Papierenkarton.nl
Project Duurzaam Boek 2012 Naar een 40% duurzamer boek
Wie is IPK of Papierenkarton.nl?
Bestuur •drs. D. H. Schut (vz/Directeur Solidpack BV)
Historie Negatieve beeldvorming
• 1996 • B2C/Nice to know • 2012: Papierenkarton.nl
4 uitdagingen papier en karton Structureel • Negatieve vooroordelen duurzaamheid • Digitalisering • Grondstoffendiscussie (herkomst/schaarste/prijs)
Cyclisch • Recessie: budgetten dalen. Zowel consument als bedrijf.
2008-2009: vragen uit de keten Uitgevers/drukkers Wens: objectieve info over duurzame eigenschappen papier en karton
Papierindustrie: Energietransitie Papierketen Wens: duurzaamheid als zaak van de keten aanpakken
Nieuwe missie Communicatie over: de duurzame en attractieve eigenschappen papier en karton • Kennisoverdracht • Informeren • Ketenplatvorm
Vanaf 2010: Communicatie over: de effectieve eigenschappen van print
Kennis + Info:
www.papierenkarton.nl
Burger en bedrijf wegwijs maken in de duurzaamheid van papier en karton
Wat is duurzaamheid?
Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die aansluit op de behoeften van het heden zonder het vermogen van toekomstige generaties om in hun eigen behoeften te voorzien in gevaar te brengen.
Duurzaamheid = noodzaak 1900
2008
2025
1,5 Miljard
6,5 Miljard
8 Miljard
Verandering klimaat/CO2 Grondstoffen/fossiele brandstoffen raken op: • goud (41 jaar), koper (30 jaar) • 2010-2015: oil peak • earth overshoot day: ieder jaar vroeger in het jaar
Waarom verduurzaming ondernemers? • Bedrijven zelf: 1. toekomstgerichte bedrijfsvoering; 2. efficiency; 3. imago. • Overheidsvoorschriften (Duurzaam inkopen/PIPS/EU Ecolabel voor drukwerk) • Markt/Acties concurrentie • Druk van NGO’s • Verwachtingen consument en samenleving Nieuwe balans: verantwoorde keuzes onontkoombaar
Duurzaamheid = Ketenbenadering
Hoe invullen ketenaanpak? • Optimaliseren deelprocessen in de keten • Gezamenlijke doelstelling: een zo laag mogelijke milieubelasting. • Samenwerking en afstemming. • Transparante communicatie (inzicht).
Keten, boek en milieu
Papier: 65%
Bewuste omgang papier = effect op duurzaamheid boek
Allereerst: Papier is duurzaam!
Hernieuwbare bron •Bosoppervlakte Europa groeit: sinds 1950 30%. •Boom = CO2-reductie
•Mede door duurzaam bosbeheer is hout een hernieuwbare grondstof = PEFC en FSC
Duurzame productie = energie- en materiaalefficiency •Europese Papierproductie = 27% bio-energie = koploper Biobased economy •Afvalwater + restwarmte = energie •Doel: papier- en kartonsector die onafhankelijk is van fossiele brandstoffen •Nederland: papiersector binnen 10 jaar 50% energiereductie in de keten + samenwerking agro- en chemiesector
Recycling
1. Van het gebruikte papier en karton wordt 86% ingezameld en hergebruikt.
2. NL papier en karton = 80% o.b.v. oudpapier en -karton.
Papier versus digitaal • Footprint e-reader vs boek: 15, 30, 70? • Hernieuwbare grondstoffen/ CO2 opname. • Recycling: 18% versus 86%. • Footprint boek is ‘klaar’.
• Verdienmodel nog lang niet helder. Markt groeit wel snel.
Ketenplatform Duurzaam boek Naar een 40% duurzamer boek
Waarom Duurzaam boek? •Noodzaak tot verduurzaming (grondstoffen/energie) •Bewustmaking keten en uitgeverijsector •Ketensamenwerking en efficiency •Keten betrekken bij Energietransitie Papierketen •Wegnemen negatieve perceptie t.o.v. papier •WPG –initiatieven •Overproductie boekenvak
Directe aanleiding Overproductie boekenvak • CB = Distributie76 miljoen boeken • CB = voorraad 45 miljoen boeken • 15 miljoen boeken # commerciële beweging • 17.000 – 20.000 titels # uitgeleverd • 6 miljoen boeken = vernietigd Business model / Duurzaamheid
De uitgever staat centraal Zij/hij beslist… • of een boek wordt uitgegeven • in welke vorm wordt uitgegeven • In welke oplage wordt uitgegeven • wie een bijdrage levert De uitgever maakt de afwegingen: 1. Prijs; 2. Markt/doelgroep; 3. Functie; 4. Duurzaamheid.
De uitgever aan het woord…
Petra Rijkelijkhuizen
Project Duurzaamheid WPG Achtergrond Wens Duurzaamheid als onderdeel identiteit WPG Milieu/klimaataspect Juist nú, in dit economisch zwakke tij: 1) kwaliteit blijft bovenaan staan 2) duurzaam beleid leidt tot kostenbesparingen
Project Duurzaamheid • • • • • • • • •
Externe projectleider aangetrokken Van iedere vestiging een vertegenwoordiger Collega’s meldden zichzelf aan voor het project Enquête onder de werknemers gehouden Speciale editie WPG Indruk Folder, affiche, pennenbakje Aandacht op intranet, nieuwjaarsbijeenkomst etc. Samenwerken met professionele organisatie op dit terrein Deelnemen aan Duurzaam Boek
Resultaten medewerkers enquête Respons 64%
Resultaten medewerkers enquête Belangrijkste conclusies Duurzaamheid leeft WPG medewerkers vinden dat ze een duurzame levensstijl hebben maar het kan altijd nog duurzamer Duurzaamheid is belangrijk, zowel in het algemeen als voor WPG
WPG krijgt een onvoldoende voor haar duurzaamheid, er is dus veel ruimte voor verbetering
Resultaten medewerkers enquête Belang & levensstijl
Plastic folie om tijdschriften vervangen
Veel ideeën Bewuster omgaan met oplages
Groene stroom
Scherper uitgavebeleid LED schermen bureaulampen met een sensor
brooddozen
Resultaten project tot nu toe
Berekenen CO2-voetafdruk 2010 Meetbare doelstellingen vastgesteld om deze te verlagen Projectleden uit elk bedrijf in één duurzaamheidsteam Minimale norm 2012 Duurzaamheid WPG vastgesteld Deelname aan initiatief Duurzaam Boek
Resultaten energie •Woon – werk normaal tot goed •Aantal bedrijfsauto’s aandachtspunt bij 3 bedrijven van WPG •Vluchten bij 2 bedrijven aandachtspunt •Gebouwen: •Warmte vraag van de oude gebouwen beduidend hoger •Gemiddelde warmtevraag onder gemiddeld •Gemiddelde elektriciteitsvraag normaal •15% groene stroom in 2010
CO2-voetafdruk WPG Uitgevers Totaal
Totale CO2-voetafdruk (bedrijfsvoering+drukwerk FY 2010_
CO2-voetafdruk WPG Uitgevers Bedrijfsvoering
Acties:
• Zo spoedig mogelijk overal over op groene stroom en groen gas • Zuinigere bedrijfsauto’s • Meer werken op afstand • Computers/scherm, opladers en printers • Wijzigen uurregeling ketels en deze uitschakelen in de zomer • Bedrijfsvoering verduurzamen (koffie, thee, afval, licht, schoonmaken, borrels/lunches)
Meetbare doelstellingen WPG bedrijfsvoering De bedrijfsvoering zorgt voor 8% van de totale CO2-uitstoot van WPG
tCO2/FTE • •Per 1/1/20114,4 •Per 1/1/2013 •Per 1/1/2015 •Per 1/1/2020
3,3 2,6 2,0
*Inclusief groene stroom.
25% 41% 55%
Reductie*
Ketenplatform Duurzaam boek
Duurzame overwegingen uitgever •bedrijfsvoering (hernieuwbare energie, afval, isolatie pand) •Productvorm (functie): Alternatieven? Milieubelasting daarvan? •ontwerp (omvang, volume, opmaak – gericht op hergebruik) •papier (keurmerk, recycled, transportafstand) •productie papier (ISO-normen, EMAS, Paper Profile) •locatie productie (reductie transportemissie/MVO) •grafisch proces (energiegebruik, bio-inkt, ISO) •opslag en transport (centraliseren/footprint reductie) •verdienmodel Hoogte van de oplage (is Printing on Demand een alternatief? eBook?): Prijs, functie en duurzaamheid relateren
Doel project Duurzaam Boek Gewenste resultaten: • zicht op de milieu-impact van een boek; • inzicht productieproces; • ketensamenwerking; • perceptieverbetering papieren boek. Gewenste output: • 4 duurzamer geproduceerde boeken; • vastleggen duurzame werkwijze (checklists); • vergroten bewustzijn deelnemers, branche en publiek (rapportage, presentaties en publiciteit).
Betrokken bedrijven/organisaties:
Duurzaam Boek
Uitvoering van het project door onderzoek en richtlijnen
Pieter Kers duurzaamuitgeven.nl
Doel project Duurzaam Boek Gewenste resultaten: • zicht op de milieu-impact van een boek; • inzicht productieproces; • ketensamenwerking ; • perceptieverbetering papieren boek. Gewenste output: • vier keer een duurzamer boek; • vastleggen duurzame werkwijze (checklists); • vergroten bewustzijn bij deelnemers, in de branche en bij het publiek (rapportage, presentaties en publiciteit).
Duurzaamheid in cijfers Hoe wordt duurzaamheid uitgedrukt? carbon footprint Milieudruk meten in CO2 equivalenten (CO2e) praktische benadering, een lage impact door: - minder gebruik materiaal/energie; - minder afval/verspilling; - gebruik van duurzamere alternatieven.
Kernvragen Duurzaam Boek • • • •
Wat is de milieu-impact van een boek? Hoe komt die tot stand? Hoe kan die worden verlaagd? Hoe kan een duurzamere productie worden bevorderd?
Wat is nodig? • Inzicht in het proces • Nulmeting om de uitgangspunten te bepalen • Vastleggen van een duurzame werkwijze
Methodiek
Lifecycle Design Strategy (LiDS)
Lifecycle Design Strategy: het LiDS-wiel Methode ontwikkeld aan TU-Delft om (duurzaam) productontwerp in kaart te brengen door op acht aspecten van ontwikkeling te focussen. DuurzaamBoek gebruikt het LiDS-wiel om vooraf het proces in kaart te brengen én om achteraf de duurzame werkwijze te formuleren.
De acht aspecten van het LiDS-wiel 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
Functie van het product Materiaalkeus Materiaalgebruik Productie(techniek) Distributie Milieubelasting tijdens gebruiksfase Levensduur Mogelijkheden na levensduur
Het LiDS-wiel als basis voor de nulmeting 1. Functie van het product: - wat is de verschijningsvorm? 2. Materiaalkeus: - welke materialen zijn gebruikt (papier, inkten, lijmen,e.d.)?; - wat is de samenstelling? 3. Materiaalgebruik: - hoeveelheid afval; - proces- en hulpstoffen (platen, water); - energie en transport tijdens productie.
Het LiDS-wiel als basis voor de nulmeting 4. Productietechniek: - efficiënt gebruik energie; - geïntegreerde productie (transport); - type techniek (vellen vs. offset, hardcover vs. paperback); - afval. 5. Distributie: - langere afstand = meer CO2; - Verpakkingsmateriaal.
Het LiDS-wiel als basis voor de nulmeting 6. Milieubelasting tijdens gebruiksfase: - nihil bij papier, in tegenstelling tot digitaal.
7. Levensduur: - hogere kwaliteit = langere levensduur; - welke eisen stelt de uitgever? 8. Mogelijkheden na levensduur: - hergebruik; - recycling.
Kwalitatief onderzoek
Vaststellen milieu-impact van boeken door middel van een nulmeting
Uitgangspunten voor nulmeting 1. Onderzoek begrensd tot in het eindproduct herkenbare materialen 2. Focus op door uitgevers zelf meetbare variabelen: – – –
Materiaal Energie Transport
Nulmeting: de modelboeken
uitgever
WPG (Arbeiderspers)
WPG (Balans)
Wereldbibliotheek
Uitgeverij Verloren
uitvoering
Paperback
Hardcover met stofomslag
Paperback met flappen
Hardcover
oplage
8400
2087
2599
580
formaat
13,5 x 21,5 cm
15 x 23 cm
13 x 21 cm
16,8 x 24,5 cm
omvang
264 pag
504 pag
160
456
drukwerk
Wöhrmann (rotatie)
Wilco (vellen)
Wilco (vellen)
Wilco (vellen)
bindwerk
Wöhrmann
Wilco
Stronkhorst
Van Waarden
De 0-meting: onderzoeksgrenzen
De 0-meting: dataverzameling 0-meting via gestandaardiseerde vragenlijsten, bijvoorbeeld: Binnenwerk (materialen) Vraag
Eenheid / Opmerkingen
Wat voor soort papier?
Soort, type, dikte
Hoeveelheid papier nodig voor 1 boek?
Kg
Waar komt papier vandaan?
Land / fabriek
Hoe groot zijn de partijen? Bestelling op order/voorraad?
Kg
Wat is de bestelfrequentie?
Aantal x maand
Hoe wordt het papier vervoerd?
Vervoersmiddel
Welke inkt wordt gebruikt?
Type
Hoeveel inkt nodig?
Kg
Waar komt de inkt vandaan?
Land / fabriek
De 0-meting: dataverzameling Binnenwerk (productie) Vraag
Eenheid / Opmerkingen
Hoeveel pagina’s worden per uur gedrukt?
Aantal pagina’s of katernen
Hoeveel energie gebruikt de pers?
kWh/maand of jaar
Hoeveel uur draait de pers?
Uren/dag
Hoeveel energie gebruikt de plaatproductie?
kWh/maand of jaar
Hoe lang gaan de platen mee?
Aantal druks
Hoeveel water kost het drukken van 1 katern?
Liter/katern
Per type boek en per onderdeel daarin en per speler (in het bovenstaande geval de drukker) in de keten is de inventarisatie uitgevoerd.
Gebruikte materialen Süskind
De oorlog
De accabadora ZEGG
Papieren: binnenwerk
HV roman Munken
Oria getint offset
Salzer
Biotop
omslag
Ensocoat
Tom & Otto
Trucard
Tom & Otto
schutblad
Nordland
Oria getint offset
stofomslag
Tom & Otto
grijsbord
Smurfit, 1540grs
Eskaboard, 1540grs
kapitalen
linnen
linnen
laminaat
Glanzend, Thermo
Mat, GBC Ultima 65
Mat, GBC Ultima 65
Mat, GBC Ultima 65
lijmen
Koudlijm aangelengd met hotmelt
Koudlijm (plantaardig én dierlijk)
Hotmelt
Hotmelt (plantaardig én dierlijk)
inkten
mineraal
plantaardig
plantaardig
plantaardig
Voorbeeld materiaalonderzoek Papier Süskind
De Oorlog
Binnenwerk
Omslag
Soort papier
Houtvrij Roman Munken
Leverancier
Omslag
Schutblad
Grijsbord
Stofomslag
Sulfaatkarton Oria getint Ensocoat offset
Gesatineerd MC Tom&Otto
Offset
Grijsbord
Gesatineerd MC Tom&Otto
Arctic Paper
StoraEnso
Papelera del Oria
StoraEnso
Nordland
Smurfit bindersbord
StoraEnso
Locatie
Munkedals, Zweden
Zweden
Zizurkil, Spanje
Finland
Duitsland
Nederland
Finland
Ingekocht door
Drukker
Drukker
Drukker
Drukker
Drukker
Drukker
Drukker
Herkomst pulp
Zweden, Iberisch schiereiland
Finland, Baltic, Rusland
Spanje, Brazilië, Portugal, Chili Finland
Brazilië, Uruguay, Finland
Recycling
Brazilië, Finland
Certificaten
FSC, PEFC, ISO 14001
FSC, PEFC, ISO 14001
FSC
FSC, PEFC, ISO 14001
FSC, PEFC, EU label
FSC, Bl. Eng, FSC, PEFC, ISO 14001 ISO 14001
Inschiet verlies
3,90 %
11,33 %
11,50%
20,30 %
13,00 %
nihil
35,00 %
Snijverlies
10,43 %
26,8 %
15,50 %
26,40 %
24,80 %
2,00 %
21,70 %
35,00 %
25,25 %
41,03 %
34,64 %
2,00 %
47,91 %
Netto verlies 14,33 %
Binnenwerk
Paper Profiles Geven vergaande informatie over papier. -
Management Milieu-kenmerken Samenstelling
Paper Profiles Süskind
De Oorlog
Binnenwerk Omslag
Binnenwerk Omslag
Grijsbord
Stofomslag
Offset
Grijsbord
Gesatineerd MC Tom&Otto
Soort papier Houtvrij Roman Munken
Sulfaatkarton Oria getint Ensocoat offset
Leverancier
Arctic Paper
StoraEnso
Papelera del StoraEnso Oria
Nordland
Smurfit bindersbord
StoraEnso
Water (kg/ton)
COD 13,32 AOX 0,01 Ntot 0,13 Ptot 0,02
COD 13,6 AOX 0,23 Ntot 0,22 Ptot 0,013
onbekend
COD 6,1 AOX 0,043 Ntot 0,043 Ptot 0,009
COD 7,0 AOX 0,05 Ntot 0,07 Ptot 0,02
onbekend
COD 6,1 AOX 0,043 Ntot 0,043 Ptot 0,009
Lucht (kg/ton)
SO2 0,32 Nox 0,68 CO2 279,03
SO2 0,21 Nox 1,76 CO2 239
onbekend
SO2 0,33 Nox 0,91 CO2 231
SO2 0,2 Nox 1,1 CO2 340
onbekend
SO2 0,33 Nox 0,91 CO2 231
Solid Waste landfill
28,55 (kg/ton)
7
onbekend
24,5
37
onbekend
24,5
390
onbekend
357
500
onbekend
357
Purchased 1452,79 electricity kWh/ton consumption
Gesatineerd MC Tom&Otto
Schutblad
Voorbeeld afval: papier Süskind
De oorlog
De accabadora
ZEGG
Inschiet verlies
Snijverlies
Totaalverlies
Inschiet verlies
Snijverlies
Totaalverlies
Inschiet verlies
Snijverlies
Totaalverlies
Inschiet verlies
Snijverlies
Totaalverlies
3,9%
10,4%
14,3%
11,5%
15,5%
25,2%
9,6%
11,4%
19,9%
34,1%
5,9%
38%
11,3%
26,8%
35%
20,3%
26,4%
41%
44%
18,3%
54,5%
35%
34,5%
56,1%
13%
24,8%
64%
10,3%
0%
2%
4%
0,5%
35%
21,7%
Binnenwerk
Omslag
Schutblad
Grijsbord
stofomslag
Conclusies en knelpunten materiaal - Materialen kunnen een zeer uiteenlopende impact hebben. Niet alleen door hun samenstelling, maar ook door het effect op de technische kwaliteit of de recycling - Bepaalde productsoorten (hardcover) verbruiken per definitie meer en hebben dus meer impact. De vraag Wat is het doel van het boek? is essentieel in dit opzicht. - De productiewijze (vellen, rotatie, PoD), met name in combinatie met de oplage, heeft grote impact op de hoeveelheid afval.
- Het voorkomen van afval blijkt vaak ondergeschikt aan andere factoren zoals planning. Dat is spijtig omdat afval een onmiddellijk negatief effect op de duurzaamheid heeft.
Conclusies en knelpunten materiaal - Op merkniveau beslist meestal de drukker over het materiaal terwijl de uitgever dat, in nauw overleg met zijn ketenpartners, zou kunnen doen. -Bij materialen heeft een plantaardige (hernieuwbare) basis de voorkeur boven een minerale (inkten) of fossiele (inkten en laminaat). - Laminaat: is veredeling werkelijk noodzakelijk? Laminaat reduceert de recyclegraad. Gebruik ervan kan goed worden afgestemd op het verwachte gebruik.
Resultaten: energie Süskind
De Oorlog
kWh per boek
kWh per 100 pag
kWh per boek
kWh per 100 pag
Papierproductie binnenwerk
0,5085
0,1926
onbekend
onbekend
Geïntegreerde fabriek
nee
nee
Papierproductie omslag
0,0124
0,0079
Geïntegreerde fabriek
ja
ja
Papierproductie overige
nvt
onbekend
Drukken binnenwerk
0,0473
Drukken cover
0,0030
0,0549
Drukken stofomslag
nvt
0,0750
Lamineren cover
0,0071
0,0040
Type energie drukker
grijs
groen
Binden / afwerken
0,0200
0,3360
Type energie binder
grijs
groen
Totaal
0,5983
0,0179
87% = papierproductie
0,1549
onbekend + 0,6327
0,0307
Conclusies en knelpunten energie - Oorsprong (fossiel, bio-based en nucleair) en het verbruik (de hoeveelheid) zijn van belang. - Energieverbruik is lastig te beïnvloeden omdat producenten zelf over hun inkoop gaan en ook niet altijd openheid geven. - Verbruik is mede afhankelijk van de mate waarin het proces op elkaar aansluit, vooral bij de fabricage van papier (zoals bij “geïntegreerde” fabrieken) speelt dit een rol. - Veruit het grootste deel van het verbruik bij boeken zit in de papierproductie, dat is vaak bio-based. - Net als bij materialen kunnen bepaalde productiewijzes grote impact hebben op het energieverbruik
Resultaten: transport Süskind Afstand (km)
Gewicht (kg)
De Oorlog
Accabadora ZEGG
Afstand (km)
Gewicht (kg)
Afstand (km)
Gewicht (kg)
Afstand (km)
Gewicht (kg)
Transport van leveranciers naar drukker/binder Papier binnenwerk
1200
3383
1320
2185
1045
628
986
705,6
Papier schutblad
nvt
nvt
197
62
nvt
nvt
1320
35,99
Papier omslag
1400
195,7
2457
49
637
122
2457
18,2
Grijsbord
nvt
nvt
171
240
nvt
nvt
171
76,6
Papier stofomslag
nvt
nvt
2457
81
nvt
nvt
nvt
nvt
Inkt
170
2,73
576
3
576
4
576
0,7
Platen
350
8,5
95
24,3
95
8,5
95
21,9
Laminaat
374
onbekend
204
onbekend
204
onbekend
204
onbekend
Lijm
151
8,4
645
2,9
295
4,4
185+643
6+1
49
1964
389
571
110
516
Transport van drukker / binder naar Centraal Boekhuis Gereed product
94
Totaal
3739
3116
8171
3241
6747
Conclusies en knelpunten transport - Transport in algemene zin draagt voor een belangrijk deel bij aan de wereldwijde CO2-uitstoot (13-15% volgens verschillende bronnen). Bij het productieproces van boeken komt dit terug bij de geografische spreiding en daarmee verbonden transport. -Optimalisatie van transportstromen kan een groot effect hebben op de duurzaamheid van een boek. - Geïntegreerde productie = gunstig voor transport (en energie) Let op: - De transportkilometers van de pulp voor het papier zijn in voorgaande figuur niet meegenomen. Maar ook de herkomst van de pulp is enorm belangrijk:
Opmerkelijk punt de herkomst van pulp
Knelpunten binnen de uitgeverij Literatuuronderzoek toont aan dat de uitgever zelf circa 5-8% bijdraagt aan de totale CO2 impact van een boek. Maar omdat de uitgever ook beslist over productsoort, vorm, oplage en dergelijke ligt hier de “duurzame sleutel”! Nulmeting bij uitgeverijen ontbloot de volgende knelpunten: Beslissingsproces Duurzaam realiseren is een bedrijfsbrede aangelegenheid, Maar iemand moet de verantwoording dragen en de beslissingen nemen. Management Duurzaamheid gaat niet vanzelf, moet geïmplementeerd en aangestuurd worden.
Knelpunten strategie Doelstelling Duurzaamheid is meestal geen integraal onderdeel van de bedrijfsfilosofie of -strategie. De meeste beslissingen worden genomen op economische, esthetische en/of praktische Gronden. Keten Het productieproces van boeken brengt een keten aan betrokkenen bij elkaar. Beslissingen en mogelijkheden van de ene schakel kunnen vergaande gevolgen hebben voor de volgende. Aandacht Duurzaamheid is een kwestie van aandacht.
Aanbevelingen
Concrete stappen voor duurzame productie met het LiDS-wiel
Het LiDS-wiel: duurzame werkwijze
1. Functie van het product: - Moet deze publicatie perse op papier verschijnen?; - Wat is de optimale oplage; kan een startoplage bescheiden zijn zodat bijvoorbeeld PoD een optie is?; - Wat is de gewenste technische en duurzame kwaliteit, welke productvorm past daarbij (paperback, hardcover, geniet, losbladig, et cetera).
Het LiDS-wiel: duurzame werkwijze 2. -
-
Materiaalkeuze: welke materialen hebben de laagste milieu-impact, let op: - keurmerken; - technische samenstelling; - herkomst grondstof (transportafstand); - Energiegebruik tijdens productie (Paper Profiles) - type grondstof (bijv. nieuwe versus gerecyclede papiervezel); - zo licht mogelijk gewicht (bijv. bij papier, gunstig voor gebruikte grondstoffen én transport): ESKA BOARD FROG Cover; zoek altijd ecologische alternatieven (plantaardige inkten, eco-laminaat) kunnen, met het oog op de functie of gewenste levensduur, bepaalde materialen achterwege worden gelaten?
Het LiDS-wiel: duurzame werkwijze 3. Materiaalgebruik: - beperk het nutteloos gebruik en/of afval van materialen door: - boekformaat en plano-formaat op elkaar af te stemmen; - goede afspraken over over- en onderlevering te maken; - duurzaam te ontwerpen; - hergebruik van niet-gebruikte materialen en afval; - let op de recyclebaarheid.
4. Productietechniek: - kies de in duurzame termen optimale techniek en minimaliseer daarmee afval (bijv. PoD voor lage oplages); - zoveel mogelijk productie onder één dak; - kies voor kwaliteit. Dat kan af- en uitval voorkomen; - let op certificeringen en keurmerken.
Het LiDS-wiel: duurzame werkwijze 5. Distributie - beperk geografische spreiding van leveranciers en materialen; - onderzoek milieuvriendelijke transportopties; - breng de herkomst van grondstoffen in kaart. 6. Milieubelasting tijdens gebruiksfase - hoe verhouden papieren en digitale publicaties zich t.o.v. elkaar? 7. Levensduur - Indien lang, zorg voor technische duurzaamheid (hardcover, beschermlaag over drukwerk). - Bij een zeer korte levensduur (of een zeer lage prijs in de handel): vermijdt materialen die recycling in de weg staan, zoals laminaat. - Verleng de levensduur door hergebruik te stimuleren, bijv. via een leensysteem.
Het LiDS-wiel: duurzame werkwijze 8. Mogelijkheden na levensduur: - hergebruik; - recycling; - neem restanten in en organiseer de recycling. - Voorbeeld: Meedrukken.nl
LiDS-wiel: twee voorwaarden 1. Duurzaam produceren is een bedrijfsbrede aangelegenheid. Beleid is vereist én iemand moet de verantwoording dragen en beslissingen nemen. 2. Duurzaamheid is een ketenaangelegenheid. Betrek de ketenpartners
Aanbevelingen duurzame strategie Duurzame strategie – maak duurzaamheid een integraal onderdeel van de bedrijfsstrategie en –processen • • • • • •
Formuleer een doelstelling en introduceer een stappenplan. Benoem een eigenaar van het duurzaamheidbeleid. Formaliseer processen en stel eisen vast. Introduceer een auditing systeem (om voortgang te meten). Koppel duurzaamheid aan efficiency en kostenreductie. Communiceer duurzame doelstellingen: – ketenpartners – stakeholders (o.m. auteurs) – publiek, consumenten, zakelijke klanten (bewustwording, marketing)
De eerste resultaten van Duurzaam Boek
wpg uitgevers realiseert een eerste titel
Duurzaam boek in de praktijk Op basis van de gegevens uit Duurzaam Boek wordt van alle onderzochte boeken een duurzame versie (met dezelfde technische specificaties, zonder noemenswaardige meerkosten) gerealiseerd die opnieuw onderzocht wordt. - Begeleiding projectteam - Aanbevelingen op maat - excel-sheet tbv registratie resultaten
Verbeterpunten van “De oorlog” Functie van het product: gehaaste herdruk Materiaalkeuze: keurmerken papier, oorsprong pulp, relatief zwaar papier laminaat van fossiele oorsprong
Materiaalgebruik veel afval (slechte afstemming plano / boekformaat) Productiewijze geen opgave energieverbruik papierproductie Distributie grote afstanden, met name herkomst grondstoffen En: het totaal ontbreken van een duurzame strategie tijdens de productie.
Verbeteringen Functie van het product: duurzame strategie Materiaalkeuze: keurmerken papier & paper profile, herkomst pulp, lichter papier binnenwerk, dunner grijsbord, eco-laminaat
Materiaalgebruik betere afstemming plano / boekformaat Productiewijze energie papier is inzichtelijk Distributie bewust gekozen voor korte afstanden, minder zware grondstoffen en eindproducten Levensduur passende specificaties
Verwachte resultaten Het boek is op nog in productie dus meting nog niet gereed. De volgende besparingen zijn zeker: • +12% besparing in gewicht van grondstoffen en eindproducten (materiaalkeuze, distributie) • snijverlies van 15,5% terug naar 11% (materiaalgebruik, productie) • veel minder (-/- 10000km, ruim gehalveerd) transport door aandacht voor oorsprong pulp en locaties papierfabrieken (distributie) • géén materialen van fossiele oorsprong (materiaalkeuze) • grotendeels controleerbaar energieverbruik (productie) • transparantie fabrikanten, o.m. door PaperProfiles en informatie van leveranciers (materiaalkeuze, productie) En essentieel maar niet in cijfers uit te drukken zijn allerlei overwegingen die relateren aan andere aspecten van het LiDS-wiel (functie van het product, levensduur, na de levensduur)
En nu… Bij de uitgevers is een proces in gang gezet met hopelijk Verstrekkende duurzame gevolgen en resultaten • Witte beertjes
En voor wat betreft Duurzaam Boek:
• • • •
ontwikkelen checklist, formuleren eindrapport ontwikkelen digitale tool van werkwijze duurzaam ontwerp en opmaak duurzaam tijdschrift
