drie suggesties kan worden gekeken welke markt er is voor het Parkstad Limburg Stadion, welke voordelen er daartoe nodig zijn en of een andere vorm van overkapping dan een permanente wellicht toch een haalbare kaart is. 2
Bijvoorbeeld Neptunus Structures uit Kessel
Noch de gemeente Kerkrade noch Holding Stadion Kerkrade N.V. heeft momenteel de kennis en kunde in huist voor het organiseren van grootschalige evenementen. Het zou dan ook een logische stap zijn om actief op zoek te gaan naar marktpartijen die in partnerschap met Holding Stadion Kerkrade N.V. de organisatie van grootschalige evenementen voor hun rekening willen nemen. Dit kunnen wellicht al regionale marktpartijen zijn als ook (inter)nationale marktpartijen. Suggestie 4 Ga op zoek naar marktpartijen die kennis van en ervaring met het organiseren van evenementen hebben die uit het marktonderzoek naar voren komen en die tevens kennis van en ervaring met het positioneren en vermarkten van een evenementenlocatie als het Parkstad Limburg Stadion hebben of in staat zijn dit adequaat op te pakken. Om te voorkomen dat betaald voetbal en andersoortige evenementen op gespannen voet met elkaar komen te staan zou het goed zijn dat Holding Stadion Kerkrade N.V. een beheersvennootschap wordt van het onroerend goed en de diverse belangen niet laat conflicteren. Tevens zou er een attractief verdienmodel kunnen worden opgesteld voor marktpartijen om sneller genegen te zijn te gaan ondernemen in het Parkstad Limburg Stadion. Er zou kunnen worden gedacht aan het oprichten van een nieuwe rechtspersoon waar zowel de marktpartijen als Holding Stadion Kerkrade N.V. en eventueel gemeente Kerkrade in participeren en die tot doel heeft het organiseren van evenementen in het stadion. Eventueel kan deze rechtspersoon exclusiviteit of voorkeur krijgen voor het organiseren van evenementen in het stadion. Holding Stadion Kerkrade N.V. zou bijvoorbeeld het gebruik van het stadion in deze rechtspersoon kunnen inbrengen met als tegenprestatie winstdeling. Er zijn diverse formele varianten hiervoor uit te werken. Tevens komt zo het risico van het organiseren van evenementen niet direct bij Holding Stadion Kerkrade N.V. te liggen, maar bij de nieuwe rechtspersoon. Uiteraard zou het stadion ook aan marktpartijen verhuurd kunnen worden. Voordeel van een nieuwe rechtspersoon die exclusief dan wel met voorkeur evenementen gaat organiseren is dat deze zich specialiseert in het organiseren van evenementen in het Parkstad Limburg Stadion en hier ook kundig in wordt. Ook kan de Holding Stadion Kerkrade N.V. als participant in enig nieuwe rechtspersoon mede hierin sturen. Suggestie 5 Werk met geïnteresseerde marktpartijen een attractief verdienmodel uit waarbij alle stakeholders op lange termijn gebaat zijn. Positionering, aanpassingen, al dan niet enige overkapping, partnerschap met marktpartijen voor de organisatie van evenementen en het positioneren en vermarkten van het parkstad Limburg Stadion als evenementenlocatie en als laatste een attractief verdienmodel voor alle partners op lange termijn. Uiteraard zou ook reeds in een eerder stadium naar marktpartijen kunnen worden gezocht, opdat zij ook inspraak hebben in wat nodig is qua aanpassingen en voorzieningen om het organiseren van evenementen in het Parkstad Limburg Stadion te doen slagen. En dan aan de slag!
3. En er is mogelijk nog meer Ten tijde van de bouw van het Parkstad Limburg Stadion heeft de Stadsregio Parkstad Limburg voor een financiële bijdrage haar naam gekoppeld aan het stadion. Er is altijd al veel te doen geweest over het feit dat sommige gemeenten – onder andere Landgraaf en Brunssum – nooit hun deel van de bijdrage hieraan hebben geleverd. Tevens zou overwogen moeten worden of de naam Parkstad Limburg Stadion voor een evenementenlocatie ‘catchy’ genoeg is. Een derde overweging is om de naam van het stadion opnieuw te vermarkten, bijvoorbeeld aan een bedrijf dat lange termijn haar naam aan het stadion wenst te koppelen en zo zowel bij het betaald voetbal als bij het verbreden van de exploitatie met evenementen duidelijke exposure krijgt. Het Parkstad Limburg Stadion behoort tot de 10 grootste voetbalstadions van Nederland. In bijlage 1 van deze notitie is de lijst met de 36 voetbalstadions in Nederland – zowel Eredivisie als Eerste Divisie terug te vinden. Bij 13 van deze stadions is de naam van het stadion reeds gekoppeld aan een bedrijf. Suggestie 6 Bestudeer of de naam van het stadion opnieuw vermarkt kan worden dan wel of er een nieuwe, meer pakkende naam komt die aanspreekt voor het houden van evenementen. Uiteraard zal een goede propositie van het stadion als multifunctionele accommodatie voor enerzijds betaald voetbal en anderzijds evenementen het des te aantrekkelijker maken voor marktpartijen om hun naam eraan te verbinden. De tribunes van het Parkstad Limburg Stadion zijn alle overdekt. Reeds eerder heeft GroenLinks de suggestie gedaan te onderzoeken of op de gedeelten van het Parkstad Limburg Stadion die eigendom zijn van Holding Stadion Kerkrade N.V. zonnepanelen geïnstalleerd kunnen worden om – gedeeltelijk of geheel – zelfvoorzienend te worden in de elektriciteitsbehoefte en ook de energiekosten fors te reduceren. Hierbij is tevens eerder de suggestie gedaan om met de 3 provincie Limburg in overleg te gaan of het Limburg Energie Fonds aangesproken kan worden. Met netbeheerders zou ook overlegd kunnen worden of een overproductie aan elektriciteit aan het net terug geleverd kan worden. Ook zou bekeken kunnen worden wanneer er overproductie is of bedrijven in de directe nabijheid op de Rodaboulevard mee kunnen profiteren van deze duurzame vorm van energiewinning. Dit dient wel in samenhang bekeken te worden met enige verdere uitwerking van een mogelijke overkapping van het veld van het stadion. Bij stadion Euroborg (2006) te Groningen is het gehele dak reeds bekleed met zonnepanelen en vormt zo een zonne-energiecentrale. Hier is samen met een energieleverancier zelfs een 4 participatieproject van gemaakt. Suggestie 7 Ga na of het plaatsen van zonnepanelen – al dan niet in combinatie met enige overkapping van het veld – mogelijk is op het stadion. Bespreek met provincie Limburg het al dan niet toegang krijgen voor het plaatsen van zonnepanelen tot het Limburg Energie Fonds. Bespreek tevens met netbeheerders en rondom liggende bedrijven of bij overproductie elektriciteit aan derden geleverd kan worden.
3 4
http://www.limburg.nl/lef http://doemee.1miljoenwatt.nl/
4. Bijlage: voetbalstadions in Nederland5 Nr.
Stadion
Capaciteit
Plaats
Bespeler
Opening
1
Amsterdam ArenA
53.052
Amsterdam
AFC Ajax
1996
2
Stadion Feijenoord
51.177
Rotterdam
Feyenoord
1937
3
Philips Stadion
35.000
Eindhoven
PSV en Jong PSV
1913
4
De Grolsch Veste
30.205
Enschede
5
Abe Lenstra Stadion
26.100
Heerenveen
sc Heerenveen
1994
6
GelreDome
25.000
Arnhem
Vitesse
1998
7
Stadion Galgenwaard 23.750
Utrecht
FC Utrecht
1982
8
Euroborg
22.550
Groningen
FC Groningen
2006
9
Rat Verlegh Stadion
19.000
Breda
NAC Breda
1996
18.936
Kerkrade
Roda JC
2000
10
Parkstad Limburg Stadion
FC Twente en Jong FC Twente
1998
11
AFAS Stadion
17.023
Alkmaar
AZ
2006
12
Kyocera Stadion
15.000
Den Haag
ADO Den Haag
2007
5
Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Lijst_van_voetbalstadions_in_Nederland
Nr.
13
14
15
16
17
Stadion
Koning Willem II Stadion
De Vijverberg
McDOS Goffertstadion
IJsseldelta Stadion
Sparta-Stadion Het Kasteel
Capaciteit
Plaats
Bespeler
Opening
14.500
Tilburg
Willem II
1995
12.600
Doetinchem
De Graafschap
1954
12.500
Nijmegen
N.E.C.
1939
12.500
Zwolle
PEC Zwolle
2009
10.599
Rotterdam
Sparta Rotterdam
1916
18
Trendwork Arena
10.300
Sittard
Fortuna Sittard
1999
19
Cambuurstadion
10.000
Leeuwarden
SC Cambuur
1936
20
Geusselt
8.800
Maastricht
MVV Maastricht
1961
21
Stadion De Vliert
8.713
FC Den Bosch
1951
22
Stadion Meerdijk
8.600
Emmen
FC Emmen
1977
23
Polman Stadion
8.500
Almelo
Heracles Almelo
1999
8.000
Venlo
VVV-Venlo
1972
24
Seacon Stadion - De Koel -
'sHertogenbosch
Nr.
25
Stadion
Mandemakers Stadion
Capaciteit
Plaats
Bespeler
Opening
7.508
Waalwijk
RKC Waalwijk
1996
26
De Adelaarshorst
7.428
Deventer
Go Ahead Eagles
1920
27
Kras Stadion
7.384
Volendam
FC Volendam
1975
28
Jan Louwers Stadion 4.600
Eindhoven
FC Eindhoven
1934
Oss
FC Oss
2000
29
Frans Heesen Stadion
4.560
30
Sportpark De Heikant 4.500
Groesbeek
Achilles '29
1929
31
Lavans Stadion
4.174
Helmond
Helmond Sport
1967
4.088
Dordrecht
FC Dordrecht
1948
32
Riwal Hoogwerkers Stadion
33
Stadion Woudestein
3.531
Rotterdam
Excelsior
1902
34
Tata Steel Stadion
3.060
Velsen-Zuid
Telstar (voetbalclub)
1948
35
Almere City Stadion
3.000
Almere
Almere City FC
2005
2.250
Ouder-Amstel
Jong Ajax
1996
36
Sportpark De Toekomst
