H E T
M A G A Z I N E
M E T
‘ M E E R ’
11-09 november NL € 4,95 BE € 5,45
Oracle CD 1500 MK II
Piega Master One Limited EN VERDER: PARADIGM STUDIO 10 & STUDIO 60 1e EN 2e LUISTERKAMER AKOESTIEK WILSON BENESCH A.C.T. C60 DEALERSHOW SYMPHONY AUDIO IMPORT GRIMM AUDIO CC1 FOTOVERSLAG VAD SHOW 2009
Musical Fidelity AMS Primo & AMS50
tested
Hoe transporteer je twee luidsprekers van 60 kilo per stuk naar een luisterruimte op de tweede verdieping van een dertiger jaren woning, wanneer je niet de beschikking hebt over een lift? Waarschijnlijk kunt u het antwoord op deze vraag al wel raden. Juist, je begint er gewoon niet aan. In plaats daarvan laad je ze één voor één op een steekwagentje en rijd je ze naar de op de begane grond gelegen woonkamer.
77
Emotionerend design
PIEGA MASTER ONE LIMITED
NEXT
tested 78
Dat krijg je ervan wanneer je niet nadenkt en toestemt in de recensie van een stel luidsprekers zonder eerst door te vragen naar de specificaties. Wanneer ik dat wel gedaan had zou ik geweten hebben dat het hier gaat om de nieuwe top of the line luidspreker van het Zwitserse Piega, de Master One, en wel de intern met Synergistic Research bekabelde Limited uitvoering. Niet alleen zijn gewicht is indrukwekkend. Ook de zoals altijd door studio Hannes Wettstein vormgegeven optische verschijning sluit daar bij aan. Ondanks dat hij 122 cm hoog is, en dus 60 kilo zwaar is, komt hij wanneer je er recht voor staat - in tegenstelling tot andere luidsprekers die in deze categorie van ‘überlautsprecher’ vallen - op mij niet over als een prehistorische mastodont. Dat komt door de styling, is voor een deel terug te voeren op de geringe baffle breedte van 276 mm, maar wordt ook veroorzaakt door het materiaal waarin het front uitgevoerd is. Dit aluminium is, net als de overige aluminium onderdelen, onder een druk van 7000 ton geperst uit een 3000 kilo wegend blok aluminium met een hoogdempende kern. Bekijk hem van de zijkant en dan pas valt op dat hij met zijn 50 cm diepe baskast toch wel degelijk beschikt over een volume van 82 liter. In feite gaat het om twee samengevoegde behuizingen. Allereerst is daar het genoemde aluminium front waarin zich bovenin de direct van de Piega C40 afgeleide coaxiale bandeenheid bevindt die hier als dipool ingezet wordt en het hoog en middengebied voor zijn rekening neemt. Onderin twee 22 cm MOM (magnetic optimized motor) woofers voor het laag. Het tweede deel is de klankkast van het basgedeelte. Deze is opgebouwd uit met een laser aan elkaar verbonden aluminium platen die aan de buitenkant afgewerkt zijn in een matte zwarte poedercoating die heel mooi harmonieert met het strakke, perfect afgewerkte aluminium van de voorkant. Doordat de bovenkant van de baskast naar achter afgeschuind is en ook de zijkanten naar achteren taps toelopen, lijkt hij optisch kleiner dan hij in werkelijkheid is. De afwerking van de Master One ligt op het hoogst denkbare niveau en foto’s doen hem eigenlijk geen recht. U
moet hem zien om zijn styling ten volle te kunnen waarderen. Ook de techniek is state of the art. Je kunt niet anders dan bewondering hebben voor de in eigen huis ontwikkelde coaxiale bandeenheid. Het bijzondere in dit systeem is dat het membraan dat de hoge tonen weergeeft, omgeven wordt door dat van de middentonen. Beide membranen bevinden zich op alle drie de assen op hetzelfde niveau waarmee ze hetzelfde ruimtelijke punt als akoestisch centrum delen. Daardoor worden de beide frequentie spectrums op perfecte wijze samengevoegd en treedt er geen versluiering op. De middentoner met zijn afmetingen van 15 cm bij 15 cm en dikte van 0,02 mm wordt ingezet vanaf 400 Hz. De daartoe ingezette motor is een sterke neodynium magneet met een gewicht van maar liefst 2070 gram. Het drieweg systeem kent een gevoeligheid van 92 dB met een no-
minale impedantie van 4 Ohm en heeft een frequentiebereik van 18 Hz tot 50 kHz. Om dit bereik enigszins af te kunnen stemmen op de luisterruimte waarin zij geplaatst worden zijn er boven op de baskast van elke speaker drie minieme verchroomde kantelschakelaars aangebracht waarmee voor het laag gekozen kan worden voor neutraal of -2 dB terwijl hoog en midden onafhankelijk van elkaar ingesteld kunnen worden op -2, 0, of +2 dB. Een uiterst handige voorziening. Optimaliseren
In mijn woonkamer speel ik normaliter met mijn kleinere, volledig met Siltech Classic bekabelde systeem, bestaande uit de kleinste Prima Luna buizenversterker, een CEC cd loopwerk en Northstar Design D/A en D/D converters. In de praktijk zal een consument die de aanschaf van een set Master One’s over-
tested weegt, waarschijnlijk beschikken over een zowel in technisch als klankmatig opzicht hoogwaardiger systeem. Daarom gebruik ik in mijn luistersessies een gewaardeerde combinatie die qua prijs en prestatie meer op het niveau van de Piega’s ligt. Hij heeft met Piega niet alleen de strakke vormgeving, maar ook de hoogwaardige techniek gemeen. Ik heb het dan over Lyngdorf apparatuur waarvoor ik mij tot onze zuiderburen wend. Als bron is er de over een dedicated cd loopwerk beschikkende CD 1 cd-speler die hier alleen als loopwerk gebruikt wordt. Hij is gebalanceerd digitaal verbonden met de voorversterker DPA 1 die uitgerust is met RoomPerfect en als derde is daar de digitale eindversterker, de Millennium MKIV. Omdat het me iets te ver gaat om mijn TW Acoustic draaitafel naar beneden te halen beperk ik mij tot die ene digitale bron waarbij het signaal vanaf de bron in het digitale domein blijft totdat het op het laatste moment in de Millennium MKIV omgezet wordt naar analoog. De bekabeling is afkomstig uit de door mij zeer gewaardeerde actieve Tesla lijn van het Amerikaanse Synergistic Research die qua prijs/prestatie op hetzelfde hoge niveau ligt. Daarbij zijn de geleiders in de Preci-
sion Reference luidsprekerkabel dezelfde die ook in de Master One Limited gebruikt worden, een betere match is dan ook niet mogelijk. Frank Vermeylen, die zich sterk maakt voor de Europese distributie van Synergistic Research, heeft ervaring met het RoomPerfect systeem van Lyngdorf en optimaliseert de output van de Lyngdorf set voor mijn woonkamer. Eerst wordt de bijgeleverde meetmicrofoon opgesteld op de luisterpositie waarna er meerdere metingen volgen op willekeurig gekozen posities in de woonkamer. Klaarblijkelijk heeft de DPA 1 wat meer moeite met het aftasten van deze grote ruimte met zijn achter de installatie gelegen erker en zijn daar tegenover liggende, aangebouwde serre want er zijn een zestal metingen nodig voordat hij aangeeft dat hij nu 96 % in kaart heeft gebracht. Terwijl ik met Frank praat, klinkt vervolgens KD Lang door de ruimte met haar cd ‘Hymns of the 49th parallel’ waarop zij uitsluitend songs van Canadese songwriters ten gehore brengt. Joni Mitchell’s ‘A Case of You’ weet mijn aandacht tijdens dat gesprek regelmatig op te eisen. Zodra Frank weg is ruk ik de ene na de andere cd uit de kast en keer op keer wordt bevestigd; dit zijn geweldige luidsprekers. Wat meteen
opvalt, is de grote coherentie. Het succesvol combineren van een elektrostatisch of magnetostatisch gedeelte met conussen voor de laagweergave is niet iedere fabrikant gegeven maar hier is dat wel degelijk een geslaagde combinatie. Het karakter van het laag tot aan 400 Hz sluit naadloos aan op dat van het bandsysteem. Ondanks de hightech uitstraling van zowel de luidsprekers als de elektronica is het toch de intentie van de muziek die overkomt.
79
Rillingen
Als ik enkele dagen later, wanneer het systeem zich inmiddels volledig gesetteld heeft, één van mijn favoriete klassieke zangeressen, de Roemeense Angela Gheorghiu draai, is dit gevoel nog sterker en slaagt het systeem met vlag en wimpel voor de ‘kippenvel test’. Bijvoorbeeld gedurende het afspelen van ‘Casta Diva’ uit Vincenzo Bellini’s opera ‘Norma’. Het hoog en het midden hebben alle positieve kenmerken van een dipool; zilverig verfijnd, transparant, helder en snel. Daarentegen ontbreken de nadelen, zoals de kritische plaatsing en het drukloze laag. De rust, autoriteit en plaatsing in de kamer is, net als het diep doorlopende strakke laag, typerend voor een
NEXT
tested 80
echt groot systeem. Daardoor komen ook de dynamiek van het London Symphony Orchestra en de gedragen zang van het koor van het Royal Opera House Covent Garden mooi podiumbreed tot zijn recht. En lijkt het of de toch al ruim van elkaar verwijderde zijmuren van mijn woonkamer nog verder van elkaar af komen te staan. Na dagenlang op deze wijze te hebben geluisterd wordt het tijd om RoomPerfect uit te schakelen. Nu ontstaat er een andere interactie met de ruimte en kunnen de kantelschakelaars van de speakers wellicht ingezet worden om hoog, midden en laag aan te passen. Ik begin met een recente opname op het eigen label van het London Symphony Orchestra waarop Sir Colin Davis de baton hanteert tijdens de live uitvoering van Haydn’s ‘Die Schöpfung’. Ondanks de extreem hoge resolutie is de verstaanbaarheid van de sopraan en het koor niet optimaal. Dat zit helaas in de opname. Wat echter ook in de opname gevangen is, zijn de prachtige klankkleuren en die worden breeduit neergezet. Evenals de dramatiek en de dynamiek. Na enig spelen met de tuimelschakelaars blijf ik steken op een neutrale positie voor zowel laag, midden als hoog. Maar het betreft hier een grote woonkamer waarin de luidsprekers volledig vrij kunnen worden opgesteld en waarbij mijn luisterpositie zich op meer dan drie meter afstand van de installatie bevindt. Ik verwacht dat in een moderne - lees, harde - woonkamer van gemiddelde afmetingen de instellingen eerder omgezet zullen worden naar -2 dB. Met deze luidsprekers ben ik geneigd om veel groot symfonisch werk te draaien zoals Stravinsky’s ‘Le Sacre du Printemps’ in de live uitvoering van het Koninklijk Concertgebouw orkest of Rachmaninoff’s Symphonic Dances door het Minnesota Orchestra. Toch zijn het ook de subtiele details als een triangel in het laatstgenoemde werk en de gestreken bas in Diana Krall’s ‘Little Girl Blue’ die in staat zijn om de rillingen over mijn rug te laten lopen. Afscheid
Die rillingen typeren een groot deel van de tijd die ik met deze combinatie doorgebracht heb. Men is snel geneigd
om Piega af te doen als een merk dat slechts oog heeft voor design maar dat design gaat wat mij betreft in dit geval verder dan ‘skin deep’. De fraaie rank ogende weergevers weten me keer op keer te raken wanneer ik ze inzet om mijn favoriete werken te laten weerklinken. Wat tegelijkertijd een compliment is voor de apparatuur van Lyngdorf. Ook hier geen kaal, bleek, schril transistorgeluid maar een klank die door en door schoon en, mede daardoor, zowel muzikaal als emotioneel is indien dit in de opname besloten ligt. Een prachtcombinatie die mede dankzij de schitterend ‘groots’ klinkende Synergistic Research bekabeling volledig tot zijn recht kan komen in (middel)grote ruimtes. Waarbij hoog, midden en laag onafhankelijk van elkaar aan te passen zijn aan de specifieke akoestische eigenschappen van die ruimte. Ik ben bijna geneigd om als-
nog uit te proberen of ik over voldoende lichamelijke draagkracht beschik om die zestig kilo naar mijn luisterruimte te dragen. Het enige wat me uiteindelijk tegenhoudt is de daarvoor benodigde financiële draagkracht. Jan de Jeu PRIJZEN MASTER ONE PER STUK MASTER ONE LTD MET SYNERGISTIC INTERNE BEKABELING PER STUK LYNGDORF MILLENNIUM MKIV DPA 1 CD 1
€ 14.995,RESEARCH € 15.495,€ 11.990,€ 3.690,€ 1.790,-
BOUKE SEELEMEIJER AUDIO (BSA) TEL: 073-6419431 E-MAIL:
[email protected], HYPERLINK WWW.BSAUDIO.NL LYNGDORF AUDIO BENELUX WWW.LYNGDORF.NL
END
