Oplossingen Jaspers King William s Test 2015

Oplossingen Jaspers King William’s Test 2015   

1. 1965 Wie, wat of waar?​     1.1  Borstlap   De wit­blauw gestreepte borstlap bij het matrozenuniform verdwijnt. Het zgn. frokje (borstrok)  was al eerder afgeschaft.   1.2  Tu’i Malila  De landschildpad Tu'i Malila (Tongaans voor 'Koning Malila') sterft in Tonga op 188­jarige  leeftijd, voor zover bekend de hoogste leeftijd ooit bereikt van alle gewervelde dieren.   1.3  Goldie  Adelaar Goldie ontsnapte op 28 februari 1965 uit een Britse dierentuin. Bijna 2 weken later  werd hij gevangen en herenigd met zijn partner Regina.  1.4  Houte­Si­Plou  Houte­Si­Plou (in het Waals een verbastering van 'écoute s'il pleut' – 'luister eens of het  regent') was een Waals gehucht met 12 inwoners toen Franstalige studenten en  medewerkers van de universiteit van Leuven op deze plek op 15 december 1965 symbolisch  de campus van een nieuwe Franstalige universiteit stichtten, als protest tegen de taaleis dat  de universiteit volledig Nederlands moest worden.  1.5  Arlette Elkaïm  De Algerijnse Arlette Elkaïm, in de jaren vijftig de minnares en later secretaresse van  Jean­Paul Sartre wordt door hem geadopteerd. (Bron: Het aanzien van 1965).  1.6  Joseph Luns  Minister Joseph Luns (door zijn tamelijk grote neus een geliefd onderwerp van cartoonisten)  wordt op 7 februari 1965 benoemd tot ereprins voor het leven van carnavalsvereniging 'De  Keiebijters’ in Helmond. (Bron: Het aanzien van 1965).  1.7  De Volkskrant  Bij de opening van het nieuwe gebouw van De Volkskrant aan de Wibautstraat maakt  president­commissaris J.A. Middelhuis in zijn openingsrede bekend dat het etiket (ondertitel)  ‘Katholiek Dagblad voor Nederland’ zal verdwijnen.   1.8  Sleen­2  Gasbron bij ’t Haantje (Coevorden), nabij het Oranjekanaal, waar op 1 december 1965 een  blow­out plaatsvond, met moddervulkanen en nu nog steeds een kratermeer.  1.9  Hilversum III (​ of​  Hilversum 3)  Radiozender Hilversum 3 wordt op 11 oktober 1965 officieel geopend door minister Vrolijk.  De eerste plaat die werd gedraaid was Fanfare Rock.   1.10  Giuseppe Saragat   Op 16 juli 1965 wordt de Mont Blanc­tunnel officieel geopend. Charles de Gaulle (president  van Frankrijk) knipt het eerste lint door, waarna Giuseppe Saragat (president van Italië) het  tweede lint doorknipt. (Bron: Youtube).      2. Pennenstreken. Wie?  Auteurs van boeken die over de schilderkunst/een specifiek schilderij gaan.  2.1  John Vermeulen  De ekster op de galg, schilderij Pieter Bruegel.  2.2   Tracy Chevalier   Het meisje met de parel, schilderij Johannes Vermeer.  2.3   Elizabeth Hickey  De geschilderde kus, schilderij Gustav Klimt.  2.4   Donna Tartt   Het puttertje, schilderij Carel Fabritius.  2.5   Susan Vreeland   De lunch van de roeiers, schilderij Pierre­Auguste Renoir.  2.6   Sarah Dunant    De geboorte van Venus, schilderij Sandro Botticelli. 

2.7   Kathryn Wagner   Dansen voor Degas, schilderij Edgar Degas.  2.8   Rosalind Laker   De gouden tulp, schilderij Jacob Gerritsz. Cuyp.  2.9   Pieter Johannes Zonruiter   Titus de zoon van Rembrandt, schilderij Rembrandt.  2.10  Emile Zola   Nana, schilderij Edouard Manet.     

3. Mannelijk schoon.  Libellen uit Veldgids Libellen, Frank Bos en Marcel Wasscher.      3.1   Zadellibel   3.2   Vuurlibel  3.3   Gewone pantserjuffer  3.4   Grote keizerlibel  3.5   Tweevlek  3.6   Speerwaterjuffer  3.7   Paardenbijter  3.8   Zwervende heidelibel  3.9   Noordse Glazenmaker  3.10 Watersnuffel     

4. Hoog en niet droog. Wie (achternaam)?  Architecten van watertorens in Nederland die nog niet afgebroken zijn.  4.1   Van Eck   Oostburg, thans beschilderd met grote waterdruppels.  4.2   Meesters   Soestdijk, combinatie van windwatermolen en watertoren bij het paleis.  4.3   De Gruyter + Pouderoyen​     Olst, met de reliëftekst ‘Water zal te voorschijn komen zodat het volk kan drinken’.  4.4   Halbertsma   Tilburg, naast de voormalige wasserij en ververij ‘De Regenboog’.  4.5   Van Hoogdalem   Rhenen, met spitse toren. Vandaar de plaatselijk bekende liefkozende naam ‘de  heksenmuts’.   4.6   Staal + Langhout   Amsterdam, NZ Voorburgwal 225, voormalig bedrijfspand van De Telegraaf. Met op de toren  een beeldhouwwerk van H. Krop: roepende krantenjongens.   4.7   Wielders ​     Schimmert, met tot de Tweede Wereldoorlog bovenin het 'Oranje Restaurant'.  4.8   Van Heukelom   Utrecht, De Inktpot met sinds 2000 een UFO op het dak.  4.9   De Rooij  Klundert, ‘Het Landbouwhuis’, gebouwd voor educatie van d​ e boeren in de omgeving. Het  was tevens proefboerderij met een stuk grond eromheen dat soms beregend moest worden.  4.10  Kuipers  Vianen, sinds 1909 op de plaats van de voormalige St. Poltoren (in de volksmond  ‘simpeltoren’), donjon van het kasteel Batestein dat er voorheen stond.     

   

 

5. Douze points? Wie?  Deelnemers Eurovisie Songfestival die een thuiswedstrijd speelden  5.1   Hoffmann & Hoffmann   5.2   Elisabeth Andreassen   5.3   Bardo   5.4   Joël Prévost   5.5   Liliane Saint­Pierre   5.6   Furbaz   5.7   Peppino di Capri  5.8   Sheeba  5.9   Tajči  5.10 Lasse Berghagen & The Dolls      6. Nalatenschap. Wie?  In 2015 overleden personen, beschreven met hun ‘nalatenschap’.  6.1   Miller Williams   1 januari 2015, dichter. Schreef onder andere het gedicht ‘Of History and Hope’ dat hij  voordroeg bij de inauguratie van Bill Clinton. Laatste regel van dit gedicht: If we can truly  remember, they will not forget.   6.2  Rein van den Broek   10 mei 2015, componist van 'Tarantuella' de finish­tune bij Radio Tour de France.  6.3 Jaap Buijs  28 juni 2015, muziekmanager uit Volendam. Vertegenwoordigde sinds de jaren zestig in  Nederland bekende artiesten als de George Baker Selection, Jan Smit, Nick & Simon en de  3JS.  6.4  Ton van de Ven   16 september 2015, ontwerper van diverse attracties in de Efteling waaronder Villa Volta.  Hier hangt sinds 2003 een schilderij van een streng kijkende Van de Ven, naast het  personage Hugo van den Loonsche Duynen.  6.5  Paul Prudhomme   8 oktober 2015, Amerikaanse kok. Bekend door zijn recept van 'blackened fish',  zwartgeblakerde vis.   6.6  Heinz Polzer   13 juni 2015, Drs. P. Ontwikkelde de dichtvorm Ollekebolleke. Dit puntdicht is aan strenge  regels gebonden.   6.7  Anita Ekberg   11 januari 2015, actrice met de bijnaam ‘De IJsberg. Haar grote doorbraak kwam door de  film La dolce vita (Het Zoete Leven) uit 1960 van de Federico Fellini met de scène in de  Romeinse Trevifontein, beschouwd als een van de bekendste filmscènes aller tijden.  6.8  Adrian Frutiger   10 september 2015, letterontwerper. Ontwierp het letterteken Roissy, als goed leesbare letter  voor de Parijse luchthaven Charles de Gaulle. Tevens is zijn lettertype Univers veel  toegepast voor bewegwijzering bij de spoorwegen, vliegvelden en metro in de hele wereld.  De Univers staat bekend om zijn leesbaarheid op grote afstand.   6.9  Milton Hebald   5 januari 2015, beeldhouwer. In 1960 maakte hij het beeld Zodiac bij JFK airport in New  York. Toen het grootste beeld ter wereld.   6.10  Matti Makkonen  26 juni 2015, uitvinder van de sms. DIDO is sms­taal voor Dat Is Dan Opgelost.     

   

 

7. Passend vervoer  Bron: Lesney’s MATCHBOX TOYS ­ Regular Wheel Years, 1947 ­ 1969 ­ Charlie Mack.  Sommige modellen zijn ook onder een andere naam bekend die tevens goedgerekend is.  7.1   Daimler Ambulance (14A/14B)  7.2   MG Midget Sports Car/MG TD Sports Car/MG Midget TD Sports Car (19A)  7.3   Thames Compressor Truck/Ford Compressor Truck (28B)  7.4   Ford Station Wagon (31A)  7.5   Lamborghini Miura (33C)  7.6   Pontiac Convertible (39B)  7.7   Vauxhall Victor (45A)  7.8   Maserati 4CLT Racing Car (52A)  7.9   Mercury Cougar (62C)  7.10 Citroën DS 19 (66A)      8. Waar naartoe, in hemelsnaam?   Bestaande bedevaartplaatsen in Nederland.  8.1   Borgharen   In Borgharen (L) wordt sinds de 19de eeuw de heilige Cornelius vereerd (patroon tegen  vallende ziekte, stuipen, zenuwziekten en overspannenheid). Door de drukte liet de pastoor  een muur bouwen rond de pastorie.   8.2   Aarle­Rixtel  In Aarle­Rixtel (NB) stal in de zestiende eeuw een man een Mariabeeldje van een wegkruis  en gaf het als speelgoed aan zijn kinderen. Sindsdien werd het gezin geteisterd door  oorverdovend ​ gheluyt ende ghetier.​  Toen de man het beeldje terugzette, stopte de ellende  meteen. Er werd op de plek een kapel gebouwd.  8.3   Haastrecht  In Haastrecht (ZH) staat een Mariabeeldje dat genezende krachten zou hebben. Het beeldje  wordt soms aan zieken uitgeleend; speciaal daarvoor is een lederen foedraal gemaakt.  Hieraan is de benaming 'O.L. Vrouw ter Weghe' ontleend.  8.4   Molenschot  In Molenschot (NB) staat een kapel voor Sint­Anna (patrones van zwangere vrouwen,  weduwen en vrijgezelle vrouwen). Een van de smeekbeden van die laatste groep luidde:  'Sinte­Anneke geef ons een manneke. Hetzij groot, hetzij klein. We zullen er tevreden mee  zijn.'  8.5   Megen  Broeder Everardus Witte, bekend als het 'heilig bruurke', was van 1899 tot zijn dood in 1950  in het franciscanenklooster in Megen (NB). Na een val van een ladder in 1929 raakte hij  invalide.  Zijn grafkapel wordt jaarlijks door verschillende pelgrims bezocht. Vooral gebeden  van werklozen en woningzoekenden bleken op voorspraak het het 'heilig bruurke' verhoord  te worden.  8.6   Amsterdam  In de Diepenbrockstraat in Amsterdam staat sinds 1970 een Mariakapel. Hier verscheen aan  Ida Peerdeman op 25 maart 1945 'zij die eens Maria was' en die bekend werd als de  'Vrouwe van Alle Volkeren'. In de boodschappen die Peerdeman van haar ontving  (gebundeld in wat 'Het Blauwe Boekje' werd genoemd) presenteerde Maria zich als  'medeverlosseres'.   8.7   Panningen  In de parochiekerk van O.L. Vrouw van Zeven Smarten in Panningen (L) staat een  Mariakapel. De geschiedenis gaat terug tot 1636, toen ene Derick van Oeijen uit Helden  overleed aan de pest. Hij had bepaald dat 50 gulden uit zijn bezit besteed moest worden aan  de bouw van een kapel. Toen er twee jaar later echter nog steeds niet was gebouwd,  verscheen hij tot zes maal toe aan een zekere Peter Scherers, waarbij hij de plek aanwees  waar de kapel gebouwd moest worden.     

8.8   Laren  Volgens een plaatselijke legende had een rover bij een roofmoord bij drie gezusters uit Laren  (NH) de borsten afgesneden. Ter gedachtenis aan de vrouwen werd een kapel gebouwd. In  de negentiende eeuw werd dit verhaal echter gekuist. De kapel zou niet verwijzen naar die  roofmoord, maar zou gebouwd zijn door Willibrord.    8.9   Noorbeek  In Noorbeek (L) wordt de heilige Brigida vereerd. In dat kader wordt elk jaar op de tweede  zaterdag en zondag na Pasen de zogeheten 'Brigidaboom' (een grote spar) gekapt in de  bossen en door ongetrouwde jongemannen (de 'Jonkheid van Noorbeek') naar het dorp  gebracht. Vervolgens nemen de gehuwde mannen het werk over en zetten de boom rechtop  bij de kapel.    8.10 Katwijk aan de Maas  In Katwijk aan de Maas (NB) staat een Lourdesgrot waar Maria wordt vereerd. In 1952  maakte een groep van twaalf jongens uit Groesbeek een voetbedevaart hierheen vanwege  een vriend die leed aan een ernstige longziekte. Ze beloofden het jaar erop terug te komen  als hij het zou overleven. Dat gebeurde, waarna hij en zijn vrienden elk jaar een bedevaart  naar Katwijk maakten. Daartoe werd in Groesbeek de Broederschap van O.L. Vrouw van  Katwijk opgericht.      9. 10 over 15.    9.1   Un capitaine de quinze ans   Roman van Jules Verne uit 1878. Hoofdpersoon is de 15­jarige Dick Sand, matroos op de  schoener Pilgrim. Nadat de kapitein en de bemanningsleden zijn omgekomen, wordt Sand  de nieuwe kapitein van het schip.  9.2   Vijftiender   Vroegere term uit de molenaarswereld, om de diameter uit te drukken van een van de  molenstenen, waarschijnlijk 15x100 pond. Bij de opkomst van de motormaalderijen en de  kunststenen vonden vooral deze vijftienders veel toepassing op de maalstoelen. De meeste  windmolens bezitten zo'n maalstoel niet.  9.3   Praatpaal 15   Voormalig radioprogramma voor jongeren, gepresenteerd door Birgit Gantzert. Zij was in  1976 begonnen met het presenteren van het AVRO­radioprogramma '13 speciaal', maar  vanwege haar leeftijd werd de naam van het programma drie jaar later gewijzigd in  'Praatpaal 15'.  9.4   Fifteen Foundation   In 2001 startte Jamie Oliver een liefdadigheidsstichting om kansarme jongeren een nieuwe  wending in hun leven te geven middels een mbo­opleiding tot kok in het restaurant Fifteen  (inmiddels in  London, Amsterdam, Cornwall en Melbourne).  9.5   Legio XV Apollinaris   Een door Octavianus opgericht legioen gewijd aan Apollo en vermoedelijk ontstaan rond 41  of 40 v.Chr. In 175 n.Chr. laat Avidius Cassius, de stadhouder van Syria, zich tegen Marcus  Aurelius als keizer uitroepen. Het Legio XV Apollinaris blijft de keizer trouw en krijgt na het  neerslaan van de opstand de bijnamen Pia Fidelis.  9.6   Conway–Schneeberger Fifteen Theorem   Ook wel 15­theorie genoemd. Deze stelling van John H. Conway en William A.  Schneeberger is bewezen in 1993, maar was gecompliceerd en is nooit gepubliceerd. Manjul  Bhargava vond een veel eenvoudiger bewijs dat werd gepubliceerd in 2000.  9.7   15 minutes of fame   Uitspraak van de Amerikaanse beeldend kunstenaar, fotograaf en filmer Andy Warhol uit  1968: “In the future everyone will be world­famous for fifteen minutes”. Hierop zinspelend  spreekt men wel van iemands ‘fifteen minutes (of fame)'. In het Engels is eenzelfde  uitdrukking bekend: ‘nine days' wonder’.     

9.8   Fifteen   Tweede track van het album 'Fearless´ van Taylor Swift (N.B. Omschrijving was niet correct  gesteld en is daarom niet meegeteld.)  9.9   Fra quindici giorni​  OF ​ Tra quindici giorni  Italiaanse uitdrukking voor in 14 dagen tijd. (N.B. Omschrijving was niet helemaal correct  gesteld en had beter kunnen luiden: ‘Van Kerstavond naar Driekoningen bijvoorbeeld’ en is  daarom niet meegeteld.)  9.10 MIG15  Succesvol jachtvliegtuig in de Koreaanse oorlog. Engelse bijnaam: fagot.     

10. Terugvlucht van ATlAntIs?  Vliegvelden aan de Atlantische Oceaan  10.1   IFJ​  = Isafjordur (IJsland)  10.2   ANX​  = Andoya (Noorwegen)   10.3   SFL​  = Sao Filipe (Cabo Verde)  10.4   PIX​  = Pico (Portugal)  10.5   SSG​  = Malabo (Guinee)  10.6   YGR​  = Iles de la Madeleine (Canada)  10.7   FEN​  = Fernando de Noronha (Brazilie)  10.8   GOH​  = Nuuk (Groenland, DK)  10.9   INQ​  = Inisheer (Ierland)  10.10  HLE​  = Sint Helena (GB)      11.  Spannend begin van…   Begintune van Britse detective­series  11.1   A touch of Frost  11.2   Juliet Bravo  11.3   Scott and Bailey   11.4   Dempsey and Makepeace   11.5   The Bill  11.6   Bergerac   11.7   Midsomer Murders   11.8   Taggart  11.9   Wycliffe   11.10  Between the lines     

12. Vertrouwd met het woeste water  Tsjechië​ . ​ De grootste rivier van het land heet in het Tsjechisch Vltava. De Duitse naam is  Moldau/Wulda, ontstaan uit het Germaans ´wilth­ahwa', wat zoveel betekent als 'wild,  snelstromend water'.  Bedřich Smetana schreef het symfonisch gedicht Vltava waarin de stromende rivier in  muziek wordt verbeeld, van rustige beek naar wild water bij stroomversnellingen.  Het Tsjechische volkslied Kde domov můj kent de vertaalde beginregels: Waar (is) mijn  thuis? Water bruist door de weiden.    12.1   Jaroslav Bocker   Tsjechisch kunstenaar. Maakte voor Plzeň een standbeeld van George Patton (‘The Old  Man’), wiens troepen in 1945 deze stad bevrijdden. Omdat Bocker een informant voor het  communistische regime bleek te zijn geweest, mocht het beeld niet in Plzeň komen staan.  Het dorp Dýšina, even buiten Plzeň, had daar echter geen problemen mee. (Bron Dominicus  Tsjechië, blz. 103).     

12.2   Miroslav Bárta   Archeoloog. Leidt sinds 2010 de opgravingen bij het Egyptische Abusir. Begin januari 2015  werd het graf ontdekt van koningin Khentakawess III, 'Moeder van de Koning'.  12.3   Antonín Dvořák   Componist en een groot liefhebber van treinen. Symfonie nr. 9 in e mineur (‘Uit de nieuwe  wereld’) is zijn populairste werk. Neil Armstrong nam in 1969 een opname van deze symfonie  mee tijdens Apollo 11 op in de ruimte en de eerste mens op de maan zette.   12.4   Jan Kubiš   Operatie Anthropoid (Operation Anthropoid, naar het Engelse woord voor mensaap of  mensachtige) was een Tsjechisch­Britse actie uit mei 1942 met als doel het vermoorden van  de nazileider Reinhard Heydrich. Het was de anti­tankgranaat van Jan Kubiš (verborgen in  een aktetas) die Heydrich dodelijk verwondde.  12.5   Václav Havel   Auteur, later president. Won in 1986 de Erasmusprijs. Havel verwees in zijn dankwoord naar  Erasmus' 'Lof der Zotheid' en zei onder meer: ​ "Erasmus schreef een opmerkelijk boek: 'De  lof der zotheid'. Het zal u wel duidelijk zijn dat ik hier in de allereerste plaats pleit voor  zotheid. Zotheid in de positieve zin van het woord. Laten we proberen de moed op te  brengen voor die zotheid en in alle ernst de verandering eisen van het schijnbaar  onveranderlijke! Trouwens, bekroont u hier vandaag eigenlijk niet een zot?"  12.6   Bohumil Hrabal   Auteur. Overleed op 3 februari 1997 door een val uit het raam van het ziekenhuis Bulovka  waar hij uit voorzorg was opgenomen. Het is nooit duidelijk geworden of het om een ongeluk  ging bij het voeren van de duiven of om een zelfmoord. Er hebben in de geschiedenis  meerdere defenestraties in Praag plaatsgevonden: in 1419, 1618 en 1948.  12.7   Emil Zátopek  'Vis zwemt, vogel vliegt, mens loopt' is een uitspraak van Emil Zatopek, de grootste sportman  uit de jaren vijftig van de vorige eeuw. Hij won drie maal goud tijdens de Olympische Spelen  van 1952 in Helsinki. Opmerkelijk daarbij: op de dag dat hij de 5.000 meter won, had zijn  vrouw Dana een gouden medaille gewonnen bij het speerwerpen.  12.8   David Černý  Kunstenaar. Plaatste in 2013 een kunstwerk in de vorm van een opgestoken middelvinger in  de Moldau in Praag, als protest tegen president Milos Zeman en diens ‘communistische  strontgeur’. 12.9   Štěpán Trochta   Bisschop, werd in 1969 'in pectore' (in het geheim) door de paus benoemd tot kardinaal. Pas  in 1973 werd deze benoeming publiek gemaakt. Als bisschop had hij het motto 'Actio  sacrificium caritas' (‘De actie van het offer van de liefde’).  12.10 Václav Klement   Mede­oprichter van het bedrijf Laurin & Klement, waaruit later het Skoda­concern zou  voortkomen. Toen zijn fiets kapot was, schreef hij (in het Tsjechisch) een brief naar de Duitse  fabrikant met verzoek om reparatie. Hij kreeg echter als reactie dat het verzoek alleen in  behandeling werd genomen als de brief in een 'begrijpelijke' taal was geschreven. Uit woede  besloot hij toen maar zelf fietsen te gaan maken. Later stapte het bedrijf over op de productie  van auto's.     

13.​  ​ Goud­kleurige tOpnummerS. Wie?  

Winnaars gouden medaille bij een atletieknummer tijdens de Olympische Spelen, met een  opmerkelijke verhaal. Veel rugnummers zijn gehaald uit youtube­beelden.  13.1   Ann Packer   1964, 800 meter. Deze Britse had niet eerder de 800 meter tijdens een internationaal  toernooi gelopen. Ze kwam met de langzaamste tijd in de finale, maar won door een  spectaculaire eindsprint het goud in een wereldrecord.        

13.2   Volmari Iso­Hollo   1932, 3000 meter steeple chase. Omdat de official die de bel moest luiden meer oog had  voor de tienkamp dan de steeple chase, werd de bel een ronde te laat geluid. Zo werd de  afstand van de wedstrijd verlengd tot 3460 meter. De Fin Iso­Hollo lag al voor, maar liep  daardoor wel een wereldrecord mis.   13.3   Lia Manoliu   1968, discuswerpen. Deze Roemeense moest zich individueel voorbereiden omdat de  sportbond haar niet geselecteerd had vanwege haar leeftijd (36 jaar). Tijdens het toernooi  liep ze een armblessure op en de teamarts waarschuwde haar dat ze maar één worp goed  zou kunnen gooien. Haar eerste worp was goed genoeg voor goud.  13.4   Pat O'Callaghan   1928, kogelslingeren. Deze Ier won voor zijn land de eerste medaille ooit en gebruikte voor  de winnende worp de slingerkogel van zijn concurrent Ossian Skiöld die op dat moment de  lijst aanvoerde. De worp leverde hem met een wereldrecord uiteindelijk goud op.  13.5   Wladyslaw Kozakiewicz   1980, polsstokhoogspringen. Deze Pool werd tijdens de wedstrijd door het partijdige  Russische publiek uitgejouwd en uitgefloten omdat zij liever hun landgenoot Konstantin  Volkov zagen winnen. Als reactie na zijn winnende sprong maakte hij een obsceen gebaar  (bras d’honneur) naar het publiek, ook bekend als Kozakiewicz­gebaar. De Poolse bond  legde het uit als onwillekeurige spierspasmen veroorzaakt door zijn inspanning.  13.6   Micheline Ostermeyer   1948, kogelstoten. Atlete uit Frankrijk die tevens concertpianiste was. Ze vierde ’s avonds  haar overwinning met een Beethoven­recital voor het Franse team.   13.7   Dana Zátopková   1952, speerwerpen. Deze Tsjechische behaalde op dezelfde dag als haar echtgenoot (Emil  Zátopek) een gouden medaille. Saillant detail: beiden zijn geboren op 19 september 1948.  13.8   Frank Shorter   1972, marathon. De Amerikaan werd verrast door de 16­jarige Duitser Norbert Sudhaus met  nummer 72 op zijn shirt (en niet 78 zoals in de opgave stond, excuses) die vlak voor hem het  parcours op liep en onder luid gejuich aan de laatste ronde in het stadion begon. Hij werd  voortijdig van de baan gehaald, zodat Shorter als eerste over de finish kon lopen.   13.9   Félix Sánchez   2012, 400m horden. Deze atleet uit de Dominicaanse Republiek won in 2004 al goud op  deze afstand in Athene. In Peking (2008) overleed zijn grootmoeder op de openingsdag en  door zijn verdriet kwam hij niet verder dan de series. In London herhaalde hij zijn gouden  race in dezelfde tijd als in Athene. Na de finish haalde hij geëmotioneerd achter zijn  borst­‘nummer’ (met zijn naam) een foto van zijn grootmoeder.  13.10  Erki Nool   2000, tienkamp. Deze atleet uit Estland gooide bij het discuswerpen de eerste twee worpen  in het net. Bij zijn derde en beslissende poging ging in eerste instantie opnieuw de rode vlag  omhoog (voetfout), maar dat veranderde in een witte vlag. Ondanks protesten van andere  landen werd de worp goedgekeurd waardoor de Est uiteindelijk goud kon winnen.     

14. Steekspel tussen 12 april en 18 juni (op marsafstand). Waar?  Veldslagen Napoleon tussen 12 april 1796 en 18 juni 1815.  14.1   Jena ​ (14 oktober 1806)  14.2   La Rothiere​  (1 februari 1814)  14.3   Ligny​  (16 juni 1815)  14.4   Marengo​  (14 juni 1800)  14.5   Mondovi​  (21 april 1796)  14.6   Lützen​  (2 mei 1813)  14.7   Borodino​  (7 september 1812)  14.8   Abensberg​  (20 april 1809)  14.9   Rovereto​  (4 september 1796)  14.10 Montmirail​  (11 februari 1814) 

15.​  ​ 2015. Wie, wat of waar? 

15.1   a. Doug Guller   Eigenaar van restaurantketen Bikinis. Hij geeft het dorp Bankersmith zijn naam terug nadat  hij het in 2012 had opgekocht en hernoemd naar Bikinis. Niet iedereen in de buurt was blij  met de nieuwe en ook het feit dat het hele dorp bol stond van de verwijzingen naar het  vrouwelijke decolleté, stuitte veel omwonenden tegen de borst.  15.1   b. Nikki Haley  Gouverneur van de Amerikaanse staat South Carolina die een oproep deed om de  omstreden 'confederate' vlag te verwijderen bij het parlementsgebouw en daartoe een wet  ondertekende om dit te bewerkstelligen.   15.2   Enzo Cacialli  Pizzabakker uit Napels verraste paus Franciscus tijdens een bezoek aan Napels op 23 maart  2015 met een zelfgemaakte pizza (met daarop de letters 'Il Papa'), die hij persoonlijk  afleverde bij de pausmobiel. Eerder had Franciscus laten weten dat hij het jammer vond dat  hij niet meer zoals vroeger even weg kon glippen om een pizza te gaan eten.  15.3   Safer Hassan   Inwoner van Texas kreeg te horen dat het nummerbord op zijn Lamborghini, 370H55V, moet  worden veranderd. Reden: omgekeerd blijkt de tekst te lezen te zijn als 'ASSHOLE'. 15.4   Fons de Poel   KRO­journalist en presentator van ‘Brandpunt’. Noemde GroenLinks­kamerlid Jesse Klaver,  die de ABN­top aanviel, in een Brandpunt­uitzending een 'snotneus'. Dat werd hem niet in  dank afgenomen en hij moest stoppen als presentator van het programma.  15.5   René Leegte   VVD­kamerlid. Raakte hij in opspraak door een telefoongesprek dat hij in de trein voerde na  afloop van een bijeenkomst over gaswinning in Groningen over temporisatie van het lopende  onderzoek naar de gevolgen van gaswinning. Hij moest zijn portefeuille gaswinning  inleveren. Later dit jaar trad hij terug als kamerlid vanwege een niet gemelde nevenfunctie bij  een organisatie die actief is op gebieden die zijn portefeuille raakten.   15.6   Hakuna   Een van de oudste krokodillen ter wereld overlijdt in maart in Blijdorp. ‘Hakuna’ is Swahili en  betekent ‘er is/zijn geen’. Hakuna matata is een term uit het Swahili. Letterlijk vertaald luidt  de uitdrukking: "er is/zijn geen" (hakuna) "problemen/moeilijkheden" (matata). In 2014  overleed de krokodil Matata.  15.7   Caitlyn Jenner   Tienkamper Bruce Jenner (goud Olympische Spelen 1976 tienkamp met rugnummer 935) is  transgender en maakte in mei 2015 bekend als vrouw door het leven te willen gaan als  Caitlyn (Marie) Jenner. Voor dit besluit kreeg ze de Arthur Ashe Courage Award. 15.8   Mount Everest   De top van Mount Everest werd in 2015 dit jaar voor het eerst in meer dan veertig jaar door  niemand bereikt.  15.9   Tofik Dibi  Voormalig kamerlid voor GroenLinks, onthult in zijn nieuwe boek 'Djinn' dat hij op mannen  valt. Hij beschouwde zijn homoseksualiteit lange tijd als een 'djinn', als een soort boze geest  die bezit van hem wilde nemen. Door als moslim openlijk over zijn homoseksualiteit te zijn,  hoopt hij het taboe daarop in de moslimwereld te doorbreken.  15.10  Giethoorn  Ter gelegenheid van het 80­jarig bestaan van het spel Monopoly is een wereldeditie  uitgegeven, met daarin op het speelbord Giethoorn geplaatst naast Madrid.