Nummer 38 I 6 november 2008 I Uitgave Directie Voorlichting en Communicatie Ministerie van Defensie
Pagina 3 Fennek lanceert Stinger
Projectgroep stopt, ‘Staal’ gaat door DEN HAAG - De projectgroep die ruim twee jaar geleden werd opgericht na het rapport van de commissie Staal wordt opgeheven. Dit betekent niet dat de aanbevelingen minder aandacht zullen krijgen. De zeven defensieonderdelen zijn voortaan verantwoordelijk voor de verdere uitvoering. Dat heeft staatssecretaris Jack de Vries in een brief aan de Kamer gemeld. Voor de verdere uitvoering van de aanbevelingen van de commissie-Staal is een plan van aanpak opgesteld dat berust op vier aandachtsgebieden. De nadruk blijft liggen op personeel en werkklimaat. Verder gaat het om het borgen en levend houden van de gedragscode, aandacht voor (sociale aspecten van) leiderschap in de opleidingen en de ontwikkeling van de Centrale Integriteitsorganisatie Defensie. De ciod zal naar verwachting in maart 2009 operationeel zijn. De verantwoordelijkheid voor de verdere uitvoering van de aanbevelingen is bij de zeven defensieonderdelen neergelegd. De Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten, luitenant-generaal Freek Meulman, blijft aanspreekbaar voor de uitvoering van de aanbevelingen van de Commissie Staal. De projectmatige aanpak is succesvol gebleken. De uitvoering van de maatregelen verkeert intussen in een vergevorderd stadium, waardoor de projectorganisatie kan worden beëindigd en de verdere uitvoering aan de defensieonderdelen is, meldt De Vries. “Ik heb er vertrouwen in dat de resterende activiteiten op deze wijze goed worden uitgevoerd.” Volgend jaar volgt een kwalitatief onderzoek naar ongewenst gedrag binnen Defensie. Lees verder op pagina 3
Pagina 4 In de ban van het sleutelen
Pagina 5 Kruidenier en groothandel
Pagina 6 Champagne met bittere bijsmaak
De Vries: Uitstel ‘Test’ JSF niet wenselijk DEN HAAG - Staatssecretaris Jack de Vries denkt dat de aanschaf van twee Joint Strike Fighter testtoestellen waarschijnlijk geen uitstel kan velen. In een (aangehouden) motie hadden de Kamerleden Joël Voordewind (ChristenUnie) en Angelien Eijsink (PvdA) vorige week
donderdag de bewindsman opgeroepen de ondertekening voor het contract in mei in plaats van februari volgend jaar te laten plaatsvinden. Een meerderheid in de Tweede Kamer steunde de oproep. Saab, producent van de Gripen Next Generation zou meer tijd moeten krijgen omdat het bedrijf later
in het traject kwam. Zo wensten PvdA, ChristenUnie, PVV en D66 dat Defensie alsnog ingaat op een aanbod van Saab om te oefenen op een simulator van de Gripen, in Zweden. Dat kan pas in maart volgend jaar. Lees verder op pagina 2
Foto: Lockheed Martin
Bijzondere beëdiging WEZEP - De Prinses Margrietkazerne te Wezep vormde donderdag 30 oktober het toneel van een bijzondere gebeurtenis. Maar liefst vier klinisch psychologen, allen vrouw, werden er beëdigd. De kapiteins drs. Debbie Bent (r.) en drs.Tineke van der Gulik (Koninklijke Luchtmacht), kapitein drs. Jantine Visser (Koninklijke Landmacht) en de ltzsd 2 oc drs. Veronique Majoie (Koninklijke Mari-
ne) zijn na het volgen van de militaire opleiding aan respectievelijk de kma en het kim, als hulpverlener geplaatst bij één van de vier regiocentra van de Militaire Geestelijke Gezondheidszorg. De beëdiging van vier officieren afkomstig van drie verschillende krijgsmachtdelen is uniek en laat de verbondenheid en de samenhang in de zorg zien. Foto: Robert Koelewijn, Studio Nijkerk●
staatssecretaris optimistisch over vulling DEN HAAG - Staatssecretaris Jack de Vries gaat ervan uit dat Defensie de komende jaren weer volledig op sterkte komt met personeel. De bewindsman zei dat afgelopen maandag tijdens een zogenoemd Wetgevings Overleg met de Tweede Kamer. Een meerderheid in de Kamer liet zich positief uit over de plannen die zijn gepresen-
teerd voor werving en behoud. De Vries wil onder meer vaders met een kind tot vijf jaar na de geboorte de gelegenheid bieden een uitzending over te slaan. Een commandant mag dit echter blokkeren als dat operationeel echt noodzakelijk is. Vooral de plannen voor de wervingsbonus, waarbij Defensiepersoneel dat een militair of burger voor
een moeilijk te vervullen vacature weet binnen te halen een bonus van 1000 euro netto kan ontvangen, vielen in goede aarde. Ook het flexibel personeelssysteem kreeg algemeen bijval. Wel vroeg de Kamer om zo snel mogelijk inzichtelijk te maken welke effecten de maatregelen hebben. Lees verder op pagina 2
6 november I Pagina 2
JSF-programma Vervolg van pagina 1 DEN HAAG - Staatssecretaris De Vries wil juist eind februari van het volgende jaar de eerste van twee testvliegtuigen bestellen, om op tijd de Nederlandse vliegers klaar te stomen voor deelname aan de testfase van het jsf-programma. De Tweede Kamer heeft Defensie gevraagd de kandidatenvergelijking voor het contracteren van het eerste toestel af te ronden. Daarom komt de staatssecretaris nog voor het kerstreces van de Kamer met het vergelijkingsrapport van de jsf, de Advanced f-16 en Saab Gripen ng. “Eind februari moet het contract voor het eerste testtoestel worden getekend. Dit houdt in dat de Kamer twee maanden de tijd heeft om tot een oordeel te komen over de uitkomsten van de evaluatie.” De staatssecretaris vindt dat “Nederland de kans moet grijpen om aan de testfase mee te doen. Defensie heeft er belang bij dat het betrokken personeel optimaal opgeleid en voorbereid aan de iot&e begint. In de Nederlandse projectplanning is daarom de voorbereiding van vliegers en grondpersoneel voorzien vanaf 2011. Vooral de vliegers hebben een intensief opleidings- en trainingsprogramma voor de boeg om op tijd volledig vertrouwd te zijn met de f-35. Hun opleiding moet dus uiterlijk in februari 2013 zijn voltooid, vier maanden later dan tot voor kort werd aangenomen. Om voldoende opleidingscapaciteit voor de vliegers te garanderen, moet het eerste toestel echter nog steeds in 2011 beschikbaar komen en het tweede
toestel in 2012. De aflevering van de twee toestellen biedt voldoende gelegenheid vijf piloten op te leiden op de f-35. Minder opleidingstijd is niet verantwoord.” De Kamer stemde in mei van dit jaar in met deelname aan de zogeheten Initiële Operationele Test en Evaluatiefase (iot&e) in de vs. Maar voordat het eerste testvliegtuig kan worden gekocht, moet een laatste vergelijking tussen de drie overgebleven kandidaten zijn afgerond. Defensie verwacht hiermee begin december klaar te zijn, zodat de Kamer voor eind februari een besluit kan nemen. De Kamer ziet wel degelijk mogelijkheden doordat de testfase ook vertraging heeft opgelopen en verplaatst is op de agenda van november 2012 tot februari 2013. De Vries voerde echter aan dat de bestelling van het eerste vliegtuig nog steeds in februari 2009 moet worden gedaan. Navraag bij Lockheed Martin of 1 februari 2009 echt een harde datum is, leerde hem dat uitstel alleen kan op voorwaarde van een financiële garantiestelling voor een deel van de aanschafwaarde van het toestel. Een toezegging voor uitstel aan de Kamer op dit moment zou erin kunnen resulteren dat ons land in 2011 niet over het eerste toestel kan beschikken, waardoor de optimale voorbereiding op de iot&e niet langer gegarandeerd is. De staatssecretaris zegde toe nauw contact onderhouden met de Amerikaanse partners over mogelijkheden om het Nederlandse besluit over het contract van het eerste testtoestel uit te stellen.●
Foto: Richard Frigge-AVDD
Apache Block II upgrade DEN HAAG - De Nederlandse ah-64d Apache helikopters van de zogenoemde Block I configuratie zijn aan modernisering toe. Ook enkele andere landen, waaronder de vs (landmacht), beschikken nog over Block i versies en gaan deze opwaarderen tot Block ii of iii. De Verenigde Staten zullen hun Apachevloot in 2015 hebben aangepast en staken daarna de technische ondersteuning van de Block I configuratie. De Apaches van de Koninklijke Luchtmacht kunnen dan niet meer op een verantwoorde wijze in stand worden gehouden. De Block i Apaches kennen een aantal operationele beperkingen. Het betreft vooral de mogelijkheid snel een betrouwbaar beeld
van de tactische situatie te krijgen (situational awareness) en tactische informatie uit te wisselen met andere vliegtuigen en grondeen-
heden. Dit is ook van belang om het risico van ongewenste nevenschade tijdens operaties zoveel mogelijk te beperken. De Apa-
ches behoeven bovendien enige technische aanpassingen om tot de voorziene Mid Life Update in 2020 operationeel inzetbaar te blijven. Fabrikant Boeing heeft twee modificatieprogramma’s beschikbaar: een Block ii upgrade die de belangrijkste operationele beperkingen opheft en een Block iii upgrade die nog verder gaat. De Apaches kennen een voorziene levensduur van 40 jaar (tot 2040). Omstreeks 2020 zijn enkele grote componenten aan vervanging toe tijdens een Mid Life Update en de Block iii upgrade voorziet daarin. Tot die tijd moet de Block ii upgrade de logistieke onderhoudbaarheid garanderen.●
Generaalswisseling op hoofdkwartier ISAF
Ambitieniveau: honderd procent vulling Vervolg van pagina 1 DEN HAAG - De fracties uitten nogmaals hun zorgen over de vullingsgraad, vooral bij de krijgsmachtdelen. Er zijn ongeveer zevenduizend vacatures en de uitstroom was vorig jaar groter dan de instroom. Veel Kamerleden vroegen zich af of de ambities van Defensie voor missies daardoor bijgesteld moeten worden. “Dat is niet nodig”, betoogde De Vries, “want het ambitieniveau blijft nog steeds honderd procent vulling.” De staatssecretaris nuanceerde het aantal vacatures. “Door
de eerdere reorganisaties hebben we tweeduizend mensen in dienst die niet op de juiste plek zitten.” Desondanks vroegen PvdA, SP en VVD meer informatie over de schaarste in bepaalde functies en wat voor invloed dat heeft op de gereedstelling van de troepen. PvdA-woordvoerder Angelien Eijsink verzocht De Vries de vinger aan de pols te houden voor wat betreft het aandeel vrouwen binnen Defensie. Zij constateer de onder meer dat er dit jaar minder vrouwen op het kim zijn afgestudeerd. Volgens de staatssecretaris is er geen sprake van
een zorgelijke toestand. “Afspiegeling van de samenleving is geen doel op zich, maar we doen ons best om meer vrouwen te interesseren voor een baan bij Defensie.” Per jaar wordt voor de nlda het aantal opleidingsplaatsen vastgesteld. Het aandeel vrouwen ligt in de klassen constant rond de 15 procent. Dit jaar zijn dertig vrouwen begonnen aan de opleiding op het kim. De bewindsman ontkent dat er sprake zou zijn van een procentuele afname binnen de krijgsmacht. “Het aandeel vrouwen is ten minste gelijk gebleven.”●
KABUL - Generaal-majoor Jouke Eikelboom (l.) heeft in Kabul zijn functie als hoofd luchtoperaties van de International Stabilisation Assistance Force in Afghanistan overgedragen aan zijn Canadese ranggenoot C.S. Sullivan. Op het isaf-hoofdkwartier blijft echter een Nederlandse opperofficier werkzaam, want deze week treedt schout-bijnacht Matthieu Borsboom aan als plaatsvervangend commandant Stability. Generaal Eikelboom was het afgelopen jaar verantwoordelijk
voor de planning en uitvoering van alle luchtoperaties die in het kader van isaf boven Afghanistan worden uitgevoerd. Hierbij gaat het niet alleen om gevechtsondersteuning aan grondtroepen, maar ook om transport en verkenning. Daarnaast hielp Eikelboom de Afghaanse overheid in belangrijke mate bij het ontwikkelen van de civiele luchtvaart in het land. Bij zijn afscheid kreeg hij daarvoor een hoge Afghaanse onderscheiding uitgereikt. In de functie die schout-bij-
nacht Borsboom gaat bekleden, is zijn belangrijkste taak de coördinatie van de wederopbouw en de ontwikkeling van overheid en bestuur in Afghanistan. Samenwerking tussen isaf en de vn-missie unama vormt daarbij zijn belangrijkste aandachtspunt. isaf richt zich vooral op de veiligheid en stabiliteit, unama op de bestuurlijke en economische ontwikkeling. Voor Borsboom is volgend jaar een belangrijke rol weggelegd bij de isaf-ondersteuning aan de presidentsverkiezingen.●
6 november I Pagina 3
TODENDORF - Het Commando Luchtdoelartillerie heeft vorige week tijdens een symposium over Army Air Defense in Todendorf (Duitsland) voor vuurwerk gezorgd. Onder het oog van militairen uit de luchtverdedigingsector en vertegenwoordigers van defensie-industrieën uit 28 landen, lanceerde een gepantserd wielvoertuig van het type Fennek een Stinger antiluchtdoelraket.
Onderdelen nu zelf verantwoordelijk voor ‘Staal’ Vervolg van pagina 1
In de aanloop naar de Stingerlancering bouwde een TRML-radar een luchtbeeld op. Foto: E. Keijzer
Fennek lanceert Stingerraket In de aanloop naar de live firing, bouwde een trml-radar van het Commando Luchtdoelartillerie een luchtbeeld op, dat draadloos via dataradio werd overgeseind naar het Stinger Weapon Platform Fennek. Vervolgens ging de raket de lucht in, die het op grote afstand vliegende doel vernietigde. Tot nu toe werden Stingerprojectielen afgevuurd via een vanaf de schouder te bedienen
Man Portable Air Defence System (manpads). Voordat hij de trekker overhaalde, diende de schutter het doel eerst met het blote oog kunnen zien. Dankzij het Fennekplatform en de gedetailleerde informatie van de trmlradar is dat niet meer nodig en kan er bovendien sneller worden gereageerd. Behalve het Stingerplatform, kreeg het Commando Luchtdoelartillerie in het symposium
de gelegenheid ander materieel te demonstreren. Ook deed commandant kolonel Laurens Jobse de nieuwe organisatie en wijze van optreden uit de doeken. Tot slot kwamen kwesties als raketdreiging, artillerie en mortieren aan de orde, en met welke middelen je je daar tegen kunt verweren.● Het afvuren van de Stingerraket vanaf de Fennek. Foto: F. Gerrits
DEN HAAG - “Het is volkomen helder waar we staan en wat we van de Defensieonderdelen verwachten. Iedereen heeft nu hetzelfde vertrekpunt.” Plaatsvervangend Commandant der Strijdkrachten (pcds) luitenantgeneraal Freek Meulman geeft meteen aan dat het opheffen van de projectgroep Staal bepaald geen eindstation is, maar juist een nieuw begin. “De aanbevelingen zijn uitgewerkt in maatregelen. Die moeten nu worden belegd in de organisatie. Dat betekent dus niet dat er minder aandacht zal zijn. Een groot aantal zaken staat al op de rails. Het meest zichtbaar is natuurlijk ‘Internet op Legering’. Bij het Commando Landstrijdkrachten mag gesproken worden van een doorslaand succes. “Een enquête onder het personeel heeft uitgewezen dat 95 procent van de drieduizend respondenten tevreden is over IOL. Om aan de grote vraag te voldoen, gaan we de bandbreedte vergroten. Bij de overige defensieonderdelen is de uitrol in volle gang. Aan het einde van het eerste kwartaal van volgend jaar moet alles klaar zijn. Binnen de regiegroep wordt nu overigens gesproken over internet aan boord van schepen.” ‘Staal’ telt liefst 85 infrastructurele projecten. “Alle wensen die binnen het project passen,
Meulman: “Een groot aantal zaken staat al op de rails.” Foto: Peter Wiezoreck
zijn geaccepteerd en worden uitgevoerd”, weet de pcds. Volgens hem kende 2008 “geen moment van verslapping” wat betreft de implementatie van aanbevelingen die Staal heeft gedaan. “Als je kijkt hoe snel beleid werd omgezet in financiën en de uitvoering op gang is gekomen… De opleidingen zijn aangepast: sociale aspecten van leiderschap maken nu overal deel van uit. Vanuit het klankbordoverleg, met
de bonden en de medezeggenschapscommissies, komen zeer positieve geluiden van de werkvloer door. Dat mag een pluim zijn voor de Defensieonderdelen, want zij zorgen ervoor dat er een goed werkklimaat bestaat. Daarvoor zijn onder meer de zogenoemde commandantenfondsen bedoeld, waarbij eenheden zelf kleine projecten kunnen beginnen. Het blijkt een schot in de roos.”●
Soesterberg volgende week dicht SOESTERBERG - De luchtmacht staat aan de vooravond van een ingrijpende gebeurtenis, de sluiting na 95 jaar van de vliegbasis Soesterberg. Volgende week woensdag 14 november valt in een speciale ceremonie het doek voor de bakermat van de militaire luchtvaart. Op 31 december gaat de poort officieel dicht. Tijdens het ‘vaarwel’ geeft de allerlaatste commandant, ko-
Banenstelsel Gilze-Rijen weer open GILZE-RIJEN - Het nieuwe start- en rolbanenstelsel van vliegbasis Gilze-Rijen gaat op vrijdag 7 november weer open. Twee banen zijn voorzien van een nieuwe laag asfalt en ook is een nieuw verlichtingsysteem geïnstalleerd. De reconstructie was onder meer nodig om zware transportvliegtuigen te kunnen afhandelen. Door het aanbrengen van een nieuwe toplaag voldoet de vlieg-
basis weer aan de aangescherpte eisen op het gebied van draagkracht en stroefheid. Ook de veranderde regelgeving van de internationale standaardnorm maakte groot onderhoud aan de drie kilometer lange hoofd- en de twee kilometer lange secundaire baan noodzakelijk. Op de hoofdbaan is tienduizend ton nieuw asfalt aangebracht. Door de verbeteringen kunnen zware transportvliegtuigen veilig
starten en landen. Steeds vaker doen deze machines Gilze-Rijen aan om voor, tijdens of na afloop van een vredesmissie helikopters op te pikken of af te leveren. Ook geldt de Brabantse vliegbasis als uitwijkhaven voor militair vliegverkeer. Opmerkelijk is de aanvliegverlichting van de hoofdbaan, die in beide richtingen werd uitgevoerd met Sequence Flashing Lights. Doordat deze lampjes
snel na elkaar aan- en uitgaan, lijkt het net alsof de lichtbundel zich naar het verste punt van de landingsbaan verplaatst. Dit systeem draagt dan ook in hoge mate bij aan een betere visuele begeleiding van de vlieger. Het rolbanenstelsel en de platforms kregen een nieuw led verlichtingssysteem en verder beschikken de hoofd- en secundaire baan over standaard halogeenverlichting.●
lonel Frank Gerards, het bevel over Soesterberg terug aan de hoogste chef van de luchtmacht, luitenant-generaal Jac Jansen. Op zijn beurt draagt die het terrein over aan de commandant van het Commando Dienstencentra, drs. Marion Gout-van Sinderen. ‘Hoogtepunt’ van de plechtigheid is een fly-by van luchtmachtvliegtuigen. Verder staat er een bijeenkomst voor (oud-)personeel van Soesterberg gepland, en kan een kijkje worden genomen bij een static show van moderne en historische vliegtuigen. Muziekgezelschappen van de luchtmacht zorgen voor vrolijke noten. De historie van Soesterberg gaat terug naar 1 juli 1913, toen
daar de Luchtvaart Afdeling, de voorloper van de Koninklijke Luchtmacht, werd opgericht. Daarmee geldt ‘het veld’ als de oudste vliegbasis van Nederland. Naast de luchtmacht waren er liefst veertig jaar lang Amerikanen gestationeerd. De sluiting van Soesterberg houdt verband met de inkrimping van en de doelmatigheidsoperatie bij Defensie. Het vrijkomende terrein gaat deels naar de gemeente en de provincie. Zoals het er nu uitziet, worden er in de toekomst woningen op gebouwd. Een deel van de grond blijft eigendom van Defensie.●
6 november I Pagina 4
WOENSDRECHT - Het valt niet mee in pakweg vijf minuten scholieren te interesseren voor een baan bij de heli’s. Maar sergeant-majoor Jos Neelis doet zijn best. Eenmaal aan het woord laat de instructeur zijn gehoor niet meer los. Ietwat overrompeld hangen de jongeren aan zijn lippen. Neelis: “Het liefst praat ik twee uur tegen ze aan. Zijn ze meteen allemaal om.”
Jongensdroom in vervulling: brandweerman. En dat bij de luchtmacht.
De instructeurs nemen de taak van spreekstalmeester op zich.
Techniekdagen moeten scholieren naar luchtmacht lokken
In de ban van sleutelen Tijdens de Techniekdagen gaat het er uiteindelijk om jongeren te interesseren voor een technische baan bij de luchtmacht. Niets meer, niets minder. Jaarlijks heeft de luchtmacht behoefte aan zo’n driehonderd techneuten. Om die binnen te roeien, wordt naast talloze regionale wervingssessies twee keer per jaar een groot evenement opgetuigd. De animo voor de Techniekdagen mag er zijn. Op beide dagen komen zo’n
650 vmbo- en mbo-leerlingen af, dit keer uit het zuiden des lands. Via een denkbeeldige carrousel worden zij bekendgemaakt met allerlei vakgebieden, zoals wapentechniek, vliegtuig- en helikopteronderhoud, Neelis’ specialisme. De instructeurs nemen de taak van spreekstalmeester op zich. In korte tijd moeten zij de 15-, 16-jarigen verleiden voor de luchtmacht te kiezen. Zodra de eersten het opleidingsdock van
gebouw 85 inlopen, brandt het kader los. ”Weet je hoeveel schoten het boordkanon van een f-16 per minuut afvuurt, dat een gbu-24 tweeduizend ponder desnoods via de brievenbus zijn doelwit uitschakelt, en die heli straks jouw troetelkindje kan zijn?” Klinkt leuk, maar op sommige scholieren hebben die woorden weinig vat. Ger de Winter uit Oost-Souburg: “Een baan bij de luchtmacht? En dan naar Afgha-
Rechts: “Hmm… ziet er interessant uit.”
TEKST: ANDRÉ TWIFT FOTO’S: GERBEN VAN ES
nistan zeker! Nee, echt niet!” Een medescholier is wat minder vastberaden: “Hangt er vanaf wat het schuift.” Drs. Bastiaan Knip glimlacht bij het horen van deze en andere argumenten. Het hoofd Sectie Werving KLu is best tevreden over de vulling. Het aantrekken van vliegtuigonderhoudspersoneel verloopt naar zijn zeggen vrij goed. Daarentegen blijft het werven van avionica-specialisten en elektroEén team, één taak.
nicamonteurs wat achter. “Heeft misschien te maken met het ietwat minder sexy imago van deze beroepen”, legt Knip uit. “Onderhoudspersoneel heeft z’n handen daadwerkelijk aan het toestel, maar bij die andere beroepen werk je ook aan losse onderdelen. Dat gebeurt meestal aan de werktafel in de workshop. Neemt niet weg, dat ook dit mooi werk is.” Ouders
Voor wie de KLu ziet zitten, heeft Knip een verleidelijk aanbod. vmbo-scholieren (laatste jaar,
red) die voor het uitgestippelde leer-werktraject kiezen, krijgen gratis een twee jaar durende mbo-opleiding Avionica- of vliegtuigonderhoudtechniek aangeboden. Na het behalen van het diploma wacht een baan. Met de complimenten van de luchtmacht. ”Natuurlijk kun je hier één of meerdere nachtjes over nadenken. Je ouders meenemen naar de Techniekdagen mag ook. Bij de beslissing bij ons te komen werken, kun je op 15-, 16jarige leeftijd ten slotte best wat hulp gebruiken.”●
Bergtraining mariniers in verre Amerika RENO - Geen modder, drassige grond en regen voor de mannen van het 1ste Mariniersbataljon, maar rotsen, ijle lucht en hoge besneeuwde toppen. De bergtraining kenmerkte zich dit jaar door hoog en droog in plaats van koud en nat. Voor het eerst in de moderne geschiedenis oefende een Nederlands mariniersbataljon in de bergen van Amerika. “Het is hier een stuk harder werken.” Op tweeduizend meter hoogte tussen Bridgeport en Reno ligt het Marine Corps Mountain Warfare Training Centre. Afgelopen oktober was dit de thuisbasis van 275 Nederlandse mariniers die hier hun bergtraining afwerkten. De reden om het oude vertrouwde Noorwegen in te ruilen voor het verre Amerika is simpel, volgens luitenant-kolonel der mariniers Wil Briggen. “Deze omgeving heeft veel raakvlakken met Afghanistan. Onze missiegebieden
van tegenwoordig kenmerken zich niet alleen door koud en nat, maar steeds meer door hoog en droog. De marinier van vandaag moet daarin kunnen opereren. Ons credo is train as you fight en dat zijn we hier dus aan het doen.” “Het was even wennen aan de hoogte”, zegt trainingsofficier kapitein der mariniers Frits Toebes. Daarmee benoemt hij meteen het grote verschil tussen een bergtraining in Amerika en in Noorwegen. “Als je hier honderd meter stijgt, merk je dat aan heel je lichaam. Je moet harder werken. Daarom hebben we in het opbouwprogramma tijd ingepland voor acclimatiseren.” Naast het verschil in hoogte en klimaat onderscheidde deze jaarlijkse training zich ook door een ander aspect: muilezels. In een gecomprimeerde ‘Animal Packers Course’ leerden zes mariniers hoe ze die kunnen inzetten als pakdieren. In de eindoefening High Peaks, waarin een compagniesaanval werd uitgevoerd, brachten de dieren .50 mitrailleurs, onderdelen van de mag, brandstof en munitie naar de voorste eenheden. Vorig jaar experimenteerde het 2de Mariniersbataljon in Noorwegen overigens met IJslandse paarden. Tekst: Vanessa Strijbosch●
Met lichtere bepakking waren de mariniers in staat langere afstanden te lopen en hogere toppen te bereiken. Foto: Cees Baardman.
6 november I Pagina 5
Afdeling Fysieke Distributie Overige Goederen rekent zich niet rijk
Kruidenier en groothandel LETTELE - Voertuighoezen, jerrycans, antennes, radio's, sneeuwkettingen. Met nog zo'n 89.995 artikelen vormt de Afdeling Fysieke Distributie Overige Goederen (afdog)
van het Algemeen
Goederenbedrijf (agb) hofleverancier van allerhande materialen
De megaliften zorgen niet alleen voor netheid in de hallen, maar ook voor betere werkomstandigheden.
voor de krijgsmacht. TEKST: EVERT BROUWER FOTO’S: MARTIN HOGEBOOM
Het betreft voornamelijk reservedelen van grondgebonden systemen, maar ook veel artikelen ter aanvulling van militaire uitrustingen. De totale waarde van het materiaal dat ligt opgeslagen in Lettele en Steenwijk bedraagt circa één miljard euro en met zoveel spullen wil er ook wel eens wat zoekraken. “Daar hebben we paal en perk aan gesteld”, zegt commandant majoor Peter Krist stellig. Een mega liftsysteem voor de kleinere materialen, barcodering en slimme ideeën vanuit de eigen organisatie leverden een enorme verbetering op. “Het voorraadverschil is teruggebracht van acht procent in 2007 naar 2,7 nu. Daar mogen we best trots op zijn. Dat heeft ook te maken met een prettig werkklimaat. Voor een productiebedrijf kennen we een opmerkelijk laag ziekteverzuim van rond de vijf procent.”
len biedt al veel verbetering. “Dus geen rondslingerende schroeven en half opengetrokken verpakkingen meer. Daarmee raak je vooral de kleinere artikelen kwijt.” Voor die kleine artikelen heeft het agb megaliften met roterende bakken aangeschaft, waarin veel goederen op één vierkante meter overzichtelijk zijn gesorteerd. Het barcodesysteem en de registratie met een zogenoemde pda zorgen straks voor de juiste verwerking. “Een enorme verbetering voor iedereen”, vindt Martin Heuvelink, door het cdc ingehuurd van Ordina om het Lokaal Materieel Beheersingsysteem aan te passen. “Nu worden alle orders nog met de hand ingeklopt. Dat maakt de kans op fouten en dus voorraadverschillen groter.” Wedstrijd
Wie voor het eerst het bedrijf in Lettele bezoekt, komt voor heel wat verrassingen te staan. Voor Marcel Oosterwijk, al acht jaar met plezier werkzaam op het afdog, kennen de artikelen weinig geheimen meer. Oliefilters, cartridges voor allerhande printers,
De bestelling wordt verzendklaar gemaakt. Gemiddeld worden er 1800 bonnen per dag afgehandeld, op topdagen drieduizend.
een enorme serie kliko's (vuilnisbakken) met bestemming Kamp Holland in Afghanistan en ga zo maar door. “We leveren heel veel aan de buitenlandse missies”, weet Oosterwijk, “en daar zit meestal wat meer haast bij.” In vrijwel alle 23 loodsen heerst bedrijvigheid. Wim Revenberg, sinds 1986 werkzaam bij Defensie, ziet toe op het zogenoemde gashok, waar de industriële gassen liggen opgeslagen. Zoals argon voor het afvuren van de Stinger antiluchtdoelraketten. “Als de flessen over de datum zijn, mogen ze niet meer worden getransporteerd. Er dient dan een bedrijf te komen dat ze keurt”, zegt Revenberg. Voorheen stond alles door elkaar, maar een zelfbedacht systeem met gekleurde stickers maakt nu inzichtelijk welke fles er het eerst uit moet. “We werken hier met mensen die, heel menselijk, fouten kunnen maken. Mijn filosofie is de
Dubbelfunctie
Twee jaar geleden begon het agb het ‘Project Vermindering Voorraadverschillen’. Volgens Krist noodzakelijk omdat de afdog steeds meer een dubbelfunctie heeft gekregen. “We zijn zowel groothandel als kruidenier. Er komen grote voorraden binnen, maar we leveren soms slechts zeer kleine hoeveelheden uit. Dat vergt aanpassingen in onze logistieke organisatie, wil je zicht houden op de voorraden.” Onderzoek in 2007 toonde aan dat 25% van de voorraadverschillen voorkomt bij artikelen onder de honderd euro. Het gaat dan om moertjes en boutjes van één eurocent. “Reden te meer om ook goed te kijken naar de waarde van de voorraadverschillen en niet de koele cijfers op zich”, meent Krist. Meer orde en netheid in de hal-
Een PDA zorgt ervoor dat zelfs de kleinste onderdelen worden gescand, zodat de voorraad goed op peil blijft.
medewerkers met de minste fouten te belonen. Ik houd van dat competitieve element”, merkt majoor Krist op. “Zo heb ik een wedstrijd uitgeschreven voor degene die met het oudste artikel komt aandraven. We zitten nu in 1956, maar dat moet beter kunnen”, zegt hij lachend. Daar naast werden op de verschillende locaties oude voorraden afgestoten. “We hadden nog enorme aantallen van die floppydisks uit de jaren negentig van de vorige eeuw. Voor je al dat soort spullen mag weg doen, is er wel eerst een poot nodig van een hogere autoriteit. Daar gaat nog wel eens wat tijd overheen.”
Het is duidelijk welke fles het eerst moet worden uitgeleverd. Een eenvoudig voorbeeld van goed voorraadbeheer.
Geen files
Een voorraad harken is inmiddels wel uitgedund. “Die stammen nog uit de tijd van de Koude Oorlog, de dienstplicht en het brandpiket”, meldt Krist. Dat doet de locatie Lettele in feite ook als centrum van de distributie voor de klasse 2 en 4. “Historisch gezien lag deze plek gunstig voor de toenmalige IJssellinie en centraal voor alle legerplaatsen van vroeger. Je reed van hieruit gemakkelijk naar de inmiddels gesloten legerbasis in Seedorf. En we hebben nauwelijks last van files. Ook dat is slim voorraadbeheer.”●
Theo Harink bestuurt geroutineerd zijn vorkheftruck en brengt de lades met uit te leveren artikelen naar de bestemde plek.
Majoor Krist en Wim Revenberg (r) in het zogenoemde gashok.
6 november I Pagina 6
Muiterij had Eerste Wereldoorlog andere wending kunnen geven Duitse soldaten verweren zich tegen een Franse aanval in de Champagne. Archieffoto
Een Franse logistieke colonne op weg naar en van het front. Archieffoto
Champagne met bittere bijsmaak REIMS - De Chemin des Dames is een onaanzienlijke weg, lopend van oost naar west door de NoordFranse Champagne, als onderdeel van de d18. Hij dankt zijn naam aan de twee dochters van Louis xv, die in de 18de eeuw over deze route reden om hun gouvernante in Vauclair te bezoeken. Zijn strategische belang ontleent hij aan het feit dat hij over een heuvelrug voert die het dal van de Aisne in het zuiden en dat van de Aillette in het noorden van elkaar scheidt en een natuurlijke barrière vormt op de weg Laon-Parijs. Het is hier dat de Eerste Wereldoorlog, deze maand* 90 jaar geleden, in de lente van 1917 bijna een ander verloop kreeg. Tijdens de jaarwisseling vloeit in menig Nederlands huishouden de champagne rijkelijk. Voor ons is die naam louter verbonden met het geestrijke vocht dat wij dan naar binnen gieten, bruisend en zoet. Voor de Fransen heeft champagne echter ook een bittere bijsmaak. De mousserende wijn dankt zijn naam aan twee regio’s. De noordelijke ligt rondom de driehoek Reims, Épernay en Châlons-en-Champagne, de zuidelijke onder Châlons-sur-Marne. In dit gebied werd gedurende ’14-’18 zwaar gevochten. Er vonden drie grote veldslagen plaats, alle vernoemd naar de rivier aan de voet van Chemin des Dames. De Eerste Slag van de Aisne, in 1914, betrof een Frans-Britse onderneming nadat de Duitse opmars aan de Marne was gestuit. De tweede, in 1917, was het gevolg van een massale Franse aanval, de derde, in 1918, van het Duitse voorjaarsoffensief. Dit artikel gaat over de beruchte Nivelle offensieven van april-mei 1917 die de wanhopige poilus** tot muiterij dreven. Een rebellie die, als de Duitsers er lucht van hadden gekregen, hun zeer wel de overwinning had kunnen bezorgen. Geleid door ezels
Om te begrijpen waarom de Franse soldaten in 1917 hun grens bereikten, is het nodig iets te weten over de tactiek van hun leger. Voor de oorlog had daar de theorie school gemaakt dat een offensieve geest allesbepalend was voor het behalen van het succes. Deze l’attaque a l’outrance (aanval tot het uiterste) werd tot dogma
verheven en iedere officier die er vraagtekens bij zette, riskeerde zijn loopbaan. In deze visie was de bajonet superieur aan de mitrailleur en zou zware artillerie de opmars alleen maar vertragen. Van beide wapens hadden de Fransen er aanvankelijk dan ook maar weinig. Zij vertrouwden op hun elan en wierpen de poilus roekeloos in de strijd, eerst zelfs nog uitgedost in opzichtige uniformen met rode kepi’s en broeken. Met als gevolg dat hun soldaten tijdens de Slag om de Grenzen direct na het begin van de oorlog bij duizenden werden neer gemaaid. In de eerste vier maanden van 1914 liepen de verliezen al op tot bijna één miljoen man, van wie 300.000 doden. Maar dat bracht opperbevelhebber Joseph Joffre niet tot inkeer. Ook aan Britse kant werden trouwens de levens van de soldaten met kwistige hand verspild. Niet voor niets kreeg de opperbevelhebber (eind 1915) aan het westelijk front, veldmaarschalk Sir Douglas Haig, van zijn manschappen de bijnaam Butcher Haig. Zelfs na de oorlog betoonde hij nooit enige spijt of berouw over de honderdduizenden die hij het prikkeldraad en de dood had ingejaagd. Over de Britten zou generaal Erich Ludendorff, de stafchef van veldmaarschalk Paul von Hindenburg die in 1916 Von Falkenhayn aan Duitse kant afloste, tegen zijn adjudant kolonel Max Hoffman opmerken: “De Engelse soldaten vechten als leeuwen.” “Waar”, antwoordde Hoffman, “maar ze worden geleid door
De klaproos groeide - vooral in Angelsaksische landen - uit tot symbool van de Eerste Wereldoorlog.
te doven. Via een combinatie van de stok en de wortel - executies, verbetering in de abominabele omstandigheden van de militairen en de belofte van een einde aan onnodige bloedbaden - wist hij dat karwei te klaren. Maar het Franse leger had maanden nodig om te herstellen en het was een regelrecht wonder dat de Duitsers hiervan onkundig bleven. Martelaren
TEKST EN FOTO’S: WIEBREN TABAK
ezels.” Hij had hetzelfde over de Fransen kunnen zeggen. Trauma
Na de vele manoeuvres in de herfst van 1914 ontstond er aan het einde van dat jaar een patstelling, met loopgravenlinies die van de Belgische kust tot aan de Zwitserse grens liepen. De Duitsers, die inmiddels doorhadden hoe kostbaar een offensief voor de aanvaller was, richtten zich op de verdediging en wierpen onder meer zware betonnen versterkingen op, die nog altijd het landschap ontsieren. De geallieerden echter bleven geloven in de aanval, te meer daar de vijand op Franse bodem stond. Daarbij bedienden ze zich steeds weer van dezelfde fantasieloze en heilloze methoden: een dagenlang durend trommelvuur van de artillerie, gevolgd door een massale aanval met langzaam op linie oprukkende infanterie. Zelf gingen de Duitsers pas begin 1916 weer in het offensief, bij Verdun. Met de bedoeling om deze strategische stad tot de slachtbank te maken
waarop het Franse leger, dat die toegangspoort tot Parijs simpelweg niet prijs kón geven, moest leegbloeden. Onder bevel van generaal Philippe Pétain hielden de Fransen dapper stand, maar de gruwelen van Verdun - tachtig procent van alle militairen had er via een roulatiesysteem zijn deel aan - bezorgden het leger een diep trauma. En de misdadige offensieven van generaal Robert Nivelle beroofden het van zijn ziel. Reden waarom het in 1940 zo snel instortte. Abattoir
Na de immense verliezen van het Franse leger werd Joffre eind 1916 de laan uitgestuurd en opgevolgd door Nivelle. Die bedacht een plan om in de Champagne door de Duitse linies te breken, met als middelpunt de Chemin des Dames. Het was weer het oude liedje: een vuurwals van de artillerie die over de vijandelijke stellingen rolde, gevolgd door golven infanteristen. Met dit keer de belofte dat als de eerste twee dagen geen succes opleverden, de
aanval gestaakt zou worden. Wie nu over de ruim dertig kilometer lange Chemin des Dames rijdt, ziet aan beide zijden een pittoresk, aflopend landschap met meertjes, rivieren en vergezichten. Maar destijds was het een kale woestenij waaruit alle kleur leek weggezogen. De aanval ging hier op 16 april van start in striemende regen en natte sneeuw, waarbij de Fransen en Senegalezen zich vanuit het dal van de Aisne door hevig vuur omhoog moesten worstelen. Ze sneuvelden bij bosjes, maar het offensief werd niet afgelast. De verliezen waren kolossaal, op 5 mei al 270.000 man. Twee dagen eerder reeds hadden zich enkele gevallen van insubordinatie voorgedaan, maar nu begon het echt uit de hand te lopen. Sommige eenheden trokken nog wel naar het front, maar blaatten daarbij als schapen die naar het abattoir werden afgevoerd, andere weigerden dienst. Treinen werden gekaapt en hele onderdelen marcheerden vol eisen op Parijs aan. Uiteindelijk kon Nivelle zijn biezen pakken en moest Pétain de muiterij zien Links: Dit stuk geschut vormt een stille getuige van het bloedige verleden van de Champagne. Rechts: In deze grotten bij Presleset-Boves schuilden de Franse reserve troepen tegen het Duitse artillerievuur vanaf de Chemin des Dames.
Frankrijk staat bol van de oorlogsmonumenten. Elk gehucht heeft zijn eigen gedenkteken met daarop vaak een imposante rij namen, maar ook de slagvelden zijn ermee bezaaid. Een van de meest aparte langs de Chemin des Dames is misschien wel de sculptuur van de Napoleontische soldaat die de poilu van 1917 de hand reikt. Door de eeuwen heen is namelijk om deze strategische hoogte gevochten en in 1814 leverden Napoleons troepen er slag met de gecombineerde RussischPruisisch-Oostenrijkse legers. Op de heuvel van waaraf de keizer het strijdgewoel volgde, prijkt nu nog zijn standbeeld. Maar misschien vormt het simpele monument langs de d931, die van Reims naar het oosten voert, wel het meest markante aandenken. Niet vanwege zijn uiterlijk, maar vanwege het opschrift: “Aan de helden en martelaren van de offensieven van april 1917”. En op de achterkant de afbeelding van een poilu hangend in het prikkeldraad. Wat valt er nog meer te zeggen…?● *De oorlog eindigde op 11 november 1918. **Bebaarde = bijnaam voor Franse soldaat.
6 november I Pagina 7
Dekaatjes heten de gratis advertenties in de Defensiekrant. De tekst van een Dekaatje mag niet langer zijn dan veertig woorden en kan alleen schriftelijk of per e-mail worden ingediend. Plaatsing geschiedt zo spoedig mogelijk. De redactie is niet verantwoordelijk voor de inhoud, noch voor de gevolgen van de plaatsing. Op de envelop of in de e-mail graag ‘Dekaatje’ vermelden. Dekaatjes kunnen worden ingestuurd naar de Defensiekrant, postbus 20701, 2500 ES Den Haag of
[email protected], onder vermelding van naam, adres, woonplaats eventueel telefoonnummer, onderdeel en registratienummer. Let op: de Defensiekrant wordt iedere week ook op internet gepubliceerd. Uw gegevens, zoals telefoonnummer en adres, kunnen door zoekmachines worden gevonden.
WONINGEN
Start en verbeter je eigen bedrijf Lodewijk kijkt of de tekeningen van Atiqullah voldoen aan zijn verwachtingen.
Atiqullah tekent ervoor TARIN KOWT - Om lokale ondernemers in Uruzgan te helpen hun bedrijfje op te zetten, bieden Nederlandse militairen ze cursussen aan. Zowel voor geletterden als ongeletterden. Degenen die niet kunnen lezen, leren het door de illustraties van tekenaar Atiqullah. TEKST EN FOTO’S: ELNT RENÉ BOUWHUIS
Het zag er al niet logisch uit. Eerst neem je een nieuwe stoel mee naar huis, vervolgens betaal je en daarna zoek je de stoel uit. Heeft Atiqullah zijn werk wel goed gedaan? De ambtenaar van een ministerie in Tarin Kowt maakt tekeningen voor de cursus ‘Start and Improve Your Business’. Deze is bedacht door de International Labour Organization van de vn en leert de mensen na te denken over bepaalde zaken. Hoe koop je in? Hoeveel voorraad wil je? Hoe investeer je in gereedschap, vervoer en je winkel? De syllabi voor deze cursus, werden in eerste instantie ge-
Afbeeldingen in Afghanistan worden van rechts naar links bekeken. Illustratie: Atiqullah
bruikt in Afrika en Nepal en zijn intussen bijna allemaal omgezet naar de meest gangbare taal in Uruzgan, het Pashtun. Maar ook de tekeningen in het lesmateriaal zijn gericht op de Afrikaanse en Nepalese markt: rieten huisjes, riksja’s, vrouwen op de bazaar. Aan Atiqullah de taak deze situatieschetsen te vertalen naar het Afghaans. Rieten huisjes veranderen dan in ommuurde quala’s, een riksja transformeert in een brommer met karretje, en vrouwen op de bazaar worden mannen, want de vrouw begeeft zich in Afghanistan niet op straat. En, nog een verschil, in Afghanistan leest men van rechts naar links. Dat geldt ook voor verhalende illustraties. De tekening, die Atigullah maakte van de verkoop van een stoel, klopt dus. Verdieping
Hoewel Atiqullah nog wat moeite heeft met perspectief, bereidt de cursusleider, functioneel specialist kapitein Lodewijk, hem alvast voor op een volgende opdracht: het vertalen van de afbeeldingen in het cursusboek ‘Marketing’, waarin de vier p’s van product, prijs, plaats en promotie worden uitgelegd. “De stoomcursus die wij geven, moet de mensen de basisbeginselen van handeldrijven bijbrengen”, zegt Lodewijk. “Niet dat ze niet weten hoe ze moeten verkopen. Maar wij laten ze er eens op een andere manier naar kijken, gaan er dieper op in. Reclame maken bijvoorbeeld, kenden ze niet. Wij proberen ook in ketens te denken. Neem het naaimachineproject voor vrouwen, waarin vooral weduwen hun eigen geld verdienen. Dit zou je kunnen uitbreiden. Begin bijvoorbeeld een stoffenen gordijnenwinkeltje voor het naaiatelier. Laat een vrouw die runnen, dan mogen andere vrouwen er komen om te kopen. Dat zou hier een hele doorbraak betekenen.”
Atiqullah tekent al van jongs af aan.
Ondertussen heeft ook Atiqullah zich de handelsgeest eigen gemaakt. Per tekening krijgt hij een paar dollar. Als hij er een moet overmaken, smokkelt hij door de lijntjes over te trekken en alleen dat item dat veranderd moet worden, aan te passen. Lodewijk ziet het door de vingers, maar houdt deze resoluut op de knip als Atiqullah voor meer geld sneller wil produceren. “Nee, we hebben over de prijs van deze opdracht onderhandeld en nu houden we ons aan onze afspraken”, zegt hij. Atiqullah haalt bakzeil. Dit is niet zijn eerste opdracht. “Van kinds af aan hield ik al van tekenen”, laat hij weten. “Vijftien jaar geleden ben ik cursussen gaan volgen. In Tarin Kowt begon ik op de bazaar met opdrachten voor mensen. Het tekenen voor de cursus is vooral moeilijk doordat je eerst goed moet nadenken. Je moet rekening houden met andere regels en gebruiken. Het Nepalees is heel anders dan het Afghaans.” Honderd cursisten
De cursus Start and Improve Your Business wordt sinds mei in Uruzgan gegeven. Na een halfjaar zijn er 81 personen opgeleid en staan er zestig op de rol om de training te volgen. Lodewijk: “Voor het eind van het jaar hebben honderd mensen de cursus gevolgd. Wat begon in Tarin Kowt heeft zich inmiddels uitgebreid naar Deh Rawod in het westen en Chora in het noorden van de provincie. En er komen ook uit andere gebieden aanvragen voor trainingsessies. Alleen al het feit dat wij de moeite nemen vanuit Nederland te komen om hen wat te leren, vinden ze mooi.”●
IN HET KORT Sterrenteam Paresto behaalt brons
DEN HAAG - Het sterrenteam van Paresto heeft tijdens de internationale kookwedstrijd in Erfurt, een eervolle vermelding en een bronzen medaille gewonnen. Aan het vierjaarlijkse evenement deden 3600 koks uit 53 verschillende landen mee, verdeeld over verschillende categorieën. Het Sterrenteam presenteerde zich op diverse onderdelen, koud en warm. Naast een eervolle vermelding in de warme won het brons in de koude klasse. Een hele prestatie aangezien het pas sinds een paar weken in deze formatie actief was. Dat vond ook directeur Paresto, kolonel Gert-Jan Schellekens, die het er in eerste instantie alleen omging ervaring op te doen in zo’n bijzondere setting.●
Reichskristallnacht, 70 jaar later
WESTERBORK - Tijdens de Reichskristallnacht van 9 op 10 november 1938 staken de nazi’s in heel Duitsland synagogen in brand, werden winkels en woningen vernield en duizenden joden gearresteerd. Vele Duitse en Oostenrijkse joden namen de vlucht en kwamen onder meer naar ons land. Dat resulteerde in 1939 in de bouw van het Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork. Het Herinneringscentrum Kamp Westerbork staat uitgebreid stil bij deze gebeurtenis. Het programma op zondag 9 november begint om 18.30 uur en wordt afgesloten met een fakkeltocht. Meer informatie via www.kampwesterbork.nl●
Legion of merit voor ex-marineattaché
ktz b.d. Victor Windt (l.), heeft op 27 oktober de Legion of Merit met de rang van Officer ontvangen. De onderscheiding
was hem toegekend wegens zijn exceptionally meritorious service als marineattaché te Washington gedurende de periode van september 2004 tot januari 2008. In de bijbehorende vermelding lag de nadruk op zowel zijn werkzaamheden op de ambassade met betrekking tot de Nederlandse militaire inzet in Irak en Afghanistan, als op zijn betrokkenheid bij maritieme counter drugs operaties in het Caribische Gebied. De uitreiking vond plaats op de Nederlandse Ambassade in Londen door de Amerikaanse defensieattaché, schout-bij-nacht Ronald H. Henderson.●
Prestigieuze prijs voor KLu-overstes
HAWAÏ - Twee officieren van de Koninklijke Luchtmacht - de luitenant-kolonels James MacGillavry en Rik van Zwol - hebben vorige maand de 2008 Whittle Safety Award van de International Federation of Airworthiness ontvangen. Sir Frank Whittle was mede-uitvinder van de straalmotor en de naar hem vernoemde onderscheiding vormt de hoogste eer waarmee vooruitgang op
het vlak van luchtvaartveiligheid kan worden beloond. Gillavry en Van Zwol ontwierpen een nieuw reglement voor de militaire luchtvaart. Daarnaast droegen ze bij aan de oprichting van de Militaire Luchtvaartautoriteit.●
Rood erekoord voor luchtmobiele militairen
SCHAARSBERGEN - Voor het verrichten van levensreddende handelingen in Chora hebben drie militairen van 11 Luchtmobiele Brigade op de Oranjekazerne een rood erekoord ontvangen. Het betreft eerste luitenant Alexander Pieters-Meijers, sergeant-1 Garvan Laanbroek en korporaal Pascal Beekhuizen. Op tweede kerstdag 2007 redden zij, als lid van de Delta compagnie (Battle group 5) op de White Compound, met beperkte middelen, enkele Afghaanse mannen die gewond waren geraakt door een hinderlaag van de Taliban, het leven. Na het arriveren van medisch personeel hebben ze onder begeleiding de gewonden verder behandeld totdat die door de lucht afgevoerd konden worden.● Kapitein Raymond Pijnappel (dienstdoend compagniescommandant 11 STAT/Wolf-cie) hangt korporaal Beekhuizen het erekoord om.
Te koop: Almere, Spitsbergen 9, 3-kmr hoekappartement. Opp. 107 m² .Bjr 2003, vrij uitzicht rondom, balkon zw, schuifpui over gehele lengte (6 m). Eigen parkeerpl. art.461, 50 km van Schiphol en 35 km van Soest. Vr.pr. H 209.000,k.k. Info: www.nexthome.nl of www.funda.nl Te koop: Den Haag, Thérèse Schwartzestraat 26, geweldig ruim en licht 4-kmr appartement op 1e verd. met zonnig achterbalkon op zw. Aan rand Benoordenhout, met aan voorkant vrij uitzicht op groen. Eenvoudig parkeren op de openbare weg. Loopafst. van Prinses Juliana kaz. Contact: NassauHuis makelaardij, 070 324 50 50. Te koop: Den Helder, centrum, Koningdwars straat 94, goed verzorgd appartement. Ca 80 m², luxe open keuken en inb.app. Woonkmr, 2 slpkmrs, badkmr, balkon op zw. Voll. v.v. isolatieglas, CV-ketel (2005). Vr.pr. H 124.500,- k.k. Info www.warnarsmakelaardij.nl Te koop: Doetinchem, Jura 8, geschakelde ruime watervilla, bjr 2003. Inh.: 570 m³, woonopp. 160 m², inp. garage, 5 slpkmrs. Nabij uitvalswegen (a18), ns station, scholen en winkels. Vr.pr. H 274.900,- k.k. Info: www. siebelinkmakelaardij.nl Te koop of tijdelijk te huur: Kampen, Zilverschoon 96, goed onderh. 2/1 kapwoning met 5 slpkmrs. Gunstig gelegen t.o.v. kazernes ‘t Harde, Wezep, Havelte. Vr.pr. H 319.500,- k.k. Open Huis 8 nov. Info: 06 - 121 598 93 of zie www.funda.nl Te koop: Tilburg, Munnekeburenstraat 104, geschakelde semibungalow in Reeshof, fenomenaal uitzicht over kanaal en poldergebied. Ind: woomkmr, 3 slpkmrs, 2 badkmrs, keuken met inb.app. Bjr 1999, perc.opp: 279 m?, inh. 450m². Zie:
[email protected] Te koop/te huur: Hoeven, Schaepmanlaan 7, zeer nette 2/1 kapwoning, bjr 1993. Kindvr. groene wijk in rustig dorp op 10 min. van Roosendaal en Breda. 4 kmrs, nwe hr ketel, luxe keuken en badkmr. Info: www.funda.nl of www.rotsvast.nl. Te koop: Baarle-Nassau, 3 x 1000 m² bouwgrond op ca. 20 km afstand van vlb Gilze-Rijen. Info C. Wouters, 06 - 514 000 27.
DIVERSEN Gezocht: Om mijn verzameling geboortekaartjes uit te breiden, zoek ik alle geboortekaartjes die je maar tegen kan komen in kastjes, in laatjes, in doosjes, op prikborden. Porto vergoed hebben? Vermeld adres, dan stuur ik nieuwe postzegel toe. S. van Dijk-Cobussen, Sevenumstraat 8, 6845 HT Arnhem. Zie www.geboortekaartjesverzameling.nl
RECREATIE Te huur: Rustig gelegen in de Achterhoek, ca.3 km boven Aalten, een knus 2- pers. appartement in woonboerderij met douche/toilet, eet- en zithoek, 2-pers. slpkmr satelliet tv/radio, koelkast en magnetron. Beddengoed, handdoeken, theedoeken aanwezig. Prijs: H 21,- p.p.p.d. of H 274,- p.w (2 pers). Info: 0543 - 45 24 15.
REÜNIE Reünie 119 divvbdbeedcie Op 09-05-2009 hopen we in Ede vanaf 14.00 uur tot... ? (overnachten mog.) een reünie te kunnen houden voor oud personeel van 119 divvbdbedcie. Opgave voor 01-04 d.m.v. storting van H 17,50 op gironummer 0163967 t.n.v. W.C.Vrijenhoeff o.v.v. ‘reünie’, tijdvak actie bij 119 en uw adresgegevens.
6 november I Pagina 8
VIJF VRAGEN AAN...
Interactieve presentatie in Legermuseum DELFT - Vanaf nu is er altijd iets te doen in het Legermuseum met de Actie Zone: een zware training waar ‘groentjes’ worden klaar gestoomd tot generaal. Mijnen opsporen, hardlopen met volle bepakking en communiceren met het nato-alfabet. Vaardigheden die een militair moet beheersen en waarvoor intensief getraind moet worden. Nu kan dat ook in het Legermuseum, in drie kwartier.
Colofon De Defensiekrant is een wekelijkse uitgave van de directie Voorlichting & Communicatie van het Ministerie van Defensie bestemd voor het gehele Defensiepersoneel. Hoofd Defensiemedia Ellen Eggink
De Actie Zone is een interactieve presentatie waarin het publiek aan den lijve ondervindt hoe het voelt om militair te zijn. Naast het kijken en ervaren biedt het Legermuseum bezoekers de mogelijkheid om zelf actief bezig te zijn. De Actie Zone, een spannende
ervaring voor jong en oud en geschikt voor kinderen vanaf 10 jaar, is ontwikkeld door het Legermuseum in samenwerking met Tinker Imagineers bv. Kijk voor meer informatie over tentoonstellingen en activiteiten op www.legermuseum.nl●
LEZEN & GAMEN De teloorgang van Irak
Ed de Bruijn (op de foto in het midden), hoofd bureau Air Display van het Commando Luchtstrijdkrachten. De demoflight van de Koninklijke Luchtmacht verzorgt op 8 en 9 november een optreden op Nellis Air Force Base in Las Vegas. Het bureau Air Display heeft er veel aan gedaan dit stukje Holland-promotie voor elkaar te krijgen. Zijn de Amerikanen wel geïnteresseerd in zo’n klein Nederlands team? “Onze f-16 demo behoort tot de absolute top. De wijze waarop kapitein Aarts, en ook de eerdere demovliegers, de show uitvoeren, toont in alle facetten de mogelijkheden van het toestel. Allicht dat daar belangstelling voor bestaat.” Hecht u er veel waarde aan de demo aan een nieuw publiek te tonen? “Tijdens de Open Dagen van de luchtmacht is de us Air Force altijd ruimschoots vertegenwoordigd. Dit vormt een manier om een keer iets terug te doen. Dat we op ‘Nellis’ optreden, is qua publiek gunstig. In Las Vegas vindt jaarlijks de grootste air show van Amerika plaats. Bovendien is het de thuisbasis van de fameuze usaf Thunderbirds (demoteam, red.). Die zijn uiteraard ook van de partij. Altijd leuk natuurlijk.”
Hoe kwam u op Nellis Air Force Base terecht? Er worden tenslotte meerdere air shows in de Verenigde Staten gehouden. “Ik ben vaak op ‘Nellis’ geweest om te netwerken en deelnemers voor onze eigen open dagen te interesseren. Door al die contacten was de keuze voor deze basis snel gemaakt. Dat netwerken leverde me trouwens eerder de us Navy Blue Angels op. Twee jaar geleden in Leeuwarden.” Is het financieel verantwoord om voor dit ene optreden de speciale demokist over de grote plas te vliegen? “Het overvliegen van één f-16 is veel te duur. Daarom wordt een kist van 306 (opleidings-) Squadron gebruikt. Die mannen opereren permanent vanaf Springfield Air National Guard Base in Ohio. Da’s een stuk dichterbij.” In welk ander land zou u nog graag een demo verzorgen en waarom? “We hebben de f-16 demo al in ieder Europees land gevlogen. Inzet van het team moet vooral een doel hebben en tevens een meerwaarde voor de Koninklijke Luchtmacht. Dat is en blijft het uitgangspunt.”●
DEN HAAG - In de afgelopen zes jaar reisde nova verslaggever Tom Kleijn samen met cameraman Joris Hentenaar tienmaal af naar Irak. De eerste keer in september 2002, kort voordat de Amerikanen afrekenden met het regime van Saddam Hoessein. De laatste keer in maart 2008. Van de bloedige ontwikkelingen die Irak in deze periode meemaakte, geeft hij, aan de hand van zijn eigen ervaringen een indruk in ‘Zwemmen in Bagdad’. En hoe. Het boek boeit, hoewel geschreven in de eenvoudige stijl van een tv-journalist, van kaft tot kaft. In het eerste chapiter valt meteen de verstikkende deken van Saddams terreurbewind over de lezer heen en voelt hij zich wegzakken in het moeras van paranoia, corruptie en angst. Dat alles onder de schaduw van de naderende oorlog, die de Irakezen zo uitput, dat ze haast niet kunnen wachten tot de ban gebroken wordt (hoofdstuk 2). En dan de jaren erna, waarin het van kwaad tot erger gaat, doordat de vs vooraf amper hebben nagedacht over wat er met Irak moet gebeuren als Saddam eenmaal is verslagen. (Na de inname van Bagdad, schrijft Thomas E. Hicks in zijn voortreffelijke ‘Fiasco’, stonden de Amerikanen letterlijk om zich heen te kijken wie het nu ging overnemen.) Niet alleen ligt daardoor het openbare leven stil, werkt de elektriciteit niet en wordt het vuil niet opgehaald, de anarchie grijpt allengs om zich heen. Elke keer dat onze adrenalinejunkies terugkeren, is de situatie verder verslechterd, en het werken gevaarlijker doordat journalisten nu van ooggetuigen prooi zijn geworden. Zonder te overdrijven, weet de auteur de sinistere sfeer waarin de reportages tot stand komen, goed over te brengen. Af en toe loopt dat maar net goed af. En dat Kleijn militairen daarbij met ‘getrokken geweer’ (hoe doe je dat?) in plaats van het ‘geweer in de aanslag’ opvoert, zij hem vergeven. Alles went, zelfs hangen, zegt het spreekwoord, en dat blijkt ook voor de Irakezen op te gaan. Op den duur kijkt niemand meer op van een aanslag meer of minder. Ook het nova team is aan het eind van de rit door de wol geverfd en vliegt ongeacht de risico’s steeds weer als een mot op de kaarsvlam af. Maar niettegenstaande alle gewenning vormen de vele aanslagen, ontvoeringen en moorden een traumatische ervaring voor de Irakezen, die hen, al waarderen zij de vrijheid waarin ze nu leven, wel eens doet terugverlangen naar de veiligheid op straat onder Saddam. Het mag dan momenteel een stuk rustiger zijn, er vinden nog steeds terreurdaden plaats. En de Soennieten en Sjiieten staan als vanouds lijnrecht tegenover elkaar. Zodra de Amerikanen vertrekken, slaat, zo vreest men, de vlam weer in de pan. Zoals één Irakees het verwoordt: ‘In Bagdad houdt iedereen elkaar onder schot, maar er vallen tijdelijk geen doden doordat niemand schiet.’ ‘Zwemmen in Bagdad - Van leven onder een dictator tot leven aan de afgrond’ is een 297 pagina’s tellende en met enkele kleurenfoto’s verluchte paperback van uitgeverij Balans. Het boek kost H 16,50. isbn 978 90 501 8937 8. Tekst: Wiebren Tabak●
EA scoort met NHL’09
DEN HAAG - Voetbal is oorlog, zei wijlen Rinus Michels ooit, maar hoe zit het dan met ijshockey? Electronic Arts brengt naast de razend populaire Fifa-voetbalserie een aantal minder bekende (Amerikaanse) sporten op de Nederlandse markt. Golf is daarvan het meest in trek, maar basketbal, honkbal, football en dus ijshockey vormen het volledige pakket. Het is bekend dat Defensie een flink aantal fanaten herbergt dat the fastest game on earth speelt. Vandaar dat we ook zeer blij waren dat nhl’09 (National Hockey League, de NoordAmerikaanse competitie) op de mat viel. Wat een verschil met nhl 2K9 (van 2k Sports)! Electronic Arts heeft zich overtroffen en Fifa’09 kan voorlopig in de boekenkast blijven staan, want over het ijs razen met de San José Sharks (wat een prachtshirts!), samenspelen en scoren is veel mooier dan bij het voetbal. De uitstekende gameplay kent een aantal welhaast verslavende elementen en de spelpatronen ogen zeer realistisch. Waarmee wat ons betreft nhl’09 mag worden uitgeroepen tot beste sportgame van het jaar. Ook voor niet-ijshockeyers. De game is niet overal in de winkels verkrijgbaar. De kosten gaan van vijftig (pc), via zestig (xbox) naar zeventig euro (ps3). Tekst: Evert Brouwer●
Gewelddadig Far Cry-2
DEN HAAG - Dat Far Cry-2, een uitgave van Ubisoft, de
rating 16+ heeft gekregen, verbaast ons een tikje. Deze First Person Shooter is toch behoorlijk gewelddadig, waarbij de hoofdpersoon er niet voor terugdeinst hele dorpen in de brand te steken en vrolijk toe te kijken hoe de bewoners als fakkels over de akkers rennen. Bij deze kanttekening blijft het echter, want Far Cry-2 vormt een heel plezierig en soms inspannend tijdverdrijf. Virtuele vrienden maken is een voorwaarde om verder te komen, zeker in het heetst van de burgeroorlog die zich voor de gamer ontrolt. Mooi is dat ieder z’n eigen scenario kan volgen en er dus legio mogelijkheden zijn om het spel een nieuwe wending te geven. Far Cry-2 staat garant voor een boeiende ervaring en het maakt dan niet eens zoveel uit of de pc, de xBox-360 of Playstation-3 wordt gehanteerd. Ook hier varieert de prijs, van 45 (pc), 60 (xbox) tot 65 euro (PS3). Tekst: Evert Brouwer●
DEFENSIE EVENEMENTENKALENDER De verkorte versie van de Defensie Evenementenkalender vermeldt voor de komende tijd de volgende evenementen: 7 november: Relatieconcert Koninklijke Luchtmacht in theater Castellum, Alphen aan de Rijn 8 november: Kika Benefietconcert, Druten 9 november: Indische kinderboeken’, kinderleven en lezen in de tropen 1900-1942 in Museum Bronbeek, Arnhem 11 november: Workshop en optreden Marinierskapel in het Mariniersmuseum, Rotterdam
14 november: ‘Going Dutch 2008’ met het orkest van de Koninklijke Luchtmacht in de Martinikerk, Bolsward 15 november: ‘Going Dutch 2008’ met het orkest van de Koninklijke Luchtmacht in sporthal De Schier, Uddel 16 november: ‘De veerkracht van de Molukkers’ in het Reünie- en Congrescentrum Kumpulan, Arnhem 18 november: Workshop en optreden Marinierskapel in het Mariniersmuseum, Rotterdam
19 november: Relatieconcert Fanfarekorps Koninklijke Landmacht, Alkmaar 22 november: Concert Fanfarekorps Koninklijke Landmacht, Zutphen 23 november: Inloopdag Militair Historische foto’s en voorwerpen, Arnhem Voor meer informatie surf naar www.defensie.nl en klik via ‘Actueel’ op de link Evenementen. Voor veel medewerkers van Defensie ook bereikbaar via intranet.●
Eindredactie: Wiebren Tabak (070 - 318 66 77) Redactie: Evert Brouwer (070 - 318 83 30) Jack Oosthoek (070 - 318 83 41) Monique van Rijen-Bos (070 - 318 83 74) André Twigt (070 - 318 83 36) Redactiesecretariaat en administratie: Marianne Beck Telefoon: (070) 318 83 26, via het militaire net: 501, tst. 88326 Fax (070) 318 74 32 Defensiesite: www.mindef.nl E-mail:
[email protected] Bezoekadres: Spui 32, 2511 BS Den Haag Postadres: Postbus 20701, 2500 ES Den Haag, MPC 58B De inhoud van de artikelen in de Defensiekrant hoeft niet noodzakelijkerwijs de mening van de minister van Defensie of de krijgsmachtleiding weer te geven. Ingezonden brieven dienen betrekking te hebben op eerder in de Defensiekrant geplaatste artikelen. Zij geven uitsluitend de mening van de inzender weer en kunnen door de redactie worden bekort. Overname van artikelen of delen daarvan is alleen toegestaan met toestemming van de redactie. Aan rechtspositionele informatie kan geen recht worden ontleend. Deze informatie wordt in algemene bewoordingen en met terzijde lating van details weergegeven. Voor volledige informatie wordt verwezen naar de officiële stukken. Abonnementen: Per jaar ¤ 13,61. Voor het buitenland ¤ 15,88. Opgave schriftelijk bij administratie Defensiekrant (zie boven), in het geval van een dienstabonnement. Particuliere abonnees kunnen zich opgeven bij: Abonnementenland, postbus 20, 1910 AA Uitgeest, tel. 0900 - 226 52 63 of www. aboland.nl, waarna een acceptgirokaart wordt toegezonden. Adreswijziging: Het verdient aanbeveling adreswijzigingen vroegtijdig en uitsluitend schriftelijk op te geven; het kost enkele weken voor het nieuwe adres in het verzendbestand is opgenomen. Layout: Theo Olsthoorn (UnitedGraphics, postbus 659, 2700 AR Zoetermeer) Druk: DeltaHage, Den Haag ISSN: 0167-0808
