Pagina 9 Verlost van eilandjes. Pagina 11 Betoog: Klassieke manier van zorg verlenen voldoet niet meer

VEERTIENDAAGS INFORMATIEBLAD VAN HET UNIVERSITAIR MEDISCH CENTRUM ST RADBOUD JAARGANG 36 NUMMER 5 18 maart 2011

En de winnaars zijn… Judith van Kol, Filip de Vos, Erik Aarntzen en Esther Meijer-van den Bergh zijn de winnaars van de Radbode-prijsvraag over de toekomst van de zorg. Zij mogen op 4 april naar het prestigieuze evenement TEDxMaastricht. Niels van Haarlem

De toekomst van de zorg houdt de medewerkers in het UMC St Radboud bezig. De oproep om een beeld te schetsen hoe de zorg er over 15 jaar uitziet werd beantwoord. Uit de inzendingen heeft de redactie vier winnaars gehaald. Verpleegkundige Judith van Kol van de afdeling Intensive Care Kinderen wil patiënten op de (P)ICU meer overzicht geven in het dagelijkse leven op de unit, door alle patiënten een iPad te geven. Daarop staan applicaties die therapie ondersteunen, informatieve filmpjes over de unit en een bel-knop voor de verpleegkundige. Ook het idee van oncoloog Filip de Vos van Medische Oncologie kon de jury bekoren. Hij beschrijft hoe de patiënt zelf zijn EPD kan beheren, en infor-

Pagina 5 Een gesprek met zorgvernieuwer prof.dr. Bas Bloem

Pagina 6 50 jaar aios: Kroegtijgers en kakmadammen

matie ook beschikbaar kan stellen voor lotgenoten en medebehandelaars. Gesprekken met de arts worden automatisch als film opgeslagen. Arts-onderzoeker Erik Aarntzen van Tumor Immunologie geeft een beeld hoe het werk van de huisarts gaat veranderen. Voor de huisarts zijn twitter, Hyves en Skype onderdeel van de zorg geworden. Esther Meijer-van den Bergh, medisch psycholoog op de afdeling Medische psychiologie en Kinderoncologie haalde al eerder de Radbode met Mijn Radboud Thuis, bedoeld om de communicatie tussen kinderen met kanker met hulpverleners, patiënten onderling en hulpverleners onderling te verbeteren. De vier winnaars gaan naar TEDxMaastricht, inclusief hotelovernachting en meet en greet met sprekers als voormalig politicus Wouter Bos, de auteur Fred Lee, E-patient Dave (David deBronkart) en Sophie van der Stap, bekend als het meisje met de negen pruiken. Tijdens TEDx geven deze en andere sprekers aan hoe de zorg gaat veranderen en wat de gevolgen zijn voor patiënt en zorgverlener. Wie TEDx wil volgen hoeft niet naar Maastricht. Op maandag 4 april is in LUX Nijmegen het gehele programma vanaf de start live te volgen. Ook wordt er geschakeld tussen Nijmegen en Maastricht. Om 20.00 uur vindt er in LUX een debat plaats over de toekomst van de zorg. Dit initiatief van het Radboud en LUX is voor iedereen toegankelijk.  n Meer informatie: zie pagina 5 en Bedrijfsportaal.

Pagina 9 Verlost van eilandjes

Pagina 11 Betoog: ‘Klassieke manier van zorg verlenen voldoet niet meer’

r a dbode 5 - 2 0 1 1

Verbeterd

Inhoud

Ligduur verkort door ontslagbord Verbeterinitiatieven in het Radboud. Klein of groot, maar altijd met effect. De verpleegafdeling EOV (AIG/Reumatologie) werkt sinds vorig jaar met het ontslagbord: dé trigger voor artsen en verpleegkundigen om de ontslagdatum van een patiënt te halen.

Toen? Vroeger was vaak pas een dag van tevoren bekend dat een patiënt naar huis kon. Dat was meestal te laat. Want de thuiszorg was bijvoorbeeld nog niet goed geregeld. Met als gevolg dat de patiënt alsnog langer in het ziekenhuis moest blijven. Hoe gaat het nu? Op elke artsenkamer van EOV (drie in totaal) hangt een ontslagbord. Bij elke patiënt wordt hierop, bij aanvang van de opname, de verwachte ontslagdatum vermeld. En welke acties nodig zijn om dit te halen (bijvoorbeeld het regelen van thuiszorg). ‘Met kleurtjes geven we aan wat de stand van zaken is’, vertelt internist Bas Bredie. ‘Bij “groen” verloopt alles volgens schema, bij “geel” zijn er problemen, bij “rood” wordt de ontslagdatum waarschijnlijk later. Dagelijks bespreken we met elkaar, artsen en verpleegkundigen, wat we moeten doen om de ontslagdatum te halen.’ Inspanning? Twee maanden proefdraaien met het bord, procesbegeleiding vanuit PVI. Verpleegkundige Judith Hendriks: ‘Het zit nu logisch in onze werkwijze om naar het ontslagbord te kijken én ernaar te handelen. Bij “geel” of “rood” gaan we natuurlijk extra ons best doen, zodat de patiënt zo spoedig mogelijk naar huis kan.’

Op het ontslagbord wordt met kleurtjes aangegeven of de geplande ontslagdatum wordt gehaald. Foto: Jan van Teeffelen

Wat is de winst? Het ontslagbord is een van de maatregelen om de ligduur te verkorten. Rond 2007 was de gemiddelde ligduur elf dagen. In 2010 is dat bijna gehalveerd tot vijf à zes dagen. Gunstig voor de doorstroom in de beddenbezetting, maar vooral voor de patiënt. Want het is niet fijn om onnodig langer in het ziekenhuis te liggen.  GM

Kunst, Verbeterd In bedrijf, Ingezonden Samen bouwen aan de zorg 50 jaar aios Verlost van eilandjes, Wetenswaardig Mensen, in memoriam Betoog , HRM-info Ethiek, Niet alleen de smaak telt

Colofon Radbode is een tweewekelijks personeelsblad van het UMC St Radboud. Oplage: 13.000 Redactie: Niels van Haarlem (hoofdredacteur), Nelleke Dinnissen (hoofdredactie), Jannie Meussen (eindredactie) en Gijs Munnichs. Aan dit nummer werkten verder mee: Mariska Ebbelink, Flip Franssen, Willem van Gerwen, Aliëtte Jonkers, Paul van Laere, Frank Muller, Henk Schers, Daan Van Speybroeck, Jan van Teeffelen, Marjan Wassenaar. E-mail: [email protected], telefoon: 024-3613538 Correspondentie: UMC St Radboud, 528 Product­groep Communicatie, Postbus 9101, 6500 HB Nijmegen Redactieraad: prof. dr. Rob Bleichrodt, Peter van Dijk, Henk Gerrits, prof.dr. Louis Kollee, dr. Erik de Laat Vormgeving en lay-out: Puntkomma Nijmegen Druk: Wegener Nieuwsdrukkerij Gelderland Advertenties: Bureau van Vliet, 023-5714745, e-mail: [email protected] Abonnement: 13,60 euro, informatie Sylvia van Brück-Engelen 024-3615442. De volgende Radbode verschijnt vrijdag 1 april 2011.

Pietje, Mark en Maxime

kunst

Samuel Rousseau, Chemical House nr. 10, 2009/2010, blisterverpakking en LCD-scherm in aluminiumlijst, 17,5 x 22,5 cm. Foto Jan van Teeffelen Het Chemical House van Samuel Rousseau, dat vele kamers telt, is niet om in te wonen. De personen die men er ziet, of eerder dit enige personage dat steeds weer wordt herhaald, rent in het rond. Loopt om zo te zeggen tegen de muren op. Het basismateriaal van dit kunstwerk bestaat uit lege blisterverpakkingen, waar nog nooit een pil in heeft gezeten, laat staan dat er ooit een uit is gedrukt; kortom het is de gave holle verhevenheid van de verpakking. Dergelijke plastiek strips voorzien voor medicijnen hebben diverse zelfde compartimenten geordend in meerdere rijen naast elkaar. In de versie van het Chemical House uit de UMC-collectie gaat het om twee varianten bijeen gebracht: één voor capsules en één voor ronde tabletten. Onder de beide verpakkingen is een LCDscherm gemonteerd en op het scherm speelt zich non stop een tafereel af: een man loopt in het rond –vele malen naast elkaar herhaald. De montage is zodanig dat de man steeds binnen de grenzen van de plastiek opho-

ging blijft zodat het lijkt alsof hij in een soort luchtbel, een soort doorzichtige, bolle ruimte rent. Hoe hij zich ook beweegt, hij blijft erin gevangen. Is dit visueel aantrekkelijk en – misschien niet zonder enig leedvermaak – geestig, het schouwspel heeft een diepere dimensie: het gaat immers om de omhulsels van medicijnen. Het kunstwerk laat zien dat het dit keer niet de mens is die zich van een geneesmiddel bedient om gezond te worden of zijn pijn te verzachten. Er vindt een omkering plaats, bij afwezigheid van enig medicijn refereert het misschien aan een placebo-effect. Hoe dan ook, hier houden de medicijnen de mens in hun greep; wat deze ook doet, hij ontsnapt er niet meer aan, is er het slachtoffer, de gevangene van. En op spitse maar onontkoombare wijze stelt Samuel Rousseau de vraag hoe we met medicijnen omgaan.

Soms voel ik me als Pietje Bel, de belhamel die journalist wilde worden. Als leerling-journalist werd hij een keer op pad gestuurd om verslag te doen van een belangrijke bijeenkomst. Pietje dacht zich er makkelijk vanaf te kunnen maken en schreef het verhaal alsof hij erbij geweest was. Terwijl hij tevreden zijn verhaal zag in de krant, bleek dat de bijeenkomst waarover hij had geschreven helemaal niet was doorgegaan. Oeps! Hij had een verkeerde keuze gemaakt en zijn verhaal uit de duim gezogen. Nu zuigen wij nooit een verhaal uit onze duimen en gaan we altijd uit van de feiten en de relevantie, maar we worden wel eens voor lastige keuzes gesteld. Zoals over het bezoek van onze premier Mark Rutte, afgelopen woensdag aan het Radboud. Terwijl u dit leest is het bezoek van Rutte allang achter de rug. Maar voor de redactie moet het bezoek nog plaatsvinden. De Radbode wordt namelijk op maandagmiddag afgesloten en gedrukt. En laat nu net op woensdag Mark Rutte langskomen, terwijl ook nog eens zijn collega minister Maxime Verhagen die dag optreedt tijdens Health Valley in Nijmegen. We zouden natuurlijk in deze editie groot kunnen aankondigen dat het bezoek van Mark en Maxime een groot succes is geweest. En net doen alsof we erbij zijn geweest. Maar dat doen we uiteraard niet. In de editie van 1 april, en dat is geen grapje, leest u er wel alles over. Ondertussen droom ik ervan dat we op het bedrijfsportaal live verslag doen hoe Mark door de gangen van het Radboud loopt, zijn visie over de positie van academische ziekenhuizen geeft en ondertussen de nieuwe afdeling opent… Niels van Haarlem, hoofdredacteur

Daan Van Speybroeck

2

2 4 5 6 9 10 11 12



r a dbode 5 - 2 0 1 1

DNA, hoe bestáát het Van kleurenblind tot albino, van slangenmens tot het syndroom van Down. Het heeft allemaal te maken met DNA. Dertig masterstudenten Biomedische Wetenschappen gaven op 3 maart aan 150 basisschoolkinderen een keur aan presentaties over de wondere wereld van chromosoom en erfelijkheid.

nieuwsladder Cees Buren benoemd in Raad van Bestuur

Muisstil zijn de vijftig kinderen in het gymlokaal van basisschool Pius X in Bemmel. Student Biomedische Wetenschappen Jurre Keijzer vertelt over de lotgevallen van Sam, die de ziekte van Duchenne heeft. Gegrepen horen de kinderen dat het jongetje door zijn zwakke spieren steeds meer moeite krijgt met bewegen, en waarschijnlijk niet oud wordt. ‘Maar Sam is verder net als jullie’, besluit Jurre, om aan te geven dat een kind met een ziekte, ook nog gewoon kind is. Even later kan het jonge publiek zich ontladen bij het verhaal van Dieuwke Leereveld over het syndroom van Gilles de la Tourette, waarbij allerlei tics de patiënt parten spelen. Op Dieuwkes uitnodiging om te ervaren hoe dat is, schreeuwen, knipperen en grommen de kinderen alsof hun leven ervan afhangt. Collectief uitgevoerd is een tic zo gek nog niet. En verder gaat het. Met Maike Koch bijvoorbeeld, die uitlegt waarom slangenmensen zo lenig zijn. Of met Pim Duis die op het blaadje met gekleurde stippen, waarop duidelijk het getal 74 staat, toch echt 21 ziet. Pim ís zijn onderwerp: kleurenblind.

van het onderwijsblok ‘Populariseren van Biomedische Wetenschap’. Hierin leren studenten om wetenschap over te brengen op een lekenpubliek, legt blokcoördinator Paul van Laere uit. ‘Ze maken teksten, een poster en folder, en doen veel aan presenteren. Aan het eind van het blok houden ze altijd een gezamenlijke “voorstelling” op locatie. De afgelopen jaren presenteerden ze voor bewoners van een verzorgingstehuis, middelbare scholieren en ROC-leerlingen.’ En nu dus voor kinderen, of beter, de plusgroepen van de negen basisscholen van Stichting de Linge. ‘Deze groepen bestaan uit begaafde kinderen die naast het reguliere onderwijs speciale lesstof krijgen’, legt leerkracht Ans van Velthoven uit. ‘Dit project paste daar heel mooi bij.’ Verbindende schakel is het Radboud Wetenschapsknooppunt, dat universiteit en basisonderwijs dichter bij elkaar wil brengen. ‘Doel is om de onderzoekende houding in het basisonderwijs te bevorderen’, aldus projectleider Marieke Peeters. Aan de kinderen zal het niet liggen. Bij de vragenrondjes schieten steevast vele vingers de lucht in. ‘Hoe bestaat dat, DNA?’  PvL

Het bestuur van de Stichting Katholieke Universiteit heeft per 1 juli 2011 Cees J.H. Buren MBA RC benoemd tot lid van de Raad van Bestuur van het UMC St Radboud. Hij wordt binnen de vierhoofdige Raad van Bestuur in het bijzonder belast met de portefeuilles financiën en bedrijfsvoering. Buren heeft een uitstekende staat van dienst als professional op de gebieden financiën en bedrijfsvoering. Vanaf 1990 is hij werkzaam bij het VU medisch centrum, laatstelijk als directeur Financiën. Hij was als manager bedrijfsvoering verbonden aan diverse medische clusters van het VUmc, waaronder het VUmc Cancer Center. Hij heeft ruime ervaring opgedaan met verander- en vernieuwingstrajecten in het VUmc. Vanuit zijn nieuwe positie zal hij een bijdrage leveren aan de talrijke veranderingsprocessen binnen het Radboud.

Tegoedbon fietsenmaker weer verkrijgbaar Binnenkort kunt u bij de fietsenstalling Bike Total aan de Kapittelweg een tegoedbon afhalen ter waarde van 20 euro, te besteden aan onderhoud van uw fiets. Vorig jaar was er een soortgelijke actie. Wegens succes wordt deze nu herhaald. Haal de bon af tussen 1 maart en 1 september 2011, op vertoon van uw personeelsbadge. Downloaden kan ook (via het bericht bij Mededelingen op intranet, van 17 februari). De bon is geldig tot 31 december 2011 en uitsluitend inwisselbaar voor arbeidsloon, niet voor onderdelen, accessoires, of contant geld. De bon is een gezamenlijk cadeau van Bike Total en de Klankbordgroep Fietsbeleid van de OR. Openingstijden fietsenmaker: maandag tot en met vrijdag 8.00-17.30 uur, zaterdag 9.00 uur-16.00 uur.

Slotakkoord Gemeenschappelijke noemer van alle onderwerpen is erfelijkheid. In drie groepen van tien geven de studenten elk een korte presentatie. De dag is het slotakkoord Foto: Paul van Laere

Oude UMC-pas werkt straks niet meer De omruilactie UMC-pas is in volle gang. Naar verwachting hebben eind deze maand alle medewerkers van het Servicebedrijf een nieuwe pas. In april en mei zijn de overige pasbezitters aan de beurt.

! M O M E H L I U R gen rden vervan passen wo het afdelingsAlle UMC-ced t en maak via ure op intrane nits. Heeft u

Kijk voor de pro van de omruilu . afspraak bij één leidinggevende secretariaat een rleg dan met uw tot intranet, ove geen toegang 1 juli gratis. tot is en ruil Om

Kij

ormatie op k voor meer inf

intranet onder

Iedere medewerker van het Radboud kan met het z-nummer checken of de pasgegevens en functienaam nog kloppen en als de functienaam niet klopt, contact opnemen met de leidinggevende. Elke afdeling heeft contactpersonen aangewezen die de afspraken voor de medewerkers gaan inplannen. De contactpersonen hebben hiervoor inmiddels een instructie gevolgd. De komende periode kan elke medewerker dus een uitnodiging in de mailbox verwachten. Op verschillende locaties zijn omruilunits ingericht zodat medewerkers dichtbij de werkplek de pas kunnen omruilen. Kom echter wel op tijd op de omruilafspraak. Om iedereen van een nieuwe pas te kunnen voorzien, moeten er twaalf passen per uur worden omgeruild. Een strak tijdschema dus. Vergeet ook niet om legitimatie en de oude pas mee te nemen, anders kan er geen nieuwe pas worden uitgegeven. Omruilen is tot 1 juli gratis. Daarna zijn er kosten aan verbonden.  MW Kijk voor meer informatie op het bedrijfsportaal onder de button voor de omruilactie UMC-pas.

lactie UMC-pas

jecten/omrui

organisatie/pro

3

Commissie Nazorg Er wordt een Commissie Nazorg opgericht. De Raad van Bestuur heeft ingestemd met dit voorstel van het Stafconvent. De Commissie Nazorg gaat samen met zorginstellingen in de regio Nijmegen beleid ontwikkelen om knelpunten in de transfer van zorg aan te pakken, en om de kwaliteit van (overdracht van) zorg te verbeteren. Het gaat vooral om de overdracht van patiënten uit het UMC naar een andere zorginstelling dan wel naar de thuissituatie. De Commissie Nazorg is, evenals de Commissie Transmurale Samenwerking, een commissie van het Stafconvent.

Viering 20-jarig bestaan Hit ’91 Hit ’91 is de hardloopvereniging van de Personeelsvereniging Radboud. Op 18 april viert Hit ’91 het 20-jarig bestaan met (oud-)leden. Vanaf 17.0018.00 uur is er gelegenheid om weer eens mee te doen aan een ouderwetse Hittraining, die start op de baan in Brakkenstein (Heemraadstraat 3). Vanaf 18.30 uur tot ca 20.00 uur is er een terugblik op 20 jaar Hit in café De Muts (Heyendaalseweg 280). Meedoen aan de training en/of meeborrelen? Meld je aan bij Dianne van Druten: druutje36@ hotmail.com.

i n bed r i jf

r a dbode 5 - 2 0 1 1 specialisten, AIOS, verpleegkundigen en alle anderen die in de directe patiëntenzorg werkzaam zijn. Speeldatum: woensdag 18 mei, 11.30-14.30 en 19.3022.30 uur, beide inclusief nabespreking. Plaats: Auditorium, route 296. Inschrijven kan via intranet (button “Iedere patiënt altijd veilig”) of www.paoheyendael. nl. Op intranet kunt u ook de trailer van de voorstelling bekijken.

Open dag Slaapcentrum

Snurken en altijd moe? Nieuw skillslab Tandheelkunde

Oefenen op varkenskaken Het tandheelkundegebouw beschikt sinds kort over een eigen skillslab. Studenten oefenen hier op varkenskaken allerlei tandheelkundige technieken, zoals boren, snijden en hechten. Ook afgestudeerde tandartsen kunnen hier, via de postacademische cursussen van PAOT, hun vaardigheden bijspijkeren. Het skillslab huist op de vijfde verdieping in gebouw Tandheelkunde (route 348), en is geschikt voor practica aan twintig studenten of cursisten. Bijzonder aan de ruimte is dat de lucht bij de practica automatisch wordt afgezogen. Er kan ook normaal college gegeven worden in deze ruimte, waarbij de mogelijkheid bestaat om op twee grote flatscreens audiovisuele presentaties te laten zien. Het skillslab is ook te gebruiken door andere afdelingen van het UMC, die een onderwijsruimte met lucht- en/ of vacuümafzuiging of een ruimte met presentatiemogelijkheden nodig hebben. Op 1 maart is het skillslab feestelijk geopend. Reserveren kan via het reserveringsbureau ([email protected], tel. 19458).  GM

Samenwerking Sint Maartenskliniek

Slaapapneu is het stokken van de adem tijdens de slaap, waardoor het lichaam te weinig zuurstof opneemt. Hoewel de slaper er niet wakker van wordt, krijgt hij geen goede nachtrust. Overdag uit zich dat in een hoge bloeddruk, hartkloppingen, hoofdpijn, snel geïrriteerd zijn, in slaap vallen en concentratieverlies. Het Centrum voor Slaapgerelateerde ademhalingsstoornissen van Dekkerswald richt zich op slaaponderzoek en de behandeling van slaapapneu. Zaterdag 26 maart is er een open dag. Er zijn longartsen, een verpleegkundige en een tandarts aanwezig. Longfunctielaboranten demonstreren hoe een slaaponderzoek in zijn werk gaat. Bezoekers kunnen zien welke maskers en apparatuur er worden gebruikt bij de behandeling en kunnen zich via een vragenlijst laten testen op slaapapneu. Om het uur vindt er een presentatie plaats over slaapstoornissen. JM Zaterdag 26 maart, 10.00-15.00 uur, Polikliniek UCCZ Dekkerswald, Nijmeegsebaan 31. Het Slaapcentrum is onderdeel van het Universitair Centrum voor Chronische Ziekten.

EPD-module Klinische Notities

Taart voor duizendste registratie

Indrukwekkend

Theatervoorstelling Dag & Nacht opnieuw in Radboud

De indrukwekkende theatervoorstelling Dag  & Nacht van Theatergroep Plezant komt weer naar het UMC St Radboud. Het theaterstuk is een must voor medisch

Meer doen met dezelfde middelen In zijn betoog in de Radbode 4 (25 februari) geeft prof. Gert Jan van der Wilt het signaal af dat productiviteitsgroei moeilijk is te realiseren zonder kwaliteitsverlies. Meer doen met dezelfde middelen, staat bij hem gelijk aan ‘minder handen aan het bed’! Verderop in zijn verhaal worden wel enkele slimme oplossingen vermeld waarmee dit wel mogelijk is (groepsconsulten, digitale poli), maar de toon is al gezet. Dit lijkt ons in het huidige tijdsgewricht voor de medewerkers van het UMC een verkeerd signaal. Op de afdeling Algemeen Interne Geneeskunde tonen we aan dat we met ligduurverkorting, reductie in kosten van interne medische dienstverlening (IMD), betere spreekuurbenutting en zorgtrajecten met meer inzet van nurse practitioners, specialistisch verpleegkundigen en physician assistants wel degelijk met dezelfde middelen meer kunnen doen,  zónder dat dit ten koste gaat van de kwaliteit. Sterker nog, er zitten ook kwaliteitsverbeterende aspecten in: minder IMD en kortere ligduur is ook voor de patiënten minder belastend. Jos van der Meer, afdelingshoofd &  Fons Verstralen, bedrijfsleider Algemeen Interne Geneeskunde

Zeg er wat van… Geef een medicijnlijst

Radboud-internisten werkzaam op locatie Om een betere service te kunnen bieden aan haar patiënten, is de Sint Maartenskliniek (SMK) een samenwerking gestart met onze afdeling Algemeen Interne Geneeskunde. De SMK is gespecialiseerd in de behandeling van aandoeningen op het gebied van houding en beweging. Wanneer patiënten ook internistische begeleiding nodig hebben, kunnen ze voortaan binnen de muren van de SMK blijven. SMK-artsen kunnen hun patiënten voor een internistisch consult binnenshuis doorsturen naar twee internisten van het Radboud. Daarnaast worden reumatologiepatiënten intern verwezen naar een derde internist van het UMC voor een onderzoek naar risicofactoren op hart- en vaatziekten. Als na lichamelijk onderzoek en het invullen van een leefstijlvragenlijst blijkt dat zij verhoogd risico hebben op cardiovasculaire aandoeningen, kunnen zij voor leefstijladviezen en behandelingen bij de internist of verpleegkundige van het UMC in de Maartenskliniek terecht. Zonodig gaan zij voor verdere behandeling door naar het Radboud.  JM

Zeg er wat van…

Donderdag 24 februari bezorgde Felix Cillessen, projectmanager Klinische Notities, een taart bij verpleegkundig teamleider Hannie de Haas van Kindergeneeskunde (Q3V). Zij was op 1 februari de duizendste medewerker die gegevens registreerde in de nieuwe digitale module Klinische Notities van het EPD. Twee weken later zijn dat er al 1200. Bedoeling is dat eind van dit jaar alle afdelingen ermee werken. ‘We lopen goed op schema’, vertelt Cillessen. De afdelingen Pijn en Palliatieve zorg, Reumatische ziekten, Longziekten en Kindergeneeskunde voeren de hele medische verslaglegging al digitaal in: anamneses, lichamelijk en aanvullend onderzoek, diagnose en behandeling. De voordelen laten zich raden. Geen speurwerk meer naar papieren dossiers, geen misverstanden door onleesbare doktershandschriften. ‘Maar belangrijker, het bevordert de multidisciplinaire samenwerking. De overdracht verloopt soepeler, omdat in één dossier de bevindingen van alle specialismen opgenomen zijn.’ De specialismen die later dit jaar overgaan, kunnen al wél meelezen in de digitale dossiers van anderen. En dat doen ze volop, volgens Cillessen. ‘Medewerkers vinden dat de digitale registratie veel winst oplevert.’ JM

4

Mooi het medicatie-EPD, zoals in de vorige Radbode beschreven. Maar het kan nóg beter. Uit onderzoek blijkt dat 80 procent van de ouderen hun medicijnen thuis niet goed innemen. Ik begrijp nu waarom. Mijn 75-jarige vader werd hier vorig jaar september opgenomen met een klein herseninfarct. Hij kreeg een recept mee naar huis met meerdere, voor hem nieuwe, medicijnen. Eén daarvan moest hij met een afbouwschema innemen. Mijn vader is geen domme man, maar hij kwam er zelf niet uit. Vreemd, dacht ik, dat ze patiënten op Neurologie geen medicatieoverzicht meegeven. Juist op een afdeling waar veel mensen met hersenaandoeningen liggen. Wij geven onze nierpatiënten altijd een medicijnlijst mee. Voor ontslag nemen we die met hen door. Hij kwam uiteindelijk bij vier verschillende specialismen terecht: pilletje erbij, pilletje eraf, dit medicijn drie dagen voor de volgende controle starten… Vorige week werd hij opgenomen via de Eerste Hart Hulp. Zijn medicatie werd flink gewijzigd, maar ook hier kreeg hij geen medicijnlijst mee. Niet iedere patiënt heeft een dochter, die het wel even uitzoekt. Ik pleit ervoor dat alle afdelingen hun patiënten een duidelijke medicijnlijst mee naar huis geven. Kost weinig tijd, zeker zo veilig. Je kunt van een patiënt die zoveel verschillende specialismen bezoekt niet verwachten, dat hij zelf het overzicht kan houden. De patiënt kan dan bij elk bezoek aan het ziekenhuis laten zien wat hij aan medicatie gebruikt. Wijzigingen kunnen direct genoteerd worden op de medicatielijst van de patiënt. Ook dat vergroot de patiëntveiligheid. Annemiek Polman verpleegkundig consulent niertransplantatie

i nte r v i e w

r a dbode 5 - 2 0 1 1

Hoe maak je als zorgverlener je klaar voor de toekomst, waarin patiënten steeds meer een rol innemen in hun eigen behandel ing? Een gesprek met zorgvernieuwer prof.dr. Bas Bloem. Over zorgcommunity’s, de kracht van de patiënt en koffie halen op het spreekuur.

Foto: Frank Muller

Samen bouwen aan de zorg G i j s Munn i ch s

patiënten thuis, voor hun polibezoek, al uitgebreide vragenlijsten in. En ik laat ze zelf aangeven welke zorg ze willen ontvangen. Ook dat is essentieel: dat we de patiënt als klant zien, die zorg op maat wil.’

Meer dan 80 procent van de patiënten raadpleegt Goog­le voordat ze naar de huisarts gaan. En alleen Nederland telt meer dan 20.000 blogs met patiëntervaringen. Patiënten zijn beter geïnformeerd dan ooit, en nemen steeds meer een rol in hun eigen behandeling in. Maar is de zorgverlener klaar voor de actieve participatie van patiënten? Dé vraag op TEDxMaastricht op 4 april. En het antwoord is ‘nee’, aldus het TEDx-persbericht. Eén van de sprekers is Bas Bloem, hoogleraar Neurologie in ons UMC, en medeoprichter van ParkinsonNet en MijnZorgnet. Vernieuwende zorgconcepten waarin de patiënt, conform het toekomstbeeld, wél een actieve rol heeft in zijn behandeling. Wanneer kwam je tot het inzicht: het moet anders? ‘Toen ik als arts begon, kwam ik niet toe aan echte aandacht voor de patiënt. Dat frustreerde. Ik ben wars van hiërarchie, waarin de dokter bepaalt hoe het moet. Als oud-volleybalspeler ben ik een echte teamplayer. Maar in de zorg kreeg het samenwerken met patiënten geen gestalte. Dat verandert als je de patiënt als gelijkwaardig ziet, hem actief betrekt in de behandeling.’ Hoe doe je dat? ‘Door de patiënt serieus te nemen, hem goed te informeren en samen tot een behandelkeuze te komen. Zorg 2.0 is eigenlijk een achterhaalde term. Ik spreek liever over “participatory health”, dat geeft aan dat je als arts en patiënt samen optrekt. Een actieve patiënt kan veel werk wegnemen van de dokter. Zo vullen mijn

Via MijnZorgnet.nl verenigen zorgverleners en patiënten zich in online community’s. Welk voordeel heeft dat? ‘Op zo’n community stellen patiënten allerlei vragen. “Moet ik mijn pillen met de maaltijd innemen?” Voordat ik heb kunnen antwoorden, heeft een andere patiënt dat al gedaan. Je ziet dus dat patiënten elkaar helpen. Er zit ontzettend veel kennis en ervaring bij patiënten zelf. In een community benut je dat. Ook zorgverleners kunnen hierin snel kennis delen. Ik blog elke week over de nieuwste ontwikkelingen in de neurologie. Ik zie dat ook als een manier om ons UMC te profileren.’ Je haalde wereldnieuws, nadat je een filmpje op internet plaatste van een fietsende Parkinson-patiënt. ‘Hij kon niet meer lopen, maar wel fietsen. Ik heb er CNN en de New York Times mee gehaald. Maar ik kreeg eveneens mails van honderden patiënten uit heel de wereld. Dat ook zij konden fietsen. Het was dus allang bekend. Alleen wij dokters wisten het niet. Het filmpje geeft aan hoe goed patiënten zelf oplossingen bedenken voor hun problemen. Die zullen veel meer naar boven komen, als je als arts beter naar patiënten luistert én ze actief betrekt bij hun eigen behandeling.’ Veel zorgverleners zien het actief zijn op internet vooral als extra werk. ‘Een hardnekkige misvatting, het is een andere manier van werken. De patiëntenvragen op een forum, kreeg

advertentie

KAAIJ ADVOCATEN 1E CONSULT (20 MIN.) GRATIS

Voor de persoonlijke aanpak FRANSESTRAAT 12 6524 JA NIJMEGEN

Mr. Michaëla B.M. Kaaij, gecertificeerd NMI mediator Mr. Drs. H.A.M. Schouten TEL : (024) 324 59 37 Strafrecht, mediation, echtscheiding, alimentatie, omgangsregeling en andere familiezaken, huur, arbeid en ontslag, uitkering, consument en incasso.

5

ik vroeger in mijn spreekuur. Ook andere patiënten zien nu het antwoord. Op den duur krijg je zo veel minder routinevragen op je spreekuur. En win je tijd om de unieke problemen van een patiënt te bespreken.Veel mensen zeggen: internet ontmenselijkt de zorg. Het omgekeerde is waar. Mijn spreekuur is nu veel warmer en persoonlijker geworden.’ Je voert je spreekuur niet vanachter een bureau, maar rond een borreltafel. Waarom? ‘Een bureau symboliseert hiërarchie, die borreltafel is “participatory health”. Daar creëer je een prettige sfeer mee. In mijn spreekuur word ik eerst maatjes met patiënten. Zodat zij weten: hij gáát voor me. Ik haal ook altijd zelf eerst koffie voor de patiënten. Die denken dan: als de dokter daar tijd voor heeft, heeft hij álle tijd voor mij. Mensen stellen zich daardoor makkelijker open. Koffie halen kost drie minuten, maar levert me een kwartier op. In het spreekuur raak ik zo veel sneller tot de kern van de zorgvraag. En het is natuurlijk “hospitality”, gastvrijheid die wij als UMC aan onze patiënten moeten leveren.’ n

TEDxMaastricht live in LUX Nieuwe media bieden ongekende mogelijkheden voor de zorg. De patiënt bespreekt op internet ervaringen met medepatiënten, beheert al zijn medische gegevens en overlegt via Skype met zijn arts. Wat betekent dit voor zorgverleners? Op maandag 4 april is TEDxMaastricht The Future of Health hét brandpunt van de toekomst van de zorg. Dit evenement, een initiatief van het UMC St Radboud, is ook de hele dag live in LUX te volgen. Met om 20.00 uur een debat over de zorg van morgen, met onder andere prof. dr. Marcel Olde Rikkert (Geriatrie) en live vanuit Maastricht Wouter Bos (KPMG), Coen van Veenendaal (Alpe d’Huzes) en E-patient Dave. Tijd: 9.30-22.00 uur (debat: 20.00-22.00 uur), kaarten verkrijgbaar aan de kassa van LUX. Meer info: www.lux-nijmegen. nl/debat en www.tedxmaastricht.nl.

r  epo r t a ge

Slaaptekort. Verkeersongevallen. Geen liefdesleven. De arts in opleiding tot specialist (aios) was vroeger niet te benijden. Anno 2011 hebben jonge specialisten in opleiding wel eens een papadag. Ze spelen na hun werk dwarsfluit in een orkest, of gaan fanatiek sporten. Hoe zit dat in het UMC St Radboud? De Radbode ging op zoek naar de aios van nu. A l i ë tte J onke r s

50 jaar Aios:

Kroegtijgers en kakmadamm Op het weblog House of Caduceus schrijft een Amerikaanse arts over aios (‘residents’): ‘It is true, residents can usually fall asleep anywhere. This includes floors, elevators, meetings, lectures, and while driving in cars.’ Dat is niet verwonderlijk: in ‘the land of opportunities’ heeft de aios een 80-urige werkweek, in Nederland werken aios officieel maximaal 48 uur per week. Toch liggen ook in ons land oververmoeidheid en burn-out altijd op de loer. Ook ervaren ze vaak stress door tekort-

schietende supervisie. ‘Maar daar ben je zelf bij. Van een aios mag je verwachten dat die niet te bang is om klachten en problemen aan te kaarten bij de opleider. Bij het nemen van verantwoordelijkheid snijdt het mes aan twee kanten.’ Dat vinden Marleen van Essen-Mommelsteeg (31), Marc Gomes (32) en Ellen van der Holst (26). Zij zijn alledrie arts in opleiding tot specialist in UMC St Radboud, in verschillende vakgebieden: heelkunde, cardiologie en

neurologie. Maar wie zijn nu eigenlijk die aios? Er is één woord dat steeds weer terugkomt: arbeidsethos. Een andere term die vaak valt: verantwoordelijkheidsgevoel. En ook: gedrevenheid.

Kroegtijgers en kakmadammen Desgevraagd schetst Marleen van Essen-Mommelsteeg een beeld van de stereotype aios in ‘het Radboud’. Lachend: ‘Even kort door de bocht: bij heelkunde heb je de gezellige kroegtijgers die ook prima in staat zijn om thuis een laminaatvloertje te leggen, neurologen zijn de kakmadammen met de pareloorbellen en internisten zitten altijd in een hoekje te praten over onderzoeken die ze hebben gelezen. Daarnaast is er een tweedeling in ‘bureau-aios’ en ‘bed-aios’. Bureau-aios krijgen veel aanzien van bazen, omdat ze veel tijd besteden aan onderzoeken schrijven, publiceren en promoveren. Hun status is hoger dan die van de zogenaamde bed-aios, die wat minder aanzien hebben en nooit in de Radbode staan. Bed-aios zijn enorme teamspelers die altijd acute opnames doen en altijd even op de spoed gaan kijken of ze kunnen helpen. Tot welke categorie ik behoor? De laatste groep. Inderdaad, minder status. Maar ik zeg altijd: status, daar koop je niks voor. Mijn prestaties liggen op het vlak van de patiëntenzorg. In het UMC St Radboud is het belangrijk om het behandelbeleid samen met de patiënt vast te stellen. Dat vind ik prettig en uitdagend.’

Dikke pluim

In Amerika werken aios 80 uur per week, in Nederland officieel maximaal 48 uur. Toch liggen ook in ons land oververmoeidheid en burn-out altijd op de loer.

6

De 31-jarige aios heelkunde Marleen van Essen-Mommersteeg heeft een dochter van 8 maanden en werkt drie dagen in de week. Van fulltime werken werd ze ‘heel ongelukkig’. Daarom schreef ze zelf een voorstel voor een parttime constructie op borstkankerchirurgie. ‘Zowel het UMC St Radboud als het perifere ziekenhuis waar ik werk waren direct akkoord, ondanks de forse consequenties. Er bestaat dus alle ruimte voor deeltijd werken, zolang je zelf maar met een goed voorstel komt.

r a dbode 5 - 2 0 1 1

M i n i - s y m p o s i u m Te a c h t h e a i o s Aios-vereniging LVAG bestaat vijftig jaar. Een mooie reden om aios eens in de watten te leggen, vonden de LVAG, KNMG en CBOG. Zij hebben de maand maart daarom uitgeroepen tot Maand van de aios. Samen met de lokale assistentenverenigingen van de UMC’s – binnen UMC St Radboud is dat de AVVR – heeft in elk UMC een Teach the aiosminisymposium plaats. Het programma verschilt per UMC. In Nijmegen vindt het evenement vrijdag 25 maart van 14.30 uur tot 18.00 uur plaats in de Hippocrateszaal. Het thema is ‘Recht en ethiek in de kliniek’. Onze internist-intensivist drs. J. van der Wiel zal een voordracht houden onder de titel ‘Wat mag de dokter weigeren?’ Prof. mr. D. Engberts van het LUMC Leiden gaat in op gezondheidsrecht en gezondheidsethiek. Na afloop is er een bowlingavond.

‘Aios van nu heeft een ingewikkeld leven’ De opleider aan het woord: hoe kijkt een doorgewinterde medisch specialist en supervisor aan tegen de arts-assistent anno 2011? Wat is er allemaal veranderd? De Radbode vroeg het prof. dr. Rob Bleichrodt, hoogleraar heelkunde, verbonden aan het UMC St Radboud, aan de hand van drie sleutelwoorden. Rechtspositie

Mijn opleiders geef ik dan ook een dikke pluim voor hun soepelheid, begrip en steun! Wel moet je natuurlijk zorgen dat de kwaliteit van zorg gewaarborgd blijft. De patiënt krijgt toch een dokter die er af en toe niet is, dat is en blijft een essentieel aandachtspunt.’

‘Toen ik de opleiding deed, in de jaren ‘70, was het systeem nog erg hiërachisch. Je deed wat je baas zei, maar je kon zomaar op straat gezet worden. De rechtspositie van arts-assistenten was nihil. Het eerste jaar woonde je in het ziekenhuis: met z’n tweeën zat je op één kamer en daar sliep je ook. Er waren geen compensaties na lange diensten. Het was een tijd van heel hard werken. Als ik ‘s avonds voor de televisie zat, hoorde ik alleen nog de gong van het achtuurjournaal, prompt daarna viel ik in slaap. Ik was soms dronken van moeheid. Was het nou allemaal zo verschrikkelijk? Nee. Ik heb met heel veel plezier de opleiding gevolgd. Ik kan wel zeggen dat het de mooiste tijd van mijn carrière was: ik zag heel veel patiënten en deed heel veel operaties. Dat was geweldig. Ik denk dat heel veel aios stiekem nu ook nog wel in het ziekenhuis zouden willen slapen.’

Patiëntencontact

Privéleven

Ellen van der Holst deelt de bezorgdheid over deeltijdwerkende dokters. De 26-jarige neuroloog in opleiding werkt fulltime – in het UMC St Radboud is dat 46 uur per week – en vindt patiëntencontact het leukste deel van haar vak. Ze doet onderzoek naar wittestofafwijkingen in de hersenen. Naast haar baan doet ze aan hardlopen en tennis en speelt ze dwarsfluit in een orkest. Het eerste jaar vond ze zwaar, maar nu valt het mee. ‘Fulltime werken vind ik prettig. Er is veel actie op neurologie. Het is natuurlijk wel een goede zaak dat de werktijden zijn aangepast. Vanuit de AVVR, de aiosvereniging van UMC St Radboud, is er ook veel aandacht voor het signaleren van een te hoge werkdruk en burn-out onder aios. Daar wordt echt voor gewaakt.’

‘In mijn tijd waren er ook wel arts-assistenten die getrouwd waren en kinderen hadden, maar je moest wel een vrouw hebben die accepteerde dat je weinig thuis was. Ik was gezegend met een vrouw die blij was dat ik nooit aanwezig was. Nee, dat is een geintje. Maar ik ben er van tevoren wel eerlijk over geweest dat ik niet vaak thuis zou zijn. Bij ons ging ‘the knife before the wife’. Ik vind dat de aios van nu een ingewikkeld leven hebben. Ze willen een mooi huis, een mooie man of vrouw, mooie kinderen en als het even kan een mooi proefschrift – plus een rijk sociaal leven. Echtgenoten stemmen hun agenda af op elkaar, zodat ze elkaar nog eens zien. Een liefdesrooster, noem ik dat. De verplichtingen zijn

Productie draaien

‘Bij ons ging the knife before the wife ’

Foto’s: Flip Franssen

men

‘De verhalen over burn-out heb ik ook gehoord’, zegt Marc Gomes (32), die pas is gepromoveerd en bijna cardioloog is. Bij zichzelf ziet hij het niet zo snel gebeuren. Voor een cardioloog zijn stressbestendigheid én besluitvaardigheid belangrijke eigenschappen, zegt hij. ‘In ons vak kun je niet even rustig gaan nadenken over wat je gaat doen, het is vaak acuut.’ Gomes wijst op het hoge verantwoordelijkheidsgevoel van aios. ‘Dat is inherent aan het beroep en laat je nooit los. Mijn ervaring met het UMC St Radboud is dat het overleg tussen de aios en de opleider laagdrempelig is en op een gelijkwaardig niveau plaatsvindt. Natuurlijk, het is niet alleen goud dat er blinkt. De ontwikkeling dat je ook als arts productie moet draaien, is niet gemakkelijk. Je hebt soms het gevoel dat je met steeds minder middelen je doel moet bereiken. Ook dat is balanceren.’ n

Prof. dr. Rob Bleichrodt

nog groter dan vroeger. Er zijn aios die daardoor in de problemen komen. Het is allemaal te veel. “We kunnen het niet meer rooien thuis”, zeggen ze dan. ‘

Kwaliteit ‘Het aantal operaties dat assistenten uitvoeren en het aantal patiënten dat ze zien, begint aan de krappe kant te worden. Dat komt door alle nieuwe wetgeving,

7

rusttijden en regeltjes. Ook deeltijd werken speelt een rol. Ik vind de beperking van de werktijden een goede zaak. Maar: de continuïteit van zorg staat zeer onder druk. Het was vroeger ondenkbaar dat je een patiënt die je had geopereerd drie dagen niet zou zien. Het gaat wel om mensen, in wie we snijden. Soms gaat het om ingrijpende behandelingen. Ik fietste vaak op mijn vrije dag naar het ziekenhuis om even bij een pas geopereerde patiënt te kijken, ook in het weekend. Dat doe ik nog steeds. Je kunt de overdracht nóg zo goed regelen, maar er gaat altijd informatie verloren. Dat vind ik zorgelijk.’ n

Berg en Dal | Nijmegen (024) 684 2000 www.goldentulipvalmonte.nl

Wij zijn groen, welke kleur past bij jou?

w w w. r a d b o u d i n t o l a n g u a g e s . n l s leuradvie Gratis k

Effectief communiceren?

ssedag ecretare

ril op 21 ap

eS tijdens d

(actieve) vergaderingen | trainingen | congressen feesten | jubilea | lunches | diners | overnachtingen

Van webschrijven, presenteren en e-mailmanagement tot klantgericht werken, leidinggeven en netwerken. Ontdek onze resultaatgerichte communicatietrainingen. Voor uzelf en uw afdeling.

belastingaangifte?

Verrassend praktisch en altijd maximaal toegesneden op uw eigen (werk)situatie. Kijk voor de mogelijkheden op onze website. Of neem contact op via: E: [email protected] T: (024) 361 21 59

Voor u kan het leuker en makkelijker!

“Ons tijdelijk thuis!”

Kijk op www.schoutenfiscaal.nl of bel 06 – 22 99 05 20 Hotel, appartementen & bungalows op slechts 10 km van het UMC St. Radboud

maakt deel uit van de radboud universiteit nijmegen

in'to Adv. 130x137 Radbode 0310.indd 1

Ik kom graag langs voor een vrijblijvend gesprek. Jolanda Schouten – van Baarsen FB Belastingconsulente Heidevenstraat 14 6533 TR Nijmegen

w w w. d e z e v e n h e u v e l e n . n l

02-03-2011 14:21:37

Akkermans Van Elten is een onafhankelijk adviseur

akkermans van elten

die al meer dan 30 jaar de belangen behartigt van het UMC St Radboud en haar medewerkers

Akkermans Van Elten is een onafhankelijk adviseur die al meer dan 30 jaar de belangen behartigt van het UMC St Radboud

AVOShypotheken Medical en financiële dienstverlening. en haar medewerkers op het gebied van verzekeringen, pensioenen, op het gebeid van verzekeringen, pensioenen, tel: 024-6456756 | www.avosmedical.nl

hypotheken en financiële dienstverlening.

Stienstra huid- en oedeemtherapie tel: 024-3448107 | www.patriciastienstra.nl

• Aanmeten van Therapeutische • Oedeemtherapie bij primair Elastische Kousen, zwangeren secundair lymfoedeem. schapspanty’s en bandages. • Acnetherapie en (acne) kkermans Van Elten is een onafhankelijk adviseur die al meer dan 30 jaar de belangen behartigt van het UMC St Radboud • Lasertherapie met de revolulittekentherapie. n haar medewerkers op het gebied van verzekeringen, pensioenen, hypotheken en financiële dienstverlening. tionaire LightSheer Diodelaser • Lasertherapie met de revolubij ongewenste haargroei in het tionaire LightSheer Diodelaser gelaat en op het lichaam. bij ongewenste haargroei in het Loop binnen bij het PIP en laat ons uw voordeel berekenen! gelaat en op het lichaam.

Wie wil niet besparen op verzekeringen en hypotheek?

Bij AVOS Medical en Stienstra huid- en oedeemtherapie is uw huid in professionele handen.

Wat zijn uw voordelen?

Loop binnen bij het PIP en laat ons uw voordeel berekenen!

Kijk op de site voor het complete pakket aan (huid) therapieën.

Archipelstraat 17 | 6524 LK Nijmegen

Loop binnen bij het PIP en laat ons uw voordeel berekenen!

diners buffetten lunches borrels feesten vergaderingen trainingen

Wat zijn uw voordelen? Tot 35 % op uw privé-verzekeringen

‘t Sfeerhuys

Radboud hypotheek, deskundig advies en een aantrekkelijk arrangement Deze korting blijft behouden bij uit dienst treden Spaarloon

Wij zijn er voor u!

Loop binnen bij het Radboud (PIP) en neem uw verzekeringspapieren en/of hypotheekbescheiden Op een uniek plekje in Nijmegen, in een persoonlijke sfeer mee of bereken zelf uw voordeel op onze website.

Inkomenszekerheid bij arbeidsongeschiktheidsverzekering Doe er uw voordeel mee!

Meer weten of maken van een afspraak? Akkermans Van Elten T 0481-367077 (radboudlijn) E [email protected]

Laat ons uw voordelen berekenen en bespaar honderden euro’s!

Wij zijn er voor u!

’t Sfeerhuys de Looimolen - Looimolenweg 15het - 6542 Loop binnen bij PIP JN Zelf voordeel berekenen? Website: www.akkermansvanelten.nl Balie 3, route 536 Maandag 10.00 - 14.00 uur gebruikersnaam: radboud en van 15.00 - 17.00 uur wachtwoord: voordeel

w w w.akkermansvanelten.nl Loop binnen bij het Radboud (PIP) en neem uw verzekeringspapieren en/of hypotheekbescheiden Onze website is ook bereikbaar via het intranet van het UMC St Radboud mee of bereken zelf uw voordeel op onze website. w w w.akkermansvanelten.nl Meer weten of maken van een afspraak? Akkermans Van Elten T 0481-367077 (radboudlijn) E [email protected]

Zelf voordeel berekenen? Website: www.akkermansvanelten.nl gebruikersnaam: radboud wachtwoord: voordeel

a s s u r a n t i ë n•• pensioenen pensioenen • y p o t h e k e n ••f i financieel n a n c i e e l a dadvies vies assurantiën • hhypotheken

Loop binnen bij het PIP Balie 3, route 536 Maandag 10.00 - 14.00 uur en van 15.00 - 17.00 uur

w w w.akkermansvanelten.nl Onze website is ook bereikbaar via het intranet van het UMC St Radboud a s s u r a n t i ë n•• pensioenen pensioenen • y p o t h e k e n ••f i financieel n a n c i e e l a dadvies vies assurantiën • hhypotheken

8

- Nijmegen - 024-3790676 - www.sfeerhuys.nl



r a dbode 5 - 2 0 1 1

wetenswaardig Subsidie voor onderzoek ADHD Prof. dr. Jan Buitelaar (Cognitive Neuroscience) ontving onlangs een subsidie voor onderzoek naar ADHD. Zijn project richt zich op de ontwikkeling van deze ziekte van kindertijd naar volwassenheid. Het geld komt van het Nationaal Initiatief Hersenen en Cognitie (NIHC). 22 februari, nieuws, intranet.

Eerste uitnamechirurg in Nederland

Foto: Frank Muller

NWO-subsidie voor hersen­ stimulatie

Verlost van eilandjes Begin vorig jaar was het een hot item in de media, dat de perinatale babysterfte in Nederland relatief hoog is vergeleken met omringende landen. Volgens critici is het appels met peren vergelijken, maar duidelijk is: de verloskundige zorg kán beter. Verloskundigen en gynaecologen uit deze regio hebben er geen gras over laten groeien. Nauwe samenwerking is het antwoord.

J a nn i e Meu s s en

‘Het mooie van Nederland is, dat zwangeren met een laag risico zelf kunnen kiezen waar ze willen bevallen: thuis, in het ziekenhuis, of met de eigen verloskundige in het ziekenhuis’, benadrukt gynaecoloog Jeroen van Dillen. ‘Samen zijn we verantwoordelijk voor de kwaliteit van de verloskundige zorg. Maar we hebben elkaar de afgelopen jaren pas goed leren kennen’, zegt verloskundige Audrey Leenders van praktijk Irene in Groesbeek. Ze doelt dan op het verloskundig samenwerkingsverband tussen de elf regionale verloskundepraktijken met het CWZ en het UMC St Radboud. ‘We dachten en werkten teveel vanuit onze eigen eilandjes, zagen elkaar vooral als concurrenten. Maar we voelden allemaal, die samenwerking moet beter.’ Er zijn inmiddels flinke stappen gezet. Zo is er bijvoorbeeld de landelijke perinatale audit. In 2010 is in de grote regio Nijmegen (van onder meer Winterswijk tot Oss) 22 keer stilgestaan bij in totaal 40 casussen met sterfte rond de uitgerekende datum. ‘Ik vind die audits

Perinatale sterfte Uit een Europese vergelijking blijkt dat de perinatale sterfte in Nederland relatief hoog is. Jaarlijks overlijden circa 1700 baby’s vanaf 22 weken zwangerschap tot een maand na de geboorte. Dat is 1 procent van het totaal aantal geboortes. Het merendeel wordt veroorzaakt door vroeggeboorte, congenitale afwijkingen en groeivertraging. Rond de uitgerekende periode (37-42 weken zwangerschap) overlijden circa 450 baby’s, in de regio Nijmegen zijn dat er circa 45. Een landelijke stuurgroep ‘Zwangerschap en geboorte’, waarvan hoogleraar Public health Koos van der Velden voorzitter is, heeft aanbevelingen bij de minister neergelegd om de perinatale zorg te verbeteren (zie internet).

Dr. Michel van der Jagt is als eerste chirurg in Nederland door de Nederlandse Transplantatie Stichting gecertificeerd tot ‘uitnamechirurg’. Hij werkt bij de afdeling Heelkunde. Het uitnemen van buikorganen bij donoren is zeer specialistisch werk. Het Radboud is een van de drie uitnamecentra in Oost-Nederland. 28 februari, nieuwsrubriek, www.umcn.nl

heel nuttig. Het helpt ook bij de verwerking’, zegt gespecialiseerd obstetrieverpleegkundige Sabine Vermaas. ‘Je gaat met alle betrokkenen precies na wat er is gebeurd.’ ‘Het gaat uiteraard niet om de schuldvraag. Je beoordeelt jezelf en bevraagt de ander’, vult Van Dillen haar aan. ‘Vaak was het overlijden niet te voorkomen, maar het leidt wel tot verbeterpunten. En omdat je nu regelmatig met elkaar om tafel zit, krijg je meer begrip voor elkaars werk.’ Inmiddels zijn er diverse richtlijnen geschreven en protocollen aangescherpt. Zwangeren met een GBSinfectie in de urine bevallen nu bijvoorbeeld standaard in één van de ziekenhuizen. Ze krijgen daar dan een antibiotica-infuus. Beide ziekenhuizen hebben ook hun werkwijzen op elkaar afgestemd. Hoe te handelen als de zwangere vrouw fors overgewicht heeft? Hoe snel mag een kind naar huis na een bepaalde complicatie tijdens de bevalling? ‘Met eenduidige afspraken, voorkom je misverstanden’, benadrukt Leenders. ‘We hebben ook een richtlijn voor vroegsignalering opgesteld. Tijdens de zwangerschapsbegeleiding krijg je mensen goed in beeld. Het is belangrijk alert te handelen als je bijvoorbeeld mishandeling of verwaarlozing vermoedt.’

Coachdagen Afgelopen januari vond ook de eerste coachdag plaats van het Verloskundig Samenwerkingsverband Nijmegen en omstreken (VSVNO). Het VSVNO is in december uitgebreid tot een club van 22 mensen, met een brede vertegenwoordiging van de elf verloskundepraktijken en de twee ziekenhuizen. De eerste coachdag richtte zich op de samenwerking, het onderlinge vertrouwen en de communicatie. Rond de zomer staat de volgende gepland. ‘We gaan dan acute probleemsituaties simuleren’, vertelt verloskundige Leenders, voorzitter van de VSVNO. ‘Wij oefenen daar binnen het Radboud in ons skillslab al vaker mee’, vertelt Vermaas. ‘Door ook te trainen met eerstelijnsverloskundigen leren we nóg beter met elkaar te communiceren.’ ‘We hebben ook een domein aangemaakt binnen Mijnzorgnet, zodat we elkaar digitaal goed kunnen vinden,’ vertelt Van Dillen. Leenders wil nog kwijt dat vanaf 1 maart kraamverzorgenden worden ingezet, als mensen kiezen om hier te bevallen met hun eigen verloskundige. ‘Voor die tijd begeleidden de verpleegkundigen van het Radboud ons. Maar zij moeten hun aandacht vaak verdelen. Nu kraamverzorgenden bij de verloskundigen uit de eerstelijn blijven, kunnen de verpleegkundigen meer zorg bieden aan de patiënten met een hoger risico.’ ‘We sluiten goed aan bij de aanbevelingen die de landelijke stuurgroep bij de minister heeft neergelegd’, besluit Van Dillen. ‘Het streven is de vermijdbare perinatale sterfte de komende jaren in Nederland te halveren. Ik betwijfel of dát haalbaar is, maar de verloskundige zorg zit wel in de lift.’  n

9

Prof.dr. ir. Dick Stegeman (Centre for Neuroscience) ontving een subsidie van NWO voor de aanschaf voor nieuwe apparatuur voor transcraniële magneetsimulatie (TMS), en andere apparatuur om hersenen van buitenaf te stimuleren.  Met deze stimulatie  wordt onderzocht hoe de hersenen werken, maar kan ook hersenactiviteit voor enige tijd worden veranderd, mogelijk zelfs in therapeutische toepassingen. 3 maart, nieuwsrubriek, www.umcn.nl

CORT grant voor Reumatische Ziekten Dr. Timothy Radstake, afdeling Reumatische Ziekten, heeft samen met enkele Amerikaanse professoren de Amerikaanse CORT grant gekregen van in totaal acht miljoen dollar voor de komende vijf jaar. Het Amerikaanse Onderzoeksinstituut (NIH) wil hiermee het onderzoek ondersteunen naar vroege diagnostiek, behandeling en pathogenese van systemische sclerose. Met ongeveer één miljoen dollar voor Nijmegen kan de afdeling Reumatische ziekten twee extra promotieplekken inzetten op dit onderzoek.

Promoties, oraties, afscheidsredes* • Promotie drs. Laura van Hulst, vrijdag 18 maart om 13.00 uur. Titel: Tight control in rheumatoid arthritis: bridging the gap between evidence and daily clinical practice • Promotie drs. Miluska Hevinga, vrijdag 25 maart om 10.30 uur. Titel: Management of occlusal caries • Promotie drs. Anja Vinck, maandag 28 maart om 13.30 uur. Titel: Neurocognitive functioning of children with spina bifida • Promotie drs. Quirijn de Mast, dinsdag 29 maart om 15.30 uur. Titel: Hematological alterations in malaria • Promotie drs. Meike van der Zande, donderdag 31 maart om 15.30 uur. Titel: Nanomaterials in synthetic bone grafts: growth factor release, MRI imaging, and toxicity aspects • Oratie prof. dr. Gert Meijer, vrijdag 1 april om 15.45 uur. Titel rede: Listen to the bone • Promotie ir. Terry Vrijenhoek, vrijdag 1 april om 10.30 uur. Titel: Rare copy number variants and their effect on schizophrenia - taking the genome out of the brain • Promotie ir. Ralph Oude Ophuis, vrijdag 1 april om 13.00 uur. Titel: DMPK isoforms in muscle and brain cells: Localization, anchoring and function * Locatie: Radboud Universiteit, Academiezaal Aula, Comeniuslaan 2. Meer informatie: www. umcn.nl, Research, Science Agenda.

m en s en

mensen Bijdragen voor de rubriek Mensen (maximaal 150 woorden) kunt u tot uiterlijk donderdag 09.00 uur in de week vóór verschijnen mailen naar Radbode@ sb.umcn.nl, voorzien van een scherpe digitale foto met een hoge resolutie.    

Piet Slegers Piet Slegers is 25 jaar in dienst van de Radboud. Zijn hart lag in eerste instantie bij bloemen en planten. Hij heeft een hoveniersopleiding gevolgd en kan zijn ervaring nog steeds in praktijk brengen in zijn eigen tuin die hij dan ook vol trots jaarlijks open stelt voor publiek tijdens de Nijmeegse open tuindag. In 1978 heeft hij een carrièreswitch gemaakt naar de zorg, waar wij tot op de dag van vandaag heel blij mee zijn. Hij is begonnen in het ziekenhuis van Velp en via Arnhem is hij uiteindelijk de deuren van de Radboud binnengelopen. Sinds 1986 is hij op H35 begonnen en vanaf 1997 werkzaam op de verkoeverkamer. Hij maakt de roosters en is als collega een hardwerkende, doortastende en gezellig persoon met hart voor de zaak. Wij wensen hem nog vele lange verre reizen en veel plezier met het komende jubileumfeest. Namens collega’s van de verkoeverkamer Erwin Aben, operationeel manager Verkoeverkamer.

Miranda van Tits Op 16 januari was Miranda van Tits 25 jaar in dienst. Zij startte in 1986 als secretaresse bij de afdeling Heelkunde (toen nog Algemene Chirurgie) en klom binnen enkele jaren op tot hoofd secretariaat Heelkunde. In 2004 maakte zij de overstap naar het Top Centrum Traumatologie Nijmegen (TCTN), dat destijds was ondergebracht bij Staf Medi-

r a dbode 5 - 2 0 1 1 sche Zaken. Vanaf 2006 zet zij zich ook in voor het secretaressenetwerk en organiseert ze workshops en het jaarlijks secretaressesymposium. Vanaf 1 januari 2007 is zij hoofd secretariaat bij de Spoedeisende Hulp en werkt ze gedeeltelijk voor de Acute Zorgregio Oost (AZO), met name voor het MMT. Daarnaast is zij zeer actief betrokken bij het Cars Symposium en de AAVR. Zij is een spin in het web bij de afdeling Spoedeisende Hulp, heeft veel kennis van zaken en veel contacten binnen en buiten de afdeling. Bij haar is het werk in goede handen en weet je zeker dat het in orde komt. We hopen dat ze nog lang voor onze afdeling zal blijven werken. Namens de afdeling Spoedeisende Hulp, drs. S.J. van Leeuwen en dr. M.J.R. Edwards, afdelingshoofden en mw. drs. N. Plass-Verhagen, bedrijfsleider.

In m e m o r i a m B a u d i e n v a n K e s s e l - F e d d e m Op 24 februari 2011 is onze dierbare collega Baudien van Kessel-Feddema op 62-jarige leeftijd geheel onverwacht overleden. Ruim 30 jaar werkte ze in het UMC, sinds 23 jaar voor onze afdeling Medische Psychologie in het bijzonder voor de sectie kinderen en jeugdigen. Ze heeft zich met zeer veel toewijding ingezet voor kinderen met verschillende aandoeningen. Zij is lang actief geweest bij de follow-up van patiënten van de afdeling Neonatologie. Ook heeft ze zich met veel verbondenheid ingezet voor jonge kinderen met eetproblemen. Ze viel op door haar beschouwelijke inslag, haar gedegen theoretische kennis en haar grote zorgvuldigheid. Met die bagage was ze vaak een geweten van ons team. Ze liet zich niet makkelijk meeslepen met de waan van de dag. Ze bleef staan voor hoogwaardige zorg voor heel kwetsbare kinderen. Ook werkte ze met plezier als docent bij het praktisch klinisch onderwijs geneeskunde en tandheelkunde. Met haar uitgebreide klinische ervaring droeg zij bij aan kwaliteit in het onderwijs, communicatie en consultvoering.

Ria Brussen Op 1 maart was Ria Brussen 25 jaar in dienst . Ze heeft dit jubileum met haar familie en directe collega’s gevierd. Wij waarderen Ria enorm als zorghulp op AOVIC hopen nog veel jaren met Ria te kunnen samenwerken. Wij feliciteren haar met deze mooie mijlpaal. Namens het hele team van AOV-IC en Hans Coolen hoofdverpleegkundige.

Willem Hegeman

genieten. We bedanken hem voor zijn strategische blik, zijn netwerkkennis en collegialiteit. Wij wensen hem een fijne arbeidsloze toekomst toe in volle gezondheid! Donderdag 31 maart vindt zijn afscheidsreceptie van 16.00 tot 18.00 uur plaats in Huize Heyendael. U bent daarbij van harte welkom. Namens de afdeling Inkoop Gerwin Meijer, Manager Inkoop

Op 1 april neemt Willem Hegeman afscheid. In de afgelopen 37 jaar heeft hij een belangrijke bijdrage geleverd aan de ontwikkeling van Inkoop in ons huis. In zijn rol als strategisch inkoper heeft hij inkoopprojecten vakkundig begeleid en interne klanten van waardevolle adviezen voorzien. Ook heeft hij een brede interesse getoond in het algemene Radboudbelang. Zijn deelname aan de CIM, Kunstcommissie en commissie toekenning Radboudpenning zijn daarvan goede voorbeelden. Hoewel volgens velen veel te vroeg, kiest Willem er toch voor om op zijn 63e jaar van zijn FPU te gaan

Drewiske Hoogendoorn Op 1 april is het 25 jaar geleden dat onze collega Drewiske Hoogendoorn in dienst trad als verpleegkundige op de kraamafdeling. Drewiske is een loyale collega die zich voor meer dan 100% inzet voor de zorg van moeder en kind. Met haar humor en nuchtere kijk weet zij menig knelpunt te relativeren en straalt ze rust en kalmte uit. Ze is een zeer stabiele factor op

We kennen haar ook als collega, integer, serieus maar met gevoel voor humor. Ze was vriendelijk, had aandacht voor mensen. Ze trad niet op de voorgrond, bleef bescheiden, maar ze wist waar ze voor stond. Het is ongelooflijk dat ze niet meer door onze gang zal lopen, met haar opvallende tred die ze had overgehouden aan polio waar ze op jonge leeftijd door getroffen werd en waarvan ze de  laatste tijd weer meer last leek te hebben. Ze voelde zich door haar lichaam beperkt, maar met veel wilskracht bleef zij zich inzetten. Ze keek zo uit naar de lente, naar de bollen die opkwamen in de tuin van haar huis waar ze  pas een jaar samen met Nico, haar man,  woonde. We wensen Nico, Maaike, Rense en Imke heel veel sterkte om dit plotselinge verlies te dragen.  We zullen haar hartelijkheid en collegialiteit enorm missen. Judith Prins, afdelingshoofd Medische Psychologie Chris Verhaak, sectieleider kinderen en jeugdigen

onze vaak hectische afdeling en door haar positieve houding is zij zeer geliefd bij alle collega’s. Sinds de inhuizing in het gebouw Vrouw en Kind in 2005 is Drewiske op alle onderdelen van afdeling Verloskunde werkzaam en dit doet zij met veel plezier. Wij hopen dan ook nog vele jaren met haar als collega te mogen samenwerken. Wij vieren dit jubileum op 31 maart aanstaande tijdens een ongedwongen samenzijn in cafe ‘De Toekomst’ in Hernen. Iedereen is daar vanaf 19.30 uur welkom om Drewiske te feliciteren. Collega’s afdeling Verloskunde, Team Q10

Kastanjelaan 14 - Molenhoek Vrijstaande, onder architectuur gebouwde villa met garage en berging. Het pand is zeer degelijk gebouwd met duurzame materialen.

Doe wat anderen ook doen: kom vrijblijvend langs en maak kennis met de voordelen die samen werken met accon ■ avm ook voor u kunnen hebben. www.acconavm.nl Accountancy: [email protected] Fiscaal: [email protected] Kantoor Nijmegen Kerkenbos 10-45 ■ 6546 BB Nijmegen T 024 - 360 38 16

Vraagprijs € 695.000,- k.k.

Ind.: beg. gr.: hal, toilet, 2 werkkamers, roy. woonkamer met openhaard, eethoek, moderne keuken v.v. inbouwapp., bijkeuken met wma. 1e verd.: 4 slaapkamers, doucheruimte, badkamer met ligbad, dub. wastafelcomb. en toilet. Bj. 1976, inh. 860 m³, perc. opp. 945 m².

Hestia makelaars & taxateurs www.hestia.nl 024 3604555 10



r a dbode 5 - 2 0 1 1

HRM-info International Office In a few months we will proudly present the International Office (IO) UMC! IO can support all departments with applications for foreign (beyond the European Union) employees, trainees and people who have a scholarship. IO can provide all necessary visa, documents and other conditions which are needed before the HR Officer of the department can draw up a contract for the new employee. Beside these procedures the IO will work on improving English translations for letters and services for all non-Dutch speakers, organize an English introduction day and other related issues. We would like to point out our logo at the www.umcn.nl .

Meer uit jezelf halen? Doe een ontwikkelassessment! Met een ontwikkelassessment wordt op een objectieve manier inzicht gegeven in jouw capaciteiten, eigenschappen en drijfveren. De nadruk ligt daarbij op waar je nu staat en de mate waarin je bepaalde competenties (verder) kunt ontwikkelen. Je krijgt na afloop ontwikkeltips aangereikt die je meteen in je persoonlijke ontwikkeling en het jaargesprek kunt gebruiken. Neem voor meer informatie contact op met het secretariaat loopbaanadvies, tel.: (024) 36 10594.

Vitaliteitsplaza: nieuwe openingstijden! Vanaf 1 maart a.s. is het Vitaliteitsplaza van maandag tot en met vrijdag geopend van 10.00 tot 14.30 uur. Elke eerste dinsdag van de maand is het Vitaliteitsplaza langer open van 10.00 tot 18.30 uur.

Salaris De uitbetaling van het salaris is deze maand op donderdag 24 maart.

Jaargesprekkencyclus Dit jaar gaat het UMC St Radboud aan de slag met een nieuwe jaargesprekcyclus. De nieuwe jaargesprekcyclus helpt medewerkers en hun leidinggevende om in gesprek te blijven over onderwerpen die voor medewerkers en de afdeling van belang zijn. In de jaargesprekcyclus ligt de focus op werkresultaten, ontwikkeling en inzetbaarheid en is er tevens ruimte voor andere onderwerpen die voor de medewerker en de afdeling van belang zijn. Ook de ondersteuning van de leidinggevende is onderwerp van gesprek. De productgroep HRM biedt  trainingen en workshops aan, waarin leidinggevenden en medewerkers zich kunnen voorbereiden op de nieuwe jaargesprekcyclus.  Intranetportaal ➞ Services ➞ Jaargesprekkencyclus

CAO-onderhandelingen De huidige CAO is op 1 maart 2011 afgelopen. Er zijn in januari en februari onderhandelingen geweest. Het overleg over een nieuwe CAO UMC is opgeschort tot 21 maart. Werknemersorganisaties willen eerst hun leden raadplegen. De huidige CAO blijft van toepassing tot er een nieuw akkoord is.  Nieuwe ontwikkelingen kunt u lezen op het Intranetportaal.

Overgang pensioenfonds De universitair medische centra (UMC’s) stappen per 1 januari 2012 over van pensioenverzekeraar ABP naar Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW). Op hoofdlijnen is hierover een akkoord bereikt. Met de overstap van de UMC’s zijn dan alle zorgorganisaties aangesloten bij PFZW.  Intranetportaal ➞ Services ➞ Pensioenfonds

HRM INFO is van Servicebedrijf, productgroep HRM

Willem van Gerwen

Klassieke zorgverlening voldoet niet meer De zorg moet meer worden georganiseerd in netwerken rondom de patiënt. Er komen immers meer ouderen, die vaak meerdere aandoeningen hebben, met steeds ingewikkeldere medische problematiek. Onze klassieke manier van zorg verlenen voldoet niet meer. Een betoog van huisarts/onderzoeker Henk Schers.

HET BETOOG Vandaag kwam één van mijn patiënten op het spreekuur. Twee jaar geleden werd een aneurysma ontdekt in haar buik. Ze liet zich opereren. Na de operatie ontstonden doorbloedingsproblemen, met uiteindelijk een amputatie van één van haar benen, en daarnaast allerlei andere problemen. Sindsdien is haar bestaan veranderd. Na getouwtrek met de gemeente kon ze gelukkig thuis blijven wonen. Ondertussen is ze druk bezig met beter worden in het UMC en pendelt van de ene polikliniek naar de andere: van de vaatchirurg naar de uroloog, van de revalidatiearts naar de oogarts, en van de longarts naar de dermatoloog. En ook ik zie haar regelmatig. Ze heeft lang de eigen regie gevoerd in dit proces. Maar vandaag was het op, de grip was kwijt. Een indrukwekkende waaier afspraakkaarten lag verspreid over mijn bureau. Bewijs van onvermogen, de dagen gevuld met revalidatie en ziekenhuisbezoeken, met afspraken maken, verzetten en afzeggen. Patiënte ziet zelden dezelfde artsen, voelde zich speelbal van de ziekenhuislogistiek. Op mijn vraag wie in het ziekenhuis “haar“ dokter is, bleef het stil. Medisch-technisch op onderdelen uitstekend geholpen, maar de grote lijn is zoek, directe communicatie tussen behandelaars ontbrak.

Verkokerde reparatiegeneeskunde Deze patiënte is geen uitzondering. De Westerse mens wordt steeds ouder. Voor de man steeg de levensverwachting sinds 1990 met 5 jaar, voor de vrouw met 2 jaar. Mannen worden gemiddeld 78,5 jaar, vrouwen 82,7 jaar oud. En helaas, ouderdom komt nog steeds met gebreken. De levensverwachting in goede gezondheid steeg slechts in dezelfde mate. Er resteren per saldo dus evenveel jaren in mindere gezondheid.

11

De hogere leeftijd gaat gepaard gaat met een toename van multimorbiditeit en medicijngebruik, en met verminderd psychisch en sociaal functioneren. De complexiteit neemt toe. De belasting van de steeds verder subspecialiserende zorg zal exponentieel toenemen, het aantal eerste polikliniekbezoeken stijgt nog jaarlijks. De wegen naar het UMC St Radboud raken verstopt, de files voor de parkeergarage worden langer. Er gaat veel inspanning naar verkokerde reparatiegeneeskunde aan het eind van het leven, daar waar de oudere zelf er vaak iets anders van verwacht. Regie en samenwerking in de zorg ontbreken nog vaak. Bovendien is er weinig samenhang tussen de zorg en welzijnssector.

Virtuele netwerken Dat moet anders. Professionals in zorg en welzijn moeten ernaar streven om de zorg zoveel mogelijk contextgericht en dichtbij huis te geven, georganiseerd in een netwerk rondom de patiënt. Tweedelijns professionals kunnen zich met behulp van moderne technologie vooral virtueel buiten de muren van het ziekenhuis begeven, waar hun expertise breder en doelmatiger inzetbaar wordt. Enerzijds in de directe patiëntenzorg, anderzijds in vroegtijdige ondersteuning en kennisoverdracht richting eerstelijn. De klassieke scheidslijn tussen eerste en tweede lijn zal hiermee verdwijnen. Het UMC is dan niet meer een klassiek ziekenhuis, maar een brede organisatie van eerste- en tweedelijnszorg samen met ouderengeneeskunde en public health. De patiënt kan in dergelijke, deels virtuele netwerken zoveel mogelijk zelf de regie voeren, zonodig met hulp van anderen: met een toegankelijk dossier, en met zicht op communicatie tussen professionals. Generalist en specialist worden dan pas echt complementair. Op meerdere fronten in het UMC wordt er door specialisten in samenwerking met huisartsen en anderen in de eerstelijn gewerkt aan deze nieuwe zorg. Vanuit de neurologie (ParkinsonNet), de klinische geriatrie (Zorg- en Welzijns Informatie Portaal (ZWIP)), de interne geneeskunde (cardiovasculair risicomanagement) en de oncologie (RUCO) ontstaan mooie koploperprojecten, waarin eerste en tweede lijn vruchtbaar samenwerken. Ook Health Bridge is hiervan een mooi voorbeeld. Al deze initiatieven richten zich op de behoeftes en prioriteiten van de patiënt zelf, en denken vanuit een netwerk van professionals. En zo hoort het te gaan in een innovatief en vooruitstrevend UMC! Dr. Henk Schers is huisarts/onderzoeker bij de afdeling Eerstelijnsgeneeskunde.

a ctuee l

r a dbode 5 - 2 0 1 1

Niet alléén de smaak telt In ons UMC zijn er diverse initiatieven om de culinaire gastvrijheid te verbeteren. Ontbijten kan nu voor slechts 2 euro. Het reserveren van de catering gaat veel gemakkelijker. En u mag straks zélf recepten bedenken voor het personeelsmenu. G i j s Munn i ch s

Dagelijks ervaren honderden medewerkers, patiënten en bezoekers hoe het met onze gastvrijheid is gesteld als ze een van de restaurants in het UMC bezoeken. ‘Een goede ervaring in een restaurant wordt drie keer doorverteld, maar een slechte ervaring elf keer! Zo blijkt uit onderzoek’, vertelt Lucia Kilkens, manager Hotelservices. ‘Vanzelfsprekend willen we dus uitblinken in gastvrijheid. Dan gaat het niet alleen om de smaak van het eten, maar om de totale beleving. Het gaat erom hoe de broodjes zijn opgediend, om de ontvangst, de bediening aan de kassa enzovoorts. In dit totaalplaatje willen we onderscheidend zijn.’ Er zijn vanuit de Hotelservices (productgroep Logistiek & Services) diverse initiatieven gestart om de gastvrijheid te verbeteren. Zo kunnen studenten en medewerkers sinds kort voor 2 euro ontbijten in de kantine van het Studiecentrum. ‘Deze service past bij goed werkgeverschap’, zegt Hilde Evers, operationeel manager restaurants. ‘Mensen presteren beter als ze goed hebben ontbeten. Je ziet steeds meer medewerkers er gebruik van maken. Ze combineren bijvoorbeeld het samen ontbijten met een werkoverleg of het vieren van een verjaardag.’ Voor 2 euro krijg je een croissantje, een pistolet, beleg en koffie of thee.

‘Toetje van Anne’ Onderscheidend zijn in kwaliteit, betekent ook: weten wat de klant wil. ‘Normaal vragen we dat via enquêtes, maar nu willen we dat op een ludieke manier doen’, zegt Kilkens. ‘In april gaan we een prijsvraag uitschrijven, waarbij medewerkers zelf een recept kunnen indienen voor een voorgerecht, hoofdgerecht of dessert. De drie lekkerste recepten worden opgenomen in het menu van het personeelsrestaurant. Met naamsvermelding van de bedenker. Straks serveren we dus “het toetje van

ethiek Voltooid leven Het burgerinitiatief “Voltooid leven” wil legale mogelijkheden realiseren tot stervenshulp aan mensen die hun leven als voltooid beschouwen. De Romeinse filosoof Seneca (4 v.Chr – 65 n.Chr) zou het waarschijnlijk van harte hebben gesteund. In een brief aan zijn vriend Lucilius vraagt hij retorisch waarom je de lijdende ziel niet zou laten vertrekken als in je laatste levensfase het lichaam geen nuttige dienst meer verricht. ‘En’, voegt hij er vooruitziend aan toe, ‘misschien moet je dat wel iets eerder doen dan nodig, om te voorkomen dat je het, als het echt nodig is, niet meer kunt (…). Ik zal de oude dag niet opgeven als die mij geheel intact laat … . Maar als hij mijn geest begint te schudden en er stukken van begint weg te halen, als hij mij niet zozeer het leven

Foto’s: Lotte Boersma

Anne” of “de spaghetti van Geert”. Door deze prijsvraag kunnen we het menu beter afstemmen op de wensen van onze gasten.’

De nieuwe cateringgids staat op het bedrijfsportaal onder ‘Services’. Later is ook op intranet meer informatie te vinden over de receptenprijsvraag.

Vernieuwde cateringgids Niet alleen in de restaurants wordt gewerkt aan de culinaire gastvrijheid. Ook het digitale reserveringssysteem voor de catering is sinds deze week vernieuwd. ‘De cateringgids heeft nu de uitstraling van een webwinkel. Met foto’s van de broodjes, taarten, hapjes en buffetten, is de presentatie veel aantrekkelijker geworden’, vertelt Evers. ‘Bovendien weet men zo precies wat men bestelt.’ Maar, ondanks de eerste positieve reacties, blijft men vooral de vraag stellen of de catering zélf ook beter geregeld is. ‘Ja’, aldus Evers. ‘Als iemand een bestelling plaatst, krijgt degene automatisch te zien of de bestelling goed binnengekomen is. Ook kun je tussentijds bestellingen wijzigen. Handig als er opeens minder óf juist meer mensen naar een bijeenkomst komen. In het nieuwe systeem is de kans op fouten in de reservering en in alle processen hierbij veel kleiner geworden. De verwachting is dat het nieuwe reserveringssysteem zeker tot meer klanttevredenheid zal leiden.’  n

laat als wel mijn levensadem, dan spring ik van het zwakke en vervallende gebouw.’ Seneca wilde aftakeling van lichaam en geest vóór zijn, het burgerinitiatief het verlies van waardigheid. Seneca leefde in een samenleving zonder sociale voorzieningen, wij daarentegen voeren ze hoog in onze morele

vaandels: zij heten tekenen te zijn van onze beschaving en humaniteit. Ik kan mij, net als Seneca, voorstellen dat mensen van hoge leeftijd een moment bereiken dat ze gaan verlangen naar de dood en verlies van waardigheid willen voorkomen. Maar het gaat er bij mij niet in,

12

‘Michelingids’ voor de zorg Hoe gastvrij is het Radboud voor onze belangrijkste klanten, de patiënten en bezoekers? Dit wordt beoordeeld in de audit Gastvrijheidszorg met Sterren, een initiatief van LOC Zeggenschap in zorg (zie www.zorgmetsterren.nl). Vorige week is de externe beoordelingscommissie op bezoek geweest om te kijken hoe het is gesteld met het eten en drinken, de sfeer en ambiance in het Radboud. Op 9 juni wordt bekend of het UMC St Radboud een plekje krijgt in de Sterrengids, de ‘Michelingids’ voor zorginstellingen. Dan weten we dus pas écht hoe gastvrij we zijn.

dat in onze “beschaafde, humane” samenleving zo’n oordeel te reduceren is tot alleen een individuele aangelegenheid. Alsof het feit dat de indicatie voor verpleeg- en verzorgingshuizen steeds strenger wordt, de zorg beperkt tot het hoogst noodzakelijke, de werkdruk hoger en kwantiteit en kwaliteit van personeel minder, daar niet toe doet. De mogelijkheid je leven als waardig en zinvol te ervaren is óók een maatschappelijke verantwoordelijkheid en mede gevolg van politieke keuzes. Waardigheid wordt bedreigd als ouderen in kwetsbare posities gereduceerd worden tot objecten van zorg en hen voortdurend wordt voorgehouden dat hun vergrijzing een enorme kostenpost is. Als bovendien van hen ook niets meer verwacht wordt dan in rust en bingo-end weg te kwijnen tot de dood. En ronduit wrang als binnen zulke omstandigheden een pleidooi wordt opgezet voor de wettelijke mogelijkheid tot hulp bij zelfdoding. Martien Pijnenburg