Een uitgave van de Federatie van Onderlinge Verzekeringmaatschappijen in Nederland JAARGANG 21 NUMMER 10 DECEMBER 2011
IN DIT NUMMER ONDER MEER:
Pagina 4
FOV benadrukt
FOV-Preventiedag 2011
Over waarden en voorwaarden en het stoppen van de inbreker
proportionaliteit in Solvency II
Circa 125 belangstellenden waren op woensdag 23 november 2011 aanwezig op de jaarlijkse Preventiedag van de FOV. Zij kregen in restaurant Groot Kievitsdal in Baarn
Pagina 4
Taxatiedagen FOV
een programma aangeboden van vijf presentaties over het onderwerp inbraakpreventie. ’Alles van (voor)waarde(n): is de inbreker te stoppen?’ was de prikkelende hoofdvraag, waarop antwoorden werden geformuleerd vanuit de elektronische inbraakbeveiliging,
Pagina 5
De zeven elementen van
de bouwkundige inbraakbeveiliging, het forensisch onderzoek, de tracking- en tracingtechniek en de verzekeringsbranche.
een integere cultuur Pagina 6
2011 in beeld
De Preventiedag werd dit jaar geleid door Bert
dat meestal de kraak toch al is afgerond voordat
Veurink, voorzitter van de Technische
er sprake is van opvolging door beveiligers of
Commissie Schadepreventie van de FOV. In zijn
politie. Aan de hand van maar liefst negenen-
welkomstwoord dankte hij Toon Bullens,
negentig sheets in een PowerPoint-presentatie
voorzitter van de FOV, die een lange reeks van
besprak Poulussen de ’ins and outs’ en de
jaren, tot en met vorig jaar, dagvoorzitter van de
voor- en nadelen van passieve en actieve infra-
“Inspelen op
Preventiedag is geweest. Als blijk van
rooddetectoren, ultrasonor- en radarsystemen,
veranderingen was niet
waardering ontving Bullens een preventiepakket,
tril- en glasbreukdetectoren, magneetcontacten,
eerder zo urgent”
met daarin een brandblusser, een noodhamer,
hek- of muurgerelateerde, ondergrondse en
een vochtmeter, een blusdeken en een
vrijstaande systemen voor buitendetectie en
rookmelder. In zijn wederwoord dankte Bullens
intelligente videoanalyse. De voor- en nadelen
Pagina 11
Univé Hollands Noorden
iedereen die zich voor preventie heeft ingezet en benadrukte hij dat het vertrouwen van consumenten in de verzekeringsbranche voor een groot deel op preventieactiviteiten is gebaseerd. Na het welkomstwoord van Veurink verspreidde de groep deelnemers zich over vier zalen in Groot Kievitsdal, voor evenzoveel parallelle presentaties. ELEKTRONISCHE BEVEILIGING
Erik Poulussen, accountmanager bij Mactwin Security Systems in Heteren, besprak de mogelijkheden van elektronische beveiliging, uitgaande van het OSVO-model: organiseren, signaleren, vertragen en opvolgen. Hij wees erop dat in het algemeen de buitenschil van te beveiligen objecten redelijk is beveiligd, maar
Herbert Meijer.
De onderlinge
1
van al deze beveiligingsmethoden hebben
voor het ingetikte raam of van de cd’s, waarvan
betrekking op onder meer de nauwkeurigheid
er meer als gestolen werden opgegeven dan er
van het alarm (wordt bijvoorbeeld onderscheid
op de aangewezen plaats hadden kunnen
gemaakt tussen een muis en een mens?),
staan. Bij bedrijfsinbraken onderzoekt Biesboer
de mogelijkheid om detectie te ontwijken
ook of aan alle verzekeringsvoorwaarden is
(is bijvoorbeeld ’onderkruipen’ mogelijk?), de
voldaan, met name of het pand overeenkomstig
kosten van de installatie en het onderhoud,
zijn bestemming wordt gebruikt en of het aan
het ruimtebeslag, de complexiteit en de
de risico-inventarisatie voldoet. Bij een
manipuleerbaarheid van de installatie en de
vermoeden van fraude vindt altijd een recon-
invloed van begroeiing en weersomstandig-
structie plaats en wordt de inbraak dus volledig
heden. Tot slot ging Poulussen in op mogelijke
overgedaan. Aan het slot van zijn presentatie
manieren van doormelding naar meldkamers
liet Henk Biesboer een aantal filmopnamen van
en alarmverificatie.
bewakingscamera’s zien, evenals van sporen die op fraude kunnen wijzen.
FORENSISCH ONDERZOEK
Sprekers en commissieleden.
Henk Biesboer, directeur van Biesboer Expertise
TRACKING & TRACING
in Egmond aan Zee, werkte tot 1992 bij de
Gerben van der Kamp is directeur van Allsetra
tactische en technische recherche. Samen met
in Wezep. Dit bedrijf voert een hele reeks
zijn collega’s verrichtte hij zo’n 400 sporen-
producten, met name positiebepaling van
onderzoeken per jaar. Hij ging in 1992 zelf-
voertuigen, ritregistratie, draaiurenregistratie van
standig verder en onderzoekt sindsdien, bijvoor-
machines, chauffeursidentificatie, rijstijlanalyse
beeld in opdracht van verzekeraars, of bij een
en verhuurondersteuning. In zijn presentatie
inbraak fraude kan zijn gepleegd. In het algemeen
ging Van der Kamp allereerst in op tracking &
kan een inbraak in z’n geheel in scene zijn
tracing van gestolen voertuigen en materieel. Hij
gezet, kan de wijze van binnendringen zijn
maakte duidelijk dat bij een onverwachte
aangepast (veelal om te maskeren dat het geen
verplaatsing van voertuigen en materieel
inbraak, maar insluiping betrof) en kan de claim
(bijvoorbeeld in het weekeinde of ’s nachts) na
worden gemajoreerd. Van alle omstandigheden
de signalering daarvan snel kan worden
gaf Biesboer sprekende voorbeelden, bijvoor-
gehandeld en vaak meteen ook de medewerking
beeld van het televisiescherm dat te groot was
van de politie kan worden verkregen. Tracking & tracing is echter niet alleen na een diefstal van belang. De techniek kan ook voor draaiurenregistratie worden toegepast (bijvoorbeeld om te voorkomen dat bij verhuur te weinig wordt afgerekend) en voor onderhoudsanalyse (bijvoorbeeld om tijdig een servicebeurt in te plannen). Tot slot van zijn presentatie besprak Van der Kamp drie opmerkelijke zaken. In de eerste plaats constateert hij vaak een toegenomen ’customer loyality’ jegens verzekeraars die meedenken over preventieve maatregelen als tracking & tracing. In de tweede plaats constateert hij dat bedrijven die bewust met zaken als risicomanagement bezig zijn, regelmatig – letterlijk – in de prijzen vallen als
2
De onderlinge december 2011
ergens een ’award’ voor wordt uitgereikt. In de
CLAUSULES IN POLISSEN
derde plaats constateert hij dat de schadelast
De vijfde en afsluitende presentatie op de
van bedrijven enorm daalt als medewerkers op
Preventiedag vond niet in parallelle sessies
tracking & tracing kunnen inloggen. Zij worden
plaats, maar plenair in de grote zaal. In deze
zich bewust van de controle en passen dan hun
presentatie besprak Simon Kadijk, directeur van
gedrag aan.
Donatus Verzekeringen in Rosmalen, de vooren nadelen van clausules en polisbepalingen bij
BOUWKUNDIGE BEVEILIGING
verzekeringen. Hij voerde aan dat verzekeraars
Herbert Meijer, manager marktontwikkeling bij
kopiisten van clausules zijn, zelfs van clausules
BUVA in Barendrecht, besprak op de Preventie-
die sinds de invoering van het nieuw Burgerlijke
dag de zin en onzin van bouwkundige maat-
Wetboek niet geldig zijn. Hij gaf als voorbeeld
regelen voor inbraakwering. BUVA is ontwik-
de clausule ’erf en grond is uitgesloten’ bij de
kelaar, producent en leverancier van
verzekering van een opstal. Deze clausule is
bouwproducten. Als het om hang- en sluitwerk
volgens Kadijk overbodig (want er is nauwelijks
gaat, dan is inbraakwering een belangrijk (zelfs
schade denkbaar), onjuist (want is zonder
in de wet vastgelegd) doel, maar het moet ook
uitsluiting ook niet gedekt) en ongewenst (want
(bij scheefheid) bouwtoleranties opvangen,
de verkoopwaarde van een pand wordt mede
vocht, tocht, geluid en brand weren en comfor-
door erf en grond bepaald). De clausule ’opzet
tabele bediening en toegangscontrole mogelijk
is uitgesloten’ leidt zelfs tot onduidelijkheid voor
maken. Ten aanzien van het hang- en sluitwerk
wat betreft roekeloosheid en op grond van de
is een groot aantal eisen vastgelegd in het
proferentemregel is dan de opsteller van de
Bouwbesluit en in de normen NEN 5087, 5089
clausule in het nadeel. (Het algemeen rechts-
en 5096. Daarnaast bestaan er verschillende
beginsel ’contra proferentem’ stelt dat een
instanties voor en stelsels van regelgeving en
onduidelijke bepaling in een overeenkomst
keurmerken, zoals de Stichting Kwaliteit
moet worden uitgelegd in het nadeel van
Gevelbouw, het Politiekeurmerk Veilig Wonen,
degene die deze bepaling bij de totstandkoming
de Nationale Beveiliging Richtlijnen en BORG.
van de overeenkomst heeft geëist.) Simon
Herbert Meijer besprak uitgebreid alle eisen en
Kadijk besprak hierna nog enkele opmerkelijke
kenmerken van de desbetreffende richtlijnen.
toepassingen van deze proferentemregel. Hij
In het geval van inbraakwering moet het hang-
pleitte in dit verband voor duidelijke polis-
en sluitwerk bestand zijn tegen een geoefende
bepalingen, het liefst in de vorm van limitatieve
inbreker die drie minuten de tijd heeft om het
opsommingen en in ieder geval zonder open
met een hamer, twee tangen, twee schroeven-
formuleringen als ’onder andere’, ’en dergelijke’
draaiers en een spie te bewerken. Meijer verze-
en ’zoals’. Een van de voorbeelden in de
kerde zijn gehoor dat bijna geen enkel product
presentatie van Kadijk leidde uiteindelijk tot een
meer kan worden ontwikkeld dat die test kan
discussie over het begrip herbouwwaarde en
doorstaan. Hij besloot zijn presentatie met de
over de aftrek van nieuw-voor-oud, hetgeen de
conclusie dat inbraakwerende maatregelen zin
aandacht enigszins op een zijspoor bracht. Het
hebben mits rekening wordt gehouden met de
was immers Kadijks bedoeling om aan te tonen
locatie, de aard en het gebruik van het pand,
dat clausules, ook preventieclausules, doorgaans
evenals met de eisen die aan vluchtwegen
slecht of helemaal niet worden gelezen en dat
worden gesteld, en mits die maatregelen
de preventiebedoelingen daarom beter op andere
worden gecombineerd met advisering van
wijzen kunnen worden gecommuniceerd. ”Sluit
gebruikers en bewoners en, indien nodig, met
clausules uit!” zo besloot hij de drukbezochte
andere maatregelen.
en levendige FOV-Preventiedag 2011.
De onderlinge december 2011
3
F E D E R AT I E
aangepast en duidelijk is dat educatie een
De cursus wordt gegeven in twee
blijvend onderdeel van het FOV-producten-
gesplitste delen, te weten in agrarisch/
pakket zal zijn. Voor de korte termijn wens
particulier en in bedrijfsmatig/particulier.
ik u en de uwen heel plezierige feest-
De dagen worden inhoudelijk verzorgd
dagen toe en een goed begin van 2012.
door Bert Veurink en Wim Pasman. Bert Veurink is voorzitter van de Technische
Chris van Toor
Commissie Schade Preventie van de FOV en directeur van TotaalSupport BV. Wim
2011: Jaar van de educatie In de vorige editie van de Onderlinge werd gemeld dat de Verenigde Naties 2012 tot
FOV benadrukt proportionaliteit in Solvency II
Pasman is directeur van CasaData, een internetuitgeverij. Hij is grondlegger van het bekende ’groene boekje’ en eindver-
jaar van de coöperatie hebben uitgeroepen.
In de Solvency II-werkgroep van het
antwoordelijk geweest voor de latere serie
Vanwege de grote verdiensten van het
Verbond van Verzekeraars, waar de FOV in
Reed Business Information Taxatieboekjes.
coöperatieve model wordt daar volgend
is vertegenwoordigd, en via de interna-
De deelnemers gaan in totaal twee dagen
jaar internationale aandacht aan besteed.
tionale branchevereniging Amice, heeft de
op cursus: de eerste dag gaat men een
De Verenigde Naties laten deze aandacht
FOV commentaar geleverd op de voor-
dagdeel naar een praktijklocatie, waarna in
vergezeld gaan van een oproep voor facili-
genomen invoeringsmaatregelen ten aan-
de middag een cursus wordt gegeven over
terende wet- en regelgeving voor coöpe-
zien van Solvency II. Het commentaar
alle ins and outs van indexcijfers. Tevens
raties, waar onderlingen een species van
betreft onder andere de (te) stringente
worden diverse schadegevallen behandeld.
zijn. De FOV zal deze oproep op nationaal
voorwaarden om proportionaliteit te mogen
De tweede dag bestaat uit de uitwerking
niveau laten doorklinken. Het bijna ver-
toepassen bij de berekening van de
van de praktijklocatie en uit de toepassing
streken jaar 2011 stond voor de FOV onder
vereiste solvabiliteit. Naast een herhaald
van de taxatieboekjes van Reed Business
andere in het teken van opleidingen. Door
pleidooi voor vereenvoudiging van een
Information. De deelnemers worden op
de grote vraag werd de traditionele
aantal berekeningen is ook gewezen op
basis van kennis, kunde en praktische
Nyenrode-cursus voor directie-, bestuurs-
het feit dat bij de rapportageverplichtingen
ervaring ingedeeld in 3 groepen: 0-1 jaar
leden en toezichthouders dit jaar voor het
(Pillar 3) geen onderscheid wordt gemaakt
ervaring; 1-5 jaar ervaring; > 5 jaar ervaring.
eerst twee keer gegeven. Ook werd voor
tussen grote danwel complexe rapporteurs
De groepsgrootte bedraagt ongeveer
het eerst een terugkomdag voor eerdere
en kleine en eenvoudige maatschappijen.
10 personen. Bovenstaande indeling is
jaargangen georganiseerd, die al snel was
Daarmee dreigen de rapportageverplich-
afhankelijk van het aantal deelnemers.
overtekend en daarom in 2012 een
tingen voor de laatste groep onevenredig
In januari wordt de uitnodiging voor de
vervolg zal krijgen. Het onbetwiste succes-
zwaar uit te werken. De input van de FOV
dagen verstuurd.
nummer van dit jaar was de Wft-cursus
wordt via de CEA en Amice aan de EU
voor beleidsbepalers, die op dit moment
doorgegeven, waar de beslissing over defini-
Amice congres 2012
al zes keer is gegeven en waarvan voor
tieve vormgeving van Solvency II zal worden
Van 6 tot en met 8 juni 2012 zal het
2012 nog drie edities gepland staan. Het
genomen. De besluitvorming vindt
tweejaarlijkse congres van Amice plaats-
succes van het cursusaanbod is voor een
gefaseerd plaats en is onderwerp van
vinden in Gdansk (Polen). Vertegenwoor-
deel gelegen in het feit dat dit naar mede-
voortdurende politieke discussie, waardoor
digers van de Europese Commissie, het
deling van DNB een goede basis voor een
de invoeringsdatum van Solvency II al
Europees parlement en EIOPA zullen
geschikte beleidsbepaler oplevert en dat
verschillende keren is opgeschoven. De
spreken over wat de financiële sector na
hiermee aan de eis van permanente
definitieve invoeringsdatum is ook nu nog
Solvency II kan verwachten. Aan de imple-
educatie kan worden voldaan. Gezien de
met onzekerheid omgeven.
mentatie van Solvency II zal ook aandacht worden besteed, evenals aan de onder-
grote afname van de studiedagen kan 2011 als het succesvolle jaar van de educatie
Taxatiedagen FOV
werpen maatschappelijk verantwoord
worden beschouwd. In de komende jaren
Op veler verzoek organiseert de FOV in de
ondernemen en innovatie door onderlinge
zal het aanbod aan de actualiteit worden
maanden maart en april 2012 taxatiedagen.
verzekeraars. Ook de rol van coöperatieve
4
De onderlinge december 2011
A C T U A L I T E I T E N
sector en publiek. ”De vaste salarissen zijn
weggeschoven door de werkgevers om
hoog genoeg”, aldus Wijffels. De groep wil
plaats te maken voor de allergoedkoopste
verder goedkeuring van de toezichthouders
opties. In hoeverre je dan nog kunt
voor alle nieuwe financiële producten en
spreken van een paritaire studie naar de
stelt daarnaast voor om het handelen voor
houdbaarheid weet ik niet. Het lijkt eerder
eigen rekening bij banken geheel te
op een taakstellende studie die onder-
verbieden. Verder willen zij onder meer
bouwing moest geven voor conclusies die
dat vreemd en eigen vermogen voortaan
al getrokken waren.” Afgezien van de
fiscaal op gelijke wijze wordt behandeld.
pensioenregeling hebben de werkgevers
Binnenkort komen Wijffels en zijn groep
een structurele loonsverhoging aangeboden
met een nadere uitwerking en nieuwe
van 1 procent bij een looptijd van 1 juni
voorstellen op het gebied van pensioenen.
2011 tot en met 31 augustus 2012.
Lech Walensa.
Bron: AM Signalen
Optioneel is een variant met een looptijd
verzekeraars op het gebied van ziekte-
de 1 procent loonsverhoging een
Achmea vanuit Nederland een spreker.
Werkgevers doen eindbod in onderhandelingen branchecao
tot en met 31 december 2012, met naast kosten zal worden belicht. Hiervoor levert
eenmalige uitkering van 0,5 procent op 1 juni 2012. De bonden zullen zich op
Het programma bevat een bezoek aan het
De onderhandelingen over de cao voor
korte termijn verstaan met hun leden in
havencomplex in Gdansk waar de recente
het verzekeringsbedrijf hebben na zes
de sector en zich beraden op de verdere
historie van Polen is begonnen. Hierover
maanden nog niet tot een akkoord geleid.
marsroute. ”Het broeit in ieder geval al
zal de speciale gastspreker Lech Walensa
De toekomstbestendigheid van de pensioen-
behoorlijk, stel ik vast naar aanleiding van
het woord voeren. In januari 2012 zal de
regeling blijft het struikelblok. De werk-
mijn contacten met leden”, aldus Brouwer.
inschrijving voor het congres worden
gevers hebben nu een eindbod gedaan,
geopend.
ACTUALITEITEN
Wijffels: ”Alle bonussen in financiële wereld moeten weg.”
van de indexatie van de pensioenen voor
De zeven elementen van een integere cultuur
actieven en een verhoging van de pensioen-
Het onderwerp ’gedrag en cultuur’ staat
dat neerkomt op het voorwaardelijk maken
opbouw door een substantiële verlaging
nadrukkelijk op de agenda van DNB. Het
van de franchise. Het invoeren van een
maatschappelijk belang van verzekeraars is
gedeeltelijke beschikbarepremieregeling
een belangrijke reden om hier op in te
moet worden doorgeschoven naar de
zoomen, mede vanwege een aantal
volgende cao, vinden de werkgevers. Ze
incidenten in het verleden waardoor het
zien hun voorstellen als noodzakelijk voor
vertrouwen in de financiële sector als
Volgens het Sustainable Finance Lab, een
de houdbaarheid van de pensioenregeling
geheel is afgenomen. De incidenten hielden
denktank van financiële deskundigen
op lange termijn en beschouwen de
verband met een te grote gerichtheid op
onder leiding van ex-Rabobanktopman
verlaging van de franchise als een serieuze
kortetermijnwinst en het belang van aan-
Herman Wijffels, moeten alle bonussen in
tegemoetkoming aan de wensen van de
deelhouders, waaraan het belang van werk-
de financiële wereld worden afgeschaft.
vakorganisaties. ”Werkgevers leggen de
nemers en klanten, de continuïteit van de
De denktank, waarin ook hoogleraren als
prijs van de gang van zaken in de branche
onderneming en de samenleving onderge-
Arnoud Boot en Arjo Klamer een plaats
wel erg gemakkelijk en eenzijdig bij hun
schikt werd gemaakt. DNB ziet het mede
hebben, wil niet alleen bonussen van
eigen werknemers neer”, reageert Unie-
als haar taak om dit vertrouwen terug te
tussenpersonen afschaffen, maar ook van
onderhandelaar Wim Brouwer op het
winnen door aandacht te besteden aan de
bankiers, raden van bestuur, toezicht-
eindbod. ”In de vorige cao is een paritaire
integriteit van financiële ondernemingen
houders, adviseurs en accountants.
studie naar de toekomstbestendigheid van
en daarop ook te toetsen. In het toezicht
Volgens deze denktank zijn de bonussen
de pensioenregeling afgesproken. Alle
worden zeven elementen onderscheiden:
de bron van alle wantrouwen tussen
opties die in die studie zaten zijn feitelijk
Lees verder op pagina 7
De onderlinge december 2011
5
2 011
I N
B E E L D
De onderstaande compilatie geeft een indruk van de plaatsen waar de FOV dit jaar heeft vergaderd, de onderwerpen die aan de orde zijn geweest en personen met wie contact heeft plaatsgevonden.
Aluminium Centrum, Huis De Salentijn, bestuurlijk overleg.
Jos Burgers, marketing.
Ministerie van Financiën.
Matthijs Huizing, VVD.
Ferdinand Grapperhaus, voorzitter Commissie Governance Principes Verzekeraars
6
De onderlinge december 2011
Deelnemers bestuurderscursus 2011.
algemene ledenvergadering
1 Belangenafweging/evenwichtig handelen: alle relevante belangen onderkennen en zichtbaar meewegen; 2 Consistent handelen: handelen in lijn met doelstellingen en keuzes; 3 Bespreekbaarheid: stimuleren van een positief-kritische houding van werknemers en ruimte geven voor het bespreken van besluiten, andere opvattingen, fouten en taboes; 4 Voorbeeldgedrag: good behaviour at the top (persoonlijke integriteit, Dik van Velzen, zorgplicht.
waaronder het voorkomen van (de schijn van) belangenverstrengeling; 5 Uitvoerbaarheid: realistische targets stellen en het wegnemen van perverse prikkels en verleidingen; 6 Transparantie: vastleggen van en communiceren over doelstellingen en principiële keuzes naar alle belanghebbenden toe; 7 Handhaving: aan niet-naleving worden consequenties verbonden. Uit een recent onderzoek blijkt dat besluitvormingsprocessen bij financiële instellingen niet altijd consistent en evenwichtig
Elly Blanksma, CDA.
zijn. Tegelijkertijd signaleert DNB diverse voorbeelden ter verbetering van besluit-
Kees Dullemond, strategie.
vormingsprocessen. De toezichthouder heeft onderzoek gedaan bij zeven banken, pensioenfondsen en verzekeraars. Daarbij is gekeken naar concrete besluiten, zoals een investeringsbesluit, een overnamebesluit, of een besluit over de ontwikkeling van de strategische koers. Twee vragen stonden centraal: is de besluitvorming evenwichtig en is die consistent? Uit de observaties komt naar voren dat bestuurders nóg meer oog moeten krijgen voor de risico’s van gedrag en cultuur. De besluitvorming was niet overal evenwichtig en/of Nyenrode Universiteit, Carola Schouten, CU.
FOV-bestuurderscursus.
consistent. Bij een evenwichtige besluit-
vorming zijn de belangen van alle belang- De onderlinge december 2011
7
pensioen in de Tweede Kamer aan-
gewogen. Een niet evenwichtige belangen-
Aantal overstappers bij zorgverzekeringen neemt af
afweging doet doorgaans afbreuk aan de
De relatief beperkte stijging van de
regelt dat de dag waarop de AOW ingaat
kwaliteit van het besluit. Meestal is hierbij
zorgpremies leidt bij consumenten tot een
niet de eerste van de maand is waarin
een gebrek aan risicobewustzijn in het
lagere switch van zorgverzekeraar dan
iemand de AOW-gerechtigde leeftijd
spel, danwel sprake van collectief
vorig jaar. Dat blijkt uit onderzoek van
bereikt, maar de dag waarop hij of zij jarig
optimisme en/of een (te) dominant
MarketResponse onder 500 Nederlanders
is. Bij verzekerden met een lopende
bestuur versus (te) volgzame medewerkers.
van 18 jaar en ouder. De onderzoekers
uitkering op grond van een inkomens- of
hebbenden in beeld gebracht en mee-
genomen. De Wet ’AOW op verjaardag’
Een niet consistente besluitvorming, een
voorspellen dat uiteindelijk 4,25 procent in
prepensioenverzekering kan een inkomens-
besluitvorming die niet in lijn is met de
2012 voor een andere zorgverzekeraar zal
gat van gemiddeld twee weken ontstaan
strategie van de onderneming, heeft
kiezen. Vorig jaar was dat 5,5 procent.
doordat hun verzekering niet meer aansluit
andere oorzaken: opportunisme in de
Vooral mensen die de afgelopen jaren van
op de nieuwe ingangsdatum van de AOW-
besluitvorming, sterke focus op korte
verzekeraar veranderden, overwegen een
uitkering. Dezelfde problematiek kan zich
termijn en een bestuur dat onvoldoende
overstap. Volgens Wolter Kloosterboer,
voordoen bij de verhoging van de AOW-
de missie uitdraagt. Het onderzoek en de
expert Verzekeringen van MarketResponse,
leeftijd. Bij de behandeling van het wets-
gesprekken gaven soms een directe
moeten potentiële switchers vooral worden
voorstel in de Tweede Kamer is een motie
impuls aan het bewustzijn over het belang
gezocht bij jongeren en jonge (aanstaande)
ingediend door de SP en in de Eerste
van gedrags- en cultuuraspecten bij
gezinnen. ”Gezinsplanning blijft een
Kamer was het deze partij die pleitte voor
besluitvormingstrajecten. Naast verbeter-
belangrijke trigger om naar je zorgpolis te
uitstel van de invoering van de wet tot
punten werden in het onderzoek bij
kijken”, aldus Kloosterboer. ”Maar in de
2013 om aan alle problemen tegemoet te
sommige instellingen ook goede
markt zien we ook een langzaam groeiende
kunnen komen. De motie heeft het niet
voorbeelden waargenomen, zoals:
groep koopjesjagers, mensen die van jaar
gehaald; het wetsvoorstel is aangenomen
organiseren en formaliseren van tegen-
tot jaar bekijken waar ze het best uit zijn
en treedt op 1 april 2012 in werking.
spraak door de oprichting van inspraak-
of de leukste voordeeltjes krijgen. Zij
Commissie CFD wil 5-jarig assessment
organen;
worden dit jaar goed bediend met uiteen-
consequent toetsen van besluitvorming
lopende cadeaus. Het zitvlees van deze
aan de hand van de missie en doelen
groep is echter beperkt, veel verzekeraars
De Commissie CFD heeft minister De Jager
van de onderneming;
verdienen de inspanningen om deze
voorgesteld om de PE-termijn van
bewust nadenken over opvolging;
nieuwe klanten te krijgen niet terug”.
18 maanden te laten vervallen en te
opstarten van externe coachingstrajecten
Verzekerden die overwegen over te
vervangen door een systeem waarbij alle
voor de Raad van Bestuur.
stappen naar een andere verzekeraar doen
diplomahouders eens in de vijf jaar een
Met het toezicht op gedrag en cultuur is
dit maar zelden uit onvrede over de
vakinhoudelijk assessment moeten doen
DNB een nieuwe weg ingeslagen. Op
huidige verzekeraar. Belangrijker is het
dat gebaseerd zou moeten zijn op de
deze weg wil zij een rol spelen om het
gevoel dat men elders mogelijk dezelfde
product-, dienst- en klantcombinaties
bewustzijn van de risico’s van gedrag en
polis voor minder geld kan krijgen of voor
waarin de desbetreffende financieel
cultuur te vergroten. Bestuurders moeten
hetzelfde geld een meer uitgebreide polis.
adviseurs actief zijn. Het assessment zou
zich bewuster worden van de mogelijke
Belangrijke dekkingen waarnaar wordt
kunnen worden afgenomen op de manier
effecten van hun gedrag c.q. van de
gekeken zijn fysiotherapie, tandarts en
waarop de AFM nu elk jaar de bedrijfs-
binnen hun onderneming bestaande
alternatieve geneeswijzen.
voering van financieel adviseurs toetst,
gedragspatronen. Dat gaat niet vanzelf.
Bron: AM Signalen
Alle goede voorbeelden ten spijt, is er een
aldus de Commissie CFD. Op dit moment treft het College Deskundigheid Financiële
Wetsvoorstel ’AOW op verjaardag’ aangenomen
Dienstverlening (CDFD) voorbereidingen
dat gedrag en cultuur een prestatie- en integriteitbevorderend element van finan-
Op 6 december is het wetsvoorstel
examentoets toe te voegen. Dit betekent
ciële ondernemingen wordt.
Wijziging ingangsdatum AOW-ouderdoms-
concreet dat straks elke financiële dienst-
commitment nodig om ervoor te zorgen
8
De onderlinge december 2011
om aan deze PE-programma’s een
verlener verplicht is elke anderhalf jaar
dat alle betaalstromen tussen aanbieder
examen te doen. Dat is meer dan alleen
en adviseur/bemiddelaar worden
een forse administratieve belasting, meent
beëindigd.” Dat is een van de stellingen in
aan klant – De minister geeft aan dat
de Commissie. ”Bij het totstandkomen van
de brief die minister van Financiën Jan
indien een aanbieder fouten maakt die
de WFT is ooit afgesproken dat een PE-
Kees de Jager op 13 december naar de
door de bemiddelaar moeten worden
programma alleen zou worden vastgesteld
Tweede Kamer heeft gestuurd. In de brief
hersteld, dit kosten met zich meebrengt.
betalen aan de adviseur/bemiddelaar. Fouten aanbieder in rekening brengen
bij van belang zijnde actualiteiten. Dat
bespreekt De Jager een aantal openstaande
De minister wil niet naar een systeem
spoort niet met de huidige vaste cyclus
punten rondom de uitwerking van het
dat de bemiddelaar deze kosten recht-
van 18 maanden, zoals de praktijk uitwijst.
provisieverbod. De belangrijkste daarvan
streeks aan de aanbieder in rekening
Door hardnekkig vast te houden aan deze
zijn:
brengt. Dit zet namelijk de deur open
Volledige eerbiedigende werking – De
voor toch weer verkapte omzetgerela-
flinterdunne, uit trivialiteiten opgebouwde
minister kondigt aan voorstander te zijn
teerde vergoedingen. De minister staat
WFT-PE-programma’s vastgesteld, maar
van een volledig eerbiedigende werking.
een systeem voor waarbij de adviseur
soms ook heel belangrijke onderwerpen
Dit betekent dat de provisierechten op
deze kosten in rekening brengt aan de
uitgesteld”, aldus de CFD. ”De drijfveer
posten gesloten voor 1 januari 2013
klant. De klant kan deze kosten vervol-
achter de PE-gedachte was ooit om te
niet vallen onder het verbod op provisie
gens weer in rekening brengen bij de
voorkomen dat financieel dienstverleners
en dus mogen doorlopen tot aan expi-
aanbieder die de betreffende fouten
met verouderde kennis actief zijn, maar in
ratiedatum. Voor veel intermediairs is dit
heeft gemaakt en dus verantwoordelijk
de praktijk bevordert dit systeem dat juist.”
een cruciale uitspraak.
is voor de door de klant geleden schade.
Uitvaartverzekeringen blijven onder ver-
Een schade die dan bestaat uit extra
bod van provisies – Ondanks protesten
kosten die de klant aan de adviseur/
18-maandentermijn zijn er inmiddels
Bron: AM Signalen
Natuurgeweld kost verzekeraars € 76 miljard
van onder meer DELA, blijft de minister
bemiddelaar moet betalen. Hiervoor
bij zijn voornemen om provisie over
moet een eenvoudige standaard proce-
De kosten van natuurrampen en door de
nieuwe uitvaartverzekeringen met
dure worden ontwikkeld.
mens veroorzaakte catastrofes komen dit jaar naar verwachting boven de 100 mld
ingang van 1 januari 2013 te verbieden.
Wel AOV niet WIA/WGA – De AOV
Nieuw dienstverleningsdocument – Er komt een nieuw standaard dienst-
dollar (€ 76 mld) uit, ruim het dubbele
verzekeringen, zoals die in de klein
verleningsdocument voor alle aanbieders
vergeleken met 2010. Dat heeft herverze-
zakelijke markt (waaronder ZZP) worden
en adviseurs/bemiddelaars. Deze ’dvd’
keraar Swiss Re bekendgemaakt. Daarmee
afgesloten, komen onder het verbod op
moet actief aan de klant worden ver-
gaat 2011 de geschiedenis in als het op
provisie te vallen. In de markt van groot
strekt in zijn oriëntatiefase.
een na duurste jaar ooit. Alleen 2005 was
zakelijke en collectieve verzekeringen
Nadrukkelijker dan nu al het geval is, zal
met een totaal aan schadeclaims van
ziet de minister geen reden voor een
de dvd informatie moeten bevatten over
123 mld dollar een duurder jaar. Orkaan
verbod op provisie. Hiermee vallen
wat de financieel adviseur voor de klant
Katrina richtte in dat jaar grote verwoestingen
onder meer de collectieve WIA- en WGA
kan betekenen, de mate waarin de
aan in New Orleans. Dit jaar werden de
verzekeringen buiten het verbod op
adviseur objectief adviseert en over de
provisie.
kosten van de dienstverlening. De
Geen geldstromen voor adviseurs via
minister zal geen wettelijke bescherming
verzekeraars op kosten gejaagd door de zware aardbeving in Japan, een aantal
grote orkanen en tornado’s, en de
aanbieders – De minister herhaalt zijn
overstromingen in Thailand.
voornemen dat alle geldstromen tussen
geven aan de term ’onafhankelijkheid’. Directe aanbieders transparant in
aanbieder en adviseur/bemiddelaar
advies- en distributiekosten – De
Geen enkele geldstroom tussen aanbieder en adviseur van complexe/impactvolle producten
worden beëindigd. Nadrukkelijk geeft de
minister geeft aan dat ook directe
”Ik wil het provisieverbod zo vormgeven
incasseren, om deze vervolgens uit te
minister aan niet te willen toestaan dat
aanbieders transparant zullen moeten
aanbieders de tussen klant en bemid-
worden ten aanzien van de advies- en
delaar afgesproken vergoeding gaan
distributiekosten. De kosten moeten
getoond worden in nominale bedragen. De onderlinge december 2011
9
P U B L I C AT I E S
De externe accountant van de aanbieder
dus ook gespreid mogen worden
dient de getoonde overzichten te
betaald. Het laatste woord over de voorstellen ligt
gemiddelde kosten die de aanbieder
nu bij de Tweede Kamer. Op 9 februari
Het werkgebied van Univé Hollands
voor het betreffende product maakt.
2012 vindt hierover een Algemeen Overleg
Noorden omvat West-Friesland,
Kennis- en ervaringstoets – Zoals eerder
plaats. Met uitzondering van het verbod op
Wieringen en de Wieringermeer. In
aangegeven zal de klant die gebruik wil
provisie over uitvaartverzekeringen zijn er
feite behoort de hele kop van Noord-
maken van execution only een kennis-
geen signalen dat de Tweede Kamer
Holland ertoe, behoudens grotere
en ervaringstoets moeten afleggen die
aarzelingen heeft bij de voorstellen van de
plaatsen als Den Helder, Heerhugowaard en Hoorn en de kuststrook langs de Noordzee. De onderlinge heeft haar
advies) past bij de betreffende klant.
hoofdkantoor in Medemblik en neven-
Handhaven portefeuillerecht – De
PUBLICATIES
vestigingen in Bovenkarspel, Hippoly-
minister wil het portefeuillerecht voors-
tushoef, Spanbroek, Middenmeer en
hands handhaven. Hij kondigt wel aan
Schagen. Ook Enkhuizen behoort tot kleine kernen omvat. In totaal wonen
in het kader van de portefeuillerechten
Uitgave prestatiebeloning voor een beheerst beloningsbeleid
waarborgen in te voeren waardoor de
D & O Personele Diensten, onderdeel van
Univé Hollands Noorden werken circa
informatie die door een aanbieder aan
Bureau D & O te Hoevelaken, biedt
110 medewerkers (85 fte), inclusief
een klant wordt verstrekt, ook met de
assurantiekantoren praktische hulpmiddelen
7 medewerkers bij de makelaardij. In
adviseur/bemiddelaar van die klant
voor hun organisatie en personeelsbeleid.
2010 realiseerden zij een premie-
wordt gedeeld.
In een nieuwe uitgave ’prestatiebeloning
omzet van ruim 5 miljoen euro en een
Vrijstelling voor abonnementen – De
en beheerst beloningsbeleid voor
netto-opbrengst vanuit de bemiddeling
minister herhaalt dat in de Wft een vrij-
medewerkers van assurantiekantoren’
en de makelaardij van bijna 6 miljoen
stelling komt waardoor financieel dienst-
wordt een aantal praktische en concrete
euro. De makelaardij liet in 2010 een
verleners hun dienstverlening op basis
instrumenten aangereikt waarmee de
omzetstijging zien van ruim 10 procent,
van een abonnement aan klanten
nieuwe richtlijnen voor beheerst belonen
wat gezien de omstandigheden op de
kunnen aanbieden.
binnen een intermediairbedrijf kunnen
vastgoedmarkt bijzonder goed was.
Blij met duidelijkheid maar geen gelijke
worden uitvoerd. In tegenstelling tot wat
Ook de verzekeraars- en bemiddelings-
concurrentievoorwaarden – Met deze
veel ondernemers denken, gelden deze
activiteiten groeiden. Net als in 2009
brief schept de minister op een aantal
richtlijnen ook voor assurantiekantoren die
werd in 2010 een premierestitutie van
voor het intermediair belangrijke punten
hun medewerkers belonen op basis van
10 procent uitgekeerd.
duidelijkheid. Maar tegelijkertijd moet
100% vast salaris. De uitgave bevat een:
nader te gaan kijken naar het incasso-
minister.
dienstverlening (aankoop zonder
recht van de premies. Ook geeft hij aan
80.000 huishoudens
valideren. Het gaat hierbij om de
tot doel heeft na te gaan of dit type
S L O TA R T I K E L
worden geconstateerd dat andere zaken nog onduidelijk blijven, bijvoorbeeld de fiscale behandeling van de directe beloning. Ook is er nog geen sprake van volledig gelijke concurrentievoorwaarden tussen het intermediair en directe aanbieders. Belangrijk verschil hierbij is nog
Standaard risico-analyse Standaard tekst om te voldoen aan de publicatieverplichting Voorbeeld variabele beloningsregeling nieuwe stijl Rekenmethode voor het bepalen van doelstellingen
altijd dat klanten bij het intermediair de
De uitgave kost € 95 exclusief btw en
advieskosten ineens moeten betalen en
verzendkosten, en kan worden besteld via
deze kosten bij directe aanbieders onderdeel mogen zijn van de premie en 10
De onderlinge december 2011
www.deno.nl/341/
het werkgebied, dat verder vooral veel er ongeveer 80.000 huishoudens. Bij
Univé Hollands Noorden in Medemblik
”Inspelen op veranderingen was niet eerder zo urgent!”
vrijgemaakt. Van Arendonk vond het verstandig om wel structureel in bedrijfsontwikkeling te gaan investeren, zeker gezien de nog gezonde financiële situatie van de onderlinge, omdat een ongewijzigde gang van zaken wel eens na enkele
Univé Hollands Noorden heeft in 2009 een nieuwe missie, visie en strategie
jaren tot een versnelde koers bergafwaarts
geformuleerd. Opmerkelijk is dat in de nieuwe missie het begrip verzeke-
zou kunnen leiden. ”We vonden het
ringen niet meer voorkomt. De onderlinge wil haar klanten helpen zo prettig
noodzakelijk”, aldus Van Arendonk, ”om
mogelijk te leven en te ondernemen door financiële rust te bieden en op
gegeven een aantal ontwikkelingen in
termijn oplossingen op de gebieden wonen, mobiliteit, gezondheid, inkomen
onze omgeving, binnen vijf of zes jaar een
et cetera. Algemeen directeur Martin van Arendonk kan er bevlogen over
transformatie door te maken. Zouden we
vertellen.
dat niet doen, dan konden we wel eens de toegevoegde waarde in onze dienst-
De activiteiten in de loopbaan van Martin
alleen met treinverkeer, maar bijvoorbeeld
van Arendonk vormen bij elkaar precies de
ook met treintaxi’s van doen had.
goede basis voor de nieuwe missie die hij
Vervolgens maakte hij in 2000 de over-
verlening gaan verliezen.” GEBRUIK VAN INTERNET
Univé Hollands Noorden wil laten vol-
stap naar de centrale organisatie van
De meest dominante ontwikkeling waarop
brengen. Na zijn communicatieopleiding
Univé, waar hij eerst manager was van het
Martin van Arendonk doelt, is de
aan de heao in Utrecht ging hij aan de
servicecentrum in Zwolle (met name het
toepassing van internet. Hoewel er al heel
slag op de marketing- en communicatie-
landelijke call center) en daarna commer-
veel op internet gebeurt, is hij ervan
afdeling van Ernst & Young (toen nog met
cieel manager van de business unit Zorg.
overtuigd dat we nog niet eens het begin
Moret erbij) en vervolgens als commer-
Na de fusie tussen Univé en VIT werd hij
hebben gezien van wat in de komende
cieel manager van Herz Nederland. De
in 2007 door de algemene ledenverga-
jaren allemaal mogelijk zal blijken te zijn.
kennis die hij daar op het gebied van
dering van Univé Hollands Noorden
Bovendien zal ook de groep mensen die
mobiliteit opdeed, kwam hem ook van pas
benoemd tot algemeen directeur. ”Het is
internet intensief gebruikt, alleen nog maar
in zijn volgende functie, als operationeel
niet een heel logisch pad”, zo vindt hij,
groter worden. De jongere van vandaag is
manager bij een dochterbedrijf van de
”maar het loopt zoals het loopt.”
immers de volwassene van morgen en de bejaarde van overmorgen. Martin van
Nederlandse Spoorwegen, waar hij niet
Martin van Arendonk.
STRUCTUREEL INVESTEREN
Arendonk denkt echter wel dat naast
Toen Martin van Arendonk bij Univé
internet de rol van adviseur blijft bestaan.
Hollands Noorden in dienst trad, ging het
Het is zeker niet zo dat hij internet wil
al jaren uitstekend met de onderlinge. De
opvoeren als mogelijkheid om met minder
organisatie was in de afgelopen decennia
mensen ongeveer hetzelfde werk te doen
hard gegroeid, was financieel gezond en
en om op die manier kosten te reduceren.
realiseerde steevast een mooi rendement.
Het is immers het onderscheidend
Wel moest het besef worden ontwikkeld
vermogen van een onderlinge als Univé
dat de organisatie met het oog op de
Hollands Noorden om heel persoonlijk van
toekomst structureel moest investeren in
mens tot mens te werken. ”Wel is het zo”,
de ontwikkeling van medewerkers,
zegt hij, ”dat onze toegevoegde waarde in
systemen, communicatie enzovoort.
dat persoonlijke contact sterk zal veran-
Natuurlijk gebeurde er wel het nodige op
deren. Nu neemt onze buitendienstad-
dit gebied, maar dan steeds vanuit de
viseur nog samen met de klant het verze-
totale begroting bekostigd, zonder dat er
keringspakket door. In de toekomst zal de
een expliciet ontwikkelingsbudget voor was
klant dit met behulp van internet De onderlinge december 2011
11
evengoed zelf kunnen, zonder adviseur.
op te hangen, integendeel. Wel willen we
en het vestigingennet en het benodigde
Het zal dus noodzakelijk zijn om een
oprecht onze klanten zo goed mogelijk
programma van opleidingen en trainingen.
andere toegevoegde waarde in dat contact
helpen met oplossingen op de basis-
In januari 2012 worden de uitkomsten
in te brengen.”
gebieden van het leven.” Om dit te
hiervan gepresenteerd en voor een deel
bewerkstelligen, wil de onderlinge haar
ook al geïmplementeerd.
NIEUWE MISSIE
klanten niet slechts een autoverzekering
Om de gewenste koersverandering in
bieden, maar oplossingen op het gebied
URGENTIE
goede banen te leiden, is voor Univé
van mobiliteit. Wat betekent die auto voor
”Ik heb bij dit alles een heel hoog urgentie-
Hollands Noorden een nieuwe missie,
de klant? Wat is de impact als er met die
gevoel”, zegt Martin van Arendonk. ”Gek
visie en strategie geformuleerd. In de
auto iets gebeurt? Welke oplossingen
genoeg proef ik dat nog niet altijd in de
formulering van de nieuwe missie komt de
passen bij deze specifieke klant? Evenzo
wereld om mij heen. Inmiddels wel
term verzekeringen niet meer voor. De
wil de onderlinge klanten niet slechts een
binnen Univé Hollands Noorden, maar nog
kern ervan is dat de onderlinge haar parti-
ziektekostenverzekering bieden, maar
niet overal binnen Univé als geheel en ook
culiere en zakelijke klanten wil helpen zo
oplossingen op het gebied van gezondheid.
niet binnen de verzekeringsbranche als
prettig mogelijk te leven en te onder-
En niet slechts een opstal- en inboedel-
geheel. Toch zitten we nu al midden in
nemen, primair door financiële rust te
verzekering, maar oplossingen op het
een tijd waarin echt wezenlijke verande-
bieden, ”maar daar komt veel meer bij
gebied van wonen. Enzovoort. ”Bij dit alles
ringen plaatsvinden waar we serieus op
kijken”, zegt Van Arendonk. ”In de loop
worden we bij voorkeur rechtstreeks door
moeten inspelen. We moeten ervoor
van de tijd willen we onze dienstverlening
de klant beloond voor de diensten die wij
zorgen dat we niet de uitgeverij van
uitbreiden en verdiepen naar een totaal-
hem bieden”, aldus Van Arendonk. ”Dit
encyclopedieën worden die de hele
advies. Het is absoluut niet de insteek om
betreft een fundamentele omslag in onze
ontwikkeling van Wikipedia heeft gemist. Ik
de kapstok zo breed mogelijk te maken
manier van denken en doen.”
wil het niet dramatiseren, ik overdrijf een
om daar vervolgens allerlei producten aan
beetje, maar het zit toch wel in die TEXEL EXPERIENCE
categorie. Als wij als ’full service’ persoons-
Het is vanzelfsprekend nog een hele klus
contactgerichte dichtbij-organisatie niet
COLOFON
om alle medewerkers in de gewenste
zouden inspelen op wat er nu aan de
De onderlinge is een uitgave van de FOV (Federatie van Onderlinge Verzekeringmaatschappijen in Nederland) en verschijnt 10 keer per jaar in een oplage van 1.250 exemplaren. Leden van de FOV zijn gratis geabonneerd op De onderlinge.
richting mee te krijgen. Daartoe is de
hand is, dan gaat het over een paar jaar
nieuwe missie voor het eerst anderhalf
bergafwaarts met ons. Daar ben ik van
jaar geleden op een voltallige personeels-
overtuigd. Ik hoop daarom dat veel meer
bijeenkomst geïntroduceerd. Vervolgens
collega’s in de verzekeringsbranche dit
zijn alle medewerkers, verdeeld in groepen
besef van urgentie ook snel zullen krijgen.
Redactiecommissie:
Chris van Toor
Met medewerking van: Peter van Steen, Geldermalsen en Hester Heleen Fotografie, Amerongen Redactiesecretariaat:
Productie en druk:
directe collega’s), twee dagen op Texel geweest om met elkaar over de nieuwe missie van gedachten te wisselen. De
Loes Malherbe Postbus 92 3980 CB Bunnik T 030 - 656 71 60 F 030 - 656 75 04 E
[email protected] I www.fov.nl
personeelsbijeenkomst, aan alle
Drukkerij De Eendracht, Schiedam
of doorgestart, projecten waarin de
© Overname van (gedeelten van) artikelen is toegestaan mits de bron wordt vermeld. ISSN 0927-6173
12
van 10 à 12 personen (doorgaans geen
De onderlinge december 2011
ervaringen tijdens deze ’Texel Experiences’ zijn in juli 2011, weer tijdens een voltallige medewerkers teruggekoppeld. Die dag zijn ook verschillende vervolgtrajecten gestart medewerkers een belangrijke rol spelen met betrekking tot onderwerpen als het nieuwe advies- en verdienmodel, de toekomstige inrichting van de organisatie
Het is de hoogste tijd!”
