Orthostatische hypotensie
Orthostatische hypotensie betekent letterlijk: een lage bloeddruk bij staan. In deze folder leest u meer over orthostatische hypotensie en bijbehorende klachten en geven wij u adviezen. Normale bloeddruk Komt u overeind vanuit een liggende naar staande houding dan verplaatst bloed zich onder invloed van de zwaartekracht naar uw buik en benen. Uw hart vult zich dan minder goed met bloed en de hoeveelheid bloed die uw hart rondpompt neemt af. Het gevolg is dat uw bloeddruk daalt. Het bloeddrukregulatiecentrum in de hersenen signaleert dit en zorgt als reactie voor een vernauwing van uw bloedvaten en het sneller gaan kloppen van uw hart. Uw bloeddruk komt door deze twee maatregelen weer terug op het oude niveau. Orthostatische hypotensie Bij orthostatische hypotensie functioneert het bloeddrukregulatiesysteem niet goed. Gaat u staan en vernauwen de bloedvaten zich niet voldoende en neemt uw hartslag nauwelijks toe? Dan wordt uw bloeddruk na het opstaan lager en blijft even te laag. Is uw bloeddruk erg laag? Dan pompt uw hart onvoldoende bloed naar de hersenen of andere lichaamsdelen. Wat zijn de klachten? Door de lage bloeddruk ontstaan klachten zoals lichtheid in het hoofd, wazig zien, zwart worden voor de ogen en soms pijn in de schouders, nek- of andere spieren. Met name ouderen kunnen als gevolg van duizeligheid vallen.
2
Wat zijn de oorzaken? Er zijn verschillende oorzaken voor orthostatische hypotensie. Het wordt onder andere veroorzaakt door: • aandoeningen van het zenuwstelsel (bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson); • suikerziekte; • het gebruik van bepaalde medicijnen; • oudere mensen hebben soms zonder duidelijke oorzaak last van orthostatische hypotensie. Uw arts zal met u bespreken wat bij u de oorzaak is. Wanneer treden de klachten op? U krijgt klachten als er onvoldoende bloed beschikbaar is om naar uw hoofd te pompen, bijvoorbeeld wanneer u: • gaat staan; • gegeten heeft (het bloed gaat dan vooral naar de darmen); • bepaalde medicijnen gebruikt waardoor u veel vocht uitscheidt (bijvoorbeeld plastabletten); • een warm bad heeft genomen (de bloedvaten in de huid staan dan wijd open); • zich lichamelijk inspant (de bloedvaten van de spieren staan dan wijd open); • in een warme omgeving bent; • te weinig vocht gebruikt.
3
Adviezen Of de orthostatische hypotensie van voorbijgaande aard is, is erg afhankelijk van de oorzaak van de stoornis in de bloeddrukregeling. In overleg met uw behandelend arts zijn er verschillende maatregelen mogelijk, bijvoorbeeld: • Zorg ervoor dat u genoeg drinkt (2 tot 2,5 liter per dag) en voldoende zout gebruikt. • Ga overdag niet liggen. Na een tijd gelegen te hebben verergeren de klachten. • Sta altijd rustig op vanuit liggende of zittende houding. Blijf bij het opstaan altijd eerst even op de rand van uw bed zitten. • Wordt u duizelig terwijl u staat? Ga dan in een stoel zitten met uw benen omhoog of ga liggen. U kunt eventueel ook op uw hurken gaan zitten. Kom rustig overeind als de klachten weer over zijn. • Sta niet te lang stil. Ga bij klachten stevig op beide benen staan of kruis uw benen en probeer uw buik- en beenspieren aan te spannen. Zo kan er minder bloed wegzakken. • Vermijd heet douchen en baden en een te warme kamer. • Gebruik kleine maaltijden. Uw bloeddruk daalt dan niet overmatig door verplaatsing van bloed naar de darmen. Probeer of cafeïne houdende koffie bij het eten helpt. • Zet het hoofdeinde van uw bed op ± 30 centimeter hoge klossen. • Soms helpen elastische kousen tot taillehoogte of een buikband, overleg dit met uw arts. • Gaat u naar buiten? Dan kunt u een opvouwbaar stoeltje of rollator meenemen om op te gaan zitten bij klachten. • Soms moeten uw medicijnen aangepast worden of is medicatie mogelijk waardoor de klachten verminderen.
4
Onderzoek Om vast te stellen of u last heeft van orthostatische hypotensie worden uw bloeddruk en polsslag gemeten, eerst liggend en daarna na 1 en 3 minuten te hebben gestaan. Dan zal na 20 minuten de bloeddruk nogmaals worden gemeten. Bij sommige patiënten komt de bloeddrukdaling pas na 5 minuten staan. Wanneer wordt er gesproken van orthostatische hypotensie? Er wordt gesproken van orthostatische hypotensie als er een daling is van de bloeddruk binnen 5 minuten na het staan (daling van de bovendruk van meer dan 20mmHg en/of daling van de onderdruk meer dan 10mmHg en/of verschijnselen van te weinig bloedtoevoer naar de hersenen). Tot slot Heeft u na het lezen van deze folder nog vragen dan kunt u telefonisch contact opnemen met de polikliniek Geriatrie van de ziekenhuislocatie waar u onder behandeling bent. Telefoonummers polikliniek Geriatrie Ziekenhuislocatie Refaja
0599 65 45 70
Ziekenhuislocatie Scheper
0591 69 19 11
Verantwoording tekst Deze brochure is samengesteld door de afdeling Geriatrie in samenwerking met de afdeling Patiëntenvoorlichting van Treant Zorggroep. Bent u van mening dat bepaalde informatie ontbreekt of onduidelijk is, dan vernemen wij dat graag.
5
6
7
8
TRIP012 210415
