Diabetes en uw apotheek Als bij u diabetes is vastgesteld, dan kunt u natuurlijk terecht bij uw apotheek. Het apotheekteam zorgt ervoor dat u:
• Op tijd het juiste medicijn krijgt. • Medicijnen krijgt die u zonder problemen kunt gebruiken,
bijvoorbeeld in combinatie met andere middelen.
van medicijnen.
en medicijnen.
• Weet hoe u uw medicijnen goed en veilig gebruikt. • Professioneel advies krijgt als u vervelende bijwerkingen heeft • Duidelijk antwoord krijgt op al uw vragen over gezondheid
Uw bloedsuikerwaarde is: in mmol/l
Normale bloedsuikerwaarde ‘Gestoorde’ bloedsuikerwaarde Waarschijnlijk diabetes
Niet nuchter
Nuchter
u had in de 8 uur voor de controle wel gegeten of gedronken
u had in de 8 uur voor de controle niets gegeten of gedronken
minder dan 7,8
minder dan 6,1
tussen 7,8 en 11,0
tussen 6,1 en 6,9
meer dan 11,0
meer dan 6,9
Is in uw apotheek een ‘gestoorde’ bloedsuikerwaarde gemeten, of ‘waarschijnlijk diabetes’? Maak dan een afspraak met uw huisarts. Die zal uw bloedsuiker nog een keer meten, en kan eventueel verder onderzoek doen. Tip: De test in deze brochure gaat alleen over diabetes. Wilt u meer weten over een gecombineerd risico op diabetes, hart- en vaatziekten en nierziekten? Ga naar www.testuwrisico.nl
Uw apotheek. Voor betrouwbare zorg dichtbij.
Meer dan 250.000 mensen hebben diabetes zonder dat ze het weten. Heeft u diabetes zonder dat u het weet?
P Doe de risicotest P Laat uw bloedsuikerwaarde meten P Lees wat u zelf kunt doen Uw apotheek. Voor betrouwbare zorg dichtbij.
Diabetes is onzichtbaar
Veel gestelde vragen over diabetes
In Nederland zijn 250.000 mensen die diabetes hebben zonder dat ze dit weten. Juist daarom is het belangrijk om uw risico op diabetes vast te stellen.
Waaraan herken je diabetes?
Uw apotheker helpt u hier graag bij. Deze brochure geeft u inzicht in de
Je merkt vaak eerst niet dat je diabetes hebt. Soms zijn er deze klachten: veel
symptomen en risico’s en ook hoe u de kans op diabetes kunt verkleinen.
dorst, veel plassen, last van ogen (bijvoorbeeld wazig zien), wondjes die slecht
Ga uw risico op diabetes na met de test verderop in deze brochure. En laat
genezen of infecties die vaak terugkomen (bijvoorbeeld blaasontsteking).
uw bloedsuikerwaarde in de apotheek meten. Heeft u vragen? Stel ze gerust.
Herkent u hier iets van? Ga dan even langs bij de huisarts.
Uw apotheker en het apotheekteam geven u graag advies. Kun je een beetje diabetes hebben? Wat is diabetes?
Er bestaat niet zoiets als een beetje, lichte of zware diabetes. Je hebt diabetes,
Als je diabetes hebt, merk je dat meestal niet meteen. Je ziet er dan ook niet
of je hebt het niet. Diabetes geeft bij iedereen dezelfde risico’s voor de
ziek uit. Diabetes (ook bekend als suikerziekte) heeft te maken met bloedsuiker:
gezondheid. Wel verschilt de behandeling per persoon. De een spuit insuline,
de brandstof voor het lichaam. De risicotest en deze brochure gaan over
de ander slikt pillen, of doet het allebei. Bij sommige mensen met diabetes
diabetes type 2, want dat komt verreweg het meeste voor. Het heet ook wel
type 2 helpen gezond eten en bewegen al genoeg.
ouderdomssuiker, maar steeds meer jonge mensen krijgen het. Bij diabetes type 2 kan je lichaam geen suiker meer uit het bloed halen. Dit gebeurt normaal
Krijg je diabetes als je veel snoept?
met insuline, een stof in het lichaam. Bij diabetes type 2 reageert het lichaam
Nee, wie veel snoept of suiker eet, krijgt niet zomaar diabetes. Al kun je van
niet meer goed op insuline; het is er ongevoelig voor geworden. Hierdoor is je
snoep, koekjes en gebak te dik worden. Daardoor heb je wel meer kans op
bloedsuikerwaarde te hoog. Dit is ongezond en het beschadigt na een tijdje
diabetes type 2. Toch krijgt lang niet iedereen met overgewicht diabetes.
onder andere de ogen, nieren en bloedvaten. Ook bloeddruk en cholesterol zijn
Want diabetes heeft ook andere oorzaken. Er zijn genoeg slanke mensen
vaak te hoog. Diabetes is een chronische ziekte: het is nog niet te genezen.
die diabetes krijgen. Wel kunt u uw risico verkleinen. Kijk verder op in deze brochure hoe u dit kunt doen.
Uw eigen risico Niet iedereen heeft evenveel kans om diabetes te krijgen. Voor de een is het
Is diabetes erfelijk?
risico groter dan voor de ander. Onderstaande kenmerken vergroten de kans
Ja en nee. Zo speelt erfelijkheid bij diabetes type 1 maar een kleine rol.
op diabetes type 2:
Diabetes type 2 komt wel veel vaker in families voor. Dit gebeurt via een
• 45 jaar of ouder • Overgewicht • Weinig bewegen • Roken • Hoge bloeddruk • Ouders, broer of zus met diabetes • Turkse, Marokkaanse of Surinaams-Hindoestaanse afkomst • Zwangerschapsdiabetes gehad • Het gebruik van het medicijn prednison
omweg: je erft niet de ziekte zelf, maar de aanleg om deze te kunnen krijgen. Of het echt ooit tot diabetes komt, hangt deels af van hoe gezond je leeft.
3
Hoe groot is uw kans op diabetes type 2? Doe de test! Met deze test meet u hoe groot uw kans is om diabetes type 2 te krijgen. Dit heet ook wel suikerziekte. Beantwoord alle vragen. Zet daarvoor een rondje om het cijfer voor het goede antwoord, bijvoorbeeld 3 . Daarna leest u hoe groot uw kans op diabetes type 2 is, en wat u kunt doen om diabetes type 2 te voorkomen.
Hoe oud bent u?
0
jonger dan 45 jaar
1
45 tot en met 54 jaar
2
55 tot en met 64 jaar
4
ouder dan 64 jaar
4 Wat is de omtrek van uw buik?
Meet met een meetlint de omtrek van uw blote buik. Zorg ervoor dat het meetlint over uw navel komt. En trek uw buik niet in.
1
Vrouw
Bent u een man of een vrouw?
1
man
0
0
vrouw
2 4
2 Heeft u een gezond gewicht? Het antwoord op deze vraag vindt u met de 5 stappen hieronder. Stap 1: Wat is uw lengte? Zoek uw lengte op in de linkerlijn. Zet een punt bij uw lengte Stap 2: Wat is uw gewicht? Zoek uw gewicht op in de middelste lijn. Zet een punt bij uw gewicht. Stap 3: Trek een streep van de punt van uw lengte naar de punt van uw gewicht. Stap 4: Trek de streep door tot de rood/oranje/groene balk.
5 Lengte in m 2.00 1.95
1.90 150
Hoe is uw gewicht? 0
mijn gewicht is te laag
0
ik heb een gezond gewicht
1
mijn gewicht is te hoog
2
mijn gewicht is veel te hoog
1.85
130
Veel te hoog gewicht
120
1.80
1.75
minder dan 94 cm
80 tot en met 88 cm
2
94 tot en met 102 cm
meer dan 88 cm
4
meer dan 102 cm
3
ja
0
nee
Gebruikt u medicijnen tegen hoge bloeddruk? Heeft u diabetes gehad toen u zwanger was?
1.65
1.60
Rookt u?
12
ja
0
nee
0
ik ben nooit zwanger geweest / ik ben een man
0
nee
100
2
ja
90
1
Ik rook nu niet, maar heb wel gerookt
3
ja: bij vader, moeder, broer of zus
0
ja: bij andere familieleden
0
nee
Te hoog gewicht
80
1.70
7
110
70
50
Gezond gewicht
8
Komt suikerziekte of diabetes (type 1 of type 2) voor in uw familie?
Te laag gewicht
1.55
U heeft 8 vragen beantwoord. Bij elke vraag heeft u uw score bepaald. Tel nu alle scores bij elkaar op. Schrijf hier op wat uw totale score is: Bron: dr. P. Deurenberg
4
minder dan 80 cm
140
60
Stap 5: Lees hoe uw gewicht is aan de rechterkant van de balk
6
Gewicht in kilo’s
Man 0
Kijk op de volgende pagina voor uitleg bij uw score.
5
Uw score is 5 of lager:
Wat moet u nu doen?
De kans dat u diabetes type 2 krijgt, is klein.
U weet wat uw kans is om diabetes type 2 te krijgen. Wat kunt u zelf doen om te voorkomen dat u dit krijgt? Leef zo gezond mogelijk. Ga naar uw huisarts als uw score 9 of hoger is. Of als u zich moe voelt,
Ongeveer 2 van de 100 mensen met deze score hebben al diabetes type 2 of krijgen dat binnen nu en 5 jaar. U kunt er zelf voor zorgen dat u de kans dat u diabetes type 2 krijgt, klein houdt. Misschien leeft u al gezond. Ga daar dan mee door. Zorg ervoor dat u niet te zwaar wordt. Rook niet en eet gezond. Beweeg elke dag minstens een half uur.
Uw score is 6, 7 of 8: Let goed op! De kans dat u diabetes type 2 krijgt, is iets verhoogd. Ongeveer 10 van de 100 mensen met deze score hebben al diabetes type 2 of krijgen dat binnen nu en 5 jaar. U kunt er zelf voor zorgen dat de
vaak dorst heeft of vaak moet plassen. Ga zeker naar uw huisarts als uw score 6 of hoger is én u Turks, Marokkaans of Hindoestaans bent. Wilt u meer weten over diabetes type 2 en hoe u dit kunt voorkomen? Ga naar www.kijkopdiabetes.nl. Wist u dat u uw kans op diabetes type 2 met de helft kunt verkleinen door gezond te leven? De leefgezondcoach op internet kan u daarbij helpen. Kijk op www.leefgezondcoach.nl.
kans dat u diabetes type 2 krijgt, niet groter wordt. Zorg ervoor dat u niet te zwaar bent of wordt. Beweeg elke dag minstens een half uur, rook niet en eet gezond. Bent u vaak moe? Moet u vaak plassen of heeft u vaak dorst? Of bent u Turks, Marokkaans of Hindoestaans? Ga dan voor alle zekerheid naar uw huisarts. Die kan onderzoeken of u al diabetes type 2 heeft.
Uw score is 9 of hoger:
Kijk op www.voedingscentrum.nl voor informatie over gezond eten.
Let extra goed op! De kans dat u diabetes type 2 krijgt of al heeft, is groot. Ongeveer 20 van de 100 mensen met deze score hebben al diabetes
Kijk op www.nisb.nl voor informatie over gezond bewegen.
type 2 of krijgen dat binnen nu en 5 jaar. Wacht niet en ga met deze score naar uw huisarts. De huisarts kan onderzoeken hoeveel suiker in uw bloed zit. Zo weet u of u al diabetes type 2 heeft, of snel kunt krijgen. Het is ook belangrijk dat u zo gezond mogelijk leeft. Rook niet en eet gezond. Zorg ervoor dat u niet te zwaar bent of wordt. Beweeg elke dag minstens een half uur.
Bron: Nederlandse Diabetes Federatie
6
7
Tips voor gezond leven
Zo helpt het Diabetes Fonds
Heeft u een hoger risico op diabetes type 2? Dan kunt u met gezond leven uw
Deze brochure is gemaakt in samenwerking met het Diabetes Fonds. Want samen
kans toch verkleinen. En zelfs als u wel diabetes krijgt, blijft u door gezond leven
met het apotheekteam wil het fonds voorkomen dat mensen diabetes krijgen. En
veel gezonder. Ook werken de medicijnen beter. Kleine dagelijkse dingen die u
meehelpen om mensen die het ongemerkt hebben, op tijd op te sporen. Betere
verandert, maken veel verschil. Hier leest u de belangrijkste tips!
behandelingen voor diabetes zijn hard nodig, zodat meer mensen met diabetes gezond oud worden. Verbetering komt er dankzij wetenschappelijk onderzoek.
Eet gezond
Daarvoor zorgt het Diabetes Fonds: dat zamelt geld in voor onderzoek en
Goede voeding verkleint de kans op diabetes type 2 en
voorlichting.
andere chronische ziekten, zoals hart- en vaatziekten. Eet niet te veel, en gevarieerd. Als u veel verschillende
Het Diabetes Fonds is helemaal afhankelijk van giften en donaties.
dingen eet, krijgt u alle stoffen binnen die uw lichaam
Ook uw hulp is onmisbaar! Steun het Diabetes Fonds via
nodig heeft. Wilt u gezonder gaan eten?
www.diabetesfonds.nl of bel (033) 462 20 55.
Kijk op www.diabetesfonds.nl/voeding Beweeg genoeg Bewegen is voor iedereen belangrijk. Het werkt als u wat wilt afvallen, het houdt u fit en voorkomt allerlei gezondheidsproblemen. Bewegen geeft een goed
Deskundig advies over gezondheid en medicijnen
gevoel en helpt tegen stress. Het lichaam kan ook
Tip
beter de bloedsuikerwaarde op peil houden. U hoeft
Bekijk de brochures van het Diabetes Fonds. Meer advies over hoe u diabetes voorkomt
fietsen of wandelen scheelt ook al veel! Wilt u meer bewegen?
• • •
Kijk op www.diabetesfonds.nl/bewegen
maar ook handig als u diabetes wilt voorkomen!
Stop met roken
U krijgt ze gratis per e-mail via www.diabetesfonds.nl/meerinfo
niet per se te gaan sporten. Met de fiets of lopend boodschappen doen, vaker de trap nemen, een stukje
Het is de moeite waard om te stoppen met roken. Niet alleen voor uw longen, hart en bloedvaten, maar ook vanwege de kans op diabetes. Want roken maakt het lichaam minder gevoelig voor insuline, waardoor er meer suiker in uw bloed blijft zitten. Wilt u stoppen met roken? Kijk op www.rokeninfo.nl. Uw apotheekteam helpt u met advies, verwijzing en ondersteuning door bijvoorbeeld nicotinevervangers.
Deskundig advies over gezondheid en medicijnen
Uitleg over hoe u diabetes herkent Moet u suikervrij eten? Voedingsadviezen voor diabetespatiënten
