Pandora. Dik glazen plafond voor vrouwelijke hoogleraren. Interview Janneke van Mens-Verhulst Afscheid van de universiteit

Pandora Tijdschrift van het Vrouwennetwerk UU Jaargang 21, nr 3, december 2006

Dik glazen plafond voor vrouwelijke hoogleraren

Interview Janneke van Mens-Verhulst Afscheid van de universiteit VHTO zet zich in voor Meiden en techniek Coachingsproject VNW geslaagd

Netwerkmededelingen

Redactioneel Keuzes maken

Inhoudsopgave Beleid

Coaching, een stap vooruit

pagina 4

We hadden u willen uitnodigen op een

de Pandora. Of misschien bent u nieuwsgie-

linkpagina, zie voor meer info daarover de

donderdagmiddag in januari of februari

rig naar de nieuwe site, en mogelijk zelfs

WWWeetjes pagina achterin deze Pandora.

voor een bijeenkomst in de Faculty Club,

ideeën naar aanleiding daarvan.

We hopen u met deze vernieuwde site be-

Er zijn zoveel momenten in het leven

ter feestelijke lancering van de geheel ver-

In alle gevallen bent u van harte welkom.

ter van informatie te voorzien en onze net-

waarop je moet kiezen. Veel mensen

Project

nieuwde Vrouwennetwerksite. De Faculty

Aanmelden wordt op prijs gesteld maar is

werkfunctie hiermee uit te breiden.

vinden kiezen eng: vaak zien ze een

Project VHTO Oriëntatiebrug

Club zit echter helemaal vol, en de eerste

niet verplicht. De kanunnikenzaal van de

keuze als een beslissing die niet onge-

drs. Ingrid Koppelman

gelegenheid die ons ter beschikking staat,

Faculty Club bereikt u via de zij-ingang van

“Eerste nieuwe versie” schreef ik net, en

is de namiddag van 8 maart. Dat kan geen

het academiegebouw, als u daarvoor staat

dit impliceert dat het daar niet bij blijft.

kiezen niet iets vrijblijvend maar iets

Interview

toeval zijn. Aangezien veel van onze leden

is het rechts erom heen, om het hoekje.

Enkele

toevoegingen

bepalends. Daarnaast kun je de vraag

Interview Prof.dr. Janneke van Mens-Verhulst

staan nog op het programma. We zouden

stellen: kun je altijd keuzes maken in

drs. Linda Nieuwenhoven

de Faculty Club als locatie waarderen, en In-

uitbreidingen

en

drs. Anne-Marie van Gijtenbeek en drs. Linda van der Wal Spiegelen en speeddaten

pagina 7



pagina 11

daan gemaakt kan worden. Zo wordt De mens als kruispunt

ternationale Vrouwendag aan onze bijeen-

De oude site van het Vrouwennetwerk

daarbij ook graag van u horen wat u op de

alle vrijheid? Wordt een keuze soms

komst een extra feestelijk tintje toevoegt,

draaide al sinds medio jaren negentig, en

site nog zou toevoegen. Ook lijkt het ons

ook niet bepaald?

Column

nodigen wij u graag op 8 maart uit,

was aan een grote renovatie toe. Steeds

nuttig om weer eens wat nieuwe contact-

In deze Pandora besteden we aandacht

drs. Désirée Verberk

vanaf 16.30 uur (tot een uur of half ze-

meer wordt de site gebruikt voor allerlei in-

personen vanuit de diverse faculteiten te

aan het keuzemoment in het derde jaar

ven) voor de presentatie van de vernieuw-

formatie en nieuws en het aantal bezoekers

ontmoeten.

van de middelbare school. Dan kies je

Boeken

de Vrouwennetwerksite. Tijdens de bor-

is de afgelopen jaren dan ook verveelvou-

Uw komst op 8 maart is dus niet alleen voor

als puber van 15 een profiel, zoals dat

Recensies boeken van medewerkers UU

rel wordt u bovendien in de gelegenheid

digd. Dit vroeg om een betere vormgeving

de gezelligheid. We hebben u nodig om te

tegenwoordig heet. Die keuze bepaalt

gesteld van gedachten te wisselen c.q. te

en een bredere inhoud. De eerste nieuwe

weten wat er bij u leeft! Zo kunnen we het

zeker wel hoe het verder zal gaan: wel

Achtergrond

netwerken met onze medewerkers en naar

versie is af. Zo is nu Pandora ook digitaal te

netwerk groot, breed en actief houden.

of geen technische vervolgopleiding

Doorstroom vrouwelijke wp-ers

wij hopen veel andere vrouwennetwerkers.

lezen: alle nummers na 2003 zijn in PDF te

Graag tot 8 maart!

bijvoorbeeld. Meiden willen graag ‘op-

drs. Ingrid Koppelman

Misschien heeft u gerichte vragen aan ons,

raadplegen. Natuurlijk het laatste nieuws

ties openhouden’ en kiezen meer voor

wilt u meer weten over onze activiteiten,

over onze trainingen en andere activitei-

NG-profielen dan voor NT-profielen.

Secretaressepagina

heeft u zelf een idee voor een activiteit,

ten, en een pagina waar u directe verwij-

Want met Natuur en Gezondheid kun-

Laura Hendricx

wilt u ons op de hoogte houden van het

zingen naar vrouwspecifieke formuleringen

coördinator Vrouwennetwerk

nen ze ook nog kiezen voor Psycho-

wel en wee binnen uw faculteit, of heeft u

in het Strategische Plan van de UU vindt.

[email protected]

logie, bijvoorbeeld. Hoe deze keuzes

Net begonnen

een idee voor het schrijven van een stuk in

De nieuwe site heeft een zeer uitgebreide

www.uu.nl/vrouwennetwerk

afgewogen te maken? Goede voorlich-

drs. Lia Verhoeff – Scheikunde

drs. Anne-Marie van Gijtenbeek,



pagina 14

pagina 15

Beter, maar niet goed

pagina 16

Enquête onder secretaresses

Geïntrigeerd door spontane processen

pagina 19

pagina 20

ting is daarin belangrijk. Is het ook een keuze als je na de pro-

Wwwweetjes

motie stopt aan de universiteit? Steeds

drs. Anne-Marie van Gijtenbeek

pagina 22

meer vrouwen maken wél de stap naar

Bon aan- of afmelding Vrouwennetwerk

Nieuws per e-mail

Aankondiging

Trainingen

pagina 23

Als lid van het Vrouwennetwerk ontvang je 3 keer per jaar de Pandora. Tussentijds word je

Publicaties en aankondigingen van bijeen-

per e-mail op de hoogte gehouden van onze activiteiten en ander nieuws.

komsten worden verspreid via de e-mail-

om je carrière een slinger te geven

Boekenpagina

Tips uit de winkel van Savannah Bay

pagina 24

door bijvoorbeeld coaching? Janneke

drs. Marischka Verbeek

nieuwsservice van het Vrouwennetwerk.

van Mens-Verhulst verkoos haar car-

Op deze manier kunnen we u sneller voor-

rière aan de universiteit te beëindigen

1. meld ik me aan als lid van het Vrouwennetwerk en ontvang ik graag de Pandora

zien van nieuws dan via Pandora.

om als free-lancer verder te gaan. Lia

2. meld ik me af als lid van het Vrouwennetwerk; haal me van de adres- en verzendlijst

Door u aan te melden als lid van het Vrou-

Verhoeff is net begonnen en maakte

wennetwerk komt u met het door u opge-

de keuze te promoveren om zo de be-

geven (bij voorkeur interne) emailadres op

slissing ‘wetenschap’ of ‘bedrijfsleven’

jaargang 21, nr 3, december 2006

de verzendlijst van het Vrouwennetwerk. U

nog even uit te stellen en de kansen

Pandora is gratis voor UU-ers en verschijnt driemaal per jaar.

kunt ook zelf aankondigingen met betrek-

voor zichzelf te optimaliseren.

Hoofdredactie: drs. Anne-Marie van Gijtenbeek,

king tot vrouwen, netwerken, wetenschap

Ook u gaat keuzes maken: welke arti-

Samenstelling en eindredactie: drs. Ingrid Koppelman

en emancipatieverwante relevante activi-

kelen lees ik wel, en welke niet? Ge-

Adres: Vrouwennetwerk Universiteit Utrecht, Heidelberglaan 2, kamer 19.10, 3584 CS Utrecht.

teiten sturen naar: [email protected]

lukkig is die keuze geheel vrijblijvend

Tel: 030-2531896. E-mail: [email protected]

en zonder enige consequentie. Behalve

Aan dit nummer werkten mee: Carolien de Neeve en Cocky Booy (VHTO), Linda Nieuwenhoven, Els Veenis,

Voor een uitgebreid en actueel overzicht

dan die, dat u mogelijk niet alles aan

Marischka Verbeek, Désirée Verberk, Lia Verhoeff, Linda van der Wal, Carla van der Wal

van bijeenkomsten door het hele land kunt

wetenswaardigheden heeft opgepikt.

UD of UHD. Maar nog te weinig worden Hoogleraar. Of wanneer kies je ervoor

Bij deze:

Naam

Werkzaam aan de UU: ja/nee

(Intern)adres Postcode/plaats Faculteit/dienst Functie/studie e-mailadres

u kijken op de site van het Internationaal

Colofon

Vormgeving: Hanneke Verheijke, Avant la Lettre, Utrecht Foto omslag: Ivar pel

Bon opsturen naar Vrouwennetwerk (kamer 19.10), Heidelberglaan 2, 3584 CS Utrecht of

Informatiecentrum en Archief voor de

drs. Ingrid Koppelman

Adres- en abonnementwijzigingen doorgeven aan het redactieadres.

mail [email protected]

Vrouwenbeweging: www.iiav.nl.

Eindredacteur

Bij aanmelding graag intern postadres vermelden.



Pandora december - 2006

Pandora december - 2006



Beleid

Achtergrond van ons project

langrijk dat de excellente vrouwen zich vol-

via de facultaire P&O afdelingen coaching

doende kunnen ontwikkelen, maar geldt

werd aangeboden aan vrouwelijke weten-

In 2004 ving het Vrouwennetwerk de eerste

dat ook voor de wetenschappers, het on-

schappers die met een hulpvraag kwamen.

geluiden op over coaching en mentoring

derwijzend personeel en de ondersteuners

Dit bleek per faculteit zeer verschillend te

als succesvol loopbaan-ondersteuningsmid-

eromheen.

zijn.

del. Vanuit onze contacten bij DCE (Directie Coördinatie Emancipatie, onderdeel van

Redenen genoeg om ons in te zetten voor

het ministerie van Sociale Zaken en Werk-

een vergroting van de bekendheid en ver-

gelegenheid) hoorden we over de inzet

betering van het imago van coaching. Hier

van mentoring als succesvol gereedschap

en daar bestond namelijk nog het idee

om gaten in het glazen plafond te slaan.

dat het in de hand nemen van een coach

Dr. Marion Birch, senior docent aan de tech-

een zwaktebod is, een teken van “het niet

nische faculteit van Bolton University (U.K)

aan kunnen”. Terwijl de groten der aarde

kwam als ambassadeur van Good Practises

niet schromen de professionaliteit van een

een lezing geven in Nederland (zie verslag

coach in te schakelen, ontdekten we dat

in Pandora nr1, april 2004), en in dezelfde

de laagdrempeligheid voor UU’ers hier en

tijd lazen we een onderzoeksrapport over

daar te wensen overliet.

coaching als instrument tot cultuurverandering (Brouns&Sibbes). Ook staken we ons

Moeilijk buiten leidinggevende om

Als een faculteit al geld (over) had voor coaching, was het voor zover wij hebben

Ontwikkelingen aan de UU

kunnen nagaan vrijwel niet mogelijk dit

licht op bij het Centrum voor Gender en

We vroegen ons af in hoeverre de UU (in

buiten de direct leidinggevende om gefi-

Diversiteit (Universiteit Maastricht), waar

2004) al van het instrument coaching en

nancierd te krijgen. Aangezien de midde-

Professor dr. Maaike Meijer (Pandora nr2,

mentoring gebruik maakte met de bedoe-

len van faculteiten beperkt zijn, werd voor

september 2004) tientallen vrouwen mid-

ling de wetenschappelijke carrière van

een zeer selecte groep de mogelijkheid tot

dels coaching een zeer positieve draai aan

vrouwen een extra impuls te geven.

gefinancierde coaching geboden.

hun wetenschappelijke carrière heeft hel-

Navraag bij het Universitair Strategisch Pro-

In de loop van 2004 ontstonden er nieuwe

pen geven.

gramma (tegenwoordig Directie Onderwijs

ontwikkelingen aan de UU.

en Onderzoek (O&O) geheten) leerde dat gezet bij professorabele UHD-’s (m/v) die

Lunchbijeenkomst hoogleraren

op voordracht van hun decaan deelnamen

Tijdens een oriënterende bijeenkomst

coaching op dat moment vooral werd in-

Coaching, een stap vooruit Project Vrouwennetwerk

Voorkom kapitaal- en kennisverlies

aan het seminar traject “academisch leider-

met vrouwelijke hoogleraren, die daar-

schap”, alsmede bij nieuwbenoemde hoog-

toe waren uitgenodigd door de juist aan-

leraren, die al dan niet dit seminar traject

getreden college van bestuur voorzitter

doorlopen.

Yvonne van Rooy, bleek dat coaching en mentoring door deze hoogleraren en door

Vanuit een faculteit kan bovendien per-

de aanwezigen van het Vrouwennetwerk

soonlijke coaching worden aangeboden

als een goed instrument werd gezien om

Het viel daarbij op dat sommige weten-

aan startende vrouwelijke hoogleraren, los

de carrière van vrouwen in de wetenschap

schappers juist met hulp van coaching

van het seminartraject. Het college van be-

te bevorderen. Het college van bestuur

weer in de wetenschappelijke “top” kwa-

stuur draagt dan de helft van de kosten bij

gaf gehoor aan deze suggesties en ging

men, en dat een enkeling op het punt

vanuit het Stimuleringsfonds Emancipatie-

tot vreugde van het Vrouwennetwerk in

had gestaan er helemaal mee te stoppen.

beleid; de faculteit neemt de andere helft

2005 van start met de mentoring-coaching

Coaching werkt dus niet alleen effectief

voor haar rekening.

pilot voor jonge vrouwelijke UD’s uit drie

bij voor de academisch leiders reeds zicht-

Deze laatste mogelijkheid was de enige

faculteiten (zie artikel in Pandora nr 1,

baar veelbelovende vrouwen, maar ook

expliciet op vrouwelijke wetenschappers

april 2006). Toen het bestaan van deze

bij vrouwen die op dat moment minder

gerichte “inhaalmaatregel”. Vanuit deze

pilot redelijk bekend begon te worden,

In

over in de volgende Pandora meer) loopt ook ons project

zichtbaar waren. Daarmee is coaching

situatie vond het Vrouwennetwerk dat er

hoorden we hier en daar geluiden van

een eerdere Pandora (nr 1 april 2005) berichtten wij u

momenteel nog steeds, en zijn we van zins het dit voor-

eveneens een mogelijk effectief middel ter

nog veel kansen open waren. Immers, het

wetenschappers die er buiten vielen, om-

door Anne-Marie van Gijtenbeek en Linda van der Wal

over het coaching/mentoring pilot project dat vanuit het

jaar af te ronden met het houden van de laatste gesprek-

voorkoming van uitstroom en kapitaal- en

beleid van de UU richtte zich anno 2004 uit-

dat ze te oud waren om binnen de doel-

college van bestuur is opgezet. Wellicht herinnert u zich

ken. Een verslag van het hoe, wat en de (tussen)stand

kennisverlies.

sluitend op het coachen van (aankomende)

groep te vallen, niet door hun leidingge-

echter ook het Vrouwennetwerkproject “Coaching, een

van zaken is derhalve op zijn plaats.

hoogleraren, terwijl de uitval- en afhaak-

vende waren voorgedragen voor de pilot,

stap vooruit”, waarover u tijdens de Vrouwennetwerk-

Onze filosofie is, dat een werkomgeving

momenten van vrouwelijke wetenschap-

of net aan een andere faculteit werkten

dag 2005 en bij de Pandora van april 2006 een folder

“We merkten al snel hoeveel er met een enkel gesprek be-

in teamverband tot resultaten komt. Voor

pers al op veel lagere niveaus in de weten-

dan waar het project zich op richt. Het

aantrof. Evenals het college van bestuur project (waar-

reikt kan worden.”

het voortbrengen van succesvolle topwe-

schap aanwijsbaar zijn.

college van bestuur hanteerde bij haar

tenschappers is het daarom niet alleen be-

Vervolgens waren wij benieuwd in hoeverre

pilot een selectie van drie faculteiten en



Pandora december - 2006

Pandora december - 2006



een leeftijdsgrens (35), en richtte zich op

deze wegen het gewenste resultaat heb-

De faculteit Letteren geeft in het perso-

wetenschappelijk personeel. Weliswaar

ben opgeleverd.

neelsbeleid op internet aan het investeren

een goed geselecteerde doelgroep, maar

De deelnemende vrouwen zijn ongeveer

in ontwikkeling vooral te willen richten op

met beperkingen. Natuurlijk wordt er na

gelijkverdeeld afkomstig uit OBP en WP,

“medewerkers die potentieel geschikt zijn

afronding en evaluatie van de pilot van

met de nadruk op hoger WP, en (meren-

voor bestuurlijke en managementfuncties”.

het college van bestuur de mogelijkheid

deels leidinggevende) OBP-vrouwen met

Naast Letteren kwam vanuit de faculteit

tot een vervolg beschouwd, en hoopt het

ambitie.

Diergeneeskunde een opvallend aantal

Vrouwennetwerk dat er op het gebied

De deelnemers die gecoacht worden door

aanmeldingen. De overige geïnteresseer-

van leeftijd en faculteiten verbreding zal

Linda van der Wal gaan in eerste instantie

den zijn van diverse faculteiten en onder-

worden overwogen. Daarover zal in de

in drie gesprekken aan de slag met hun

delen afkomstig.

loop van 2007 meer duidelijk worden en

persoonlijke vraagstelling. Het soort ge-

Pandora zal u uitgebreid berichten over

sprekken dat door middel van deze vragen

De zich aanmeldende vrouwen hebben

verloop en evaluatie van dit project, dat

ontstaat, leidt meestal tot nieuwe inzichten

verschillende redenen waarom ze ons heb-

wordt uitgevoerd door O&O.

met betrekking tot de problematiek. Het

ben benaderd. Zo weten veel vrouwen niet

samen op een rijtje zetten van de situatie

waar ze heen moeten voor coaching, maar

resulteert veelal in een nieuwe aanpak van-

het spreekt hen wel aan. Ook komt het

Verder verloop van ons project

uit een frisse strategie met concrete, prakti-

voor dat er geen budget bij de eigen afde-

Gezien deze achtergronden, die aanleiding

sche handvatten.

ling is, of dat men bij de vraag om begeleiding wordt afgewezen. Sommige vrouwen

waren voor het Vrouwennetwerk om een eigen project ‘coaching’ te starten, beslo-

zijn specifiek in gender-sensitive coaching

ten we ons te richten tot alle vrouwen in

geïnteresseerd, en komen daarom bij het

ons bestand. We wilden zo ook behoeftes

Project

Slagvaardig

Vrouwennetwerk. Een enkeling heeft juist

en

een verzoek daarom niet aan hem of haar

praktisch

dat benaderen van het Vrouwennetwerk

peilen. De respons was goed te noemen: onderzoekers, UD’s, senior UD’s, studie/ studentadviseurs, projectleiders, stafmedewerkers, managers en afdelingshoofden

problemen met de leidinggevende en wil voorleggen. Verder horen we regelmatig als laagdrempelig wordt ervaren, en wordt

- en we troffen een aantal ietwat verrassende zaken aan, die ik nu nader zal be-

gerefereerd aan de vertrouwenspositie van

schrijven.

het netwerk. Het is bekend dat de carrière van bijvoor-

Sinds oktober 2005 hebben ruim twintig

beeld een vrouwelijke wetenschapper be-

Tweede ronde

mensen zich aangemeld voor een intake-

slecht wordt op zeer veel verschillende

Vanuit de trainingen die wij organiseren,

gesprek voor het coachingstraject van het

grote en kleine beslismomenten, en niet

waren ook al enkele UU-vrouwen bij onze

Vrouwennetwerk. Hiervan hebben zich om

slechts op dat ene promotiemoment of met

coach terecht gekomen, en het bleek dat

verschillende redenen vier mensen terug-

die ene bevordering. Om die reden kan het

met een relatief kleine investering (een tot

Spiegelen en speeddaten Meiden oriënteren zich op bèta/techniek

De Glazen Muur Inleiding door Els Veenis - Projectleider ministerie SZW

getrokken. De overige geïnteresseerden

heel nuttig zijn om op allerlei momenten

enkele gesprekken) veel bereikt kon wor-

worden middels een eerste en tweede ron-

de zaken even op een rijtje te zetten en

den. Daardoor kunnen we, ofschoon tijd,

de verder geholpen.

positie te bepalen. Deelnemende vrouwen

middelen en capaciteit van het Vrouwen-

Renate Loll, hoogleraar Theoretische Fysica, sprak zich in

geven aan zich door dit soort gesprekken

netwerk niet ruim zijn en ons project dus

de vorige Pandora (sept 2006) uit over het belang om

In juni 2006 werd met de helft van hen

slagvaardiger te voelen.

in omvang beperkt is, gelukkig begin 2007

meiden op de middelbare school te enthousiasmeren

wel degelijk een tweede ronde houden met

voor een bètatechnische studie. Het verontrustte haar,

hun vroegere achterstand in het onderwijs

gesprekken, die gehouden werden met de

Budget

de nog resterende binnengekomen coa-

net als hoogleraar Informatica Linda van der Gaag in een

ruimschoots ingelopen; in het hoger onder-

deelnemer, de coach (Linda van der Wal)

In principe bestaat opleidingsbudget op

chingsverzoeken.

eerder nummer, dat het nog te vaak voorkomt dat jonge

wijs doen meisjes het zelfs beter dan jongens.

intakegesprekken gehouden. Deze intake-

Is de emancipatie voltooid? Vrouwen hebben

en de coördinator van het Vrouwennet-

elke faculteit voor elke medewerker, coa-

Het verslag van ons project, waarin naast

meiden door leraren ontmoedigd worden om voor bèta-

En ze verzilveren steeds meer hun talenten

werk, resulteerden in verschillende ver-

ching moet dus in theorie binnen iedere

enkele good practices ook aanbevelingen

technische studies te kiezen. Reden voor Pandora om te

en ambities op de arbeidsmarkt. Maar hoe zit

volgacties. Soms bracht een gesprek vol-

faculteit te regelen zijn. Toch is dat niet

zullen staan, verwachten wij de eerste helft

duiken in de wereld van de middelbare scholen waar men

het met de ongelijke beloning, de hogere werkloosheid, de

doende aan het licht om gericht te kunnen

overal het geval. Opvallend was dat een

van 2007 te kunnen afronden.

eind derde jaar de keuze maakt voor een (Natuur)profiel.

combinatie-stress, het gebrek aan doorstroom van vrouwen

doorverwijzen naar bijvoorbeeld de eigen

groot deel van de vrouwen afkomstig is

Hoewel u zich niet meer kunt aanmelden

Dit najaar startte het project ‘Oriëntatiebrug voor N-pro-

naar hogere functies en de schotten tussen ‘mannen- en

P&O afdeling, naar Topselect of naar een

van de faculteit Letteren. Dit was voor ons

voor de tweede ronde, wil het Vrouwen-

fielmeisjes’. Het project wordt uitgevoerd door de VHTO,

vrouwenberoepen’? Ligt het aan vrouwen zelf, is het een

senior in het vak, bijvoorbeeld een zeer

aanleiding om ons meer te verdiepen in het

netwerk blijvend de behoefte aan coaching

Landelijk expertisebureau meisjes/vrouwen en bèta/tech-

kwestie van tijd tot het goed komt of is er meer nodig?

ervaren vrouwelijke hoogleraar die als

personeelsbeleid van deze faculteit. Daaruit

peilen. U kunt uw interesse of vraag dus

niek. Dit project is onderdeel van het ESF-Equal project

ervaringsdeskundige voor een UD kon en

bleek dat geld voor zaken als coaching niet

altijd kenbaar maken aan het Vrouwennet-

de Glazen Muur. Meiden in de tweede fase, die al geko-

Slepende kwestie

wilde dienen. Van de doorverwezen vrou-

voor iedere werknemer voorhanden is, en

werk.

zen hebben voor een N-profiel, krijgen de gelegenheid

In het ESF-Equal project ‘De Glazen Muur’ gaan we er van uit dat

wen, met wie we vanzelfsprekend contact

er derhalve geselecteerd wordt op basis van

zich goed te oriënteren op een bètatechnische vervolg-

het niet vanzelf goed komt met de ontschotting van mannen- en

houden, heeft een deel al aangegeven dat

functie- en loopbaanperspectief criteria.

opleiding.

vrouwenberoepen. Vrouwen lopen tegen barrières op die je kunt



Pandora december - 2006

Pandora december - 2006



aanduiden als het ‘glazen plafond’, maar ook als de ‘glazen muur’. Ze zijn oververtegenwoordigd in lager betaalde, uitvoerende functies in zorg en onderwijs en dringen weinig door tot het hogere management en in beroepen met een mannelijk imago: bèta en techniek, ICT, accountancy, logistiek, beveiliging. Degenen met een studie in die richting, haken vaak toch na verloop van tijd af,

Project VHTO investeert in de toekomst van jonge meiden Het project: Oriëntatiebrug

De Organisatie: VHTO voorgesteld

foto’s: VHTO

onder meer door de mannelijke bedrijfscultuur en het gebrek aan mogelijkheden om werk en zorg te combineren. Een ‘vrouwelijk’

door Ingrid Koppelman ‘Daar teken ik voor!’, staat er geschre-

Allereerst, wat is en doet de VHTO?

beroep is dan toch aantrekkelijker.

ven op een grote poster. Het uitroepteken zet de uitspraak

Cocky Booy, directeur: “De VHTO is een

Krachten bundelen en samenwerken

extra kracht bij. De poster staat op het podium, achter het

organisatie die ontstaan is vanuit het Ho-

spreekgestoelte, te wachten op het moment dat duidelijk

ger Technisch Onderwijs, de V staat voor

zal worden wat er mee gebeuren gaat. Maar voor het zover

Vrouwen. Vroeger voerden we voorna-

is, neemt VHTO directeur Cocky Booy het woord en heet alle

melijk projecten uit in het Hoger Technisch Onderwijs en hadden

aanwezigen van harte welkom.

alleen via de hogescholen contact met het voortgezet onderwijs. Maar de Turkse en Marokkaanse meisjes in de Nederlandse cultuur

Tegenwoordig timmeren we breder aan de weg en voeren we ook

We zitten in het auditorium van The Strip, op de High Tech Campus

opgegroeid, vinden techniek niet interessant en maken “Neder-

veel projecten uit in het voortgezet onderwijs, niet alleen gericht

In het hoger onderwijs is de glazen muur duidelijk te zien in het

van Philips in Eindhoven voor de opening van het VHTO-project

landse” keuzes. De rol van de leraren in het begeleiden van meisjes

op technische vervolgstudies, maar ook op natuurwetenschappe-

lage aandeel meisjes in de bèta- en techniekvakken en in stu-

‘Oriëntatiebrug voor N-profielmeisjes’. De mooie zaal is gevuld

in hun keuzes zal ook anders moeten. Leraren zouden eerder afra-

lijke vervolgstudies.

dies als economie en (dus) ook in het lage aandeel vrouwelijke

met ouders en hun dochters: Havo- en Vwo-leerlingen van twee

den dan stimuleren en dat geldt ook voor leidinggevenden zoals

Veel mensen denken dat we een vereniging zijn, maar dat is niet juist. Wij zijn een professionele (projecten)organisatie met 13 men-

docenten en onderzoekers in die richtingen. Er zijn positieve

scholengemeenschappen uit Eindhoven. In totaal hebben zich 50

de rector en de decaan, aldus het rapport van de Inspectie van het

ontwikkelingen: (dier)Geneeskunde is geen mannenstudie meer

meisjes aangemeld om mee te doen.

Onderwijs.

sen in dienst. Daarnaast ondersteunen wij het VHTO-netwerk van

en studies op het snijvlak van bèta en andere disciplines - zoals

“Het is de bedoeling dat jullie in eerste instantie extra oriëntatie-

De twee middelbare scholen uit Eindhoven die aan dit project

vrouwelijke ingenieurs.

medische biologie - trekken meer meisjes. Maar het doorbreken

mogelijkheden krijgen”, licht Cocky Booy toe. “Jullie krijgen de

meedoen hebben wel stimulerende leidinggevenden. Cocky Booy

Onze projecten financieren we uit geld van opdrachtgevers en uit

van de glazen muur is een slepende kwestie waar weinig schot in

kans informatie over technische vakken, over beroepen van vrou-

roept de twee (con)rectoren, beide vrouw, op het podium om de

subsidies. Het project Oriëntatiebrug voor N-profielmeisjes wordt

lijkt te zitten.

welijke professionals en van bètastudenten te krijgen. Dat doen

eerste handtekeningen te zetten op de poster. De witte vakjes die

gefinancierd met ESF-Equal gelden, een Europese subsidie.

we door workshadowing - dat is het meelopen met professionals

als sterren fonkelen over een hangbrug doen dienst als teken-

We verzamelen ook data op het gebied van meisjes/vrouwen in

Integrale benadering

-, chatten via de website, masterclasses, en - heel modern – door

ruimte. En dan roept de VHTO directeur alle 50 meiden op het

de bèta/techniek. Op onze website www.vhto.nl vind je bijvoor-

De (kennis)economie is gebaat bij een mix van mannelijke en vrou-

middel van speeddate sessies op school. Ook maken jullie kennis

podium om ook te tekenen. Het is een leuk gezicht, deze grote

beeld de Barometer, met belangrijke statistische gegevens over

welijke talenten en vaardigheden in alle beroepen en functies. De

met het studentenleven door een nachtje te gaan logeren bij stu-

groep, jonge vlotte meiden. Welke vervolgstudie zullen ze straks

de participatie van meisjes in bèta/techniekvakken. Andere heel

arbeidsmarkt heeft grote behoefte aan technisch gekwalificeerd

dentes in Amsterdam. En op 15 november tijdens het symposium

gaan kiezen?

belangrijke taken zijn beleidsbeïnvloeding en partners te vinden,

personeel. Het ESF-Equal project De Glazen Muur (2004-2007)

Vliegende Hollanders, Science and Technology Summit 2006 mogen

zoals hogescholen en universiteiten. De laatste jaren hebben we

werkt aan het ‘ontschotten’ van de arbeidsmarkt en richt zich daar-

jullie de daar rondlopende bekende Nederlanders en wetenschap-

ons best gedaan om dit alles te realiseren. Maar dan nog zijn er

bij op sleutelfiguren in (regionaal) onderwijs- en arbeidsmarktbe-

pers interviewen. Dat klinkt als een druk programma naast jullie

leid, zoals scholen, ROC’s, werkgevers en CWI’s. Het project bestaat

lesrooster maar de tijdsbesteding in het komende jaar is ongeveer

leraar richting een meisje waardoor ze geen techniekstudie gaat

uit een campagne en acht pilots voor meisjes en vrouwen in ver-

6 à 7 dagen in totaal. Wij zullen jullie volgen en gaandeweg ook

kiezen. Dat gebeurt nog steeds. OESO-onderzoek toonde aan dat

schillende fasen van hun levenloop (scholieren, werkneemsters en

vragen stellen, allemaal via het internet, op de speciale site www.

Interessant is het korte vraaggesprek dat Booy aansluitend heeft

herintreedsters). Hierbij wordt een meer integrale aanpak in de

orientatiebrug.nl.”

met een aantal van hen. Ze vraagt naar dat beslissende moment

het zelfbeeld van de meiden niet goed is; ze vinden snel dat ze

op de middelbare school: de keuze voor een profiel, hoe doe je

geen ster zijn in exacte vakken. Dan helpt zo’n demotiverende op-

praktijk gebracht waarbij sleutelfiguren hun krachten bundelen en samenwerken. Daarbij wordt aangesloten bij het grote meerjarenproject Béta en Techniek (zie www.deltapunt.nl).

Extra oriëntatiemogelijkheden

‘Dat klinkt zo…’

facetten die we niet kunnen sturen. Zoals een opmerking van een

het niveau van jongens en meisjes nauwelijks verschilt, maar dat

dat? De meeste meiden antwoordden dat ze met een NG profiel

merking niet bepaald. Daarom is goede voorlichting richting meis-

(Natuur en Gezondheid) voor zichzelf de meeste opties openhou-

jes, door vrouwelijke rolmodellen, erg belangrijk.”

den. En dat ze graag iets ‘maatschappelijks’ willen doen. Wat dat

Uitvoering

betreft is de huidige ontwikkeling in de wetenschap, waar soms

Het project wordt uitgevoerd door het Ministerie van Sociale Za-

Mevrouw Maij-Weggen, Commissaris van de Koningin in Brabant

- aldus Booy - smalend over wordt gedaan, om snijvlakstudies te

VHTO timmert aan de weg

ken en Werkgelegenheid in samenwerking met het Ministerie van

is uitgenodigd om het project voor geopend te verklaren. Eindho-

ontwikkelen, voor meiden een goede zaak. En dat niet alleen, ook

Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen en expertorganisaties zoals

ven, vertelt ze met trots, is Europees gezien derde als het gaat om

het bedrijfsleven zit er op te wachten, zegt Booy.

de VHTO. Het wordt gefinancierd door de EU en SZW (kosten: 2,5

het aantal mensen werkzaam in de kennis- en innovatie technolo-

Terwijl ik naar buiten loop hoor ik in de wandelgang een leerlinge

miljoen euro). Daarnaast wordt er samengewerkt met vergelijk-

gie. Ruim 17.000 onderzoekers telt de stad. Om eerste te worden

zeggen: “ NT (Natuur en Techniek) dat hadden ze nooit zo moeten

gaan kiezen voor een bèta/technische vervolgopleiding.

bare projecten in Duitsland en Noord-Ierland. De meeste pilots zijn

zullen zeker ook het talent van meisjes inzetbaar moeten zijn en

noemen. Dat klinkt zo…” De wijze waarop ze het woord ‘zo’ uit-

Het moment waarop scholieren kiezen voor een profiel is

inmiddels gestart.

dus moeten meiden vaker voor techniek kiezen dan nu het geval is.

spreekt, verraadt dat meisjes er niet happig op zijn; dat het eerder

daaraan voorafgaand bepalend. Meisjes kiezen in ruime

Het komende jaar zal het project meer naar buiten treden via de

Maij-Weggen memoreert aan het bedroevende feit dat Nederland

jongens aanspreekt. En zo wordt dus daar op dat keuzemoment al

meerderheid voor het Natuur en Gezondheidsprofiel, maar

website, e-zines en bijeenkomsten. Interesse? Bekijk de website

het laagste aantal afgestudeerde meisjes in de bètawetenschap-

een belangrijke beslissing genomen. Want landelijk kiest slechts

Natuur en Techniek blijkt de meeste HBO- en WO-studenten

Dit project is erop gericht dat meisjes met een N-profiel

(binnenkort vernieuwd) www.glazenmuur.nl, bestel een gratis pu-

pen in Europa kent. “Het ligt aan onze cultuur”, stelt Maij-Weg-

5% van de meisjes voor een NT profiel.

Techniek op te leveren (Technomonitor 2006).

blicatie (o.a. essaybundel en regionaal arbeidsmarktonderzoek) of

gen, “We hebben een generatie nodig die dat gaat doorbreken.”

Pandora praat verder met Cocky Booy, directeur van de VHTO,

Cocky Booy: “Het keuzemoment is cruciaal. Al het potentiële talent

geef je op voor het netwerk rondom het project: eveenis@minszw.

Kijk naar landen als Turkije en Marokko, zegt Maij-Weggen, waar

Landelijk expertisebureau voor meisjes/vrouwen en bèta/techniek,

moet niet verloren gaan. Als we willen investeren in de toekomst,

nl, 070-3335746.

respectievelijk 50% en 30% van de technische studenten meisje is.

over de activiteiten van de VHTO op dit gebied.

moeten we zorgen dat we niet hele groepen voortijdig kwijtraken.



Pandora december - 2006

Pandora december - 2006



foto: VHTO

Interview

maar ook bijvoorbeeld voor workshadowing: leerlingen mogen een dagje meelopen met het werk van een vrouwelijke professional. Dan zien en horen ze dat de gedachtes die deze vrouwen op jongere leeftijd hadden vaak niet afwijken van die van de meiden zelf. Je hoeft niet altijd de beste cijfers te hebben gehad. Je kunt heel goed werken in de techniek combineren met je privé-leven. En meiden zien ook de toepasbaarheid van technische studies. Lezers van Pandora die zich willen aanmelden voor de database Spiegelbeeld kunnen dat doen via de site www.spiegelbeeld.net. Het e-mailtje komt bij ons binnen en wij doen zelf de matching. Hoe breder de database, hoe breder de representatie.

Digitale tool met toekomst Hebben jullie goede ervaring met het inzetten van ICT-instrumenten zoals het online volgen van leerlingen, de genoemde deskundigen database, chatten? Booy: “Een expertisebureau als het onze, met al haar kennis op het gebied van techniek en ICT, maakt graag gebruik van dit soort middelen. En, ja, het werkt heel goed. Om een voorbeeld te noemen: onze activiteiten leggen we ter waardering voor aan een panel van leerlingen (j/m). Meisjes krijgen van ons een aparte inlogcode om Directeur Cocky Booy: “ Goede voorlichting is belangrijk”

De mens als kruispunt

dieper mee door te kunnen praten. Panels is een digitale tool met toekomst. Je kunt kwalitatief data verzamelen en je kunt het als benchmarking instrument gebruiken. We zijn bezig daar een vari-

We zijn daarom ook steeds vroeger in dat proces aan het inbreken.

ant op te ontwikkelen.

We nodigen derdejaars leerlingen, met hun ouders (ouders zijn

De database “Spiegelbeeld” is ook een vorm van netwerken. Maar

heel belangrijk in het keuzeproces), uit voor speeddate sessies op

we netwerken ook op de face-to-face manier door bijeen te ko-

Interview Janneke van Mens-Verhulst

school. We beheren een database met vrouwelijke professionals en

men. En door het organiseren en bijwonen van congressen en pro-

wetenschappers die bereid zijn om voorlichting te geven, zichtbaar

jecten waar mensen elkaar kunnen ontmoeten. Bijvoorbeeld de

door Linda Nieuwenhoven

Prof.dr. Janneke van Mens-Verhulst nam onlangs af-

lingen die de vrouwenhulpverlening de

te zijn als rolmodel naar de jonge generatie toe en naar de ouders

Vliegende Hollanders, Science and Technology summit 2006 waar

scheid van de Universiteit voor Humanistiek. Sinds 1999 was ze daar bijzonder

laatste decennia heeft doorgemaakt, wat

toe. Ouders hebben ook vaak vooroordelen.

ook jullie collegevoorzitter Yvonne van Rooy een prominente rol

hoogleraar op de door de Stichting Vrouw en Gezondheid ingestelde leerstoel,

haar huidige status is en, niet onbelangrijk,

Meisjes kiezen inderdaad overwegend voor het NG-profiel. Vaak

had. Ze is vice-voorzitter van het Platform Bèta Techniek. We spra-

met als opdracht Theorie en praktijk van de vrouwengezondheidszorg. Daarvoor

wat voor plaats zij in de toekomst kan innemen.

omdat ze daarmee ook nog een gamma-kant op kunnen gaan.

ken elkaar kort over het tekort aan vrouwelijke studenten in de

was zij gasthoogleraar op de Ribbius Peletierleerstoel met de opdracht Humanis-

Wat ze ook in grote mate blijken te doen.

bètatechniek. Ook haar is dat aan het hart gelegen.”

me, feminisme en emancipatievraagstukken. Ter ere van haar afscheid vond op 1

Is de benaming Natuur en Techniek iets dat meisjes afschrikt?

Tot slot: Op jullie uitgebreide site staat veel informatie. Aan-

verleden en toekomst” plaats, welke werd gevolgd door haar afscheidscollege in

Feministische zelfhulpbeweging

Booy: “Hoe je iets noemt maar ook waar je een studie onderbrengt,

raders voor lezers van dit blad, naast het eerdergenoemde

het Academiegebouw te Utrecht.

Vrouwenhulpverlening (VHV) is de gang-

november j.l. het symposium “Ontwikkelingen in de Vrouwengezondheidszorg:

maakt wel degelijk uit. Human technology trok veel meer meisjes

Spiegelbeeld?

door de toevoeging Human. Wanneer studies alleen bij ‘techniek’

Booy: “Ons project ICT-ster bijvoorbeeld. Dat brengt in beeld wan-

Ook nam ze niet lang geleden, na een 35 jarige loopbaan, afscheid van de Uni-

hulpbeweging die haar oorsprong vindt

staan ondergebracht (zoals op studiebeurzen) is de kans kleiner

neer meisjes verloren gaan voor de ICT. Het project richt zich op men-

versiteit Utrecht, waar ze de laatste jaren bij de disciplinegroep Gezondheidspsy-

in de tweede feministische golf. Zij stelde

bare naam voor de feministische zelf-

dat veel meisjes daar een kijkje nemen. Dat geldt bijvoorbeeld

toring van meiden en op het vinden van geschikte gastdocenten.

chologie werkzaam was. Tijd voor een reflectie op haar carrière. Ook blikken we

de positie van vrouwen als patiënten in

voor een studie als bewegingstechnologie. Dit zijn allemaal zaken

En we starten ook binnenkort in het kader van het al genoemde pro-

vooruit op de toekomst: “Ik zie geen reden om helemaal te stoppen.”

de reguliere hulpverlening aan de kaak:

waar universiteiten en HBO’s op kunnen letten.”

ject de Glazen Muur met een Herintreedsters-project om vrouwen

Een interessant instrument van jullie is de online database

Geïnteresseerden kunnen zich ook aanmelden voor ons E-zine waar-

H

Spiegelbeeld. Het is een database met vrouwen in de bèta/

in we regelmatig berichten of recente cijfers, voortgang projecten en

een paar minuten voordat het symposium

zigen, waaronder een handvol mannen.

haar problemen in verband te brengen

techniek hoek. Kunt u daar iets meer over vertellen? Kun-

interessante items op het gebied van vrouwen en techniek.

begint. In het hoofdgebouw van de Uni-

Indra Boedjarath, voorzitter van de Stich-

met haar maatschappelijke positie; dit

versiteit voor Humanistiek klinken veel

ting Vrouw & Gezondheid – die vandaag

leidde tot een medicalisering van haar

terug te halen naar bèta/technische beroepen en vakgebieden.

nen vrouwelijke (bèta)wetenschappers die Pandora lezen zich bijvoorbeeld daarvoor aanmelden?

niet langer wilden zij zich neerleggen bij de arts die wel wist ‘wat goed is voor et is een klein ons-kent-ons feestje,

zit stampvol met de ongeveer 80 aanwe-

de vrouw’, maar het tegelijkertijd naliet

hartelijke begroetingen, verschijnen brede

overigens van naam zal veranderen – leidt

problemen. De VHV stelde daar een scala

Booy: “Jazeker, graag zelfs. Op dit moment hebben we zo’n 300

www adressen:

lachen, komt het tot gemeende omhelzin-

de eerste spreker in. Drie lezingen spitsen

aan eigen alternatieven tegenover in de

vrouwelijke specialisten in onze database, vanuit het bedrijfsle-

www.glazenmuur.nl; www.vhto.nl; www.deltapunt.nl (o.a. Tech-

gen. Een laatkomer wordt op de laatste

zich vandaag, zoals de naam van het sym-

vorm van zelfhulpgroepen, autonome

ven of de wetenschap. We vragen deze vrouwen voor voorlichting

nomonitor 2006)

vrije plaatsen gewezen: het kleine zaaltje

posium al aangeeft, toe op de ontwikke-

hulpverlenings- en gezondheidscentra,

10

Pandora december - 2006

Pandora december - 2006

11

opvanghuizen,

telefonische

hulplijnen

het publiek staan, maar al snel gaan de

etc1. De ervaringsdeskundigheid van de

Janneke van Mens-Verhulst: “Nu is er ruimte voor vrouwen om andere

heupen los en staan velen, Janneke voorop,

vrouwen zou voortaan de verdiende aan-

levensscripts te schrijven.”

heerlijk te swingen. Er wordt echter weer

dacht krijgen, hun plaats in de hulpver-

Foto’s: Jos Kuklewski

snel overgegaan op serieuzere zaken en na

lening moest worden gepolitiseerd en

de officiële naamswijziging van de Stich-

hun problemen werden uit de puur bi-

ting Vrouw en Gezondheid in de Henny

ologische context gehaald en benoemd

Verhagen Stichting, krijgt Nel Jessurun,

in termen van hun maatschappelijke po-

voor haar “jarenlange bijdrage aan de

sitie, in termen van gender. In de jaren

ontwikkeling van initiatieven op de terrei-

tachtig werd de beweging geprofessio-

nen van en interactie tussen de sekse/gen-

naliseerd, kwam vrouwenhulpverlening

der- en interculturele hulpverlening”, een

op de beleidsagenda van de politiek en

prachtig beeldje uitgereikt. Na een ronde

het bedrijfsleven en werd het uiteindelijk

koffie met taartjes loopt het publiek rich-

geïnstitutionaliseerd. Kunnen we spre-

ting Academiegebouw waar Janneke in de

ken van een succesverhaal? “Er is abso-

indrukwekkende aula, met het uitspreken

luut vooruitgang geboekt,” zegt Janneke

van haar afscheidscollege, haar werkzaam-

van Mens-Verhulst. “Zoals vrouwen in de

heden aan de Universiteit voor Humanis-

jaren zeventig behandeld werden in de

tiek formeel afsluit.

gezondheidszorg, zo erg is het niet meer.

Terugkeer schoonheidsideaal

We moeten er op alert zijn dat we straks

onhaalbaar ideaalbeeld zijn, ofwel dat ze

In haar afscheidscollege later die middag

niet, of als wel, dan zou het wel door de

niet als Barbie in het bejaardenhuis zitten.”

niet voldoen. Om écht diversiteitsbewuste

pleit ze dan ook voor de principiële veran-

Is dit dan het einde van een mooie carrière?

vrouw zijn uitgelokt. Je wordt niet meer

Van ‘einde geschiedenis’ is op het sympo-

Uit het publiek wordt opgemerkt dat ook

psychotherapie aan te bieden, zou de the-

kering van het kruispuntdenken in het on-

Niet bepaald. Janneke: “Ik ben niet plotse-

voor gek verklaard als je geen kinderen

sium in elk geval niks te merken - hoog-

mannen vandaag de dag aan een schoon-

rapeut daarom kennis moeten hebben van

derwijs. “Studenten zouden moeten leren

ling ‘dom geworden’. Ik ga door, maar dan

wilt. Nu is er ruimte voor vrouwen om

stens valt het op dat er weinig ‘jong bloed’

heidsideaal moeten voldoen. “Tja, ook zij

de achtergronden van verschillende bevol-

om zichzelf als kruispunt van verschillende

als freelancer. Zo houd ik me bezig met

andere levensscripts te schrijven.” Toch is

aanwezig is. Prof. dr. Berteke Waaldijk, de

worden nu potentiële objecten van verlan-

kingsgroepen. Welke problemen komen

factoren te analyseren en zich realiseren

postacademisch onderwijs en word ik door

er nog veel te doen, terwijl het enthousi-

eerste spreker, betoogt dat het belangrijk

gen”, stemt Liesbeth in. “Het is zo jammer

dikwijls in deze groep voor, welke behan-

wat voor implicaties dit kruispunt heeft

collega-onderzoekers geconsulteerd. Aan

asme afneemt.

is voorbij het ‘happy end’ van de VHV te

dat mannen en vrouwen het slechtste van

delingen slaan aan? Het gaat er niet om

voor hun omgang met cliënten.” Janneke

de UU heb ik een gastvrijheidcontract en

Seksueel misbruik ‘bestond’ toen nog

Er is vooruitgang geboekt

Anderhalfverdienersmodel

kijken. Wat vandaag de dag wordt bereikt

elkaar lijken over te nemen, kijk maar naar

stereotypen te versterken, maar om in te

betrekt het voorbeeld op zichzelf. “Stel nu

wil ik nog een aantal lopende projecten

kan nog altijd in verband worden gebracht

de inhaalslag die vrouwen met roken heb-

kunnen spelen op de behoeften van men-

dat ik een zwarte vrouw, een man, of een

afronden. Daarnaast ben ik begonnen om

met wat de vrouwenhulpverleningsbewe-

ben gemaakt.”

sen met verschillende achtergronden.”

jonge vrouw zijn, al dan niet met toga en

met Berteke Waaldijk de geschiedenis van

baret. Wat zou dat doen met de geloof-

de VHV in kaart te brengen.” Dat lijkt nog

Koerswijziging

waardigheid van mijn verhaal? Als studen-

geenszins op een rustig pensioen. “Ik zie

ging heeft losgemaakt, zoals bijvoorbeeld bij e-health, de eenvoudige toegang tot gezondheidsinformatie via internet. “De VHV heeft de ruimte geschapen voor dit

“Helaas is de VHV over zijn top heen.

soort niet-feodale informatievoorzienin-

De actiebereidheid is verminderd door

gen. Artsen kunnen gemakkelijker gecon-

het opdrogen van de subsidiestromen.

troleerd worden, het is niet meer zo helder

Nu zou het zelforganiserend vermogen

waar het gezag zit.”

het over moeten nemen, maar dat is ook

Dr. Liesbeth Woertman gaat in de tweede

verdwenen. Met de vele reorganisaties

presentatie na welke debatten uit het boek

Van sekse-specifieke hulpverlening naar ‘kruispuntdenken’

De laatste lezing illustreert de koerswijzi-

ten zich dit realiseren, behoedt dat hen

geen reden om helemaal te stoppen. Ik ben

ging naar diversiteit die zich binnen de VHV

voor naïviteit in hun professie.”

wél blij dat ik uit de molen van de UD-func-

voltrekt. Het aandachtsgebied diversiteit komt in plaats van seksespecifieke hulpverlening en richt zich naast gender ook op factoren als leeftijd, etniciteit en sociaaleconomische status. De mens wordt immers

Dr. Marrie Bekker heeft het tot slot over de

tie ben. Twee banen naast elkaar is erg in-

Flink wat eigen tijd investeren

niet bepaald door zijn geslacht alleen. Jan-

tensief. De publicatie-eisen werden steeds verder opgeschroefd. Als parttimer publiceer je te weinig, of moet je in je eigen tijd aan de slag. Dat heb ik dan ook gedaan, zeker toen ik promoveerde en later in mijn

binnen gezondheidszorgorganisaties zijn

“Daughtering and mothering” nog staan.

zin of onzin van diversiteitsbewuste psy-

neke speelde een grote rol in de overgang

carrière, om lid te kunnen blijven van een

afdelingen die zich richtten op VHV op-

Dit boek is voortgekomen uit de interna-

chotherapie. Maar is dat eigenlijk geen ple-

van de seksespecifieke hulpverlening naar

onderzoeksschool. Ik vrees dat een Aio het

geheven, de medewerk(st)ers over an-

tionale conferentie met de gelijknamige

onasme? Want hoe kan psychotherapie, die

het zogenaamde ‘kruispuntdenken’, waar-

Henny Verhagen Prijs

vandaag de dag niet redt in zonder flink

dere afdelingen verspreid. Kennis van

naam die Janneke van Mens-Verhulst in

gericht is op het individu, niet diversiteits-

bij elk mens als een uniek kruispunt van

Voordat op het symposium wordt overge-

wat eigen tijd te investeren.”

zaken hebben ze dan natuurlijk nog wel,

1991 heeft georganiseerd tijdens het 355-

bewust genoeg zijn? “De therapeutische

verschillende sociale ordeningscategorieën

gaan tot uitreiking van de Henny Verhagen

Volgens Janneke is de universiteit in de

maar de seksespecifieke hulpverlening

jarig bestaan van de UU. Woertman be-

waarden, empatisch, respectvol, open-min-

wordt gezien. Ze legt uit: “Diversiteit is nu

Prijs, vernoemd naar de eerste vrouwelijke

loop der jaren veel minder flexibel gewor-

verdwijnt. Mensen kunnen elkaar binnen

spreekt wat er in moeder-dochter relaties

ded, zouden theoretisch gezien inderdaad

in de mode: het heeft de interesse van de

geneeskundig hoofdinspecteur voor de

den. “Vroeger kon ik zelf mijn collegetij-

het netwerk steeds moeilijker vinden.

in de 15 jaar sinds het verschijnen van het

recht moeten doen aan het individu, zijn

jongere generatie en trekt subsidies aan.

geestelijke volksgezondheid, wordt het pu-

den bepalen en legde ik mijn werktijden

Bovendien zijn velen ‘strijdmoe’, twintig

boek zoals veranderd is. Ze signaleert onder

achtergrond, zijn omstandigheden. Maar in

Sekse is daardoor niet langer een hoofd-

bliek verrast met een wat onconventioneel

tot wel een jaar van tevoren vast. Dat was

jaar actievoeren is heel wat. Ja, het beeld

meer, onder treurig instemmend gemom-

de praktijk wordt de achtergrond van mi-

punt, maar ik denk niet dat dit erg is. Als de

muzikaal intermezzo. “The Blue Sisters”,

ideaal met kleine kinderen, want ook ons

is best somber.”

pel van het publiek, een terugkeer naar

granten, en problemen die daar vaak mee

jongeren worden geschoold in het kritisch

twee dames in zeemeerminnenpakjes en

gezin kende het ‘anderhalfverdienersmo-

het schoonheidsideaal. “Het lijkt nu sterker

samengaan, nauwelijks meegenomen in

denken over de maatschappelijke beteke-

met hoge blauwe pruiken zingen met de

del’. Ik heb daarom nooit een dubbele

dan ooit. Vroeger was het nog genoeg dat

hun behandeling in de geestelijke gezond-

nis van bijvoorbeeld etniciteitsverschillen,

gitaar in de hand enkele Spaanstalige lied-

belasting gevoeld. Als je nu een parttime

1. Uit: Debatten in de vrouwenhulpverlening.

je als ongehuwde aandacht besteedde aan

heidszorg. Daaruit moeten we concluderen

dan kunnen ze ook voor leeftijd of gender

jes. Na wat aanmoedigingen vanaf het po-

contract bij de universiteit heb, lijkt het net

Janneke van Mens-Verhulst en Lies Schilder.

je uiterlijk, nu is het een levenslange eis.

dat de therapeutische waarden ofwel een

differentiëren.”

dium gaan weifelend de eerste dames uit

alsof ze er bij het inroosteren van uitgaan

12

Pandora december - 2006

Pandora december - 2006

13

Boeken - Recensies

dat je 60 uur per week beschikbaar bent.

zien wat ik allemaal heb gedaan, wel een

soonlijk contact meer bij te pas.” Ook in het

Bovendien krijg je pas vier maanden van

UHD-functie in had moeten zitten. Maar

onderzoekswerk speelt leeftijd een rol. “De

tevoren je werkschema door. Het is dan

de stap naar bijzonder hoogleraar bij de

universiteit gaat er vanuit dat je als een 40-

heel lastig om nog afspraken te maken met

UvH was voor mij een prachtig alternatief.

jarige, gezonde fulltime werkende man, de

de crèche of met je man.” Ook inhoude-

En anders was er wel iets anders op mijn

maat voor de ‘standaardwerknemer’, kunt

In de afgelopen periode zijn er meerdere boeken verschenen van vrouwelijke UU-ers. Pandora heeft er een paar voor u

lijk is er veel veranderd bij de universiteit.

weg gekomen.”

meerennen. Je moet je helemaal geven

geselecteerd.

“De curricula liggen nu vast, alle stappen

of ermee ophouden, een middenweg is er

die je als docent moet doorlopen zijn voor-

niet. Er wordt geen leeftijdsbewust beleid

geschreven. Omdat ik de laatste jaren niet meer zelf kon bepalen wat ik onderwees, was de bevlogenheid ook wat minder. Nu

Een prachtig alternatief

gevoerd.”

Christien Brinkgreve Wie wil er nog moeder worden?

met name in hoofdbesturen. Waarom zijn er zo weinig vrouwen in

Als freelancer kan Janneke echter haar ei-

Kinderen krijgen - een individuele keuze. Maar zijn vrouwen

hoofdbesturen van sportbonden? “We konden er geen vinden”, is

gen tijd indelen. In haar afscheidscollege

wel vrij om voor het moederschap te kiezen?

een veel gehoord argument, maar is dat terecht? Sommige vrou-

zich in het aandeel vrouwen in besturen van sportorganisaties,

ik gestopt ben, vind ik het zo heerlijk dat

meldt ze met een glimlach dat ze de vol-

Hoogleraar Brinkgreve (sociologie, UU) en co-auteur Egbert te Vel-

wen willen inderdaad niet. Het trekt hun niet om in hun eentje

ik me weer kan bezighouden met mijn pas-

gende fase van het familieleven met vreug-

de (Gynaecoloog) stellen zich samen op tegen het jarenlange beleid

tussen de oudere mannen te gaan zitten. Naast zelfuitsluiting spe-

de en vertrouwen tegemoet ziet. En dat ze

dat emancipatie van vrouwen louter benadert als een economisch

len ook andere vormen van uitsluiting mee. Cultuur, is een belang-

sie, de sociale ongelijkheden in de gezond-

Janneke werd zich er op het laatst wel van

heidszorg.”

bewust dat ze wat ouder wordt. “De af-

nu dus terug kan keren naar haar passie.

streven: hoe vrouwen deel te laten nemen aan de arbeidsmarkt.

rijke, maar ook de partner kan bepalend zijn; of de wijze waarop

stand tot de studenten wordt groter. Vrou-

Want net als de VHV is ook Janneke niet

Er wordt geen recht gedaan aan de verschillen tussen mannen en

ouders zich binnen de bestuurs- of vrijwilligerslagen van de sport

Ouder worden

wenstudies steunt heel erg op identificatie,

aan haar eind – ze slaat alleen een andere

vrouwen. Vrouwen modelleren hun leven naar dat van mannen,

hebben begeven. Over de hele linie genomen is de onderzoekster

Janneke is bij de UU nooit UHD gewor-

op rolmodellen. Nu ben ik al ouder dan

weg in.

en bezwijken onder de eisen van carrière en moederschap. Geza-

gematigd positief: steeds meer vrouwen sporten en dus zijn er ook

den. “Mijn vakgebied, de andragologie,

de ouders van de studenten en daarmee

menlijk analyseren de auteurs hoe het zover gekomen is, om beter

meer vrouwen die besturen willen. Als voorbeeld hoe het anders

is in de jaren tachtig opgeheven. Ik kon

gaat een bepaald soort overtuigingskracht

zicht te krijgen op de toekomst.

kan is de roeibond genomen: in dit bestuur is de man/vrouwver-

wel terecht bij klinische psychologie, maar

verloren. Maar misschien ligt dat ook niet

Drs. Linda Nieuwenhoven werkt als project-

Want zijn bio-technologische ingrepen het antwoord op de ver-

houding fiftyfifty. Maakt dat verschil?

liep daar met mijn kwalificaties natuurlijk

alleen aan de leeftijd, de verhouding met

medewerker Genderstudies Gezondheid en

grijzing? Is kinderen krijgen een zaak van man en vrouw - of gaat

tekst: Ingrid Koppelman Arko Media, 132 p., € 21,65 (exclusief btw en verzendkosten)

achter.” Janneke vindt dit jammer, maar

de studenten is ook verzakelijkt. Het onder-

Gezondheidszorg bij de faculteit der Ge-

het ons allen aan?

staat er niet al te lang bij stil. “Er is wel

wijs speelt zich nu af volgens de wetten van

zondheidswetenschappen aan de Universi-

Wat betekent gelijkheid van man en vrouw eigenlijk? En zijn we

een moment waarop je denkt dat er, ge-

de logistieke orde; daar komt weinig per-

teit Maastricht.

niet verstrikt geraakt in de eisen die we onszelf en elkaar stellen? tekst: website uitgeverij Augustus Augustus, 2006, 272 p., €17,90

Linda van der Wal Oude gewoontes, goede voornemens Gezonder leven, een ruzie bijleggen of nee leren zeggen: iedereen heeft wel een grotere of kleinere wens, die hij graag gerealiseerd

Column

Doen Ieder jaar overkomt ’t me een keer. De eerste keer was het een

dit wil doen, als je dit wil kunnen is er maar één weg: dit doen.

Tine de Moor en Jan Luiten van Zanden Vrouwen en de geboorte van het kapitalisme

zou willen zien. Maar omdat het lang niet iedereen lukt zomaar te veranderen, schreef trainster bij het Vrouwennetwerk Linda van der Wal het boek ‘Oude gewoonten, goede voornemens’. Daarin

Tine de Moor is postdoc onderzoeker bij het Onderzoeksinstituut

wordt in vier stappen beschreven hoe je jouw voornemen in de

voor Geschiedenis en Cultuur (OGC) en Jan Luiten van Zanden

praktijk kan brengen. Dat zo’n boek werkt heeft wetenschappelijk

hoogleraar economische en sociale geschiedenis, beide aan de UU.

onderzoek al uitgewezen, een goede voorbereiding vergroot na-

Het boek laat zien dat er in de periode van 1200 tot 1500 fun-

melijk de slagingskans van je goede voornemens. ”Oud en nieuw

damentele veranderingen in de verhoudingen tussen mannen en

wordt pas echt een feest als je je goede voornemens waar hebt

vrouwen optraden, in het bijzonder in de landen rond de Noord-

kunnen maken,’’ aldus Van der Wal.

eye-opener. De daarop volgende keren was ’t mooi om weer te

Dit zo goed en zo kwaad als je het kunt doen totdat het je mak-

zee. De modernisering van het huwelijkspatroon, waarin de vrou-

”Het is vooral belangrijk dat je je goede voornemen positief for-

zien gebeuren. Ik lig op de momenten die ik nu bedoel in een

kelijker afgaat.

wen een cruciale rol speelden, had grote gevolgen voor de samen-

muleert. Je moet niets, je wilt wat. Door de zin ‘ik moet afvallen’ te

leving en economie. De relatief ‘egalitaire’ verhoudingen binnen

veranderen in ‘ik wil een gezond gewicht’ laat je zien dat je goede

ding die hoort bij de oefening mij opgedragen door de juf van

Wat er op zo’n moment op zo’n zwart matje wordt gedemonsteerd

het Europese huwelijkspatroon waren een belangrijke voorwaarde

voornemen staat voor een verandering die je zelf teweeg wil bren-

m’n strechklas. Een nieuwkomer roert zich. Zij of hij wordt dan

is de meest eenvoudige les hoe te veranderen. Er kunnen tal van

voor de opkomst van het kapitalisme in West-Europa na 1500. Het

gen.” Maar niet alleen bij het formuleren van een doelstelling is

knoop op een zwart rubberen yogamatje. De knoop is de hou-

meestal pijnlijk geconfronteerd met het simpele feit dat zij of

redenen zijn waarom je iets niet eerder deed of niet eerder zo

boek voert de lezer langs tal van historische onderwerpen waarin

positief denken belangrijk. ”Let vooral op wat goed gaat in plaats

hij die oefening niet kan. Het mooie aan zo’n nieuwkomer is dat

deed en ‘t nu wel wil doen. Je kwam eerder niet op ’t idee, je wilde

vrouwen een rol van betekenis hebben gespeeld.

van wat er niet is gelukt, maar maak af en toe wel de balans van

zij of hij de oefening wel wil kunnen. Iemand die die ambitie

wel maar kon of durfde niet, je wilde eerst niet en nu wel. Iets wil-

tekst: uitgeverij Boom

je acties op. Mocht je dan toch merken dat hardlopen om je condi-

niet heeft, houdt zich op zo’n moment gedeisd. De boodschap

len doen is dat iets en niet iets anders doen. Het goede voornemen

Boom, 2006, 128 p, €18,50

richting de juf is altijd kordaat en helder. ‘Dit kan ik niet. Welke

begint met beginnen. Zo is veranderen, zo is leren niets anders

oefening moet ik doen om deze ooit te kunnen?’ Mijn stretchjuf

dan beginnen te doen. Stroef of onhandig wellicht. Pijnlijk vaak

-al lang niet meer voor een kleintje vervaard- loopt rustig naar de

op zo’n rubberen matje. Maar zonder omtrekkende bewegingen,

persoon toe. Luistert nog even serieus en vraagt dan om nog eens

zonder ja-maar-en in ieder geval doen.

Inge Claringbould Vrouwen in zicht

drs. Desiree Verberk, senior project-medewerker UB&D

zoek naar in- en uitsluiting van vrouwen in de sport. Na ‘Heldin-

bij het begin te beginnen. Been vooruit, rug draaien of armen kruisen. ‘t Kan van alles zijn. Na wat weifelende bewegingen van

tie te verbeteren voor jou niet werkt, laat je doel dan niet vallen, maar kies een ander middel.” tekst: Carla van der Wal Bruna, 2006, 175 p., €12,50

USBO-onderzoeker Inge Claringbould doet al geruime tijd onder-

de nieuwkomer geeft ze antwoord: er is geen andere oefening

nen in de sport’ heeft ze nu een tweede boek uitgegeven waarin

Deze boeken zijn te koop en te bestellen bij boekwinkel Savannah

dan deze om deze oefening ooit onder de knie te krijgen. Als je

uitsluitingsmechanismen onderzocht worden. Het boek verdiept

Bay, www.savannahbay.nl

14

Pandora december - 2006

Pandora december - 2006

15

Achtergrond

Doorstroom van vrouwen naar hogere wp-functies

Beter, maar niet goed

Foto: Ivar Pel

door Ingrid Koppelman Er verschenen de afgelopen maanden diverse belangwek-

stantieel hoger dan het percentage onder

zou de doorstroom van jonge mannen en

middenmoter. In totaal zijn er in 2005 392

leraren uitgegeven. De vertraging had te

kende publicaties met cijfers over de doorstroom van vrouwelijke wetenschap-

mannen. Maar: vanaf de volgende stap in

vrouwen blokkeren. Volgens onze data zijn

hoogleraren aan de Universiteit Utrecht be-

maken met de moeizame vergaring van

pers. De Stichting Simone de Beauvoir publiceerde haar monitor Vrouwelijke

de wetenschappelijke carrière (Aio) loopt

tussen 1999 en 2005 in totaal 3322 nieuwe

noemd, daaronder dus 39 vrouwen.

data. Gegevens over bijzondere hoogleraren en over de medische faculteiten

Hoogleraren; Margo Brouns en Marieke van den Brink (beide RUG) deden onder-

het percentage vrouwen terug, de zoge-

functionele en bijzondere hoogleraren be-

De faculteit Sociale Wetenschappen kende

zoek naar met name de selectieprocedures in de hogere WP functies; en het NWO

naamde lekkende pijplijn. Brouns en van

noemd aan de Nederlandse universiteiten.

de meeste benoemingen (17,4%) en Geo-

ontbreken. Dit laatste hangt samen met

zette een positief bericht op haar site waarin ze aankondigde de Aspasiaregeling

den Brink concluderen “dat het verschil

We kunnen concluderen dat nieuwe posi-

wetenschappen de minste nieuwe vrouwe-

de overgang van het personeel van me-

uit te breiden. Pandora zet een aantal zaken voor u op een rij en belicht de gege-

tussen mannen en vrouwen naar het einde

ties beschikbaar komen voor getalenteerde

lijke hoogleraren (2,6%).

dische faculteiten naar de UMC’s. Ook de

vens van de UU. Maar we verwijzen u ook nadrukkelijk naar de integrale teksten

van de loopbaan geringer wordt – verge-

mannen en vrouwen.” (GE)

De cijfers van de UU laten zien waar de

WOPI-databank (van de VSNU) bleek niet toereikend om de doorstroom van vrou-

die op het internet te downloaden zijn (zie wwweetjes).

lijk 1999 met 2005 – , maar [dat] het proces

winst te halen is. Geowetenschappen heeft

De cijfers laten zien dat de doorstroom van vrouwelijke wetenschappers beter

trager [gaat] dan op grond van langjarige

wen goed in kaart te kunnen brengen. Het

verloopt maar dat het knelpunt onveranderd de overgang van UHD naar hoogle-

ontwikkelingen in de populatie verwacht

Genoeg mobiliteit

samen met GAIA een plan ontwikkeld (zie Pandora nr 2, 2005) om doorstroom van

verzamelen van data is onontbeerlijk voor

raar blijft. Uitgekauwde materie of interessante koek? Wij vinden het laatste.

mag worden.” (GE)

aan de top

vrouwen te bevorderen. De faculteit Bèta-

het maken van beleid. Derhalve pleiten de

wetenschappen had in 2005 het hoogste

samenstellers van de monitor in hun voor-

aantal benoemingen: 95 nieuwe hooglera-

woord voor uitbreiding van de gegevens-

ren. Op een dergelijk grote faculteit liggen

verzameling.

In Gender en Excellence wordt het vrouweRedactionele noot vooraf: citaten uit het rapport Gender & Excellence, een landelijk on-

lijk potentieel voor het hoogleraarschap

derzoek naar de benoeming van vrouwelijke hoogleraren (Brouns/vandenBrink) krijgt in

gedefinieerd als “het percentage vrouwen

dit artikel de toevoeging (GE); citaten uit de monitor Vrouwelijke Hoogleraren krijgt de

dat in het verleden gepromoveerd is aan

toevoeging (MVH).

Vrouwen

zijn

goed

vertegenwoordigd

Nederlandse universiteiten.

in de disciplines Taal&Cultuur en Ge­drag­

Waarom er een lichte daling is na 2003 in de

Er bestaat een substantieel vrouwelijk po-

&Maatschappij. Meer dan 50 procent van

cijfers van de UU is niet onderzocht. Feit is

Vrouwvriendelijkheid: per instelling is een

wel dat de emancipatienota doorkabbelde

verwacht

tot 2005 en dat er geen nieuwe geschreven

ren berekend waarbij de invloed van het

Het aandeel vrouwen in de wetenschappe-

welijke hoogleraren in 2010. Dit zou bete-

tentieel in de disciplines Gedrag & Maat-

alle vrouwelijke hoogleraren is werkzaam

lijke top in Nederland is nog steeds bijzon-

kenen dat er 143 fulltime hoogleraarposi-

schappij (26%), Recht (25%), Taal & Cultuur

in deze disciplines.

der laag: slechts 9,9% van alle hoogleraren

ties door vrouwen moeten worden bezet

(24%) en Gezondheid (21%). De overige

is vrouw (WOPI, 2005). Dit is wel een lichte

(Equal 2006). (GE)

disciplines, met name Techniek (5%), Eco-

stijging ten opzicht van 2004: 9,3%. Euro-

derhalve kansen voor vrouwen. Wat laten de beschikbare cijfers zien? aantal

vrouwelijke

hooglera-

is: het emancipatiebeleid is gemainstreamd

HOOP-gebied is uitgeschakeld. Voordeel

Universiteit Utrecht

in het Strategisch Plan. Het Vrouwennet-

hiervan is dat bijvoorbeeld technische uni-

nomie (6%) en Natuur (11%) blijven hierbij

De Universiteit Utrecht staat met 13%

werk houdt zoals altijd een vinger aan de

versiteiten niet per se hekkensluiter zijn in

pees en nationaal zijn er ambities vastge-

Substantieel potentieel

achter. Maar ook in deze laatste disciplines

zittende vrouwelijke hoogleraren bij de

pols en kijkt of met projecten als Mento-

de statistieken omdat ze een HOOP-gebied

zijn vrouwen bezig aan een opmars.” (GE)

nationale top 4 van 2005. Radboud Uni-

ring en Coaching de beoogde doelstellin-

vertegenwoordigen met weinig vrouwelijk

versiteit Nijmegen en Universiteit Leiden

gen wel gehaald worden.

potentieel.

legd in streefcijfers. Europees is de ambitie

Een van de verklaringen voor de trage

om in 2010 25% vrouwelijke hoogleraren

doorstroom van vrouwen – althans, een

te hebben. Om dit te halen moeten er in

verklaring die vaak gebruikt wordt, is het

Benoemingen

delen de eerste plaats met 14% en gelijk

vier jaar tijd, bij een gelijkblijvend perso-

gebrek aan voldoende potentieel. Echter,

“Een gangbare verklaring voor de vrou-

met Utrecht staat de Universiteit van Am-

neelsbestand, 390 vrouwen als hoogleraar

vrouwen zijn vanaf de jaren 70 massaal

welijke ondervertegenwoordiging aan de

sterdam met eveneens 13%. Echter als het

Monitor vrouwelijke hoogleraren

door de monitor tot vrouwvriendelijke uni-

benoemd worden. De Nederlandse ambitie,

gaan studeren. En in 2005 was het percen-

universiteit is het gebrek aan mobiliteit in

gaat om benoemingen in dat jaar scoren

Met enige vertraging is er onlangs weer

versiteiten benoemd omdat ze meer vrou-

de lagere norm, is het halen van 15% vrou-

tage vrouwen onder afgestudeerden sub-

de hoogste lagen van de organisatie; dit

we minder goed: met 10% zijn we ‘maar’

een nieuwe Monitor Vrouwelijke hoog-

welijke hoogleraren hebben dan op basis

16

Pandora december - 2006

De UU, UvA en Universiteit Leiden worden

Pandora december - 2006

17

van de aanwezige HOOP gebieden ver-

dering in het hoogste niveau terecht zijn

men naar het hoogleraarschap vinden geen

wacht mag worden. (MVH)

gekomen.

opgeld. Wat is dan het probleem, waarom lukt het niet om een vrouwelijke UHD tot

Deeltijdfactor en salaris

Optimisme en pessimisme

66% van de werkende vrouwen in Neder-

Ook de monitor trekt een aantal conclusies

land werkt in deeltijd tegenover 15% van

als het gaat om de toekomst. Ze ziet met

de mannen (gegevens van 2003). Onder

tevredenheid dat het aantal vrouwelijke

deeltijd wordt verstaan 34 uur of minder

UD’s (met 23%) en UHD’s (met bijna 50%)

hoogleraar te benoemen?

Meer vrouwen in benoemings-

Secretaressepagina

Enquête Via de mailinglijst van het secretaressenetwerk UU is in nobereik je veel, maar niet alle secretaressen. Mogelijk kent of heeft u een secretaresse die mee wil werken, of bent u een

per week. Voor universiteiten is niet na te

over de afgelopen jaren gestegen is. Ze

gaan hoe de percentages liggen maar kan

voegt daaraan toe dat het aantal beschik-

wel een deeltijdfactor voor WP berekend

bare WP-functies in de periode 1998-2005

worden. Vrouwelijk WP werkt met deel-

in vrijwel alle HOOP-gebieden is afgeno-

cretaressenetwerk www.uu.nl/secretaressenetwerk vindt u

tijdfactor 0,85 en mannen met 0,88; een te

men. Met uitzondering van het aantal

de digitale versie van de vragenlijst. We hopen zo een breed

verwaarlozen verschil. (MVH)

hoogleraarplaatsen. Goede berichten dus

Het rapport van Brouns en van den Brink gaat

spectrum van het secretaressevak te bereiken en in kaart

want ondanks minder beschikbare plaatsen

uitgebreid in op de benoemingsprocedures

te brengen. Voor vragen kunt u zich wenden tot Laura Hen-

stegen de aantallen vrouwen op hogere

voor het hoogleraarschap. Ik raad dan ook een

dricx, projectleider secretaressenetwerk UU.

Mannelijke hoogleraren werken vaker in deeltijd

commissies

posities. Echter, het glazen plafond tussen

ieder die geïnteresseerd is aan om dit uitvoe-

UHD en HGL blijft onverminderd dik. Het

rige rapport te lezen. De onderzoekers conclu-

valt op dat bij Rechten en Taal en Cultuur

deren dat het geen verschil maakt of er een

het glazen plafond tegen de verwachtin-

open of gesloten sollicitatieprocedure heeft

secretaresse die van de gelegenheid gebruik wil maken de lijst in te vullen en op te sturen. Hoe? Op de site van het se-

Vragenlijst Secretaressenetwerk Beste secretaresse,

Werk je fulltime? Ja/Nee Op een schaal van 1 tot 10, hoe bevalt het werk je?                          Wat vind jij het grootste vooroordeel omtrent deze functie? En wat weet men te vaak niet van dit vak? Heb je veel contact met collega-secretaressen bij andere afdelingen? Ja/ Nee Worden er bij je faculteit/dienst speciale bijeenkomsten voor secretaresZo ja, vind je dat nuttig? Ja/Nee Zo nee: vind je dat jammer? Ja/Nee

gen in (zie de eerder genoemde cijfers over

plaatsgevonden. Het verschil zit eerder in de

 

doorstroom bij deze faculteiten) erg dik is.

samenstelling van de commissie en ook in de

Graag willen we je vragen onderstaande vragenlijst te beantwoor-

Is er binnen de faculteit een mailinglist voor secretaressen? Ja/Nee

aard van de leerstoel (functionele, persoons-

den? Zodra er voldoende respons is, gaan we uit deze gegevens

Zo ja, vind je dat nuttig? Ja/Nee

gebonden of strategische leerstoel). Vrouwen

conclusies trekken. Deze willen we verwerken in een artikel over

Zo nee: vind je dat jammer? Ja/Nee

NWO

als mogelijke verklaring voor de geringe

Een van de instanties die actief heeft bijge-

hebben meer kans bij de twee laatstgenoem-

het secretaressevak en het nut van een secretaressenetwerk. We

participatie van vrouwen in hogere func-

dragen aan de successen in de doorstroom

de stoelen en meer kans als er vrouwen in de

zouden het dan ook erg waarderen als je hieraan meewerkt, zodat

ties. De vraag is dus of de aanstellingsom-

van vrouwelijke wetenschappers is NWO.

benoemingscommissie zitten. Verder doen zij

we een zo goed mogelijk beeld krijgen.

vang toeneemt naarmate het functieniveau

Haar Aspasiaregeling heeft geleid tot de ge-

aanbevelingen voor minder onderwijstaken

hoger wordt.” (MVH) Uit de cijfers blijkt

noemde verdubbeling van het aantal UHD’s

voor mensen die in deeltijd willen werken

dat de aanstellingsomvang van vrouwelijke

(zie Pandora nr 1 2005). De Aspasiaregeling

zodat het publicatieniveau op pijl kan blijven.

hoogleraren zelfs iets geringer is dan van

is sinds 2005 gekoppeld aan de prestigieuze

Dit advies geldt met name voor de technische

vrouwelijke UHD’s en dat mannelijke hoog-

Vidi- en Vici-rondes van NWO voor getalen-

disciplines. Mentoring van vrouwen is gewenst

leraren zelfs vaker in deeltijd werken dan

teerde onderzoekers en docenten met enige

om zo in de kring ‘van de mannelijke elite’

vrouwelijke hoogleraren. “Op dit functieni-

jaren

Universiteiten

door te dringen, met name bij de geesteswe-

veau lijkt het werken in deeltijd dus geen

ontvangen nu Aspasiapremies als ze vrou-

tenschappen. Een algemene aanbeveling, tot

onderzoekservaring.

  Wat is je huidige functie en bij welke faculteit Functie: Faculteit: Hoe heb je van deze functie kennisgenomen? Is dit je eerste functie binnen de UU?

benoemingscommissies meer kennisnemen

Er is een verschil in beloning tussen manne-

tot universitair hoofddocent of hoogleraar.

van onbedoelde effecten van stereotypering.

lijke en vrouwelijke hoger wetenschappe-

De nieuwe regeling is een succes. Zeventien

Een van de universiteiten die destijds binnen

Wat vind jij: moet je voor dit vak een secretaresseopleiding hebben ge-

lijk personeel. Aangezien bij wet verboden

van de twintig laureaten in 2005 zijn door

de Equal subsidie een project heeft opgestart

had? Ja/Nee

om commissies meer bewust te maken van sa-

ten in een bevorderingstraject. NWO wilde

menstelling en stereotypering is de Radboud

reden voor. UD, UHD en HGL kennen twee

zo ook de participatie van vrouwen in de re-

Universiteit Nijmegen. In de recente cijfers

functieniveaus, op basis van te onderschei-

guliere Vidi- en Vici-competitie stimuleren.

komt deze universiteit dan ook meermalen als

den taken: Vrouwen zitten opvallend vaak

Die steeg in 2005 inderdaad van 26 naar 35

koploper uit de bus. Goed, actief beleid op dit

in het laagste niveau en dus in een andere

procent. NWO denkt nu over uitbreiding van

punt heeft zo te zien dus wel degelijk resul-

schaal en vaak in een lagere periodiek.

deze regeling naar de Veni-subsidies voor

taat. Landelijk gezien is het echter gangbaar

Soms maakt het verschil wel €1378 bruto

pas gepromoveerden (persbericht NWO).

om emancipatiebeleid aan universiteiten niet

ten die een rol zou kunnen spelen is het

Aanbevelingen

vaardigen is op basis van de onlangs versche-

verschil in gemiddelde leeftijd van mannen

Uit het voorafgaande kan geconcludeerd

nen cijfers, is wat ons betreft zeer de vraag.

en vrouwen in een functiecategorie”, stelt

worden dat het beter gaat met de door-

Het lijkt nu meer dan ooit aan te komen op de

de monitor. Een andere verklaring die de

stroom van vrouwen in de hogere echelons

successen van NWO op dit gebied.

monitor aandraagt is dat mannen reeds

van de wetenschap. Veel van de vermeende

langer de functie bekleden en door bevor-

redenen waarom vrouwen niet doorstro-

per maand uit. (MVR) “Een van de aspec-

meer te expliciteren. Of deze keuze te recht-

Zou je willen dat er vaker bijeenkomsten voor UU-secretaressen waren? Ja/Nee Wat voor bijeenkomst zou dat volgens jou het beste kunnen zijn? a. een gezelligheidsbijeenkomst b. een workshop/bijeenkomst met een thema? Welke thema’s zou je daar behan-

Wat verwacht je van het UU Secretaressenetwerk (meer dan een antwoord

slot, die nooit kwaad kan: laat leden van de

jaar na de subsidietoekenning benoemen

de universiteiten inmiddels bevorderd of zit-

Ben je al eens bij een UU-secretaressedag geweest? Ja/Nee

Wat is je hoogst genoten opleidingsniveau? Mbo/hbo/wo

welijke Vidi- en Vici-laureaten binnen een

is mannen en vrouwen ongelijk te betalen

Zo ja, vind je dat nuttig? Ja/Nee Zo nee: vind je dat jammer? Ja/Nee

Wat voor werk heb je (evt.) gedaan vóór je bij de UU terecht kwam?

belemmering te zijn voor doorstroom”,

voor hetzelfde beroep is hier uiteraard een

Is er binnen de faculteit een webpagina (intranet/internet) voor secretaressen? Ja/Nee

deld willen zien?

concludeert de monitor.

Pandora december - 2006

Heb je een gezin? Ja/Nee

sen georganiseerd? Ja/Nee

“Het werken in deeltijd wordt vaak gezien

18

Heb je nog extra opleiding nodig voor een carrièrevervolg? Ja/Nee

vember onderstaande vragenlijst verstuurd. Op die manier

Vind je dat je op je niveau werkt? Ja/Nee Wat vind jij de belangrijkste kerntaak van je functie? Wat vind jij de grootste verandering in je functie in de laatste jaren? Heb je een man als leidinggevende? Ja/Nee

  mogelijk): a. themabijeenkomsten b. gezellige borrels c. uitwisseling van informatie d. cursussen/trainingen e. regelmatig e-mail contact f. een nieuwsbrief g. anders, nl    Heb je nog overige opmerkingen?

Vind je het een beroep typisch voor vrouwen? Ja/Nee Wordt het voldoende financieel gewaardeerd? Ja/Nee Zou je een hogere functie dan de huidige willen? Ja/Nee

Contactgegevens: www.uu.nl/secretaressenetwerk Laura Hendricx, projectleider

Zijn er mogelijkheden om hoger op te komen? Ja/Nee Zo ja, waar liggen die mogelijkheden?                                                             Wat is volgens jou een logische carrièrevervolg op dit vak?

tel. 030 253 3855 | fax 030 253 7752 | Bestuursgebouw, kamer 464 | Heidelberglaan 8, 3584 CS Utrecht e-mailadres: [email protected]

Pandora december - 2006

19

Net begonnen

Je hebt net een prijs gewonnen, de

schappelijk nut van inzien. Is dat voor

ook heel anders lopen. Dus je bent ook echt

Unilever research prijs. Wat doet dat

jou van belang en zit er een maat-

benieuwd naar het resultaat. Dat maakt

met je?

schappelijk nut aan jouw vakgebied?

wetenschappelijk onderzoek interessant,

In de eerste plaats was ik blij verrast. De

Het is wel enigszins van belang, maar heeft

spannend en uitdagend.

prijs kwam echt onverwacht, ik wist niet

geen grote rol gespeeld bij mijn studiekeu-

dat ik genomineerd was. Ik was in Zwitser-

ze. Aan vrijwel alle studies is maatschappe-

Zie je dit als een opmaat naar een

land voor een stage en kreeg, terwijl ik op

lijk nut verbonden, al is het bij de ene studie

academische carrière?

mijn verslag zat te zwoegen, te horen dat ik

wat directer dan bij de andere. Het maatschappelijk nut van scheikunde is niet moei-

ting wat betreft het resultaat, maar het kan

Geïntrigeerd door spontane processen Lia Verhoeff Aio fysische en colloid chemie

Niet per definitie, het zou kunnen dat het

deze prijs gewonnen had. Ik ben er erg blij

later een opmaat blijkt te zijn geweest. Ik

mee, en zie het ook als een aanmoediging

lijk in te zien lijkt mij, zeker met de huidige

heb nog geen heldere toekomstplannen.

om door te gaan in het wetenschappelijk

problemen op milieu- en energiegebied.

Tot nu toe bevalt het wetenschappelijk on-

onderzoek. En, ook niet onbelangrijk, het

Hoewel mijn onderzoek vrij fundamenteel

derzoek mij erg goed, maar ik weet niet

staat natuurlijk goed op m’n CV.

of ik erin zal blijven. Dat zal onder andere

is, zijn er toch ook diverse toepassingen. Colloidale plaatjes zijn ook een model-

afhangen van de perspectieven op de ar-

Wat wil je bereiken?

systeem voor klei. Kennis daarvan wordt

beidsmarkt en mijn persoonlijke situatie

Ik hoop over vier jaar een goed en interessant

toegepast bij het boren van een tunnel, of naar olie. De samenvloeiing van tactoiden

tegen die tijd.

proefschrift af te kunnen leveren, dat hope-

Ik heb de mogelijkheid van een maatschap-

lijk niet in de kast verdwijnt. Het zou mooi

is gerelateerd aan het samenvloeien van

pelijke carrière dus nog niet afgesloten,

zijn als we de eigenschappen van tactoiden

druppels, wat ook voor industriële proces-

maar die keuze vier jaar uitgesteld. Niet al-

en hun samenvloeigedrag zouden kunnen be-

sen van belang is.

leen voor een wetenschappelijke carrière,

grijpen. Meestal komen er bij zo’n promotie

maar ook voor baan in bijvoorbeeld de in-

ook wel interessante zijpaden aan de orde. Ik

dustrie is het verstandig om te promoveren.

ben benieuwd wat er op mijn weg komt.

Wat zou je meiden willen laten zien als ze een dagje met je mee zouden kunnen lopen?

Behalve dat het verstandig is, lijkt het me ook heel leuk om me vier jaar op dit onder-

In deze Pandora gaat het ook over

werp te storten.

meisjes op de middelbare school en

loïden om het vakgebied een beetje in te

hun keuze voor exacte vakken. Hoe

leiden. Daarna wat samples met vloeibare

Onze permanente tentoonstelling over col-

Hoe heb je deze plek ontdekt en ge-

zag jouw vakkenpakket eruit? Was je

kristallen. Met behulp van de polarisatie-

kregen?

heel erg goed in al die vakken?

microscoop uiteraard ook een paar mooie

Ik heb niet hoeven zoeken naar een aio-

Ik had Nederlands, Engels, Frans, Latijn,

tactoiden. Overigens niet anders dan wat ik

plek, maar heb deze, met een aantal an-

scheikunde, natuurkunde, biologie en wis-

aan jongens zou laten zien.

dere plekken, al tijdens mijn Master aange-

kunde B in mijn vakkenpakket. Dus ook aar-

Hoe kijken vrouwen aan het begin van hun loopbaan aan tegen werk en privé? Wat

een verlies aan rotationele entropie, maar

boden gekregen. Het onderwerp van mijn

dig wat talen. Ik heb altijd een heel brede

Je bent begin twintig. Heb je ideeën

zijn hun ambities, wensen en verwachtingen? Hoe ervaren ze de UU als werkplek?

levert volume entropie op. De totale entro-

onderzoek sprak mij vooraf al aan; ik heb

interesse gehad, en nog steeds. Ik was wel

over hoe je aankijkt tegen het (toe-

Hoe lossen ze het zorgvraagstuk op? Deze vragen zijn uitgangspunt voor een kort

pie is in dit geval dus ook wel groter (dat

het gekozen omdat het een nieuwe onder-

aardig goed in die vakken, ja. In de exacte

komstig) combineren van privé-zaken

portret van jonge mensen aan het begin van hun (academische) carrière.

kan ook niet anders), maar voor ons is het

zoekslijn was binnen de vakgroep. Dat vond

misschien nog wat meer dan in de overige

en jouw loopbaan?

systeem wel veel meer geordend.

ik juist een uitdaging. Ook de vakgroep

vakken, mede doordat het daar vooral om

Zoals ik er nu tegenaan kijk, en dan heb ik

Onder de polarisatiemicroscoop ziet het

spreekt mij aan omdat deze erg goed is.

begrijpen gaat, en minder om leren (waar

het over na mijn promotie, denk ik dat ik er

ik niet altijd evenveel zin in had).

Even voorstellen:

ene geval wel, en in het andere geval niet

Ik ben Lia Verhoeff, 23 jaar en woon bij

gemakkelijk samenvloeien.

er ook nog eens prachtig uit: een systeem

Tijdens de studie, en met name als je onder-

mijn ouders in Montfoort. Mijn promo-

Het is een fulltime aanstelling.

waarin zo’n vloeibaar kristal aan het vor-

zoek doet op een vakgroep, bouw je een

men is, bevat de mooiste patronen.

netwerk op binnen de universiteit. Daar

Ben je aangemoedigd scheikunde te

mijn kind(eren) niet graag naar kinderop-

heb ik zeker wat aan gehad: op de vak-

gaan studeren?

vang sturen, alleen als het echt niet anders

Wanneer wist je dat je wilde promo-

groep waar mijn Masterthesis heb gedaan,

Niet heel erg, m’n scheikundeleraar vond

kan, en dan hooguit 1 of 2 dagen per week.

ben ik nu aio.

het natuurlijk wel leuk. Maar het is verder

Afhankelijk van de baan van m’n man (dit is

door m’n omgeving ook niet ontmoedigd.

wel een beetje luchtfietserij, ik heb nog niet

Je bent echt net begonnen: 1 okt

Dat kwam wel toen ik aan de studie begon-

eens een vriend…) zou die misschien een

tieonderzoek gaat over de vorming en samenvloeiing van tactoiden. Als in een

Wat fascineert je aan dit onderwerp?

oplossing van colloïdale plaatjes of staafjes

Processen die spontaan plaatsvinden, dat is

(dat wil zeggen met een grootte van een

toch intrigerend? Je hebt een oplossing van

veren?

nanometer tot een micrometer) een vloei-

heel kleine staafjes of plaatjes, en boven

In de eerste jaren van mijn studie twijfelde ik

baar kristal gevormd wordt, begint dat in

een bepaalde concentratie ontstaat er van-

of het wetenschappelijk onderzoek wel wat

voor mijn kind(eren) zou willen zijn, mocht ik die krijgen, zeker de eerste jaren. Ik zou

de vorm van kleine druppeltjes (tactoiden).

zelf structuur en orde in het systeem. Het

voor mij zou zijn. De hoor- en werkcolleges

2006. Was er uitleg over wat er van je

nen was. Als mensen horen dat je scheikun-

dag in de week minder kunnen werken, en

Deze zakken onder invloed van de zwaar-

leuke is, dat entropie de drijvende kracht

vond ik interessant, maar het practicum was

verwacht wordt in je nieuwe baan?

de studeert, is de eerste reactie negen van

wellicht zou oppas door een oma ook een

tekracht uit, vloeien samen en vormen de

achter dit proces is, terwijl we op de mid-

niet zo aan mij besteed. Tijdens practicum

Waar haal je de benodigde informatie

de tien keer: “O, scheikunde, dat vond ik al-

optie kunnen zijn. Fulltime doorwerken wil

nieuwe fase, het vloeibare kristal. Dat is

delbare school altijd leren dat volgens de

doe je een synthese die al door honderden

vandaan?

tijd zó moeilijk…” Niet dat ik me daardoor

ik in dat geval dus niet, maar als het moge-

het proces wat ik ga bekijken, onder ande-

tweede hoofdwet entropieverandering al-

studenten voor jou is uitgevoerd, en waar-

Ik word erg goed begeleid door mijn pro-

heb laten beïnvloeden, hoor…

lijk is waarschijnlijk wel parttime. Kinderen worden van mijn carrièredrang.

re met behulp van polarisatiemicroscopie.

tijd positief is: de natuur streeft naar een

van de uitkomst al vaststaat voor je begint.

motor, prof. Henk Lekkerkerker, en ook bij

We proberen bijvoorbeeld te begrijpen

toename van de wanorde. In het vloeibare

Bij wetenschappelijk onderzoek is dat heel

collega aio’s kan ik altijd met vragen te-

Meisjes op de middelbare school zeg-

welke factoren de grootte en vorm van de

kristal dat ik bestudeer, staan alle plaatjes

anders. Je bent met iets nieuws bezig, en je

recht. Verder hebben we op de vakgroep

gen vaak wel geïnteresseerd te zijn in

tactoiden bepalen. En waarom ze in het

of staafjes in dezelfde richting. Dat geeft

hebt uiteraard wel een bepaalde verwach-

ook een heel behulpzaam secretariaat.

exacte vakken als ze er ook het maat-

20

Pandora december - 2006

zouden in ieder geval niet de dupe mogen

Pandora december - 2006

21

WWWeetjes

WWWeetje: de geheel vernieuwde site van het Vrouwennetwerk gaat deze maand de “lucht” in Er is hard aan gewerkt om zowel de vorm als de inhoud van de site

name voor vrouwelijke wetenschappers in de bètatechnische hoek

van het Vrouwennetwerk te actualiseren, en het resultaat is een

erg interessant om te bekijken.

frisse site met veel informatie. We willen u graag verleiden er een

www.utwente.nl/ffnt

kijkje te nemen, en daarom op deze plek een voorproefje ontleend aan de linkpagina van de site.

GAIA is een netwerk voor vrouwen uit de aardwetenschappen.

Op 8 maart 2007 houdt het Vrouwennetwerk een bijeen-

GAIA organiseert diverse activiteiten, waaronder netwerkdiners,

komst: vanaf 17 uur wordt de site feestelijk gepresenteerd

excursies, loopbaanondersteunende cursussen, mentoring- en in-

in de Faculty Club, begeleid door een borrel. We zien u daar

tervisiegroepen en nog veel meer.

Aankondiging

Trainingen Vrouwennetwerk UU eerste helft 2007

graag!! Hierbij zullen de vaste medewerkers van het Vrouwen-

gekregen van uw wensen en behoef-

Workshop: Invloed verwerven binnen de organisatie (vier dagdelen)

ander in de verdediging schiet. Door deze

het verbeteren van de contacten tussen bètavrouwen.

ten betreffende trainingen. Hartelijk

8 maart, 22 maart, 5 april en 19 april

reactie te kennen kun je leren om er op

www.science.uva.nl/misc/nimf

dank voor het terugsturen van de vra-

van 14:00-17:00 uur.

netwerk UU aanwezig zijn, zodat over en weer kan worden kennis-

NIMF, het landelijk netwerk voor vrouwen in de informatica, wis-

Op basis van de reacties op de door ons

gemaakt, en ideeën uitgewisseld kunnen worden betreffende het

kunde, natuurkunde en aanverwante richtingen (techniek, geo-

gehouden survey onder de Pandora

Vrouwennetwerk, de Pandora, onze trainingen en wat dies meer

logie, sterrenkunde en meteorologie bijvoorbeeld). NIMF bestaat

abonnees hebben we een goed beeld

zij. Aanmelden wordt op prijs gesteld, maar is niet verplicht.

sinds 1987 en heeft ongeveer 110 leden. Het belangrijkste doel is

Op de Vrouwennetwerksite vindt u een heleboel nuttige en inte-

genlijst! De top drie van uw voorkeu-

ressante links, die direct aanklikbaar zijn. De links zijn ondergebracht in de volgende categorieën: 1) Binnen de UU

betreffende persoon overkomt. Iedereen heeft een natuurlijke reactie op negatieve feedback; de één is er stil van, terwijl de

een goede manier mee om te gaan. Sommige dingen moet je je aantrekken, ter-

Vanuit Brussel wil het European Platform of Women Scientists

ren is reeds en wordt nog omgezet in

Exacte inhoudsomschrijving van deze

wijl je andere dingen van je af kunt laten

het werk van een breed spectrum aan bestaande nationale, eu-

aanbod van onze kant. Hieronder de

middagen is bij het ter perse gaan van

glijden. Dit kun je leren door het gesprek

ropese en internationale netwerken van vrouwelijke wetenschap-

aankomende dagdelen en series.

deze Pandora nog niet gereed. Meer

aan te gaan.  

2) Vrouwennetwerken andere universiteiten

pers ondersteunen. Haar plan van aanpak is ‘het netwerken met

nieuws volgt via onze site en de mailing-

3) Landelijk, europees en mondiaal

de netwerken’.

lijst vnw-b.

4) Relevante organisaties

www.epws.org

In de training ‘kritiek geven en ontvangen’ leer je hoe jouw mening op een construc-

ict verzameld in een on-line database. Ze kunnen zich aanmelden

Workshop: Timemanagement voor UD’s (een dagdeel)

Wegens succes geprolongeerd, 2 dagdelen

en het eigenlijke gedrag. Het observatie-

Hieronder is voor u een aantal sites uit de verschillende catego-

voor activiteiten in het voortgezet onderwijs. Deze activiteiten zijn

donderdag 1 februari 2007

van 14:00 tot 17:00 datum volgt nog ( i.i.g

vermogen van de deelnemers wordt hier-

rieën geselecteerd, met de nadruk op netwerken van vrouwen in

erop gericht om meer meisjes te interesseren voor een bèta- tech-

van 14:00 tot 17:00

na de meivakantie):

mee vergroot. In deze praktische training

5) Databases en startpagina’s In Spiegelbeeld zijn vrouwelijke professionals in bèta/techniek/

de wetenschap.

tieve manier te verwoorden. Daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen interpretaties

niek- of ict-opleiding. Deze database is ontwikkeld door de VHTO

leer je ook je eigen manier van reageren

(www.vhto.nl), Landelijke expertise bureau meisjes/vrouwen in

U hebt een drukke baan, waarin onderwijs

Nieuw aan de Technische Universiteit Delft: DEWIS (Delft Wo-

beta/techniek.

en onderzoek worden gecombineerd. Beide

men in Science), netwerk voor vrouwelijke wetenschappers bin-

www.spiegelbeeld.net/html/index.php

nen de TU Delft. Het is opgericht in 2006 door vrouwelijke weten-

vindt u heel belangrijk, maar onderwijsta-

op feedback kennen en wordt geoefend

Workshop kritiek geven en ontvangen, (2 dagdelen)

ken doen vaak een directer beroep op uw

met effectieve manieren om zelf met kritiek om te gaan. Tussen de trainingsdagen ga je zelf in de praktijk aan de slag met het

schappers, met de steun van het College van Bestuur. De oprichting

Al vaker genoemd in de Pandora is het Landelijk Netwerk Vrou-

tijd, dan onderzoekstaken. Deze laatste zijn

Tijdens het samenwerken komt eenieder

van dit netwerk past binnen het diversiteitsbeleid van de TU Delft

welijke Hoogleraren (LNVH). Op hun site www.lnvh.nl tref je

makkelijker uit te stellen en komen daar-

momenten tegen dat je commentaar hebt

en de cultural change beweging.

veel informatie en achtergronden over het aantal vrouwelijke

door wel eens in het gedrang. Wanneer u

op anderen en dat anderen commentaar

Het Vrouwennetwerk UU organiseert de

www.ambassadeursnetwerk.nl/actueel/www.delta.tudelft.nl,-

hoogleraren in Nederland en activiteiten die er opgericht zijn dit

dit en andere timemanagement problemen

hebben op jou. Dit kan oorzaak zijn van

bijeenkomsten, de inhoud is speciaal in

vrouwennetwerk,-tu-delft.html

aantal te vergroten.

tegenkomt, is de korte workshop timema-

een conflict, maar het kan ook op een

overleg samengesteld en afgestemd op

Gegevens over de monitor Vrouwelijke Hoogleraren kun je vinden

nagement wellicht een aanrader voor u.

constructieve manier worden opgelost,

vrouwen aan de UU. Drs. Linda van der Wal

door tijdig feedback te geven en te vra-

van Van der Wal TrainingenAdvies.com is

gen.

de trainer. Aanmelden bij Anne-Marie van

Het VWI is het netwerk van vrouwelijke afgestudeerden en gepro-

op www.stichtingdebeauvoir.nl

moveerden van Wageningen Universiteit. Het VWI biedt steun

Tijdens de workshop krijgt u een vlot over-

geleerde.  

en inspiratie aan haar leden en komt op voor de belangen van

Voor zwarte en migrante vrouwen met een hoge opleiding

zicht van de theorie van timemanagement

vrouwen.

is er www.antenna.nl. Ook het expertisebureau E-quality, onlangs

en de tips die daaruit voortvloeien. Daar-

Veel mensen vinden het echter moeilijk

netwerk: [email protected]. Deel-

www.klv.nl/vwi/index.html

gefuseerd met de Nederlandse Gezinsraad, heeft factsheets over

naast is er gelegenheid om ervaringen uit

om kritiek te uiten en te krijgen. Naast

name is kosteloos voor UUers. Voor meer

actuele onderwerpen voor zwarte- en migrante vrouwen in Neder-

te wisselen met collega’s. De workshop is

het feit dat het pijnlijk kan zijn om te ho-

informatie, uw suggesties en aanmelding:

Het Female Faculty Network Twente (FFNT) is een netwerk

land: www.e-quality.nl

een time-out waarin u uw prioriteiten weer

ren of vertellen wat je vindt, maakt de

mailt u de coördinator.

(sinds 2005) voor vrouwelijk wetenschappelijk personeel aan de TU

eens onder de loep kunt nemen en een fris-

manier waarop de opmerkingen worden

Twente. Deze site heeft ook een uitstekende pagina met links, met

se start kunt maken.

verteld een groot verschil in hoe het bij de

22

Pandora december - 2006

Gijtenbeek, coördinator van het vrouwen-

Pandora december - 2006

23

Boeken Op de ladder door het glazen plafond;

Waarom jongens geen meisjes zijn

Grensgebieden van het recht; over so-

dagelijkse tips en trucs voor vrouwen

Koos Neuvel

ciale rechtvaardigheid

op het werk

Jongens zijn anders dan meisjes. Ze zijn

Martha Nussbaum

Silke Foth

drukker, rustelozer, dol op vechten en ravot-

Theorieën over recht en rechtvaardigheid

Er is al veel gezegd en geschreven over

ten. Vroeger dacht men vaak dat jongens

zijn altijd abstract. Toch worden ze bedacht

de rol van vrouwen in het bedrijfsleven,

slimmer waren dan meisjes, tegenwoordig

om oplossingen te zoeken voor heel concre-

en ook dit boek zal niet het laatste over

weten we beter. Jongens presteren in het

te, dagelijkse problemen. In Grensgebieden

dit onderwerp zijn. Wel is dit een van de

onderwijs een stuk minder. Ze vertonen

van het recht stelt Martha Nussbaum deze

meest praktijkgerichte: de auteur be-

vaker probleemgedrag, bijvoorbeeld door

paradox aan de orde. Aan de hand van drie

schrijft in vijf heldere hoofdstukken een

ADHD. En ondanks alle emancipatie is agres-

urgente problemen - de positie van mensen

aantal basisscenario’s voor gesprekken en

sie een zaak van jonge mannen gebleven.

met een handicap, van immigranten en van

vergaderingen, besluitvorming, omgang

Dit verhelderende boek geeft antwoord op

dieren - waarvoor tot nu toe niet alleen in

met tegenwerking en beter inzicht in de

de vraag waarom jongens anders (en lasti-

theorie, maar ook in de dagelijkse praktijk

eigen positie. De achterliggende gedachte

ger) zijn dan meisjes. Het zet recente we-

geen goede oplossingen gevonden zijn,

is dat veel vrouwen onzeker zijn ten aan-

tenschappelijke inzichten op een rij en reikt

gaat zij op zoek naar concrete denkbeel-

zien van sommige aspecten van hun werk,

ouders, leraren, begeleiders en pedagogen

den over sociale rechtvaardigheid.

en ten onrechte denken dat ze een per-

handvatten aan om adequater op het ge-

Deze ideeën kunnen ons leiden naar een

soonlijk ‘probleem’ hebben, terwijl het

drag van jongens te reageren. En het doet

verantwoorde omgang met genoemde

meer een functioneel of bedrijfsinherent

prikkelende aanbevelingen, zoals sekse-

kwesties. Grensgebieden van het recht is

probleem is. Dat zou dan onderwerp van

gescheiden onderwijs, en meer berusting

dankzij Nussbaums scherpe oog voor mis-

gesprek moeten worden, in plaats van

- want de rol van de opvoeders is relatiever

standen in de dagelijkse werkelijkheid een

de ‘tekortschietende’ vrouw in kwestie.

dan zij vaak zelf denken.

schoolvoorbeeld van praktische filosofie.

Silke Foth levert met dit boek veel stof tot

Veen, 2006, 223 p., €17,90

Ambo, 2006. 399 p., €29,95

De derde feministische golf

Coachingskalender 2007; scheur je los!

nadenken en discussie, en biedt aan hen die moeite hebben met werksituaties, op welke trede van de ladder ook, de eerste

Dirk Verhofstadt

Marijke Lingsma, Aty Boers

instrumenten om er slagvaardig op af te

Een oproep tot feminisme uit een verras-

Het leukste naslagwerk over werk: de

stappen.

sende hoek. Verhofstadt, bekend Vlaams li-

Coach­ings­kalender! Heb je ook niet altijd

Contact, 2006. 357 p., € 19,90

beraal politicus, maakt zich in dit boek druk

zin of tijd om die dikke management-

over de emancipatie van moslima’s. Heel

boeken te lezen, maar wil je wel meer

Zo doet ze dat!

wat moslimvrouwen worden volgens hem

weten

Nicolien Brzesowsky en Irene Geerts

onderdrukt, niet alleen in de islamitische

nagement en persoonlijke ontwikkeling?

Werkende moeders aan het woord

wereld maar ook in het Westen. Ze worden

Deze scheurkalender voor 2007 biedt 365 kernachtige uitspraken en teksten over

over

coachen,

veranderingsma-

Hoe maak je goede afspraken met je part-

verplicht zich te sluieren, mogen geen con-

ner of met je werkgever? Hoe ga je om met

tacten hebben met andere mannen en an-

coachen vanuit visie, competenties, team-

schuldgevoelens ten aanzien van je kinde-

dersdenkenden, moeten huwen met iemand

coaching, verandermanagement en per-

ren? Herkenbare situaties en gevoelens die

die ze niet zelf gekozen hebben, mogen niet

soonlijke effectiviteit. Elke dag een tip en

werkende moeders veel stress bezorgen.

uit hun geloof stappen en worden desnoods

een nadenkertje over werk en leven, zo

Ze leiden ertoe dat steeds meer vrouwen

uit hun familie verstoten of vermoord.

kom je het jaar wel door.

uiteindelijk hun baan opzeggen. Want

Dirk Verhofstadt roept de moslima’s op zich

Nelissen, 2006. 365 p., € 14,90

welke werkende moeder vindt het niet las-

te onttrekken aan de dictatuur van door

tig om het juiste evenwicht te vinden tus-

mannen geïnterpreteerde en opgelegde

sen haar drukke gezin en haar veeleisende

‘heilige’ teksten. Deze derde feministische

baan? In Zo doet ze dat! vertellen vrouwen

golf, waartoe Ayaan Hirsi Ali ook al opriep,

over de oplossingen die zij zelf hebben ge-

ligt in het verlengde van alle eerdere eman-

vonden. Ze geven elkaar tips en adviezen

cipatiebewegingen. Zijn betoog zal menig-

om de combinatie werk en kinderen soe-

een de wenkbrauwen doen fronsen, maar de

peler te laten verlopen. Voor Zo doet ze

interviews maken veel goed. Hij sprak uitge-

dat! interviewden de auteurs twintig wer-

breid met bekende namen als Yasmine Allas,

kende moeders. Het belangrijkste dat we

Ayaan Hirsi Ali, Naima El Bezaz, Irshad Manji,

van deze moeders leren kunnen? Keuzes

Nahed Selim en Naema Tahir. Hun verhalen

maken!

maken deze bundel zeer lezenswaardig.

Pimento, 2005, 192 p, € 15,90

Houtekiet, 2006. 237 p., €19,95

24

Pandora december - 2006

Deze boeken zijn te koop en te bestellen bij: